RECHTSANWÄLTE NEWSLETTER www.wendlertremml.de Ausgabe/Wydanie 4/2010 Inhaltsverzeichnis (Stand November 2010) Spis treści (stan: listopad 2010 r.) 1. Arbeitnehmerüberlassung für Leiharbeitsfirmen mit Sitz in den neuen Mitgliedstaaten der EU in der Übergangsphase eingeschränkt 1. Ograniczenia użyczania pracowników (niem. Arbeitnehmerüberlassung) w okresie przejściowym dla agencji pracy tymczasowej z siedzibą na terenie nowych państw członkowskich UE 2. Unerlaubte Arbeitnehmerüberlassung führt zur Zahlungspflicht des Entleihers für Arbeitgeberbeiträge zur Sozialkasse 3. Auslöseleistungen ab dem 1. Mai 2011 4. Ausschlussfrist bei Arbeitszeitkonten 5. Zuständigkeit deutscher Gerichte für Klagen gegen Unternehmen mit Sitz in einem anderen EU-Mitgliedstaat 6. Verjährung droht 2. Niedozwolone użyczanie pracowników prowadzi do odpowiedzialności użytkownika za opłacanie składek pracodawcy do kasy społecznej 3. Dodatek właściwy delegowaniu (niem. Auslöseleistung) po 1 maja 2011 roku 4. Terminy prekluzyjne w przypadku kont czasu pracy 5. Właściwość niemieckich sądów w przypadku pozwów przeciwko przedsiębiorstwom z siedzibą w innym państwie członkowskim UE 6. Groźba przedawnienia 7. EU-Richtlinie über das Recht auf Übersetzungen in Strafverfahren verabschiedet 7. Uchwalono dyrektywę UE w sprawie prawa do tłumaczenia w postępowaniu karnym 8. Vollstreckung von Geldstrafen und Geldbußen anderer EU-Mitgliedstaaten in Deutschland erleichtert 8. Ułatwiono egzekucję kar pieniężnych i grzywien z innych państw członkowskich UE w Niemczech
Seite 2 NEWSLETTER 4/2010 1. Arbeitnehmerüberlassung für Leiharbeitsfirmen mit Sitz in den neuen Mitgliedstaaten der EU in der Übergangsphase eingeschränkt Das Landessozialgericht Nordrhein-Westfalen (LSG NRW Beschl. v. 02.07.2010 L1 AL 158/10 B ER) hatte sich mit der Frage zu befassen, ob einer in Polen ansässigen Arbeitsvermittlungsagentur von der Bundesagentur für Arbeit eine unbeschränkte Erlaubnis zur gewerbsmäßigen Arbeitnehmerüberlassung erteilt werden muss. Hintergrund war folgender Sachverhalt: Die polnische Leiharbeitsfirma beabsichtigte, anderen Firmen zur Ausführung von Aushilfsarbeiten in Gärtnereibetrieben Arbeitnehmer zu überlassen. Die Erlaubnis zur gewerbsmäßigen Arbeitnehmerüberlassung wurde mit der Auflage verbunden, dass die eingesetzten Leiharbeitnehmer entweder Deutsche im Sinne des Artikels 116 Grundgesetz bzw. Staatsangehörige eines bisherigen Mitgliedstaates der EU sind oder einen Aufenthaltstitel nach 4 Abs. 3 des Aufenthaltsgesetzes, eine Aufenthaltsgestattung oder eine Duldung, die zur Ausübung der Beschäftigung berechtigt oder eine Arbeitsgenehmigung nach 284 Abs. 1 des Dritten Buches Sozialgesetzbuch besitzen. Die polnische Leiharbeitsfirma beantragte die Streichung der Auflage, da sie sich in ihrer Dienstleistungsfreiheit unzulässig beschränkt sah. Das LSG NRW bestätigte die Entscheidung der Bundesagentur für Arbeit. Bis zum Ablauf der Übergangszeit, in der die Arbeitnehmerfreizügigkeit für bestimmte Beitrittsstaaten der EU eingeschränkt ist, wirkt sich diese Beschränkung auf die Dienstleistungsfreiheit von Unternehmen mit Sitz in diesen Mitgliedstaaten aus. Da die Leiharbeitnehmer in Deutschland tätig werden sollen, benötigen Arbeitnehmer aus diesen EU-Beitrittsstaaten bis dahin trotz der Dienstleistungsfreiheit ihres Arbeitgebers (des Verleihers) eine Arbeitsgenehmigung. 