Doradztwo logistyczne dla biznesu. Etykieta logistyczna GS1 w dostawach do JMDiF

Podobne dokumenty
Etykieta logistyczna GS1

ETYKIETA LOGISTYCZNA GS1

GS1 The global language of business

Wymagania dotyczące etykiet logistycznych przy dostawach do NETTO Sp. z o. o.

Etykieta logistyczna GS1 Etykieta logistyczna jednostki logistycznej Jednostka logistyczna SSCC Serial Shipping Container Code

Etykieta logistyczna GS1 w dostawach do AUCHAN POLSKA

Etykieta logistyczna GS1

Etykieta logistyczna. Etykieta logistyczna LZIP_2_LW. Kodowanie znaków Kodu 128. Korzyści ze stosowania etykiety logistycznej

Etykieta logistyczna GS1 Piotr Frąckowiak ILiM GS1 Polska

Etykiety logistyczne. prof. PŁ dr hab. inż. Andrzej Szymonik Łódź 2014/2015

Etykiety logistyczne. prof. PŁ dr hab. inż. Andrzej Szymonik Łódź 2015/2016

Etykieta logistyczna GS1 Piotr Frąckowiak ILiM GS1 Polska

S z c z e g ó ł y d o tyczące kodowania informacji

Funkcje terminalowe. Podstawowe informacje o działaniu aplikacji terminalowej głównym narzędziu dla magazyniera

Systemy informatyczne handlu detalicznego

Usprawnij swój magazyn z etykietą logistyczną GS1. Piotr Frąckowiak. Webinar GS1,

Usprawnij swój magazyn z etykietą logistyczną GS1. Piotr Frąckowiak. Webinar GS1,

Etykieta logistyczna GS1 w sieci dostaw NETTO

Etykieta logistyczna GS1. Piotr Frąckowiak ILiM GS1 Polska

Usprawnij swój magazyn z etykietą logistyczną GS1

Etykieta logistyczna GS1 w magazynie Piotr Frąckowiak ILiM GS1 Polska

INSPEKTORAT WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH

Usprawnij swój magazyn z etykietą logistyczną GS1

Narzędzia usprawniające logistykę w branży kosmetycznej i krajowa baza produktów wg GS1

Dokumentacja oznaczania dostaw do SANOK RC S.A.

Opakowania w logistyce. prof. PŁ dr hab. inż. Andrzej Szymonik Łódź 2015

System identyfikowalności wykorzystujący standardy GS1

Informatyka w logistyce przedsiębiorstw wykład 3-4

Polska. Zarządzanie identyfikowalnością z wykorzystaniem standardów GS1 u producenta wyrobów ultra fresh.

Znakowanie produktów o zmiennej ilości przy pomocy standardów GS1. Poznań,

ROLA ETYKIETY LOGISTYCZNEJ W ŁAŃCUCHU DOSTAW W OPARCIU O ZASADY GS1

Znakowanie produktów o zmiennej ilości przy pomocy standardów GS1

Automatyczna identyfikacja w procesach transportowych wyrobów. prof. PŁ dr hab. inż. Andrzej Szymonik

Folder informacyjny. Podstawowe informacje o zaletach i cechach systemu informatycznego wspomagającego zarządzanie magazynem

Znakowanie produktów o zmiennej ilości przy pomocy standardów GS1

ilości przy pomocy standardów GS1

Usprawnienie procesu magazynowania przez wdrożenie etykiety logistycznej GS1 2

Standardy GS1 w branży retail

Cennik szkoleń e-learning 2015 rok

Praktyczne aspekty realizacji traceability śledzenia dostaw w branży kosmetycznej zgodnie z rozporządzeniem europejskim 1223/2009

WYMAGANIA DOTYCZĄCE DOSTAW MATERIAŁÓW DO PROGRAFIX SP. Z O. O.

OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA. 2. Ilość Zadań 6 - pozycje według opisu poniżej

Śledzenie towarów pochodzenia żywieniowego (traceability)

Standardy GS1 na rzecz bezpieczeństwa łańcucha dostaw. Anna Gawrońska-Błaszczyk 9 czerwca 2011

"BEZPIECZNY PRODUKT - priorytet w branży kosmetycznej" Anna Gawrońska-Błaszczyk

5 Kongres Świata Przemysłu Farmaceutycznego. Bezpieczny lek pakowanie, etykietowanie, znakowanie

Znakowanie produktów o zmiennej ilości przy pomocy standardów GS1. Poznań,

"Jak skutecznie i efektywnie realizować wymogi prawne wynikające z tzw. dyrektywy fałszywkowej? " Anna Gawrońska-Błaszczyk 18 lutego 2016

Folder informacyjny. Podstawowe informacje o zaletach i cechach systemu informatycznego wspomagającego zarządzanie magazynem

Znakowanie, zarządzanie i dystrybucja produktów w oparciu o standardy GS1

Jak znakować produkty ochrony zdrowia? Identyfikowalność dziś i jutro

PIERWSZE KROKI Z KODAMI KRESKOWYMI

Kontakt:

Instytut Logistyki i Magazynowania Znakowanie produktów o zmiennej ilości przy pomocy standardów GS1. Poznań,

OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA DOTYCZY ZADAŃ NR Ilość Zgodnie z opisem. 7. Wymogi techniczne Zgodnie z opisem

Traceability efektywne śledzenie pochodzenia towarów

OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA. 1. Przedmiot zamówienia Zakup artykułów gumowych. 2. Ilość Załącznik Nr 1 do opisu przedmiotu zamówienia

KODY KRESKOWE W LOGISTYCE

Elektroniczna awizacja i etykieta metodą na szybsze przyjęcia dostaw case study Leroy Merlin

Interoperacyjność systemów IT w dobie digitalizacji procesów biznesowych

Sterownik. zasady obsługi. moduł programu Madar 7

PIERWSZE KROKI Z KODAMI KRESKOWYMI

OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA

szczegółowy opis z np. wymaganymi minimalnymi parametrami przedmiotu zamówienia; Informacje o znakowaniu kodami kreskowymi.

Instytut Logistyki i Magazynowania Znakowanie produktów o zmiennej ilości przy pomocy standardów GS1. Poznań,

Traceability bezpieczeństwo i śledzenie przepływu produktów w łańcuchach dostaw, w oparciu o standardy GS1 i wymagania UE. Grzegorz Sokołowski

Wdrożenie systemu magazynowego oraz znakowania wyrobów etykietą logistyczną z kodem 2D w firmie produkcyjnej z branży ceramiki budowlanej

STANDARDY ELEKTRONICZNEJ WYMIANY INFORMACJI

Globalne Standardy GS1 w łańcuchu dostaw

Warszawa, dnia 7 stycznia 2014 r. Poz. 11. DECYZJA Nr 3/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ. z dnia 3 stycznia 2014 r.

PIERWSZE KROKI Z KODAMI KRESKOWYMI

Informacja dot. kodów kreskowych służących do identyfikacji przesyłek pocztowych w obrocie krajowym(wyciąg z Zarządzenia nr 122/2010 z późn. zm.

Wykorzystanie technologii RFID w produkcji i logistyce

PIERWSZE KROKI Z KODAMI KRESKOWYMI

Dobre praktyki w zakresie znakowania przedmiotów umundurowania i wyekwipowania w dostawach do wojska. Grupa materiałowa II.

OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA Z PODZIAŁEM NA 6 ZADAŃ. Zadań 6 - pozycje według opisu poniżej

Serializacja produktów leczniczych. Jak skutecznie i efektywnie przygotować się na rok 2019?

Jak się przygotować? Jak wdrożyć projekt?

OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA

Traceability bezpieczeństwo i śledzenie przepływu produktów w łańcuchach dostaw

KARTA WYROBU CZĘŚĆ B: DOTYCZY IDENTYFIKACJI PRODUCENTA LUB DOSTAWCY NA ETYKIETACH LOGISTYCZNYCH Z KODEM KRESKOWYM. - miejscowość (poczta): [WYMAG]

Traceability bezpieczeństwo i śledzenie przepływu produktów w łańcuchach dostaw

Założenia sytemu Weaver WMS Architektura systemu Weaver WMS Integracja z systemami finansowo-księgowymi oraz ERP

PIERWSZE KROKI Z KODAMI KRESKOWYMI

Zastosowanie systemu AssetTrace w automatyzacji procesów magazynowych przy pomocy kodów kreskowych

System magazynowy MASTA Wprowadzenie do GS1 wersja dokumentu: numer woluminu: (1)

1. Lokalizacje magazynów Polmarkus sp. z o.o.

Kody kreskowe i inne globalne standardy w biznesie. Autor: Elżbieta Hałas (red.)

