Fundusze strukturalne Unii Europejskiej

Transkrypt

1 Fundusze strukturalne Unii Europejskiej Narada Dyrektorów Archiwów Państwowych Radziejowice, 24 maja 2007 r. Wydział Integracji Europejskiej NDAP Ewa Rosowska 1

2 Cele polityki spójności Unii Europejskiej Jeden z filarów Unii Europejskiej (obok unii walutowej i wspólnego rynku) Ma na celu ograniczenie różnic w rozwoju gospodarczym i społecznym pomiędzy regionami UE (wyrównywanie szans rozwoju) Oznacza transfer środków pomiędzy państwami członkowskimi UE poprzez budżet Wspólnoty Wspiera rozwój gospodarczy oraz zrównoważony rozwój poprzez inwestycje w kapitał ludzki i infrastrukturę Wspiera i tworzy zasoby wpływające na konkurencyjność i wzrost zatrudnienia 2

3 Podział funduszy Budżet Unii Europejskiej Wspólna Polityka Rolna Polityka Regionalna (spójności) Konkursy jednorazowe Programy wspólnotowe (europejskie) 3

4 Struktura polityki spójności Polityka regionalna UE Europejski Fundusz Inwestycyjny Europejski Bank Inwestycyjny Fundusz Spójności Fundusze strukturalne Europejski Fundusz Społeczny Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnych Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa Inicjatywy wspólnotowe Equal Intererreg Urban Leader 4

5 Kierunki i efekty polityki strukturalnej w Polsce w latach W ramach pomocy strukturalnej Polska otrzymała na lata ok. 8,6 mld. euro ze środków czterech funduszy strukturalnych (EFRR, EFS, EFOiG i FIOR): 7 programów operacyjnych: SPO Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw SPO Rozwój zasobów ludzkich SPO Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich SPO Rybołówstwo i przetwórstwo ryb SPO Transport Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego PO Pomoc techniczna 2 programy w ramach Inicjatyw Wspólnotowych (Interreg i Equal) 4,2 mld euro Funduszu Spójności 5

6 Nowa polityka spójności Utrzymanie dotychczasowej wagi i budżetu polityki spójności (ok. 1/3 budżetu UE) Ograniczenie liczby funduszy finansujących politykę spójności do trzech: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności. Z polityki spójności wyłączono fundusze wspierające rolnictwo oraz rybołówstwo i przeniesiono je odpowiednio do Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej, natomiast Fundusz Spójności został włączony do głównego nurtu programowania i będzie podlegał podobnym zasadom jak fundusze strukturalne Rezygnacja z inicjatyw wspólnotowych Interreg, Equal, Urban, Leader (zostały włączone do specyficznych dziedzin wsparcia) Uproszczenie systemu wdrażania, m.in. poprzez jedno funduszowe programy operacyjne zarządzane na poziomie priorytetów, bardziej elastyczne reguły kwalifikowalności kosztów Zachowanie podstawowych zasad: wieloletnie programowanie, partnerstwo, współfinansowanie i ewaluacja 6

7 Cele polityki spójności Cel 1 Rozwój i dostosowanie strukturalne regionów słabiej rozwiniętych (o PKB niższym niż 75%) Cel 1 - Konwergencja, wspierający wzrost i tworzenie nowych miejsc pracy w regionach najbiedniejszych (państwa o DNB 90% i regiony o PKB 75% UE oraz w regiony tzw. efektu statystycznego). Ok. 80 % środków na politykę spójności Cel 2 Przekształcenie stref o niedoborach infrastrukturalnych Cel 2 - Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie, wspierający zmiany strukturalne w regionach nie kwalifikujących się do celu Konwergencja oraz zmiany na rynku pracy. Środki - 16% całości środków polityki spójności Cel 3 Adaptacja systemów edukacji, szkoleń i zatrudnienia Cel 3 - Europejska współpraca terytorialna: trzy komponenty: transgraniczny, transnarodowy oraz międzyregionalny. Ok. 4% środków polityki spójności. 7

8 Instrument polityki spójności Cztery fundusze strukturalne (EFRR, EFS, EFOiGR, FIOR) Inicjatywy wspólnotowe( Equal, Interreg) Trzy fundusze (EFRR, EFS, FS) Finansowanie rozwoju obszarów wiejskich i sektora rybołóstwa poza polityką spójności Inicjatywy wspólnotowe włączone do FS 8

