System Białych Certyfikatów

Transkrypt

1 System Białych Certyfikatów Dr inŝ. Arkadiusz Węglarz 1

2 Podstawowe zasady systemu Białych Certyfikatów w Polsce 1 System Białych Certyfikatów jest oparty na juŝ istniejących systemach wsparcia kogeneracji oraz odnawialnych źródeł energii. Podstawowe elementy systemu świadectw efektywności energetycznej są analogiczne do systemu świadectw pochodzenia (tzw. kolorowych certyfikatów ). Systemy Białych Certyfikatów wprowadzone dotychczas w wybranych krajach Unii Europejskiej (Francja, Włochy, Wielka Brytania), a takŝe w Australii przyniosły oszczędności większe od spodziewanych (np. we Włoszech 2Mtoe wobec oczekiwanych 1,1Mtoe w 1 roku funkcjonowania systemu). 2

3 Podstawowe zasady systemu Białych Certyfikatów w Polsce 2 Zasada progowa istnieją: minimalna wartość, z dokładnością do której Białe Certyfikaty będą ewidencjonowane na TGE (1 toe) (1 prawo majątkowe = 1 toe energii pierwotnej) minimalna wartość średnich rocznych oszczędności energii pierwotnej osiągniętych w wyniku realizacji przedsięwzięcia lub przedsięwzięć tego samego rodzaju, uprawniających do udziału w przetargu (10 toe) maksymalna wartość oszczędności energii pierwotnej, do której nie jest obowiązkowe sporządzenie audytu energetycznego potwierdzającego tę oszczędność po zakończeniu przedsięwzięcia proefektywnościowego, z tytułu którego przyznano Biały Certyfikat (100 toe). 3

4 Zasada wykazu: System widzi tylko te działania, które opisane są w wykazie przedsięwzięć słuŝących poprawie efektywności energetycznej, opublikowanym przez Ministra Gospodarki w Monitorze Polskim Zasada wymierności: W wykazie umieszczane są tylko te przedsięwzięcia, dla których moŝna określić konkretny, wymierny rezultat w postaci ilości energii zaoszczędzonej średnio w skali roku w całym okresie trwałości przedsięwzięcia, przy załoŝeniu statystycznych warunków funkcjonowania i uŝytkowania Zasada trwałości: Podstawowe zasady systemu Białych Certyfikatów w Polsce 3 Wymagana trwałość inwestycji (w wykazie PSPEE) 4

5 Zasada audytu: KaŜde przedsięwzięcie słuŝące poprawie efektywności energetycznej zgłoszone do przetargu musi mieć wykonany audyt efektywności energetycznej: o Dla prostych działań audyt uproszczony o Dla działań złoŝonych audyt bilansowy (audyt bilansu oszczędności energii) Zasada przetargu: Podstawowe zasady systemu Białych Certyfikatów w Polsce 4 Prawo do posiadania Białych Certyfikatów uzyskuje się w wyniku rozstrzygnięcia jawnego przetargu na przedsięwzięcia słuŝące poprawie efektywności energetycznej (inwestycje oszczędzające energię). 5

6 Zasada ω : NajwaŜniejsza jest wartość efektu energetycznego ω, rozumianego jako stosunek ilości energii zaoszczędzonej średnio w ciągu roku w wyniku realizacji przedsięwzięcia lub przedsięwzięć tego samego rodzaju słuŝących poprawie efektywności energetycznej, do wartości świadectwa efektywności energetycznej, o które ubiega się przedsiębiorstwo startujące w przetargu. Zasady końcowe: Podstawowe zasady systemu Białych Certyfikatów w Polsce 5 Świadectwa Efektywności Energetycznej nabierają praw majątkowych po zakończeniu przedsięwzięcia. Białymi Certyfikatami obraca się na Towarowej Giełdzie Energii lub w systemie pozagiełdowym z obowiązkiem rejestracji transakcji. 6