Traceability bezpieczeństwo i śledzenie przepływu produktów w łańcuchach dostaw

Formowanie paletowych jednostek ładunkowych. Zajęcia Nr 3

Wdrożenie etykiety logistycznej GS1 w ROSSMANN SDP współpraca z dostawcami i zadania ILIM w projekcie. Joanna Redmer ILiM GS1 Polska

Polska. Standaryzacja komunikatów transportowych firmy Maspex z operatorem logistycznym PEKAES

Projekt Hurtownia, realizacja rejestracji dostaw produktów

SYSTEMY PAKOWANIA I ZNAKOWANIA PRODUKTÓW W AGRO FOOD S.A

PIERWSZE KROKI Z KODAMI KRESKOWYMI

Grupa Robocza GS1 - HoReCa - PL. Webinar, 23 października 2014

Dobre praktyki w zakresie znakowania artykułów spożywczych w dostawach do wojska. Grupa materiałowa I.

Elektroniczna awizacja i etykieta metodą na szybsze przyjęcia dostaw case z Leroy Merlin

Czy i dlaczego warto wprowadzić standardy oznaczeń (kodów)do monitorowania przekazywania gotówki?

PROGRAM DO DRUKOWANIA ETYKIET LOGISTYCZNYCH GS1 NA DRUKARKACH LASEROWYCH

Transkrypt:

Doradztwo logistyczne dla biznesu Etykieta logistyczna GS1 w dostawach do JMDiF Wersja 1.2, wrzesień 2017

Spis treści 1 Informacje wstępne... 3 2 Oczekiwane korzyści... 3 3 Dokumentacja dla Dostawcy... 3 3.1 Struktura etykiety logistycznej GS1... 3 3.2 Seryjny Numer Jednostki Logistycznej SSCC... 4 3.3 Inne informacje na etykiecie logistycznej GS1... 4 3.4 Przykłady etykiet logistycznych GS1... 5 4 Proces przyjęcia w DC... 7 5 Instrukcja pakowania... 8 Strona 2 / 9

1 Informacje wstępne Etykieta logistyczna GS1 służy do oznaczenia jednostki logistycznej w standardowy sposób według zasad systemu GS1, dla potrzeb wszystkich uczestników łańcucha dostaw. Etykieta logistyczna GS1 zawiera dane zakodowane w kodzie kreskowym (standardowo jest to kod GS1-128) oraz czytelne wzrokowo dane, opisujące zawartość każdej jednostki logistycznej. Etykieta logistyczna GS1 jednoznacznie identyfikuje każdą jednostkę logistyczną poprzez indywidualny 18-znakowy numer SSCC. Stosowanie etykiety logistycznej GS1 umożliwia użytkownikom śledzenie ruchu i pochodzenia jednostek logistycznych w całym łańcuchu dostaw oraz przekazywanie informacji w sposób ustandaryzowany. Tam, gdzie nie ma rozwiniętej elektronicznej wymiany danych (EDI), etykieta jest jedynym sposobem na efektywną i jednoznacznie rozumianą komunikację. W tym dokumencie zostały opisane wymagania JMDiF dotyczące informacji zawartych w etykiecie GS1 oraz sposobu pakowania palet przez Dostawców. 2 Oczekiwane korzyści Korzyści dla Dostawców: wykorzystanie otartego ogólnoświatowego standardu dostaw dla wielu klientów ustandaryzowane oznaczenia dla procesów wewnętrznych dostawcy pełna identyfikowalność przepływu jednostek ładunkowych we własnym procesie. wsparcie dla kolejnych etapów integracji łańcucha dostaw w oparciu o komunikację elektroniczną (EDI, wsparcie wdrożenia ze strony GS1 i ILiM) umożliwienie poprzez zastosowanie standardowego kodu kreskowego GS1-128 obok wzrokowego, również automatycznego odczytu danych, co powoduje bezbłędną oraz błyskawiczną identyfikację i rejestrację. skrócenie czasu przestoju aut w czasie dostawy, Korzyści dla JMDiF: skrócenie czasu przyjęcia dostawy, zmniejszenie liczby błędów przy wprowadzaniu danych w trakcie dostawy, wyeliminowanie procesu przepakowania niejednorodnych jednostek logistycznych, rezygnacja z etykiet wewnętrznych 3 Dokumentacja dla Dostawcy 3.1 Struktura etykiety logistycznej GS1 Etykieta logistyczna GS1 składa się z trzech części: Część górna etykiety zawiera dowolne informacje tekstowe. Zawartość tej części zależy od firmy, która ją nanosi. Firmy umieszczają tu zwykle swoją nazwę, adres, logotypy itp. Część środkowa zawiera w formie tekstowej interpretację symboli kodów kreskowych. Tekst w tej części ma na celu ułatwienie operacji manualnych i ręcznego wprowadzania danych. Wszystkie zakodowane dane muszą być przedstawione w tej postaci. Tytuły (nagłówki) danych Strona 3 / 9

