Wpływ leczenia mio-inozytolem na insulinooporność u pacjentek z zespołem policystycznych jajników w obserwacji 3-miesięcznej.
|
|
|
- Filip Mikołajczyk
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Wpływ leczenia mio-inozytolem na insulinooporność u pacjentek z zespołem policystycznych jajników w obserwacji 3-miesięcznej. Piotr Szkodziak, Tomasz Paszkowski III Katedra i Klinika Ginekologii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie Wstęp. Inozytol jest izomerem glukozy zwanym również alkoholem cukrowym, alkoholem sześciowodorotlenowym, a także witaminą B8. Epimeryzacja sześciu grup hydroksylowych powoduje, że inozytol występuje w dziewięciu postaciach izomerycznych, takich jak biologicznie czynne mio-inozytol (MI) oraz D-(+)-chiro-inozytol (DCI). Inne ważne biologicznie izomery inozytolu to: L-(-)-chiro-inozytol, muco-inozytol, allo-inozytol oraz neo-inozytol 1. Głównym źródłem mio-inozytolu jest dieta, ponieważ związek ten znajduje się w szerokiej gamie produktów spożywczych, takich jak pełne ziarna, nasiona i owoce. Szczególnie bogatym źródłem MI są: owoce cytrusowe, produkty pełnoziarniste, orzechy, kiełki pszenicy, rośliny strączkowe i drożdże. Dzienna dieta człowieka dostarcza około 1g inozytolu, głównie w postaci MI co pokrywa dzienne zapotrzebowanie na tę substancję 2. MI można także zsyntetyzować z glukozy, poprzez fruktozo-6- fosforan, będący jego bezpośrednim prekursorem, który przekształca się do mio-inozytolu z udziałem enzymu cyklazy 1,3,4. Mio-inozytol jest prekursorem cyklu fosfatydyloinozytolu oraz składnikiem fosfolipidów. MI jest składnikiem błon komórkowych, odgrywa istotną rolę w morfo- i cytogenezie komórkowej, a także w syntezie lipidów. Ponadto MI jest prekursorem w syntezie drugorzędowych przekaźników hormonalnych, takich jak gonadoliberyna (GnRH), TSH oraz insuliny. U ludzi mioinozytol, może być przekształcony przez epimerazę w L- lub D-chiro-inozytol 5. Nazywanie MI witaminą nie jest do końca precyzyjne, gdyż związek ten jest syntetyzowany w organizmie. Wykazano jego obecność w mózgu, w wątrobie oraz nerkach. Krąży także we krwi, skąd pobierany jest przez komórki, które go nie syntetyzują. Egzogenny MI wchłaniany jest w jelitach, a następnie deponowany w mózgu, komórkach mięśniowych serca oraz mięśni szkieletowych, a także w kościach i gonadach. Mio-inozytol wytwarzają także bakterie saprofityczne 1. Inozytol został wykryty ponad sto lat temu w moczu chorych na cukrzycę, jednak wówczas nie rozpoznano jego znaczenia. Dopiero w 1941 roku Gavin i McHenry odkryli jego istotne funkcje metaboliczne.
2 Wydzielanie inozytolu z moczem było zmienione u pacjentów z cukrzycą typu 2, co skłoniło do połączenia zmniejszonego klirensu inozytolu z insulinoopornością. W ten sposób inozytol został określony jako substancja wpływająca na insulinowrażliwość 6. W ostatnich latach inozytol znalazł miejsce w klinicznej praktyce leczenia niepłodności 7-9. Ponieważ preferowaną terapią w zespole policystycznych jajników (PCOS), będących jedną z przyczyn zaburzeń owulacji, jest stosowanie substancji uwrażliwiających tkanki na działanie insuliny, w chwili obecnej terapia inozytolem jest rekomendowana przede wszystkim do przewlekłego leczenia PCOS W ostatnim czasie pojawiły się doniesienia sugerujące zastosowanie inozytolu w zapobieganiu opornym na działanie kwasu foliowego wadom cewy nerwowej 16,17. W praktyce klinicznej najczęściej wykorzystuje się czynny biologicznie izomer inozytolu mio-inozytol w połączeniu z kwasem foliowym. Dobową dawkę stanowi 2 g MI oraz 200 µg kwasu foliowego. Opis badania. Celem przeprowadzonego badania była ocena wpływu na insulinooporność 3-miesięcznej terapii preparatem mio-inozytolu u pacjentek, u których rozpoznano zespół policystycznych jajników, ze współistniejącą insulinoopornością. Rozpoznanie PCOS oparto na kryteriach zaproponowanych przez Androgen Excess Society (AES), natomiast insulinooporność oznaczono obliczając matematyczny model oceny insulinooporności HOMA (HOmeostatic Model Assessment) Wartość tego współczynnika w warunkach fizjologicznych wynosi 1,0. Wyższe wartości przemawiają za insulinoopornością obwodową lub pochodzenia wątrobowego. Wskaźnik HOMA-IR ściśle koreluje (r = 0,88) z indeksem insulinowrażliwości oznaczanym na podstawie standardowej klamry euglikemicznej 18,20. Do badania zakwalifikowano 31 pacjentek w wieku od 20 do 33 lat. W trakcie 1-szej wizyty (wizyta 0), u każdej kobiety wykonano: pomiar masy ciała i oznaczenie indeksu masy ciała (BMI); pomiar ciśnienia tętniczego, obliczając średnie ciśnienie tętnicze (MAP); ocenę pulsu; dopochwowe badanie ultrasonograficzne celem oceny obecności pęcherzyka dominującego lub ciałka żółtego; oznaczenie stężenia we krwi lutropiny (LH) oraz folikulotropiny (FSH), obliczając współczynnik LH/FSH; doustny test tolerancji glukozy (OGTT) z 75g glukozy, oznaczając na czczo, po 1 i 2 godzinach glikemię oraz stężenie insuliny obliczając wskaźnik HOMA-IR.
