Prezentacja wyników badania
Cele i metodologia badania Najważniejsze wyniki badania Wnioski Rekomendacje
Stopień zaawansowania prac prowadzonych przez konsorcja, Szanse na osiągnięcie celów Projektu, Bariery i zagrożenia dla realizacji głównego celu Projektu, Zgodność wypracowanych produktów z założeniami umów na wykonanie zadań badawczych/projektów, Praktyczne możliwości zastosowania produktów prac w praktyce, Zgodność Projektu z celami polityki naukowej państwa i polityki wspierania innowacyjności.
Analiza danych zastanych, IDI z Koordynatorem Projektu Strategicznego IDI z przedstawicielem Komitetu Sterującego IDI z Kierownikami poszczególnych zadań badawczych (8 wywiadów), FGI z udziałem liderów konsorcjów, partnerów (1 wywiad grupowy), FGI z potencjalnymi odbiorcami produktów prac badawczych (1 wywiad grupowy), STUDIUM PRZYPADKU (zadania badawcze 1., 3. i 8.,), ANALIZA SWOT, ANALIZA RYZYKA, PANEL EKSPERTÓW (1 panel ekspertów).
Projekt nie dotyczy żadnej z priorytetowych dziedzin i kierunków badawczych W Projekcie powstają innowacyjne rozwiązania dla górnictwa (z zakresu automatyki, elektroniki, teleinformatyki) dziedziny zgodne ze strategicznymi kierunkami badawczymi to jest narzędzie, a nie jest cel Projektu. Zgodność projektu z dokumentami strategicznymi wynika z tego, że poprawa bezpieczeństwa w kopalniach wiąże się pośrednio z zapewnieniem bezpieczeństwa energetycznego.
Kryterium MODEL 1. (sterowany) zadania badawcze nr 1., 2., i 8. MODEL 2. (demokratyczny) zadania badawcze nr 3., 4. i 7. MODEL 3. (ekspercki) zadania badawcze nr 5. i 6. Ciało zarządzające Komitet Sterujący Komisja Konsorcjum (w projekcie 7. Rada Koordynacyjna) Komitet Sterujący (w projekcie 6. dodatkowo Komitet Wykonawczy) Komitet Ekspertów Brak Brak Projekt 5.: dwa Komitety Ekspertów: ds. zagrożenia klimatycznego w górnictwie oraz ds. fizjologii i medycyny pracy. Projekt 6: Komitet Ekspertów Komunikacja Forma zebrań kierowników sprzyjająca przepływowi wiedzy i budowaniu pozytywnych relacji pomiędzy konsorcjantami Projekt 3.: Bieżąca komunikacja z działami wentylacji i służbami technicznymi kopalń (docelowymi odbiorcami projektowanych rozwiązań) Projekt 7.: Planowane spotkania z przedstawicielami świata nauki i biznesu, w celu rozpropagowania projektowanych rozwiązań (pierwsze spotkanie odbyło się w grudniu 2012 r.) Projekt 6.: Przekazywanie cząstkowych wyników prac pomiędzy konsorcjantami Wspólne seminarium konsorcjantów realizujących zadania badawcze nr 2, 3 i 4 w październiku 2012r. prezentacja dotychczasowych wyników prowadzonych prac. W razie niewykonania etapu zgodnie z harmonogramem Lider wysyła upomnienie do konsorcjanta. Kontrola Projekt 7.: W razie niewykonania etapu zgodnie z harmonogramem wstrzymanie wypłaty konsorcjantowi. Składanie comiesięcznych raportów finansowych przez konsorcjantów Projekt 5.: Bieżące kontrole prowadzone przez Kierownika Zadania Badawczego, lub innego reprezentanta Lidera. Indywidualne, wewnętrzne systemy motywacyjne poszczególnych konsorcjantów Motywowanie Metody i narzędzia zarządzania Rozbudowane procedury zarządzania projektem oparte o metodykę PMBOK W projektach 3. i 4.: System motywacyjny konsorcjum, oparty o Teorię Oczekiwań V. Vrooma, uwzględniający specyfikę zarządzania projektem Brak kompleksowych systemów zarządzania projektami.