2. Unerlaubte Arbeitnehmerüberlassung führt zur Zahlungspflicht des Entleihers für Arbeitgeberbeiträge zur Sozialkasse Ein Dachdeckerbetrieb hatte einen Briten und einen Franzosen als Dachdecker beschäftigt. Diese waren von einer Leiharbeitsfirma überlassen worden. Die Arbeitnehmer wurden der Sozialkasse für das Dachdeckerhandwerk nicht gemeldet. Auch eine Beitragszahlung unterblieb. Im Nachhinein stellte sich heraus, dass die Leiharbeitsfirma nicht über eine Erlaubnis zur gewerbsmäßigen Arbeitnehmerüberlassung verfügte. Folge ist, dass die Verträge des Verleihers mit den Leiharbeitnehmern nach 9 Nr. 1 Arbeitnehmerüberlassungsgesetz (AÜG) unwirksam sind und nach 10 Abs. 1 Satz 1 AÜG ein Arbeitsverhältnis zwischen dem Entleiher und den eingesetzten 1. Ograniczenia użyczania pracowników (niem. Arbeitnehmerüberlassung) w okresie przejściowym dla agencji pracy tymczasowej z siedzibą na terenie nowych państw członkowskich UE Krajowy Sąd ds. Socjalnych (niem. Landessozialgericht) Nadrenii Północnej Westfalii (LSG NRW decyzja z dn. 02.07.2010 L1 AL 158/10 B ER) rozstrzygał kwestię, czy Federalna Agencja Pracy zobowiązana jest wydać agencji pracy tymczasowej z siedzibą w Polsce nieograniczone dodatkowymi warunkami zezwolenie na użyczanie pracowników w ramach działalności gospodarczej. Sąd odniósł się do następującej sprawy: Polska agencja pracy tymczasowej zamierzała użyczać swoich pracowników innym firmom w celu wykonywania dorywczych prac pomocniczych w zakładach ogrodniczych. Usługi te miały być świadczone na terenie Republiki Federalnej Niemiec. Zezwolenie na użyczanie pracowników wydane zostało w połączeniu z dodatkowym warunkiem, iż zatrudniani pracownicy tymczasowi albo są obywatelami Niemiec zgodnie z artykułem 116 Ustawy Zasadniczej (niem. Grundgesetz) albo obywatelami jednego z dotychczasowych państw członkowskich UE albo posiadają prawo pobytu według 4 ust. 3 Ustawy o pobycie (niem. Aufenthaltsgesetz), zezwolenie na pobyt względnie na pobyt tolerowany, uprawniające do podejmowania pracy, lub pozwolenie na pracę według 284 ust. 1 trzeciej księgii Kodeksu prawa socjalnego (niem. Sozialgesetzbuch). Polska agencja pracy tymczasowej zwróciła się z wnioskiem o skreślenie tego warunku, upatrując się w nim niedopuszczalnego ograniczenia swobody świadczenia usług. Krajowy Sąd ds. Socjalnych Nadrenii Północnej Westfalii potwierdził decyzję Federalnej Agencji Pracy. Do końca okresu przejściowego, podczas którego dla wybranych państw członkowskich UE swoboda przepływu pracowników jest ograniczona, ograniczenie to ma również wpływ na swobodę świadczenia usług przez przedsiębiorstwa z siedzibą w tych państwach członkowskich. Ponieważ pracownicy użyczeni mieli wykonywać pracę na terenie Niemiec, musieli oni na czas trwania regulacji przejściowych dysponować pozwoleniem na pracę, pomimo, iż działalność ich pracodawcy (użyczającego) podlega swobodzie świadczenia usług. 2. Niedozwolone użyczanie pracowników prowadzi do odpowiedzialności użytkownika za opłacanie składek pracodawcy do kasy społecznej Zakład dekarski zatrudniał obywateli Wielkiej Brytanii i Francji jako dekarzy. Pracownicy ci użyczeni zostali zakładowi przez agencję pracy tymaczasowej. Pracownicy nie zostali zgłoszeni do kasy społecznej dla branży rzemiosła dekarskiego. Tym samym nie zostały też uiszczone odpowiednie składki.
NEWSLETTER 4/2010 Seite 3 Dachdeckern fingiert wird. Die Leiharbeitnehmer werden dann so behandelt, als wären sie eigenes Personal des Entleihers. Der Entleiher ist u. a. verpflichtet, Sozialversicherungsbeiträge für die unerlaubt überlassenen Arbeitnehmer zu zahlen. Die Sozialkasse hat von dem Entleiher Meldungen und Beitragszahlungen gefordert. Das Hessische Landesarbeitsgericht hat mit Urteil vom 20. Januar 2010 (18 Sa 1339/09) der Klage stattgegeben und den Entleiher verpflichtet, Beiträge für die Leiharbeitnehmer zu zahlen. Praxistipp: Die Rechtsprechung gilt auch für das Sozialkassenverfahren des Baugewerbes. Bei der Beschäftigung von Zeitarbeitnehmern sollte der Entleiher prüfen, ob alle Voraussetzungen für eine zulässige gewerbsmäßige Arbeitnehmerüberlassung vorliegen. Insbesondere sollte sich der Entleiher die behördliche Erlaubnis vorlegen lassen. Eine Gutgläubigkeit des Entleihers, der davon ausgeht, dass eine Erlaubnis zur gewerbsmäßigen Arbeitnehmerüberlassung vorliegt, schützt nicht vor nachträglichen Beitragsforderungen. 