PRAKTYCZNY PORADNIK DLA POLAKÓW W NIDERLANDACH AMBASADA RP W HADZE

Transkrypt

1 AMBASADA RP W HADZE PRAKTYCZNY PORADNIK DLA OBYWATELI POLSKICH PRZYJEŻDZAJĄCYCH DO PRACY NA TERYTORIUM NIDERLANDÓW Haga, czerwiec 2011 r. Wydział Konsularny Ambasady RP w Hadze Strona 1

2 Zniesienie obowiązku uzyskiwania zezwolenia na pracę. Z dniem 1 maja 2007 r. władze Królestwa Niderlandów postanowiły o zniesieniu ograniczeń w dostępie do miejscowego rynku pracy dla obywateli polskich. W konsekwencji od 1 maja 2007 r. obywatele, RP, aby podjąć legalną pracę w Niderlandach, nie muszą już uzyskać zezwolenia na zatrudnienie. Wielu Polaków pracuje w Niderlandach na zasadach samozatrudnienia, jednak większość pracowników z Polski jest zatrudniona na umowę o pracę. Zatrudnieni pracownicy otrzymują na ogół wynagrodzenie, które im przysługuje zgodnie z przepisami prawa holenderskiego, pracują w warunkach zapewniających bezpieczną pracę, są dobrze traktowani przez pracodawcę i mieszkają w przyzwoitych warunkach. Pomimo to w dalszym ciągu zdarzają się sytuacje, które nie powinny mieć miejsca. Podejmując pracę zarobkową w Niderlandach, należy znać swoje prawa i obowiązujące w tym kraju przepisy dotyczące pracy i pobytu. Leży to w interesie każdego zatrudnionego. Pozwala to także uniknąć przykrych niespodzianek. Pobyt w Niderlandach Miejscowe przepisy wymagają, aby cudzoziemiec przebywający czasowo lub mieszkający na stałe w Niderlandach posiadał zawsze ze sobą dokument tożsamości w postaci paszportu. W przypadku obywateli polskich zamiast paszportu można posiadać dowód osobisty. Brak jednego z tych dokumentów w czasie kontroli policyjnej, może narazić legitymowaną osobę na otrzymanie mandatu oraz czasowy pobyt w areszcie policyjnym w celu ustalenia jej tożsamości. Zgłoszenie pobytu w miejscowym urzędzie gminy oraz w Urzędzie Imigracji i Naturalizacji ( IND ) Przepisy holenderskie przewidują w stosunku do obywateli państw unijnych dwie różne procedury rejestracyjne w zależności od długości pobytu w Niderlandach: Pobyt krótszy niż cztery miesiące Jeśli zamierzony pobyt w Niderlandach nie przekracza czterech miesięcy, nie ma obowiązku zgłoszenia swego pobytu w urzędzie gminy, ani w Urzędzie Imigracji i Naturalizacji (IND). Mimo to warto zarejestrować swój pobyt w urzędzie gminy, na terenie której zamierza się przebywać. Z chwilą zameldowania się na pobyt w jednej z gmin nadawany jest numer BSN (Burgerservicenummer). Służy on do celów ewidencyjnych, podatkowych oraz wykorzystany jest we wszystkich procedurach przed organami administracji rządowej. Podejmując pracę trzeba podać pracodawcy swój numer BSN. Posiadając ten numer pracodawca może załatwić różne formalności dotyczące pracownika, np. z urzędem skarbowym i funduszem emerytalnym. Jeśli nie została dopełniona procedura zameldowania się w urzędzie gminy właściwym dla miejsca zamieszkania, numer BSN nie może być Wydział Konsularny Ambasady RP w Hadze Strona 2

3 nadany. W takim przypadku używany jest numer identyfikacji podatkowej, tzw. numer SOFI (niderlandzki odpowiednich polskiego numeru NIP ). Wniosek o nadanie numeru SOFI należy złożyć we właściwym urzędzie skarbowym. Pobyt dłuższy niż cztery miesiące Jeśli planowany pobyt w Niderlandach przekracza cztery miesiące, należy dokonać rejestracji pobytu w Urzędzie Imigracji i Naturalizacji (Immigratie- en Naturalisatiedienst, w skrócie IND). Wówczas następuje zarejestrowanie danej osoby jako cudzoziemca przebywającego w Niderlandach w związku z pracą. Niedopełnienie tego obowiązku nie pociąga za sobą natychmiastowych konsekwencji, ponieważ prawo do pobytu na terenie Holandii wynika z Traktatu o Unii Europejskiej. Jeśli jednak nie zostanie dokonana rejestracja w IND, może to oznaczać, że dana osoba nie będzie mogła przykładowo ubiegać się o zasiłek socjalny, ani wystąpić o stypendium lub pożyczkę studencką. Po dokonaniu rejestracji cudzoziemca IND wydaje tzw. zaświadczenie o rejestracji. Różne urzędy i instytucje w Niderlandach (np. urząd skarbowy, banki itp.) mogą wymagać przedłożenia tego zaświadczenia. Posiadając taki dokument, można np. otworzyć rachunek bankowy w Niderlandach. Zakwaterowanie Po przyjeździe do pracy w Niderlandach warto w pierwszej kolejności zapytać pracodawcę lub agencję pracy tymczasowej o możliwość zakwaterowania po przystępnej cenie. Jeżeli pracodawca ani agencja nie mogą pomóc pracownikowi z Polski, można udać się do urzędu miasta lub gminy, gdzie możliwe jest uzyskanie pomocy w znalezieniu mieszkania. Gminy oferują także mieszkania za pośrednictwem serwisu Aktualne oferty mieszkaniowe z Rotterdamu i okolic można znaleźć na stronie Domy i mieszkania w Hadze i okolicach są prezentowane na stronie W tych serwisach można zarejestrować się jako poszukujący mieszkania i reagować na pojawiające się oferty. Warunkiem jest posiadanie zameldowania w danej gminie. Czynsz O wysokości czynszu decyduje kilka czynników. Jeśli mieszkasz czasowo w hotelu lub pensjonacie, prawdopodobnie podpisałeś tzw. umowę zakwaterowania. W takiej sytuacji prawo nie reguluje maksymalnej wysokości czynszu. Należy samemu ocenić, czy cena jest do zaakceptowania. Zakwaterowanie może zapewnić pracodawca i potrącać koszty przy rozliczaniu wynagrodzenia pracownika. W przypadku umowy najmu, a więc wynajmowania samodzielnego mieszkania, można zwrócić się do komisji ds. najmu (huurcommissie), która skontroluje, czy opłaty nie są zawyżone. Adresy komisji i godziny urzędowania są podane na stronie Dodatek mieszkaniowy (huurtoeslag) to forma pomocy państwa dla osób wynajmujących mieszkania. Przyznanie dodatku zależy od rodzaju mieszkania, wysokości czynszu, dochodów i majątku wnioskodawcy. Wydział Konsularny Ambasady RP w Hadze Strona 3

