Marta Misiarz Katarzyna Kocierz. Towaroznawstwo PORADNIK METODYCZNY DLA NAUCZYCIELA

Transkrypt

1 Marta Misiarz Katarzyna Kocierz Towaroznawstwo PORADNIK METODYCZNY DLA NAUCZYCIELA 1

2 Projekt okładki: Joanna Plakiewicz Redakcja: Barbara Gers Redaktor prowadzący: Stanisław Grzybek Wydawnictwo REA s.j., Warszawa 2009 ISBN Wydawnictwo REA s.j Warszawa, ul. Kolejowa 9/11 tel./fax: (22) , , , Wszystkie prawa zastrzeżone. Zakaz publikowania bez zgody Wydawcy zarówno całości, jak i fragmentów bez względu na technikę reprodukcji. 2

3 Spis treści Wstęp 5 1. Metody nauczania 6 2. Planowanie pracy nauczyciela 7 3. Przygotowanie jednostki lekcyjnej 7 4. Ogólne cele edukacyjne 9 5. Szczegółowe cele edukacyjne Nauczycielski plan wynikowy (propozycja) Kryteria ocen Przedmiotowy system oceniania z towaroznawstwa Konspekt lekcji Przykładowe konspekty lekcji Sprawdzanie umiejętności pod kątem standardów egzaminacyjnych Nowe standardy egzaminacyjne z 2007 roku Analiza testów kontrolnych Wykaz znaków przykłady Wartości odżywcze i skład chemiczny produktów żywnościowych 46 Bibliograf ia 57 3

4 4

5 WSTĘP Poradnik metodyczny został opracowany do podręcznika Towaroznawstwo dla zasadniczej szkoły zawodowej i szkoły policealnej wydanego przez wydawnictwo REA. Jest zintegrowany z podręcznikiem i stanowi pomoc dla nauczyciela w organizowaniu zajęć z towaroznawstwa. Poradnik zawiera informacje dotyczące: metod nauczania, planowania pracy nauczyciela, przygotowania jednostki lekcyjnej, zasad tworzenia konspektów, przedmiotowego systemu oceniania, celów edukacyjnych ogólnych i szczegółowych, kryteriów oceniania, przykładowych planów wynikowych, przykładowych testów z ich analizą, standardów wymagań egzaminacyjnych dla zawodu sprzedawca, oraz wykaz znaków na opakowaniach, tabele wartości odżywczych i składu chemicznego produktów żywnościowych. Zamieszczone w poradniku propozycje należy wykorzystać do planowania i organizowania procesu kształcenia w zależności od indywidualnych potrzeb uczniów. Organizując proces nauczania towaroznawstwa w szkole ponadgimnazjalnej i policealnej, należy zwracać szczególną uwagę na kształtowanie postaw uczniów. Ważny jest właściwy dobór metod kształcenia, zainteresowanie uczniów przedmiotem oraz motywowanie do aktywnego uczestnictwa w lekcjach. Zakres tematyczny i układ podręcznika oraz przygotowanego poradnika pomogą nauczycielowi w organizowaniu ciekawych i wartościowych zajęć. Dla osiągnięcia pozytywnego wyniku egzaminu zawodowego w części pisemnej i praktycznej duże znaczenie ma zasób wiedzy i umiejętności zdobytych na zajęciach z towaroznawstwa. Poradnik stanowi cenną pomoc dla nauczycieli, gdyż zawiera podstawowe wiadomości z zakresu metodyki nauczania oraz propozycje praktycznych rozwiązań w procesie dydaktycznym. Autorki 5

6 1. METODY NAUCZANIA Metoda nauczania to sposób pracy nauczyciela z uczniem, który umożliwia uczniom przyswojenie wiadomości, nabycie umiejętności i nawyków oraz przyczyni się do rozwoju możliwości poznawczych i wzbudzi zainteresowanie przedmiotem [wg W. Okonia]. Najczęściej metody nauczania ze względu na sposób przekazywania wiadomości i nabywania umiejętności dzieli się na metody podające oraz metody poszukujące (problemowe). Te ostatnie uważane są za wiodące, najlepiej przygotowujące do samodzielnego myślenia i działania. METODY NAUCZANIA PODAJĄCE PROBLEMOWE EKSPONUJĄCE PROGRAMOWE PRAKTYCZNE wykład problemowy wykład konwersatoryjny klasyczna metoda problemowa metody aktywizujące wykład informacyjny pogadanka opowiadanie opis prelekcja anegdota odczyt objaśnienie lub wyjaśnienie f ilm sztuka teatralna ekspozycja pokaz połączony z przeżyciem z użyciem komputera z użyciem maszyny dydaktycznej z użyciem podręcznika programowanego pokaz ćwiczenia przedmiotowe ćwiczenia laboratoryjne ćwiczenia produkcyjne metoda projektów metoda przewodniego tekstu seminarium symulacja METODY AKTYWIZUJĄCE metoda przypadków metoda sytuacyjna inscenizacja gry dydaktyczne: dyskusja dydaktyczna: symulacyjne decyzyjne psychologiczne związana z wykładem okrągłego stołu wielokrotna burza mózgów panelowa metaplan 6

7 W zależności od potrzeb stosuje się różne metody nauczania. Często na jednej lekcji wykorzystuje się 2-3 różne metody, dbając jednak, aby kształtowały one osobowość ucznia, uczyły samodzielności i eliminowały nauczanie werbalne. 2. PLANOWANIE PRACY NAUCZYCIELA Planując pracę dydaktyczną, nauczyciel powinien znać następujące dokumenty: podstawę programową dla zawodu sprzedawca 522[01]/ZSZ, SP/MEN/ , zatwierdzony do użytku szkolnego przez MEN program nauczania przedmiotów zawodowych Towaroznawstwo, oraz wiedzieć, ile godzin przeznaczono dla nauczyciela w danym roku szkolnym i ile godzin przypada na cały cykl kształcenia, a także mieć informacje o liczbie uczniów w klasie oraz znać bazę dydaktyczną i wyposażenie pracowni. Nauczyciel może przygotować własny program nauczania, zgodny jednak z podstawą programową kształcenia MEN. Planowanie zajęć dydaktycznych uważane jest powszechnie za czynność formalną, o charakterze biurokratycznym i zbyteczną. Wielu nauczycieli unika planowania zajęć, uznając swoje kwalif ikacje i wiadomości zawodowe za wystarczające do skutecznego nauczania. Sukces każdego działania zależy głównie od prawidłowego planowania. A tej czynności nikt za nauczyciela nie wykona! Na podstawie programu nauczania nauczyciel powinien sporządzić szczegółowy rozkład materiału zawierający tematy, najważniejsze treści i pojęcia, cele operacyjne w zakresie wiadomości i umiejętności, pokazy, ćwiczenia i zadania. Prawidłowo sporządzony rozkład materiału nauczania wprowadza ład w procesie dydaktycznym i pozwala na właściwe, długofalowe planowanie pracy nauczyciela. Planowanie metodyczne obejmuje wymagania programowe i przebieg lekcji. Dotyczy pojedynczych lekcji lub ich cyklu i jest najbardziej twórczym składnikiem warsztatu dydaktycznego nauczyciela. 3. PRZYGOTOWANIE JEDNOSTKI LEKCYJNEJ Dzisiejsza teoria nauczania odrzuca szablon i werbalizm tradycyjnej lekcji, ponieważ rozwój pedagogiki i psychologii wykazał, że budowa lekcji i metody jej prowadzenia zależą bezpośrednio od celu lekcji, przedmiotu nauczania i etapu rozwojowego, na którym uczeń się znajduje. Nadal jednak utrzymuje się, że w pracy lekcyjnej muszą wystąpić podstawowe elementy składające się na proces nauczania, czyli: poznawanie faktów, uogólnianie nowego materiału, 7

