Programowanie wykorzystania środków finansowych z perspektywy 2014-2020 Izabela Ziątek Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Warszawa, 9 maja 2013 r.
Negocjacje pakietu legislacyjnego polityki spójności Ostateczne przyjęcie rozporządzeń dla polityki spójności będzie możliwe jesienią 2013, o ile Parlament Europejski zaakceptuje pakiet w I czytaniu; Wariant mniej optymistyczny - przyjęcie przez Radę rozporządzeń na koniec 2013 r., po II czytaniu w PE; Na poziomie roboczym równolegle prowadzony jest nieformalny dialog z Komisją Europejską dotyczący programowania perspektywy finansowej UE na lata 2014-2020;
Umowa Partnerstwa w systemie dokumentów strategicznych Europa 2020 Zalecenia Rady UE dla Polski Pakiet rozporządzeń UE na lata 2014-2020 Krajowy Program Reform Strategia Rozwoju Kraju 2020 Strategie Zintegrowane w tym KSRR KPZK ZAŁOŻENIA UMOWY PARTNERSTWA przyjęte przez RM 15 stycznia 2013 r.
Dokumenty strategiczne na lata 2014-2020 Projekt Umowy Partnerstwa, zaprezentowany zostanie w dniu 5 czerwca na poziomie Zespołu Międzyresortowego do spraw Programowania i Wdrażania Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójności Zatwierdzenie Umowy Partnerstwa przez Komisję Europejską planowane jest na koniec 2013 roku. Zatwierdzenie programów operacyjnych przez KE zgodnie z rekomendacją planowane jest na połowę 2014 roku 4
Umowa Partnerstwa Określi m.in.: Cele i kierunki interwencji funduszy objętych Europejskimi Funduszami Strukturalnymi i Inwestycyjnymi (EFSiI); Strukturę programów operacyjnych na poziomie krajowym i regionalnym; Mechanizmy działania instrumentów terytorialnych; Zarys systemu finansowania środkami europejskimi; Zarys systemu wdrażania Umowy Partnerstwa. 5
Główne uwarunkowania europejskie Zintegrowane podejście objęcie EFSiI polityki spójności, wspólnej polityki rolnej i wspólnej polityki rybołówstwa; Koncentracja tematyczna ukierunkowanie wsparcia z EFSiI na celach wskazanych w Strategii Europa 2020. Ukierunkowanie na rezultaty KE z państwami członkowskimi dokona przeglądu postępów programów w 2019 r. oraz osiągnięcia zakładanych celów w 2022 r. Wyniki oceny będą stanowiły podstawę do podziału rezerwy wykonania. Wprowadzenie warunków ex-ante - od ich spełnienia KE uzależniać będzie korzystanie przez państwo członkowskie z funduszy EFSiI; Uwzględnienie wymiaru terytorialnego lepsze wykorzystanie potencjałów poszczególnych terytoriów. 6
Cele tematyczne Zasady nowego okresu programowania, w szczególności koncentracja tematyczna wsparcia wokół 11 celów tematycznych, wymusza zmianę dotychczasowego podejścia do finansowania do zagadnień związanych z obszarem turystyki i kultury. Cele tematyczne: 1. Wspieranie badań naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji; 2. Zwiększenie dostępności, stopnia wykorzystania i jakości technologii informacyjno-komunikacyjnych; 3. Podnoszenie konkurencyjności MŚP, sektora rolnego oraz sektora rybołówstwa i akwakultury; 4. Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach; 5. Promowanie dostosowania do zmian klimatu, zapobiegania ryzyku i zarządzania ryzykiem; 6. Ochrona środowiska naturalnego i wspieranie efektywności wykorzystania zasobów; 7. Promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości w działaniu; najważniejszych infrastruktur sieciowych; 8. Wspieranie zatrudnienia i mobilności pracowników; 9. Wspieranie włączenia społecznego i walka z ubóstwem; 10. Inwestowanie w edukację, umiejętności i uczenie się przez całe życie; 11. Wzmacnianie potencjału instytucjonalnego i skuteczności administracji publicznej; 7
Europejskie Fundusze Strukturalne i Inwestycyjne jako narzędzie realizacji celów rozwojowych kraju EFSiI będą realizowały cele rozwojowe określone w Strategii Rozwoju Kraju w ramach 3 obszarów: Zwiększanie konkurencyjności gospodarki Poprawa spójności społecznej i terytorialnej Podnoszenie sprawności i efektywności państwa przez wszystkie 11 celów tematycznych wskazanych w projektach rozporządzeń UE 8
