Zarządzanie płynnością finansową przedsiębiorstwa Cz. 1
Płynność jest to
Definicje płynności D. Wędzki[1] definiuje płynność jako zdolność zamiany aktywów na środki pieniężne w jak najkrótszym terminie i bez utraty ich wartości, płynność - zdolność przedsiębiorstwa do terminowego wywiązywania się z krótkoterminowych zobowiązań[2]. A. Kusak i J. Kowalczyk[2] proponują jeszcze inne podejście do płynności finansowej, dynamiczne, które bierze pod uwagę aspekt przepływów pieniężnych [1] D. Wędzki, Strategie płynności finansowej, op. cit., s. 33. [2] Takie określenie płynności finansowej pojawia się m.in. u: J. Głuchowski, Leksykon finansów, PWE, Warszawa 2001, s. 212; J. Szczepaniak, Ocena przedsiębiorstwa na podstawie sprawozdań finansowych, EKORNO, Łódź 1992, s. 122; G. Bannock, W. Manser, Międzynarodowy słownik finansów, Wydawnictwo Andrzej Bonarski, Warszawa 1992, s. 158; Y. Bernard, J. Coli, Słownik ekonomiczny i finansowy, Książnica, Katowice 1995, s. 128.
Co to są AKTYWA?? Ustawa o rachunkowości definiuje aktywa jako kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłości wpływ korzyści ekonomicznych do podmiotu gospodarczego. Przez pojęcie korzyści ekonomicznych rozumie się nie tylko wpływ środków pieniężnych do przedsiębiorstwa, ale również możliwość wymiany poszczególnych składników aktywów na inne czy też ich wykorzystania jako środków produkcji
Definicje płynności cd Prof. Urszula Wojciechowska[1] - jednostka gospodarcza taka jak przedsiębiorstwo, gospodarstwo domowe czy jednostka budżetowa posiada płynność finansową, jeśli może sobie pozwolić na zakupy wszelkiego rodzaju usług i towarów, gdy tylko są one jej potrzebne do pokrycia potrzeb konsumpcyjnych czy produkcyjnych, ale to także zdolność jednostki do spłaty jej zobowiązań finansowych wszelkiego rodzaju w pełnej wysokości i w obowiązujących terminach [1] U. Wojciechowska, Płynność finansowa,
Definicje płynności - cd W. Gos[1] - płynność występuje jako płynność płatnicza (aktualna), płynność strukturalna i płynność potencjalna (utajona). Pierwsza z nich oznacza pewny zasób środków płatniczych, który zapewnia spłatę wszelkich zobowiązań za każdym razem. Drugi aspekt, podobny do wcześniejszego majątkowego, zwraca uwagę na łatwość, z jaką można upłynnić poszczególne składniki majątkowe. No i płynność potencjalna, o której obecności lub braku świadczy możliwość uzyskania przez przedsiębiorstwo pożyczki krótkoterminowej. [1] W. Gos, Rachunek przepływów pieniężnych w świetle krajowego standardu rachunkowości, Difin, Warszawa 2004, s. 27-28.
Definicje płynności - cd G. Michalski przedstawia z kolei trzy aspekty płynności finansowej, które tworzą między sobą pewną sieć powiązań i które są w dużym stopniu od siebie zależne. Mamy więc płynność: w rozumieniu spłaty zobowiązań przedsiębiorstwo nie ma problemów z regulowaniem swoich zobowiązań wynikających z codziennych transakcji, niespodziewanych wydarzeń czy nadarzającej się sposobności do okazyjnego zakupu dóbr, jako łatwość, z jaką przedsiębiorstwo wymienia jedna aktywa na inne, przy zachowaniu odpowiednio niskich kosztów transakcji, jako przestrzeń na rynku dla różnego rodzaju transakcji, pewnego typu pojemność rynku. O występowaniu takiej płynności możemy mówić, jeśli rynek oferuje duże możliwości w zakresie dokonywania znaczących transakcji zakupu czy sprzedaży i przy tym nie ma obawy, że popyt czy podaż będą niewystarczające.