3 W momencie rekrutacji grupę badaną podzielono na 3 podgrupy w zależności od wielkości wskaźnika HOMA-IR: Grupa pacjentek o niskiej insulinooporności (wartość HOMA-IR 1,0 1,99), U = 15; Grupa pacjentek o średniej insulinooporności (wartość HOMA-IR 2,0 3,0), U = 9; Grupa pacjentek o wysokiej insulinooporności (wartość HOMA-IR >3,0), U = 7. Po określeniu stopnia insulinoporności pacjentki kwalifikowano do terapii preparatem mio-inoztyolu, zawierającym 2 g MI oraz 200 µg kwasu foliowego (Inofem, Establo Pharma). W stosowanym preparacie jako nośnik dla substancji czynnych zastosowano maltodekstrynę w ilości nie przekraczającej 37 mg na saszetkę. Pacjentki przyjmowały MI w dawce rekomendowanej przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne dla leczenia PCOS, czyli 4 g na dobę 15. Wizyty kontrolne zaplanowano po 1 miesiącu (Wizyta 1) oraz 3. miesiącu (Wizyta 2) terapii. U pacjentek, które miesiączkowały w trakcie leczenia MI badania wykonywano do 10 dnia cyklu. W ramach wizyt kontrolnych, u każdej badanej wykonywano te same badania co podczas rekrutacji. Ze względu na brak rozkładu normalnego w grupie badanej wartości HOMA-IR podano jako medianę badanej cechy. Analiza statystyczna została przeprowadzona z wykorzystaniem testu kolejności par Wilcoxona, porównując pary Wizyta 0/Wizyta 1 oraz Wizyta 0/Wizyta 2 (Statistica, ver. 10, Statsoft, Tulsa, OK, USA). Wyniki badań. W grupie pacjentek z niską insulinoopornością (HOMA-IR 1,0-1,99) zaobserwowano istotny statystycznie spadek średniego ciśnienia krwi oraz pulsu zarówno w 1 (Wizyta 1) jak i 3 (Wizyta 2) miesiącu badania. Ponadto istotny statystycznie spadek współczynnika LH/FSH oraz HOMA-IR został zaobserwowany na 2 wizycie kontrolnej (Wizyta 2) (Tabela 1). Tabela 1. Wartości badanych parametrów w grupie pacjentek z niską insulinoopornością. Parametr Wizyta 0 Wizyta 1 Wizyta 2 p (Wizyta 0/1) p (Wizyta 0/2) BMI 20,39 20,02 19,83 p > 0,05 p > 0,05 MAP p < 0,05 p < 0,05 Puls p < 0,05 p < 0,05 LH/FSH 1,51 1,22 0,93 p > 0,05 p < 0,05 HOMA IR 1,65 1,66 1,56 p > 0,05 p < 0,05
4 Ponadto u 11 (z 15) pacjentek potwierdzono wystąpienie owulacji podczas 3 miesięcy obserwacji i w tej grupie badanych obserwowano wystąpienie spontanicznej miesiączki. W grupie pacjentek ze średnią insulinoopornością (HOMA-IR 2,0 3,0) istotny statystycznie spadek wartości wskaźnika HOMA-IR zaobserwowano po 3 miesiącach leczenia preparatem mio-inozytolu (Wizyta 2). Szczegółowe informacje zostały przedstawione w Tabeli 2. Tabela 2. Wartości badanych parametrów w grupie pacjentek ze średnią insulinoopornością. Parametr Wizyta 0 Wizyta 1 Wizyta 2 p (Wizyta 0/1) p (Wizyta 0/2) BMI 20,82 20,69 20,01 p > 0,05 p > 0,05 MAP p > 0,05 p > 0,05 Puls p > 0,05 p > 0,05 LH/FSH 0,94 0,97 1,00 p > 0,05 p > 0,05 HOMA IR 2,41 1,75 1,96 p > 0,05 p < 0,05 U 9 (100%) pacjentek potwierdzono wystąpienie owulacji podczas 3 miesięcy obserwacji i ta grupa badanych potwierdziła wystąpienie w tym czasie spontanicznej miesiączki. W grupie badanych kobiet z wysoką insulinoopornością (HOMA-IR > 3,0) nie zaobserwowano istotnych statystycznie różnic w obrębie badanych parametrów zarówno podczas Wizyty 1 jak i Wizyty 2 (Tabela 3). Tabela 3. Wartości badanych parametrów w grupie pacjentek z wysoką insulinoopornością. Parametr Wizyta 0 Wizyta 1 Wizyta 2 p (Wizyta 0/1) p (Wizyta 0/2) BMI 27,26 29,07 27,72 p > 0,05 p > 0,05 MAP p > 0,05 p > 0,05 Puls p > 0,05 p > 0,05 LH/FSH 2,41 1,85 1,42 p > 0,05 p > 0,05 HOMA IR 3,73 3,34 3,37 p > 0,05 p > 0,05 U 5 (z 7) pacjentek potwierdzono wystąpienie owulacji podczas 3 miesięcy obserwacji i w tej grupie badanych w tym czasie wystąpienie spontanicznej miesiączki. Dyskusja. Zespół policystycznych jajników zalicza się do najczęstszych przyczyn zaburzeń miesiączkowania u kobiet w okresie reprodukcyjnym. Insulinooporność występuje u 80% pacjentek z otyłością
5 i PCOS oraz od 30 do 40% pacjentek z PCOS bez otyłości 21. Powstała w wyniku insulinooporności, hyperinsulinemia stymuluje produkcję androgenów w komórkach tekalnych jajnika. Odbywa się to poprzez receptor insulinowy (IR) oraz receptor insulinopodobnego czynnika wzrostu (IDFR). Wzmożona produkcja androgenów w jajnikach z jednej strony wywołuje objawy hyperandrogenizmu, w postaci hirsutyzmu, zmian skórnych z łojotokiem, trądziku oraz łysienia typu męskiego, a z drugiej doprowadza do przedwczesnej atrezji pęcherzyków jajnikowych, wpływając na brak owulacji oraz zmniejszenie produkcji globuliny wiążącej sterydy płciowe (SHBG ) Patomechanizm insulinooporności w PCOS nie został do końca poznany. W świetle aktualnych danych zwraca się uwagę na rolę inozytolo-fosfoglikanów (IPG), które są mediatorami wewnątrzkomórkowego działania insuliny oraz przekazu sygnału wewnątrzkomórkowego 3,4,23,26. IPG są określane jako drugie przekaźniki sygnału insulinowego wewnątrz komórek. Aktualnie opisano dwa przekaźniki wewnątrzkomórkowe związane z IPG, w zależności od rodzaju izomeru inozytolu: mio-inozytolo-fosfoglikany (MI-IPG) oraz chiro-inozytolo-fosfoglikany (DCI-IPG). Zaburzenie przekazywania do wnętrza komórek sygnału przez receptor insulinowy doprowadza do zmniejszenia dokomórkowego transportu IPG oraz wtórnie do zmniejszenia stężenia tej substancji w komórce 4. W jajniku nie stwierdza się zmniejszonej