Jak tworzyć programów studiów na bazie efektów uczenia się? Seminarium Bolońskie Proces Boloński: nowe wyzwania dla polskich uczelni Uniwersytet w Białymstoku, 12 maja 2010 r. Ewa Chmielecka, Andrzej Kraśniewski Eksperci Bolońscy
Definicje Learning outcomes źródło: Bologna Handbook 2007 A statement of what a learner is expected to know, understand and/or be able to demonstrate at the end of a period of learning. Learning outcomes (are) statements of what a learner is expected to know, understand and/or be able to demonstrate after a completion of a process of learning. Statements of what a learner can be expected to know, understand and/or do as a result of a learning experience. Student learning outcomes are properly defined in terms of knowledge, skills, and abilities that a student has attained at the end (or as a result) of his or her engagement in a particular set of higher education experiences. Learning outcomes are statements that specify what a learner will know or be able to do as a result of a learning activity. Outcomes are usually expressed as knowledge, skills, or attitudes. Learning outcomes (are) specific measurable achievements. A learning outcome is a statement of what competences a student is expected to possess as a result of the learning process. Learning outcome statements are content standards for the provincial education system. Learning outcomes are statements of what students are expected to know and to do at an indicated grade, they comprise the prescribed curriculum.
Definicja Efekty uczenia się (efekty kształcenia) określają, co uczący się powinien wiedzieć, rozumieć i być zdolny zrobić po zakończeniu okresu kształcenia Efekty uczenia się powinny być mierzalne (przez instytucję prowadzącą kształcenie)
Klasyfikacja Z czym (z jaką częścią programu kształcenia) są związane? pełny program studiów (dyplom) - studia I, II, III stopnia, studia podyplomowe, moduł (blok programowy) pojedynczy przedmiot Pojedyncze zajęcia (wykład..) Przypisanie punktów ECTS
Jakiego rodzaju efekty są związane z programem studiów? (stan po wdroŝeniu KRK) Określane centralnie: ogólne (generyczne) obszarów kształcenia Określane przez uczelnię: Szczegółowe: specyficzne dla danego programu studiów (i jego realizacji)
Jakie aspekty osiągnięć powinny być uwzględnione w efektach? wiedza (knowing & understanding) umiejętności (skills knowing how to act) postawy (values, judgement knowing how to be) Inne propozycje (czasem rozwinięcia): Deskryptory Dublińskie (RK dla EOSW) taksonomia Blooma ESK dla kształcenia przez całe Ŝycie projekt Tuning projekt OECD DeSeCo klasyfikacje krajowe Inne [Za The Shift to learning Outcomes, CEDEFOP, 2008]
Klasyfikacja efektów Z jakim poziomem wymagań są związane? poŝądane (standardowe, dla typowego studenta) progowe (minimalne) Z jaką fazą procesu kształcenia są związane? zamierzone (projektowanie procesu kształcenia) osiągnięte (realizacja procesu kształcenia)
Efekty uczenia się zamierzone (po tej prezentacji) Słuchacz wie, czym są efekty uczenia się rozumie kluczową rolę efektów uczenia się w zachodzącej zmianie paradygmatu kształcenia zdobędzie podstawowe umiejetnosci pozwalające podjąć prace projektowe nad programami bazującymi na nich potrafi ocenić i uzasadnić potrzebę wdroŝenia rozwiązań opartych na efektach uczenia się w systemie szkolnictwa wyŝszego w Polsce. [wiedza, umiejętności, postawy]
Efekty uczenia się zmiana sposobu myślenia o kształceniu Podejście tradycyjne Opis wejścia Teacher (HEI) centered Treść i wymiar zajęć ŚcieŜka edukacji ofertowe programy studiów Podejście LO oriented Opis wyjścia Student centered Efekty kształcenia Ramy kwalifikacji Programy na bazie LO
Tworzenie programów studiów minimum programowe zestaw przedmiotów podejście tradycyjne propozycje ze strony kadry PROGRAM STUDIÓW system is supply-driven (producer-dominated)
nowe podejście Tworzenie programów studiów zestaw przedmiotów? szczegółowe efekty kształcenia (wiedza, umiejętności, postawy) krajowa struktura kwalifikacji standardy kształcenia konieczność modyfikacji propozycji? misja uczelni opinie pracodawców i innych interesariuszy zapotrzebowanie na nowe zajęcia?
Tworzenie programów studiów PROGRAM STUDIÓW zestaw przedmiotów szczegółowe efekty kształcenia (wiedza, umiejętności, postawy) krajowa struktura kwalifikacji standardy kształcenia misja uczelni opinie pracodawców i innych interesariuszy
Tworzenie programów studiów - przykład (wiedza, umiejętności) Efekty związane z kierunkiem kształcenia i profilem programu studiów szczegółowe efekty kształcenia przedmiot 1...... przedmiot 2... Seminarium Dyplomowe kryterium (g): umiejętność porozumiewania się opracowanie i przedstawienie wyników eksperymentu X tworzenie dokumentacji projektu X prezentacja ustna X prezentacja ustna z wykorzystaniem multimediów X prowadzenie i udział w dyskusji X tworzenie strony www......
ocena osiągniętych efektów kształcenia związana z kierunkiem kształcenia i profilem programu studiów szczegółowe efekty kształcenia (wiedza, umiejętności) przedmiot 1...... przedmiot 2... Seminarium Dyplomowe kryterium (g): umiejętność porozumiewania się opracowanie i przedstawienie wyników eksperymentu X tworzenie dokumentacji projektu X prezentacja ustna X prezentacja ustna z wykorzystaniem multimediów X prowadzenie i udział w dyskusji X tworzenie strony www...... Ocena efektów uczenia się (przez uczelnię)/akredytacja realizacji programu studiów oparta na badaniu prac studenckich : poprawionych (takŝe ze względu na język!) prac domowych, prac egzaminacyjnych, projektów, zarejestrowanych prezentacji i dyskusji na seminariach, zarejestrowanych obron prac dyplomowych,...
Oczekiwane skutki ułatwienie identyfikacji (i eliminacji) dziur i redundancji w programie studiów zwiększenie moŝliwości eksperymentowania i wprowadzania innowacji w metodach nauczania wymuszenie lepszych i bardziej kompletnych mechanizmów oceny osiągnięć studenta wymuszenie kształcenia w zakresie umiejętności uniwersalnych (ogólnych) i praktycznych (kosztem wąskiej specjalizacji teoretycznej) ograniczenie moŝliwości tworzenia programu zdominowanego interesami kadry nauczającej ułatwienie zaangaŝowania interesariuszy zewnętrznych (pracodawców, ) inne
Nie czy?, ale jak? Learning outcomes are not the universal panacea for all educational problems facing higher education and they certainly create distinct challenges that should not be underestimated. However, it is not possible to have a meaningful European Higher Education Area without their widespread and consistent use. S. Adam, An introduction to learning outcomes, Bologna Handbook, 2007 WdroŜenie rozwiązań opartych na efektach uczenia się to warunek obecności polskich uczelni w Europejskim Obszarze Szkolnictwa WyŜszego
Efekty uczenia się a nowe standardy akredytacji (zapewniania jakości) Standardy i wskazówki ENQA większy nacisk na badanie wyjścia efektów uczenia się a nie wejścia (zasobów, ) fit for purpose Opracowanie nowych kryteriów i procedur akredytacji : PKA we współdziałaniu z MNiSW, konferencjami rektorów i uczelniami
Dziękuję za uwagę!