8 utrwalanie, kształcenie umiejętności i nawyków, wiązanie teorii z praktyką, kontrola i ocena wyników nauczania. Dobrze zbudowane lekcje powinny te elementy uwzględniać, ale nie muszą uwzględniać wszystkich w jednej lekcji. W związku z tym współczesna dydaktyka dopuszcza różne typy lekcji, np. lekcja może być poświęcona głównie podaniu nowego materiału, inna powtarzaniu (utrwalaniu), jeszcze inna ćwiczeniom kształcącym umiejętności i nawyki czy wreszcie lekcja poświęcona w całości kontroli i ocenie. Natomiast takie elementy jak procesy uogólniania i łączenia teorii z praktyką powinny wystąpić w każdej lekcji. Jak widać, w przeciwieństwie do lekcji tradycyjnej dzisiejsza lekcja może być zróżnicowana. Jednostka lekcyjna, podczas której jest realizowany nowy materiał, składa się z następujących części: CZĘŚĆ WŁAŚCIWA podanie tematu lekcji, objaśnienie nowego tematu w ramach pogadanki wstępnej. Rozumienie tematu nowej lekcji jest bardzo ważne, ponieważ ułatwia uczniowi powiązanie szczegółów występujących w toku lekcji, a także orientuje, które treści są najważniejsze. Tę część lekcji prowadzi się różnymi metodami oraz przy użyciu różnych pomocy naukowych (opakowania). LEKCJA CZĘŚĆ ORGANIZACYJNA zajęcie miejsc przez uczniów, przywitanie, sprawdzenie obecności, wprowadzenie atmosfery pracy. NAWIĄZANIE DO NOWEJ LEKCJI powtórzenie wiadomości potrzebnych do nowej lekcji (korzystniejsze jest, jeżeli powtarzanie ma charakter zespołowy), sprawdzenie pracy domowej. PODSUMOWANIE LEKCJI uporządkowanie nowych wiadomości, powiązanie ich z nabytymi wcześniej przyczynia się do rozumienia pracy domowej. Sprawdzenie założonych celów operacyjnych lekcji. ZADANIE PRACY DOMOWEJ zadanie ćwiczeń pozwalających stwierdzić, w jakim stopniu uczeń posiadł nowe wiadomości i umiejętności. Praca domowa powinna wiązać się z treścią lekcji, być zrozumiała, twórcza oraz uwzględniać możliwości uczniów. 8

9 Po lekcji nauczyciel powinien sam dla siebie ją ocenić, przy czym nie chodzi o to, czy ściśle trzymał się konspektu, ale o to, czy lekcja dała spodziewane wyniki. Żeby przeprowadzić dobrze lekcję, trzeba ją przemyśleć i opracować, np. w formie konspektu, ale należy pamiętać, że jedną z głównych zasad we współczesnej teorii nauczania jest aktywność ucznia i jego świadomy udział w procesie nauczania. Dlatego też należy się liczyć z odchyleniami w stosunku do planu lekcji. W dawnej szkole uczeń był od słuchania, a nauczyciel od podawania. Dzisiaj wykorzystujemy i ukierunkowujemy, a także świadomie wywołujemy aktywność ucznia, aby go pozyskać w tym procesie, ponieważ nie można nikogo i niczego dobrze nauczyć bez jego wewnętrznego przyzwolenia. Układając plan lekcji, nauczyciel zna całe zagadnienie i etapy rozumowania, prowadzące najkrótszą drogą do opanowania nowego materiału, ale uczeń go nie zna. Dlatego, jeżeli chcemy wykorzystać aktywność ucznia, musimy się zgodzić z tym, że jego myśl, szukając rozwiązania, nie biegnie po prostym torze, lecz jest pełna zakrętów. Wobec tego nie należy traktować planu lekcji jako czegoś bezwzględnie obowiązującego w najdrobniejszym szczególe, ale kierować się ogólną wytyczną, aby pozostawić miejsce na twórczość ucznia, nie tracąc jednak z oczu obiektywnych celów lekcji. 4. OGÓLNE CELE EDUKACYJNE Uczeń powinien umieć: Posługiwać się terminologią z zakresu towaroznawstwa. Dokonać podziału towarów na grupy asortymentowe. Określić właściwości towarów oraz ich przeznaczenie. Określić zasady badania jakości towarów. Określić zasady jakościowego odbioru towarów. Scharakteryzować rodzaje opakowań oraz określić ich funkcje. Odczytać oznakowania oraz informacje zamieszczone na towarach, opakowaniach i etykietach. Scharakteryzować grupy artykułów żywnościowych. Wykonać badania artykułów żywnościowych. Określić składniki oraz odżywczą i kaloryczną wartość artykułów żywnościowych. Zinterpretować przepisy prawa dotyczące bezpieczeństwa zdrowotnego żywności. Scharakteryzować grupy artykułów nieżywnościowych. Wykonać badania artykułów nieżywnościowych. Określić zasady przechowywania i magazynowania towarów. 9

10 10 Określić zasady ochrony towarów podczas transportu. Posłużyć się normami dotyczącymi oceny jakości, sposobu przechowywania i transportu towarów. Skorzystać z różnych źródeł informacji oraz doradztwa specjalistycznego. 5. SZCZEGÓŁOWE CELE EDUKACYJNE Uczeń powinien umieć: Wyjaśnić znaczenie towaroznawstwa w zawodzie sprzedawcy. Wyjaśnić procesy chemiczne zachodzące w produktach żywnościowych. Wyjaśnić procesy mikrobiologiczne zachodzące w produktach żywnościowych. Podać właściwości f izyczne artykułów nieżywnościowych. Określić rolę normalizacji w pracy sprzedawcy. Wymienić rodzaje obowiązujących w handlu norm. Wyjaśnić znaczenie opakowań w handlu. Dokonać podziału opakowań. Odczytać oznakowania na opakowaniach, etykietach bądź produktach. Zinterpretować informacje na opakowaniach. Określić rolę magazynów w handlu i warunki magazynowania produktów. Omówić zasady przechowywania towarów. Wymienić czynniki wpływające na przechowywany towar. Określić rolę transportu w obrocie handlowym. Wymienić sposoby chronienia towarów przed uszkodzeniem w trakcie transportu. Podać zmiany zachodzące w przechowywanych towarach. Wymienić zasady konserwacji towarów żywnościowych. Wymienić zasady konserwacji towarów nieżywnościowych. Scharakteryzować metody badań jakości towarów. Scharakteryzować skład chemiczny artykułów żywnościowych. Porównać właściwości chemiczne z wartością odżywczą i energetyczną artykułów żywnościowych. Obliczać wartość energetyczną artykułów żywnościowych. Sporządzić jadłospis na cały tydzień. Wyjaśnić znaczenie i rolę owoców oraz warzyw w odżywianiu. Dokonać podziału owoców. Scharakteryzować owoce jako grupę artykułów handlowych. Dokonać podziału warzyw. Scharakteryzować warzywa jako grupę artykułów handlowych. Scharakteryzować grzyby jako grupę artykułów handlowych.