wrażliwości na insulinę, pomimo obwodowej insulinooporności. Hiperinsulinemia doprowadza do zwiększonej produkcji androgenów oraz wzrostu uwalniania IPG, jednocześnie prowadząc do zwiększonej epimeryzacji MI do DCI. Zwiększony do kanałowy transport DCI-IPG, prowadzi do zaburzonej proporcji w stosunku do MI-IPG, na korzyść tego pierwszego, a to dodatkowo stymuluje komórki tekalne jajnika do zwiększonej produkcji jajnikowych androgenów wspólnie z sygnałem pochodzącym bezpośrednio z IR 3,4,23,26. Fakt występowania insulinooporności u kobiet z zespołem policystycznych jajników sprawia, że substancje wpływające na poprawę wrażliwości komórek na działanie insuliny mają zastosowanie w leczeniu tego zespołu. Aktualnie rekomenduje się stosowanie metforminy, która w leczeniu przewlekłym powoduje zmniejszenie hyperinsulinemii oraz hyperandrogenemii, co skutkuje powrotem owulacji oraz regularnych miesiączek u pacjentek z PCOS 27. Zmniejszona dostępność lub zmieniony metabolizm inozytolu lub IPG, a także zaburzenie stosunku DCI do MI na korzyść tego pierwszego powodują powstanie insulinooporności, prowadząc do wystąpienia objawów PCOS 21,28. W dostępnej literaturze przedmiotu istnieje wiele publikacji oceniających skuteczność MI w redukcji objawów PCOS, zarówno w odniesieniu do parametrów laboratoryjnych, jak i klinicznych. W grupie pacjentek przyjmujących MI potwierdzono istotne zmniejszenie stężenia LH oraz prolaktyny w surowicy, a także zmniejszenie stosunku LH/FSH. Pondato parametry bezpośrednio związane z insulinoopornością, takie jak wartości glikemii w doustnym teście obciążenia glukozą oraz wskaźniki HOMA i wskaźnik wrażliwości na insulinę (ISI) również uległy istotnej poprawie. Zaobserwowano również przywrócenie regularnych cykli miesiączkowych, znacznie częstsze występowanie owulacji (69,5%), zmniejszenie objętości jajników, zwiększenie stężenia progesteronu w fazie lutealnej, a także obniżenie poziomu testosteronu i DHEA 3,12,29,30.
6 Podobne wyniki zaobserwowano w grupie pacjentek otyłych leczonych MI. Stwierdzono ciekawą zależność, mianowicie im wyjściowo insulinooporność była wyższa, tym lepsze efekty terapeutyczne zaobserwowano po leczeniu MI. Nie stwierdzono natomiast redukcji indeksu masy ciała (BMI), po leczeniu MYO 29,30. Również w połączeniu MI z tabletką antykoncepcyjną (OC, ang. oral contraception), stosowaną u kobiet z PCOS, uzyskano istotnie lepsze wyniki terapeutyczne, w porównaniu do samej OC. Ocena obejmowała zmniejszenie objawów hyperandrogenizmu hirsutyzmu obiektywnie mierzonego skalą Ferrimana-Gallway a, objawu nader często spotykanego u kobiet z PCOS. Także poziomy androgenów oraz wartości insulinooporności były niższe u kobiet przyjmujących OC z MI. W tej grupie zaobserwowano również istotną poprawę gospodarki lipidowej w porównaniu do grupy stosującej jedynie OC 31. Przywrócenie prawidłowej owulacji po zastosowaniu MI wiąże się z poprawą płodności kobiet cierpiących z powodu PCOS. Często u tych pacjentek stosuje się cytrynian klomifenu do indukcji jajeczkowania. Powstały prace dotyczące zastosowania MI u pacjentek z PCOS opornych na indukcję cytrynianem klomifenu, jednak wnioski płynące z tych publikacji były niejednoznaczne. Problem ten wymaga dalszych randomizowanych badań 8,32. W dostępnej literaturze przedmiotu przeanalizowano wpływ MI na efekt kontrolowanej hyperstymulacji z użyciem gonadotropin u pacjentek z PCOS. Pacjentki przyjmujące dodatkowo MI wymagały istotnie niższej całkowitej dawki gonadotropin do stymulacji, w związku z czym miały niższe stężenie estradiolu w dniu zakończenia stymulacji, co obniżało ryzyko zespołu hyperstymulacji jajników (OHSS, ang. ovarian hyperstimulation syndrome). U pacjentek z PCOS przygotowywanych do programów zapłodnienia pozaustrojowego przyjmujących MI oraz DCI stwierdzono wyższą jakość komórek jajowych i zarodków oraz większą ilość stwierdzonych po transferze ciąż w grupie kobiet przyjmujących MI. Podobne wnioski dotyczyły pacjentek stymulowanych gonadotropinami, bez PCOS 8,32,33. Uzyskane wyniki badań pozwalają wnioskować, że stopień insulinooporności wpływa na efekty leczenia pacjentek z PCOS preparatami mio-inozytolu. O ile efekt kliniczny (wystąpienie spontanicznej owulacji i miesiączki) zaobserwowano w każdej badanej grupie już po 3 miesiącach leczenia, o tyle poprawa parametrów laboratoryjnych dotyczyła tylko pacjentek z insulinoopornością w stopniu niskim i średnim. U badanych kobiet z niską insulinoopornością już po 3 miesiącach podawania MI uzyskano istotny statystycznie spadek nie tylko wskaźnika HOMA-IR, ale również współczynnika LH/FSH i parametrów funkcji układu krążenia. U pacjentek z insulinoopornością w stopniu średnim zaobserwowano jedynie istotne obniżenie wskaźnika HOMA-IR. Co do grupy kobiet z PCOS, ze współistniejącą insulinoopornością o nasileniu wysokim dzięki pojawieniu się klinicznych wykładników efektu leczenia mio-inozytolem, spodziewać
7 się można, że obniżenie insulinooporności w tej grupie uzyska się po dłuższej monoterapii MI lub terapii skojarzonej. Potwierdzenie tej tezy wymaga przeporwadzenia dalszych badań. Wniosek. Mio-inozytol wydaje się skuteczną i bezpieczną alternatywą w terapii pacjentek z PCOS, szczególnie dla tych z insulinoopornością w stopniu niskim i średnim.