Aspekty płynności finansowej Aspekt majątkowy Aspekt majątkowo-kapitałowy Aspekt przepływów pieniężnych Pozostałe aspekty
Pojęcie płynności Płynność finansowa aspekt majątkowy (płynność majątku) aspekt kapitałowy (kapitałowo-majątkowy) aspekt przepływów pieniężnych Zdolność aktywów do wymiany na gotówkę Zdolność do regulowania zobowiązań Płynność krótkoterminowa (wypłacalność krótkoterminowa bądź płynność bieżąca) Płynność długoterminowa (wypłacalność długoterminowa, równowaga dochodowa) Krótkoterminowa zdolność do regulowania bieżących zobowiązań Długoterminowa zdolność generowania wpływów na pokrycie bieżących wydatków pieniężnych Zdolność do pokrycia niespodziewanych wydatków pieniężnych
Płynność, wypłacalność, równowaga dochodowa Płynność finansowa a równowaga dochodowa
Czynniki wpływające na płynność finansową Wpływy operacyjne Wypływy operacyjne
Mikroekonomiczne i makroekonomiczne czynniki wpływające na kształtowanie się płynności finansowej przedsiębiorstwa CZYNNIKI MAKROEKONOMICZNE (zewnętrzne) cena sprzedaży produktów zaopatrzeniowych cena sprzedaży produktów i usług konkurencji CZYNNIKI MIKROEKONOMICZNE (wewnętrzne) zmiana potrzeb konsumentów postęp technologiczny decyzje krótkoterminowe decyzje długoterminowe metody zarządzania PRZEDSIĘBIORSTWO umiejętność dostosowania się do wymagań rynku specyfika przedsiębiorstwa struktura kapitału struktura majątku stopa oprocentowania kredytów i pożyczek stopa oprocentowania dłużnych papierów wartościowych regulacje prawne stawki wynagrodzeń i innych świadczeń stawki podatków i opłat
Płynność finansowa jako jeden z celów przedsiębiorstwa Nadrzędny cel przedsiębiorstwa Dla właścicieli pomnażanie bogactwa Dla zarządzających zachowanie kontynuacji działania poprzez rozwój Cele cząstkowe ZYSK PŁYNNOŚĆ FINANSOWA KAPITAŁ WŁASNY
Wartość rynkową przedsiębiorstwa, w uproszczonym ujęciu, można określić jako sumę zdyskontowanych oczekiwanych przepływów pieniężnych netto, które są generowane przez aktywa zaangażowane w działalność operacyjną przedsiębiorstwa[1]. Zależność tą przedstawia poniższe równanie: gdzie: Vp wartość rynkowa przedsiębiorstwa, CFt wartość operacyjnych przepływów pieniężnych, które wygenerowała jednostka w okresie t, k stopa dyskontowa, przyjmuję się, że jest ona równa kosztowi kapitału jednostki. t liczba okresów przewidywanej działalności przedsiębiorstwa. [1] J. Ostaszewski, T. Cicirko, Finanse spółki akcyjnej, Difin, Warszawa 2005, s. 318-319. (1)
Wpływ zarządzania płynnością finansową na wartość firmy WARTOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTWA Dodatnie przepływy pieniężne ZARZĄDZANIE PŁYNNOŚCIĄ Optymalny koszt kapitału
Decyzje krótkoterminowe a wartość przedsiębiorstwa Wpływ na k KOSZT FINANSOWANIA (wartość płynności) Wpływ na CF ZARZĄDZANIE NALEŻNOŚCIAMI ZARZĄDZANIE ZAPASAMI WARTOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTWA ZARZĄDZANIE ŚRODKAMI PIENIĘŻNYMI Wpływ na t ZARZĄDZANIE ZOBOWIĄZANIAMI BIEŻĄCYMI ZAGROŻENIE UTRATĄ PŁYNOŚCI
Rentowność a płynność finansowa
Dostępne źródła informacji do analizy płynności finansowej Według przepisów ustawy o rachunkowości sprawozdanie finansowe sporządzane jest na dzień bilansowy[1] oraz składa się z następujących pozycji: Bilansu, Rachunku zysków i strat, Informacji dodatkowej obejmującej wprowadzenie do sprawozdania finansowego oraz dodatkowe informacje i objaśnienia, zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym bądź zmian w aktywach netto w przypadku funduszy inwestycyjnych oraz rachunek przepływów pieniężnych (za wyjątkiem otwartych funduszy inwestycyjnych). [1] Ustawa o rachunkowości, ust. 2.