4 Mieszkanie Szczegółowe informacje można znaleźć na stronie razie skarg dotyczących warunków mieszkaniowych należy w pierwszej kolejności zwrócić się do właściciela mieszkania. Jeśli nie podejmie on żadnych działań i problemy się utrzymują, można zwrócić się do władz gminy. Zasady współżycia społecznego Królestwo Niderlandów jest gęsto zaludnionym krajem, gdzie ludzie mieszkają bardzo blisko siebie. Ważne jest, aby brać to pod uwagę w codziennym życiu. Jeśli wynajmujący wprowadził regulamin najmu, należy go przestrzegać. Oprócz tego obowiązują ogólnie przyjęte zasady współżycia społecznego. Urządzając imprezy w domu, nie należy zapominać o sąsiadach. Dotyczy to nie tylko zakłócania spokoju, ale także np. wystawiania śmieci przed drzwi itp. Ochrona praw lokatorów W Królestwie Niderlandów lokatorzy mają dobrą ochronę prawną i nie muszą obawiać się, że z dnia na dzień utracą dach nad głową. Wiele zależy jednak od rodzaju umowy najmu. Imigranci zarobkowi zwykle podpisują umowę zakwaterowania, np. w hotelu czy pensjonacie. W takiej umowie określone są sytuacje, kiedy wynajmujący może zażądać natychmiastowej wyprowadzki z mieszkania lub pokoju. Może to być np. rozwiązanie umowy o pracę, niepłacenie czynszu lub zakłócanie spokoju. W niektórych miejscowościach w Holandii dostępne są mieszkania, których wynajem ma zapobiegać pustostanom. Również wtedy otrzymasz umowę, w której jest dokładnie określone, kiedy musisz wyprowadzić się z pokoju lub mieszkania. Powodem może być np. zbliżający się termin rozbiórki budynku, zaleganie z czynszem lub bycie uciążliwym dla innych lokatorów. W przypadku mieszkań służbowych wykwaterowanie jest możliwe z chwilą rozwiązania umowy o pracę. Jeśli wynajmujesz normalne, samodzielne mieszkanie, jesteś objęty ochroną prawną. Eksmisja jest możliwa tylko w szczególnych wypadkach. Jeśli odmówisz opuszczenia zajmowanego lokalu, wynajmujący musi najpierw uzyskać nakaz sądowy. Ubezpieczenie kosztów leczenia W Niderlandach ubezpieczenie kosztów opieki zdrowotnej jest obowiązkowe. Nawet jeśli nie mieszkasz na stałe w tym państwiei, ale tutaj pracujesz i płacisz podatki, musisz wykupić tutaj ubezpieczenie zdrowotne. Dotyczy to także sytuacji, jeśli jesteś już ubezpieczony w Polsce, ale pracujesz wyłącznie w Niderlandach. Polskie ubezpieczenie zdrowotne nie wystarcza w takim przypadku do spełnienia obowiązku ubezpieczeniowego w Niderlandach. Jeśli pracujesz w tym kraju, członkowie Twojej rodziny (współmałżonek/partner i dzieci) mieszkający w innym kraju mają prawo do korzystania z opieki zdrowotnej na miejscu na podstawie niderlandzkiego ubezpieczenia. Formularz zgłoszenia członków rodziny do ubezpieczenia można dostać u swojego ubezpieczyciela. Po zgłoszeniu trzeba opłacać składki za członków rodziny. Towarzystwa ubezpieczeń kosztów leczenia Można samemu wybrać towarzystwo ubezpieczeń zdrowotnych, w którym chcesz wykupić ubezpieczenie. W niektórych firmach istnieje możliwość przystąpienia na korzystnych warunkach Wydział Konsularny Ambasady RP w Hadze Strona 4

5 do grupowego ubezpieczenia zdrowotnego dla pracowników. Zapytaj o to swojego pracodawcę. Towarzystwo ubezpieczeń zdrowotnych nie może odmówić przyjęcia nikogo do ubezpieczenia w zakresie tzw. pakietu podstawowego (basispakket). Obejmuje on wszystkie niezbędne świadczenia zdrowotne. Stan zdrowia i wiek ubezpieczonego są przy tym bez znaczenia. Zakres świadczeń w pakiecie podstawowym jest taki sam we wszystkich towarzystwach ubezpieczeniowych. Inny może być jednak sposób realizacji świadczeń i wysokość składek. Koszty leczenia Składkę na ubezpieczenie zdrowotne płaci się co miesiąc. Składa się ona z dwóch części: Ubezpieczony opłaca co miesiąc stałą składkę w wybranym towarzystwie ubezpieczeń zdrowotnych. Pracodawca może potrącać tę kwotę z wynagrodzenia i odprowadzać do ubezpieczyciela. Oprócz tego każda osoba, której dotyczy obowiązek ubezpieczeniowy, płaci składkę zależną od dochodów. Tę część składki w całości opłaca pracodawca. Rozliczenie znajdziesz na pasku wypłaty. Osoby prowadzące działalność na własny rachunek nie mają pracodawcy, więc całość składki na ubezpieczenie zdrowotne muszą opłacać same. Dzieci i młodzież poniżej 18 lat nie płacą składek na ubezpieczenie zdrowotne. Dodatek zdrowotny W Niderlandach można ubiegać się o dofinansowanie do ubezpieczenia zdrowotnego, tzw. Dodatek zdrowotny (zorgtoeslag). Część kosztów holenderskiego ubezpieczenia zdrowotnego pokrywa wtedy państwo. Przyznanie dodatku zależy od wysokości dochodów. Im niższe dochody, tym wyższy dodatek zdrowotny. Należy pamiętać o powiadomieniu w porę o zmianach sytuacji osobistej, mających wpływ na prawo do pobierania dodatku i jego wysokość, np. o zakończeniu pracy w Holandii. Pozwoli to uniknąć konieczności zwrotu nienależnie wypłaconych kwot. obszerne informacje na temat dodatku zdrowotnego można znaleźć na stronie Opieka przedszkolna W Niderlandach pracujący rodzice mogą posłać dzieci młodsze niż czteroletnie do żłobka / przedszkola (kinderdagverblijf ) lub powierzyć je zarejestrowanej opiekunce (gastouder). Od czwartego roku życia dzieci uczęszczają do szkoły podstawowej. Opieka przedszkolna dotyczy dzieci poniżej 4 lat. Rodzice zawierają umowę z wybranym przedszkolem lub biurem opiekunek, które jest zarejestrowane w urzędzie gminy, a następnie sami opłacają przesyłane przez nie rachunki. Czasem można starać się o dodatek na opiekę nad dziećmi (kinderopvangtoeslag). Jest to wkład państwa w koszty opieki nad dziećmi w placówce przedszkolnej lub pozaszkolnej. Przyznanie dodatku zależy od kilku czynników, m.in. od wysokości dochodów. O zmianach sytuacji osobistej należy od razu powiadamiać, aby uniknąć konieczności zwrotu nienależnie wypłaconych kwot. Dodatkowe informacje na ten temat można znaleźć na stronie Wydział Konsularny Ambasady RP w Hadze Strona 5