Brak doświadczenia niektórych partnerów wchodzących w skład konsorcjum, Brak dobrze zaprojektowanego systemu zarządzania konsorcjum, Bariera dla komercjalizacji produktów projektów 6. - 8. (brak funduszy na zabezpieczenie patentowe wypracowywanych produktów na rynkach zagranicznych), Problem ochrony praw własności intelektualnej do wyników badań, Problem dostępu do wyników badań i doświadczeń zebranych przez wykonawców w trakcie ich realizacji.
Lp. Ryzyko Metody mitygacji RYZYKA OGÓLNE DOTYCZĄCE WSZYSTKICH ZADAŃ 1. 2. 3. Zbyt wysokie wymagane nakłady na środki bezpieczeństwa w kopalniach, bez prostego przełożenia na efekt ekonomiczny, zwiększenie produkcji i poprawę jej opłacalności. Spadek rentowności niektórych zakładów górniczych i związana z tym niechęć do stosowania wypracowanych w projekcie rozwiązań i ponoszenia dodatkowych kosztów. Brak możliwości pełnego przetestowania wypracowanych rozwiązań w różnych otoczeniach i sytuacjach, ze względu na krótki czas trwania zadań badawczych. Prowadzenie przez wykonawców projektu analiz ekonomicznych skutków zastosowania wypracowywanych rozwiązań i poszukiwanie rozwiązań tańszych w zastosowaniu. Wprowadzenie przepisów zmuszających przedsiębiorstwa górnicze do stosowania odpowiednich środków bezpieczeństwa i egzekwowanie ich przestrzegania. Organizowanie otwartych seminariów i konferencji prezentujących wyniki projektu i poddanie ich publicznej dyskusji. Uzupełnienie założeń programu o etap testowania wśród użytkowników lub wsparcie przeprowadzenia testów z innych środków publicznych. (np. Innotech, DEMONSTRATOR+ lub planowanego programu finansowania zamówień pre-commercial). 4. Niechęć pracowników kopalń do korzystania z wypracowanych rozwiązań spowodowana brakiem świadomości korzyści związanych z ich stosowaniem. Promocja wyników projektu wśród górników, prowadzona wspólnie ze spółkami wydobywczymi. RYZYKA SPECYFICZNE DOTYCZĄCE REGULACJI PRAWNYCH (ZADANIA 1. 5.) 5. Długi czas nowelizacji przepisów powodujący, że rozwiązania techniczne powstające w ramach projektu nie są spójne pod względem technicznym i prawnym. Intensywne działania WUG na rzecz szybkiej nowelizacji przepisów. Rezygnacja z poprzednich nowelizacji, które jeszcze nie zostały przyjęte.
