Spis treści Wykaz skrótów Wprowadzenie Rozdział I. Służba cywilna podstawowe informacje, organizacja, funkcjonowanie 1. Szef Służby Cywilnej 2. Rada Służby Publicznej 3. Dyrektorzy generalni 4. Ogólna struktura służby cywilnej Rozdział II. Obowiązki i uprawnienia członka korpusu służby cywilnej 1. Struktura korpusu służby cywilnej 2. Obowiązki członka korpusu służby cywilnej 3. Obowiązki urzędnika służby cywilnej i osoby zatrudnionej na stanowisku wyższym w służbie cywilnej 4. Prawa członka korpusu służby cywilnej 4.1. Uprawnienia delegowanego do pracy poza siedzibą urzędu 4.2. Czas pracy 4.3. Dodatkowy urlop wypoczynkowy 4.4. Ochrona przewidziana dla funkcjonariuszy publicznych 4.5. Uprawnienia szczególne 5. Oświadczenia majątkowe w służbie cywilnej 6. Pytania i odpowiedzi 6.1. Z jakimi sankcjami może spotkać się członek Korpusu Służby Cywilnej łamiący przepis podejmowania dodatkowego zatrudnienia lub zajęcia zarobkowego za pisemną zgodą dyrektora generalnego urzędu (art. 80 ustawy o służbie cywilnej)? 6.2. Jakie urzędy lub instytucje uważa się za organy bezpieczeństwa państwa w rozumieniu art. 2 ustawy z 18.10.2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944 1990 oraz treści tych dokumentów? 6.3. W jaki sposób rekompensować pracę w godzinach nadliczbowych członka korpusu służby cywilnej zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy? 6.4. W jaki sposób należy udzielić czasu lub dnia wolnego przysługującego z tytułu wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych w przypadku złożenia wniosku na podstawie art. 97 ust. 9 ustawy o służbie cywilnej? 6.5. Czy w administracji rządowej dopuszczalne jest wykonywanie pracy w formie telepracy? 6.6. Jak zrekompensować pracę w godzinach nadliczbowych w przypadku ustania stosunku pracy przed udzieleniem członkowi korpusu służby cywilnej czasu wolnego lub dnia wolnego z tego tytułu? 6.7. Czy członkowi korpusu służby cywilnej przysługuje dodatek z tytułu pracy w porze nocnej? 6.8. Czy członkowi Korpusu Służby Cywilnej przysługuje czas wolny za czas poświęcony przez niego na dokształcanie się? 1
6.9. Czy osoba oddelegowana do pracy w służbie cywilnej na podstawie art. 2 ust. 3 ustawy o służbie cywilnej staje się członkiem korpusu służby cywilnej? 6.10. Czy okresy pracy za granicą mogą być zaliczone do okresu zatrudnienia w Polsce w zakresie uprawnień pracowniczych? 6.11. Jakie są sankcje przewidziane za łamanie ograniczeń wskazanych w ustawie o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne? 6.12. Jakie są sankcje za niezłożenie oświadczenia majątkowego? 6.13. Jakie informacje są wymagane w oświadczeniu majątkowym? 6.14. W jaki sposób są chronione informacje składane w oświadczeniu majątkowym? 6.15. W jaki sposób stwierdzić, czy dany pracownik jest na stanowisku równorzędnym płacowo (art. 2 pkt 2 ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne)? 