3. Auslöseleistungen ab dem 1. Mai 2011 Mit dem Wegfall der Übergangsregelungen für verschiedene Beitrittsstaaten ab dem 1. Mai 2011 entfällt für Unternehmen mit Sitz in diesen EU-Mitgliedstaaten das Werkvertragsverfahren. Bei der Entsendung von Arbeitnehmern zur Ausführung von Werkverträgen im Bundesgebiet sind dann nicht mehr die jeweiligen zwischenstaatlichen Regierungsvereinbarungen, die Fragen des Arbeitsgenehmigungsrechts regeln, anwendbar. Folge ist u.a., dass Beschränkungen für die Zahl der eingesetzten Helfer wegfallen. Die Bundesagentur für Arbeit hat gegenüber bestätigt, dass die deutsch-polnische Regierungsvereinbarung ab 1. Mai 2011 nicht mehr als Rechtsgrundlage für die Verpflichtung, Auslöseleistungen zu zahlen, herangezogen werden kann. Eine Anfrage von bei der Bundesfinanzdirektion West hat ergeben, dass die Hauptzollämter ungeachtet dessen wie bisher die Zahlung des Mindestlohnes nach dem Arbeitnehmer-Entsendegesetz zumindest im Baugewerbe von Auslösezahlungen abhängig machen. Insoweit wird auf Artikel 3 Absatz 7 Satz 2 der Entsende-Richtlinie (Richtlinie 96/71/EG des Europäischen Parlaments und des Rates über die Entsendung von Arbeitnehmern im Rahmen der Erbringung von Dienstleistungen) als Rechtsgrundlage verwiesen. Nach dieser europarechtlichen Regelung gelten Entsendungszulagen als Bestandteil des Mindestlohns, soweit sie nicht als Erstattung für infolge der Entsendung tatsächlich entstandene Kosten wie z. B. Reise-, Unterbringungsund Verpflegungskosten gezahlt werden. Po czasie okazało się, iż agencja pracy tymczasowej nie dysponowała zezwoleniem na użyczanie pracowników. W konsekwencji umowy pomiędzy firmą użyczającą a jej pracownikami według 9 nr 1 Ustawy o użyczaniu pracowników (niem. Arbeitnehmerüberlassungsgesetz, AÜG) stały się nieważne, natomiast sfingowane zostały stosunki pracy pomiędzy użytkownikiem a użyczonymi mu dekarzami na mocy 10 ust. 1 zdanie 1 AÜG. Pracownicy użyczeni traktowani są w takiej sytuacji tak, jak gdyby należeli do stałego personelu zakładu użytkownika. Z tego względu użytkownik zobowiązany jest między innymi do uiszczenia składek na ubezpieczenie społeczne za użyczonych mu w sposób nielegalny pracowników. Kasa społeczna zażądała od użytkownika pracowników tymczasowych dokonania zgłoszeń i uiszczenia składek. Krajowy Sąd Pracy (niem. Landesarbeitsgericht) w Hesji podtrzymał wyrokiem z dnia 20 stycznia 2010 roku (18 Sa 1339/09) pozew i zobowiązał zakład użytkownika do uiszczenia składek za pracowników użyczonych. Wskazówka: Powyższe orzecznictwo odnosi się również do postępowania kas społecznych branży budowlanej. Użytkownik pracowników użyczonych powinien sprawdzić, czy spełnione są wszystkie warunki dla użyczania pracowników w sposób legalny. W szczególności powinien on się domagać przedłożenia mu urzędowego zezwolenia na użyczanie pracowników. Dobra wiara użytkownika, który wychodzi z założenia, iż użyczający posiada zezwolenie na użyczanie pracowników, nie chroni go przed późniejszym obowiązkiem uiszczenia składek. 3. Dodatek właściwy delegowaniu (niem. Auslöseleistung) po 1 maja 2011 roku Z dniem 1 maja 2011 roku wygasają dla niektórych państw członkowskich regulacje przejściowe a w związku z tym również postępowanie mające na celu uzyskanie zezwolenia na wykonanie danej umowy o dzieło przez przedsiębiorstwa z siedzibą w tych państwach członkowskich UE. W przypadku oddelegowywania pracowników w celu wykonywania umów o dzieło na terenie Niemiec odpowiednie porozumienia międzyrządowe, które regulowały kwestie pozwoleń na pracę, nie będą już miały zastosowania. W konsekwencji oznacza to między innymi, iż nie będą już obowiązywać żadne ograniczenia odnośnie liczby delegowanych pomocników. Federalna Agencja Pracy (niem. Bundesagentur für Arbeit) potwierdziła wobec kancelarii, iż od dnia 1 maja 2011 roku polsko-niemieckie porozumienie międzyrządowe nie będzie już miało zastosowania jako podstawa prawna dla obowiązku wypłacania dodatku właściwego delegowaniu (niem. Auslöse).
