Bryła obrotowa, szyk kołowy, szyk liniowy

Bryła obrotowa, szyk kołowy, szyk liniowy Zagadnienia. Tworzenie bryły obrotowej (dodawanie i odejmowanie bryły). Tworzenie rowków obwodowych. Tworzenie otworów powielonych za pomocą szyku kołowego. Wykorzystanie szyku liniowego. Manipulowanie widocznością operacji Wykonajmy model bryły obrotowej, jak na rys. 1. Rysunek 1 Aby utworzyć model bryły obrotowej, po wybraniu jako nowego dokumentu pojedynczą Część wybieramy narzędzie Dodanie/baza przez obrót, rys. 2. Rysunek 2. Narzędzie Dodanie/baza przez obrót Copyright 2013, mgr inż. Janusz Bonarowski 1

Po wybraniu tego narzędzia SW wymaga wskazania płaszczyzny szkicu wybierzmy Płaszczyznę przednią. Na tej płaszczyźnie narysujmy zamknięty szkic, rys. 3. Lewy narożnik szkicu umieśćmy w początku układu współrzędnych. Rysunek 3 Po narysowaniu zamkniętego szkicu narysujmy oś bryły. W tym celu wybierzmy narzędzie Linia środkowa, rys. 4. Szkic następnie należy zwymiarować. Rysunek 4. Narzędzie Linia środkowa Uwaga Szkic powinien być Całkowicie zdefiniowany (co oprócz takiego napisu sygnalizowane jest także zmianą koloru szkicu na czarny) Gdy szkic zostanie Całkowicie zdefiniowany, należy Wyjść ze szkicu, patrz ikona na rys. 3. Po wyjściu ze szkicu SW kontynuuje tworzenie bryły obrotowej. W oknie Właściwości możemy określić, czy model ma zawierać bryłę powstałą przez pełny obrót, czy jego część, co można określić w polu Kierunek 1 kąt, rys. 5. Copyright 2013, mgr inż. Janusz Bonarowski 2

Rysunek 5. Kończymy tworzenie bryły obrotowej klikając zielony haczyk OK. Szyk kołowy Na czołowej ścianie tarczy umieśćmy 6 kołków. Operację tę wykonamy w następujących krokach: 1. Utwórzmy, poprzez Wyciągnięcie, pojedynczy kołek z fazą. 2. Następnie powielmy Szykiem kołowym ten kołek. Rysowanie pojedynczego kołka Wybierzmy narzędzie Wyciągnięcie dodanie/bazy. Jako płaszczyznę szkicu wskażmy płaszczyznę czołową tarczy. Zanim naszkicujemy okrąg narysujmy najpierw Linią osiową pionową linie konstrukcyjną, przechodzącą przez środek tarczy, a następnie na tej linii umieśćmy środek okręgu. Szkic po zwymiarowaniu przedstawia rys. 6. Po zamknięciu szkicu określmy wartość wyciągnięcia na 30 i zakończmy konstrukcję Wyciągnięcia klikając zielony haczyk OK, rys. 7. Copyright 2013, mgr inż. Janusz Bonarowski 3

Rysunek 6. Szkic do modelu kołka Rysunek 7. Model kołka Kołek ma zostać sfazowany. Na pasku Operacje rozwińmy pozycję Zaokrąglenie i wybierzmy Sfazowanie, rys. 8. Rysunek 8. Wybieramy narzędzie Sfazowanie Następnie wskażmy krawędź kołka do sfazowania i określmy, w polu Odległość, wartość fazy na 4, rys. 9. Rysunek 9. Modelowanie fazy kołka Zatwierdzamy model fazy zielonym haczykiem OK. Copyright 2013, mgr inż. Janusz Bonarowski 4

Szyk kołowy Z paska operacje wybierzmy Szyk kołowy, rys. 10. Rysunek 10. Wybieramy Szyk kołowy W oknie Właściwości Szyku kołowego, jako pierwszy krok w definiowaniu szyku musimy wskazać oś szyku. Obecnie oś modelu bryły obrotowej, która ma być osią szyku nie jest widoczna. Aby uwidocznić wszystkie osie w modelu należy w menu Widok wybrać Tymczasowe osie, rys. 11. Operacja ta wyświetli osie. Należy teraz kliknąć oś bryły obrotowej. Następny krok to wskazanie jakie obiekty maja zostać powielone szykiem. Częstym błędem jest wskazanie jedynie kołka. Samo wskazanie kołka nie wystarczy należy wskazać także fazę. Najwygodniej jest wskazywać elementy nie na modelu lecz w drzewie operacji. Kolejno, w polu Liczba wystąpień, wpisujemy liczbę elementów 6. Powinna być także zaznaczona kratka Jednakowe odstępy, rys. 12. Definiowanie kończymy klikając zielony haczyk OK. Rysunek 11. Wybieramy opcje Tymczasowe osie Copyright 2013, mgr inż. Janusz Bonarowski 5