6.16. Czy może się zdarzyć, że obowiązkiem składania oświadczenia majątkowego jest objęty pracownik urzędu zatrudniony na podstawie Kodeksu pracy, czyli tzw. niemnożnikowy? Rozdział III. Nawiązanie stosunku pracy w służbie cywilnej 1. Wymagania warunkujące zatrudnienie 1.1. Obywatelstwo polskie 1.2. Korzystanie z pełni praw publicznych 1.3. Niekaralność 1.4. Posiadanie kwalifikacji wymaganych na danym stanowisku pracy 1.5. Nieposzlakowana opinia 2. Warunki zatrudnienia cudzoziemca 3. Zasada pierwszeństwa w zatrudnieniu osób niepełnosprawnych w służbie cywilnej 4. Prawidłowe przygotowanie naboru 4.1. Czynności poprzedzające sformułowanie ogłoszenia 4.2. Powołanie komisji do przeprowadzenia naboru 4.3. Analiza własnych zasobów kadrowych 4.4. Analiza opisu stanowiska 4.5. Wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych 4.6. Warunki pracy 4.7. Dokumenty wymagane od kandydatów 4.8. Wzory formularzy 4.9. Wybór metod i technik naboru 4.10. Ogłoszenie o naborze 4.11. Elementy ogłoszenia określone w ustawie o służbie cywilnej 4.12. Publikacja ogłoszenia o naborze 4.13. Ogłoszenie o naborze przykład 4.14. Składanie dokumentów 4.15. Ochrona danych osobowych podczas naboru 2
4.16. Protokół 4.17. Wynik naboru 4.18. Podanie informacji o wynikach naboru 4.19. Informacja zwrotna 4.20. Sposób postępowania z aplikacjami kandydatów 4.21. Nabór wewnętrzny 4.22. Zalecenia wynikające ze standardów zarządzania zasobami ludzkimi w służbie cywilnej w obszarze naboru 4.23. Odwołanie się od wyniku naboru 4.24. Kompetencje Szefa Służby Cywilnej i Rady Służby Publicznej w obszarze naborów 5. Obsadzanie wyższych stanowisk 6. Wyjątki od zastosowania procedury otwartego i konkurencyjnego naboru w przypadku stanowisk niewyższych 7. Zawiązanie umowy o pracę z pracownikiem służby cywilnej i ponowne zatrudnienie urzędnika mianowanego 7.1. Pracownik służby cywilnej 7.2. Urzędnik służby cywilnej 8. Pytania i odpowiedzi 8.1. Czy umowa na zastępstwo w służbie cywilnej po trzech latach może przekształcić się w umowę na czas nieokreślony? 8.2. Czy utrata przez członka korpusu służby cywilnej zatrudnionego na podstawie umowy o pracę przymiotów określonych w rygorach selekcyjnych wymaga rozwiązania stosunku pracy? 8.3. Czy do członków korpusu służby cywilnej niebędących urzędnikami służby cywilnej stosuje się przepisy Kodeksu pracy dotyczące rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem? Rozdział IV. Zmiana i ustanie stosunku pracy 1. Zmiana treści stosunku pracy w służbie cywilnej 1.1. Przeniesienie służbowe urzędnika służby cywilnej 1.2. Przeniesienie służbowe za zgodą pracownika służby cywilnej i urzędnika służby cywilnej 1.3. Przeniesienie służbowe poza korpus służby cywilnej 1.4. Zmiana stosunku pracy zatrudnionego na stanowisku wyższym stan po 23.1.2016 r. 1.5. Odwołanie zatrudnionego na stanowisku wyższym. 2. Zawieszenie stosunku pracy 2.1. Zawieszenie stosunku pracy pracownika służby cywilnej i urzędnika służby cywilnej z mocy prawa 2.2. Fakultatywne zawieszenia członka korpusu służby cywilnej w pełnieniu obowiązków 3. Wygaśnięcie stosunku pracy w służbie cywilnej 4. Rozwiązanie stosunku pracy 4.1. Obligatoryjne rozwiązanie stosunku pracy z zachowaniem okresu wypowiedzenia 4.1.1. Dwukrotna, następująca po sobie negatywna ocena okresowa 3