11 Wymienić przetwory owocowe i warzywne. Scharakteryzować cukier jako grupę artykułów handlowych. Wymienić asortyment cukru. Scharakteryzować miody naturalne i miód sztuczny jako grupę artykułów handlowych. Scharakteryzować wyroby cukiernicze karmelki, draże, pomadki. Omówić rolę zboża jako surowca do przemiału. Wymienić gatunki handlowe mąki. Scharakteryzować mąkę jako grupę artykułów handlowych. Dokonać charakterystyki kasz jako grupy artykułów handlowych. Scharakteryzować pieczywo jako grupę artykułów handlowych. Wymienić asortyment pieczywa: zwykłego, wyborowego, półcukierniczego i cukierniczego. Scharakteryzować makarony jako grupę artykułów handlowych. Wymienić nasiona strączkowe i określić ich znaczenie w handlu. Określić skład chemiczny i wartość odżywczą mleka. Wymienić gatunki handlowe mleka. Wymienić i wyjaśnić pojęcia handlowe związane ze sprzedażą mleka. Wymienić i scharakteryzować napoje mleczne oraz fermentowane. Scharakteryzować wyroby mleczne: śmietanę, śmietankę, masło. Scharakteryzować sery podpuszczkowe twarde i miękkie jako grupę artykułów handlowych. Scharakteryzować twarogi jako grupę artykułów handlowych. Scharakteryzować jaja jako grupę artykułów handlowych. Wymienić przetwory z jaj. Omówić przemysł mięsny i jego bazę surowcową. Omówić rozbiór półtuszy wieprzowej. Omówić rozbiór półtuszy wołowej. Podać skład chemiczny i wartość odżywczą mięsa. Scharakteryzować wędliny jako grupę artykułów handlowych. Dokonać podziału wędlin. Scharakteryzować konserwy mięsne jako grupę artykułów handlowych. Scharakteryzować drób jako grupę artykułów handlowych. Wymienić przetwory drobiowe. Podać skład chemiczny i wartość odżywczą ryb. Scharakteryzować ryby jako grupę artykułów handlowych. Podać i scharakteryzować przetwory rybne. Scharakteryzować tłuszcze roślinne jako grupę artykułów handlowych. Scharakteryzować tłuszcze zwierzęce jako grupę artykułów handlowych. Dokonać podziału koncentratów spożywczych. Scharakteryzować koncentraty spożywcze jako grupę artykułów handlowych. 11

12 12 Wyjaśnić znaczenie koncentratów spożywczych w żywieniu. Wymienić i scharakteryzować używki. Scharakteryzować kawy jako grupę artykułów handlowych. Wymienić asortyment kaw dostępnych na rynku. Scharakteryzować herbaty jako grupę artykułów handlowych. Podać asortyment herbat dostępnych na rynku. Scharakteryzować przyprawy roślinne jako grupę artykułów handlowych. Wymienić i scharakteryzować napoje alkoholowe jako grupę artykułów handlowych. Wymienić i scharakteryzować napoje bezalkoholowe jako grupę artykułów handlowych. Dokonać charakterystyki mydeł jako grupy artykułów handlowych. Dokonać charakterystyki środków piorących jako grupy artykułów handlowych. Wymienić artykuły chemii gospodarczej. Dokonać podziału i scharakteryzować artykuły kosmetyczno-perfumeryjne. Wymienić i scharakteryzować wyroby z tworzyw sztucznych. Wymienić i scharakteryzować wyroby skórzane. Wymienić surowce włókiennicze. Rozróżnić przędze od tkanin. Wymienić i scharakteryzować artykuły dziewiarskie. Wymienić oraz scharakteryzować artykuły papiernicze, piśmienne i biurowe. Wymienić rodzaje zabawek. Dokonać podziału i scharakteryzować wyroby ceramiczne. Dokonać podziału i scharakteryzować wyroby szklane. Wymienić i scharakteryzować sprzęt sportowo-turystyczny. Wymienić i scharakteryzować artykuły elektroniczne jako grupę artykułów handlowych. Wymienić i scharakteryzować zmechanizowany sprzęt gospodarstwa domowego jako grupę artykułów handlowych. Wymienić i scharakteryzować artykuły radiotechniczne jako grupę artykułów handlowych.

13 6. NAUCZYCIELSKI PLAN WYNIKOWY (propozycja) Nazwa działu 1. Podstawy towaroznawstwa 1. Zakres towaroznawstwa 2. Klasyf ikacja towarów 3. Kryteria podziału towarów (PKWiU) 4. Normalizacja i jej znaczenie 5. Właściwości towarów, czynniki wpływające na jakość 6. Zasady badania i odbioru jakościowego towarów 2. Opakowania 1. Funkcje opakowania 2. Klasyf ikacja opakowañ 3. Pojemniki wielofunkcyjne 4. Systemy paletowe Liczba godzin Podstawowe Uczeń: Wymagania edukacyjne Rozdział I. Podstawy towaroznawstwa 10 określa, czym zajmuje się towaroznawstwo klasyf ikuje towary ze względu na różne kryteria (P) zna pojęcie normy, rodzaje, potraf i korzystać z norm (P) zna pojęcie normalizacja towarów, podaje przykłady towarów znormalizowanych (P) zna pojecie jakości towarów, klasyf ikuje cechy jakościowe towarów, podaje ich przykłady (P) wymienia czynniki wpływające na jakość towarów odpowiada, w jakim celu i za pomocą jakich metod bada się jakość towarów (P) określa, na czym polega ocena organoleptyczna def iniuje odbiór jakościowy towarów, określa jego znaczenie (P) 10 wymienia i opisuje funkcje opakowań wymienia opakowania pośrednie, bezpośrednie, specjalne, uniwersalne, jednostkowe, transportowe (P) opisuje właściwości materiałów opakowaniowych (P) zna podział i znaczenie znaków na opakowaniach wymienia pojemniki wielofunkcyjne i systemy paletowe (P) Ponadpodstawowe Uczeń: odróżnia technologię od towaroznawstwa (R) zna systemy klasyf ikacyjne towarów PKWiU (R) uzasadnia znaczenie normalizacji towarów, czego dotyczą poszczególne grupy norm ISO 9000, 9001, 9002, 9003, 9004 (D) zna pojęcia: towar i dobro i potraf i podać różnice między nimi (R) zalicza cechy jakościowe do obiektywnych lub subiektywnych (R) uzasadnia wpływ czynników na jakość towarów, uzasadnia subiektywizm oceny sensorycznej, obiektywizm oceny instrumentalnej (D) określa odbiór jakościowy wstępny i zasadniczy (R) zna skutki odbioru jakościowego, czym mogą być spowodowane wady jakościowe towarów (D) opisuje opakowanie, zaliczając je do odpowiedniej grupy (D) rozumie znaczenie normalizacji opakowań (R) zna pojęcia: renowacja, przerób, utylizacja, biodegradacja opakowań (R) wymienia właściwości pojemników wielofunkcyjnych i systemów paletowych (R) 13

14 3. Charakterystyka towarów 1. Oznaczenia towarów, znaki towarowe 2. Przechowywanie i magazynowanie towarów 3. Czynniki wpływające na jakość przechowywanych towarów 4. Zmiany zachodzące w przechowywanych towarach 5. Szkodniki magazynowe 6. Ubytki magazynowe 7. Ochrona towarów podczas transportu 8. Konserwowanie 14 wymienia funkcje magazynów wymienia zasady prawidłowego przechowywania towarów (P) określa, jakie czynniki i w jaki sposób wpływają na jakość przechowywanych towarów (P) wymienia procesy f izyczne, chemiczne i biologiczne, które mogą zachodzić w przechowywanych towarach (P) zna pojecie i rodzaje ubytków towarowych wie, w jakim celu należy konserwować towary i jakie cechy powinny mieć metody konserwacji (P) zna pojęcia: pasteryzacja, sterylizacja, chłodzenie, zamrażanie, liof ilizacja, tyndalizacja, bombaż i jego rodzaje, jakie produkty można tymi sposobami utrwalać (P) rozróżnia metody f izyczne od chemicznych wyjaśnia znaczenie kodu kreskowego umieszczonego na towarach (R) na konkretnych przykładach omawia wpływ poszczególnych czynników na jakość przechowywanych towarów (D) wie, co to są ubytki naturalne i nadzwyczajne oraz jak im zapobiegać (R) określa, czym są spowodowane procesy biologiczne w towarach i podaje ich przykłady (D) podaje różnice i podobieństwa między sterylizacja a pasteryzacją oraz między chłodzeniem i zamrażaniem (R) wie, na czym polega bombaż chem., f iz., mikroi biologiczny (R) zna zasady kiszenia i marynowania produktów i różnice między nimi (R) wymienia i opisuje te metody konserwacji, które można stosować do konserwacji art. przemysłowych (D) Razem 34 Rozdział II. Artykuły żywnościowe 1. Normy żywienia dla ludności 1 def iniuje pojęcie norma żywieniowa (P) posługuje się normami żywienia (P) wymienia zasady układania jadłospisu opracowuje jadłospis zgodnie z normami żywienia (R) 14