6 Edukacja szkolna W Królestwie Niderlandów wszystkie dzieci mają ustawowo zagwarantowane prawo do nauki. Szkoły podstawowe są przeznaczone dla dzieci w wieku od 4 do około 12 lat. W roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 3 lata, otrzymasz pismo z urzędu miasta lub gminy, informujące o obowiązku zapisania dziecka do szkoły podstawowej. Jest bardzo ważne, aby w porę zapisać dziecko do wybranej szkoły, ponieważ niektóre szkoły mają długie listy oczekujących. Zapisując dziecko do szkoły trzeba podać tzw. numer oświatowy dziecka (onderwijsnummer). Można go uzyskać w urzędzie skarbowym. Po ukończeniu szkoły podstawowej dzieci idą do szkoły średniego szczebla. W Niderlandach obowiązkiem szkolnym objęte są dzieci od 5 do 18 roku życia. Ponieważ zaraz po przyjeździe do Niderlandów i dzieci przybywające z zagranicy nie mówią jeszcze po niderlandzku, pójscie do szkoły jest trudne zarówno dla dziecka, jak i dla szkoły. Z pytaniami na temat właściwej formy opieki i praktycznej realizacji nauczania w szkole podstawowej można zwracać się do ośrodka wsparcia dla uczniów z Europy Środkowej i Wschodniej (Steunpunt MOE leerlingen). Ośrodek posiada listę szkół, które mają dodatkowe możliwości i doświadczenie w zakresie nauczania dzieci, które dopiero od niedawna mieszkają w Niderlandach. (Z ośrodkiem można kontaktować się przez d.albers@kpcgroep.nl, nr tel.: ). Nauka języka niderlandzkiego Istnieje kilka możliwości nauki języka niderlandzkiego: za pośrednictwem pracodawcy lub agencji pracy tymczasowej Niektórzy pracodawcy organizują kursy językowe dla pracowników. Warto zapytać swojego pracodawcę lub agencję pracy tymczasowej o taką możliwość. Za pośrednictwem gminy Oferują one tzw. kurs integracyjny (inburgeringscursus), który obejmuje naukę języka niderlandzkiego i praktyczną wiedzę o społeczeństwie holenderskim. Samokształcenie Jest wiele książek do samodzielnej nauki języka niderlandzkiego. Patrz: i Biblioteki publiczne Tam można wypożyczyć materiały do nauki języka. Oczywiście trzeba się najpierw zapisać do biblioteki. Dodatkowe informacje znajdziesz na Integracja społeczna Królestwo Niderlandów przywiązuje dużą wagę do integracji społecznej cudzoziemców, czyli nauki języka i poznania społeczeństwa niderlandzkiego. Kursy integracyjne nie są obowiązkowe dla obywateli polskich, ale sama integracja ze społecznością, w której się żyje, jest wskazana. Również znajomość języka niderlandzkiego nie jest konieczna, aby móc pracować w tym kraju. Mimo to warto zadać sobie ten trud, nawet jeśli przyjeżdża się do Niderlandów na krótki pobyt. Łatwiej można sobie poradzić wtedy w codziennym życiu i zrozumieć różne istotne informacje. Dzięki temu Wydział Konsularny Ambasady RP w Hadze Strona 6

7 lepiej można poznać swoje prawa i obowiązki. Jeśli jesteś zameldowany w miejscu zamieszkania, możesz kwalifikować się do nieobowiązkowych kursów integracyjnych oferowanych przez daną gminę. Przerejestrowanie samochodu przywiezionego z Polski W Królestwie Niderlandów cudzoziemców przesiedlających się do tego państwa w związku z pracą, nauką, studiami, itd. obowiązuje wymóg przerejestrowania samochodu na tablice holenderskie. Dotyczy on wszystkich obcokrajowców, którzy zameldowali się w danej gminie holenderskiej. Spełnienie wymogu zarejestrowania pojazdu samochodowego w Niderlandach wiąże się z obowiązkiem uiszczenia podatku drogowego, z którego Państwo pokrywa koszty budowy dróg i ich eksploatacji. Podatek ten waha się w granicach euro miesięcznie. Jego wysokość zależy od szeregu czynników, w tym pojemności silnika, wagi samochodu, rodzaju paliwa, a nawet regionu Niderlandów. W czasie kontroli przeprowadzanych na drogach tutejsza policja sprawdza, czy cudzoziemiec, będący właścicielem pojazdu, spełnił obowiązek jego przerejestrowania na tablice niderlandzkie. Niedopełnienie tego obowiązku skutkuje otrzymaniem mandatu, który bezwzględnie trzeba zapłacić. Praca w Niderlandach Zatrudnienie polskich pracowników w Niderlandach może mieć następujące formy: Praca dla niderlandzkiego pracodawcy Umowa o pracę ( pracę czasową) może być podpisana bezpośrednio z pracodawcą, u którego wykonywana jest pracę lub też z niderlandzką agencją pracy tymczasowej ( uitzendbureau). W tym ostatnim przypadku zatrudniony jest kierowany do pracy w innej firmie lub w kilku różnych firmach. W umowie o pracę określona jest m.in. wysokość wynagrodzenia, godziny pracy oraz omówione sprawy urlopowe. Nigdy nie należy podpisywać żadnych dokumentów, który treść nie jest zrozumiała. W takim przypadku należy poprosić o egzemplarz umowy w języku polskim Poprzez podjęcie pracy w Niderlandach powstaje obowiązek ubezpieczenia społecznego w Holandii.. Pracodawca potrąca z wynagrodzenia zaliczkę na podatek dochodowy i składki na ubezpieczenia społeczne, które musi odprowadzić do Urzędu Skarbowego. Za każdym razem, kiedy zmienia się wysokość wynagrodzenia albo sposób jego wypłaty, pracodawca ma obowiązek wręczyć pracownikowi zestawienie (pasek wypłaty), z którego wynika, ile wynosi wynagrodzenie brutto, jakie kwoty zostały potrącone i jaka kwota netto do wypłaty. Pracownik oddelegowany do pracy w Niderlandach W przypadku czasowej pracy w Niderlandach na rzecz polskiego pracodawcy lub za pośrednictwem agencji pracy tymczasowej z siedzibą w Polsce, pracownika łączy umowa o pracę z polskim podmiotem. Dlatego postanowienia umowy muszą być zgodne z polskimi przepisami prawnymi. Pracodawcę obowiązują jednak także niektóre niderlandzkie przepisy. Pracodawca nie może w żadnym wypadku płacić mniej, niż wynosi holenderska ustawowa płaca minimalna i jest zobowiązany do wypłaty dodatku urlopowego (vakantietoeslag). Również warunki bhp w miejscu Wydział Konsularny Ambasady RP w Hadze Strona 7