4.1.2. Stwierdzenie przez lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych trwałej niezdolności do pracy uniemożliwiającej wykonywanie obowiązków urzędnika służby cywilnej 4.1.3. Utrata nieposzlakowanej opinii 4.1.4. Likwidacja urzędu oraz brak możliwości przeniesienia do innego urzędu w tej samej lub innej miejscowości 4.2. Fakultatywne rozwiązanie stosunku pracy z zachowaniem okresu wypowiedzenia 4.3. Rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia z przyczyn niezawinionych po stronie urzędnika 4.4. Rozwiązanie stosunku pracy w drodze porozumienia stron oraz na skutek rezygnacji urzędnika ze służby cywilnej 4.5. Rozwiązanie stosunku pracy z urzędnikiem służby cywilnej bez wypowiedzenia z winy urzędnika 4.5.1. Ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków członka korpusu służby cywilnej 4.5.2. Popełnienie przestępstwa 4.5.3. Utrata uprawnień koniecznych do wykonywania pracy 5. Zalecenia wynikające ze standardów zarządzania zasobami ludzkimi w służbie cywilnej w obszarze rozwiązywania stosunku pracy 6. Pytania i odpowiedzi 6.1. Jakie roszczenia przysługują urzędnikowi przeniesionemu z naruszeniem prawa? 6.2. Czy decyzja Prezesa Rady Ministrów utrzymująca w mocy decyzję o przeniesieniu urzędnika do innego urzędu może być zaskarżona? 6.3. Czy urzędnik przenoszony na inne stanowisko w tym samym urzędzie ma możliwość zakwestionowania tej decyzji pracodawcy? 6.4. Jak należy postąpić w przypadku, gdy interes SC wymaga, aby członka KSC zatrudnionego na stanowisku wyższym, np. zastępcy dyrektora komórki, w urzędzie A przenieść na stanowisko wyższe, np. dyrektora komórki, w urzędzie B, w sytuacji gdy znowelizowane przepisy SłużbaCywilU nie przewidują przeniesienia zatrudnionych na stanowiskach wyższych? Rozdział V. Służba przygotowawcza 1. Organizacja służby przygotowawczej 2. Zwolnienie z obowiązku odbywania służby przygotowawczej Rozdział VI. Oceny pracownicze w służbie cywilnej 1. Pierwsza ocena istota i cel 1.1. Procedura dokonywania pierwszej oceny w służbie cywilnej 1.1.1. Rozmowa wstępna 1.1.2. Sprawozdanie 1.1.3. Rozmowa oceniająca 1.1.4. Dokonanie oceny 1.1.5. Podsumowanie 1.2. Konsekwencje dokonania pierwszej oceny w służbie cywilnej 2. Ocena okresowa istota i cel 2.1. Procedura sporządzania oceny okresowej 4
2.1.1. Rozmowa wstępna 2.1.2. Rozmowa oceniająca 2.1.3. Sporządzenie oceny 2.1.4. Porównanie 2.2. Konsekwencje oceny okresowej 2.2.1. Ocena pozytywna 2.2.2. Ocena negatywna 2.2.3. Odwołanie od oceny okresowej 3. Pytania i odpowiedzi 3.1. O ile należy przedłużyć umowę na czas określony osoby podejmującej po raz pierwszy pracę w służbie cywilnej, której usprawiedliwiona nieobecność trwa dłużej niż trzy miesiące i równocześnie w momencie sporządzania aneksu do umowy na podstawie art. 35 ust. 4 ustawy o służbie cywilnej trwa ona nadal? 3.2. Czy w przypadku zmiany na stanowisku oceniającego nowa osoba ma prawo dokonywać modyfikacji w kryteriach do wyboru oceny okresowej? 3.3. Kto przeprowadza ocenę okresową w sytuacji, gdy oceniający rozwiązał stosunek pracy w czasie okresu podlegającego ocenie, zaś jego stanowisko nie zostało obsadzone do dnia terminu sporządzenia oceny lub w sytuacji, gdy oceniający jest długotrwale nieobecny? 3.4. Czy osoba, która będąc pracownikiem służby cywilnej otrzymała negatywną pierwszą ocenę lub rozwiązała stosunek pracy przed sporządzeniem pierwszej oceny, może ponownie zostać zatrudniona w służbie cywilnej? 