Seite 4 NEWSLETTER 4/2010 Nach unserer Auffassung ist diese Vorschrift nur so zu verstehen, dass tatsächlich gezahlte Auslösung für Unterkunft und Verpflegung nicht als Teil des Mindestlohnes zu berücksichtigen ist. Die Bundesfinanzdirektion West geht jedoch weiter. Falls keine Auslöseleistungen auf der Lohnabrechnung ausgewiesen sind, ziehen die Ermittlungsbehörden Verpflegungsgeld und Kosten für Unterkunft vom Bruttolohn ab. Dies führt regelmäßig zu einem Verstoß gegen die Mindestlohnbestimmungen des Arbeitnehmer-Entsendegesetzes. Damit nicht erstmalig im Rahmen eines Ordnungswidrigkeitsverfahrens gerichtlich geprüft wird, ob die Rechtsansicht der Zollbehörden zutrifft, hat sich an das zuständige Ministerium gewendet, um eine weitergehende Stellungnahme zu erlangen. Sobald uns neue Informationen zu der Thematik vorliegen, werden wir Sie auf unserer Homepage www.wendlertremml.de unter der Rubrik News unterrichten. 4. Ausschlussfrist bei Arbeitszeitkonten Das Bundesarbeitsgericht (BAG) hatte darüber zu entscheiden, ob einem Arbeitnehmer bei Beendigung des Arbeitsverhältnisses ein auf einem als Bestandteil der Lohnabrechnung bezeichneten Zusatzblatt ausgewiesenes Zeitguthaben zu vergüten ist, obwohl die Ansprüche bereits 1½ Jahre vor der Klageerhebung entstanden sind. Die Arbeitszeiten des Arbeitnehmers wurden in einem Arbeitszeitkonto gemäß 3 Bundesrahmentarifvertrag für das Baugewerbe (BRTV-Bau) erfasst. Der Arbeitnehmer erhielt monatlich zusätzlich zu seiner Lohnabrechnung ein Zusatzblatt mit dem Stand seines individuellen Arbeitszeitguthabens. 15 Ziffer 1 BRTV- Bau sieht für beiderseitige Ansprüche aus dem Arbeitsverhältnis vor, dass diese verfallen, wenn sie nicht innerhalb von zwei Monaten nach Fälligkeit gegenüber der anderen Vertragspartei schriftlich erhoben werden. Bei Ausscheiden des Arbeitnehmers beträgt die Frist für die Geltendmachung eines Arbeitszeitguthabens sechs Monate. Obwohl der Arbeitnehmer das ausgewiesene Guthaben von 90 Lohnstunden erst 1½ Jahre nach der Erteilung der Bescheinigung eingeklagt hat, hat das Bundesarbeitsgericht einen Anspruch des Arbeitnehmers auf Bezahlung des Zeitguthabens bestätigt (BAG, Urt. v. 28.07.2010 5 AZR 521/09). Das Gericht stellte fest, dass durch die Erteilung einer schriftlichen Lohnabrechnung ohne Vorbehalt der Stand des Arbeitszeitkontos streitlos gestellt wurde. Da der Arbeitnehmer die in 15 BRTV- Bau gesetzte sechsmonatige Frist zur Geltendmachung der Ansprüche gegenüber seinem Arbeitgeber für den Fall der Beendigung des Arbeitsverhältnisses eingehalten hat, konnte er sein gesamtes Guthabensaldo aus dem Arbeitszeitkonto vom Arbeitgeber fordern. Z odpowiedzi Federalnej Dyrekcji Finansowej Zachód (niem. Bundesfinanzdirektion West) na zapytanie kancelarii WENDLER TREMML wynika natomiast, iż pomimo zmiany przepisów przynajmniej w branży budowlanej Główne Urzędy Ceł, tak samo jak dotychczas, uwarunkowywać będą dotrzymanie płacy minimalnej zgodnie z Ustawą o oddelegowywaniu pracowników (niem. Arbeitnehmer-Entsendegesetz) od wypłaty dodatku właściwego delegowaniu. Jako podstawę prawną wskazuje się artykuł 3 ustęp 7 zdanie 2 dyrektywy o delegowaniu pracowników (dyrektywa 96/71/EG Parlamentu Europejskiego i Rady dotycząca delegowania pracowników w ramach świadczenia usług). Według regulacji tej dyrektywy dodatki właściwe delegowaniu należy uważać za część płacy minimalnej, o ile nie są one wypłacane z tytułu zwrotu wydatków faktycznie poniesionych na skutek delegowania, takich jak koszty podróży, zakwaterowania i wyżywienia. Powyższy przepis należy według naszej opinii rozumieć w ten sposób, iż rzeczywiście wypłacany dodatek na zakwaterowanie i wyżywienie nie należy uważać za część płacy minimalnej. Federalna Dyrekcja Finansowa Zachód stosuje jednakże dalej idącą wykładnię. Jeśli na rozliczeniu płacy nie są wyszczególnione żadne dodatki w związku z wykonywaniem pracy za granicą, wówczas organy dochodzeniowe odejmują koszty zakwaterowania i wyżywienia od wynagrodzenia brutto. Praktyka ta prowadzi z reguły do naruszenia przepisów dotyczących płacy minimalnej, zawartych w Ustawie o oddelegowywaniu pracowników. Aby uniknąć sytuacji, w której wykładnia prawna urzędów celnych sprawdzana będzie dopiero przez sąd w ramach postępowania w związku z podejrzeniem popełnienia wykroczenia, kancelaria zwróciła się do właściwego ministerstwa z prośbą o