Pytanie do dr inż. Elżbiety Niewiedział

Transkrypt

1 Pytanie do dr inż. Elżbiety Niewiedział W jaki sposób sporządza się świadectwa efektywności energetycznej - białe certyfikaty oraz w jakich przypadkach są one wymagane zgodnie z ustawą o efektywności energetycznej? Świadectwa efektywności energetycznej, czyli inaczej białe certyfikaty wprowadzone w Ustawie o efektywności energetycznej z dnia 15 kwietnia 2011 r. mają zapewnić uzyskanie do 2016 roku oszczędności energii finalnej na poziomie równym lub wyższym 9% średniego krajowego zużycia energii w ciągu roku z lat Przepisy ustawy stosuje się do przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej realizowanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W Ustawie zamieszczone są podstawowe definicje. Do najważniejszych można zaliczyć: efektywność energetyczna stosunek uzyskanej wielkości efektu użytkowego danego obiektu, urządzenia technicznego lub instalacji, w typowych warunkach ich użytkowania lub eksploatacji, do ilości zużycia energii przez ten obiekt, urządzenie techniczne lub instalację, niezbędnej do uzyskania tego efektu; efekt użytkowy efekt uzyskany w wyniku dostarczenia energii do danego obiektu, urządzenia technicznego lub instalacji, w szczególności: wykonanie pracy mechanicznej, zapewnienie komfortu cieplnego, gwarantowanie optymalnego oświetlenia; przedsięwzięcie służące poprawie efektywności energetycznej działanie polegające na wprowadzeniu zmian lub usprawnień w obiekcie, urządzeniu technicznym lub instalacji, w wyniku których uzyskuje się oszczędność energii; oszczędność energii ilość energii stanowiącą różnicę między energią potencjalnie zużytą przez obiekt, urządzenie techniczne lub instalację w danym okresie przed zrealizowaniem jednego lub kilku przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej a energią zużytą przez ten obiekt, urządzenie techniczne lub instalację w takim samym okresie, po zrealizowaniu tych przedsięwzięć i uwzględnieniu znormalizowanych warunków wpływających na zużycie energii; tona oleju ekwiwalentnego równoważnik jednej tony ropy naftowej o wartości opałowej równej kj/kg. Ustawa o efektywności energetycznej w Rozdziale 4 podaje zasady uzyskania i umorzenia świadectwa efektywności energetycznej. Poniżej przedstawiono główne zapisy (w skróconej formie) zawarte w tym rozdziale, które pomogą zorientować się jak mają być przygotowane i jak ma działać system certyfikatów.

2 Przedsiębiorstwo energetyczne, odbiorca końcowy oraz towarowy dom maklerski lub dom maklerski jest obowiązany: 1) uzyskać i przedstawić do umorzenia Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki ( Prezesowi URE ) świadectwo efektywności energetycznej, o wartości wyrażonej w tonach oleju ekwiwalentnego, nie większej niż 3% ilorazu: a) kwoty przychodu ze sprzedaży energii elektrycznej, ciepła lub gazu ziemnego odbiorcom końcowym, osiągniętego za dany rok, w którym obowiązek ten jest realizowany, w przypadku przedsiębiorstwa energetycznego sprzedającego energię elektryczną, ciepło lub gaz ziemny tym odbiorcom, b) kwoty transakcji zakupu energii elektrycznej, ciepła lub gazu ziemnego na giełdzie towarowej, osiągniętego za dany rok, w którym obowiązek ten jest realizowany, w przypadku odbiorcy końcowego działającego we własnym imieniu oraz towarowego domu maklerskiego lub domu maklerskiego działającego na zlecenie tego odbiorcy i jednostkowej opłaty zastępczej, oznaczonej symbolem Ozj, lub 2) uiścić opłatę zastępczą. Obowiązek powyższy wykonują: 1) przedsiębiorstwo energetyczne sprzedające energię elektryczną, ciepło lub gaz ziemny odbiorcom końcowym przyłączonym do sieci na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; 2) odbiorca końcowy przyłączony do sieci na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, będący członkiem giełdy towarowej w odniesieniu do transakcji zawieranych we własnym imieniu na giełdzie towarowej; 3) towarowy dom maklerski lub dom maklerski w odniesieniu do transakcji realizowanych na giełdzie towarowej na zlecenie odbiorców końcowych przyłączonych do sieci na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Opłatę zastępczą oblicza się według wzoru: Oz = Ozj x Ep, gdzie: Oz opłata zastępcza wyrażona w złotych, Ozj jednostkowa opłata zastępcza, nie niższa niż 900 zł i nie wyższa niż zł za tonę oleju ekwiwalentnego, Ep ilość energii pierwotnej, wyrażona w tonach oleju ekwiwalentnego, równa różnicy między ilością energii pierwotnej wynikającą z obowiązku i ilością energii pierwotnej wynikającą ze świadectw efektywności energetycznej, umorzonych przedsiębiorstwu energetycznemu, odbiorcy końcowemu oraz towarowemu domowi maklerskiemu lub domowi maklerskiemu.