7 Obowiązek pozyskania i umorzenia świadectw efektywności energetycznej Przedmiot i wysokość zobowiązania (art. 12 ust. 1): Uzyskanie i przedstawienie do umorzenia Białych Certyfikatów o wartości wyraŝonej w toe, nie większej niŝ 3% ilorazu: kwoty przychodu ze sprzedaŝy energii elektrycznej, ciepła lub gazu ziemnego odbiorcom końcowym, osiągniętego za dany rok, w którym obowiązek ten jest realizowany, w przypadku przedsiębiorstwa energetycznego sprzedającego energię elektryczną, ciepło lub gaz ziemny tym odbiorcom, kwoty transakcji zakupu energii elektrycznej, ciepła lub gazu ziemnego na giełdzie towarowej, osiągniętego za dany rok, w którym obowiązek ten jest realizowany, w przypadku odbiorcy końcowego działającego we własnym imieniu oraz towarowego domu maklerskiego lub domu maklerskiego działającego na zlecenie tego odbiorcy i jednostkowej opłaty zastępczej Ozj. 7

8 Obliczanie wysokości obowiązku nałoŝonego na przedsiębiorstwo (projekt rozporządzenia MG) 8

9 Zakres systemu Białych Certyfikatów w Polsce: kategorie przedsięwzięć Wytwarzanie energii (instalacje poza EU ETS) Dystrybucja i przesył energii lub nośników energii UŜytkowanie końcowe energii (zakres ESD) Zwiększenie oszczędności energii przez urządzenia potrzeb własnych (zespół pomocniczych obiektów lub instalacji, słuŝących procesowi wytw. en.el. lub ciepła) Zmniejszenie strat energii elektrycznej, ciepła lub gazu ziemnego w przesyle i dystrybucji Zwiększenie oszczędności energii przez odbiorców końcowych osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej (min. 80% wartości wszystkich certyfikatów) Dla kaŝdej kategorii przedsięwzięć słuŝących poprawie efektywności energetycznej Prezes URE przeprowadza oddzielny przetarg. 9

10 Uczestnicy systemu Białych Certyfikatów w Polsce Podmioty realizujące przedsięwzięcia słuŝące poprawie efektywności energetycznej (PSPEE) Podmioty objęte obowiązkiem uzyskania i umorzenia Białych Certyfikatów (BC) Wykaz PSPEE Odbiorcy końcowi, zakup energii elektrycznej, ciepła i gazu bezpośrednio od dostawcy Przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się wytwarzaniem energii (dla urządzeń potrzeb własnych) Przedsiębiorstwa zajmujące się przesyłem i dystrybucją energii lub nośników energii (zmniejszenie strat) 10 Przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się sprzedaŝą energii elektrycznej, gazu i ciepła Odbiorcy końcowi, transakcje na giełdzie w swoim imieniu Domy maklerskie lub towarowe domy maklerskie, transakcje na giełdzie na zlecenie odbiorców końcowych

11 Uczestnicy Systemu BC w Polsce (2) Regulowany mechanizm rynkowy Prezes URE Organ wdraŝający SBC Realizacja PSPEE Organ monitorujący SBC Władza wykonawcza Pozostali uczestnicy rynku Obowiązek pozyskania i umorzenia BC 11 Firmy doradcze Ośrodki szkoleniowe, studia podyplomowe Komisje kwalifikacyjne Audytorzy efektywności energetycznej Banki (kredyty komercyjne) Firmy ESCO, TPF Dostawcy środków poprawy efektywności energetycznej Towarowa Giełda Energii

12 Działanie systemu Białych Certyfikatów w Polsce realizacja PSPEE, wydanie BC 2. Zgłoszenie PSPEE do przetargu: deklaracja przetargowa + audyt ee (art. 19) PRZETARG Realizacja PSPEE 1. Ogłoszenie przetargu, ustalenie puli BC, informacja o t (art. 16) 3. Wydanie BC na wniosek podmiotu, informacja o BC i karta audytu w BIP URE (art. 20, 21) 4. Zawiadomienie o zakończeniu PSPEE (art. 22.4) 5. Członkostwo w Rejestrze ŚEE oraz na Rynku Praw Majątkowych Prezes URE 6. Zawiadomienie o wydaniu BC dla zakończonego PSPEE. Zapisanie BC na koncie w RŚEE. Powstanie praw majątkowych wynikających z BC (art. 25.2) TGE rejestracja i obrót BC 12