zajęcie stanowiska w tej kwestii. Nowości w tej sprawie opublikowane zostaną na naszej stronie internetowej www.wendlertremml.de w rubryce news. 4. Terminy prekluzyjne w przypadku kont czasu pracy Federalny Sąd Pracy (niem. Bundesarbeitsgericht, BAG) rozstrzygał kwestię, czy w chwili wygaśnięcia stosunku pracy pracownikowi należy się wynagrodzenie za dodatkowo wypracowane godziny, znajdujące się na koncie czasu pracy i określone w załączniku będącym częścią składową rozliczenia wynagrodzenia, pomimo, iż roszczenia powstały 1½ roku przed wniesieniem pozwu. Czas pracy pracownika ujęty został na koncie czasu pracy zgodnie z 3 Federalnego ramowego układu zbiorowego dla branży budowlanej (niem. Bundesrahmentarifvertrag, BRTV-Bau). Pracownik otrzymywał miesięcznie, wraz z rozliczeniem wynagrodzenia, dodatkowy załącznik wykazujący stan jego konta czasu pracy. 15 cyfra 1 BRTV-Bau przewiduje, iż roszczenia wzajemne wynikające ze stosunku pracy wygasają, o ile nie zostaną one podniesione
NEWSLETTER 4/2010 Seite 5 Praxistipp: Ist die Führung von Arbeitszeitkonten anders als im Baugewerbe nicht tarifvertraglich vorgegeben, ist die Einführung von Zeit- bzw. Lohnkonten mit dem Betriebsrat sofern vorhanden zu vereinbaren. Auch in diesem Fall muss das Zeitkonto monatlich gegenüber dem Arbeitnehmer bekannt gegeben werden. In der Vereinbarung über Arbeitszeitkonten sollten Ausschlussfristen enthalten sein. 5. Zuständigkeit deutscher Gerichte für Klagen gegen Unternehmen mit Sitz in einem anderen EU-Mitgliedstaat Sofern eine Gerichtsstandsvereinbarung über die Zuständigkeit der Gerichte nicht vorliegt, kann eine natürliche oder juristische Person, die ihren Wohnsitz oder Sitz im Hoheitsgebiet eines EU-Mitgliedstaats hat, in einem anderen EU-Mitgliedstaat nur unter bestimmten Voraussetzungen verklagt werden. Artikel 5 der EG-Verordnung Nr. 44/2001 (EuGVVO) regelt die internationale Zuständigkeit der Gerichte. Artikel 5 Nr. 5 EuGVVO bestimmt, dass eine Person, die ihren Wohnsitz im Hoheitsgebiet eines Mitgliedstaats hat, vor einem Gericht eines Ortes in einem anderen Mitgliedstaat verklagt werden kann, wenn es sich um Streitigkeiten aus dem Betrieb einer Zweigniederlassung, einer Agentur oder einer sonstigen Niederlassung handelt und sich diese Niederlassung dort befindet. Das Oberlandesgericht Düsseldorf hat in einem Urteil vom 5. Oktober 2010 (I-20 U 35/10) entschieden, dass diese Vorschrift nicht auf ein Auslandsbüro anzuwenden ist, welches als bloße Kontakt- oder Anlaufstelle fungiert. Das Gericht hat klargestellt, dass mit dem Begriff der Zweigniederlassung ein Mittelpunkt geschäftlicher Tätigkeit gemeint ist, der auf Dauer als Außenstelle eines Stammhauses hervortritt, eine Geschäftsführung hat und sachlich so ausgestattet ist, dass Dritte wissen, dass sie sich zum Abschluss von Geschäften an die Außenstelle richten können, auch wenn möglicherweise das Rechtsverhältnis mit dem ausländischen Stammhaus begründet wird. Eine Kontaktadresse, die lediglich als Korrespondenzadresse dient, um den allgemeinen Postverkehr zu vermitteln, ist keine derartige Niederlassung. Dies gilt zumindest dann, wenn eine über die bloße Postadresse hinausgehende Präsenz der Firma nicht vorliegt. 6. Verjährung droht Durch außer Acht gelassene Verjährungsfristen gehen jährlich Millionenbeträge verloren. Wichtiger Stichtag ist der 31. Dezember, weil dann die kurzen Verjährungsfristen für Ansprüche aus Geschäften des täglichen Lebens ablaufen. Drei Jahre beträgt die regelmäßige Verjährungsfrist ( 195 BGB). Diese Frist gilt grundsätzlich für alle Ansprüche des täglichen Lebens, die nicht anderweitig geregelt sind, also zum Beispiel für Ansprüche auf w formie pisemnej wobec drugiej strony umowy w ciągu 2 miesięcy od momentu ich wymagalności. W przypadku wygaśnięcia stosunku pracy termin na dochodzenie roszczeń wynikających z konta czasu pracy wynosi 6 miesięcy. Federalny Sąd Pracy potwierdził słuszność roszczeń pracownika o zapłatę wynagrodzenia za dodatkowo wypracowane godziny pracy (BAG, wyr. z dn. 28.07.2010 5 AZR, 521/09) pomimo, iż pracownik złożył pozew o zapłatę za dodatkowo wypracowane 90 godzin dopiero 1½ roku po otrzymaniu poświadczenia. Sąd stwierdził, iż poprzez wydanie rozliczenia wynagrodzenia na piśmie bez zastrzeżeń, stan konta czasu pracy został bezsprzecznie określony. Ponieważ pracownik dotrzymał wymienionego w 15 BRTV-Bau 6-miesięcznego terminu dochodzenia roszczeń wobec pracodawcy w przypadku wygaśnięcia stosunku pracy, mógł domagać się od pracodawcy wypłaty wynagrodzenia za wszystkie godziny pracy zgromadzone na koncie czasu pracy. Wskazówka: W przypadku, gdy - inaczej niż w branży budowlanej - prowadzenie kont czasu pracy nie jest przewidziane poprzez zbiorowy układ pracy, wprowadzenie kont czasu pracy względnie kont wynagrodzenia należy uzgodnić z radą zakładową, o ile taka istnieje. Również w takim przypadku należy informować pracownika miesięcznie o stanie jego konta. Porozumienie o kontach czasu pracy powinno przewidywać terminy prekluzyjne. 