15 2. Składniki odżywcze i wartość kaloryczna 1. Składniki odżywcze 2. Węglowodany, tłuszcze 3. Białka, składniki mineralne 4. Witaminy, woda 5. Wartość kaloryczna 5 wyjaśnia pojęcia wartość odżywcza charakteryzuje główne składniki odżywcze (P) określa znaczenie składników odżywczych dla organizmu człowieka (P) określa rodzaj i zawartość składników odżywczych w oparciu o informacje na opakowaniu produktu żywnościowego (P) def iniuje pojęcie bilans wodny oblicza wartość kaloryczną produktu (R) określa własny dzienny bilans wodny (D) 3. Klasyf ikacja żywności i dodatki do żywności 1. Klasyf ikacja żywności 2. Dodatki do żywności 2 def iniuje pojęcia klasyf ikacja i dodatki do żywności (P) klasyf ikuje żywność według różnych kryteriów (P) wymienia dodatki do żywności wyszukuje z informacji na opakowaniu dodatki do żywności zastosowane w przykładowym produkcie żywnościowym (D) 4. Produkty zbożowe 1. Zboża 2. Mąka 3. Makarony 4. Kasze 5. Pieczywo 5 przedstawia budowę ziarna zbóż (P) def iniuje pojęcia: typ mąki, gluten (P) przedstawia podział kasz i pieczywa charakteryzuje pod względem towaroznawczym makarony określa asortyment pieczywa określa warunki przechowywania produktów zbożowych określa znaczenie żywieniowe produktów zbożowych (D) systematyzuje produkty zbożowe pod względem wartości odżywczej (R) 15

16 5. Mleko i jego przetwory 1. Mleko 2. Śmietana i śmietanka 3. Napoje mleczne 4. Sery 5. Przechowywanie 5 wymienia najważniejsze składniki odżywcze mleka przedstawia podstawowe metody utrwalania mleka (P) charakteryzuje produkty mleczne wymienia asortyment produktów mlecznych określa warunki przechowywania mleka i produktów mlecznych (P) charakteryzuje koncentraty mleczne określa wymagania, co do opakowań i przechowywania koncentratów mlecznych (P) rozpoznaje gatunki sera (D) przeprowadza analizę sensoryczną mleka spożywczego i wybranych produktów mlecznych (R) 6. Mięso i produkty mięsne 1. Mięso i produkty mięsne 2. Dziczyzna 3. Ocena świeżości mięsa 3 określa wartość odżywczą mięsa i wędlin wymienia podstawowe elementy handlowe półtuszy wieprzowej i wołowej (P) określa cechy świeżego mięsa przedstawia kryteria klasyf ikacji wędlin podaje właściwości jadalnych tłuszczy zwierzęcych (P) określa warunki przechowywania mięsa i wędlin wskazuje na schemacie półtuszy wieprzowej poszczególne elementy kulinarne (D) dokonuje oceny organoleptycznej wybranych wędlin (R) porównuje skład chemiczny wędlin (D) 7. Drób i przetwory drobiowe 1. Wartość odżywcza 2. Ocena jakościowa 3. Tuszki i elementy drobiowe 4. Opakowania 5. Przetwory drobiowe 5 dokonuje oceny jakościowej tuszki drobiowej (P) określa wartość odżywczą mięsa drobiowego wymienia sortymenty mięsa drobiowego (P) charakteryzuje główne przetwory drobiowe (P) określa warunki przechowywania drobiu i przetworów drobiowych przeprowadza analizę sensoryczną mięsa drobiowego w elementach i porównuje uzyskane wyniki z wymaganiami podanymi w obowiązującej normie (W) dokonuje oceny sensorycznej wybranych wędlin (R) 16

17 8. Ryby, przetwory rybne i owoce morza 1. Wartość odżywcza ryb 2. Podział owoców i warzyw 3. Przechowywanie 3 określa wartość odżywczą ryb i uzasadnia zastosowanie ryb w diecie (P) wymienia ryby morskie dostępne w handlu omawia metody konserwacji ryb (P) def iniuje pojęcie owoce morza wymienia i charakteryzuje bezkręgowce jadalne (P) dokonuje oceny jakościowej kawioru (R) opracowuje przykładowe porady dotyczące przechowywania, przez klienta, ryb świeżych (W) dokonuje oceny organoleptycznej wybranych ryb (D) 9. Oleje roślinne i tłuszcze utwardzone 1. Przetworzone tłuszcze roślinne 2. Tłuszcze emulsyjne i zwierzęce 3. Opakowania 3 wymienia tłuszcze zwierzęce charakteryzuje wybrane oleje roślinne (P) dokonuje podziału i charakteryzuje tłuszcze roślinne przetworzone (P) podaje cechy masła (P) określa warunki (P) przechowywania masła wskazuje różnice między masłem a margaryną (P) na podstawie informacji producenta określa wartość odżywczą i podaje termin przydatności do spożycia wybranej margaryny do smarowania pieczywa (D) 10. Jaja 1. Budowa i wartość odżywcza jaj 2. Klasyf ikacja, znakowanie i przechowywanie jaj 2 omawia budowę jaja (P) charakteryzuje wartość odżywczą jaj wymienia warunki przechowywania jaj (P) klasyf ikuje jaja pod względem wielkości i wagi dokonuje oceny towaroznawczej jaj (P) dokonuje oceny świeżości jaj (R) 17

18 11. Warzywa i przetwory z warzyw 1. Podział warzyw i wartość odżywcza 2. Przetwory warzywne i przechowywanie 2 przedstawia klasyf ikację warzyw określa wartość odżywczą i skład chemiczny warzyw (P) dokonuje oceny towaroznawczej warzyw (P) przedstawia warunki przechowywania warzyw omawia metody utrwalania warzyw (P) charakteryzuje przetwory warzywne (P) wymienia typy koncentratu pomidorowego posługując się tabelami zawartości związków mineralnych, wskazuje warzywa będące najlepszym źródłem żelaza (D) przeprowadza ocenę organoleptyczną wybranych warzyw (R) 12. Owoce i przetwory owocowe 1. Podział owoców i wartość odżywcza 2. Przetwory i przechowywanie 2 przedstawia klasyf ikację owoców omawia znaczenie owoców w żywieniu (P) przedstawia warunki przechowywania owoców wymienia asortyment wybranej grupy owoców (P) podaje metody utrwalania owoców (P) posługując się tabelami zawartości witamin, wskazuje owoce będące najlepszym źródłem witaminy A i C (D) dokonuje oceny sensorycznej kilku wybranych przetworów owocowych (R) porównuje wartość odżywczą i kaloryczną truskawek i dżemu truskawkowego (D) 13. Grzyby i przetwory z grzybów 1. Budowa grzyba i wartość odżywcza 2. Przetwory z grzybów i przechowywanie 2 wymienia gatunki grzybów uprawianych w Polsce omawia znaczenie grzybów w żywieniu (P) charakteryzuje przetwory grzybowe dokonuje oceny jakościowej grzybów (P) przeprowadza ocenę sensoryczną pieczarek w różnym stadium świeżości (R) odczytuje z opakowania wagę netto i brutto (D) posługując się atlasem, rozpoznaje grzyby jadalne (D) 18

