PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA z organów w klasach I-VI w PSM II stopnia w Katowicach Podstawa prawna: - Rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 29 września 2004r. w sprawie warunków i sposobów oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w publicznych szkołach i placówkach artystycznych - Statut Szkoły wewnątrzszkolny system oceniania ( 14). Cele przedmiotowego systemu oceniania - Informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć - Pomoc uczniowi w samodzielnym planowaniu jego rozwoju oraz motywowanie go do dalszej pracy - Dostarczanie rodzicom (opiekunom) i nauczycielom innych przedmiotów informacji o postępach, trudnościach w uczeniu się oraz uzdolnieniach ucznia - Umożliwianie nauczycielom doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktyczno-wychowawczej. Formy oceniania umiejętności przedmiotowych - egzaminy końcoworoczne - przesłuchania półroczne - przesłuchania śródroczne (techniczne) - popisy klasowe wewnątrzszkolne - udział w innych koncertach, organizowanych poza szkołą - udział w konkursach i przesłuchaniach - aktywność na lekcjach Wszystkie oceny wystawione przez nauczyciela są jawne i uzasadnione Zasady ustalania oceny semestralnej i końcoworocznej - Ocenę końcoworoczną wystawia komisja egzaminacyjna i jest ona wiążąca. - Ocenę semestralną wystawia nauczyciel na podstawie poziomu wykonania utworów z zakresu wymagań minimum programowego. Utwory te uczeń wykonuje na przesłuchaniu półrocznym. Na ocenę może mieć też wpływ jakość pracy w ciągu całego semestru (jest ona mierzona ocenami cząstkowymi oraz odpowiednimi uwagami w dzienniku lekcyjnym)
2 Szczegółowe kryteria oceniania zgodne ze stopniem realizacji treści nauczania w klasie organów II stopnia Kryteria oceny celującej i niedostatecznej określone są przez WSO (Statut Szkoły 14 pkt. 5) Klasa I - bezbłędne wykonanie tekstu (precyzja rytmiczna i dźwiękowa) - prawidłowe ułożenie nóg na pedale - właściwa koordynacja w zakresie pracy rąk i nóg - prawidłowa interpretacja utworów (właściwa artykulacja, frazowanie) - gra naznaczona muzykalnością (przekonująca, świadcząca o żywym zainteresowaniu repertuarem) - właściwe poczucie czasu i tempa - systematyczna praca - nieliczne drobne błędy przy wykonywaniu tekstu - prawidłowe ułożenie nóg na pedale z marginalnymi błędami łatwymi do poprawy - prawidłowa technika palcowa - właściwa koordynacja pracy rąk i nóg - prawidłowa interpretacja utworów - właściwe poczucie czasu i tempa - praca nie zawsze systematyczna - błędy tekstowe (melodyczno-rytmiczne) - niewystarczająca koordynacja rąk i nóg - błędy techniczne w sposobie układania nóg na pedale - niewłaściwe tempa utworów - długi czas realizacji utworów ocena dopuszczająca - niezgodność z tekstem muzycznym (ilość pomyłek zaciera logikę tekstu muzycznego) - nieprawidłowo ułożony aparat gry (na manuale i na pedale) - brak koordynacji rąk i nóg - gra chaotyczna - niespełnianie wymogów repertuarowych
3 Klasa II - prawidłowa realizacja zadań z zakresu doskonalenia techniki pedałowej - prawidłowa technika gry manuałowej i pedałowej - umiejętność czytelnego grania utworów polifonicznych - swoboda artykulacji - umiejętność różnicowania dźwięku i artykulacji w zależności od stylu - podstawowa orientacja w zakresie rejestracji utworów - bezbłędne wykonanie tekstu (gar muzykalne, swobodna, właściwe poczucie czasu) - systematyczna praca - prawidłowa realizacja zadań w zakresie doskonalenia techniki pedałowej i palcowej - czytelność prowadzenia polifonii z małymi błędami - swobodne operowanie artykulacją z pewnymi niedociągnięciami - umiejętność różnicowania dźwięku i artykulacji w zależności od stylu - podstawowa orientacja w zakresie rejestracji utworów - wykonanie tekstu z drobnymi błędami (gra nie zawsze swobodna, z małymi niedociągnięciami dotyczącymi tempa i agogiki ) - praca nie zawsze systematyczna - słaba realizacja zadań w zakresie doskonalenia techniki pedałowej i palcowej - nieczytelne prowadzenie polifonii (z błędami, nieświadomością odpowiedniego prowadzenia głosów) - małe postępy w doskonaleniu techniki gry na manuale i pedale - nieporadne operowanie artykulacją - słaba