5. Właściwość niemieckich sądów w przypadku pozwów przeciwko przedsiębiorstwom z siedzibą w innym państwie członkowskim UE W przypadku braku porozumienia stron odnośnie właściwości miejscowej sądów, osoba prawna lub osoba fizyczna, której miejsce siedziby względnie zamieszkania znajduje się na terytorium jednego z państw członkowskich UE, może być pozwana w innym państwie członkowskim jedynie przy spełnieniu określonych warunków. Artykuł 5 Rozporządzenia WE nr 44/2001 (niem. EuGVVO) reguluje międzynarodową właściwość sądów. Przepis w artykule 5 nr. 5 tego rozporządzenia określa, iż osoba, której siedziba znajduje się na terytorium jednego z państw członkowskich, może zostać pozwana przed sądem w innym państwie członkowskim, jeśli pozew dotyczy sporów wynikających z działalności filii, agencji lub innego oddziału przedsiębiorstwa i jeśli filia, agencja lub inny oddział znajdują się na terenie tego państwa, w którym osoba ta zostaje pozwana. Wyższy Sąd Krajowy (niem. Oberlandesgericht) w Düsseldorfie zadecydował w wyroku z dnia 5 października 2010 roku (I-20 U 35/10), iż przepis ten nie ma zastosowania odnośnie biura zagranicznego przedsiębiorstwa, które działa jedynie jako punkt kontak-
Seite 6 NEWSLETTER 4/2010 Werklohn, Kaufpreis und Miete, unabhängig davon, ob der Anspruchsgegner Kaufmann oder Verbraucher ist. Auch Zinsansprüche verjähren nach drei Jahren. Die Frist beginnt mit dem Schluss des Jahres, in dem der Anspruch entstanden ist und der Gläubiger Kenntnis erhielt. Mit Ablauf des 31. Dezember 2010 verjähren also Ansprüche, die im Jahre 2007 entstanden und dem Gläubiger mitgeteilt worden sind. Eine Zusammenstellung weiterer Verjährungsfristen finden Sie auf der Homepage von (www.wendlertremml.de) unter der Rubrik News. 7. EU-Richtlinie über das Recht auf Übersetzungen in Strafverfahren verabschiedet Mit der Richtlinie 2010/64/EU des Europäischen Parlaments und des Rates vom 20. Oktober 2010 über das Recht auf Dolmetscherleistungen und Übersetzungen in Strafverfahren wurden die Verfahrensrechte in Strafverfahren erheblich gestärkt. Aufgrund der Richtlinie sind die EU-Mitgliedstaaten verpflichtet, in Strafverfahren und in Verfahren zur Vollstreckung eines Europäischen Haftbefehls unentgeltlich Dolmetscher und Übersetzungen bereit zu stellen. Jeder einer Straftat verdächtigen oder beschuldigten Person, die die Sprache des betreffenden Strafverfahrens nicht sprechen oder verstehen kann, muss danach unverzüglich ein Dolmetscher bereits im Ermittlungsverfahren zur Verfügung gestellt werden. Dies gilt beispielsweise bei Vernehmungen durch die Polizei oder das Gericht sowie sämtlichen Gerichtsverhandlungen. Darüber hinaus muss sichergestellt werden, dass ein Dolmetscher für die Verständigung zwischen dem Tatverdächtigen und dem Rechtsanwalt in unmittelbarem Zusammenhang mit jeder Vernehmung und Verhandlung sowie bei der Einlegung von Rechtsmitteln oder anderen verfahrensrechtlichen Anträgen zur Verfügung steht, sofern dies notwendig ist, um ein faires Verfahren zu gewährleisten. towy. Sąd stwierdził, iż pojęcie oddziału należy rozumieć jako miejsce działalności gospodarczej, które jest trwałą ekspozyturą przedsiębiorstwa głównego, dysponuje załogą kierowniczą oraz jest tak wyposażone i może w taki sposób prowadzić interesy z osobami trzecimi, że osoby te, mimo że zdają sobie sprawę z tego, iż stosunek prawny powstaje z głównym przedsiębiorstwem z siedzibą za granicą, nie muszą zwracać się bezpośrednio tam, lecz mogą zawierać transakcje z oddziałem w miejscu działalności gospodarczej tego przedsiębiorstwa za granicą. Adres kontaktowy, który służy jedynie jako adres do korespondencji w celu przekazywania ogólnej komunikacji pocztowej, nie stanowi takiego oddziału. Powyższe obowiązuje w każdym razie wtedy, gdy poza istnieniem adresu pocztowego firma nie posiada żadnej prezencji. 