INFORMACJE OGÓLNE Europejski Fundusz Społeczny Ten kluczowy instrument polityki społecznej wewnątrz Unii Europejskiej został utworzony w 1957 r. (na mocy Traktatów Rzymskich, powołujących do Ŝycia Europejską Wspólnotę Gospodarczą), jako pierwszy z europejskich funduszy strukturalnych. Początkowo miał on za zadanie wspieranie inicjatyw słuŝących poprawie sytuacji na rynku pracy w odbudowujących się po II wojnie światowej krajach Wspólnoty. Przez ponad pół wieku swego istnienia Fundusz ewoluował, zresztą podobnie jak i sama Wspólnota, jednakŝe niezmiennie jego istotą jest inwestowanie w rozwój kapitału ludzkiego. Jak naleŝy to rozumieć? Wymienia się tzw. pięć obszarów wsparcia EFS, a mianowicie: Aktywne działania na rynku pracy Promowanie rozwiązań wyrównujących szanse na rynku pracy Rozwój szkoleń, edukacji i doradztwa Doskonalenie umiejętności pracowników oraz rozwój przedsiębiorczości Zwiększanie szans kobiet na znalezienie pracy i rozwój kariery Europejski Fundusz Społeczny jest obecnie głównym narzędziem wspierającym realizację Europejskiej Strategii Zatrudnienia, której to najistotniejszym zadaniem jest poprawa jakości pracy, działanie na rzecz pełnego zatrudnienia, a takŝe wzmocnienie spójności i integracji społecznej, które to zadania mają docelowo przekładać się na zasadniczy cel, jakim jest przyspieszenie rozwoju gospodarczego Unii Europejskiej. Środki finansowe pochodzące z EFS wydatkowane są zgodnie z wcześniej określonymi programami i kierowane są do tych obszarów społecznych i geograficznych, które najbardziej potrzebują takiego wsparcia. Środki płynące z EFS to pieniądze, których nie moŝna wykorzystać bezpośrednio na poprawę ilości czy jakości infrastruktury, stąd często nie są tak bardzo dostrzegalne, jak przykładowo
budowa drogi, mostu czy oczyszczalni ścieków. śeby jednak moŝna było mówić o prawdziwym rozwoju nie mniej konieczne są inwestycje w tych, którzy z infrastruktury mają i będą korzystać, a więc inwestowanie w ludzi zgodnie z hasłem przewodnim Europejskiego Funduszu Społecznego: Człowiek - najlepsza inwestycja. Nasz kraj stosunkowo od niedawna moŝe korzystać ze środków płynących z EFS, jednakŝe juŝ dziś moŝemy pochwalić się tym, Ŝe w latach 2007-2013 właśnie w Polsce realizowany jest Program Operacyjny Kapitał Ludzki największy program w całej 50-letniej historii Funduszu, dysponujący największą sumą środków i tym samym potencjalnie skierowany do największej ilości mieszkańców naszego kraju. 2004-2006 Europejski Fundusz Społeczny w Polsce. W latach 2004-2006 w Polsce środki EFS były kierowane w trojaki sposób poprzez: Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich (SPO RZL). Budowa otwartego, opartego na wiedzy społeczeństwa poprzez zapewnienie warunków do rozwoju zasobów ludzkich w drodze kształcenia, szkolenia i pracy. Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego. Stworzenie warunków dla rozwoju zasobów ludzkich na poziomie lokalnym i regionalnym, poprawa zdolności do programowania i realizacji projektów w zakresie rozwoju zasobów ludzkich na tych szczeblach. Program Inicjatywy Wspólnotowej Equal Testowanie i promowanie w drodze współpracy ponadnarodowej nowych sposobów zwalczania wszystkich form dyskryminacji i nierówności na rynku pracy. 2007-2013 Narodowa Strategia Spójności (NSS) (nazwa urzędowa: Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia, NSRO) to dokument strategiczny określający priorytety i obszary wykorzystania oraz system wdraŝania funduszy unijnych: Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) oraz Funduszu Spójności w ramach budŝetu Wspólnoty na lata 2007 2013. Celem strategicznym NSS jest tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki polskiej opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej. Obok działań o charakterze prawnym, fiskalnym i instytucjonalnym cele NSS będą realizowane za pomocą programów (tzw. programów operacyjnych), zarządzanych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, programów regionalnych (tzw. regionalnych programów operacyjnych), zarządzanych przez Zarządy poszczególnych Województw i