wrażliwość na dźwięk - nieporadność przy rejestrowaniu - liczne błędy tekstowe - praca niesystematyczna - brak postępów w zakresie doskonalenia techniki pedałowej i palcowej - nieumiejętne prowadzenie głosów w polifonii - błędy artykulacyjne - nieumiejętność różnicowania dźwięku, brak orientacji w stylu - zupełny brak orientacji w zakresie rejestrowania utworów - liczne błędy tekstowe - realizacja utworów o najniższym stopniu trudności - brak systematycznej pracy - długi czas realizacji utworów Klasa III - operowanie swobodna techniką gry na manuale i pedale - umiejętność swobodnego zagrania łatwej formy triowej - umiejętność różnicowania interpretacji utworów z uwzględnieniem niuansów stylistycznych
4 - dalszy postęp w zakresie posługiwania się bogactwem palety artykulacyjnej - prawidłowe granie ozdobników - bezbłędne odczytanie tekstu (precyzja rytmiczna i dźwiękowa) - umiejętność właściwego frazowania i budowania napięć - gra przekonująca, swobodna, odznaczająca się opanowaniem estradowym - systematyczna i świadoma praca - samodzielność - właściwa technika gry na manuale i pedale z małymi niedociągnięciami - umiejętność poprawnego zagrania łatwej formy triowej - orientacja w zakresie interpretacji utworów z uwzględnieniem stylu - prawidłowe granie ozdobników z małymi błędami, łatwymi do poprawy - odczytanie tekstu z drobnymi błędami - umiejętność właściwego frazowania - praca nie zawsze systematyczna - małe postępy w zakresie gry na manuale i pedale - słabe wykonanie formy triowej - słaba orientacja w zakresie interpretacji utworów w zależności od stylu - nieporadność w posługiwaniu się ozdobnikami - odczytanie tekstu z licznymi błędami - słaba umiejętność frazowania - praca niesystematyczna - brak postępów w zakresie techniki gry na manuale i pedale - nieporadność wykonania formy triowej - brak orientacji w różnicowaniu dźwięku w zależności od stylu - złe wykonywanie ozdobników lub ich brak - granie tekstu chaotyczne i błędne - generalny brak postępów w nauce Klasa IV - dalsze widoczne postępy w technice pedałowej i manuałowej (umiejętne posługiwanie się figuracjami, operowanie dwugłosem w pedale) - umiejętność wykonania trudniejszej formy triowej - odznaczanie się samodzielnością w zakresie pracy nad utworem - precyzja wykonawcza - wrażliwość na jakość dźwięku - umiejętność posługiwania się dźwiękiem zróżnicowanym, zależnie od stylu i charakteru utworu - gra muzykalna i zaangażowania - opanowanie estradowe - rozwinięta świadomość muzyczna - systematyczna praca
5 - widoczne postępy w doskonaleniu techniki pedałowej i manuałowej (dopuszczalne drobne błędy, łatwe do wyeliminowania) - umiejętność wykonania formy triowej (z drobnymi niedociągnięciami) - poprawne posługiwanie się odpowiednim rodzajem dźwięku w zależności od stylu i charakteru utworu - gra w wystarczającym stopniu muzykalna - opanowanie estradowe - praca nie zawsze systematyczna - słabe postępy w zakresie doskonalenia techniki pedałowej i mauałowej - słaba umiejętność wykonania formy triowej - bark umiejętności samodzielnego podejścia do utworów - słaba wrażliwość na dźwięk - słaba umiejętność posługiwania się zróżnicowanym dźwiękiem w zależności od stylu - i charakteru utworu - gra mało muzykalna - słabe opanowanie estradowe - praca niesystematyczna - brak postępów w zakresie doskonalenia techniki pedałowej i manuałowej - nieumiejętność zagrania formy triowej - zupełny brak samodzielności - brak wrażliwości na dźwięk - gra niemuzykalna - niezgodność z tekstem muzycznym - brak opanowania estradowego - brak postępów w nauce Klasa V - wyraźne, słyszalne i widoczne ugruntowanie sprawności warsztatowej - rozumienie treści i formy wykonywanych utworów - prawidłowe frazowanie, artykulacja, dynamika i metrorytmika - dalszy postęp w zakresie samodzielnego przygotowania i zarejestrowania utworu - opanowanie estradowe - ugruntowana sprawność warsztatowa z małymi niedociągnięciami - rozumienie treści i formy wykonywanych utworów - prawidłowe frazowanie, artykulacja, dynamika, metrorytmika z błędami łatwymi do poprawy - postęp w samodzielnym rejestrowaniu utworów z dopuszczeniem drobnych nieprawidłowości - opanowanie estradowe