9 Dziedziny interwencji funduszy Europejski Fundusz Społeczny Rozwój zasobów ludzkich, poprawa funkcjonowania rynku pracy, zapobieganie bezrobociu Projekty wyłącznie o charakterze programowym i walka z bezrobociem Realizacja wytycznych Europejskiej Strategii Zatrudnienia i jej modernizacja Problematyka starzenia się społeczeństwa Zapobieganie negatywnym skutkom procesów globalizacji Nacisk na adaptacyjność pracowników Wydłużenie wieku aktywności zawodowej Zapobieganie bezrobociu, ubóstwu, marginalizacji społecznej, walka z dyskryminacją 9

10 Dziedziny interwencji funduszy Fundusz Spójności Transeuropejskie sieci transportowe Przedsięwzięcia służące ochronie środowiska Transport multimodalny Zarządzanie ruchem kołowym i lotniczym Bezpieczny dla środowiska transport miejski, transport publiczny Energia odnawialna Poprawa efektywności wykorzystania energii 10

11 Dziedziny interwencji funduszy Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Wyrównywanie największych różnic regionalnych na obszarze Wspólnoty Rozwój i dostosowanie strukturalne regionów słabo rozwiniętych Rewitalizacja obszarów objętych kryzysem Inwestycje w infrastrukturę Wsparcie trwałego i zrównoważonego rozwoju regionów Rozwój infrastruktury, finansowanie badań, wspieranie innowacyjności Innowacyjność i gospodarka oparta na wiedzy, ochrona środowiska, poprawa dostępu do infrastruktury transportowej oraz technologii IT Wspieranie współpracy transgranicznej i transnarodowej, wymiana najlepszych praktyk i doświadczeń 11

12 Ważne zmiany w zakresie wdrażania ( ) Wzrost pułapu finansowania wspólnotowego do 85 % Uelastycznienie zasady okresy kwalifikowalności kosztów (n+2 n+3) Kwalifikowalność VAT nie podlegający zwrotowi podatek VAT będzie mógł być uznany jako koszt kwalifikowany Rozszerzenie zakresu interwencji EFRR możliwość finansowania projektów z zakresu ochrony i zachowania dziedzictwa kulturowego, rozwoju infrastruktury kulturalnej, zwiększenia dostępności usług kulturalnych nie tylko powiązanych z rozwojem turystyki (pierwotna propozycja KE) Rozpoczęcie okresu kwalifikowalności projektów od 1 stycznia 2007 r. 12

13 Fundusze strukturalne w Polsce (Programowanie) Strategia Rozwoju Kraju SRK Maj 2007.pdf Narodowa Strategia Spójności (Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia) NSRO_maj2007.pdf Sektorowe i regionalne programy operacyjne Strategia województwa Wojewódzkie Programy Operacyjne 13

14 Łączna suma środków zaangażowanych w realizację NSRO w latach wyniesie około 85,6 mld euro. Z tytułu realizacji NSRO średniorocznie (do roku 2015) będzie wydatkowe około 9,5 mld euro, co odpowiada około 5% produktu krajowego brutto. Z tej sumy: 67,3 mld euro będzie pochodziło z budżetu UE, 11,9 mld euro z krajowych środków publicznych (w tym ok. 5,9 mld euro z budżetu państwa), ok. 6,4 mld euro zostanie zaangażowanych ze strony podmiotów prywatnych. Ponadto Rada Europejska przeznaczyła 992 mln euro z EFRR dla 5 regionów Polski, w których PKB na mieszkańca (wg danych Eurostatu z 2002 r.) jest najniższe dla całej UE (województwa: lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie, warmińsko-mazurskie). Dodatkowo przedsięwzięcia realizowane z budżetu polityki spójności zostaną uzupełnione wkładem ze środków Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej w wysokości ok. 12,4 mld euro (z czego na realizację projektów współfinansowanych przez Europejski Fundusz Rolny Rozwoju Obszarów Wiejskich przeznaczono ok. 11,8 mld euro, a z Europejskiego Funduszu Rybackiego ok. 0,6 mld euro) Wzrost inwestycji zagranicznych dzięki wzrostowi konkurencyjności szacowany a ok. 3,7 mld euro. 14