8 pracy muszą spełniać minimalne wymagania ustawowe obowiązujące w Niderlandach. Skargi dotyczące warunków pracy i wypłacanego wynagrodzenia można zgłaszać miejscowej inspekcji pracy(arbeidsinspectie). W przypadku pracy za pośrednictwem polskiej agencji pracy tymczasowej, pracodawca musi od pierwszego dnia potrącać i odprowadzać także niderlandzki podatek od wynagrodzeń. Agencja ma również obowiązek wręczyć pracownikowi zestawienie (pasek wypłaty), na którym podane są wszystkie potrącone wypłacone kwoty. W Niderlandach w niektórych firmach i branżach obowiązuje wysokość wynagrodzenia, godziny pracy itp. uzgodnione przez związki zawodowe i organizacje pracodawców w zakładowych lub branżowych układach zbiorowych pracy, tzw. CAO. Składki na ubezpieczenia społeczne można nadal opłacać w Polsce. Trzeba w tym celu wypełnić formularz E 101 i złożyć go w swoim oddziale ZUS w Polsce Praca na zasadzie samozatrudnienia W Niderlandach można prowadzić działalność gospodarczą na własny rachunek w dwojaki sposób: Jako firma zarejestrowana w Polsce Muszą to potwierdzać odpowiednie polskie dokumenty. Są to: zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, numer NIP i numer REGON. Jeśli spełnione są określone warunki, można pozostać w polskim systemie ubezpieczeń społecznych. W tym celu należy złożyć w swoim oddziale ZUS wypełniony formularz E101. Jeśli działalność gospodarcza jest zarejestrowana w Polsce a polska firma wykonujezlecenia w Niderlandach przez okres dłuższy niż 183 dni, wówczas należy (jako jednoosobowa firma lub polski pracodawca) odprowadzać w Holandii podatki od swoich dochodów lub wynagrodzenia pracowników. Jeśli pracownicy są wynajmowani innym firmom w Niderlandach, obowiązek ten istnieje od pierwszego dnia, kiedy pracownicy wykonują pracę w tym państwie. Jako jednoosobowa firma zarejestrowana w Niderlandach Po zarejestrowaniu firmy w Niderlandach przedsiębiorca polski jest sam odpowiedzialny za płacenie podatków w Niderlandach. Jako niderlandzki podatnik podlega też tutejszym przepisom w zakresie ubezpieczeń społecznych. Oznacza to, że nabywa on prawa do emerytury podstawowej (AOW) i renty rodzinnej (ANW). Może mu także przysługiwać zasiłek rodzinny (kinderbijslag) i ewentualnie inne świadczenia rodzinne (takie jak indywidualny budżet na dziecko kindgebonden budget). W Niderlandach osoby pracujące na zasadach samo zatrudnienia nie podlegają jednak obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym na wypadek bezrobocia, choroby i niezdolności do pracy. Wiele towarzystw ubezpieczeniowych oferuje jednak dodatkowe indywidualne ubezpieczenia w tym zakresie. O gromadzenie środków na dodatkową emeryturę należy zatroszczyć się we własnym zakresie. Rejestracji firmy w Holandii dokonuje się we właściwej miejscowej Izbie Handlowej (Kamer van Koophandel, w skrócie KvK). Jeśli pracodawca zatrudnia pracowników, jesteś odpowiedzialny za odprowadzanie zaliczek na podatek dochodowy. Jeśli pracodawca nie ma pracowników (tzw. ZZP, czyli jednoosobowa działalność gospodarcza), zleceniodawca może chcieć upewnić się, jaki jest status podatkowy polskiego przedsiębiorcy. Zleceniodawcy może chcieć mieć pewność, że przedsiębiorca z Polski sam odprowadza podatek dochodowy i składki na ubezpieczenia społeczne. W tym przypadku, aby sprostać przedstawionemu wymogowi, można w niderlandzkim urzędzie skarbowym złożyć wniosek o wydanie zaświadczenia VAR (zaświadczenie o stosunku pracy i Wydział Konsularny Ambasady RP w Hadze Strona 8

9 kwalifikacji podatkowej dochodów). Zaświadczenie dotyczy tylko prac, jakie przedsiębiorca z Polski wykonuje dla zleceniodawców w Niderlandach, a nie działalności handlowej, takiej jak kupno i sprzedaż produktów. Umowa o pracę Zgodnie z prawem niderlandzkim do podpisania umowy o pracę nie są potrzebne żadne dokumenty. Wielu pracodawców wymaga jednak okazania dowodu tożsamości. Zawsze należy poprosić o egzemplarz umowy o pracę w języku polskim. Nigdy nie należy podpisywać umowy, jeśli nie rozumie się jej treści. Nie można również wyrażać zgody na umowę, w której celowo podane jest zaniżone wynagrodzenie, a pracodawca obiecuje wypłacać część wynagrodzenia w gotówce ( na czarno ). W ten sposób pracownik popełnia oszustwo, pomaga pracodawcy nieuczciwie się wzbogacić, a w razie choroby albo utraty pracy otrzyma zasiłek oparty tylko na kwocie podanej w umowie o pracę. W Niderlandach umowy o pracę nie można rozwiązać z dnia na dzień. Zarówno pracownika, jak i pracodawcęobowiązuje okres wypowiedzenia. Zwykle okres wypowiedzenia wynosi jeden miesiąc. Tylko podczas okresu próbnego można rozwiązać umowę praktycznie ze skutkiem natychmiastowym. Nie należy dać się zastraszyć, jeśli pracodawca chce z miejsca zwolnić pracownika. W takim wypadku należy na piśmie poinformować pracodawcę o gotowości do pracy i poszukać pomocy prawnej. Można ją uzyskać m.in. w biurze pomocy prawnej Juridisch loket, dotowanej przez niderlandzkie instytucje rządowe. Jeśli osoba poszkodowana nie jest w stanie się porozumieć pod względem językowym, zostanie (za darmo) wezwany tłumacz. Dodatkowe informacje można znaleźć na stronie Jeśli pracownik z Polski posiada umowę o pracę na czas określony, która kończy się w uzgodnionym terminie, umowa rozwiązuje się z mocy prawa. Przy zawieraniu umowy o pracę z pracodawcą niderlandzkim lub z tutejszym biurem pośrednictwa pracy (Uitzendbureau) należy zawsze uważnie i wnikliwie czytać treść przedstawianej pracownikowi do podpisu umowy. W żadnym przypadku nie wolno podpisywać umów sporządzonych w języku, który nie jest znany pracownikowi. Należy brać pod uwagę, że ewentualne negatywne konsekwencje związane z podpisaniem niekorzystnej umowy będą obciążały przede wszystkim pracownika. Przy wyborze biura pośrednictwa, z którym osoba z Polski zamierza zawrzeć umowę warto upewnić się, czy biuro to jest godne zaufania. Wskazówką może być tu np. fakt przynależności biura do jednej z organizacji zrzeszających biura pośrednictwa pracy takich jak np. ABU czy NBBU. Większość poważnych biur, o ustabilizowanej pozycji na miejscowym rynku pracy, zrzeszona jest w organizacjach branżowych i przestrzega ustalonych przez te organizacje standardów w zakresie jakości oferowanych klientom biur (pracownikom i pracodawcom) usług. W kontaktach z biurami pośrednictwa pracy należy pamiętać, że: biura nie pobierają opłat od pracowników za ich rozlokowanie ( tj. załatwienie pracy u niderlandzkiego pracodawcy), biuro ma obowiązek, z wyprzedzeniem, poinformować pracownika o warunkach panujących w miejscu pracy i ewentualnie warunkach zamieszkania. Wydział Konsularny Ambasady RP w Hadze Strona 9