8 LITERATURA. 1. Croze ML, Soulage CO. Potential role and therapeutic interests of myo-inositol in metabolic diseases. Biochimie Oct;95(10): Larner J. D-chiro-inositol--its functional role in insulin action and its deficit in insulin resistance. Int J Exp Diabetes Res Jan;3(1): Pechlivanov B. [Myo-inositol in the treatment of hormonal, metabolic and reproductive features of polycystic ovary syndrome (review of the literature]. Akusherstvo i Ginekol Jan;49(3): Wilson MSC, Livermore TM, Saiardi A. Inositol pyrophosphates: between signalling and metabolism. Biochem J Jun 15;452(3): Carlomagno G, Unfer V. Inositol safety: clinical evidences. Eur Rev Med Pharmacol Sci Aug;15(8): Bloomgarden ZT, Futterweit W, Poretsky L. Use of insulin-sensitizing agents in patients with polycystic ovary syndrome. Endocr Pract. Jan;7(4): Gerli S, Papaleo E, Ferrari A, Di Renzo GC. Randomized, double blind placebo-controlled trial: effects of myo-inositol on ovarian function and metabolic factors in women with PCOS. Eur Rev Med Pharmacol Sci. 11(5): Papaleo E, Unfer V, Baillargeon J-P, De Santis L, Fusi F, Brigante C, Marelli G, Cino I, Redaelli A, Ferrari A. Myo-inositol in patients with polycystic ovary syndrome: a novel method for ovulation induction. Gynecol Endocrinol Dec;23(12): Colone M, Marelli G, Unfer V, Bozzuto G, Molinari A, Stringaro A. Inositol activity in oligoasthenoteratospermia--an in vitro study. Eur Rev Med Pharmacol Sci Oct;14(10): Unfer V, Carlomagno G, Dante G, Facchinetti F. Effects of myo-inositol in women with PCOS: a systematic review of randomized controlled trials. Gynecol Endocrinol Jul;28(7): Artini PG, Di Berardino OM, Papini F, Genazzani AD, Simi G, Ruggiero M, Cela V. Endocrine and clinical effects of myo-inositol administration in polycystic ovary syndrome. A randomized study. Gynecol Endocrinol Apr;29(4): Costantino D, Minozzi G, Minozzi E, Guaraldi C. Metabolic and hormonal effects of myo-inositol in women with polycystic ovary syndrome: a double-blind trial. Eur Rev Med Pharmacol Sci. 13(2): Donà G, Sabbadin C, Fiore C, Bragadin M, Giorgino FL, Ragazzi E, Clari G, Bordin L, Armanini D. Inositol administration reduces oxidative stress in erythrocytes of patients with polycystic ovary syndrome. Eur J Endocrinol Apr;166(4): Jakimiuk AJ, Szamatowicz J. The role of inositol deficiency in the etiology of polycystic ovary syndrome disorders. Ginekol Pol Jan;85(1): Statement of the Polish Gynecological Society on the application of myo-inozytol in patients with PCOS (polycystic ovary syndrome). Ginekol Pol Feb;85(2): Cavalli P, Copp AJ. Inositol and folate resistant neural tube defects. J Med Genet Feb;39(2):E Cavalli P, Tedoldi S, Riboli B. Inositol supplementation in pregnancies at risk of apparently folate-resistant NTDs. Birth Defects Res A Clin Mol Teratol Jul;82(7): Wallace TM, Matthews DR. The assessment of insulin resistance in man. Diabet Med Jul;19(7): Conway G, Dewailly D, Diamanti-Kandarakis E, Escobar-Morreale HF, Franks S, Gambineri A, Kelestimur F, Macut D, Micic D, Pasquali R, Pfeifer M, Pignatelli D, Pugeat M, Yildiz BO. The polycystic ovary syndrome: a position statement from the European Society of Endocrinology. Eur J Endocrinol Oct 1;171(4):P Wallace TM, Levy JC, Matthews DR. Use and abuse of HOMA modeling. Diabetes Care Jun;27(6): March WA, Moore VM, Willson KJ, Phillips DIW, Norman RJ, Davies MJ. The prevalence of polycystic ovary syndrome in a community sample assessed under contrasting diagnostic criteria. Hum Reprod Feb;25(2): Voutilainen R, Jääskeläinen J. Premature adrenarche: Etiology, clinical findings, and consequences. J Steroid Biochem Mol Biol Jun 9; 23. Barthelmess EK, Naz RK. Polycystic ovary syndrome: current status and future perspective. Front Biosci (Elite Ed) Jan;6: Drosdzol-Cop A, Sidło-Stawowy A, Sajdak D, Skrzypulec-Plinta V. [Diagnosing polycystic ovary syndrome in adolescent girls]. Ginekol Pol Feb;85(2): Sanchez N. A life course perspective on polycystic ovary syndrome. Int J Womens Health Jan;6: Nestler JE, Jakubowicz DJ, Iuorno MJ. Role of inositolphosphoglycan mediators of insulin action in the polycystic ovary syndrome. J Pediatr Endocrinol Metab Jan;13 Suppl 5: Xiao J, Chen S, Zhang C, Chang S. The effectiveness of metformin ovulation induction treatment in patients with PCOS: a systematic review and metaanalysis. Gynecol Endocrinol Dec;28(12): Asplin I, Galasko G, Larner J. chiro-inositol deficiency and insulin resistance: a comparison of the chiro-inositol- and the myo-inositol-containing insulin mediators isolated from urine, hemodialysate, and muscle of control and type II diabetic subjects. Proc Natl Acad Sci U S A Jul 1;90(13): Genazzani AD, Lanzoni C, Ricchieri F, Jasonni VM. Myo-inositol administration positively affects hyperinsulinemia and hormonal parameters in overweight patients with polycystic ovary syndrome. Gynecol Endocrinol Mar;24(3): Genazzani AD, Prati A, Santagni S, Ricchieri