są ustandaryzowane i podawane zawsze w języku angielskim, oraz opcjonalnie dodatkowo w innym języku najczęściej jest to język kraju twórcy etykiety. Część dolna zawiera symbole kodów kreskowych GS1-128 z Identyfikatorami Zastosowania GS1 (IZ). 3.2 Seryjny Numer Jednostki Logistycznej SSCC Seryjny Numer Jednostki Logistycznej SSCC (ang. Serial Shipping Container Code) jest unikatowym w skali świata 18-cyfrowym numerem jednostki logistycznej, zdefiniowanej jako jednostka utworzona dla celów transportu i dystrybucji. Jednostka logistyczna to zwykle zwarta forma opakowaniowa zawierająca określone towary, posiadająca swój identyfikator i oznakowana etykietą. Przykładem jednostki logistycznej może być paletowa jednostka ładunkowa. W przypadku JMDiF, jednostka logistyczna to całość jednego indeksu towaru w danym zamówieniu. Numer SSCC jest generowany przez firmę tworzącą daną jednostkę logistyczną, przy użyciu jej własnego prefiksu firmy GS1. Numer SSCC stanowi fundament w śledzeniu fizycznego przepływu jednostek logistycznych i związanego z nim przepływu informacji biznesowych w ramach jednej firmy oraz pomiędzy różnymi przedsiębiorstwami, w całym łańcuchu dostaw. Strukturę SSCC przedstawia Tabela 1. TABELA 1. Struktura SSCC obowiązująca w Polsce. Cyfra rozszerzająca Prefiks GS1 firmy Indywidualny numer jednostki logistycznej Cyfra kontrolna D 590 J 1 J 2 J 3 J 4 S 1 S 2 S 3 S 4 S 5 S 6 S 7 S 8 S 9 K D 590 J 1 J 2 J 3 J 4 J 5 S 1 S 2 S 3 S 4 S 5 S 6 S 7 S 8 K D 590 J 1 J 2 J 3 J 4 J 5 J 6 S 1 S 2 S 3 S 4 S 5 S 6 S 7 K D 590 J 1 J 2 J 3 J 4 J 5 J 6 J 7 S 1 S 2 S 3 S 4 S 5 S 6 K cyfra rozszerzająca D może się zmieniać od 0 do 9 przedsiębiorstwo tworzące SSCC może wykorzystywać ją dowolnie, prefiks GS1 firmy (dawniej: numer jednostki kodującej) to przydzielony przedsiębiorstwu unikatowy numer w wyniku umowy z GS1 Polska, indywidualny numer jednostki logistycznej przydzielany przez firmę tworzącą daną jednostkę; należy zagwarantować, aby nie doszło do zdublowania numeru w okresie przynajmniej 1 roku, cyfra kontrolna, która służy do wykrywania błędów odczytu kodu kreskowego, wyliczana jest według algorytmu GS1. 3.3 Inne informacje na etykiecie logistycznej GS1 W sytuacji, gdy elektroniczna wymiana danych (EDI) nie jest rozwinięta, etykieta logistyczna GS1 powinna zawierać dodatkowe oprócz SSCC informacje, przedstawione w kodzie kreskowym. W przypadku JMDiF, przy dużej ilości dostawców, nie jest możliwe poleganie wyłącznie na wymianie elektronicznej. Dlatego wszystkie potrzebne informacje muszą być zawarte na etykiecie. Zakłada się, że etykieta logistyczna GS1 zawierać może informacje, które są znane w momencie powstania jednostki logistycznej oznaczonej tą etykietą. Najczęściej są to informacje o zawartości rodzaju towaru umieszczonego na jednostce logistycznej i jego atrybutach, takich jak partia produkcyjna czy data ważności. Najczęściej stosowane informacje na etykiecie logistycznej GS1 przedstawiane przy pomocy standardowych Identyfikatorów Zastosowania GS1 (IZ) podaje Tabela 2. Strona 4 / 9