10 Przystępując do podpisania umowy o pracę należy upewnić się, czy zawiera ona podstawowe elementy takie jak: dokładne dane stron umowy (w przypadku pracodawcy firmy: nazwa, siedziba, numer w rejestrze handlowym); rodzaj i miejsce wykonywania pracy; data rozpoczęcia i zakończenia umowy. Dla prawidłowego zabezpieczenia praw pracowniczych należy zadbać, aby w umowie o pracę uregulowane zostały następujące kwestie: wymiar godzin pracy - czas pracy powinien być określony w wymiarze dziennym lub tygodniowym; wysokość wynagrodzenia (stawka za godzinę, miesięcznie lub tygodniowo), termin i sposób jego wypłaty; liczba przysługujących pracownikowi dni urlopu i termin nabycia prawa do pierwszego urlopu; rozstrzygnięcie, czy pracownik jest opłacany również za czas gotowości do pracy (tj. za czas, kiedy z przyczyn zależnych od pracodawcy nie ma możliwości świadczenia pracy); jeżeli w umowie przewidziane są konsekwencje finansowe za przedterminowego rozwiązania umowy przez pracownika, należy zadbać, aby sytuacje, w których te konsekwencje będą wyciągane były precyzyjnie opisane Przekształcenie umowy zawartej na czas określony w umowę na czas nieokreślony Umowa na czas określony staje się umową na czas nieokreślony, jeśli: zawierana jest czwarta, kolejna umowa na czas określony, o ile przerwy pomiędzy kolejnymi umowami nie były dłuższe niż trzy miesiące; jeżeli okres zatrudnienia na podstawie dwóch lub więcej umów na czas określony wynosi (łącznie z przerwami pomiędzy umowami) 36 miesięcy. Zakończenie umowy o pracę Umowa na czas określony wygasa z dniem, w którym upływa okres, na który została zawarta umowa lub, gdy zakończy się wykonywanie dzieła, na które umowa została zawarta. Wcześniejsze rozwiązanie umowy zawartej na czas określony możliwe jest jedynie na podstawie porozumienia stron. Niektóre umowy przewidują kary finansowe za ich przedterminowe rozwiązanie. Podpisując taką umowę należy upewnić się, że sankcja w postaci kary finansowej miała charakter symetryczny Wydział Konsularny Ambasady RP w Hadze Strona 10

11 tj., aby mogła być nałożona zarówno na pracownika, jaki na pracodawcę, w zależności od tego, która ze stron przed terminem odstąpi od umowy. Umowa na czas nieokreślony może być rozwiązana: za porozumieniem stron, na podstawie wypowiedzenia jednej ze stron lub, na podstawie orzeczenia sądu. Wymiar czasu pracy Czas pracy i przepisowe przerwy w pracy są w Niderlandach reguluje ustawy prawo o czasie pracy (Arbeidstijdenwet) oraz układy zbiorowe (Collectieve Arbeidsovereenkomst CAO) obowiązujące w poszczególnych branżach gospodarki. Zasadniczo liczba godzin pracy w tygodniu powinna średnio wynosić nie więcej niż 45. W trakcie jednej zmiany nie wolno pracować dłużej niż 10 godzin. Praca w niedziele dozwolona jest jedynie w instytucjach, których nieprzerwana działalność jest nieodzowna. Praca na nocną zmianę to praca, która w całości lub w części wykonywana jest między godziną 00.00, a 6.00 rano. Po nocnej zmianie pracownikowi przysługuje przynajmniej 14 godzin odpoczynku, a po 7 zmianach nocnych, co najmniej 48 godzin odpoczynku. Przerwa w pracy to nieprzerwany czas odpoczynku trwający, co najmniej 15 minut. Przerwa przysługuje pracownikowi, jeśli czas jego pracy wynosi więcej niż 5,5 godziny. Należy ją wykorzystać pomiędzy drugą godziną od rozpoczęcia pracy, a na dwie godziny przed jej zakończeniem. Przerwa może być podzielona na części, jednak nie krótsze niż 15 minut. Kwestia, czy czas przerwy jest wliczany do czasu opłacanego przez pracodawcę jest sprawą, którą należy uregulować indywidualnie z pracodawcą. Struktura przerw w pracy Pracownicy od 18 lat Standardowe ustalenia Ustalenia ewentualne Ponad 5,5 godzin pracy w ciągu jednej zmiany 0,5 godziny jednokrotnie 0,5 godziny jednokrotnie lub 2 x 15 minut Ponad 8 godzin pracy w ciągu jednej zmiany Ponad 10 godzin pracy w ciągu jednej zmiany Płaca minimalna 0,75 godziny (45 minut), z czego 0,5 godziny jednokrotnie 1 godzina, z czego 0,5 godziny jednokrotnie 0,5 godziny jednokrotnie lub 2 x 15 minut 0,5 godziny jednokrotnie lub 2 x 15 minut Wynagrodzenie minimalne brutto określa Ustawa o minimalnych stawkach wynagrodzeń i dodatku urlopowego. Pracodawca jest zobowiązany do umieszczenia na pasku wynagrodzeń kwoty wynagrodzenia minimalnego, jaka obowiązuje aktualnie w przypadku danego pracownika. Kwoty Wydział Konsularny Ambasady RP w Hadze Strona 11

12 minimalnego wynagrodzenia brutto są podwyższane 1 stycznia i 1 lipca każdego roku. Od 1 lipca 2011r. obowiązują następujące stawki minimalnego wynagrodzenia brutto: miesięcznie 1.424,40 euro tygodniowo 328,70 euro dziennie 65,74 euro Powyższe stawki odnoszą się do pracowników powyżej 23 roku życia. Stawki wynagrodzenia dla osób poniżej 23 roku życia można znaleźć na stronie: Pracodawca może umówić się z pracownikiem na płacenie stawki akordowej (za wykonane produkty lub czynności) jedynie, jeśli stawka ta będzie wyższa od wyżej podanych. Zatrudnianie na podstawie niższych niż ww. stawek wynagrodzenia skutkuje odpowiedzialnością finansową pracodawców. Maksymalna wymiar grzywny, jaka może być nałożona na pracodawcę za zatrudnianie pracownika na podstawie stawek niższych niż ustawowe wynosi obecnie 6700 euro. Podatki Każda osoba podejmująca pracę w Niderlandach ma obowiązek wystąpienia o nadanie numeru identyfikacji podatkowej i ubezpieczeniowej, tzw. numeru SOFI. O nadanie numeru SOFI należy wystąpić do właściwego miejscowo urzędu skarbowego. Procedura uzyskania numeru SOFI jest bardzo prosta i nie wiąże się z żadnymi opłatami. Zaliczka na podatek dochodowy odprowadzana jest przez pracodawcę od kwoty brutto comiesięcznych dochodów. Jej wysokość zależy od wysokości dochodów w skali roku. Podobnie jak w Polsce, podatnik w Niderlandach ma obowiązek składania rocznego zeznania podatkowego. Podstawowe progi podatkowe: Skala Roczne dochody brutto Stawki podatku dla osób do 65 roku życia 1 do euro 33,65% 2 od do euro 41,40% 3 od do euro 42,00% 4 powyżej euro 52,00% W Niderlandach istnieje rozbudowany system ulg podatkowych. Korzystając z ulg podatnicy mają możliwości znacznego zredukowania swoich obciążeń podatkowych. Po wykorzystaniu ulg osoby osiągające względnie niskie dochody są praktycznie całkowicie zwolnione z obciążeń podatkowych (szczególnie w dwóch pierwszych progach podatkowych). Ulgi podatkowe: Wydział Konsularny Ambasady RP w Hadze Strona 12