F, Chierchia E, Rattighieri E, Campedelli A, Simoncini T, Artini PG. Differential insulin response to myo-inositol administration in obese polycystic ovary syndrome patients. Gynecol Endocrinol Dec;28(12): Minozzi M, Costantino D, Guaraldi C, Unfer V. The effect of a combination therapy with myo-inositol and a combined oral contraceptive pill versus a combined oral contraceptive pill alone on metabolic, endocrine, and clinical parameters in polycystic ovary syndrome. Gynecol Endocrinol Nov;27(11): Raffone E, Rizzo P, Benedetto V. Insulin sensitiser agents alone and in co-treatment with r-fsh for ovulation induction in PCOS women. Gynecol Endocrinol Apr;26(4): Brusco GF, Mariani M. Inositol: effects on oocyte quality in patients undergoing ICSI. An open study. Eur Rev Med Pharmacol Sci Nov;17(22):
![[Myo-inositol in the treatment of hormonal, metabolic and reproductive features of polycystic ovary syndrome (review of the literature]. Akusherstvo i Ginekol. 2010 Jan;49(3):37 9. 4.](/docs-images/40/8581850/images/page_8.jpg "Wilson MSC, Livermore TM, Saiardi A. Inositol pyrophosphates: between signalling and metabolism. Biochem J. 2013 Jun 15;452(3):369 79. 5. Carlomagno G, Unfer V. Inositol safety: clinical evidences.")
Rekomendacje dotyczące diagnostyki i leczenia niepłodności
Rekomendacje dotyczące diagnostyki i leczenia niepłodności Polskie Towarzystwo Ginekologiczne Polskie Towarzystwo Medycyny Rozrodu 2012 Polskie Towarzystwo Ginekologiczne i Polskie Towarzystwo Medycyny
Jakie są objawy zespołu policystycznych jajników?
3 Jakie są objawy zespołu policystycznych jajników? Najważniejsze punkty zu kobiet występuje różne nasilenie objawów; u niektórych objawy mogą być ciężkie, u innych nieznaczne. zobjawami zespołu PCOS mogą
Czy jest możliwe skuteczne leczenie cukrzycy w grupie chorych otyłych ze znaczną insulinoopornością?
Jerzy Maksymilian Loba Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi Czy jest możliwe skuteczne leczenie cukrzycy w grupie chorych otyłych ze znaczną insulinoopornością? Definicja
STRESZCZENIE. Wstęp. Cele pracy
STRESZCZENIE Wstęp Hormon wzrostu (GH) jest jednym z najważniejszych hormonów anabolicznych promujących proces wzrastania człowieka. GH działa lipolitycznie, wpływa na metabolizm węglowodanów, białek i
Molekuły Miłości. Borys Palka Katarzyna Pyzik. www.agh.edu.pl
Molekuły Miłości Borys Palka Katarzyna Pyzik www.agh.edu.pl Zakochanie Przyczyną Hormonalnych Zmian Grupa zakochanych, 24 osoby (12 mężczyzn, 12 kobiet ) Grupa kontrolna, 24 osoby (12 mężczyzn, 12 kobiet)
LECZENIE PRZEDWCZESNEGO DOJRZEWANIA PŁCIOWEGO U DZIECI
Załącznik nr 11 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 r. Nazwa programu: LECZENIE PRZEDWCZESNEGO DOJRZEWANIA PŁCIOWEGO U DZIECI ICD-10 E 22.8 Przedwczesne dojrzewanie płciowe
Tyreologia opis przypadku 14
Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 14 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 32 letnia pacjentka zgłosiła się do Poradni Endokrynologicznej.
Leszek Pawelczyk Klinika Niepłodności i Endokrynologii Rozrodu Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Leszek Pawelczyk Klinika Niepłodności i Endokrynologii Rozrodu Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Nagroda Nobla w dziedzinie Fizjologii i Medcyny 2010 Człowiek należy do gatunku
Nowe terapie w cukrzycy typu 2. Janusz Gumprecht
Nowe terapie w cukrzycy typu 2 Janusz Gumprecht Dziś już nic nie jest takie jak było kiedyś 425 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2017 629 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2045 International
ediab - Bezprzewodowa platforma ezdrowie wspomagająca terapię osób chorych na cukrzycę Krzysztof Brzostowski, Jarosław Drapała, Jerzy Świątek
ediab - Bezprzewodowa platforma ezdrowie wspomagająca terapię osób chorych na cukrzycę Krzysztof Brzostowski, Jarosław Drapała, Jerzy Świątek II Konferencja i3: internet infrastruktury innowacje enauka
Zmodyfikowane wg Kadowaki T in.: J Clin Invest. 2006;116(7):1784-92
Magdalena Szopa Związek pomiędzy polimorfizmami w genie adiponektyny a wybranymi wyznacznikami zespołu metabolicznego ROZPRAWA DOKTORSKA Promotor: Prof. zw. dr hab. med. Aldona Dembińska-Kieć Kierownik
(86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/EP00/02466 (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego:
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 199569 (21) Numer zgłoszenia: 351327 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 21.03.2000 (86) Data i numer zgłoszenia
Zastosowanie mioinozytolu u młodocianych. The myoinositol in the treatment of girls with PCOS preliminary analysis.
Praca kazuistyczna Endokrynol. Ped. 2019.18.1.66:37-44 DOI: 10.18544/EP-01.18.01.1715 Case Report Pediatr. Endocrinol. 2019.18.1.66:37-44 Zastosowanie mioinozytolu u młodocianych pacjentek z cechami The
Aneks II. Niniejsza Charakterystyka Produktu Leczniczego oraz ulotka dla pacjenta stanowią wynik procedury arbitrażowej.