Rysunek 12. Definiowanie Szyku kołowego Można też ukryć osie klikając menu Widok, Tymczasowe osie. Dodajmy półokrągłe wybranie na obwodzie tarczy. W tym celu z zakładki Operacje wybierzmy Wyciągnięcie wycięcie, a jako płaszczyznę szkicu wskażmy płaszczyznę czołową tarczy. Operację wykonamy wycinając okrągłym szkicem wymagane wybranie. Zanim narysujemy okrąg narysujmy dwie, pomocnicze linie konstrukcyjne wychodzące ze środka okręgu tarczy, jedną pionową, a drugą pod katem, który określimy wymiarem na 30 stopni. Środek okręgu niech leży na drugiej linii konstrukcyjnej i obwodzie tarczy. promień okręgu określimy na 35, rys. 13. Akceptujemy Wyciągnięcie klikając zielony haczyk OK. Rysunek 13. Definiowanie Wycięcia Copyright 2013, mgr inż. Janusz Bonarowski 6

Dodajmy zaokrąglenia wykonanego wycięcia. W tym celu z zakładki Operacje wybierzemy Zaokrąglenie, ustalimy wartość zaokrąglenia na 10 i wskażemy krawędzie do zaokrąglenia, rys 14. Operacje zatwierdzimy zielonym hakiem OK. Powielanie Szykiem kołowym Wycięcia Rysunek 14. Dodajemy zaokrąglenia Wycięcie, wraz z zaokrągleniami, powielimy szykiem kołowym. W tym celu z zakładki Operacje wybierzemy Szyk kołowy, rys. 10. Uwidocznimy osie, wybierając z menu Widok pozycję Tymczasowe osie, rys. 11. Wskażemy oś, liczbę elementów określimy na 6 i najlepiej w drzewie modelu wskażemy jako Operacje do powtórzenia wycięcie i zaokrąglenia. Operację kończymy zielonym haczykiem OK., rys. 15. Na koniec ukrywamy osie, wybierając z menu Widok, Tymczasowe osie. Rysunek 15. Copyright 2013, mgr inż. Janusz Bonarowski 7

Wykonanie rowka obwodowego na wale Wykonajmy, na końcu wału wycięcie. Z zakładki Operacje wybierzemy Wycięcie przez obrót, a jako płaszczyznę szkicu wskażemy Płaszczyznę przednią (tę samą, na której wykonaliśmy szkic bryły głównej). Najwygodniej wskazać płaszczyznę szkicu w Drzewie modelu. Na płaszczyźnie szkicu wykonamy szkic prostokąta o wymiarach 8 x 12, rys. 16 i prostokątem tym dokonamy Wycięcia, rys. 17. Aby można było wskazać oś obrotu należy ja uwidocznić, wybierając z menu Widok pozycję Tymczasowe osie. Rysunek 16. Szkic do Wycięcia przez obrót Rysunek 17. Rowek wykonany konstrukcją Wycięcie przez obrót Szyk liniowy Rowek powielimy szykiem liniowym. Szyk liniowy wywołujemy z zakładki Operacje. W oknie Właściwości jako Kierunek 1 wskazujemy oś modelu. (Panel Kierunek 2 pomijamy). Wypełniając Operacje do powtórzenia najwygodniej rozwinąć Drzewo modelu i wskazać w nim ostatnio wykonane Wycięcie-obrót1. Uwaga Pomimo poprawnego wskazania wymienionych elementów możemy nie widzieć na podglądzie powielonych szykiem elementów. Dzieje się tak wtedy, gdy SW nie rozpozna poprawnie kierunku, Copyright 2013, mgr inż. Janusz Bonarowski 8

w którym elementy maja być powielone i założy kierunek na zewnątrz modelu (w naszym wypadku w prawo w powietrzu ). Aby temu zaradzić należy kliknąć przycisk Odwróć kierunek, w panelu Kierunek 1, patrz rys. 18. Rysunek 18. Powielanie rowka Szykiem liniowym Wykonanie modelu wielowypustu Model wielowypustu wykonamy w 2 krokach. Krok 1 wykonanie rowka, krok 2 powielenie rowka szykiem kołowym. Krok 1 - Wykonanie rowka Aby wykonać rowek w otworze wału, wybierzemy z zakładki Operacje narzędzie Wyciągnięcie wycięcia, jako płaszczyznę szkicu wskażemy płaszczyznę czołową tarczy i naszkicujemy prostokąt o wymiarach 10 x 8. Aby wygodnie zwymiarować prostokąt narysujemy linię konstrukcyjną pionową przechodzącą przez środek tarczy, rys. 19. Rysunek 19. Szkic rowka Po zamknięciu szkicu, w oknie narzędzia Wytnij-wyciągnięcie3, w panelu Kierunek 1, z listy rozwijalnej wybieramy Przez wszystko, w oknie Kierunek wyciągnięcia wskazujemy oś tulei. Operację kończymy klikając zielony haczyk OK, rys. 20. Copyright 2013, mgr inż. Janusz Bonarowski 9

