RYSUNEK TECHNICZNY Bartosz Dębski Robert Aranowski Katedra Technologii Chemicznej Wydział Chemiczny Politechnika Gdańska
Widok - jest to rzut prostokątny przedstawiający widoczną część przedmiotu, a także w miarę potrzeby jego zarysy niewidoczne. Przekrój powstaje wskutek przecięcia przedmiotu wyobrażalną płaszczyzną, określaną mianem płaszczyzny przekroju i odrzucenie tej części przedmiotu, która znajduje się przed tą płaszczyzną.
Kład - jest to przedstawienie rysunkowe pokazujące tylko zarysy przedmiotu leżące w jednej lub kilku płaszczyznach przekroju. W odróżnieniu od widoku, w kładzie nie pokazuje się zarysów przedmiotu znajdujących się poza płaszczyzną przekroju. Kład przesunięty - położony poza widokiem przedmiotu, rysowany liniami grubymi Kład miejscowy położony na widoku, rysowany liniami cienkimi i tylko wtedy, gdy nie zaciemnia rysunku, służy do przedstawienia rozmieszczenia otworów i podobnych elementów
Wykres - jest to przedstawienie graficzne, zwykle w układzie współrzędnych, zależności między wielkościami zmiennymi. Szczegół - jest to przedstawienie na rysunku; zwykle w powiększeniu, pozycji lub części przedmiotu, albo zespołu w celu podania wymaganej informacji. Schemat - jest to rysunek, w którym zastosowano symbole graficzne w celu pokazania funkcji części składowych układu i ich współzależności. Przedstawia w sposób uproszczony zasady działania lub budowy mechanizmu narzędzia. Szkic - jest to rysunek, wykonany na ogół odręcznie i niekoniecznie w podziałce. Rysunek techniczny; rysunek - jest to informacja techniczna podana na nośniku informacji, przedstawiona graficznie zgodnie z przyjętymi zasadami i zwykle w podziałce.
Rzut pionowy - jest to widok w płaszczyźnie pionowej. I - rzut pionowy II - rzut boczny Rzut III - rzut poziomy Widok z góry - jest to widok, kład lub przekrój w płaszczyźnie poziomej, widziany z góry. Rysunek szkicowy; rysunek wstępny - jest to rysunek służący za podstawę do wyboru końcowego rozwiązania i/lub do dyskusji między zainteresowanymi stronami. Pozycja - jest to część składowa, część, element lub fizyczna właściwość przedstawiona na rysunku. Rysunek złożeniowy - jest to rysunek przedstawiający wzajemne usytuowanie i/lub kształt zespołu na wyższym poziomie strukturalnym zestawianych części.
Rysunek instalacyjny jest to rysunek przedstawiający ogólny układ pozycji i informacje niezbędne do zainstalowania danej pozycji w stosunku do współpracujących z nią lub związanych z nią innych pozycji.
Rysunek części - jest to rysunek przedstawiający pojedynczą część (którą nie może być dalej rozłożona) i zawierający wszystkie informacje niezbędne do określenia tej części. Rysunek szczegółu - jest to rysunek przedstawiający na ogół w powiększeniu część konstrukcji lub element i zawierający specyficzne informacje dotyczące kształtu i konstrukcji albo montażu i połączeń. Rysunek obrysu - jest to rysunek przedstawiający zewnętrzny zarys, wymiary gabarytowe i podający masę przedmiotu, niezbędne do określenia wymagań dotyczących pakowania, transportu i instalacji.
Czy poniższy rysunek jest rysunkiem obrysu? najwa
Rysunek wykonawczy jest to rysunek, na ogół opracowany na podstawie danych projektowych, zawierający wszystkie informacje potrzebne do wykonania. Rysunek wykonawczy jest rysunkiem części lub elementu, na podstawie którego ma być wykonana część maszynowa. Może to być rysunek półwyrobu (np. odkuwki, odlewy) lub też rysunek części gotowej. Rysunek wykonawczy powinien: - przedstawiać część maszynową w liczbie rzutów niezbędnej do jednoznacznego określenia jej kształtu, - zawierać wszystkie konieczne wymiary wraz z ewentualnymi tolerancjami, - zawierać odchyłki kształtu i położenia (o ile są one wymagane), - zawierać oznaczenia chropowatości powierzchni wraz z oznaczeniami żądanej kierunkowości struktury powierzchni i falistości w przypadku, gdy jest to niezbędne i może wpływać na zachowanie się elementu konstrukcyjnego (części maszynowej) w czasie eksploatacji, - Zawierać wymagania dotyczące obróbki cieplnej, wykańczającej
PN-80/N-01612
Format zasadniczy (podstawowy) zwielokrotnienie formatu A4 A2=2A3= 4A4 Format pochodny zwielokrotnienie krótszych boków formatów podstawowych A4x3(297x630), A2x5 (594x2102), A0x3 (1189x2523)
na formacie A3 = 5 mm min 3 mmm Linia cięcia na mniejsze formaty zaznacza się krótkimi kreskami