Aneks II Zmiany dotyczące odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego oraz ulotki dla pacjenta przedstawione przez Europejską Agencję Leków (EMA) Niniejsza Charakterystyka Produktu Leczniczego
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
LEKI STOSOWANE W STYMULACJI ZAPŁODNIENIA POZAUTROJOWEGO TRUDNOŚCI W OCENIE HTA
LEKI STOSOWANE W STYMULACJI ZAPŁODNIENIA POZAUTROJOWEGO Dr n. med. Wojciech Matusewicz Prezes Agencji Oceny Technologii Medycznych Warszawa, 26.06.2013 1 ROBERT EDWARDS 1926-2013 PIONIER ZAPŁODNIENIA IN
NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY
NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY Poradnik dla pacjenta i jego rodziny Konsultacja: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong CO TO JEST ZESPÓŁ METABOLICZNY Nadciśnienie tętnicze (inaczej podwyższone ciśnienie
Wstęp do hiperandrogenizmu. Mateusz Klukowski
Wstęp do hiperandrogenizmu Mateusz Klukowski Plan prezentacji 1. Źródła androgenów i ich rola w ciele kobiety 2. Zagadnienia związane z tematem hiperandrogenizmu 3. Epidemiologia 4. Objawy 5. Przyczyny
Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym
Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym Dr n med. Katarzyna Musialik Katedra Chorób Wewnętrznych, Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Medyczny w Poznaniu *W
Wpływ niskodawkowej tabletki antykoncepcyjnej na parametry kliniczne i metaboliczne u młodych kobiet z zespołem policystycznych jajników
P R A C E O R Y G I N A L N E Ginekol Pol. 2011, 82, 430-435 Wpływ niskodawkowej tabletki antykoncepcyjnej na parametry kliniczne i metaboliczne u młodych kobiet z zespołem policystycznych jajników The
POSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH
POSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH CUKRZYCA.? cukrzyca to grupa chorób metabolicznych charakteryzujących się hiperglikemią (podwyższonym poziomem cukru we krwi) wynika
Co to jest cukrzyca?
Co to jest cukrzyca? Schemat postępowania w cukrzycy Wstęp Cukrzyca to stan, w którym organizm nie może utrzymać na odpowiednim poziomie stężenia glukozy (cukru) we krwi. Glukoza jest głównym źródłem energii
Automatyczna kalkulacja bolusów w pompach insulinowych
Automatyczna kalkulacja bolusów w pompach insulinowych Dr hab. med. Agnieszka Szypowska Kliniczny Oddział Diabetologii i Pediatrii Klinika Pediatrii Warszawski Uniwersytet Medyczny Funkcjonalna insulinoterapia
Osoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie
3 Osoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie Samokontrolne, przesiewowe rozpoznanie ryzyka stanu przedcukrzycowego lub cukrzycy utajonej mogą wykonać pacjenci w swoich rodzinach. W praktyce
Raport z rejestru REG-DIAB ocena wybranych aspektów leczenia chorych na cukrzycę typu 2 w warunkach codziennej praktyki lekarskiej w Polsce
Raport z rejestru REG-DIAB ocena wybranych aspektów leczenia chorych na cukrzycę typu 2 w warunkach codziennej praktyki lekarskiej w Polsce Badanie nr: GLIME_L_00670 przeprowadzenie i opracowanie wyników
Nieprawidłowe odżywianie jest szczególnie groźne w wieku podeszłym, gdyż może prowadzić do niedożywienia
Nieprawidłowe odżywianie jest szczególnie groźne w wieku podeszłym, gdyż może prowadzić do niedożywienia Niedożywienie może występować u osób z nadwagą (powyżej 120% masy należnej) niedowagą (poniżej 80%
Dostępność terapii z zastosowaniem pomp insulinowych. Dr hab.n.med. Tomasz Klupa Uniwersytet Jagielloński, Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych
Dostępność terapii z zastosowaniem pomp insulinowych Dr hab.n.med. Tomasz Klupa Uniwersytet Jagielloński, Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Konflikt interesów Wykłady i seminaria dla firmy Medtronic.w
Lipophoral Tablets 150mg. Mediator 150 mg Tabletka Podanie doustne. Benfluorex Qualimed. Mediator 150mg Tabletka Podanie doustne
ANEKS I WYKAZ NAZW WŁASNYCH, POSTAĆ FARMACEUTYCZNA, MOC PRODUKTÓW LECZNICZYCH, DROGA PODANIA, PODMIOTY ODPOWIEDZIALNE POSIADAJĄCE POZWOLENIE NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU W PAŃSTWACH CZŁONKOWSKICH (EOG) 1
Spodziewany efekt kliniczny wpływu wit. K na kość
Rola witaminy K2 w prewencji utraty masy kostnej i ryzyka złamań i w zaburzeniach mikroarchitektury Ewa Sewerynek, Michał Stuss Zakład Zaburzeń Endokrynnych i Metabolizmu Kostnego Uniwersytetu Medycznego
Cukrzyca typu 2 Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o.
Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 2 Jeśli otrzymałeś tę ulotkę, prawdopodobnie zmagasz się z problemem cukrzycy. Musisz więc odpowiedzieć sobie na pytania: czy wiesz, jak żyć z cukrzycą? Jak postępować w wyjątkowych
Leczenie cukrzycy typu 2- nowe możliwości
Leczenie cukrzycy typu 2- nowe możliwości Dr n. med. Iwona Jakubowska Oddział Diabetologii, Endokrynologii i Chorób Wewnętrznych SP ZOZ Woj,. Szpital Zespolony Im. J. Śniadeckiego w Białymstoku DEFINICJA
LP Panel tarczycowy 1. TSH 2. Ft3 3. Ft4 4. Anty TPo 5. Anty Tg. W przypadku występowania alergii pokarmowych lub wziewnych
Proszę o wykonanie następujących badań laboratoryjnych (z krwi), na część z nich można uzyskać skierowanie od lekarza*: Dodatkowo: Badania podstawowe: W przypadku podejrzenia nieprawidłowej pracy tarczycy
ANTYKONCEPCJA DORAŹNA OCTAN ULIPRYSTALU Stanisław Radowicki Konsultant Krajowy w dziedzinie położnictwa i ginekologii Warszawa 24 lutego 2015 r. Fizjologia cyklu miesiączkowego Okno płodności Cykl miesiączkowy
CUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM. Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska
CUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska CHARAKTERYSTYKA PACJENTA Wiek 82 lata Cukrzyca typu 2 leczona insuliną Choroba wieńcowa, stan
Profil metaboliczny róŝnych organów ciała
Profil metaboliczny róŝnych organów ciała Uwaga: tkanka tłuszczowa (adipose tissue) NIE wykorzystuje glicerolu do biosyntezy triacylogliceroli Endo-, para-, i autokrynna droga przekazu informacji biologicznej.
