Z HISTORII WOJSKOWOŚCI dot. epoki starożytnej Zadanie 1. (0-4) Uzupełnij tabelę dotyczącą wojen grecko-perskich wykorzystując własną wiedzę. Bitwy nie są ułożone chronologicznie. Za wynik bitwy należy przyjąć remis, wygraną Grecy, wygraną Persowie. Bitwa Data bitwy Wynik bitwy 1.1. Bitwa pod Platejami 479 r. p.n.e. 1.2. Bitwa pod Maratonem Grecy 1.3. Bitwa pod Termopilami 480 r. p.n.e. 1.4. Bitwa pod Salaminą Grecy 1.1. A. remis B. Persowie C. Grecy 1.2. A. 460 r. p.n.e. B. 480 r. p.n.e. C. 490 r. p.n.e. 1.3. A. remis B. Persowie C. Grecy 1.4. A. 490 r. p.n.e. B. 479 r. p.n.e. C. 480 r. p.n.e. Tekst źródłowy do zadania 2. Ojciec nie musiał chować dziecięcia narodzonego, lecz zanosił je na zebranie tej samej fyli, gdzie najstarsi oglądali maleństwo; o ile było silne i dobrze zbudowane, kazali je żywić i przydzielali mu jeden z 9000 działów. Chuderlawe i niekształtne odsyłali do tzw. Odłóg, miejscowej przepaści koło Tajgetu, bo tak sądzili, że dla i niego samego i dla państwa jest lepiej, by nie żyło, jeżeli natura od początku nie dała mu zdrowia i siły [ ] i nie wolno było nikomu chować syna, jak mu się podobało, lecz natychmiast po ukończeniu szóstego roku życia brał wszystkich pod nadzór państwowy; podzieleni na drużyny żyli razem i nawykali do towarzystwa zarówno w trudach jak i wczasach [ ] całe wychowanie miało na celu karność, wytrwałość w trudach i waleczność. Z postępem wieku zaostrzano metodę hartowania, strzyżono do skóry, przyuczano chodzić boso i gry odbywać po większej części nago. Od 12 roku życia stale już chodzili bez tuniki, otrzymywali jedno himation na rok; skóra pozbawiona kąpieli i olejków twardniała im [ ] Wieczerza bywała skąpa, aby walka z niedostatkiem zmuszała 1
ich do odwagi i przemyślności [ ] W czasach wojny zwalniali rygor wychowania młodzieży i nie bronili trefić włosów, ni broni zdobnej i odzieży strojnej [ ] Także ćwiczyli na wyprawach swobodniej i w ogóle młodzież mogła zachować się mniej sztywnie i służbowo, tak że dla nich jedynych wojna była wytchnieniem od ćwiczeń wojennych [ ] Plutarch, Lykurgos, w: T. Maresz, K. Juszczyk, Historia w tekstach źródłowych. Wypisy, t. 1, Wychowanie spartańskie, wyd. 2, Rzeszów 1996, s. 20-30. Zadanie 2. Rozstrzygnij na podstawie tekstu źródłowego dot. wychowania spartańskiego, czy podane zdania są prawdziwe (P) czy fałszywe (F) zaznaczając odpowiedni znak. 2.1. Celem wychowania spartańskiego na przyszłych żołnierzy państwa chłopców i dziewczynek była karność. P P F F 2.2. Chłopcy przechodzili po skończonym szóstym roku życia pod nadzór wychowawcy państwa. P F 2.3. Chłopcy mieli się hartować, a ich skóra twardnieć. P F 2.4. Jedzenie dostarczano chłopcom w ogromnych ilościach, dlatego wychowankowie jedli bardzo obfite posiłki. P F 2.5. Chłopcy ćwiczyli bardzo intensywnie, a jedynym luźniejszym okresem dla nich od szkolenia wojskowego była wojna. P F Tekst źródłowy do zadania 3. Potem wybrano królem Numę Pompiliusza, który żadnej wojny nie prowadził, ale niemniej zasłużył się dla państwa, jak Romulus. Bo i prawa nadał Rzymianom i obyczaje złagodził, które skutkiem przyzwyczajenia do walk już za zbójeckie i na wpół dzikie uchodziły, i kalendarz uporządkował i ustanowił w Rzymie nieskończoną ilość świąt i świątyń [ ] Następcą jego był Tullus Hostyliusz. Ten znów podjął wojny, zwyciężył Albanów ( ) i rozszerzył miasto przez włączenie do niego wzgórza Celijskiego. Po 32 latach panowania piorunem rażony spłonął wraz z domem swoim. Po nim objął panowanie Ankus Marcjusz, wnuk Numy po córce. Walczył on z Latynami, włączył do państwa wzgórza: Awentyn i Janukulum. [ ] 2