TABELA 2. Najbardziej popularne typy informacji dla znakowania jednostek logistycznych. IZ Treść 00 Seryjny Numer Jednostki Logistycznej SSCC 02 Numer GTIN jednostek handlowych zawartych w jednostce logistycznej 10 Oznaczenie partii produkcyjnej 11 Data produkcji (w formacie: RRMMDD) 17 Data ważności (w formacie: RRMMDD) 37 Liczba jednostek handlowych zawartych w jednostce logistycznej 400 Numer zamówienia UWAGA: W zależności od rodzaju towarów znajdujących się na danej jednostce logistycznej, na etykiecie logistycznej GS1 należy podać jedną z dat w zależności od rodzaju produktu: data podana za pomocą IZ 17 produkty o okresie trwałości krótszym niż 30 miesięcy, data podana za pomocą IZ 11 produkty o okresie trwałości dłuższym niż 30 miesięcy i produkty, które nie mają okresu trwałości. 3.4 Przykłady etykiet logistycznych GS1 Poniżej przedstawiono przykładową etykietę logistyczną GS1 dla jednostki logistycznej zawierającej wiele (więcej niż 1) takich samych towarów sztukowych, z opakowaniami zbiorczymi pośrednimi lub bez (maksymalny zalecany zakres informacji na etykiecie). UWAGA: Dane w przykładach są dobrane poglądowo i stanowią wyłącznie ilustrację wykorzystania. Część górna etykiety: Informacje w formacie dowolnym najczęściej są to: dane firmy tworzącej etykietę (nazwa, adres www), nazwa towaru z opisem, inne dowolne informacje tekstowe według potrzeb, BOX COUNT / L. KARTONÓW, liczba opakowań zbiorczych (zarówno pełnych, jak i niepełnych) danego indeksu w jednostce logistycznej, BOX QTY / L. W KARTONIE, liczba sztuk danego indeksu w opakowaniu zbiorczym (standardowym o pełnej zawartości), Część środkowa etykiety: Interpretacja danych, przedstawianych w kodzie kreskowym: SSCC, np.: 1 590 123456 0000001 3 dane zmienne dla każdej jednostki logistycznej, CONTENT / ZAWARTOŚĆ, np.: 0 590 123456 002 3 (jest to numer towaru jednostki handlowej umieszczonej na palecie [zawsze jest to GTIN jednostki sprzedażowej (najczęściej sztuki): w większości przypadków jest to GTIN-13, w kodzie uzupełniony do 14 cyfr cyfrą 0 z lewej strony], Strona 5 / 9

Etykieta logistyczna GS1 dla JMDiF COUNT / LICZBA, np. 90 liczba jednostek sprzedażowych (sztuk), dane zmienne w zależności od rzeczywistej ilości, BATCH/LOT / SERIA, np. ABCD1234 dane zmienne w zależności od oznaczenia partii produkcyjnej, EXPIRY/USE BY / SPOŻYĆ DO/ZUŻYĆ DO (data ważności), np. 31.12.2019 dane zmienne w zależności od daty, ORDER NUMBER / NR ZAMÓWIENIA, np. 1234567890 dane zmienne w zależności od oznaczenia zamówienia przez odbiorcę firmę JMDiF; struktura numeru zamówienia w JMDiF: wyłącznie cyfry, stała długość 10 znaków, Część dolna etykiety: Dane w kodzie kreskowym według następujących IZ: (00) Seryjny Numer Jednostki Logistycznej SSCC, (02) Globalny Numer Jednostki Handlowej (GTIN sztuki) zawartej w jednostce logistycznej, (10) Oznaczenie serii / partii produkcyjnej, (17) Data ważności (w formacie: RRMMDD), (37) Liczba jednostek handlowych (sztuk) zawartych w jednostce logistycznej, (400) Numer zamówienia. Przykład: Strona 6 / 9