r Gdynia
22 23.06.2018r Gdynia Związek hypertyreozy z brakiem miesiączki został opisany w 1840 r. przez von Basedowa Von Basedow CA: Wochenschrift Heilkunde 1840 Związek znany od czasów starożytnych Zależność
Układ wewnątrzwydzielniczy
Układ wewnątrzwydzielniczy 1. Gruczoły dokrewne właściwe: przysadka mózgowa, szyszynka, gruczoł tarczowy, gruczoły przytarczyczne, nadnercza 2. Gruczoły dokrewne mieszane: trzustka, jajniki, jądra 3. Inne
Konferencja Naukowo-Szkoleniowa PTMEIAA. Dr n. ekon. lek. med. Dorota Wydro
Konferencja Naukowo-Szkoleniowa PTMEIAA Dr n. ekon. lek. med. Dorota Wydro Warszawa 06-2014 GRELINA TKANKA TŁUSZCZOWA LEPTYNA CRP CHOLECYSTOKININA IRYZYNA INSULINA ADIPONEKTYNA 1.Asakawa A, et al. Gut.
Hormony Gruczoły dokrewne
Hormony Gruczoły dokrewne Dr n. biol. Urszula Wasik Zakład Biologii Medycznej HORMON Przekazuje informacje między poszczególnymi organami regulują wzrost, rozwój organizmu efekt biologiczny - niewielkie
Ocena jakości życia oraz występowania objawów lękowych i depresyjnych u pacjentek z zespołem policystycznych jajników STRESZCZENIE
Ocena jakości życia oraz występowania objawów lękowych i depresyjnych u pacjentek z zespołem policystycznych jajników STRESZCZENIE Zespół policystycznych jajników występuje u 5-10% kobiet w wieku rozrodczym.
Urząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą
14 listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą Cukrzyca jest chorobą, która staje się obecnie jednym z najważniejszych problemów dotyczących zdrowia publicznego. Jest to przewlekły i postępujący proces
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zawieszenia pozwolenia na dopuszczenie do obrotu przedstawione przez Europejską Agencję Leków
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zawieszenia pozwolenia na dopuszczenie do obrotu przedstawione przez Europejską Agencję Leków 1 Wnioski naukowe Ogólne podsumowanie oceny naukowej dotyczącej kwasu nikotynowego/laropiprantu
W badaniu 4S (ang. Scandinavian Simvastatin Survivat Study), oceniano wpływ symwastatyny na całkowitą śmiertelność u 4444 pacjentów z chorobą wieńcową i z wyjściowym stężeniem cholesterolu całkowitego
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
ZABURZENIA LIPIDOWE I RYZYKO SERCOWO-NACZYNIOWE U KOBIET Z ZESPOŁEM POLICYSTYCZNYCH JAJNIKÓW WYZWANIA TERAPEUTYCZNE Dr hab. Paweł Madej Klinika Endokrynologii Ginekologicznej Śląski Uniwersytet Medyczny
Agencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych wwwaotmgovpl Rekomendacja nr 52/2014 z dnia 24 lutego 2014 r Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych w sprawie objęcia refundacją produktu leczniczego Gonapeptyl
\ E " f>. N..,."c.\\ "R O 2\l",\<31~~~ ~ " " o 7.o~cr:"'_~_ ' Wjotia\~ e\1)1i<!j1"'"'". ~.",ed. Micn al rlqleci<i. t dr nab. 1"0.
DZIEKANAT i WYDZIAŁU NAUK O ZDROWIU W I
Definicja niepłodności:
Niepłodność kobieca Definicja niepłodności: Brak potomstwa po dwunastomiesięcznym okresie regularnego współżycia bez stosowania środków antykoncepcyjnych. W Polsce niepłodność dotyczy 14 % par. Przyczyny
Materiały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego
Materiały edukacyjne Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmhg) (wg. ESH/ESC )
Ocena rozprawy doktorskiej lekarz medycyny Dominiki Sajdak pt. : "Ocena profilu hormonalnego i stężenia wybranych adipokin u dziewcząt z rzadkim
Klinika Położni ctwa i Ginekologii CMKP SPZOZ - Szpital Bi el ańsk i im. ks. Jerzego Popiełu s z k i ru 01-809 Warszawa, ul. Cegłows k a 80 tel. +48 (22) 56-90 - 274 Szpital.. J Bielań s ki Kierownik Kliniki:
Niepłodność kobieca Interpretacja wyników badań hormonalnych Cz. 1 Hormony przysadkowe
1 S t r o n a Wszelkie Prawa Zastrzeżone 2007 Dr Ilona Królak Portal endoendo.pl uzyskał zgodę od autora na publikację artykułów. Niepłodność kobieca Interpretacja wyników badań hormonalnych Cz. 1 Hormony
Aneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta
Aneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta Uwaga: Niniejsze zmiany do streszczenia charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta są wersją obowiązującą
Porównanie skuteczności leków adiuwantowych. w neuropatycznym bólu nowotworowym1
Porównanie skuteczności leków adiuwantowych w neuropatycznym bólu nowotworowym1 Badanie1 New Delhi Cel Metoda Porównanie pregabaliny z amitryptyliną* i gabapentyną pod względem skuteczności klinicznej
Tyreologia opis przypadku 9
Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 9 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Tyreologia Opis przypadku European Society of Endocrinology Clinical
Pułapki farmakoterapii nadciśnienia tętniczego. Piotr Rozentryt III Katedra i Kliniczny Oddział Kardiologii Śląskie Centrum Chorób Serca, Zabrze
Pułapki farmakoterapii nadciśnienia tętniczego Piotr Rozentryt III Katedra i Kliniczny Oddział Kardiologii Śląskie Centrum Chorób Serca, Zabrze Leczenie nadciśnienia tętniczego versus leczenie chorego
STRESZCZENIE Wstęp: Celem pracy Materiały i metody:
STRESZCZENIE Wstęp: Dzięki poprawie wyników leczenia przeciwnowotworowego u dzieci i młodzieży systematycznie wzrasta liczba osób wyleczonych z choroby nowotworowej. Leczenie onkologiczne nie jest wybiórcze
EBM w farmakoterapii
EBM w farmakoterapii Dr Przemysław Niewiński Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM we Wrocławiu Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM Wrocław EBM Evidence Based Medicine (EBM) "praktyka medyczna
a problemy z masą ciała
POLACY a problemy z masą ciała POLACY a problemy z masą ciała Badanie NATPOL PLUS (2002): reprezentatywna grupa dorosłych Polek: wiek 18-94 lata Skutki otyłości choroby układu sercowo-naczyniowego cukrzyca
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, której głównym objawem jest podwyższone stężenie glukozy we krwi (hiperglikemia). Stan taki
Zespół policystycznych jajników a ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego. The risk of coronary-vascular diseases in polycystic ovary syndrome
Postępy Nauk Medycznych, t. XXV, nr 11, 2012 Borgis *Aleksandra Kruszyńska, Jadwiga Słowińska-Srzednicka Zespół policystycznych jajników a ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego The risk of coronary-vascular
Wpływ rehabilitacji na stopień niedokrwienia kończyn dolnych w przebiegu miażdżycy.