19 14. Cukier, wyroby cukiernicze i miód 1. Ocena towaroznawcza 2. Gatunki handlowe cukru 3. Przechowywanie 4. Podział miodów naturalnych 5. Klasyf ikacja wyrobów cukierniczych 5 omawia gatunki handlowe cukru (P) podaje różnice między cukrem a słodzikiem (P) klasyf ikuje wyroby cukiernicze (P) określa wartość odżywczą i kaloryczną wyrobów cukierniczych (P) przedstawia właściwości odżywcze miodu (P) przedstawia warunki przechowywania cukru, wyrobów cukierniczych oraz miodu rozpoznaje i ocenia różne gatunki miodu (D) ocenia poprawność znakowania opakowania czekolady (D) dokonuje oceny organoleptycznej miodu naturalnego i sztucznego (R) 15. Koncentraty spożywcze 1. Koncentraty spożywcze 2. Przechowywanie 2 def iniuje pojęcie koncentrat spożywczy przedstawia podział koncentratów spożywczych (P) wymienia dodatki do ciast (P) wymienia składniki proszku budyniowego (P) ocenia poprawność informacji na opakowaniu wybranych koncentratów (R) wskazuje różnice między koncentratem zup zwykłych i zup błyskawicznych (D) 16. Napoje bezalkoholowe i wody mineralne 1. Podział napojów bezalkoholowych 2. Podział wód mineralnych 3. Przechowywanie 5 def iniuje pojecie napoje bezalkoholowe klasyf ikuje napoje bezalkoholowe i wody mineralne (P) wymienia asortyment napoi bezalkoholowych (P) wyjaśnia różnicę między wodą mineralną a mineralizowaną (P) charakteryzuje wymagania dotyczące opakowań i sposobu przechowywania soków dla dzieci (D) dokonuje oceny organoleptycznej wybranych napojów bezalkoholowych (R) 19

20 17. Napoje alkoholowe 1. Podział napojów alkoholowych 2. Spirytus,wódki 3. Wina, piwa 4. Przechowywanie 5. Wpływ alkoholu na organizm człowieka 5 dokonuje podziału wyrobów spirytusowych wyjaśnia nazwę miód pitny (P) charakteryzuje podstawowe gatunki i rodzaje piwa (P) omawia szkodliwy wpływ alkoholu na organizm człowieka (R) korzystając z informacji na etykietach, porównuje zawartość alkoholu w piwie, winie, wódce (D) 18. Przyprawy i używki 1. Podział przypraw 2. Charakterystyka towaroznawcza przypraw 3. Kawa, herbata 4. Kakao 5. Tytoń, wyroby tytoniowe 6. Przechowywanie 6 klasyf ikuje przyprawy charakteryzuje wybrane przyprawy (P) wymienia metody konserwacji przypraw (P) def iniuje pojęcie używki (P) charakteryzuje gatunki herbat i wymagania dotyczące opakowań (P) określa warunki przechowywania wyrobów tytoniowych porównuje właściwości sensoryczne naparów wybranych gatunków herbat (D) ocenia organoleptycznie wybrane przyprawy (R) omawia szkodliwe działanie tytoniu na organizm człowieka (D) 19. Bezpieczeństwo zdrowotne żywności 1. Podstawowe systemy jakości, system HACCP 2. Punkty krytyczne 2 wyjaśnia pojęcie HACCP wymienia siedem zasad systemu HACCP (P) def iniuje pojęcie krytyczny punkt kontrolny (P) określa punkty krytyczne w wybranym produkcie żywnościowym (W) Razem 65 20

21 Rozdział III. Artykuły nieżywnościowe 1. Surowce i wyroby włókiennicze 1. Surowce włókiennicze i ich klasyf ikacja 2. Wyroby włókiennicze: tkaniny 3. Płaskie wyroby włókiennicze: dzianiny 4. Wyroby odzieżowe 5. Oznaczenie wyrobów konfekcyjnych 2. Skóra, wyroby skórzane 1. Skóry naturalne i ich właściwości 2. Charakterystyka towaroznawcza obuwia 3. Galanteria i odzież skórzana 5 klasyf ikuje surowce włókiennicze (P) def iniuje przędzę (P) def iniuje tkaniny charakteryzuje sploty zasadnicze i pochodne (P) wymienia podstawowe typy tkanin (P) def iniuje dzianiny charakteryzuje dzianiny rządkowe i kolumienkowe (P) dzieli dzianiny produkowane w przemyśle dziewiarskim w zależności od surowca, z którego zostały wykonane (P) wymienia właściwości materiałów odzieżowych (P) wymienia i charakteryzuje etapy produkcji odzieży rozróżnia typy f igur osób dorosłych wymienia rodzaje oznaczeń na wyrobach odzieżowych określa warunki przechowywania 5 wymienia skład chemiczny skóry surowej (P) omawia budowę skóry naturalnej (P) wymienia części składowe obuwia zna rodzaje obuwia (P) wymienia typy obuwia (P) wymienia rodzaje nr obuwia wymienia grupy wyrobów kaletniczych (P) określa warunki przechowywania charakteryzuje podstawowe grupy włókiennicze (R) charakteryzuje podstawowe typy tkanin (R) określa, czym różni się tkanina bawełniana od bawełnopodobnej oraz tkanina wełniana od wełnopodobnej (D) charakteryzuje właściwości materiałów odzieżowych (R) omawia oznaczenia na wybranych wyrobach odzieżowych (D) wymienia i charakteryzuje rodzaje skór (R) podaje numerację wybranego obuwia wg oznaczeń angielskich i francuskich (D) interpretuje oznaczenia na obuwiu na podstawie etykiet (R) charakteryzuje galanterię i odzież skórzaną (R) 21

22 3. Artykuły chemii gospodarczej 1. Środki powierzchniowo czynne oraz otrzymywanie i rodzaje mydła 2. Syntetyczne środki piorące 3. Środki do utrzymania czystości sprzętów gospodarstwa domowego i wyposażenia mieszkań 4. Wyroby kosmetyczno- -perfumeryjne 1. Klasyf ikacja wyrobów kosmetycznych 2. Wyroby perfumeryjne 5. Papier, wyroby papiernicze 1. Surowce papiernicze 2. Klasyf ikacja wyrobów papierniczych 3. Charakterystyka ważniejszych wyrobów papierniczych 4 def iniuje środki piorące klasyf ikuje środki piorące, def iniuje mydło wymienia surowce potrzebne do produkcji mydła (P) podaje zasady klasyf ikacji mydeł jako produktów rynkowych (P) def iniuje syntetyczne środki piorące klasyf ikuje środki do mycia i czyszczenia naczyń kuchennych (P) klasyf ikuje środki do czyszczenia urządzeń sanitarnych (P) określa warunki przechowywania 4 klasyf ikuje wyroby kosmetyczne i perfumeryjne charakteryzuje wybrane wyroby kosmetyczne charakteryzuje wyroby pielęgnacyjne i upiększające określa warunki przechowywania K 3 def iniuje: wytwory papiernicze i przetwory papiernicze wymienia surowce do produkcji papieru (P) przedstawia zasady klasyf ikacji wytworów papierniczych (P) charakteryzuje ważniejsze wyroby papiernicze: wytwory (P) i przetwory (P) określa warunki przechowywania wyjaśnia, na czym polega niekorzystny wpływ twardej wody na proces prania (D) zna wpływ budowy cząsteczki mydła na jego zdolność do usuwania brudu (D) charakteryzuje poszczególne kategorie mydeł (R) wymienia wady i zalety syntetycznych środków piorących (R) charakteryzuje pomocnicze środki do prania (R) podaje różnice między szamponem koloryzującym a farbą (D) podaje różnice między wodą kolońską, wodą kwiatową a perfumami (D) ocenia jakość wybranych wyrobów kosmetycznych (R) wyjaśnia, czym różni się wytwór papierniczy od przetworu papierniczego (D) charakteryzuje proces technologiczny otrzymywania papieru (R) wyjaśnia różnice między bibułą a bibułką oraz tekturą a kartonem (R) charakteryzuje najważniejsze właściwości papieru (R) wyjaśnia, czym różni się zeszyt szkolny od brulionu szkolnego (R) wśród wyrobów papierniczych odszukuje te, które wykonane są z makulatury, dokonuje oceny tych wyrobów i ich przydatności (R) 22