Zakres interwencji EFSiI dla realizacji celów rozwojowych kraju ZWIĘKSZENIE KONKURENCYJNOŚCI GOSPODARKI Zakres wsparcia (przykłady) Wzrost innowacyjności i powiązań pomiędzy sferą B+R i przedsiębiorstwami; Rozwój cyfrowy (zapewnienie dostępu do szybkiego i bardzo szybkiego Internetu szerokopasmowego, rozwój e-gospodarki, rozwój cyfrowych kompetencji); Wsparcie konkurencyjności przedsiębiorstw w wybranych dziedzinach; Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego; Wzrost jakości kluczowych powiązań transportowych; Rozwój kapitału ludzkiego (głównie poprzez uczenie się przez całe życie a także podnoszenie jakości i konkurencyjności szkolnictwa wyższego); Pełniejsze wykorzystanie potencjału największych miast i ich obszarów funkcjonalnych w procesach rozwojowych kraju i regionów. 9
Zakres interwencji EFSiI dla realizacji celów rozwojowych kraju POPRAWA SPÓJNOŚCI SPOŁECZNEJ I TERYTORIALNEJ Zakres wsparcia (przykłady) Zwiększenie dostępności i jakości edukacji na różnych poziomach; Zwiększenie poziomu zatrudnienia; Zmniejszenie poziomu zagrożenia ubóstwem i wykluczeniem społecznym; Poprawa dostępności i jakości podstawowych usług i dóbr (edukacja, zdrowie, kultura, transport); Promowanie rozwoju gospodarczego obszarów wiejskich poprzez ułatwianie podejmowania działalności pozarolniczej i tworzenie oraz zwiększenie mobilności zawodowej mieszkańców wsi; Poprawa jakości środowiska naturalnego; Zwiększenie dostępności transportowej poprzez łączenie węzłów komunikacyjnych z infrastrukturą TEN-T; Rewitalizacja i przeciwdziałanie degradacji społeczno-gospodarczej na obszarach niektórych miast i wybranych dzielnic; Włączenie cyfrowe (e-integracja). 10
Zakres interwencji EFSiI dla realizacji celów rozwojowych kraju PODNOSZENIE SPRAWNOŚCI I EFEKTYWNOŚCI PAŃSTWA Podnoszenie jakości stanowionego prawa; Zakres wsparcia (przykłady) Wsparcie procesu zmian instytucjonalnych i prawnych w kluczowych dla funkcjonowania gospodarki obszarach; Promowanie wzrostu jakości funkcjonowania administracji publicznej na wszystkich poziomach zarządzania; Opracowanie nowych wzorców i szerokie wdrażanie zasady partnerstwa podmiotów publicznych, społecznych i prywatnych; Dalsze działania wspierające rozwój i wzmacniające rolę społeczeństwa obywatelskiego (w tym wspieranie dialogu społecznego); Otwieranie zasobów publicznych, w tym: dostępu do informacji publicznej, wsparcie digitalizacji wspólnego dziedzictwa kulturowego, naukowego i edukacyjnego, stworzenie systemu instytucji i narzędzi zapewniających jego archiwizację, zapewnienie powszechnego dostępu do zasobów dziedzictwa kulturowego w postaci cyfrowej; Rozwój e-usług publicznych. 11
Zarys programów operacyjnych Program Fundusz Instytucja zarządzająca Polityka Spójności 1. 2. Program dotyczący innowacyjności, badań naukowych i ich powiązań ze sferą przedsiębiorstw (PO Innowacyjny Rozwój); Program dotyczący gospodarki niskoemisyjnej, ochrony środowiska, przeciwdziałania i adaptacji do zmian klimatu, transportu i bezpieczeństwa energetycznego (PO Infrastruktura dla Zrównoważonego Rozwoju); EFRR EFRR, FS 3. Program dotyczący rozwoju cyfrowego (PO Polska Cyfrowa); EFRR 4. Program pomocy technicznej; EFRR 5. 6. Program dotyczący Polski Wschodniej program ponadregionalny (PO Rozwój Polski Wschodniej); Program dotyczący rozwoju kompetencji i umiejętności oraz dobrego rządzenia (PO Wiedza Edukacja Rozwój); EFRR 7. Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej; EFRR EFS Ministerstwo Rozwoju Regionalnego 8. Regionalne Programy Operacyjne; EFRR, EFS Zarządy województw WPR i WPRyb 1. Program dotyczący rozwoju obszarów wiejskich; EFRROW 2. Program dotyczący rozwoju obszarów morskich i rybackich. EFMR Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi 12
