Mózgowe Porażenie Dziecięce
Mózgowe Porażenie Dziecięce jest to zespół chorobowy niepostępujących, różnorodnych zaburzeń czynności ruchowych i postawy, powstających wskutek nieprawidłowego rozwoju lub uszkodzenia niedojrzałego mózgu.
Częstość występowania waha się od 1,0 do 3,0 dzieci na każde 1000 żywo urodzonych. Wśród dzieci niepełnosprawnych ruchowo (w Polsce ok. 40-50 tys.) ponad połowa (ok. 20-25 tys.) to pacjenci z mózgowym porażeniem dziecięcym. MPD to pierwsza w kolejności przyczyna niepełnosprawności ruchowej oraz druga, po niepełnosprawności intelektualnej, przyczyna trwałych zaburzeń neurorozwojowych wśród dzieci.
W rozwoju mózgowego porażenia dziecięcego odgrywają rolę zarówno czynniku genetyczne (zaburzenia chromosomalne, choroby monogenowe) jak i środowiskowe (patologie ciąży: niedotlenieni, zakażenia, krwotoki, poród przedwczesny). Do uszkodzenia mózgu dochodzi najczęściej w stadium niezakończonego rozwoju, a więc przed urodzeniem dziecka (okres prenatalny) w czasie porodu (okres okołoporodowy) lub w pierwszych trzech latach życia (okres poporodowy).
Zaburzenia ruchu i postawy, niedowłady, mimowolne ruchy, zaburzenia napięcia mięśniowego, zaburzenia równowagi.
Ciąży 20 % Porodu 60% Okołoporodowym 20% 60% 50% 40% 30% 20% 10% ciąża poród okołoporod owy 0% 1. Kw
Choroby somatyczne gestozy EPH Leki Promieniowanie X Palenia papierosów i alkohol Zakażenia w czasie ciąży (TORCH, grypa) Wibracje, hałas, ultradźwięki Niedożywienie
Leki tokolityczne Łożysko przodujące, odklejanie łożyska Przedwczesne odejście wód płodowych Ciąża mnoga, pęknięcia macicy Cięcie cesarskie Poród przy pomocy próżnociągu, kleszczy, poród przedwczesny i po terminie
Wcześniactwo Mała masa urodzeniowa Zespół niewydolności oddechowej Zamartwica Wylewy śródczaszkowe Hiperbilirubinemia Punktacja w skali Apgar poniżej 5 pkt w 1 min stanowi istotny czynnik ryzyka DPM
Rozpoznanie DPM polega na obserwacji klinicznej. Zaburzenia ruchu i postawy charakterystyczne dla DPM ujawniają się stopniowo, dlatego w diagnozie konieczna jest długofalowa obserwacja (od 1 r.ż. do 3 r.ż). W pełni rozwinięty obraz DPM ujawnia się po 2 r.ż. Wiek w którym możliwe jest rozpoznanie DPM zależy od jego postaci.
Trudności w karmieniu, zaburzenia snu, nadwrażliwość na bodźce dźwiękowe, zmianę pozycji ciała, zaciskanie rąk w pięści, przywodzenie ud i ramion, prostowanie i krzyżowanie nóg w podwieszeniu pionowym, mniejsza spontaniczność ruchowa,,,odgięciowe ułożenie głowy, opóźnienie rozwoju psycho-ruchowego.
Przetrwanie reakcji tonicznych z grupy odruchów postawy (odruchowi podparcia towarzyszy przywiedzenie ud i nadwyprost stóp, co powoduje, przy próbie stawiania dziecka, że staje ono na palcach przywodząc silnie uda), odruchów tonicznych ręki (silnie wyrażony odruch chwytny z kończyn górnych z przywiedzionym kciukiem małpi ), odruch Moro.
1. Spastyczne porażenie mózgowe - wzmożone napięcie mięśni, czyli ich spastyczność; może ono gwałtownie ustąpić pod naciskiem, powodując objaw scyzoryka; W tej postaci początkowo można zaobserwować wiotkość mięśni w okolicach głowy i tułowia.