23 6. Szkło, wyroby ze szkła 1. Rodzaje szkła 2. Szkło budowlane i techniczne 3. Charakterystyka szkła gospodarczego 7. Wyroby ceramiczne 1. Surowce i proces technologiczny wyrobów ceramicznych 2. Charakterystyka wyrobów ceramicznych 3. Ceramika stołowa 4. Ceramika budowlana 8. Wyroby elektrotechniczne 1. Charakterystyka wybranych wyrobów elektrotechnicznych: przewody i kable 2. Sprzęt oświetleniowy 3. Urządzenia elektryczne grzejne oraz oznaczenia wyrobów elektrotechnicznych 3 wymienia podstawowe właściwości szkła wymienia podstawowe składniki szkła (P) podaje kryteria klasyf ikacji szkła (P) podaje cechy szkła budowlanego i technicznego (P) określa cechy szkła gospodarczego (P) klasyf ikuje szkło gospodarcze określa warunki przechowywania 4 klasyf ikuje wyroby ceramiczne wg różnych kryteriów (P) wymienia surowce do produkcji wyrobów ceramicznych (P) omawia właściwości wyrobów ceramicznych (P) charakteryzuje ceramikę stołową klasyf ikuje wyroby ceramiki budowlanej (P) wyjaśnia pojęcie właściwości techniczne wyrobów ceramicznych i wartość użytkowa (P) określa warunki przechowywania 3 charakteryzuje przewody elektryczne i kable klasyf ikuje sprzęt oświetleniowy charakteryzuje świetlówki i żarówki energooszczędne określa środki specjalne służące bezpieczeństwu wyrobów elektrotechnicznych (P) dokonuje podziału urządzeń elektrycznych grzejnych zgodnie z przeznaczeniem (P) charakteryzuje podstawowe urządzenia grzejne określa warunki przechowywania charakteryzuje poszczególne etapy procesu technologicznego szkła (R) określa rolę, jaką pełni stłuczka szklana w procesie technologicznym (D) charakteryzuje szkło wg różnych kryteriów (R) klasyf ikuje szkło budowlane (R) określa właściwości szkła bezpiecznego (R) dobiera i prezentuje asortyment szkła gospodarczego (R) charakteryzuje asortyment ceramiki stołowej (R) omawia kolejne etapy otrzymywania wyrobów ceramicznych (D) porównuje właściwości wyrobów z porcelany, porcelitu, fajansu i kamionki (D) omawia metody dekoracji wyrobów ceramicznych (R) charakteryzuje podstawowe właściwości płytek ceramicznych (R) podaje różnice między przewodem a kablem (R) określa podstawowe parametry elektryczne żarówek (D) analizuje oznaczenia na opakowaniu wyrobów elektrotechnicznych (D) wymienia różnice pomiędzy rodzajami żarówek (D) określa asortyment urządzeń grzejnych znajdujących się w jego domu (R) zapoznaje się z treścią norm dotyczącą urządzeń grzejnych (D) 23

24 9. Zmechanizowany sprzęt gospodarstwa domowego 1. Sprzęt do prania 2. Sprzęt elektryczny do sprzątania 3. Sprzęt elektryczny do mechanicznych domowych prac kuchennych 4. Chłodziarki i zamrażarki domowe 4 dokonuje podziału zmechanizowanego sprzętu gospodarstwa domowego (P) wymienia sprzęt do prania w warunkach domowych omawia podstawowe funkcje sprzętu do prania (P) charakteryzuje odkurzacze (P) wymienia podstawowe części odkurzacza (P) dokonuje podziału sprzętu elektrycznego do sprzątania wymienia sprzęt elektryczny do mechanicznych domowych prac kuchennych charakteryzuje miksery i roboty kuchenne (P) charakteryzuje funkcje urządzeń chłodniczych dokonuje podziału urządzeń chłodniczych (P) określa warunki przechowywania wymienia podstawowe urządzenia elektryczne stosowane jako zmechanizowany sprzęt gospodarstwa domowego (R) charakteryzuje podstawowe cechy użytkowe pralki (R) zapoznaje się z wymaganiami ogólnymi dla odkurzaczy na podstawie normy PN-83/E-08200/0l (D) wskazuje różnice między mikserem a robotem kuchennym (R) określa, jak powinien być oznakowany sprzęt gospodarstwa domowego (R) 10. Sprzęt elektroniczny 1. Podział sprzętu elektronicznego 2. Charakterystyka wybranego sprzętu elektronicznego 3 charakteryzuje sprzęt elektroniczny (P) analizuje sygnały analogowe i cyfrowe dokonuje podziału sprzętu i urządzeń elektronicznych (P) charakteryzuje wybrany sprzęt elektroniczny (P) określa warunki przechowywania wskazuje różnice między sygnałem analogowym a sygnałem cyfrowym (R) charakteryzuje sprzęt telewizyjny (R), pomiarowy (R), telekomunikacyjny (R) 24

25 11. Zabawki 1. Wymagania dotyczące zabawek 2. Informacje, instrukcje, ostrzeżenia 4 def iniuje pojęcie zabawki dokonuje podziału zabawek według PKWiU (P) charakteryzuje wybraną zabawkę (P) omawia oznaczenia znajdujące się na opakowaniu wybranej zabawki (P) wymienia materiały, z jakich wykonane są zabawki (P) określa warunki przechowywania omawia wymagania związane z zabawkami (R) określa, jak powinna być oznakowana zabawka (R) wskazuje różnice między wybranymi grami komputerowymi (D) analizuje oznaczenia podane na opakowaniu zabawki ze względu na informacje, ostrzeżenia i instrukcje (D) 12. Sprzęt sportowy 1. Rodzaje sprzętu sportowego według PKWiU 2. Charakterystyka wybranego sprzętu 3 klasyf ikuje sprzęt sportowy (P) charakteryzuje wybrany sprzęt sportowy (P) określa warunki przechowywania wskazuje różnice między wybranymi elementami sprzętu sportowego (D) analizuje oznaczenia na opakowaniu sprzętu sportowego (D) RAZEM 45 CAŁOŚĆ 144 Wymagania na oceny szkolne: dopuszczająca konieczne dostateczna (P) podstawowe dobra (R) rozszerzające bardzo dobra (D) dopełniające celująca (W) wykraczające 25