6 - słaba sprawność warsztatowa - słabe rozumienie treści i formy wykonywanych utworów - chaotyczna artykulacja, frazowanie i metrorytmika - słabe postępy w zakresie rejestracji - słabe opanowanie estradowe - brak sprawności warsztatowej - brak rozumienia treści i formy wykonywanych utworów - liczne błędy tekstowe - brak umiejętności samodzielnej rejestracji - brak postępów w nauce Klasa VI - stosowanie prawidłowego aparatu gry na manuale i pedale - umiejętność interpretowania utworu zgodnie z jego budową formalną i stylem - umiejętność poprawnej stylistycznie rejestracji - umiejętność doboru i łączenia głosów - stosowanie poprawnej aplikatury (manuałowej i pedałowej) - umiejętność opanowania dużej partii repertuaru i przedstawienia go w sposób przekonujący i zaangażowany - bezbłędne wykonanie tekstu - umiejętność właściwego, samodzielnego organizowania czasu i metod ćwiczenia - stosowanie prawidłowego aparatu gry na manuale i pedale - wykonanie utworu dopuszczające sporadyczne błędy - umiejętność interpretowania utworów zgodnie z ich budową formalną, z małymi niedociągnięciami - umiejętność poprawnej stylistycznie rejestracji - umiejętność doboru i łączenia głosów z błędami łatwymi do poprawienia - umiejętność poprawnej aplikatury (manuałowej i pedałowej) z małymi niedociągnięciami - umiejętność opanowania dużej partii repertuaru i przedstawienia go w sposób przekonujący - umiejętność właściwego organizowania czasu i metod ćwiczenia - stosowanie niewłaściwie ustawionego aparatu gry na manuale i pedale - niewystarczająca umiejętność interpretowania utworu zgodnie z jego budowa formalną i stylem - słaba umiejętność poprawnej stylistycznie rejestracji utworów, także doboru i sposobów łączenia głosów organowych - używanie złej aplikatury, innej niż sugerowana przez nauczyciela - słabe przygotowanie repertuarowe (mały zakres, niski stopień trudności) - praca niesystematyczna - źle ustawiony aparat gry
7 - brak umiejętności sensownego interpretowania utworu - brak orientacji w zakresie odpowiedniego rejestrowania utworów - używanie złej aplikatury - wykonanie pozycji repertuarowych o znikomym stopniu trudności - brak opanowania estradowego - brak systematycznej pracy - Treści nauczania oraz planowane osiągnięcia uczniów zgodne z programem nauczania Szkoły Muzycznej II stopnia oraz Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej II stopnia, wydział instrumentalny, przedmiot główny organy. Ministerstwo Kultury i Sztuki, Zarząd Szkół Artystycznych, Warszawa 1980. Klasa I 1. Zdobycie podstawowych wiadomości z zakresu budowy i historii instrumentu. 2. Opanowanie prawidłowej postawy, ułożenia prawej i lewej ręki na manuale, prawidłowego ułożenia nóg na pedale. 3. Wykształcenie umiejętności prawidłowego wydobycia dźwięku na manuale. 4. Osiągnięcie koordynacji pracy rąk i nóg. 5. Opanowanie podstaw techniki gry z uwzględnieniem: niezależności rąk i palców na manuale oraz nóg na pedale, umiejętności gry wielogłosowej na manuale, umiejętności grania różnymi sposobami artykulacji (legato, non legato, portato, staccato). 6. Zdobycie umiejętności frazowania i operowania podstawowymi sposobami artykulacji. 7. Poznanie podstawowych form muzyki organowej. Klasa II 1. Dalsze doskonalenie techniki pedałowej. 2. Rozwijanie techniki manuałowej (ćwiczenie swobody realizacji trzy- i czterogłosu, technika pasażowa, figuracyjna). 3. Kształcenie umiejętności realizowania ścisłej polifonii (fuga, preludium chorałowe). 4. Realizacja form cyklicznych (preludium i fuga, partita, aria z wariacjami). 5. Rozwijanie swobody artykulacyjnej. 6. Wprowadzenie w problematykę rejestracji utworów. Klasa III 1. Opanowanie techniki gry z uwzględnieniem zaawansowanej biegłości technicznej, umiejętności gry wielogłosowej na manuałach i swobodnego grania na każdym z nich i na dwóch. 2. Rozwijanie umiejętności gry solo na pedale i form triowych. 3. Zapoznanie się ze stylistyką szkół organowych (zwłaszcza południowo- i północnoniemieckiej) i związanych z nią różnic w zakresie interpretacji. 4. Zdobywanie umiejętności frazowania i operowania zróżnicowaną barwą i różnymi sposobami artykulacji. 5. Wprowadzenia w zagadnienia dotyczące zdobnictwa.