Lp. Ryzyko Metody mitygacji RYZYKA SPECYFICZNE DOTYCZĄCE ROZWIĄZAŃ TECHNICZNYCH (ZADANIA 6. 8.) 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. Niedostateczne dopracowanie prototypów rozwiązań technicznych na koniec projektu i brak środków na dokończenie prac. Niedostateczne uregulowanie kwestii praw własności intelektualnej do wyników badań w konsorcjach; możliwość zablokowania dostępu do nich innym ośrodkom badawczym i przedsiębiorcom. Powstawanie rozwiązań technicznych nie posiadających otwartych interfejsów, z którymi nie daje się później zintegrować sprzętu i oprogramowania innych dostawców. Uzależnienie użytkowników od jednego dostawcy. Zbyt późne wdrożenie opracowanych rozwiązań technicznych do produkcji komercyjnej (dopiero w roku 2014). Potencjalni klienci kupują rozwiązania zagraniczne (jeśli się pojawią). Rozwiązania techniczne opracowane w projekcie będą niemożliwe do produkcyjnej realizacji lub zbyt drogie w produkcji i wdrażaniu, w efekcie czego kopalnie nie będą zainteresowane ich zakupem. Zbyt małe doświadczenie wykonawców w opracowywaniu, wytwarzaniu i wdrażaniu urządzeń przeznaczonych do stosowania w specyficznych i trudnych warunkach górniczych. Powstanie rozwiązań, które spełniają warunki projektu, ale nie spełniają norm stosowanych w górnictwie. Wsparcie kontynuacji badań ze środków publicznych tam, gdzie jest to zasadne (konieczne jest dopracowanie prototypu, a uzyskany dotychczas wynik jest obiecujący). Uregulowanie praw własności intelektualnej do wyników badań w umowach o dofinansowanie zadań badawczych (np. zgodnie z zasadą otwartego dostępu ), a do opracowanych rozwiązań technicznych w umowach konsorcjów (np. odpowiedzialność za komercjalizację, podział zysków). Wybór ofert gwarantujących neutralność technologiczną i uregulowanie otwartości interfejsów w umowach na dofinansowanie zadań badawczych. Wsparcie szybkiej komercjalizacji wyników projektu ze środków publicznych, poprzedzone konsultacjami z potencjalnymi producentami. Prowadzenie przez wykonawców projektu analiz ekonomicznych możliwości wytwarzania wypracowywanych rozwiązań technicznych i poszukiwanie rozwiązań tańszych w produkcji. Wsparcie ze środków publicznych usług doradczych w zakresie komercjalizacji wyników badań. Obowiązkowe przejście testów certyfikacyjnych przez prototypy powstające w ramach projektu.
Lp. Wskaźnik Wartość bazowa Wartość docelowa 1. Wskaźniki produktu Liczba opracowań (metodyk, zbiorów zasad, procedur, itp.) powstałych w ramach projektu. 0 11 2. Liczba prototypów/modeli rozwiązań technicznych powstałych w ramach projektu. 0 3 Wskaźniki rezultatu 1. 2. 3. 1. 2. 3. Liczba referatów prezentujących wyniki projektu wygłoszonych na konferencjach międzynarodowych. Publikacje w czasopismach naukowych posiadających współczynnik wpływu Impact Factor, znajdujących się w bazie Journal Citation Reports. Liczba rozwiązań powstałych w trakcie projektu, które są przedmiotem zgłoszeń patentowych lub zastrzeżeń wzorów użytkowych lub przemysłowych. Wskaźniki oddziaływania Zmniejszenie średniej rocznej liczby wszystkich wypadków w kopalniach węgla kamiennego. Liczba produktów komercyjnych powstałych na podstawie prototypów opracowanych w ramach projektu; Odsetek opracowań (metodyk, zbiorów zasad, procedur, itp.) powstałych w ramach projektu, które zostały wykorzystane do nowelizacji aktów prawnych/norm. 0 16 0 8 0 3 2405 1684 0 3 0 60%
Nowatorstwo/innowacyjność prac projektowych projekty 1. - 5.: innowacje organizacyjne i procesowe, projekty 6. - 8.: innowacje produktowe Oczekiwane korzyści wynikające ze zmiany dotychczasowego podejścia do problematyki bezpieczeństwa w zakładach górniczych Nowe metodyki prowadzenia eksploatacji złóż w warunkach występowania zagrożeń skojarzonych, Nowe zasady prowadzenia pomiaru i kontroli parametrów powietrza, Nowe zasady profilaktyki przeciwpożarowej oraz zmianę sposobów oceny do zagrożeń klimatycznych, Monografie, opracowania i wytyczne (zbiory usystematyzowanych i zweryfikowanych wskazówek dla służb kopalnianych ), kompleksowe podejście do tematyki bezpieczeństwa pracy w kopalniach.
Produkty, które mają zostać osiągnięte w trakcie Projektu odpowiadają na potrzeby grup docelowych: Tematyka Projektu była wynikiem konsultacji - sformułowano listę najbardziej pożądanych działań dla poprawy bezpieczeństwa w kopalniach. Przyjęcie do realizacji Projektu Strategicznego - odpowiedź na inicjatywę całego polskiego środowiska górniczego.