Przykładowa paleta oklejona etykietami logistycznymi GS1: Na poniższym rysunku widać paletę z 4 różnymi produktami (w różnych kolorach) i jedną etykietą logistyczną per produkt. Każdy indeks jest umiejscowiony w jednym miejscu palety i tworzy jeden fizyczny blok (albo słupek, albo część warstwy, lub ewentualnie schodek). 4 Proces przyjęcia w DC Schemat przebiegu docelowego procesu przyjęcia dostawy w DC JMDiF: Strona 7 / 9

5 Instrukcja pakowania Etykieta logistyczna GS1 dla JMDiF Niniejsza instrukcja opisuje wymagany standard dostaw do Centrum Dystrybucyjnego JMDiF przy ul. Przejazdowej 58 w Pruszkowie i składa się z dwóch części: Dokument Dostawy (WZ) oraz Pakowanie Palet. Dopuszczamy dwa standardy pakowania, w zależności od klasyfikacji dostawcy: dostawcy wolumenowi/gabarytowi, dostawcy drobnicowi. A. Dokument Dostawy (WZ) Poniższe informacje są wymagane na dokumencie WZ dla każdego indeksu: pełna nazwa, indeks JMDiF/Hebe (6 cyfr), numer GTIN (zwany też czasami kodem EAN), liczba dostarczonych sztuk, liczba dostarczonych kartonów/opakowań zbiorczych, Dodatkowo: indeksy są posortowane rosnąco według indeksu Hebe, 1 linia = 1 indeks, numer zamówienia Hebe widoczny na dokumencie. B. Pakowanie palet Dostawca mały Dostawca wolumenowy Ustawienie palet w transporcie Wzdłuż ciężarówki Ułożenie indeksów Słupkami na palecie. Indeksy mieszczą się w obrysie palety EURO. Warstwami, indeksy na jednej warstwie rozdzielone przekładkami. Indeksy mieszczą się w obrysie palety EURO. Miejsce indeksu na palecie Oznaczenie palet Cały indeks w jednym miejscu Nr zamówienia na etykiecie GS1. Jeśli kilka zamówień na palecie, zamówienia są oddzielnie opisane i fizycznie rozdzielone przekładką. Kartony Maksymalna wysokość palety Możliwość kilku indeksów w kartonie (muszą być fizycznie rozdzielone). Na karton z kilkoma indeksami nie należy naklejać etykiet GS1. 1,8 m Jeden indeks w kartonie. Etykiety GS1 muszą być naklejone na karton. 1,8 m Dopuszczalne piętrowanie półpalet Strona 8 / 9

Uzasadnienie: Etykieta logistyczna GS1 dla JMDiF Standard pakowania wymagany przez JMDiF spowodowany jest złożonością procesu przyjęć na DC JMDiF. Aby proces przebiegał płynnie, w momencie podejścia do palety, magazynier powinien być w stanie szybko zidentyfikować: które zamówienie znajduje się na palecie, sposób ułożenia indeksów i ile kartonów z każdego indeksu znajduję się na palecie. To oznacza, że wskazane jest jasne i czytelne pakowanie palet, używanie przedziałek kartonowych/foliowych do rozróżniania między indeksami (szczególnie jeśli kartony są podobne) czy zamówieniami. Dodatkowo istotne jest również, aby dany indeks fizycznie znajdował się w jednym miejscu na palecie oraz aby dane zamówienie było fizycznie też razem. Przykładowa paleta oklejona etykietami GS1: Na poniższym rysunku widać paletę z 4 różnymi produktami (w różnych kolorach) i jedną etykietą logistyczną per produkt. Każdy indeks jest umiejscowiony w jednym miejscu palety i tworzy jeden fizyczny blok (albo słupek, albo część warstwy, lub ewentualnie schodek), dzięki któremu można odróżnić w łatwy sposób indeksy. Strona 9 / 9