3.5. Czy przekształcenie stosunku pracy z umowy o pracę na czas nieokreślony w mianowanie w służbie cywilnej oznacza konieczność wprowadzania zmian w procesie sporządzania oceny okresowej? 3.6. Czy ocena okresowa członka korpusu służby cywilnej zatrudnionego na stanowisku radcy prawnego powinna uwzględniać ocenę Okręgowej Izby Radców Prawnych? Rozdział VII. Opisy i wartościowanie stanowisk pracy 1. Zastosowanie opisów stanowisk pracy i wartościowania stanowisk pracy 2. Opis stanowiska pracy niebędącego wyższym stanowiskiem w służbie cywilnej 3. Opis stanowiska pracy będącego wyższym stanowiskiem w służbie cywilnej 4. Przykłady opisów stanowisk pracy 4.1. Wzór opisu stanowiska niebędącego wyższym w służbie cywilnej 4.2. Opis stanowiska będącego wyższym w służbie cywilnej 4.3. Przykładowy opis stanowiska pracy w służbie cywilnej 5. Wartościowanie stanowisk pracy 5.1. Wewnętrzny zespół wartościujący 5.2. Metody wartościowania 5.3. Wartościowanie a mnożnik 6. Pytania i odpowiedzi 6.1. Czy istnieje obowiązek powoływania zespołu wartościującego w małym urzędzie? 5
6.2. Czy w opisie stanowiska pracy można dowolnie określać poziom wykształcenia, jaki jest niezbędny do wykonywania zadań na danym stanowisku pracy? 6.3. Czy można sporządzić jeden opis stanowiska pracy dla kilku stanowisk pracy będących na różnych poziomach w hierarchii w urzędzie, np. dla trzech stanowisk: specjalisty, starszego specjalisty i głównego specjalisty? 6.4. Czy zapoznając pracownika z wynikiem wartościowania jego stanowiska pracy, należy go zapoznać jedynie z wynikiem sumarycznym, czy także szczegółowym? 6.5. Czy w opisie stanowiska pracy należy szczegółowo opisywać warunki pracy, które z kolei należy określić w ogłoszeniu o wolnym stanowisku pracy w służbie cywilnej (art. 28 ust. 2 pkt 4b ustawy o służbie cywilnej)? 6.6. Czy jeżeli w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z 9.12.2009 r. wymagane wykształcenie określone zostało jako wykształcenie wyższe, możliwe jest doprecyzowanie w opisie stanowiska, że ma być to wykształcenie wyższe magisterskie? 6.7. Czy istnieje możliwość obniżenia wymagań niezbędnych i dodatkowych wynikających z opisu stanowiska pracy w przypadku zatrudnienia na danym stanowisku osoby w celu zastępstwa nieobecnego członka korpusu służby cywilnej? 6.8. Czy w opisie stanowiska pracy niebędącego wyższym stanowiskiem w służbie cywilnej dopuszczalne i prawidłowe jest używanie sformułowania staż pracy w rubryce, w której należy wskazać rodzaj doświadczenia? 6.9. Jak należy rozumieć termin niezwłocznie użyty w przepisach zarządzenia Prezesa Rady Ministrów z 7.1.2011 r. w sprawie zasad dokonywania opisów i wartościowania stanowisk pracy w służbie cywilnej? 6.10. Czy przepisy ustawy o służbie cywilnej lub aktów wykonawczych wydanych na jej podstawie nakładają obowiązek określenia przez dyrektora generalnego urzędu zakresów mnożników kwoty bazowej przyporządkowanych do poszczególnych przedziałów punktowych? 6.11. Czy fakt określenia w urzędzie zakresów mnożników przyporządkowanych do poszczególnych przedziałów punktowych oznacza dla dyrektora generalnego urzędu obowiązek uzgodnienia tej kwestii z zakładową organizacją związkową? Rozdział VIII. Wynagrodzenia 1. Wynagrodzenie zasadnicze 2. Dodatek za wieloletnią pracę w służbie cywilnej 3. Dodatek służby cywilnej 4. Dodatek funkcyjny 5. Dodatek zadaniowy 6. Nagroda jubileuszowa 7. Nagroda za szczególne osiągnięcia 8. Dodatkowe wynagrodzenie roczne 9. Jednorazowa odprawa 10. Pytania i odpowiedzi 10.1. Czy należy zaokrąglać mnożnik kwoty bazowej do jednego miejsca po przecinku? 6