Spójność rozwiązań poszczególnych zadań badawczych należy ocenić pozytywnie. Zadania 1. i 2. podstawowe znaczenie dla poprawy bezpieczeństwa, istotne dla uporządkowania i zharmonizowania przepisów, dostosowania ich do dyrektyw UE. Projekty 6. - 8. zastosowanie produktów z jest realne (parametry muszą być zgodne z założeniami) produkty muszą być w pełni funkcjonalne, łatwe w obsłudze, montażu i utrzymaniu.
Mocne strony Zadania odpowiadają na rzeczywiste potrzeby sektora Projekt stwarza podstawy do: nowelizacji i uproszczenia przepisów, ujednolicenia i unowocześnienia technologii, opracowania i wdrożenia nowatorskich rozwiązań Kompleksowe podejście do bezpieczeństwa w kopalniach Bieżąca weryfikacja wyników i gotowe do wdrożenia produkty dzięki uczestnictwu użytkowników Słabe strony Merytorycznie Projekt nie dotyczy dziedzin priorytetowych z podstawowych dokumentów strategicznych Zadania 1.-5. mają charakter prac eksperckich, a nie badawczych Brak zadania związanego z opracowaniem norm i wskazówek dot. interoperacyjności urządzeń i aparatury górniczej Brak zapisów obligujących wykonawców do tworzenia systemów o otwartych interfejsach Niedostateczne uregulowanie kwestii praw własności intelektualnej do wyników badań Weryfikacja użyteczności wyników projektu przez ich szerokie upublicznianie Produkty zadań 1. 5. systematyzują i weryfikują dotychczasową wiedzę nt. zagrożeń Zastosowanie ICT w górnictwie jest zgodne z celami polityki innowacyjnej państwa
Szanse Duże zapotrzebowanie jednostek naukowych na finansowanie badań w niedoinwestowanym sektorze Stare, wymagające zmiany przepisy (zapotrzebowanie użytkowników na ich zmianę). Szansa na komercjalizację wyników badań (zapotrzebowanie na produkty) Możliwość rozszerzenia rynków zbytu o rynki zagraniczne Zagrożenia Niechęć pracowników kopalń do korzystania z wypracowanych rozwiązań Wykonawcy nie będą mieli wpływu na wdrożenie propozycji legislacyjnych Opóźnienie wdrożenia wyników zadań 1. 5. (długotrwały proces legislacyjny) Przebieg procesu legislacyjnego może wprowadzić niespójność do produktów Powstanie rozwiązań nie spełniających norm stosowanych w górnictwie Płytki krajowy rynek potencjalnych użytkowników Produkty zbyt drogie lub zbyt trudne do wdrożenia Brak przełożenia zwiększenia bezpieczeństwa na efekt ekonomiczny Wysokie koszty komercjalizacji Brak mechanizmów wsparcia komercjalizacji wyników badań Niemożność dokończenia prac (brak finansowania po zakończeniu projektu) Powstanie systemów bez otwartych interfejsów
Mocne strony Pod względem organizacyjnym Projekt jest zgodny z celami polityki naukowej i innowacyjnej państwa Łatwiejsza komercjalizacja wyników badań (udział partnerów przemysłowych) Łatwiejsze wdrożenie rozwiązań (udział potencjalnych użytkowników) Dobra koordynacja pomiędzy konsorcjami (Komitet Sterujący i Prezes WUG) Przepływ wiedzy i koordynacja między konsorcjami (udział tych samych wykonawców w kilku konsorcjach) Słabe strony Brak konsultacji uszczegółowień zadań badawczych Zbyt krótkie zadania badawcze (uniemożliwiają nowe badania) Zbyt krótkie zadania badawcze (uniemożliwiają pełne przetestowanie rozwiązań) Słabe mechanizmy koordynacji prac pomiędzy konsorcjami (tylko Komitet Sterujący). Zbyt mała liczba członków Komitetu Sterującego i brak ekspertów zewnętrznych do oceny wyników Przypisanie etapów do jednego partnera powoduje utrudnienia w realizacji zadań Brak platformy umożliwiającej wymianę informacji pomiędzy konsorcjami a NCBR Uwzględnienie w projekcie tylko naturalnych rodzajów zagrożeń