6. Groźba przedawnienia Każdego roku tracone są milionowe kwoty poprzez niedopilnowanie terminów przedawnienia. Ważną datą jest 31 grudnia, gdyż w tym dniu upływają krótkie terminy przedawnienia roszczeń powstałych w wyniku transakcji życia codziennego. Regularny termin przedawnienia wynosi trzy lata ( 195 niemieckiego kodeksu cywilnego, niem. BGB). Termin ten dotyczy zasadniczo wszystkich roszczeń wynikających z transakcji życia codziennego, o ile ich przedawnienie nie jest szczególnie uregulowane, a więc na przykład roszczeń z tytułu wynagrodzenia za dzieło oraz o zapłatę ceny kupna i czynszu, niezależnie od tego, czy dłużnikiem jest handlowiec czy konsument. Również roszczenia z tytułu odsetek ulegają przedawnieniu po upływie okresu trzech lat. Termin rozpoczyna biec z końcem roku, w którym roszczenie powstało a wierzyciel miał o nim wiedzę. Z dniem 31 grudnia 2010 roku ulegną więc przedawnieniu roszczenia, które powstały i były świadome wierzycielowi w roku 2007. Na stronie internetowej kancelarii WENDLER TREMML (www.wendlertremml.de) w rubryce news znajdą Państwo zestawienie innych terminów przedawnienia. Neben dem Recht auf Dolmetscherleistungen wird der verdächtigen oder beschuldigten Person das Recht auf Übersetzung der wesentlichen Unterlagen zugesprochen. Wesentlich sind insbesondere eine Entscheidung über die Anordnung von Untersuchungshaft, die Anklageschrift sowie jegliches Urteil. Nach der Veröffentlichung der Richtlinie im Amtsblatt der Europäischen Union am 26. Oktober 2010 haben die Mitgliedstaaten Zeit, die Richtlinie spätestens bis zum 27. Oktober 2013 umzusetzen. 8. Vollstreckung von Geldstrafen und Geldbußen anderer EU- Mitgliedstaaten in Deutschland erleichtert Am 28. Oktober 2010 ist das Gesetz zur Umsetzung des Rahmen- 7. Uchwalono dyrektywę UE w sprawie prawa do tłumaczenia w postępowaniu karnym Prawa procesowe podejrzanych lub oskarżonych w postępowaniach karnych zostały znacznie umocnione poprzez dyrektywę 2010/64/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 października 2010 roku w sprawie prawa do tłumaczenia ustnego i pisemnego w postępowaniu karnym. Państwa członkowskie UE są na mocy tej dyrektywy zobowiązane do nieodpłatnego zapewnienia tłumacza ustnego i tłumaczeń pisemnych w przypadku postępowań karnych oraz postępowań do wykonania europejskiego nakazu aresztowania. Każdej osobie podejrzanej lub oskarżonej o popełnienie przestęp-
NEWSLETTER 4/2010 Seite 7 beschlusses 2005/214/JI des Rates vom 24. Februar 2005 über die Anwendung des Grundsatzes der gegenseitigen Anerkennung von Geldstrafen und Geldbußen (EuGeldG) in Kraft getreten. Insbesondere Änderungen im Gesetz über die internationale Rechtshilfe in Strafsachen ebnen nun auch in Deutschland den Weg, ausländische Sanktionen in Deutschland zu vollstrecken. Entscheidungen anderer EU-Mitgliedstaaten über die Verhängung von Geldstrafen und Geldbußen einschließlich Verfahrenskosten, Entschädigungen für das Opfer und Geldauflagen für Opferunterstützungsorganisationen sind jetzt grundsätzlich in Deutschland anzuerkennen und können im Bundesgebiet vollstreckt werden. Dies betrifft sowohl gerichtliche als auch behördliche Entscheidungen, letztere aber nur, wenn sie vor einem auch für Strafsachen zuständigen Gericht angefochten werden können. Unerheblich ist, ob sich die Sanktionen gegen natürliche oder juristische Personen, wie beispielsweise Gesellschaften mit beschränkter Haftung, richten. Unter bestimmten Umständen wird ein ausländisches Vollstreckungsersuchen zurückgewiesen. Dies geschieht u. a., wenn die verhängte Geldsanktion einschließlich Verfahrenskosten einen Betrag von 70,00 nicht erreicht oder die betroffene Person wegen der Tat bereits in Deutschland verfolgt wurde und gegen sie bereits eine verfahrensabschließende Entscheidung ergangen ist. Da mit dem EuGeldG eine Stichtagsregelung verabschiedet wurde, dürfen ausländische Entscheidungen nur vollstreckt werden, wenn sie nach dem 27. Oktober 2010 erlassen bzw. gerichtliche Entscheidungen nach diesem Zeitpunkt rechtskräftig wurden. stwa, która nie mówi w języku postępowania karnego lub go nie rozumie, musi być niezwłocznie, już w trakcie postępowania przygotowawczego, zapewniony tłumacz. Obowiązuje to na przykład w przypadku