13 Algemene heffingskorting (ogólna ulga podatkowa) Arbeidskorting (ulga na podstawie dochodów) Combinatiekorting (ulga na dzieci mieszkające u rodziców) Aanvullende alleenstaande-ouderkorting(ulga dla rodzica samotnie wychowującego dziecko Kinderkorting (ulga dla rodziców) Szczegóły dotyczące podatków i ulg podatkowych w Niderlandach można znaleźć na stronie internetowej: Informacje o zasadach rozliczeń podatkowych zgodnie z umową dwustronną pomiędzy Polską i Niderlandami o unikaniu podwójnego opodatkowania dostępne są na stronie internetowej polskiego Ministerstwa Finansów: oraz na stronie Ambasady RP w Hadze: Składki na ubezpieczenie społeczne Obowiązkiem pracodawcy jest odprowadzanie składek ubezpieczeniowych na rzecz podstawowego świadczenia emerytalnego tzw. AOW, na wypadek bezrobocia, składek na ubezpieczenie chorobowe oraz na wypadek niezdolności do pracy. Pracodawca nie ma (inaczej niż w Polsce) obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenie zdrowotne pracownika. Od dnia 1 stycznia 2006 r. opłacanie składki na ubezpieczenie zdrowotne jest obowiązkiem każdej osoby zameldowanej w Holandii. Co do zasady obowiązek opłacania składki zdrowotnej obciąża pracownika. Bez samodzielnego opłacania takiej składki, obywatel polski pracujący w Niderlandach nie będzie miał prawa do korzystania z bezpłatnych usług medycznych w Niderlandach. Miesięczna kwota składki na ubezpieczenie zdrowotne waha się w granicach euro, w zależności od ubezpieczyciela oraz od zakresu ubezpieczenia. Od dnia 1 stycznia 2008 roku wprowadzono tzw. wkład własny, tzn. pierwsze 150 euro kosztów w skali roku kalendarzowego, za wyjątkiem wizyt u lekarza domowego, należy uiścić samemu. Szczegółowe informacje o zasadach naliczania i odprowadzania składek na ubezpieczenia pracownicze można uzyskać na stronie Instytutu Świadczeń Pracowniczych (Uitvoeringsinstituut Werknemers Verzekeringen, UWV): Urlop i świadczenia urlopowe Zgodnie z prawem obowiązującym w Niderlandach każdy pracownik ma prawo do płatnego urlopu wypoczynkowego. Przy pracy na pełny etat pracownikowi przysługuje minimum 20 dni urlopu w skali roku. Umowa o pracę lub układ zbiorowy dla danej branży mogą przewidywać większy niż ww. minimalny wymiar urlopu. Kwestia nabycie prawa do wykorzystania pierwszego urlopu oraz liczba dni tego urlopu podlegają uzgodnieniu pomiędzy pracodawcą i pracownikiem, najlepiej w umowie o pracę. Wydział Konsularny Ambasady RP w Hadze Strona 13

14 W związku z prawem do urlopu osobom zatrudnionym w Niderlandach przysługuje tzw. świadczenie urlopowe. Świadczenie to naliczane jest od pierwszego dnia pracy. Jego wysokość to, co najmniej 8% miesięcznego wynagrodzenia brutto. Bliższe informacje o zasadach naliczania i wypłacania świadczenia urlopowego można znaleźć na stronie Choroba W okresie niezdolności do pracy pracownikowi przysługuje prawo do zasiłku chorobowego w wymiarze odpowiadającym, co najmniej 70% miesięcznego wynagrodzenia. Świadczenie takie może być wypłacane nie dłużej niż dwa lata. Niezdolność do pracy musi być poświadczona przez upoważnionego lekarza. Pracodawca może określić zasady, których pracownik musi przestrzegać w czasie choroby. Zasady te muszą być zatwierdzone przez Służbę ds. warunków pracy (Arbodienst) lub kontrolowane przez wewnętrznego eksperta. Jeśli pracownik nie przestrzega zapisanych reguł, pracodawca może wstrzymać wypłacanie świadczeń. W czasie choroby pracodawca może zaproponować pracownikowi wykonywanie pracy zastępczej. Osoby zatrudnione przez biura pośrednictwa pracy na czas określony otrzymują świadczenie chorobowe tylko w czasie trwania umowy. Inne uprawnienia pracownicze Ciąża: Pracownica ma prawo do urlopu podczas ciąży i urlopu opiekuńczego. Wynosi on 16 kolejnych tygodni i zaczyna się na cztery do sześciu tygodni przed oczekiwanym porodem. Kwestia wynagrodzenia powinna być uregulowana w umowie o pracę: pracodawca może kontynuować wypłatę wynagrodzenia przez ten okres lub wstrzymać wypłacanie. Wówczas osoba otrzymuje zasiłek opiekuńczy od UWV. Urlop opiekuńczy: Pracownicy mają prawo do bezpłatnego urlopu opiekuńczego nad dzieckiem do 8 roku życia, jeśli przepracowali co najmniej 1 rok. Zasiłek dla bezrobotnych w Królestwie Niderlandów ( WW-uitkering) Poniższa informację o zasadach przyznawania i wypłacania zasiłku dla bezrobotnych została opracowana w oparciu o dane uzyskane przez Wydział Konsularny Ambasady RP w Hadze w Urzędzie ds. Realizacji Ubezpieczeń Pracowniczych (UWV) Umowa na czas nieokreślony Osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, które utraciły zatrudnienie w wyniku zwolnienia przez pracodawcę mogą zwrócić się do rady zakładowej (ondernemingsraad), Wydział Konsularny Ambasady RP w Hadze Strona 14

15 związków zawodowych (vakbond) lub poradni prawnej (Juridisch Loket) o pomoc w ustaleniu, czy zwolnienie odbywa się zgodnie z przepisami. Jeśli pracownik rezygnuje z umowy na czas nieokreślony na rzecz nowej pracy na czas określony, musi się liczyć z tym, że po wygaśnięciu kontraktu nie będzie miał prawa do zasiłku. Przy zwolnieniu pracodawca musi przestrzegać terminu wypowiedzenia. Jest on z góry ustalony dla umów na czas nieokreślony i wynosi: Staż pracy Krótszy niż 5 lat Od 5 do 10 lat Od 10 do 15 lat Powyżej 15 lat Okres wypowiedzenia 1 miesiąc 2 miesiące 3 miesiące 4 miesiące Umowa na czas określony W przypadku umów na czas określony termin wypowiedzenia powinien być określony w umowie. Regulacje dotyczące okresu wypowiedzenia znajdują się również w układach zbiorowych poszczególnych branż (CAO). W okresie wypowiedzenia pracodawca jest zobowiązany do płacenia wynagrodzenia zwalnianemu pracownikowi. Jeśli rozwiązanie umowy o pracę odbywa się za porozumieniem stron, należy pamiętać o następujących warunkach: zarówno pracownik, jak i pracodawca są zgodni, co do kwestii rozwiązania umowy; pracownik i pracodawca ustalili kwestie finansowe związane z zakończeniem umowy, tj. np. wysokość odszkodowania dla pracownika z tytułu zwolnienia; wszelkie uzgodnienia związane z zakończeniem umowy za porozumieniem stron mogą zostać spisane w odrębnej umowie (beëindigingsovereenkomst). Zwolnienie z winy pracownika W toku rozpatrywania wniosku o zasiłek dla bezrobotnych urząd niderlandzki UWV sprawdza, czy pracownik nie został zwolniony z własnej winy, bowiem może to mieć wpływ na rozstrzygnięcie o prawie do zasiłku. Wydział Konsularny Ambasady RP w Hadze Strona 15

