3.3. WODY POWIERZCHNIOWE, ODPROWADZENIE WÓD DESZCZOWYCH Gmina Gdańsk położona jest na wzgórzach morenowych (Górny Taras), na nizinnych terenach nadmorskich (Dolny Taras) oraz terenach depresyjnych (Żuławy Gdańskie). Pod względem hydrograficznym miasto dzieli się na szereg zlewni, z których wody gruntowe i deszczowe odprowadzane są do wód powierzchniowych : grawitacyjnie, między innymi do Potoku Oliwskiego (Jelitkowskiego), rowu i kolektora Kołobrzeska, Potoku Strzyża (Bystrzec I), Potoku Królewskiego (Bystrzec II), Potoku Jaśkowego, Potoku Siedlickiego, Potoku Oruńskiego, Kanału Raduni, rzeki Motławy, mechanicznie, poprzez pompowanie melioracyjne do rzek : Martwej Wisły, Motławy, Raduni, Opływu Motławy, Czarnej Lachy. W granicach Gminy znajdują się następujące poldery : Orunia, Olszynka, Rudniki, Niegowo, Płonia Mała, Letniewo, Stogi, Sobieszewo. Lokalnie z nisko położonych rejonów miasta, również część wód burzowych jest odprowadzana przy pomocy pompowni ( Kliniczna, Rzeczypospolitej, Brzeźno, Litewska, Radunia ). Specyficzny układ hydrograficzny miasta jest przyczyną szeregu problemów w zakresie gospodarki wodnej. Do głównych należą: potencjalne zagrożenie powodziowe ze strony wezbrań sztormowych, spływu wód roztopowych i deszczy nawalnych, podtopienie terenów Dolnego Tarasu na skutek stałego podnoszenia się poziomu wód gruntowych. Gdańsk chroniony jest od powodzi następującymi urządzeniami osłony przeciwpowodziowej (zał. mapa zagrożeń i elementów ochrony przeciwpowodziowej m. Gdańska): wrotami przeciwsztormowymi Grodza Kamienna i Wrota Żuławskie zlokalizowanymi odpowiednio na Motławie i Opływie Motławy oraz wrotami zlokalizowanymi na Rozwójce (Kanale Pleniewskim) w ul. Sztutowskiej, śluzą w Przegalinie i lewostronnym wałem Wisły, wałami Martwej Wisły oraz wałami wewnętrznymi Żuław Gdańskich, pompowniami melioracyjnymi, zbiornikami retencyjnymi na potokach spływających z Górnego Tarasu oraz na kolektorach deszczowych (zał. zestawienie istniejących zbiorników retencyjnych). Administratorami wód powierzchniowych oraz ww. urządzeń znajdujących się w granicach Gminy Gdańsk są: Miasto Gdańsk, Urząd Morski, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdansku oraz Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych Województwa Pomorskiego w Gdańsku. Utrzymaniem i eksploatacją kanalizacji deszczowej oraz urządzeń osłony przeciwpowodziowej należących do Miasta Gdańska zajmuje się spółka z o.o. Gdańskie Melioracje. Utrzymanie urządzeń melioracji wodnych szczegółowych (rowy, stawy, dreny) należy do właścicieli posesji, na których są położone. 32
3.3.1. Działania na rzecz poprawy istniejącego systemu wodnego Miasta Gdańska Miasto Gdańsk, mając świadomość potencjalnego zagrożenia powodzią, sukcesywnie, od początku lat dziewięćdziesiątych, w miarę posiadanych środków finansowych, modernizuje istniejące obiekty osłony przeciwpowodziowej oraz buduje nowe. W celu poprawy skuteczności odbioru wód opadowych i gruntowych ponosi znaczne koszty na bieżącą konserwację i poprawę stanu technicznego potoków, kanalizacji deszczowej i melioracji. Buduje też nowe kolektory deszczowe i