przesłuchania przez policję lub sędziego jak również podczas wszystkich rozpraw sądowych. Ponadto należy zapewnić tłumacza ustnego do wszelkich kontaktów między podejrzanymi lub oskarżonymi a ich obrońcą, związanych bezpośrednio z jakimkolwiek przesłuchaniem lub składaniem wyjaśnień w trakcie postępowania, lub ze złożeniem odwołania lub innych wniosków proceduralnych, w przypadku gdy jest to konieczne w celu zagwarantowania rzetelności postępowania. Podejrzanemu lub oskarżonemu przysługuje obok prawa do tłumacza ustnego również prawo do tłumaczeń pisemnych istotnych dokumentów. Istotnymi dokumentami są między innymi decyzja o nakazie aresztu śledczego, akt oskarżenia jak również wszelkie wyroki. Po tym, jak dyrektywa ta została opublikowana w dzienniku urzędowym Unii Europejskiej w dniu 26 października 2010 roku, państwa członkowskie zobowiązane są do jej wdrożenia najpóźniej do dnia 27 października 2013 roku. 8. Ułatwiono egzekucję kar pieniężnych i grzywien z innych państw członkowskich UE w Niemczech W dniu 28 października 2010 roku weszła w życie Ustawa wdrażająca Decyzję Ramową Rady UE 2005/214/JI z dnia 24 lutego 2005 roku w sprawie stosowania zasady wzajemnego uznawania kar o charakterze pieniężnym (niem. EuGeldG). Przede wszystkim związane z tym zmiany w Ustawie o międzynarodowej pomocy prawnej w sprawach karnych (niem. Gesetz über internationale Rechtshilfe in Strafsachen) stwarzają możliwość egzekucji zagranicznych sankcji w Niemczech. Decyzje innych państw członkowskich UE dotyczące nałożenia kar pieniężnych i grzywien włącznie z kosztami postępowania, odszkodowaniami dla ofiar oraz nakazami uiszczenia kar pieniężnych na rzecz organizacji wspierających ofiary przestępstw podlegają w Niemczech teraz zasadniczo uznaniu i mogą być na terenie Niemiec egzekwowane. Dotyczy to zarówno decyzji sądowych jak również decyzji urzędowych, ostatnich jednakże tylko w przypadku, jeśli istnieje możliwość zaskarżenia ich przed właściwym sądem karnym. Nieistotnym jest, czy sankcje te nałożone zostały na osoby fizyczne czy prawne, jak na przykład spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Düsseldorf, November 2010 Trotz sorgfältiger Erstellung der Unterlagen wird keine Haftung für Fehler oder Auslassungen übernommen. Die Informationen stellen keinen Rechtsrat dar und können eine einzelfallbezogene anwaltliche Beratung nicht ersetzen. Zagraniczny wniosek o przeprowadzenie egzekucji może pod pewnymi warunkami zostać oddalony. Między innymi wówczas, gdy kwota nałożonej sankcji pieniężnej łącznie z kosztami postępowania nie przekracza 70,00 EUR lub jeśli dana osoba była już ścigana w Niemczech z tytułu tego samego czynu i jeśli wydana
Seite 8 NEWSLETTER 4/2010 Das Düsseldorfer Büro der überörtlichen Kanzlei WENDLER TREMML betreut und berät ausländische und deutsche Unternehmen bei grenzüberschreitenden Aktivitäten in allen zentralen wirtschaftsrechtlichen Fragen. została już decyzja zakańczającą postępowanie przeciwko tej osobie. Ustawa zawiera też regulację terminu początkowego. Egzekucji podlegają jedynie te zagraniczne decyzje, które wydane zostały po 27 października 2010 roku względnie decyzje sądowe, które po tym dniu stały się prawomocne. Als Ansprechpartner stehen Ihnen zur Verfügung: Michael Wendler mwendler@law-wt.de Kai F. Sturmfels, LL.M. ksturmfels@law-wt.de Dr. Jutta Walther jwalther@law-wt.de Beata Kośny bkosny@law-wt.de Impressum Wendler Tremml Rechtsanwälte verantwortliche Redakteurin Dr. Jutta Walther Mörsenbroicher Weg 200 40470 Düsseldorf Tel. +49 (0)211/669 667-0 Fax. +49 (2)211/669 667-66 dus@wendlertremml.de www.wendlertremml.de Düsseldorf, listopad 2010 r. Mimo dołożenia wszelkich starań przy opracowaniu tego newsletter, nie przejmujemy odpowiedzialności za błędy bądź niedopatrzenia. Powyższe informacje nie stanowią porady prawnej i nie zastępują porady adwokackiej w odniesieniu do konkretnego przypadku. RECHTSANWÄLTE DÜSSELDORF Mörsenbroicher Weg 200 D - 40470 Düsseldorf Tel. 0049/2 11 66 96 67-0 Fax 0049/2 11 66 96 67-66 dus@law-wt.de MÜNCHEN Martiusstraße 5/II D - 80802 München Tel. 0049/89 38 89 9-0 Fax 0049/89 38 89 9-155 Munich@law-wt.de BERLIN Reinhardtstraße 25 D - 10117 Berlin Tel. 0049/30 28 04 63 60 Fax 0049/30 28 04 63 61 Berlin@law-wt.de BRÜSSEL Avenue de la Renaissance 1 B - 1000 Bruxelles Tel. 0032 2/739 63 54 Fax 0032 2/739 62 79 Bruxelles@law-wt.de