Decentralizacja zarządzania funduszami Wzrośnie udział środków funduszy strukturalnych zarządzanych na poziomie regionalnym. W przypadku Europejskiego Funduszu Społecznego wyniesie on 75%. Oznacza to większą odpowiedzialność województwa za realizację polityki rozwoju, w tym np. koniecznością wypełnienia warunków ex-ante. kwota wynikająca z podziału alokacji na RPO + kwota z podziału rezerwy programowej+ kwota z podziału rezerwy wykonania = środki zarządzane w regionie 80 60 40 20 0 Wzrost udziału środków funduszy strukturalnych (EFS i EFRR) zarządzanych na poziomie regionalnym 37 60 2007-2013 2014-2020 EFS i EFRR 13
Zakres interwencji w obszarze turystyki Działania w obszarze turystyki (brak celu tematycznego i priorytetów inwestycyjnych dedykowanych bezpośrednio turystyce). Działania dedykowane turystyce będą mogły być realizowane w sposób pośredni w następujących celach tematycznych: Cel tematyczny numer 2 - (2.2. priorytet inwestycyjny) rozwój produktów i usług opartych na TIK, handlu elektronicznego oraz zwiększenie zapotrzebowania na TIK - wsparcie przedsiębiorstw w zakresie produktów i usług opartych na Technologiach Informacyjno-Komunikacyjnych Cel tematyczny numer 3 w całości projekty zwiększające aktywność inwestycyjną MŚP zwiększające zatrudnienie i ich trwały rozwój np. Rozbudowa przedsiębiorstwa prowadząca do wprowadzenia na rynek nowych produktów/usług; Zróżnicowanie produkcji lub świadczenia usług przedsiębiorstwa poprzez wprowadzenie nowych dodatkowych produktów/usług (w tym turystycznych); Wpływ na promocję produktów turystycznych będą miały także projekty dotyczące promocji przedsiębiorstw międzynarodowych; 14
Zakres interwencji w obszarze turystyki Cel tematyczny numer 8 - Wspieranie zatrudnienia i mobilności pracowników; (Priorytet inwestycyjny 8.2) wsparcie rozwoju przyjaznego dla zatrudnienia poprzez rozwój potencjałów endogenicznych jako elementu strategii terytorialnej dla obszarów ze specyficznymi potrzebami w tym działaniami na rzecz zwiększenia dostępności i rozwoju zasobów naturalnych i kulturowych) Opracowanie strategii regionalnych mające na celu likwidację problemów społecznych projekty związane z turystyką mogą być realizowane jako jeden z elementów strategii działania prozaturdnieniowa; Cel tematyczny numer 9 - Wspieranie włączenia społecznego i walka z ubóstwem (Priorytet inwestycyjny 9.2) wspieranie rewitalizacji fizycznej, gospodarczej i społecznej ubogich społeczeństw obszarów wiejskich i miejskich, lokalne strategie rozwoju realizowane przez społeczność realizowane na poziomie regionalnym opracowanie Lokalnych Planów Rewitalizacji, których elementem mogą być projekty realizowane w obszarze turystyki. 15
Zakres interwencji w obszarze kultury Cel tematyczny numer 6 (priorytet inwestycyjny 6.3) - ochrona promocja i rozwój dziedzictwa kulturowego i naturalnego; Ochrona, zachowanie i zabezpieczenie obiektów dziedzictwa kulturowego i obiektów zabytkowych, zakup trwałego wyposażenia oraz konserwację muzealiów, wsparcie i rozwój centrów informacji kulturalnej i promocji kultury działania w zakresie promocji kultury. Cel tematyczny numer 2 (priorytet inwestycyjny 2.3) wzmacnianie zastosowania TIK w e- admisnitracji, e-learningu, e-kultury, e zdrowia; wspieranie rozwiązań informatycznych w obszarze kultury np. dygitalizacja zasobów kultury; Na poziomie krajowym zakłada się wspieranie dziedzictwa kulturowego o znaczeniu krajowym i europejskim. Na poziomie regionalnym będą realizowane działania wynikające z regionalnych i lokalnych strategii rozwoju, przyczyniające się do dywersyfikacji lokalnej gospodarki (turystyka, produkt lokalny) oraz wzmocnienie jej potencjału jak również działania na rzecz ochrony krajobrazu kulturowego na obszarach wiejskich i miejskich. 16
Wymiar terytorialny Podejście terytorialne oznacza odejście od postrzegania obszarów przez pryzmat granic administracyjnych na rzecz ich indywidualnych potencjałów, barier i wzajemnych zależności. Pięć wyodrębnionych obszarów strategicznej interwencji państwa (OSI) wybranych na podstawie zapisów KSRR 2010-2020 A. Polska Wschodnia B. Miasta wojewódzkie i ich obszary funkcjonalne C. Miasta i dzielnice miast wymagające rewitalizacji D. Obszary, w szczególności wiejskie, o najniższym poziomie dostępu mieszkańców do dóbr i usług warunkujących możliwości rozwojowe E. Obszary przygraniczne Wybór 5 OSI nie oznacza ograniczenia wsparcia tylko do nich, możliwe będzie wspieranie innych obszarów o znaczeniu makro lub regionalnym, w zależności od decyzji IZ. 17