zbiorniki retencyjne, szczególnie na Górnym Tarasie, w celu przejęcia wód z nowobudowanych dzielnic mieszkaniowych. Uchwałą Rady Miasta Gdańska Nr XLII/1297/2001 z dnia 20 grudnia 2001 r. został przyjęty do realizacji plan najpilniejszych zadań inwestycyjnych i remontowych w latach 2002 2010 celem zabezpieczenia Miasta Gdańska przed powodzią. Sprawa zabezpieczenia miasta Gdańska przed powodzią znalazła również swoje odzwierciedlenie w Uchwale Rady Miasta Gdańska Nr XLVII/1415/2002 z dnia 26 marca 2002 r. dotyczącej gminnego i powiatowego programu ochrony środowiska na lata 2002 2010. W roku 2004 uaktualniono Wieloletni Plan Inwestycyjny na lata 2004 2008, w którym został przyjęty do realizacji program zabezpieczenia przeciwpowodziowego i gospodarki wodami opadowymi. Inwestycje (budowa i modernizacja) W 2004 r. wykonano następujące zadania inwestycyjne: I etap budowy kanalizacji deszczowej w dzielnicy Zabornia regulację Potoku Oruńskiego wzdłuż ul. Bieszczadzkiej stawy w Parku Oruńskim na Potoku Oruńskim regulację Potoku Bystrzec I przebudowa mostów drogowych w ciągu ulic Aldony i Wallenroda Kontynuowano następujące zadania inwestycyjne: zbiornik retencyjny Augustowska wraz z regulacją Potoku Oruńskiego, zbiornik retencyjny Nr 2 na Potoku Oruńskim Przystąpiono do realizacji: zbiornika retencyjnego Górny Młyn zbiornika retencyjnego Łabędzia zrzutu eksploatacyjnopowodziowego Nr 3 z Kanału Raduni do rzeki Raduni, zbiornika wód deszczowych na cmentarzu Łostowice z odprowadzeniem do zbiornika Zabornia kanalizacji deszczowa w rej. ul. Kwietnej kanalizacji deszczowa w rej. ul. Kaplicznej Do realizacji w najbliższych latach pozostają następujące zadania z zakresu osłony przeciwpowodziowej i gospodarki wodami opadowymi przygotowane w fazie projektowej: 33
budowa przerzutu wód Potok Siedlicki zbiornik Łabędzia Potok Siedlicki budowa zrzutu syfonowego do Kanału Raduni (wraz z odwodnieniem terenu parkingu UMG) kanalizacja deszczowa w rej. Al.Armii Krajowej z odprowadzeniem na nowy syfon regulacja Potoku Oruńskiego na odcinku km 2+590 3+332 tj. od ul. Bieszczadzkiej do zbiornika Augustowska (lista rezerwowa WPI) regulacja Potoku Kowalskiego km 0+000 0+500 zrzut eksploatacyjnopowodziowy Nr 1 z Kanału Raduni do Opływu Motławy, zbiornik retencyjny Jabłoniowa i rów S1 przebudowa rowu S2 regulacja Potoku Jasień kanalizacja deszczowa w zlewni Potoku Granicznego wraz z budową zbiornika retencyjnego Orłowska II Konserwacja, remonty, bieżące utrzymanie, usuwanie skutków powodzi W ramach eksploatacji i bieżących remontów odmula się cieki i oczyszcza z zanieczyszczeń powierzchniowych, likwiduje zatory w naturalnych przewężeniach cieków, usuwa zatory lodowe i odladza stopnie piętrzące na zbiornikach retencyjnych, kosi skarpy rowów i wałów przeciwpowodziowych, naprawia umocnienia brzegowe, odmula i czyści kolektory deszczowe, studzienki rewizyjne, wpusty deszczowe i separatory. Prowadzi się naprawę koryt cieków i ubytków w wałach przeciwpowodziowych, remontuje się zespoły pompowe w pompowniach melioracyjnych, naprawia urządzenia piętrzące, wymienia lub naprawia uszkodzone przepusty, prowadzi się