AKTYWA PASYWA Aktywa trwale Kapitał własny Wartości niematerialne i prawne Rzeczowe aktywa trwałe Inwestycje długoterminowe Należności długoterminowe Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe Aktywa obrotowe Kapitał (fundusz) podstawowy Kapitał (fundusz) zapasowy Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny Pozostałe kapitały rezerwowe Zysk (strata)z lat ubiegłych Rezerwy na zobowiązania długoterminowe Zapasy Należności krótkoterminowe Inwestycje krótkoterminowe Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania Rezerwy na zobowiązania długotermin. Zobowiązania długoterminowe Zobowiązania krótkoterminowe Rozliczenia międzyokresowe Suma aktywów Suma pasywów
Poziomy rachunku Kalkulacja wyniku finansowego wariant kalkulacyjny Kalkulacja wyniku finansowego wariant porównawczy Operacyjny Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów* Zysk (strata) brutto ze sprzedaży Koszty sprzedaży Koszty ogólnego zarządu Przychody ze sprzedaży i zrównane z nimi Koszty działalności operacyjnej (koszty rodzajowe)** Zysk (strata) ze sprzedaży Pozostałe przychody operacyjne Pozostałe koszty operacyjne Zysk z działalności operacyjnej Przychody finansowe Finansowy Koszty finansowe Zysk (strata) brutto Podatek dochodowy wstępny podział wyniku finansowego Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty) Zysk (strata) netto * koszty te zawierają: koszt wytworzenia sprzedanych wyrobów/świadczenia usług (w przypadku towarów koszty zakupu sprzedanych jednostek, a także koszty handlowe), koszty sprzedaży oraz koszty ogólnego zarządu. ** koszty rodzajowe obejmują: amortyzację; koszty zużytych materiałów i energii; koszty usług obcych; podatki i inne opłaty; koszty wynagrodzeń dla pracowników; świadczeń na ich rzecz, w tym ubezpieczeń społecznych; pozostałe koszty rodzajowe; wartość sprzedanych towarów i materiałów.
Obszary działalności przedsiębiorstwa Metoda pośrednia Metoda bezpośrednia Działalność operacyjna Działalność inwestycyjna Działalność finansowa Zysk (strata) netto + Wpływy +/- Korekty - Wydatki = Cash Flow netto z działalności operacyjnej (A) + Wpływy - Wydatki = Cash Flow netto z działalności inwestycyjnej (B) + Wpływy - Wydatki = Cash Flow netto z działalności finansowej (C) A+B+C = Cash Flow netto
Zależności między poszczególnymi elementami sprawozdań finansowych Salda kont środków pieniężnych Salda pozostałych kont bilansowych Salda kont wynikowych Rachunek przepływów pieniężnych Bilans Rachunek zysków i strat (Okresowe) Wpływy pieniężne stan początk. (Okresowe) Wydatki Majątek (bez środków pieniężnych) Kapitał/ dług (Okresowe) Koszty (Okresowe) Przychody Saldo płynności = Stan środków pieniężnych Saldo wyników = Zysk Źródło: T. Waśniewski, W. Skoczylas, Cash Flow w przedsiębiorstwie, FRRwP, Warszawa 1995, s. 14.
JEDNOSTKA GOSPODARCZA WPŁYWY DZIAŁALNOŚĆ OPERACYJNA WYDATKI DZIAŁALNOŚĆ INWESTYCYJNA DZIAŁALNOŚĆ FINANSOWA WPŁYWY WYDATKI WPŁYWY WYDATKI PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE NETTO STAN POCZĄTKOWY ŚRODKI PIENIĘŻNE STAN KOŃCOWY Źródło: E. Śnieżek, Rachunek przepływów, op. cit., s. 12.