Oryginał rysunku ma po obcięciu wymiary większe od wymiarów kopii o 10 mm, w celu umożliwienia oklejenia taśmą wzmacniającą. Wymiar arkusza, na którym ma być wykonany oryginał rysunku, powinny być większe o co najmniej 6 mm od wymiarów oryginału po obcięciu. Pole wpinania w zeszyt
Linia obcięcia kopi Podziałka na strefy Linia obramowania Minimalna wysokość cyfry i litery wynosi 3,5 mm na formacie A4 i 5 mm na formacie większym Podziałka główna - obwiązująca dla większości rzutów lub rysunku dla arkuszu, wpisywana w odpowiednie pole tabliczki rysunkowej, Podziałka pomocnicza - obwiązująca dla danego szczegółu, umieszczana nad odpowiednimi rzutami szczegółu
Odstępy między punktami, kreskami w liniach punktowych, kreskowych, oraz dwupunktowymi powinna wynosić: D - grubość linii O - odstęp punktów, miedzy liniami Jeśli D < 0,35 mm to O > 4D Jeśli D > 0,35 mm to O > 2 mm Kropki w praktyce rysuje się jak krótkie kreski o grubości maksymalnej równej potrójnej grubości linii. Minimalny odstęp miedzy równoległymi liniami powinien wynosić, Jeśli D = 0,18; 0,25 to O = 3D Jeśli D = 0,35; 0,5 to O = 2D Jeśli D = 0,7 to O = 1,5D Odstępy między kreskami, zygzakami i punktami w dwóch równoległych liniach blisko siebie powinny być przesunięte
Kolejność pierwszeństwa linii w przypadku ich się nakładania 1) 1) Zarys przedmiotu (linia a) 2) Niewidoczny zarys przedmiotu (linia b) 3) Ślad płaszczyzny przekroju ( linia c) 4) Oś i ślad płaszczyzny symetrii (linia e) 5) Linia środka ciężkości (linia f) Linie urywania i przerwania przedmiotów: - falista rysowana odręcznie - zygzakowa rysowana od linijki lub maszynowo
Przykłady linii grubych Przekrój cząstkowy Zakresy linii przekroju oraz obiektu Zarys powierzchni obrabianych Przykłady linii cienkich a) wymiar, b) pomocnicze linie wymiarowe, d) zarys rdzenia gwintu, g) osie okręgów o średnicy 12 mm, l) oznaczenie chropowatości, ł) ramka oznaczeń tolerancji wymiarów i położenia, m) linia ograniczenia powiększenia szczegółu
Linia dwupunktowa Skrajne położenie części ruchomych Zarys przedmiotu przyległych, celowo dorysowanych
Inne informacje umieszczane w tablicach rysunkowych: - Numer licencyjny, - Numer archiwalny, - Oznaczenie graficzne metody rzutowania (E europejska lub A amerykańska) - Data pierwszej emisji rysunku, - Zakres odchyłek zmiany wymiarów nietolerowanych, Informacje o zmianach zawsze muszą być nad informacjami administracyjnymi odnoszącymi się od wykonawcy i osoby zatwierdzającej rysunek. Tabliczka podstawa powinna posiadać wysokość minimum 55 mm. Linia cienka ( podział na wiersze, 16 zapis zmian, 17 informacje administracyjne) Linia bardzo gruba (1 numer rysunku) Linia gruba ( podział na rubryki)
Numeracja części / pozycja Położenie - jeśli istnieje podział na strefy Numeracja części / pozycja
Linia okręgu określającego szczegół budowy przedmiotu Złamanie linii odniesienia Jeśli rysunek jest przedstawiony na kilku arkuszach to tekst umieszczę się nad tabelką na pierwszym arkuszu. Jeśli na rysunku znajduje się więcej niż jedna tablica pisze się nad każdą z nich słowo tablica i prowadzi się ich numerację.
Zalecane wysokości pisma od formatu arkusza w mm Wysokość liter i cyfr pisanych jako ułamki i wykładniki potęg Pismo tego samego rodzaju co pismo podstawowe (A lub B) o jeden wymiar mniejszym od wysokości pisma podstawowego Pismo rodzaj B, gdy pismo podstawowe rodzaju A, i o jeden wymiar mniejszym od wysokości pisma podstawowego Pismo tego samego rodzaju co pismo podstawowe (A lub B) o wymiarze tym samym co pismo podstawowe
Szerokość kratki odpowiada grubości litery
WYKREŚLANIE DWUSIECZNEJ KĄTA, KTÓREGO WIERZCHOŁEK ZNAJDUJE SIĘ POZA OBSZAREM RYSUNKU.
o promieniu r i r 1 (o promieniu r) (z punktu A)
a)
Łączenie łuków kołowych łukiem (ciąg dalszy) Wykreślanie łuku stycznego do łuku a w punkcie A do prostej b Wykreślanie łuku stycznego do dwóch łuków a i b, gdy dany jest punkt styczności A na łuku a, AB = R 2
WYKREŚLANIE DWÓCH ŁUKÓW STYCZNYCH DO SIEBIE, Z KTÓRYCH KAŻDY JEST PONADTO STYCZNY DO JEDNEJ Z DWÓCH PROSTYCH RÓWNOLEGŁYCH a I b
Wykreślić łuk o danym promieniu r, przechodzący przez dwa dane punkty A i B Z punktów A i B zakreślamy promieniem r łuki a i b przecinające się w punktach O i O 1, które są środkami łuków przechodzących przez A i B. Jak z tego wynika, przez dwa punkty można poprowadzić dwa łuki (c i d) o danym promieniu Wyznaczyć środek koła o danym łuku Rysujemy dwie dowolne cięciwy AB i CD, dzielimy je na połowy prostymi prostopadłymi do nich EF i GH i prostopadłe te przedłużamy do przecięcia się w punkcie O, który jest szukanym środkiem koła
Spirala Archimedesa