ZIT wykorzystane na: Instrumenty Rozwoju Terytorialnego Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT) Zwiększanie udziału obszarów zurbanizowanych w zarządzaniu/ wdrażaniu programów operacyjnych; Sprzyjanie rozwoju współpracy i integracji w miastach i na ich obszarach funkcjonalnych. ZIT realizowane na: Obszarach funkcjonalnych 18 miast wojewódzkich (16 ZIT po jednym na województwo); Dodatkowo na terenie innych miast (ewentualnie ich obszarów funkcjonalnych) o charakterze regionalnym/subregionalnym decyzja w gestii samorządów województw; 18
Instrumenty Rozwoju Terytorialnego Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT) Wzmacnianie rozwoju funkcji symbolicznych budujących międzynarodowy charakter i ponadregionalną rangę miejskiego obszaru funkcjonalnego oraz poprawa dostępu i jakości usług publicznych w całym obszarze funkcjonalnym. Projekty powinny wykorzystywać wspólne cechy / potencjał obszaru funkcjonalnego (np. wspólne dziedzictwo kulturowe) i przyczyniać się do umocnienia jego charakteru oraz do dostosowania i rozszerzenia oferty usług w całej przestrzeni funkcjonalnej miasta, które przyczyniają się do usprawnienia jakości życia mieszkańców i przyjezdnych (np. promocja produktu turystycznego wspólnego dla całego obszaru funkcjonalnego, poprawa systemu informacji dla cudzoziemców. (cele tematyczne nr 2, 6, 8, 9). 19
Rozwój kierowany przez społeczność lokalną (RKSL) CEL: zwiększenie udziału społeczności lokalnej w programowaniu i zarządzaniu rozwojem danego obszaru, a także lepsze dopasowanie usług do potrzeb mieszkańców, zwiększenie zaangażowania podmiotów niepublicznych w świadczenie usług publicznych, większe upodmiotowienie lokalnych społeczności. Instrument dobrowolny dla polityki spójności i polityki rybackiej, obligatoryjny dla WPR; Zastosowanie RKSL będzie zależało do decyzji IZ danym programem operacyjnym; Wykorzystane zostaną doświadczenia inicjatywy LEADER, realizowanej w ramach PROW 2007-2013; RKSL obejmie fragment działań na obszarach wiejskich, miejsko-wiejskich, miejskich oraz zależnych od rybactwa. 20
Propozycje celów dotyczących RKSL Rozwój kierowany przez społeczność lokalną (RKSL) Odbudowa zdolności do rozwoju poprzez zintegrowaną rewitalizację zdegradowanych społecznie, ekonomicznie i fizycznie obszarów miejskich. Kompleksowe przedsięwzięcia rewitalizacyjne angażujące różne władze publiczne i podmioty prywatne mogą przywrócić lub nadać nowe funkcje zdegradowanym dzielnicom miast i obszarom, które utraciły funkcje gospodarcze i społeczne. Kompleksowe działania rewitalizacyjne obejmować mogą szereg powiązanych ze sobą działań, takich jak: rozwój kapitału ludzkiego, zmniejszenie wykluczenia społecznego, poprawa i nadrabianie zaległości w zakresie infrastruktury technicznej, modernizacja i rozwój obiektów użyteczności publicznej, pobudzanie przedsiębiorczości, poprawa stanu środowiska, rozwój dziedzictwa kulturowego; Działania z zakresu rynku pracy oraz stymulacja wewnętrznego potencjału gospodarczego (aktywizacja bezrobotnych, pobudzanie lokalnej przedsiębiorczości, przyciąganie zewnętrznego kapitału, rozwój turystyki); 21
Koordynacja działań i wymiana informacji Biuletyn nt. programowania perspektywy finansowej 2014-2020: Cykliczne, miesięczne wydawnictwo, Przekazywane w wersji elektronicznej, Przygotowywane przez MRR, na podstawie informacji z instytucji odpowiedzialnych za przygotowanie programów operacyjnych, Materiały powinny dotyczyć między innymi: postępu prac nad programami operacyjnymi i innymi dokumentami, efektów spotkań grup roboczych, planów na bieżący miesiąc i innych kwestii. Strona mrr.gov.pl/funduszeeuropejskie20142020/programowanie Skrzynka kontaktowa programowanie2014-2020@mrr.gov.pl
Dziękuję za uwagę