Efekty zintegrowanych działań kontrolnych i prewencyjnych adresowanych do firm zajmujących się obróbką drewna Jakub Chojnicki Główny Inspektorat Pracy Dyrektor Departamentu Nadzoru i Kontroli Poznań, 11 września 2018 r.
Wprowadzenie Dlaczego sektor obróbki drewna tartaki i stolarnie? W latach 2010-2014 w zakładach produkujących wyroby tartaczne i wyroby z drewna w wypadkach przy pracy zostało poszkodowanych 508 osób, w tym 51 poniosło śmierć 257 odniosło ciężkie obrażenia ciała. 2
Liczba wypadków przy pracy zaistniałych w latach 2014-2016 w kontrolowanych w 2017 r. zakładach pracy z podziałem na województwa* * dotyczy wyłącznie wypadków ciężkich / śmiertelnych / zbiorowych
Liczba badanych przez PIP wypadków przy pracy (dot. 2015-2018 I półrocze) w kontrolowanych w zakładach ramach kampanii z podziałem na województwa OIP 2015-2016 r. PRZED KAMPANIĄ 2017-2018 r. (I półrocze) W TRAKCIE KAMPANII Białystok 2 5 Bydgoszcz 4 1 Gdańsk 9 4 Katowice 10 5 Kielce 4 0 Kraków 4 0 Lublin 5 1 Łódź 4 1 Olsztyn 3 8 Opole 1 1 Poznań 1 4 Rzeszów 3 0 Szczecin 4 1 Warszawa 1 0 Wrocław 2 3 Zielona Góra 2 4 SUMA: 59 38
Kontrole Zakres kontroli I. PRZYGOTOWANIE DO PRACY II. WYPADKOWOŚĆ, OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO, SŁUŻBA BHP III. CZYNNIKI NIEBEZPIECZNE, SZKODLIWE, UCIĄŻLIWE IV. POMIESZCZENIA I STANOWISKA PRACY V. PROCESY PRACY VI. URZĄDZENIA I INSTALACJE ENERGETYCZNE VII. MASZYNY I URZĄDZENIA TECHNICZNE VIII. TRANSPORT I MAZGAZYNOWANIE 5
Kontrole Dobór zakładów do kontroli: - podmioty, które nie podjęły współpracy prewencyjnej pomimo zaproszenia lub od niej odstąpiły - podmioty, które podjęły współpracę i zakończyły działania dostosowawcze poprzez udział w programie prewencyjnym 6
Kontrole W czasie realizacji części kontrolnej kampanii Włącz bezpieczeństwo przy obróbce drewna przeprowadzono w okresie 2017-2018 (I półrocze): o 1578 kontroli w 1548 zakładach pracy, w których pracowało blisko 33,1 tys. osób, z czego 93% na podstawie stosunku pracy. 7
Kontrole Struktura kontroli wg wielkości zatrudnienia: średnie i duże zakłady (powyżej 50 pracowników) małe zakłady (10-49 pracowników) 6 % mikroprzedsiębiorstwa (1-9 pracowników) 39 % 55 % 8
Kontrole Zestawienie kontrolowanych podmiotów Liczba podmiotów, które odesłały ankietę (451) Liczba podmiotów, które nie przeszły pozytywnie weryfikacji (210) Liczba podmiotów skontrolowanych (1548) 29 % 53 % 47 % Liczba podmiotów, które pozytywnie przeszły weryfikację (241) 9
Kontrole Średnia liczba decyzji bhp wydanych na jeden skontrolowany podmiot: podmioty, które uczestniczyły w działaniach prewencyjnych 4 podmioty, które nie podjęły działań prewencyjnych lub od nich odstąpiły 13 0 2 4 6 8 10 12 14 Liczba decyzji bhp 10
Działania inspektorów pracy Pracodawcy, którzy nie podjęli współpracy z PIP lub od niej odstąpili 130 decyzji wstrzymania prac, Pracodawcy, którzy podjęli współpracę z PIP 1 decyzja skierowania do innych prac, 691 decyzji wstrzymania eksploatacji maszyn, 5 decyzji wstrzymania eksploatacji maszyn, 3,2 tys. decyzji bhp z rygorem natychmiastowej wykonalności 204 decyzje bhp z rygorem natychmiastowej wykonalności 11