Krok 2 Szyk kołowy Na pasku Operacje rozwijamy narzędzie Szyk liniowy i z rozwiniętej listy wybieramy Szyk kołowy. W oknie właściwości Szyku kołowego, w panelu Parametry, w polu Oś szyku (wyróżnionym na niebiesko) klikamy oś tulei, w polu Kąt pozostawiamy domyślną wartość 360.00stopnie, w polu Liczba wystąpień wpiszmy 8. Kratka Jednakowe odstępy powinna być zaznaczona. W panelu Operacje do powtórzenia należy umieścić ostatnio wykonane Wycięcie. Aby można je było wskazać - w obszarze rysowania rozwijamy drzewo modelu i wskazujemy Wytnij-wyciągnięcie3, rys. 20. Operację kończymy zielonym haczykiem, OK. Ostateczną postać modelu pokazuje rys. 21. Rysunek 20 Rysunek 21 Copyright 2013, mgr inż. Janusz Bonarowski 10

Wykonanie wycięcia pod klucz Operację wykonamy 3 krokach. Krok 1 na płaszczyźnie przechodzącej przez oś modelu czyli na Płaszczyźnie przedniej wykonamy zamknięty szkic, krok 2 szkicem wykonamy wycięcie, krok 3 wycięcie powielimy szykiem kołowym. Krok 1 Szkic na płaszczyźnie przedniej W Drzewie operacji zaznaczamy Płaszczyznę przednią i na zakładce Szkic klikamy operację Szkic. W szkicu narzędziem Linia (lub narzędziem Prostokąt z narożnika) wykonujemy zamknięty szkic (uwaga na relację Pionowo, Poziomo) i wymiarujemy go jak na rys. 22. Krok 2 wycięcie szkicem W Drzewie operacji zaznaczamy Szkic8 i na zakładce Operacje wybieramy Wyciągnięcie wycięcia. W oknie Wytnij-wyciągnięcie4 w panelu Kierunek 1, z rozwijalnej listy wybieramy Symetrycznie od płaszczyzny, w oknie Głębokość wpisujemy 50.00mm. Operację zatwierdzamy zielonym haczykiem OK. Krawędzie wycięcia zaokrąglamy promieniem 1mm, rys. 22 Rysunek 22 Rysunek 23 Krok 3 powielenie wycięcia Szykiem kołowym Na pasku Operacje rozwijamy narzędzie Szyk liniowy i z rozwiniętej listy wybieramy Szyk kołowy. W oknie właściwości Szyku kołowego, w panelu Parametry, w polu Oś szyku (wyróżnionym na niebiesko) klikamy oś tulei, w polu Kąt pozostawiamy domyślną wartość 360.00stopnie, w polu Liczba wystąpień wpiszmy 8. Kratka Jednakowe odstępy powinna być zaznaczona. W panelu Operacje do powtórzenia należy umieścić ostatnio wykonane Wycięcie i oba Zaokrąglenia. Aby można je było wskazać - w obszarze rysowania rozwijamy drzewo modelu i wskazujemy Wytnij-wyciągnięcie4, Zaokrąglenie2, Zaokrąglenie3, rys. 24. Copyright 2013, mgr inż. Janusz Bonarowski 11

Rysunek 24 Operację zatwierdzamy zielonym haczykiem OK., rys. 25. Rysunek 25 Copyright 2013, mgr inż. Janusz Bonarowski 12

Manipulowanie widocznością i zmianą kolejności operacji Podczas tworzenia modelu części może zaistnieć sytuacja taka jak w tym momencie: zapomniano wykonać fazy na obu końcach otworu, ułatwiające nasunięcie tulei na wał. Otwór posiada wielowypust. Czy zatem musimy usunąć wielowypust, dodać fazy, i dodać ponownie wielowypust? Nie. Nie musimy usuwać wykonanych operacji. Można je na chwilę ukryć. Gdy zbliżymy kursor myszy do poziomej linii w Drzewie operacji, rys. 26 kursor zmieni kształt uchwyćmy tę linię lewym klawiszem myszy i przeciągnijmy ją do góry, w miejsce które pokazuje czerwona linia po operacji Szyk liniowy1. Rysunek 26 Copyright 2013, mgr inż. Janusz Bonarowski 13

Po takim zabiegu środowisko pracy będzie miało postać jak na rys. 27. Rysunek 27 Wszystkie operacje znajdujące się poniżej przesuniętej linii zostały wyszarzone i "zniknęły" z modelu (są tam, ale są niewidoczne). Copyright 2013, mgr inż. Janusz Bonarowski 14

Teraz możemy na pasku Operacje, rozwinąć narzędzie Zaokrąglenie i wybrać Sfazowanie, utworzyć fazę 5mm i opuścić z powrotem na sam dół linię kończącą widoczność operacji, rys. 28. Rysunek 28 Faza została dodana zaraz po operacji Szyk liniowy1, a nie na końcu. Można też chwytać myszą operacje i przemieszczać w Drzewie modelu. Należy jednak pamiętać, aby np. nie przeciągnąć fazy otworu powyżej operacji wykonania samego otworu. Copyright 2013, mgr inż. Janusz Bonarowski 15