8 Klasa IV 1. Praca nad swobodą gry pedałowej (ćwiczenia figuracji pedałowych, realizacja dwugłosu). 2. Dalsze doskonalenie techniki gry triowej. 3. Doskonalenie techniki palcowej 4. Zdobycie umiejętności samodzielnego opracowania łatwego utworu pod względem techniczno-wykonawczym. 5. Opanowanie umiejętności świadomego ćwiczenia i korekty własnych błędów. 6. Granie a vista łatwych utworów. Klasa V 1. Praca nad ugruntowaniem sprawności warsztatowej oraz rozumienia treści i formy realizowanego utworu. 2. Doskonalenie umiejętności grania a vista utworów, w tym równocześnie z pedałem, o różnym stopniu trudności z uwzględnieniem prawidłowej artykulacji, frazowania, dynamiki, rejestracji, metrorytmiki. 3. Praca nad samodzielnością w zakresie przygotowania utworu. 4. Wypracowanie umiejętności koncentracji i pokonywania tremy podczas wykonywania utworów. Przyswojenie podstawowych elementów obycia estradowego. Klasa VI 1. Doskonalenie umiejętności interpretowania utworu zgodnie z jego budową formalną i charakterem epoki. 2. Praca nad samodzielną, poprawną stylistycznie rejestracją, doborem głosów, łączeniem ich w kompleksy dynamiczno-kolorystyczne w zależności od epoki i kraju kompozytora. 3. Rozumienie pojęć muzycznych, posługiwanie się dynamiką i agogiką, samodzielne odnajdywanie środków wyrazu i określanie charakteru utworu. 4. Opanowanieumiejętnościsamodzielnego opracowania utworu z zachowaniem wierności tekstowi muzycznemu, właściwego stylu epoki oraz z indywidualną interpretacją i rejestracją. 5. Doskonalenie umiejętności doboru właściwych metod samodzielnej pracy nad utworem. 6. Zdobycie opanowania estradowego, umiejętności koncentracji i pokonywania tremy podczas dłuższych występów publicznych. 7. Kształcenie umiejętności analizy własnych wykonań.
9 Roczne minimum programowe Klasa I - organowe ćwiczenia pedałowe ( np. J. Chwedczuk do nr 20.) - 6 utworów manuałowych (w tym 2 polifonizujące i wg uznania 2 o charakterze etiudowym) - 2 utwory z pedałem (w tym 1 preludium i fuga) Klasa II - organowe ćwiczenia pedałowe (J. Chwedczuk do końca lub inna szkoła gry na pedale) - 4 utwory manuałowe - 4 utwory z pedałem (w tym 2 preludia i fugi) Klasa III - 1 forma triowa - 1 utwór z solową partią pedału - 2 preludia chorałowe o zróżnicowanej problematyce - 1 utwór o charakterze etiudowym - 2 preludia i fugi - 1 utwór dowolny Klasa IV - 1 forma triowa (wybrana część z sonat triowych J. S. Bacha) - 2 preludia chorałowe zróżnicowane stylistycznie - preludium i fuga (co najmniej 1) - utwór wieloczęściowy - 2 utwory o charakterze etiudy - 1 utwór dowolny Klasa V - formy triowe (co najmniej 1 o skali trudności sonat triowych J. S. Bacha) - preludium i fuga (większa forma) - forma wariacyjna - preludium chorałowe - sonata (co najmniej 1 część) - 2 utwory dowolne - 1 utwór o charakterze etiudy Klasa VI - wybrana sonata J. S. Bacha - preludium i fuga (większa forma) - preludium chorałowe - dowolny utwór przedbachowski - dowolny utwór romantyczny lub współczesny Program klasy VI powinien uwzględniać utwory różnych epok i nie powinien trwać krócej niż 40 minut. W ciągu całego cyklu nauczania zaleca się co najmniej 2 popisy rocznie.