10.2. W jakim wymiarze dodatek SC przysługuje urzędnikowi zatrudnionemu w niepełnym wymiarze? Rozdział IX. Rozwój zawodowy pracownika 1. Proces tworzenia indywidualnego programu rozwoju zawodowego 2. Arkusze indywidualnego programu rozwoju zawodowego 3. Typowe błędy w ustalaniu i monitorowaniu indywidualnego programu rozwoju zawodowego 4. Szkolenia 4.1. Kategorie szkoleń 4.2. Organizacja szkoleń 4.3. Źródła finansowania 5. Pytania i odpowiedzi 5.1. Czy możliwe jest ustalenie indywidualnego programu rozwoju zawodowego członka KSC dla osoby, która jeszcze nie otrzymała oceny okresowej? 5.2. Kto ustala, akceptuje i zatwierdza indywidualny program rozwoju zawodowego w sytuacji, kiedy dyrektor generalny urzędu jest jednocześnie bezpośrednim przełożonym członka korpusu służby cywilnej? 5.3. Czy urząd musi uregulować kwestie dotyczące indywidualnego programu rozwoju zawodowego? Rozdział X. Krajowa Szkoła Administracji Publicznej ważne ogniwo w procesie edukacji służby cywilnej 1. Kształcenie ustawiczne 2. Kształcenie stacjonarne 2.1. Nabór do Krajowej Szkoły Administracji Publicznej 2.2. Status słuchacza Krajowej Szkoły Administracji Publicznej 2.3. Kształcenie słuchacza 3. Pytania i odpowiedzi 3.1. Czy okres kształcenia w Krajowej Szkole Administracji Publicznej należy zaliczyć do stażu pracy? 3.2. Czy przewidziane są sankcje w przypadku przerwania kształcenia przez słuchacza lub niepodjęcia zatrudnienia przez absolwenta? 3.3. Jak wygląda proces zatrudniania absolwenta Krajowej Szkoły Administracji Publicznej w służbie cywilnej? 3.4. Czy absolwent Krajowej Szkoły Administracji Publicznej jest zobowiązany do podjęcia zatrudnienia w urzędach administracji rządowej? 3.5. Do którego momentu słuchacz Krajowej Szkoły Administracji Publicznej otrzymuje stypendium? 3.6. Czy fakt zajścia w ciążę i urodzenia dziecka przez słuchacza Krajowej Szkoły Administracji Publicznej uniemożliwia ukończenie kształcenia? 3.7. Czy osoby niepełnosprawne mogą bez szczególnych utrudnień kształcić się w Krajowej Szkoły Administracji Publicznej? Rozdział XI. Postępowanie kwalifikacyjne i mianowanie 1. Wymogi formalne i zgłoszenie 7
2. Organizacja postępowania 3. Zakres tematyczny postępowania 4. Mianowanie 4.1. Ścieżka mianowania absolwenta Krajowej Szkoły Administracji Publicznej 4.2. Konsekwencje uzyskania mianowania 4.3. Odwołanie się od wyników postępowania kwalifikacyjnego 5. Pytania i odpowiedzi 5.1. Co potwierdza spełnienie przez pracownika służby cywilnej ubiegającego się o mianowanie warunku znajomości języka obcego? 5.2. Skąd, w razie wątpliwości, czerpać informacje o uznawalności na potrzeby udziału w postępowaniu kwalifikacyjnym danego dokumentu potwierdzającego znajomość języka obcego? 5.3. Czy pracodawca powinien posiadać w momencie potwierdzania zgłoszenia do postępowania kwalifikacyjnego dokument, na podstawie którego potwierdza znajomość języka obcego? 