projektów współfinansowanych ze strony instrumentów strukturalnych. Aby było moŝliwe wykorzystanie środków z EFRR, EFS oraz FS, przygotowane zostały programy, które opisują kto i na co moŝe otrzymać dotację. Programy Operacyjne (PO) tworzone są na podstawie SWW i NSRO. Obecnie wszystkie cele zawarte w NSS będą realizowane przez określone programy finansujące, a są to: Program Infrastruktura i Środowisko współfinansowany z EFRR i FS Program Innowacyjna Gospodarka współfinansowany z EFRR Program Kapitał Ludzki współfinansowany z EFS 16 Programów Regionalnych finansowane z EFRR Program Rozwój Polski Wschodniej finansowany z EFRR Program Pomoc Techniczna finansowany z EFRR Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej finansowany z EFRR Jeśli zatem chcesz otrzymać dofinansowanie na określony projekt, warto Ŝebyś zapoznał się z Programem, którego tematyka jest zgodna z celem Twojej inwestycji. Nazwa Programu Operacyjnego Kwota środków zarezerwowanych na realizację Programu [mld euro] Infrastruktura i Środowisko 37,6 Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 17,2 Regionalne Programy Operacyjne 16,5
Kapitał Ludzki 11,5 Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka 9,7 Europejska Współpraca Terytorialna 8,5 Rozwój Polski Wschodniej 2,3 ZrównowaŜony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeŝnych obszarów rybackich 0,9 Pomoc Techniczna 0,6 Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013 (PO IiŚ) Celem programu jest poprawa atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu toŝsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej. Bardzo waŝną rzeczą dla rozwoju i poprawy warunków Ŝycia społeczeństwa jest tzw. infrastruktura techniczna. Składa się na nią szereg elementów, takich jak: energetyka dostarczanie wody usuwanie ścieków usuwanie odpadów transport Poprawa stanu dróg, wody pitnej, sieci energetycznej słuŝy dwóm podstawowym celom poprawie atrakcyjności Polski dla inwestorów oraz polepszeniu poziomu Ŝycia mieszkańców. Z PO IiŚ moŝna otrzymać dotacje na projekty z zakresu powyŝszych dziedzin. Z tego programu wsparte są projekty duŝe. Czasami będzie to oznaczać, Ŝe koszt tego projektu będzie sięgał aŝ 50 milionów euro! Muszą to takŝe być projekty o duŝym znaczeniu, czyli obszarze realizacji obejmującym więcej niŝ jedno województwo. Natomiast projekty, których celem jest pomoc mieszkańcom na poziomie gminy lub powiatu, moŝna zrealizować w ramach z programu regionalnego.
PO IiŚ kładzie bardzo duŝy nacisk na sprawy ekologii i ochrony środowiska. Dlatego teŝ, dotację z tego programu moŝesz uzyskać przede wszystkim na tego rodzaju inwestycje. Za pomocą dofinansowania z POIiŚ moŝesz równieŝ sfinansować projekty z zakresu promocji kultury, nauki oraz zdrowia (m.in. na ochronę zabytków i innych obiektów o duŝej historycznej wartości, na działalność i wyposaŝenie szkół artystycznych oraz innych uczelni, a takŝe na polepszenie warunków szpitalach oraz na poprawę jakości usług pogotowia ratunkowego). Program Operacyjny Kapitał Ludzki (PO KL) - szczegółowo omówiony w części dotyczącej tylko POKL Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (POIG) Program ma na celu wspieranie szeroko rozumianej innowacyjności (w skali kraju lub na poziomie międzynarodowym). W ramach POIG wsparcie mogą otrzymać przedsiębiorstwa, instytucje otoczenia biznesu oraz jednostki naukowe, które chcą pomóc firmom we wdraŝaniu najnowszych rozwiązań technologicznych. Głównym celem POIG jest rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa. Cel ten zostanie osiągnięty poprzez zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw, wzrost konkurencyjności polskiej nauki, zwiększenie roli nauki w rozwoju gospodarczym, zwiększenie udziału innowacyjnych produktów polskiej gospodarki w rynku międzynarodowym, tworzenie trwałych i lepszych miejsc pracy, wzrost wykorzystania technologii informacyjnych i komunikacyjnych w gospodarce. Instytucje odpowiedzialne za realizację PO IG to: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego (MRR) jest to Instytucja Zarządzająca (IZ) PO IG. oraz Instytucje Pośredniczące, które będą odpowiedzialne za wdraŝanie poszczególnych priorytetów w ramach Programu: Ministerstwo Gospodarki (MG) Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa WyŜszego (MNiSW) Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA)
Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej na lata 2007-2013 (PO PRW) Polska Wschodnia to województwa: lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie i warmińsko mazurskie. Niestety Polska wschodnia rozwija się wolniej niŝ pozostała część kraju. Wynika to z bardzo wielu uwarunkowań, w tym uwarunkowań historycznych, sprzed wielu lat. Obszary Polski wschodniej to bardzo często tereny rolnicze, które w tej chwili są biedniejsze niŝ inne części kraju, a nawet całej Unii Europejskiej. PO PRW został stworzony, aby przyspieszyć tempo, w którym rozwija się Polska Wschodnia. Sposobem na dokonanie tego ma być finansowa pomoc dla firm, które chcą poszerzać swoją działalność, unowocześniać swoje zasoby i swoje produkty. Nie jest to jednak jedyny rodzaj projektów, jakie mogą otrzymać dotację z tego programu. Równie waŝnym elementem jest zapewnienie jak największej liczbie mieszkańców Polski Wschodniej dostępu do szybkiego Internetu oraz poprawienie sieci dróg na tym terenie. Poza tym, część środków w ramach tego programu została zarezerwowana na projekty dotyczące rozwoju turystyki. Mogą to być akcje reklamujące Polskę Wschodnią i zapraszające turystów do skorzystania z atrakcji, jakie tutaj są albo np. budowa ścieŝek rowerowych. Program Operacyjny Pomoc Techniczna 2007-2013 (PO PT) Program ten jest zupełnie inny od wszystkich, o których wcześniej przeczytałeś. Ten program powstał z myślą o tych, którzy są odpowiedzialni za przyznawanie dotacji unijnych w Polsce. Są to m.in. Instytucje Zarządzające, Instytucje WdraŜające i Pośredniczące. To one przygotowują całą dokumentację, prowadzą nabory wniosków, sprawdzają wnioski i decydują, kto otrzyma dotację. O tych instytucjach moŝesz przeczytać w innych częściach poradnika. Celem Programu jest zapewnienie sprawnej realizacji załoŝeń wydatkowania środków unijnych, za co odpowiedzialne są Instytucje Zarządzające.
Środki z programu PO PT mają pomóc temu, aby przyznawanie dotacji nie opóźniało się i aby wszyscy byli dobrze poinformowani, kiedy i na co mogą otrzymać środki, a takŝe co muszą zrobić, aby otrzymać dotację. Są to właśnie środki z programu PO PT. Regionalne Programy Operacyjne na lata 2007-2013 (RPO) szczegółowo omówiony w części dotyczącej tylko RPO Europejska Współpraca Terytorialna (EWT) Europejska Współpraca Terytorialna zawiera w sobie wiele Programów, z których moŝesz otrzymać środki na bardzo róŝne projekty. Realizacji załoŝeń Europejskiej Współpracy Terytorialnej słuŝą trzy typy programów: programy współpracy transgranicznej - projekty mogą być róŝnorodne, ale zawsze chodzi o wspólne przedsięwzięcia z inną instytucją czy jednostką samorządu terytorialnego po drugiej stronie granicy. W projektach tych waŝny jest efekt, tzw. transgraniczności. Oznacza to, Ŝe Wasz pomysł musi mieć oddziaływanie i przynosić korzyści, zarówno dla Polski, jak i drugiego kraju, skąd pochodzi Twój partner. Pamiętaj, Ŝe partnerów moŝesz mieć wielu, ale oni teŝ muszą być z terenu, którego dotyczy Program. programy współpracy transnarodowej - w projektach musi uczestniczyć przynajmniej trzech finansujących partnerów z trzech krajów, z których co najmniej dwa to państwa członkowskie Unii Europejskiej leŝące w obszarze Programów: Region Morza Bałtyckiego lub Europa Środkowa. programy współpracy międzyregionalnej - w ramach Programu moŝesz realizować duŝe projekty dotyczące ochrony środowiska, wymiany doświadczeń w zakresie wspierania innowacyjności i gospodarki opartej na wiedzy. W projektach realizowanych w ramach Programu INTERREG IV C powinny uczestniczyć podmioty reprezentujące co najmniej trzy kraje, w tym przynajmniej dwóch partnerów musi pochodzić z państw członkowskich Unii Europejskiej. Rekomendowana liczba partnerów zaangaŝowanych w projekt jest ściśle związana z intensywnością i charakterem planowanej współpracy.