15 Najwięcej - projekty infrastrukturalne w obszarze transportu i ochrony środowiska Mniej - wsparcie działań z zakresu zasobów ludzkich, społeczeństwa informacyjnego oraz sektora badań i rozwoju Beneficjenci: Pierwsza grupa największa to jednostki samorządu terytorialnego: wydatki na inwestycje w infrastrukturę podstawową - ok. 92% całkowitej wartości projektów; ponad 60% wartości projektów tej kategorii - inwestycje środowiskowe współfinansowane z Funduszu Spójności realizowane przez gminy druga co do wielkości kategoria - projekty z zakresu rozwoju zasobów ludzkich6% inwestycji powiatów i gmin jedynie ok. 2% ogółu inwestycji to inwestycje wspierające sektor produkcyjny Drugą grupa beneficjentów stanowi administracja rządowa oraz jednostki wykonujące zlecone zadania administracji rządowej, jak i państwowe jednostki budżetowe Trzecia grupa pod względem udziału w ogóle środków objętych przedsiębiorcy realizacja przedsięwzięć inwestycyjnych i modernizacyjnych 15

16 Podział środków PO Infrastruktura i Środowisko 41,9% całości środków (27,9 mld euro), Regionalne Programy Operacyjne 24,9% całości środków (16,6 mld euro), PO Kapitał Ludzki 14,6% całości środków (9,7 mld euro), PO Innowacyjna Gospodarka 12,4% całości środków (8,3 mld euro), PO Rozwój Polski Wschodniej 3,4% całości środków (2,3 mld euro), PO Pomoc Techniczna - 0,8% całości środków (0,5 mld euro). 16

17 Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko Cel: rozwój infrastruktury technicznej przy ochronie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej Inwestycje w pięciu obszarach: transport, środowisko, energetyka, kultura ochrona zdrowia Działania w ramach 15 priorytetów: I. Gospodarka wodno - ściekowa II. Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi III. Zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska IV. Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska V. Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych VI. Drogowa i lotnicza sieć TEN-T VII. Transport przyjazny środowisku VIII. Bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe IX. Infrastruktura drogowa w Polsce Wschodniej X. Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku XI. Bezpieczeństwo energetyczne XII. Kultura i dziedzictwo kulturowe XIII. Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia XIV. Infrastruktura szkolnictwa wyższego XV. Pomoc techniczna Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego XVI. Pomoc techniczna Fundusz Spójności 17 XVII. Konkurencyjność regionów

18 Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Cel: rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa (gospodarka oparta na wiedzy) Cele szczegółowe: 1. Zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw, 2. Wzrost konkurencyjności polskiej nauki, 3. Zwiększenie roli nauki w rozwoju gospodarczym, 4. Zwiększenie udziału innowacyjnych produktów polskiej gospodarki w rynku międzynarodowym, 5. Tworzenie trwałych i lepszych miejsc pracy. Priorytety: Badania i rozwój nowoczesnych technologii, Infrastruktura sfery badań i rozwoju, Kapitał dla innowacji, Inwestycje w innowacyjne przedsięwzięcia Dyfuzja innowacji, Polska gospodarka na rynku międzynarodowym, Budowa i rozwój społeczeństwa informacyjnego. 18

19 Program Operacyjny Kapitał Ludzki Cel główny: wzrost poziomu zatrudnienia i spójności społecznej: aktywizacja zawodowa, rozwijanie adapcyjności przedsiębiorstw i pracowników, podniesienie poziomu wykształcenia społeczeństwa, zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego. Cele szczegółowe: 1. Dopasowanie zasobów pracy do zmieniającej się sytuacji na rynku pracy, 2. Zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego, 3. Podniesienie poziomu i jakości wykształcenia społeczeństwa, 4. Wsparcie dla budowy sprawnego i partnerskiego państwa, 5. Wzrost spójności terytorialnej. Priorytety: zatrudnienie, edukacja, integracja społeczna, adaptacyjność przedsiębiorstw, rozwój zasobów ludzkich na terenach wiejskich, budową sprawnej i skutecznej administracji publicznej wszystkich szczebli, zwiększenie potencjału instytucji działających w obszarze rynku pracy, integracji i polityki społecznej, edukacji oraz realizacji nowych ponadregionalnych programów wspierających zatrudnienie i integrację społeczną. 19