Spastyczne porażenie mózgowe może przebiegać w trzech typach: połowiczym, zwanym hemiplegią polegającym na porażeniu jednej połowy ciała; dwukończynowym, zwanym diplegią gdzie porażone są wszystkie kończyny, z widoczną przewagą porażenia kończyn dolnych oraz czterokończynowym, zwanym tetra lub quadriplegią gdzie występuje znaczne porażenie wszystkich kończyn, zajęcie mięśni tułowia (wyprostowanie postawy) i słaba kontrola głowy. W porażeniu czterokończynowym często pojawia się padaczka i niepełnosprawność intelektualna. Stwierdza się także małogłowie.
2. Dyskinetyczne porażenie mózgowe wyróżniają się zmiennym napięciem mięśniowym raz wzmożonym, raz obniżonym, co jest widoczne m.in. jako ruchy robakopodobne, dyskinetyczne (ruchy niezależne od woli, wyginanie, prężenie, ruchy warg, wysuwanie i chowanie języka), ślinienie się, dysartria, dystonie, ruchy pląsawicze, atetoza łagodniejące podczas snu, nasilające się podczas stresu i poruszania się. 3. Atetotyczno-hipotoniczne porażenie mózgowe obserwowane jest symetryczne obniżenie napięcia mięśni kończyn i tułowia (wiotkość); dołączają się zaburzenia równowagi i rozwoju ruchowego; później występują nieskoordynowane ruchy, drżenia zamiarowe (przy podejmowaniu aktywności) i chód ataktyczny (chwiejny, niezgrabny).
Padaczka (30-50%) Zaburzenia widzenia:zez, krótkowzroczność, astygmatyzm Zaburzenia mowy: dysfazje, dyzartrie (50%) Wady zgryzu Problemy pielęgnacyjne: trudności w samoobsłudze Dysfunkcje przewodu pokarmowego: refluks żołądkowo- przełykowy, dysfagia, zaparcia Niepełnosprawność intelektualna Zaburzenia schematu własnego ciała, lateralizacji, orientacji w przestrzeni, koncentracji uwagi, koordynacji wzrokowo- ruchowej
Neurologiczne Okulistyczne, słuchu Punkcja lędźwiowa EEG ( diagnostyka padaczki) W kierunku zaburzeń metabolicznych CT mózgu, rdzenia kręgowego Badanie psychologiczne
Fizykoterapia wprowadzona zaraz po rozpoznaniu Leczenie ortopedyczne Leczenie farmakologiczne - głównie padaczki Leczenie okulistyczne, laryngologiczne, logopedyczne
Rehabilitacja ruchowa metodą Bobath oraz Vojty Masaż Shantala Stymulacyjna terapia ustna metodą Castillo-Moralesa Metoda Integracji Sensorycznej Metoda Glenna Domana Metoda PETO Metoda EEG Biofeedback Dogoterapia Hipoterapia inne
Około 25% osiąga pełną zdolność do pracy 25% duże ograniczenia, może wykonywać proste czynności 50% wymaga stałej opieki
Urodzony w 32 tyg. ciąży Waga 1600 g Apgar 2 Padaczka (obecnie bez napadów) Niedowład spastyczny czterokończynowy (botoks, wydłużanie ścięgien podkolanowych oraz Achillesa, osteotomia nadkolanowa) Niedowidzenie i zez rozbieżny (operacje korygujące) Nadpobudliwość psycho-ruchowa Rehabilitacja: Masaż Shantala, elementy PETO, Biofeedback, hipoterapia
Urodzona w 32 tyg. ciąży Waga 1650 g Apgar 5 Padaczka lekooporna (obecnie bez napadów; ostatni atak 3 lata temu) Obustronne porażenie kurczowe, brak możliwości samodzielnego poruszania się Krótkowzroczność Arytmia
Fundacje : - Fundacja Dzieciom Zdążyć z Pomocą - Fundacja Serce Dziecka - Fundacja Polsat oraz TVN - inne Stowarzyszenia Miejskie i Gminne Ośrodki Pomocy Społecznej (MOPS, GOPS) Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie (PCPR) - Dział Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
Dziękujemy za uwagę