13 Działanie systemu BC w Polsce uzyskanie i przedstawienie do umorzenia BC Prezes URE 10. Informowanie o wniesionych opłatach zastępczych NFOŚiGW 6. Zawiadomienie o wydaniu BC dla zakończonego PSPEE (art. 21.6, art. 22.5), Zapisanie BC na koncie w RŚEE, Powstanie praw majątkowych wynikających z BC (art. 25.2) 11. NałoŜenie kary za niedopełnienie obowiązku 8 i 8a (art ) 8. Przedstawienie do umorzenia BC (wniosek) (art , art. 27.1) 9. Zawiadomienie o umorzeniu BC, (art. 27.6) 8a. Ewentualne uiszczenie opłaty zastępczej (art ), charakter wtórny do obowiązku 8 13 TGE rejestracja i obrót BC 7. Zakup Białych Certyfikatów na TGE lub OTC z obowiązkiem rejestracji (art. 25.3) Obowiązek pozyskania i umorzenia BC

14 Działanie systemu Białych Certyfikatów w Polsce Podsumowanie PRZETARG 1 Prezes URE 10 NFOŚiGW a 3 Realizacja PSPEE TGE rejestracja i 5 obrót BC 7 Obowiązek pozyskania i umorzenia BC 14

15 Przykładowe rodzaje przedsięwzięć proefektywnościowych (art. 17) Poprawie efektywności energetycznej słuŝą następujące rodzaje przedsięwzięć: 1) izolacja instalacji przemysłowych; 2) przebudowa lub remont budynków; 3) modernizacja: a) urządzeń przeznaczonych do uŝytku domowego, b) oświetlenia, c) urządzeń potrzeb własnych, d) urządzeń i instalacji wykorzystywanych w procesach przemysłowych, e) lokalnych sieci ciepłowniczych i lokalnych źródeł ciepła; 4) odzysk energii w procesach przemysłowych; 15

16 Przykładowe rodzaje przedsięwzięć proefektywnościowych (art. 17) Poprawie efektywności energetycznej słuŝą następujące rodzaje przedsięwzięć c.d.: 5) ograniczenie: a) przepływów mocy biernej, b) strat sieciowych w ciągach liniowych, c) strat w transformatorach; 6) stosowanie do ogrzewania lub chłodzenia obiektów energii wytwarzanej we własnych lub przyłączonych do sieci odnawialnych źródłach energii (w rozumieniu ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne), ciepła uŝytkowego w kogeneracji (jw.), lub ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych. 16

17 PSPEE w systemie Białych Certyfikatów GŁÓWNE Wnioski 1 W systemie Białych Certyfikatów liczą się tylko średnioroczne oszczędności energii pierwotnej, generowane przez dane przedsięwzięcie proefektywnościowe, które obliczamy posługując się odpowiednimi współczynnikami sprawności procesów przetwarzania energii pierwotnej w energię finalną. Ze względu na ponad trzykrotną róŝnicę pomiędzy odpowiednimi współczynnikami przetwarzania energii pierwotnej w energię finalną, dla energii elektrycznej otrzymujemy ponad trzy razy większe oszczędności energii pierwotnej niŝ dla ciepła (lub paliwa gazowego), przy takich samych oszczędnościach energii finalnej. 17

18 PSPEE w systemie Białych Certyfikatów GŁÓWNE WNIOSKI 2 Im krótszy prosty okres zwrotu inwestycji, tym relatywnie większe średnioroczne oszczędności kosztów energii generowane przez tę inwestycję (liczone jako odsetek nakładów inwestycyjnych). Dane finansowe, takie jak wielkość ponoszonych nakładów inwestycyjnych czy poziom redukcji kosztów energii, nie odgrywają tutaj roli. Liczą sięśrednie oszczędności osiągnięte dla jednego roku działania inwestycji a nie przez łączne oszczędności z całego okresu trwania inwestycji. Podsumowując, dla polskiego systemu Białych Certyfikatów najatrakcyjniejsze są przedsięwzięcia związane z oszczędnością energii elektrycznej, charakteryzujące się krótkim prostym okresem zwrotu. 18

19 Zgłoszenie do przetargu przedsięwzięć proefektywnościowych (1) Przedsięwzięcie lub przedsięwzięcia tego samego rodzaju SPEE do przetargu moŝe zgłosić podmiot, który je zrealizował lub podmiot przez niego upowaŝniony (łączenie w pakiety powyŝej 10 toe). Do przetargu mogą być zgłoszone przedsięwzięcia: słuŝące poprawie efektywności energetycznej, w wyniku których uzyskuje się oszczędność energii pierwotnej w ilości stanowiącej równowartość co najmniej 10 toe średnio w ciągu roku z jednego przedsięwzięcia albo co najmniej łącznie 10 toe średnio w ciągu roku z przedsięwzięć tego samego rodzaju. zakończone po 1 stycznia 2011 roku