Działania inspektorów pracy 92% zakładów 18,4 tys. decyzji ogółem, w tym 4,9 tys. decyzji ustnych wykonanych podczas kontroli 39% zakładów 275 środków oddziaływania wychowawczego 3,3 tys. wniosków w wystąpieniach 301 mandatów karnych 5 wniosków o ukaranie do sądu 12
Ocena stanu przestrzegania przepisów bhp Bezpieczeństwo pracy w kontrolowanych zakładach urządzenia ochronne (np. osłony) na maszynach 52% eksploatacja instalacji i urządzeń elektrycznych 46% elementy sterownicze i układy sterowania 17% wstępne i okresowe kontrole użytkowanych maszyn 14% % zakładów pracy, w których stwierdzono nieprawidłowości 13
Działania inspektorów pracy Stan sprzed kontroli Stan po realizacji środków prawnych wydanych przez inspektora pracy Frezarko-czopiarka 14
Kontrole Widok skrzynki bezpiecznikowej z watowanymi bezpiecznikami topikowymi Widok pulpitu sterującego bez oznakowania przycisków i przełączników 15
Ocena stanu przestrzegania przepisów Przygotowanie pracowników do pracy ocena ryzyka zawodowego 45% okresowe szkolenia bhp 24% środki ochrony indywidualnej 17% badania lekarskie 11% % zakładów pracy, w których stwierdzono nieprawidłowości 16
Kontrole Przykład: ubrania robocze i ochronne pracowników w jednym z kontrolowanych zakładów 17
Podsumowanie Najczęstsze przyczyny stwierdzonych nieprawidłowości: niedostateczna wiedza wśród pracodawców i pracowników o zagrożeniach; pomimo że pracodawcy posiadali zaświadczenie o przeszkoleniu w zakresie bhp, to często nie znali przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, w tym o wymaganiach minimalnych dla maszyn; takiej znajomości nie mieli w dużej części pracodawcy, którzy kurs bhp przechodzili w ramach samokształcenia kierowanego; brak systematycznych kontroli warunków pracy, w tym należytej dbałości o stan techniczny maszyn i urządzeń; lekceważenie zagrożeń przez pracodawców i pracowników oraz tolerowanie stanu niezgodnego z wymogami prawa. 18
Podsumowanie Najczęstsze przyczyny stwierdzonych nieprawidłowości: przedkładanie rachunku ekonomicznego nad wymogi w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; brak właściwego funkcjonowania służby bhp w zakładach; nawet jeżeli pracodawcy powierzyli obowiązki służby bhp specjaliście spoza zakładu pracy, to wykonywanie zadań polegało najczęściej na przeprowadzaniu szkoleń pracowników w zakresie bhp, dokonywaniu oceny ryzyka zawodowego (często nierzetelnej) i sporządzaniu dokumentacji powypadkowej; trudności w zatrudnieniu doświadczonych pracowników z branży; brak skutecznego nadzoru nad prowadzonymi pracami. 19
WNIOSKI Firmy skontrolowane, które podjęły współpracę prewencyjną z PIP Firmy skontrolowane, które nie podjęły współpracy prewencyjnej z PIP 3% 53% 47% 97% Zakłady ocenione negatywnie Zakłady ocenione pozytywnie Zakłady ocenione negatywnie Zakłady ocenione pozytywnie 20
WNIOSKI Wyniki kampanii PIP wskazują na potrzebę: koncentracji kolejnych kampanii PIP (z działaniami prewencyjno-kontrolnymi o charakterze komplementarnym) adresowanych do branż i zakładów, w obszarach charakteryzujących się szczególnie wysokim nasileniem zagrożeń zawodowych i ich skutków w postaci wypadków przy pracy oraz chorób związanych z pracą. 21
Dziękuję za uwagę