3 Na przedsiębiorstwa sprzedające energię elektryczną, ciepło lub paliwa gazowe odbiorcom końcowym Ustawa nakłada obowiązek pozyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE określonej ilości świadectw efektywności energetycznej lub uiszczenia opłaty zastępczej. Prezes URE jest upoważniony do wydawania świadectw oraz ich umarzania, a wynikające z nich prawa majątkowe będą zbywalne, stanowiąc towar giełdowy podlegający obrotowi na Giełdzie Energii. W Art. 16 Ustawy o efektywności energetycznej podane są zasady przyznawania świadectw, m.in.: 1. Prezes URE dokonuje wyboru przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej, za które można uzyskać świadectwa efektywności energetycznej. W tym celu, co najmniej raz w roku, ogłasza, organizuje i przeprowadza przetarg. 3. Przetarg przeprowadza się oddzielnie dla następujących kategorii przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej: 1) zwiększenia oszczędności energii przez odbiorców końcowych; 2) zwiększenia oszczędności energii przez urządzenia potrzeb własnych; 3) zmniejszenia strat energii elektrycznej, ciepła lub gazu ziemnego w przesyle lub dystrybucji. 4. Prezes URE zamieszcza ogłoszenie o przeprowadzeniu przetargu w Biuletynie Informacji Publicznej Urzędu Regulacji Energetyki na dwa miesiące przed dniem wyznaczonym do jego przeprowadzenia. 5. Prezes URE określa wartość świadectw efektywności energetycznej przewidzianych do wydania w danym przetargu oraz zamieszcza informację o wartości współczynnika akceptacji ofert oznaczonego symbolem t. Art. 18. I Art. 19 Ustawy o efektywności energetycznej podają warunki przystąpienia do przetargu. Do przetargu może być zgłoszone przedsięwzięcie służące poprawie efektywności energetycznej, w wyniku którego uzyskuje się oszczędność energii w ilości stanowiącej równowartość co najmniej 10 toe średnio w ciągu roku, albo przedsięwzięcia tego samego rodzaju służące poprawie efektywności energetycznej, w wyniku których uzyskuje się łączną oszczędność energii w ilości stanowiącej równowartość co najmniej 10 toe średnio w ciągu roku. W przetargu może uczestniczyć podmiot, który przedłoży Prezesowi URE prawidłowo wypełnioną deklarację przetargową. Deklaracja przetargowa powinna zawierać określenie wartości efektu energetycznego (ω) rozumianego jako stosunek ilości energii zaoszczędzonej średnio w ciągu roku w wyniku realizacji przedsięwzięcia lub przedsięwzięć tego samego rodzaju służących poprawie efektywności energetycznej do wartości świadectwa efektywności energetycznej.

4 Przetarg wygrywają te podmioty, które zadeklarowały wartość efektu energetycznego (ω) zawierający się w przedziale: gdzie: t współczynnik akceptacji ofert, (t x ω śr ; ω max ) ω max najwyższą zadeklarowaną w danym przetargu wartość efektu energetycznego, ω śr średnią wartość efektu energetycznego jako średnią zadeklarowanych w danym przetargu wartości efektów energetycznych ważoną ilością energii zaoszczędzonej w wyniku realizacji zgłoszonego do przetargu, danego przedsięwzięcia lub przedsięwzięć tego samego rodzaju służących poprawie efektywności energetycznej, w łącznej ilości energii zaoszczędzonej przez wszystkie zgłoszone do przetargu przedsięwzięcia. Dla przetargu organizowanego po raz pierwszy wartość współczynnika akceptacji ofert, oznaczonego symbolem t ustala się w wysokości równej 0,5. Powyższe zapisy w Ustawie wskazują, że wszystkie przedsiębiorstwa, tak energetyczne jak i będące odbiorcami końcowymi, będą objęte systemem białych certyfikatów. Kilka uwag praktycznych przedstawiono poniżej. Pozyskanie białego certyfikatu wymaga przede wszystkim: rozpoznanie potencjału oszczędności w przedsiębiorstwie energetycznym bądź u odbiorcy końcowego; złożenie oferty z podaniem przewidywanych oszczędności liczonych w toe; niejednokrotnie wymagane będzie przeprowadzenie audytu energetycznego, który poza wyspecyfikowaniem potencjalnych możliwości uzyskania oszczędności energii określi opłacalność przewidywanych zamierzeń (w każdym przypadku musi obowiązywać zasada oszczędności tak, ale nie za wszelką cenę); uszeregowanie możliwych zamierzeń według efektu energetycznego z uwzględnieniem możliwości technicznych i optymalnych ekonomicznie, wzięcie udziału w przetargu. W przypadku pozytywnej akceptacji zamierzenia pozytywny wynik przetargu - można otrzymać świadectwo efektywności energetycznej, które pozwoli rozpocząć realizację działań przynoszących oszczędności energii. Po ich zakończeniu wymagane będzie przeprowadzenie audytu, który zweryfikuje deklarowane oszczędności. Po wykonanym audycie potwierdzającym (a jeżeli nie jest on wymagany - po zakończonym przedsięwzięcia) podmiot, który otrzymał świadectwo zawiadamia w terminie ustawowym Prezesa URE o zakończonych działaniach. Dalszy tryb to już w większości działania po stronie Prezesa URE zmierzające do nadania świadectwu praw majątkowych.

5 Z chwilą wpisania świadectwa na konto ewidencyjne podmiotu, który zrealizował z sukcesem dane przedsięwzięcie proefektywnościowe (dzieje się tak na wniosek Prezesa URE), świadectwo otrzymuje prawa majątkowe. Prawa te są towarem giełdowym i są zbywalne. W praktyce pozyskane zostaną więc środki finansowe, które poprawią nam wskaźniki ekonomiczne wykonanego działania proefektywnościowego. Podmioty, które w myśl Ustawy o efektywności energetycznej są objęte obowiązkiem pozyskania białych certyfikatów, a nie uzyskają ich i nie umorzą, będą musiały uiścić opłatę zastępczą w odpowiedniej wielkości określonej Ustawą. Można zatem stwierdzić, że zasady funkcjonowania białych certyfikatów są podobne do zasad stosowanych przy certyfikatach innych kolorów np. zielonych certyfikatów.