20 Zgłoszenie do przetargu przedsięwzięć proefektywnościowych (2) Do przetargu NIE mogą być zgłoszone przedsięwzięcia słuŝące poprawie efektywności energetycznej, na których realizację: przyznano premię termomodernizacyjną, o której mowa w art. 3 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów, lub uzyskano środki pochodzące z budŝetu Unii Europejskiej lub z budŝetu państwa, zgłoszone przez przedsiębiorstwa energochłonne w oświadczeniach przedstawianych przedsiębiorstwom energetycznym (art. 13 ust. 1). Ustawodawca nie wyklucza innych form finansowania PSPEE, zatem moŝna korzystać z ESCO i kredytów! 20

21 Zgłoszenie do przetargu przedsięwzięć proefektywnościowych (3) Jeden podmiot moŝe przedłoŝyć jedną deklarację przetargową z określoną wartością efektu energetycznego ω dla przedsięwzięcia (lub PSPEE tego samego rodzaju) udokumentowanego jednym audytem Przedsięwzięcia róŝnego rodzaju powinny być zgłaszane do przetargu na oddzielnych deklaracjach, wartości efektu energetycznego ω dla PSPEE róŝnego rodzaju mogą być róŝne (dokładna klasyfikacja rodzajów PSPEE zostanie podana w obwieszczeniu Ministra Gospodarki), Przetarg dla danego przedsięwzięcia moŝna wygrać tylko raz, tj. nie moŝna zgłosić do kolejnego przetargu PSPEE za realizację którego został juŝ przyznany Biały Certyfikat, W przypadku przegrania przetargu, moŝna ponownie zgłosić to samo przedsięwzięcie w kolejnym przetargu. 21

22 Przyznawanie świadectw efektywności energetycznej (Białych Certyfikatów) Świadectwa efektywności energetycznej (BC) przyznawane są przedsiębiorstwu przez Prezesa URE w drodze przetargu ogłaszanego min. dwa miesiące przed dniem jego przeprowadzenia. Prezes URE określa ilość i wartość świadectw przewidzianych do wydania w danym przetargu oraz informuje o tzw. współczynniku akceptacji ofert (t), w pierwszym przetargu wyniesie on t=0.5. Co najmniej raz w roku Prezes URE ogłasza i przeprowadza przetarg. Celem przetargu jest wybór przedsięwzięć energooszczędnych, kryterium wyboru wartość efektu energetycznego ω. Im wyŝsza wartość efektu energetycznego tym większe szanse wygranej. 22

23 Zasady rozstrzygnięcia przetargu na Białe Certyfikaty W przetargu zaakceptowane zostają oferty tych podmiotów, które zadeklarowały wartość efektu energetycznego (ω) zawierający się w przedziale: gdzie poszczególne symbole oznaczają: t - (t x ω śr ; ω max ), współczynnik akceptacji ofert określany przez Ministra Gospodarki (dla pierwszego przetargu t = 0,5), ω max - najwyŝszą zadeklarowaną w danym przetargu wartość efektu energetycznego, ω śr - średnią wartość efektu energetycznego - jako średnią zadeklarowanych w danym przetargu wartości ω waŝoną ilością energii zaoszczędzonej w wyniku realizacji zgłoszonego do przetargu PSPEE w łącznej ilości energii zaoszczędzonej przez wszystkie zgłoszone do przetargu PSPEE. BC otrzymują wygrani mieszczący się w puli przetargu. 23

24 Wynik przetargu i wydanie BC: t = 0.5, pula = 200 toe, ω max = 4.1,ω śr = 2.62 Suma BC [toe] Pula 200 toe t x ω śr = 1, Oferty zaakceptowane: 1-12 Zwycięzcy przetargu (otrzymują BC): ,33 0,50 0,80 1,00 1,10 1,20 1,50 1,68 1,80 2,00 2,30 2,60 2,67 3,20 3,50 3,77 4,00 ω 4,10 ω max 24

25 Laboratorium przemysłowe Polsko Japońskiego Centrum Efektywności Energetycznej Dziękujemy za uwagę ul. Nowowiejska 21/25 tel. 22/ , Fax. (0-22)