26 7. KRYTERIA OCEN Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: samodzielnie rozwija zainteresowania przedmiotem, osiąga wyróżniające wyniki w olimpiadach oraz konkursach na szczeblu wojewódzkim i centralnym, potraf i zastosować wiadomości w rozwiązywaniu nietypowych zagadnień związanych z nowym tematem lekcji, potraf i samodzielnie analizować, interpretować i wyciągać prawidłowe wnioski, pracując w oparciu o źródła literaturowe i środki dydaktyczne (tabele przedmiotowe, normy, opakowania, metki i etykiety z produktów, instrukcje obsługi towarów, karty gwarancyjne), umie rozwiązywać skomplikowane zadania rachunkowe, jego wiedza i umiejętności wykraczają poza program nauczania. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: w pełnym zakresie opanował wiadomości oraz umiejętności programowe i potraf i to samodzielnie wykazać, korzystając z różnych źródeł wiedzy, zna podstawowe pojęcia, def inicje, zagadnienia tematyczne i wielkości przeliczeniowe, wykazuje duże zaangażowanie na lekcji, potraf i zastosować posiadaną wiedzę do rozwiązywania bieżących zagadnień tematycznych, rachunkowych i problemowych, potraf i analizować, interpretować i wnioskować w oparciu o źródła literaturowe i środki dydaktyczne, sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami, dokonuje podziału artykułów żywnościowych i nieżywnościowych na grupy, poprawnie je charakteryzuje oraz podaje pełen asortyment poszczególnych grup artykułów handlowych. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: opanował w dużym zakresie wiadomości i umiejętności określone programem nauczania, poprawnie stosuje przyswojone wiadomości, rozwiązuje samodzielnie typowe zadania teoretyczne i kalkulacyjne, zna podstawowe pojęcia, def inicje i wielkości przeliczeniowe, wykazuje zaangażowanie na lekcji, potraf i analizować i interpretować informacje, pracując w oparciu o źródła literaturowe i środki dydaktyczne, dokonuje podziału artykułów żywnościowych i nieżywnościowych na grupy, charakteryzuje je oraz podaje asortyment poszczególnych grup artykułów handlowych. 26

27 Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: opanował w podstawowym zakresie wiadomości i umiejętności określone programem nauczania, rozwiązuje z pomocą nauczyciela typowe zadania teoretyczne i kalkulacyjne o niewielkim stopniu trudności, zna podstawowe pojęcia, def inicje i wielkości przeliczeniowe, jest aktywny na lekcji, charakteryzuje wybrane grupy artykułów żywnościowych i nieżywnościowych oraz wymienia ich asortyment, potraf i odczytać i zinterpretować zagadnienia tematyczne, pracując w oparciu o źródła literaturowe i środki dydaktyczne. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: ma braki w wiadomościach i umiejętnościach określonych minimum programowym, ale braki te nie przekreślają możliwości uzyskania przez ucznia podstawowej wiedzy z zakresu organizacji, bezpieczeństwa i higieny pracy, zna proste pojęcia i podstawowe def inicje, potraf i z pomocą nauczyciela wykonać proste zadania tematyczne i kalkulacyjne, potraf i odczytać i wyszukać proste dane, pracując w oparciu o źródła literaturowe i środki dydaktyczne, wymienia typowy asortyment artykułów żywnościowych i nieżywnościowych oraz potraf i go krótko omówić. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: nie opanował wiadomości i umiejętności określonych w podstawie programowej, nie zna prostych pojęć i podstawowych def inicji, nie potraf i nawet z pomocą nauczyciela wykonać prostych zadań tematycznych i obliczeniowych o niewielkim stopniu trudności, nie potraf i korzystać ze źródeł literaturowych i środków dydaktycznych, nie umie podać typowego asortymentu artykułów żywnościowych i nieżywnościowych ani krótko go scharakteryzować. 27

28 8. PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z TOWAROZNAWSTWA Przedmiotowy system oceniania został ułożony dla całego cyklu kształcenia. 1. Ocenianiu podlegać będą: Wypowiedzi ustne raz w semestrze, pod kątem rzeczowości oraz umiejętności zapamiętywania przerobionego materiału. Sprawdziany pisemne do dwóch w ciągu semestru, zapowiadane dwa tygodnie wcześniej; sprawdziany mogą zawierać dodatkowe pytania (zadania) na ocenę celującą. Kartkówki obejmujące materiał z ostatniego tematu, nie muszą być zapowiadane. Praca na lekcji ćwiczenia, gry dydaktyczne przynajmniej raz w ciągu semestru. Aktywność na lekcji uczeń gromadzi plusy, które w trakcie semestru są zamieniane na oceny (3 plusy to ocena bardzo dobra). Zeszyt raz w semestrze, pod kątem zgodności i rzeczowości tematów z przerobionym materiałem. 2. Przy ocenie sprawdzianów i kartkówek przyjmuje się skalę punktową przeliczaną na oceny według kryteriów: 100% 90% ocena bardzo dobra 89% 70% ocena dobra 69% 50% ocena dostateczna 49% 30% ocena dopuszczająca 29% 0% ocena niedostateczna 3. Ocenę celującą uczeń uzyskuje w przypadku, gdy osiągnie 100% punktów oraz rozwiąże zadanie dodatkowe. Nauczyciel oddaje sprawdzone prace pisemne w terminie dwóch tygodni. 4. Uczeń ma prawo poprawić ocenę niedostateczną i dopuszczającą w ciągu dwóch tygodni po oddaniu sprawdzianu. Dla wszystkich chętnych ustala się jeden termin poprawy. 9. KONSPEKT LEKCJI Tworząc konspekt lekcji, należy pamiętać, że ma on służyć również nauczycielowi. Dzięki konspektowi możemy szczegółowo zaplanować i przemyśleć lekcję. Jeśli dobrze się do niej przygotujemy nie zawiedziemy naszych uczniów. Skoro wymagamy od nich, aby byli do lekcji przygotowani, zatem i my powinniśmy się do niej dobrze przygotować. Gdy lekcja jest prawidłowo zorganizowana, przebiega sprawniej, a nauczanie jest skuteczniejsze. 28

29 Konspekt jest potwierdzeniem przygotowania nauczyciela do lekcji. To szczegółowe rozwinięcie planu lekcji z uwzględnieniem przewidywanych pytań nauczyciela i uczniów. Konspekt lekcji powinien zawierać: Temat. Cele (czyli, po co ma być ta lekcja): ogólne, np. przekazywanie wiadomości na określony temat, szczegółowe, co chcemy, aby uczeń wyniósł z zajęć, np. uczeń wie, potraf i, rozumie. Formy pracy zbiorowa, grupowa, indywidualna. Określenie rodzaju i typu lekcji. Metody (np. dyskusja, wykład, burza mózgów, pogadanka, opowiadanie, pokaz, wyjaśnienie, prezentacja, ćwiczeniowa). Środki dydaktyczne to wszystkie przedmioty, z których korzystamy podczas realizacji zajęć, np. rzutnik, magnetowid, odtwarzacz DVD, monitor, foliogramy, eksponaty, modele itd. Przebieg zajęć po kolei w punktach to, co będziemy robić. Część wstępna, główna, końcowa (zależy od rodzaju lekcji). 10. PRZYKŁADOWE KONSPEKTY LEKCJI Konspekt nr 1 Temat: Charakterystyka znaków towarowych, budowa kodu EAN-13 Czas trwania: 1 lekcja (45 minut) Cele lekcji: rozpoznawanie kodów kreskowych EAN-13 i EAN-8, umiejętność ustalania pref iksu, umiejętność ustalania cyfry kontrolnej, zastosowanie kodów kreskowych, wdrażanie ucznia do współpracy w grupie. Metody: ćwiczeniowa. Formy pracy: praca w zespołach 1 2-osobowych, indywidualna. Środki dydaktyczne: opakowania, kody kreskowe EAN-13, EAN-8. 29