Szanse Możliwość nawiązania trwałej współpracy nauki z przemysłem Pokazanie oferty nauki przemysłowi Łatwiejsza komercjalizacja wyników (udział partnerów z przemysłu) Zagrożenia Niedostateczne uregulowanie dot. praw własności intelektualnej do wyników badań Zbyt późne wdrożenie rozwiązań do produkcji komercyjnej (rok 2014) Małe doświadczenie niektórych wykonawców w opracowywaniu, wytwarzaniu i wdrażaniu urządzeń przeznaczonych do stosowania w górnictwie
Mocne strony Uzupełnianie się partnerów (badacze, producenci, użytkownicy) Wieloletnia współpraca poszczególnych konsorcjantów Duży autorytet kierowników zadań badawczych Bieżąca kontrola realizacji prac (częste kontakty kierowników w ramach konsorcjów) Nieformalne kontakty i wymiana informacji pomiędzy konsorcjami (te same podmioty i osoby) Słabe strony Nieprecyzyjnie opisane i słabo sformalizowane modele współpracy w zadaniach 3. i 4. Udział w konsorcjach przedsiębiorstw niedoświadczonych w takich projektach Konieczność kompromisu przy interpretacji wyników badań i projektowania nowych rozwiązań Brak prostej możliwości przesunięcia części prac pomiędzy członkami konsorcjum Niestosowanie żadnej uznanej metodyki zarządzania projektami. Odpowiedni podział na etapy i szczegółowe harmonogramy realizacji zadań Precyzyjnie opisane i sformalizowane modele współpracy (poza zad. 3. i 4.) Możliwość zebrania różnorodnego zespołu o rozległych kompetencjach Wewnętrzne procedury zarządzania projektami w niektórych jednostkach
Szanse Możliwość nawiązania trwałej współpracy nauki z przemysłem Łatwiejsza komercjalizacja wyników zadań (udział partnerów z przemysłu) Zagrożenia Opóźnienia i problemy związane z procedurami zamówień publicznych Ryzyka związane ze współpracą z podmiotami spoza konsorcjów (mniejsze zaangażowanie i odpowiedzialność)
Uszczegółowienie wymagań dot. sposobu zarządzania realizacją zadania badawczego organy konsorcjum sposoby realizacji funkcji kontroli Wydłużenie czasu na przygotowanie zgłoszenia konkursowego (nim. 3 miesiące) Zmiana zapisów w umowach dot. udostępnienia wyników badań, statusów wykonanych produktów, standardów i interfejsów Umieszczenie na stronach WWW NCBR i WUG informacji o osiągniętych wynikach badań, rezultatach i publikacjach Organizowanie otwartych seminariów i konferencji prezentujących wyniki projektu
Uzupełnienie założeń programu o etap testowania wśród użytkowników lub wsparcie przeprowadzenia testów z innych środków publicznych Przeprowadzenie szczegółowej weryfikacji rezultatów zadań 1. 5. Wsparcie kontynuacji badań (jeśli zasadne) Wsparcie usług doradczych w zakresie komercjalizacji wyników badań Zastąpienie dotychczasowych wskaźników nowymi (wcześniej wymienionymi) Utworzenie elektronicznej platformy wymiany danych Ustanowienie projektu społecznego dla zwiększania poziomu świadomości oraz budowania kultury bezpieczeństwa Przeprowadzenie kampanii informacyjnej wśród pracowników
W sprawach związanych z niniejszym raportem lub innymi ewaluacjami prosimy o kontakt z Panią dr Agnieszką Tokaj-Krzewską Kierownikiem Sekcji analiz i ewaluacji NCBR Tel.: (22) 39 07 130 E-mail: agnieszka.tokaj-krzewska@ncbr.gov.pl