20 Program Operacyjny Pomoc techniczna Cel nadrzędny: zapewnienie sprawnego i efektywnego przebiegu realizacji Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia (Narodowej Strategii Spójności) poprzez wsparcie wszelkich działań i procesów z zakresu zarządzania, wdrażania, monitorowania, oceny i kontroli realizacji a takżę zakresu przygotowania projektów i rozpowszechniania informacji i promocji funduszy strukturalnych w Polsce. Cele szczegółowe: 1. Zapewnienie sprawnej realizacji NSRO oraz wsparcie przygotowania przyszłych funduszy strukturalnych, 2. Skuteczne rozpowszechnianie informacji i promocja NSRO oraz zapewnienie przepływu i wymiany informacji pomiędzy uczestnikami NSRO, 3. Wsparcie procesu przygotowania operacji funduszy strukturalnych w Polsce w kolejnym okresie programowania. 20

21 Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej Decyzja Rady Europejskiej z grudnia 2005 r. w sprawie przyznania specjalnych środków na rozwój pięciu regionów Unii Europejskiej o najniższym poziomie PKB na mieszkańca (wg Eurostatu z 2002 r.) Województwa: lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie i warmińsko-mazurskie. Cel nadrzędny: Przyspieszenie tempa rozwoju społeczno gospodarczego Polski Wschodniej poprzez: - zahamowanie tendencji stagnacyjnych, decydujących o marginalizacji i peryferyjności województw Polski Wschodniej - pobudzenie czynników wzrostu w tych województwach Cele szczegółowe: - Zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej Polski Wschodniej - Rozwój wybranych funkcji metropolitalnych miast wojewódzkich - Poprawa dostępności i jakości powiązań komunikacyjnych województw Polski Wschodniej Zakres interwencji programu: - Budowa nowoczesnej gospodarki (rozwój infrastruktury uczelni wyższych, społeczeństwa informacyjnego, wsparcie innowacji w gospodarce) - Wsparcie wojewódzkich ośrodków wzrostu, infrastruktury drogowej i pomocy technicznej (transport miejski, ośrodki targowe, wystawiennicze, konferencyjne) 21

22 16 Regionalnych Programów Operacyjnych Podział środków finansowych na województwa w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych 22

23 Kultura w funduszach strukturalnych Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko Priorytet XII Kultura i Dziedzictwo Kulturowe Działanie Ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego o znaczeniu ponadregionalnym Projekty związane z: - rewitalizacją, rewaloryzacją, konserwacją, renowacją, restauracją, zachowaniem, a także adaptację na cele kulturalne obiektów wpisanych do rejestru zabytków i zespołów tych obiektów wraz z ich otoczeniem; - zakupem i remontem trwałego wyposażenia do prowadzenia działalności kulturalnej w obiektach będących celem projektu (wyłącznie jako jeden z elementów projektu); - konserwację zabytkowych muzealiów, starodruków, archiwaliów, księgozbiorów, zbiorów filmowych oraz innych zabytków ruchomych; - zabezpieczenie zabytków przed kradzieżą i zniszczeniem; - rozwój zasobów cyfrowych w dziedzinie kultury, w tym: digitalizację zabytkowych zasobów bibliotecznych, archiwalnych, filmowych i muzealnych; - tworzenie wirtualnych muzeów, galerii, fonotek, fototek, filmotek, cyfrowych bibliotek, itp. (dot. wykorzystania w tym celu zbiorów zabytkowych); - przygotowanie dokumentacji niezbędnej do wnioskowania i realizacji przedsięwzięcia w szczególności projekt budowlany (w tym projekt przestrzennego rozmieszczenia i projekt architektoniczno-budowlany), projekty wykonawcze, przedmiar robót, informacja bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót, kosztorysy inwestorskie. Alokacja na lata wynosi EU 23

