Teresa Karwowska 1 z 6 NARODOWY PROGRAM ZDROWIA 2007-2015 1 : Okrela gówne kierunki polityki zdrowotnej pastwa Jest prób zjednoczenia wysików rónych organów administracji rzdowej, organizacji pozarzdowych oraz spoecznoci lokalnych, w celu: Ochrony Utrzymania Poprawy zdrowia spoeczestwa polskiego 2 Zdrowie, wedug definicji WHO, to stan dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i spoecznego, a nie tylko brak choroby lub niepenosprawnoci. 3
Teresa Karwowska 2 z 6 Zdrowie czowieka zaley od wielu powizanych ze sob czynników, a wród nich wyrónia si cztery grupy gówne: Styl ycia (ok. 50% udziau ) rodowisko fizyczne i spoeczne ycia, pracy, nauki (ok. 20%) Czynniki genetyczne (ok. 20%) Dziaania suby zdrowia (ok. 10%) 4 Celem gównym NPZ jest Poprawa zdrowia i zwizanej z nim jakoci ycia ludnoci oraz zmniejszenie nierównoci w zdrowiu. Ma on by osigany poprzez: ksztatowanie prozdrowotnego stylu ycia spoeczestwa tworzenie rodowiska ycia, pracy i nauki sprzyjajcego zdrowiu aktywizowanie jednostek samorzdu terytorialnego i organizacji pozarzdowych do dziaa na rzecz zdrowia 5 Cele strategiczne zapisane w Narodowym Programie Zdrowia 1. Zmniejszenie zachorowalnoci i przedwczesnej umieralnoci z powodu chorób naczyniowo-sercowych, a w tym udarów mózgu 2. Zmniejszenie zachorowalnoci i przedwczesnej umieralnoci z powodu nowotworów zoliwych 3. Zmniejszenie czstoci urazów powstaych w wyniku wypadków i ograniczenie ich skutków 4. Zapobieganie zaburzeniom psychicznym przez dziaania prewencyjnopromocyjne 5. Zmniejszenie przedwczesnej zachorowalnoci i ograniczenie negatywnych skutków przewlekych schorze ukadu kostnostawowego 6. Zmniejszenie zachorowalnoci i przedwczesnej umieralnoci z powodu przewlekych chorób ukadu oddechowego 7. Zwikszenie skutecznoci zapobiegania chorobom zakanym i zakaeniom 8. Zmniejszenie rónic spoecznych i terytorialnych w stanie zdrowia populacji 6
Teresa Karwowska 3 z 6 Cele operacyjne dotyczce czynników ryzyka i dziaa w zakresie promocji zdrowia 1. Zmniejszenie rozpowszechnienia palenia tytoniu 2. Zmniejszenie i zmiana struktury spoycia alkoholu oraz zmniejszenie szkód spoecznych spowodowanych alkoholem 3. Poprawa sposobu ywienia ludnoci i jakoci zdrowotnej ywnoci oraz zmniejszenie wystpowania otyoci 4. Zwikszenie aktywnoci fizycznej ludnoci 5. Ograniczenie uywania substancji psychoaktywnych i zwizanych z tym szkód zdrowotnych 6. Zmniejszenie naraenia na czynniki szkodliwe w rodowisku ycia oraz pracy oraz ich skutków zdrowotnych i poprawa stanu sanitarnego kraju 7 Cele operacyjne dotyczce wybranych populacji 7. Poprawa opieki zdrowotnej nad matk, noworodkiem i maym dzieckiem 8. Wspieranie rozwoju i zdrowia fizycznego, psychospoecznego oraz zapobieganie najczstszym problemom zdrowotnym i spoecznym dzieci i modziey 9. Tworzenie warunków do zdrowego i aktywnego ycia osób starszych 10. Tworzenie warunków dla aktywnego ycia osób niepenosprawnych 11. Intensyfikacja zapobiegania próchnicy zbów u dzieci i modziey 8 Niezbdne dziaania ze strony ochrony zdrowia i samorzdu terytorialnego 12. Aktywizacja jednostek samorzdu terytorialnego i organizacji pozarzdowych do dziaa na rzecz zdrowia spoeczestwa 13. Poprawa jakoci wiadcze zdrowotnych w zakresie skutecznoci, bezpieczestwa i akceptowalnoci spoecznej, w tym przestrzegania praw pacjenta 14. Usprawnienie wczesnej diagnostyki i czynnej opieki nad osobami zagroonej chorobami ukadu krenia, udarami mózgowymi, nowotworami, powikaniami cukrzycy, chorobami ukadu oddechowego oraz chorobami reumatycznymi, szczególnie poprzez dziaania podstawowej opieki zdrowotnej 15. Zwikszenie i optymalne wykorzystanie systemu ochrony zdrowia oraz infrastruktury samorzdowej dla potrzeb promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej. 9