30 Uproszczony tok lekcji: 1. Sprawdzenie obecności. 2. Zapisanie tematu lekcji oraz wprowadzenie do tematu. 3. Omówienie budowy kodu kreskowego EAN Przedstawienie sposobu ustalania cyfry kontrolnej. 5. Każdy uczeń posiada przynajmniej jedno opakowanie zawierające kod kreskowy i samodzielnie lub w grupie próbuje ustalić w wyniku obliczeń cyfrę kontrolną. 6. Osoba, która jest aktywna i sprawnie potraf i obliczyć cyfrę kontrolną, zostanie oceniona. 7. Podsumowanie lekcji. 8. Zadanie domowe: Przynieść opakowania zawierające znaki: Q, B, recycling, znaki informacyjne, znaki manipulacyjne. Konspekt nr 2 Temat: Funkcje opakowań Czas trwania: 2 lekcje (90 minut) Cel ogólny: Zapoznanie uczniów z podstawowymi funkcjami opakowania oraz umiejętne odczytywanie oznakowania i interpretowanie informacji zamieszczonych na towarach, opakowaniach i etykietach. Cele operacyjne: Uczeń zna: pojęcie: opakowanie, funkcje opakowania: informacyjną, ochronną, reklamową, promocyjną i ekologiczną, oznaczenia znajdujące się na opakowaniach, podział opakowań ze względu na materiał, z którego są wykonane. Uczeń umie: wymienić podstawowe funkcje opakowania, na podstawie konkretnych opakowań określić ich właściwości i zinterpretować informacje znajdujące się na opakowaniu według funkcji, dokonywać charakterystyki i oceny opakowań. Metody pracy: wykład wprowadzający, pokaz, ćwiczenia, pogadanka. 30

31 Pomoce dydaktyczne: atrapy produktów, wykaz znaków z opisem, znajdujących się na opakowaniach, opakowania przyniesione przez uczniów, karta pracy. Przebieg lekcji: 1. Czynności wstępne sprawdzenie listy obecności uczniów, podanie tematu lekcji, zapisanie go na tablicy i w dzienniku. 2. Przypomnienie wiadomości na temat opakowań. 3. Zapoznanie uczniów z różnicami w opakowaniach ze względu na ich funkcje. 4. Pokazanie uczniom przykładowych opakowań i zwrócenie ich uwagi na różnice we właściwościach tych wyrobów. 5. Ćwiczenia w grupach (2-3-osobowych), podczas których uczniowie uczą się identyf ikować funkcje opakowań, zwracając uwagę na ich najważniejsze cechy. Każda grupa otrzymuje inne opakowanie i je charakteryzuje, określa, jakie informacje dotyczą konkretnej funkcji, zapisują informacje w karcie pracy. 6. Po wykonaniu zadania każda grupa zostaje oceniona na podstawie informacji zawartej w karcie pracy. 7. Zadanie domowe: Wybierz dwa różne opakowania (jedno produktu żywnościowego, a drugie nieżywnościowego), porównaj je pod względem funkcji ochronnej i informacyjnej. Porównania dokonaj w tabelce. Karta pracy: Wypisz informacje znajdujące się na opakowaniu. Funkcja informacyjna: nazwa towaru... dane producenta... waga produktu (netto, brutto... skład... kod EAN... data ważności... zasady przechowywania... certyf ikaty jakości... Funkcja ochronna: tworzywo, z którego wykonane jest opakowanie... zabezpieczenia... opisz, w jaki sposób to opakowanie chroni produkt... 31

32 Funkcja reklamowa: kolory... symbole, rysunki... opisz, w jaki sposób to opakowanie oddziałuje na kupującego (zachęca do kupna czy nie). Funkcja promocyjna: promocje... Funkcja ekologiczna: nadaje się do utylizacji (tak, nie, dlaczego)... znaki ekologiczne (narysuj)... Konspekt nr 3 Temat: Rozpoznawanie przypraw i używek po zapachu. Cele lekcji: rozpoznawanie produktów po zapachu, umiejętność wykorzystania zmysłu powonienia do określenia jakości produktów, zastosowanie rozpoznanych zapachów, wdrażanie ucznia do współpracy w grupie. Metody: ćwiczeniowo-doświadczalna, organoleptyczna. Formy pracy: praca w zespołach 4-osobowych, indywidualna. Środki dydaktyczne: karty pracy, spis produktów znajdujących się w próbkach, ponumerowane próbki produktów siedem zestawów: cztery zestawy przypraw, zestaw kaw, zestaw herbat i aromatów. Uproszczony tok lekcji: 1. Sprawdzenie obecności. 2. Zapisanie tematu lekcji oraz wprowadzenie do tematu. 3. Podział uczniów na grupy. 32

33 4. Każda grupa otrzymuje karty pracy (lista numerów próbek oraz alfabetyczny spis produktów). 5. Każdy zespół otrzymuje po jednym zestawie próbek. 6. Zadaniem uczniów jest rozpoznanie produktu zawartego w próbce metodą organoleptyczną, głównie za pomocą węchu, i wpisanie wyniku do karty pracy. 7. Grupy kilkakrotnie wymieniają się zestawami. 8. Grupy przedstawiają swoje wyniki w wybranych zestawach i określają, gdzie dane produkty są wykorzystywane. 9. Grupa, która bezbłędnie rozpozna produkty, zostanie oceniona. Konspekt nr 4 Temat: Charakterystyka towaroznawcza herbaty. Cele lekcji: rozpoznawanie rodzajów herbaty, sklasyf ikowanie herbaty według kraju pochodzenia, kolejności zbierania liści, obróbki i rodzaju, umiejętność wykorzystania zmysłu powonienia i wzroku do określenia jakości towarów, omówienie przebiegu doświadczenia, wdrażanie ucznia do współpracy w grupie, określenie zasad przechowywania i magazynowania herbat. Metody: ćwiczeniowo-doświadczalna, sensoryczna, wykład. Formy pracy: praca w zespołach, indywidualna. Środki dydaktyczne: trzy rodzaje herbaty: czarna, czerwona i zielona, czajnik elektryczny do zaparzenia herbaty, szklanki, podręcznik. Uproszczony tok lekcji: 1. Sprawdzenie obecności. 2. Zapisanie tematu lekcji oraz wprowadzenie do tematu. 3. Omówienie pochodzenia herbaty i składu chemicznego. 4. Scharakteryzowanie cech sensorycznych herbaty. 33

34 5. Sklasyf ikowanie herbaty według: rodzajów, kraju pochodzenia, kolejności zebranych liści i obróbki. 6. Podyktowanie notatki uczniom. 7. Określenie przyniesionych rodzajów herbat (czarnej, czerwonej i zielonej). 8. Zaparzenie każdej herbaty, zadaniem uczniów jest omówienie przebiegu doświadczenia (jak zachowują się liście herbaty po zaparzeniu) i dokonanie oceny sensorycznej badanej herbaty. 9. Podsumowanie lekcji. 10. Osoby, które są aktywne i sprawnie potraf ią omówić doświadczenie, zostaną ocenione. Konspekt nr 5 Temat: Identyf ikacja wyrobów ceramiki szlachetnej. Czas trwania: 1 lekcja (45 minut) Cel ogólny: Zapoznanie uczniów z podstawowymi cechami wyrobów ceramiki szlachetnej, które pozwalają na rozróżnienie wyrobów między sobą. Cele operacyjne: Uczeń zna: surowce służące do produkcji wyrobów ceramicznych, proces technologiczny ich otrzymywania, podział wyrobów ceramicznych, nazwy: ceramika szlachetna i budowlana. Uczeń umie: wymienić podstawowe cechy porcelany, porcelitu i fajansu, na podstawie konkretnych wyrobów ceramicznych określić ich właściwości i na tej podstawie zaliczyć dany wyrób do określonej grupy wyrobów ceramiki szlachetnej, odróżnić wyrób porcelanowy od porcelitowego lub fajansowego. Metody pracy: wykład wprowadzający, pokaz, ćwiczenia, pogadanka. Pomoce dydaktyczne: gabloty, w których wystawiono wyroby ceramiczne, wyroby ceramiczne przyniesione przez uczniów. 34