16 Pracownika uznaje się za zwolnionego z własnej winy, jeśli powodem jego zwolnienia było złe zachowanie, działanie na niekorzyść firmy lub porzucenie pracy. Zwolnienie w okresie próbnym uznaje się za zawinione przez pracownika. Praca dla biura pośrednictwa pracy (uitzendbureau) Umowy o pracę z biurami pośrednictwa są najczęściej umowami na czas określony. Po wygaśnięciu pierwotnego terminu, na jaki została zawarta umowa, pracodawca może zaproponować pracownikowi przedłużenie stosunku zatrudnienia lub zrezygnować z jego pracy. Jeżeli pracodawca nie oferuje pracownikowi kontynuacji zatrudnienia umowa o pracę wygasa po upływie pierwotnego terminu, na jaki została zawarta. Aby móc skutecznie ubiegać się o zasiłek dla bezrobotnych po zakończeniu pracy dla biura pośrednictwa pracy, pracownik jest zobowiązany: - przed wygaśnięciem umowy zgłosić u pracodawcy chęć przedłużenia kontraktu; - od momentu otrzymania informacji, że umowa nie będzie przedłużana, natychmiast rozpocząć poszukiwanie nowej pracy; - spełniać pozostałe warunki przyznawania zasiłku dla bezrobotnych. Praca przez biuro pośrednictwa pracy jest podzielona na trzy fazy: A, B, C. W fazie A, tj w pierwszych 26 tygodniach, zarówno pracownik, jak i pracodawca mogą zakończyć umowę ze skutkiem natychmiastowym bez okresu wypowiedzenia. W fazie B zasadniczo obowiązuje już okres wypowiedzenia, ale nadal jest to umowa na czas określony. Faza C rozpoczyna się, gdy zawierana jest czwarta, kolejna umowa lub, gdy dwie kolejne umowy zawarte są na okres dłuższy niż 36 miesięcy. W fazie C pracodawca, aby zwolnić pracownika, musi wystąpić o zgodę Centrum ds. Pracy i Dochodów (Centrum voor Werk en Inkomen, CWI). Jeśli umowa o pracę oparta jest na Układzie Zbiorowym Pracy Pracowników Tymczasowych ABU (CAO-ABU), zasady są nieco inne: Faza A trwa 78 tygodni, a nie 26. Faza C natomiast rozpoczyna się, jeśli zawarto ponad 8 umów na czas określony lub czas obowiązywania kolejnych umów wynosi ponad dwa lata (24 miesiące). Jeśli pracodawca z przyczyn od siebie niezależnych nie jest w stanie zapewnić pracownikowi pracy lub zapewnia jej mniej niż przewiduje kontrakt, może wystąpić do o zgodę na skrócenie wymiaru czasu pracy i podjęć starania o przyznanie pracownikowi zasiłku na czas powrotu do pełnego wymiaru czasu pracy. O przyznanie takiego zasiłku zwraca się do UWV pracodawca. Tego typu zasiłek przysługuje również pracownikom w przypadku, gdy pracodawca nie jest w stanie wypłacić im należnego wynagrodzenia z powodu upadłości firmy. Warunki uzyskania zasiłku dla bezrobotnych według UWV Wydział Konsularny Ambasady RP w Hadze Strona 16

17 1.Zatrudniony staje się uprawnionym do zasiłku jeśli utracił pracę na 5 lub więcej godzin tygodniowo. Jeśli średnio pracował poniżej 10 godzin tygodniowo, prawo do zasiłku przysługuje w przypadku utraty połowy wymiaru czasu pracy. Prawo do ubiegania się o zasiłek przysługuje osobom, które opłacały ubezpieczenie na wypadek bezrobocia. 2.Osoba zatrudniona czyniła wszystko, co było możliwe, aby uniknąć bezrobocia. Na przykład, od razu zaczęła szukać nowej pracy. 3.Pracownik, który utracił pracę musi spełnić tzw. warunek tygodni (weekeneis). Oznacza to, że w okresie przed zwolnieniem przepracował co najmniej 26 w okresie ostatnich 36 tygodni. 4.Pracownik, który utracił pracę powinien być gotowy do natychmiastowego podjęcia nowego zatrudnienia. Jak ubiegać się o zasiłek dla bezrobotnych? Wniosek o przyznanie zasiłku można złożyć przez Internet. Wyjaśnienie, jak poprawnie wypełnić wniosek jest dostępne na stronie internetowej: Wniosek o zasiłek można złożyć już na trzy tygodnie przed datą wygaśnięcia umowy o pracę. Po wypełnieniu i wysłaniu wniosku przez Internet, wnioskodawca otrzyma od urzędu UWV elektroniczne potwierdzenie przyjęcia wniosku. Następnie, w ciągu czterech dni, UWV skontaktuje się z wnioskodawcą telefonicznie. Rozmowa służy wstępnemu zweryfikowaniu wniosku. UWV poinformuje, następnie, czy wniosek jest kompletny oraz o tym, czego można się spodziewać od UWV. Wniosek można wypełnić również w najbliższym biurze CWI, korzystając z pomocy pracownika biura. Osoba starająca się o zasiłek ma obowiązek zarejestrować się jako osoba poszukująca pracy. Rejestracji można dokonać przez Internet na stronie internetowej: lub w najbliższym biurze CWI. Jeśli osoba rejestrująca się jako bezrobotna wybierze drugi wariant, należy pamiętać, że wizyta w CWI musi być poprzedzona wcześniejszym umówieniem się. Udając się do CWI proszę pamiętać o zabraniu ze sobą ważnego paszportu lub dowodu osobistego i oficjalnego dokument z informacją o nadaniu numerem BSN/SOFI. W terminie do czterech tygodni od wpłynięciu wniosku o przyznanie zasiłku urząd UWV poinformuje wnioskodawcę o swojej decyzji. Jeżeli wniosek zostanie uwzględniony, wypłaty będą przysługiwały począwszy od dnia, w którym upłynął termin wygaśnięcia umowy o pracę. Okres wypłacania zasiłku Zasiłek dla bezrobotnych może być wypłacany przez okres od 3 do 38 miesięcy (2 lata i 2 miesiące). Okres, na jaki jest przyznany zasiłek zależy od indywidualnej historii zatrudnienia określonego pracownika. Wydział Konsularny Ambasady RP w Hadze Strona 17