5.4. Według jakich zasad określany jest staż pracy w służbie cywilnej wymagany od kandydata pragnącego przystąpić do postępowania kwalifikacyjnego? 5.5. W jakich okolicznościach kandydat uzyskuje ze sprawdzianu w ramach postępowania kwalifikacyjnego wynik pozytywny? 5.6. Czy uzyska mianowanie pracownik służby cywilnej, który uzyskał ze sprawdzianu wynik pozytywny oraz miejsce uprawniające do mianowania, ale przed dniem mianowania wygasł jego stosunek pracy w służbie cywilnej? 5.7. Czy może przystąpić do postępowania kwalifikacyjnego w służbie cywilnej pracownik służby cywilnej przebywający na urlopie wychowawczym lub bezpłatnym? Rozdział XII. Odpowiedzialność dyscyplinarna 1. Kary dyscyplinarne 2. Upomnienie na piśmie 3. Komisje dyscyplinarne 4. Rzecznik dyscyplinarny 5. Postępowanie dyscyplinarne 6. Pytania i odpowiedzi 6.1. Czy strona postępowania dyscyplinarnego niezadowolona z orzeczenia w drugiej instancji może się odwoływać dalej? 6.2. Kto ponosi koszty wynikłe w trakcie postępowania dyscyplinarnego, np. wydatki poniesione przez obrońcę z wyboru? 6.3. Co należy rozumieć pod pojęciem zatarcie kary? 6.4. Czy podczas posiedzeń komisji dyscyplinarnej oraz rozpraw toczonych przed składem orzekającym można, w celu protokołowania, korzystać z elektronicznych środków rejestrujących przebieg posiedzeń? 6.5. Czy można podczas postępowania dyscyplinarnego korzystać z urządzeń umożliwiających komunikację na odległość? 6.6. Ile kar dyscyplinarnych jest wymierzanych w służbie cywilnej? 8
Rozdział XIII. Wzory i formularze 1. Wzór opisu stanowiska pracy niebędącego wyższym stanowiskiem w służbie cywilnej 2. Wzór opisu stanowiska pracy będącego wyższym stanowiskiem w służbie cywilnej 3. Wzór arkusza pierwszej oceny w służbie cywilnej z 2015 r. 4. Wzór arkusza pierwszej oceny w służbie cywilnej z 2009 r. 5. Wzór arkusza B oceny okresowej w służbie cywilnej z 2015 r. 6. Wzór arkusza C oceny okresowej w służbie cywilnej z 2015 r. 7. Wzór arkusza A oceny okresowej w służbie cywilnej z 2009 r. 8. Wzór arkusza preferencji dotyczących rozwoju zawodowego 9. Wzór wniosku o wszczęcie procedury naboru na stanowisko w słuzbie cywilnej 10. Wzór protokołu z przeprowadzonego naboru na stanowisko niebędące wyższym w służbie cywilnej 11. Wzór wniosku w sprawie przeniesienia pracownika w służbie cywilnej Rozdział XIV. Akty prawne 1. Ustawa z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej 2. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 24 czerwca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków organizowania i prowadzenia szkoleń w służbie cywilnej 3. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 23 lipca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu dokonywania pierwszej oceny w służbie cywilnej 4. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 23 lipca 2015 r. w sprawie warunków i sposobu przeprowadzania ocen okresowych członków korpusu służby cywilnej 5. Zarządzenie Nr 1 Prezesa Rady Ministrów z 7 stycznia 2011 r. w sprawie zasad dokonywania opisów i wartościowania stanowisk pracy w służbie cywilnej 6. Ustawa z 14 czerwca 1991 r. o Krajowej Szkole Administracji Publicznej 9