renowację istniejących kolektorów deszczowych, naprawia zespoły pompowe i filtry w studniach publicznych itp. 3.3.2. Koszty W roku 2004 na ochronę przeciwpowodziową, odbudowę i utrzymanie miejskich cieków, budowli wodnych, urządzeń melioracyjnych, studni publicznych i kanalizacji deszczowej wydatkowano z budżetu Miasta, Gminnego i Powiatowego Funduszu Gospodarki Wodnej i Ochrony Środowiska, Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej następujące kwoty: na konserwację, remonty, bieżące utrzymanie 14 239 047 zł. korzystanie ze środowiska 429 713 zł. na inwestycje (modernizacja i przebudowa) 16 424 563 zł. usuwanie skutków klęsk żywiołowych 1 732 972 zł. Lp. 1. Zestawienie istniejących zbiorników retencyjnych (w administracji Gdańskich Melioracji Sp. z o.o.) Powierzchnia Pojemność Nazwa obiektu zbiornika retencyjna (ha) (czynna) zbiornika (m3) Zbiornik Nr 1 na Potoku Jelitkowskim, km 0+327, ul. Jelitkowska 0,76 3800 34
2. 0,68 3400 1,11 5550 1,89 9450 1,36 6800 0,46 2300 0,36 3600 1,76 8800 0,63 3150 0,72 3700 11. Zbiornik Nr 2 na Potoku Jelitowskim, km 0+905, ul. Orłowska Zbiornik Nr 3 na Potoku Jelitkowskim, km 1+366, ul. Chłopska Zbiornik Nr 4 na Potoku Jelitkowskim, km 2+120, ul. Subisława Zbiornik Nr 5 na Potoku Jelitowskim, km 2+819, ul. Grunwaldzka Zbiornik Nr 6 na Potoku Jelitkowskim Opacka, km 3+100, ul. Grunwaldzka 520 Zbiornik Nr 7 na Potoku Jelitkowskim, km 3+360, Park Oliwski Zbiornik Nr 8 na Potoku Jelitkowski, km 4+010, ul. Spacerowa Zbiornik Nr 12 na Potoku Jelitkowskim, km 5+375, ul. Bytowska 4 Zbiornik Nr 14 na Potoku Jelitkowskim, km 5+945, ul. Bytowska 4a Zbiornik Owczarnia 0,17 brak danych 12. Zbiornik na terenie POD Przy Torze, ul. Hynka 0,07 1562 13. Staw Wielkopolska, GdańskŁostowice, ul. Wielkopolska Zbiorniki PrzemyskaBiałostocka, GdańskUjeścisko, ul. Białostocka Zbiornik Srebrniki na Potoku Strzyża (Bystrzec I), km 4+730 5+100, ul. Słowackiego Zbiornik Ogrodowa na Potoku Strzyża (Bystrzec I), km 5+995, ul. Ogrodowa Zbiornik Kiełpinek na Potoku Strzyża (Bystrzec I), ul. Szczęśliwa Zbiornik PotokowaSłowackiego, ul. Słowackiego 1,15 1740 0,18 i 0,41 2010 2,58 30100 0,30 1500 2,17 17540 0,30 6700 Zbiornik Wileńska na Potoku Królewskim (Bystrzec II), km 2+720 2+900, ul. Wileńska Zbiornik Powstańców Warszwskich na Potoku Siedlickim, ul. Powstańców Warszwskich Zbiornik Zabornia na Potoku Siedlickim km 3+647 3+800, ul. Kartuska Zbiornik Myśliwska na Potoku Siedlickim, km 4+200 4+842, ul. Myśliwska Staw Cyganka GdańskSuchanino, ul. Bethowena i Cygańska Góra Zbiornik Zakoniczyn C GdańskOrunia, ul. Wieżycka i Świętokrzyska Zbiornik Nowiec II na Potoku Strzyża, ul. Kiełpińska Zbiornik MałomiejskaPlatynowa GdańskOrunia 1,28 7070 0,30 3400 0,42 9000 0,64 7222 0,18 brak danych 0,70 1100 0,60 8400 0,70 3200 Zbiornik Kolorowy na Potoku Maćkowy, ul. Niepołomicka Zbiornik Nr 1 na Potoku Oruńskim 0,90 3200 7,00 80000 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 35
29. Zbiornik Klukowo na rowie M, GdańskKlukowo 1,50 8000 30. Staw przy ul. Warszawskiej Łódzkiej, GdańskUjeścisko Zbiornik Barniewice 0,73 1600 0,48 5150 31. RAZEM 249 044 m3 36
37
38
39
40