Teresa Karwowska 4 z 6 Choroby ukadu krenia (ChUK) Najwiksza przyczyna miertelnoci Polaków, W roku 2006 zmary w Polsce z ich powodu 168 532 osoby, tzn. 442 na kade 100 tys. ludnoci, choroby te s znacznie wikszym zagroeniem ycia mczyzn oraz mieszkaców wsi, wyduenie ycia ludnoci Polski po 1991 r. w ponad 50% w przypadku mczyzn i ponad 60% w przypadku kobiet jest wynikiem spadku umieralnoci z powodu ChUK. 10 Nowotwory zoliwe Druga co do czstoci przyczyna zgonów, W roku 2006 zmaro w Polsce z ich powodu 91595 osób (51 754 mczyzn i 39 841 kobiet), tzn. 240,3 na kade 100 tys. mieszkaców, Wród nowotworów zoliwych najwiksze zagroenie ycia dla mieszkaców Polski, stanowi rak tchawicy, oskrzela i puca (C33- C34), z powodu którego w 2006 r. zmaro 21 775 osób (24% ogóu zgonów z powodu nowotworów zoliwych). 11 Umieralno z powodu chorób ukadu oddechowego Umieralno z powodu chorób ukadu oddechowego utrzymuje si na poziomie z lat 90-tych, W roku 2006 choroby ukadu oddechowego byy przyczyn 18 467 zgonów (11 126 mczyzn i 7 341 kobiet) tzn. na kade 100 tys. ludnoci umaro z ich powodu 48 osób (60 w przypadku mczyzn i 37 w przypadku kobiet, Wród chorób ukadu oddechowego najwaniejszymi przyczynami zgonów s zapalenia puc, z powodu których w 2006 r. zmaro 8 771 osób (4535 mczyzn i 4 236 kobiet) oraz przewleke choroby dolnych dróg oddechowych, z powodu których zmaro 7 853 osoby (5 529 mczyzn i 2 324 kobiety). 12
Teresa Karwowska 5 z 6 Przedwczesna, wysza umieralno w Polsce W 2006 r. zmaro, w wieku 25-64 lata 76 tys. mczyzn oraz 30 tys. kobiet. Osoby te stanowiy odpowiednio 38% ogóu zmarych mczyzn i 18% zmarych kobiet, Gówn przyczyn przedwczesnych zgonów, zarówno mczyzn jak i kobiet, s choroby ukadu krenia, Poziom umieralnoci z powodu chorób ChUK jest w Polsce o 71% wyszy od przecitnego w UE W przypadku raka szyjki macicy zagroenie ycia kobiet w Polsce jest ponad dwukrotnie wiksze ni w krajach UE. 13 Wyniki monitorowania NPZ przez jednostki samorzdu terytorialnego CEL OPERACYJNY NPZ 2007 2008 Zmiana w % 1. Zmniejszenie rozpowszechnienia palenia tytoniu 11.9% 9,9% -2,0% 2. Zmniejszenie i zmiana struktury spoycia alkoholu 23,7% 23,1% -0,6% 3. Poprawa ywienia ludnoci, zmniejszenie wystpowania otyoci 6,3% 6,9% 0,6% 4. Zwikszenie aktywnoci fizycznej 16,7% 15,1% -1,6% 5. Zmniejszenie spoywania substancji psychoaktywnych 10,1% 12,4% 2,3% 6. Zmniejszenie naraenia na czynniki szkodliwe (praca, rodowisko) 7,2% 7,5% 0,5% 7. Poprawa opieki zdrowotnej nad matk, noworodkiem i dzieckiem 0,4% 0,4% 0,0% 8. Wspieranie rozwoju fizycznego i psychofizycznego modziey 3,7% 5,2% 1,5% 9. Tworzenie warunków do zdrowego i aktywnego ycia starszych ludzi b.d. 0,8% - 10. Tworzenie warunków do zdrowego ycia osób niepenosprawnych 3,7% 3.2% -0,5% 11.Intensywifkacja zapobiegania próchnicy zbów dzieci i modziey 4,5% 3,9% -0,6% 12. Poprawa jakoci wiadcze zdrowotnych (skuteczno, bezpiecze.) 0,1% 0,1% 0,0% 13. Usprawnienie wczesnej diagnostyki i czynnej opieki nad osobami zagroonymi ChUK, nowotworami, powikaniami cukrzycy,ch.reumatycz. 11,8% 11,4% -0,4% 14 Wnioski dotyczce monitorowania NPZ przez Jednostki Samorzdu Terytorialnego Samorzdy gminne i powiatowe chtnie realizuj te cele, które s zlecone im przez ustawy dziaania zwizane z zapobieganiem alkoholizmowi i zmniejszeniem spoycia substancji psychoaktywnych Odnotowano niski i utrzymujcy si na tym samym poziomie stopie realizacji celów skierowanych do okrelonych grup, np. dotyczcy zdrowia matki, noworodka i maego dziecka 15
Teresa Karwowska 6 z 6 Wnioski dotyczce monitorowania NPZ przez Jednostki Samorzdu Terytorialnego Samorzdy terytorialne winny angaowa si w realizacj tych celów zdrowotnych, które su poprawie specyficznych, wystpujcych na ich obszarach problemów zdrowotnych. 16 Dzikuj Pastwu za uwag! 17