18 Jeśli pracownik przepracował minimalny okres 26 tygodni w ostatnich 36 tygodniach wówczas przysługiwać mu będzie zasiłek na czas nie dłuższy niż trzy miesiące. Aby uzyskać zasiłek na okres dłuższy niż trzy miesiące, należy spełniać tzw. warunek lat (jareneis). Oznacza to, że w ciągu ostatnich pięciu lat kalendarzowych wnioskodawca przepracował minimum cztery lata, z czego w każdym roku, przez co najmniej 52 dni otrzymywał wypłatę. Do historii zatrudnienia liczą się również lata: bezpłatnego urlopu, opieki nad dziećmi, opieki nad niepełnosprawnymi lub chorymi (mantelzorg), pracy za granicą. Wysokość zasiłku Wysokość zasiłku dla bezrobotnych obliczana jest indywidualnie, w oparciu o średnią stawkę dzienną (dagloon) wnioskodawcy z okresów zatrudnienia. Przez pierwsze dwa miesiące bezrobotny otrzymuje 75% średniej stawki dziennej. W kolejnych miesiącach zasiłek wynosi 70% tej stawki. Średnia stawka dzienna to kwota, jaką średnio zarabiał pracownik w okresie zatrudnienia w czasie ostatniego roku do momentu zwolnienia. Średnia stawka dzienna nie może przekroczyć maksymalnej stawki dziennej ustalonej ustawowo. Od kwoty zasiłku potrącane są składki na dodatek wakacyjny i ubezpieczenie chorobowe. W niektórych przypadkach potrąca się również składki emerytalne. Dodatek wakacyjny wypłaca się w maju. Jeśli ostatni zasiłek wypłacany jest przed majem, wraz z nim wypłacany jest dodatek wakacyjny. Urząd UWV potrąca od zasiłku obowiązkową składkę na ubezpieczenie chorobowe w wysokości 6,5%. Ponadto bezrobotny jest zobowiązany do opłacania odrębnej składki na obowiązkowe ubezpieczenie od kosztów leczenia w wybranej przez siebie firmie ubezpieczeniowej. Składka emerytalna potrąca jest bezrobotnym, którzy spełniają następujące warunki: - mają 40 lat lub więcej w momencie utraty pracy; - u ostatniego pracodawcy objęci byli funduszem emerytalnym; - mają prawo do zasiłku dla bezrobotnych. Zasiłek jest wypłacany co 4 tygodnie. UWV przelewa pieniądze na konto bezrobotnego. Bezrobotny otrzymuje odcinek, na którym zawarta jest informacja o wysokości zasiłku oraz potrąceniach. Wydział Konsularny Ambasady RP w Hadze Strona 18

19 Jeśli zasiłek jest przyznany w kwocie poniżej ustalonego minimum socjalnego (sociaal minimum - jego wysokość można sprawdzić w Internecie na stronie: ) poza zasiłkiem można ubiegać się o dodatek tzw. toeslag, który wyrówna dochody do ustawowego minimum. O dodatek można wystąpić w terminie sześciu tygodni od momentu przyznania zasiłku. Prawa i obowiązki wynikające z przyznania zasiłku dla bezrobotnych 1. Osoba bezrobotna korzystająca z zasiłku, co cztery tygodnie ma obowiązek uzupełniać tzw. listę pracy (werkbriefje). Na liście regularnie uzupełnia się następujące dane : czy nadal się jest bezrobotnym; czy w okresie, którego dotyczy lista bezrobotny pracował; czy nastąpiły zmiany w sytuacji bezrobotnego pobierającego zasiłek.. 2. Od 1 stycznia 2007 roku bezrobotny nie ma obowiązku spisywania na liście pracy przypadków ubiegania się o pracę. Kwestie związane z ubieganiem się o pracę należy ustalać indywidualnie z doradcą w CWI lub opiekunem reintegracyjnym z UWV. 3.Pracownik jest zobowiązany przekazywać UWV, na bieżąco, następujące informacje o zmianach: zmiany w danych osobowych (np. adres, numer telefonu, numer rachunku bankowego); zmiany stanu cywilnego i sytuacji rodzinnej (np. zawarcie lub rozwiązanie związku małżeńskiego, narodziny dziecka); dochody poza pracą (np. dodatek do zasiłku - jeśli nie jest przyznany przez UWV, zasiłek chorobowy itp.); zmiany w dochodach partnera, jeśli bezrobotny otrzymuje dodatek do zasiłku; rozpoczęcie, zakończenie, przerwanie kształcenia; urlop; inne zmiany, które mogą mieć wpływ na prawo do zasiłku i jego wymiar. Urlop W czasie pobierania zasiłku dla bezrobotnych przysługuje 20 dni urlopu w ciągu roku. Każdy urlop, wyjazd na terenie Holandii i za granicę musi być zgłoszony do UWV. Można tego dokonać na formularzu mutatieformulier WW dostępnym w UWV. Choroba W przypadku choroby należy najpóźniej w drugim dniu jej trwania poinformować UWV. Można tego dokonać telefonicznie pod numer: Jeśli bezrobotny zachoruje w czasie urlopu, Wydział Konsularny Ambasady RP w Hadze Strona 19

20 również urlopu za granicą, także jest zobowiązany powiadomić UWV o tym fakcie. W przypadku choroby podczas pobytu za granicą należy wystąpić do miejscowego lekarza o wystawienie stosownego potwierdzenia i przesłać je jak najszybciej do UWV. Ciąża W przypadku ciąży należy poinformować UWV najpóźniej 8 tygodni przed planowanym terminem porodu. Wówczas około terminu porodu rozpocznie się wypłacanie zasiłku porodowego (WAZOuitkering, od Wet Arbeid en Zorg). Zasiłek ten wypłacany jest przez okres 16 tygodni i jest wyższy od zasiłku dla bezrobotnych. Wynosi, bowiem, 100% średniej stawki dziennej. W okresie pobierania zasiłku bezrobotna nie musi ubiegać się o pracę ani być zarejestrowana w CWI jako osoba poszukująca pracy. Po upływie 16 tygodni powraca się do wypłacania zasiłku dla bezrobotnych. Kontrole UWV przeprowadza regularnie kontrole wśród osób pobierających zasiłek. Dlatego też należy dbać o to, by UWV miało bieżące informacje o sytuacji bezrobotnego. Zakończenie wypłacania zasiłku Wypłacania zasiłku zaprzestaje się w następujących sytuacjach: bezrobotny znalazł pracę; upływa przyznany okres wypłacania zasiłku; bezrobotny otrzymuje inny zasiłek, np. zasiłek chorobowy (ziektewet-uitkering), porodowy (WAZO-uitkering ) lub rentę (WIA-uitkering); bezrobotny kończy 65 lat. Jeżeli bezrobotny znalazł pracę, ale w ciągu 26 tygodni ją utraci, UWV kontynuuje wypłatę poprzednio naliczonego zasiłku dla bezrobotnych. Poszukiwanie pracy, powrót do pracy UWV oczekuje, że bezrobotny dołoży starań, aby jak najszybciej wrócić do pracy. Może to być praca na podstawie umowy o pracę, ale również praca na własny rachunek, odbywanie stażu, wolontariat lub praca za granicą. Bezrobotny jest zobowiązany przyjąć każdą odpowiednią pracę (passend werk). Jeśli bezrobotny odmawia podjęcia pracy, która według UWV jest dla niego odpowiednia, UWV może zmniejszyć wysokość zasiłku lub zakończyć jego wypłacanie. Wydział Konsularny Ambasady RP w Hadze Strona 20