Z kolei objął tron królewski Tarkwiniusz Stary. Ten podniósł liczbę senatorów, wybudował cyrk w Rzymie i ustanowił igrzyska rzymskie, które trwają do naszych czasów. Zwyciężył też Sabinów i znaczną część zabranej im ziemi włączył do obszaru rzymskiego, pierwszy w triumfie wszedł do miasta. Wybudował mury i kanały, zaczął budowę na wzgórzu Kapitolińskim [ ] Po nim objął panowanie Serwiusz Tulliusz [ ] Ten również pobił Sabinów i 3 wzgórza: Kwirynalskie, Wiminalskie i Eskwilińskie włączył do miasta, dokoła murów poprowadził rowy. [ ] Lucjusz Tarkwiniusz Pyszny, siódmy i ostatni z królów, zwyciężył Wolsków ( ), a z Etruskami zawarł pokój i wybudował świątynię Jowiszowi na wzgórzu Kapitolińskim. Potem w czasie oblężenia Ardei utracił tron. [ ] Brutus, choć sam krewniak Tarkwiniusza, podburzył lud i odebrał Tarkwiniuszowi panowanie. Także i wojsko, które oblegało Ardeę, wkrótce Tarkwiniusza opuściło; król przybywszy do miasta zastał bramy zamknięte, wobec czego z żoną swoją i dziećmi uszedł po 25 latach panowania. W ten sposób panowanie królów trwało lat 243. Eutropiusz, Zarys dziejów od założenia miasta, w: T. Maresz, K. Juszczyk, Historia w tekstach źródłowych. Wypisy, t. 1, Legenda o początkach Rzymu, wyd. 2, Rzeszów 1996, s. 20-30. Zadanie 3. (0-6) Uzupełnij tabelę odpowiednimi władcami z czasów królewskiego Rzymu na podstawie tekstu źródłowego. 3.1. 3.2. Władca Dokonania Przyłączył do Rzymu obszary państwa Sabinów, m.in. wzgórze Kwirynalskie, Wiminalskie i Eskwilińskie. Prowadził wojnę z Wolskami. Zbudował świątynię poświęconą Jowiszowi na wzgórzu Kapitolińskim. 3.3. Prowadził pokojowe rządy. Wprowadził liczne święta do kalendarza rzymskiego. 3.4. Przyłączył do Rzymu spory obszar państwa Sabinów oraz wybudował w mieście cyrk. 3.5. Prowadził wojny z Albanami przyłączając do miasta wzgórze Celijskie. 3.6 Prowadził wojny z Latynami przyłączając do miasta wzgórza Awentyn i Janikulum. a) Tarkwiniusz Pyszny d) Numa Pompiliusz b) Ankus Marcjusz e) Tarkwiniusz Stary c) Tullus Hostyliusz f) Serwiusz Tullius 3
Mapa do zadania 4. Źródło: http://bialczynski.pl Zadanie 4. (0-6) Wykonaj polecenia na podstawie mapy podbojów Aleksandra Macedońskiego i stref wpływów jego dowódców po śmierci władcy Macedonii oraz własnej wiedzy. 4.1. Dokończ zdanie. Ojcem Aleksandra Macedońskiego był król Filip II Macedoński a) zwycięzca bitwy z Grekami pod Cheroneą b) uczestnik wyprawy dziesięciu tysięcy na Persję c) twórca wielkiego imperium w basenie Morza Śródziemnego 4.2. Pierwsze starcie Aleksandra Macedońskiego z Persami miało miejsce w roku: a) 333 p.n.e. b) 334 p.n.e. c) 331 p.n.e. 4.3. Aleksander Macedoński najpierw podbił: a) Partię b) Baktrię c) Egipt 4.4. Przeciwnikiem Aleksandra Wielkiego, władcą Persji, był: a) Cyrus Młodszy b) Dariusz c) Kserkses 4.5. Przyporządkuj diadochów (spadkobierców imperium Aleksandra Wielkiego) do terenów, na których panowali po śmierci wodza. 4