24 Minimalna wartość projektu 5 mln euro. Minimalna wartość projektu 1 mln euro dla projektów dotyczących: a) konserwacji zabytków ruchomych, b) rozwoju zasobów cyfrowych w dziedzinie zabytkowych zasobów bibliotecznych, archiwalnych, filmowych oraz tworzenie wirtualnych muzeów, galerii, fonotek, fototek, filmotek, cyfrowych bibliotek, itp. c) zabezpieczenia zabytków przed kradzieżą i zniszczeniem oraz projektów realizowanych przez instytucje kultury państwowe i współprowadzone z ministrem właściwym ds. kultury i dziedzictwa narodowego, archiwa państwowe oraz dopuszczone w działaniu typy szkół i uczelni artystycznych Maksymalny poziom dofinansowania projektów 85 % kosztów kwalifikowalnych Nabór projektów: konkursowy, pozakonkursowy Rodzaje beneficjentów: - instytucje kultury (państwowe, samorządowe oraz współprowadzone z ministrem właściwym ds. kultury i ochrony dziedzictwa narodowego); - szkoły artystyczne dla których organem prowadzącym jest minister właściwy ds. kultury i ochrony dziedzictwa narodowego lub jednostki samorządu terytorialnego; - uczelnie artystyczne nadzorowane przez ministra właściwego ds. kultury i ochrony dziedzictwa narodowego; - jednostki samorządu terytorialnego; - kościoły i związki wyznaniowe; - organizacje pozarządowe; - archiwa państwowe; - uczelnie publiczne inne niż artystyczne (mogą realizować projekty/brać udział jako partnerzy w projekcie wyłącznie w zakresie zadań z obszaru digitalizacji zabytkowych zbiorów, konserwacji zabytków ruchomych oraz ich zabezpieczenia przed kradzieżą i zniszczeniem); 24 - oraz partnerstwa zawiązane w ramach określonego w działaniu katalogu beneficjentów.

25 Działanie Rozwój oraz poprawa stanu infrastruktury kultury o znaczeniu ponadregionalnym Projekty mające na celu : - budowę, rozbudowę, remont i przebudowę instytucji kultury, - zakup i remont trwałego wyposażenia do prowadzenia działalności kulturalnej, - przygotowanie dokumentacji niezbędnej do wnioskowania i realizacji przedsięwzięcia Minimalna wartość projektu 5 mln euro Dla projektów dla których beneficjentami są instytucje kultury, państwowe oraz współprowadzone z ministrem właściwym ds. kultury i ochrony dziedzictwa narodowego oraz archiwa państwowe minimalna wartość projektu wynosi 1 mln euro. Rodzaje beneficjentów: - instytucje kultury (państwowe, samorządowe oraz współprowadzone z ministrem właściwym ds. kultury i ochrony dziedzictwa narodowego); - organizacje pozarządowe, - kościoły i związki wyznaniowe, - archiwa państwowe, - jednostki samorządu terytorialnego, - oraz partnerstwa zawiązane w ramach określonego w działaniu katalogu beneficjentów Alokacja na lata wynosi EURO 25

26 Działanie Rozwój infrastruktury szkolnictwa artystycznego Projekty przewidziane do realizacji w ramach działania obejmują w szczególności: - budowę, rozbudowę i remonty szkół i uczelni artystycznych; - zakup i remont trwałego wyposażenia dla szkół i uczelni artystycznych (wyłącznie jako jeden z elementów projektu); - cyfryzację zasobów bibliotecznych szkół i uczelni artystycznych (jako jeden z elementów projektu); Minimalna wartość projektu 1 mln euro. Minimalna wartość projektu realizowanego w ramach partnerstwa wynosi 5 mln euro. Rodzaje beneficjentów: - szkoły artystyczne dla których organem prowadzącym jest minister właściwy ds. kultury i ochrony dziedzictwa narodowego lub jednostki samorządu terytorialnego, - uczelnie artystyczne nadzorowane przez ministra właściwego ds. kultury i ochrony dziedzictwa narodowego - oraz partnerstwa zawiązane w ramach określonego w działaniu katalogu beneficjentów Alokacja na lata wynosi EURO 26

27 Indykatywny wykaz projektów dużych i kluczowych: Rozbudowa Muzeum Narodowego w Warszawie - 55,00 mln. euro Budowa Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie - 67,00 mln. euro Budowa Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku 60,00 mln. euro 27

28 Źródła informacji 28

29 29

30 30

31 31

32 32

33 Dziękuję za uwagę Wydział Integracji Europejskiej NDAP Ewa Rosowska 33