4.5.1. Seleukos I Niktator a) Egipt b) Azja Mniejsza c) Babilonia i wschód 4.5.2. Ptolemeusz I Soter a) Macedonia b) Egipt c) Tracja 4.5.3. Lizymach a) Tracja b) Babilonia i wschód c) Azja Mniejsza Mapa do zadania 5. http://grafik.rp.pl/g4a/928373,486366,9.jpg Zadanie 5. (0-5) Odpowiedz na pytania dotyczące wojen punickich na podstawie mapy i własnej wiedzy. 5.1. Bezpośrednią przyczyną w I wojnie punickiej między Rzymem a Kartaginą był/a: a) rywalizacja o wyspę b) rywalizacja o wyspę c) rywalizacja o Hiszpanię Korsykę Sycylię 5.2. Słynny wódz kartagiński z czasów II wojny punickiej to: a) Scypion Afrykański b) Scypion Starszy c) Hannibal 5
5.3. W której wojnie punickiej Kartagińczycy po raz pierwszy zastosowali przeciwko Rzymianom słonie bojowe: a) I wojnie punickiej b) II wojnie punickiej c) III wojnie punickiej 5.4. Bitwa pod Kannami zakończyła się wielka klęską Rzymian. Miała ona miejsce w roku: a) 261 p.n.e. b) 216 p.n.e. c) 149 p.n.e. 5.5. Pierwszą zamorską prowincją rzymską zdobytą przez Rzym w wyniku wojen punickich była: a) Sycylia b) Hiszpania c) Afryka Północna Zadanie 6. (0-4) Odpowiedz na pytania dotyczące armii rzymskiej na podstawie własnej wiedzy. 6.1. Reforma rzymskiego konsula Mariusza dotyczyła: a) wzięcia na służbę Rzymu germańskich barbarzyńców. b) przekształcenia armii rzymskiej z poboru w zawodowe wojsko. c) przekształcenia zawodowej armii rzymskiej w wojsko pochodzące z poboru. 6.2. Reforma konsula Mariusza zapewniała rzymskim żołnierzom: a) działki ziemi za służbę dla Rzymu. b) stanowiska w administracji prowincji rzymskich po skończonej służbie wojskowej c) dożywotnią rentę. 6.3. Dokończ zdanie: Podstawą armii rzymskiej był/była 5.3.1., który/która liczył/liczyła 5.3.2. żołnierzy. 6.3.1. A) kohorta B) manipuł C) legion 6.3.2. A) 3000 B) 4200 C) 4500 Zadanie 7. (0-4) Odpowiedz na pytania dotyczące wojen domowych w Rzymie na podstawie własnej wiedzy. 7.1. Prowadzili wojnę domową o władzę w Rzymie: a) Cezar i Oktawian August b) Marek Antoniusz i Cezar c) Pompejusz i Cezar 7.2. Jeden z triumwirów, który zginął w trakcie walk z Partami, w wyniku, czego rozpadł się I triumwirat. a) Pompejusz b) Krassus c) Cezar 7.3. Kraj, którego władczynią była Kleopatra będąca w związku z Cezarem, a następnie Markiem Antoniuszem. 6
a) Egipt b) Hiszpania c) Macedonia 7.4. W bitwie tej Oktawian August odniósł decydujące zwycięstwo nad Markiem Antoniuszem w walce o pełnię władzy w Rzymie. a) Dyrrachium b) Farsalos c) Akcjum Ilustracja do zadania 8. http://www.imperiumromanum.edu.pl/spoleczenstwo/rozrywka-w-starozytnym-rzymie/ Zadanie 8. Wykonaj polecenia na podstawie ilustracji oraz własnej wiedzy. 8.1. Przedstawieni na zdjęciu mężczyźni walczyli na arenach na śmierć i życie. Nosili oni nazwę: a) gladiatorów b) liktorów c) ekwitów 8.2. Jednym z tych mężczyzn był Spartakus z Tracji, który: a) chrystianizował niewolników. b) wywołał przeciwko Rzymianom bunt niewolników. c) wyzwolił się walcząc na arenie. 7
Imię i nazwisko: klasa:. 1.1. A B C D 6.1. A B C 1.2. A B C D 6.2. A B C 1.3. A B C D 6.3.1. A B C 1.4. A B C D 6.3.1. A B C 2.1. P F 7.1. A B C 2.2. P F 7.2. A B C 2.3. P F 7.3. A B C 2.4. P F 7.4. A B C 2.5. P F 8.1. A B C 3.1. A B C D E F 8.2. A B C 3.2. A B C D E F 3.3. A B C D E F 3.4. A B C D E F 3.5. A B C D E F 3.6. A B C D E F 4.1. A B C 4.2. A B C 4.3. A B C 4.4. A B C 4.5.1. A B C 4.5.2. A B C 4.5.3. A B C 5.1. A B C 5.2. A B C 5.3. A B C 5.4. A B C 5.5. A B C 8