Marek Ciecierski, Zygmunt Mackiewicz, Arkadiusz Jawień Wpływ rehabilitacji na stopień niedokrwienia kończyn dolnych w przebiegu miażdżycy. Z Katedry i Kliniki Chirurgii Ogólnej AM w Bydgoszczy Kierownik
InviMed Gdynia. In vitro. Wizyta kwalifikująca do procedury. Kontrola stymulacji (trzy wizyty lekarskie w trakcie monitoringu cyklu)
InviMed Gdynia In vitro Pakiet IVF 5.500 PLN Wizyta kwalifikująca do procedury Kontrola stymulacji (trzy wizyty lekarskie w trakcie monitoringu cyklu) Punkcja jajników (ze znieczuleniem) Procedury embriologiczne
DiabControl RAPORT KOŃCOWY
DiabControl OCENA WSPÓŁPRACY PACJENTA CHOREGO NA CUKRZYCĘ TYPU 2 Z LEKARZEM PROWADZĄCYM W ZAKRESIE COMPLIANCE, OBSERWACJA ZJAWISKA DYSFAGII (TRUDNOŚCI W POŁYKANIU) RAPORT KOŃCOWY Październik 214 Autor
W kierunku sztucznej trzustki Nowoczesne systemy kontroli glikemii i ochrony pacjenta przed hipoglikemią w cukrzycy typu 1.
W kierunku sztucznej trzustki Nowoczesne systemy kontroli glikemii i ochrony pacjenta przed hipoglikemią w cukrzycy typu 1. prof. dr hab. med. Małgorzata Myśliwiec Katedra i Klinika Pediatrii, Diabetologii
InviMed Katowice. In vitro. II wizyta (wizyta kwalifikująca do procedury) Kontrola stymulacji (wizyty lekarskie w trakcie monitoringu cyklu)
InviMed Katowice In vitro Pakiet IVF ICSI 6.500 PLN II wizyta (wizyta kwalifikująca do procedury) Kontrola stymulacji (wizyty lekarskie w trakcie monitoringu cyklu) Punkcja jajników (ze znieczuleniem)
Agencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych www.aotm.gov.pl Rekomendacja nr 123/2014 z dnia 19 maja 2014 r. Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych w sprawie objęcia refundacją produktu leczniczego Gonal-
Aneks II. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu
Aneks II Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu 20 Wnioski naukowe Ogólne podsumowanie oceny naukowej dotyczącej produktów leczniczych zawierających lewonorgestrel
LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35)
LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35) 1. Kryteria kwalifikacji: ŚWIADCZENIOBIORCY 1.1. Leczenie interferonem beta: 1) rozpoznanie postaci rzutowej stwardnienia rozsianego oparte na kryteriach
EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT.
EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT. Prowadząca edukację: piel. Anna Otremba CELE: -Kształtowanie
Znaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu. Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze
Znaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze Czynniki ryzyka rozwoju i powikłania cukrzycy Nadwaga i otyłość Retinopatia
Zastosowanie kalorymetrii w codziennej praktyce OIT
Zastosowanie kalorymetrii w codziennej praktyce OIT dr hab. med. Jacek Sobocki Klinika Chirurgii Ogólnej i Żywienia Klinicznego Warszawski Uniwersytet Medyczny Kalorymetria pośrednia Wady koszty zakupu
Folitropina beta (Puregon ) w leczeniu niepłodności. Analiza wpływu na budżet
Folitropina beta (Puregon ) w leczeniu niepłodności Analiza wpływu na budżet . Zleceniodawca raportu/finansowanie projektu: MSD Polska Sp. z o.o. ul. Chłodna 51 00-867 Warszawa Polska 2/79 Folitropina
Co to jest cukrzyca?
CEL/75/11/09 Co to jest cukrzyca? Schemat postępowania w cukrzycy Wstęp Cukrzyca to stan, w którym organizm nie może utrzymać na odpowiednim poziomie stężenia glukozy (cukru) we krwi. Glukoza jest głównym
Warszawa, r.
Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Warszawski Uniwersytet Medyczny SP CSK ul. Banacha 1a, 02-097 Warszawa Tel. 599 25 83; fax: 599 25 82 Kierownik: dr hab. n. med. Leszek Czupryniak Warszawa, 24.08.2016r.
Czy mogą być niebezpieczne?
Diety wysokobiałkowe w odchudzaniu Czy mogą być niebezpieczne? Lucyna Kozłowska Katedra Dietetyki SGGW Diety wysokobiałkowe a ryzyko zgonu Badane osoby: Szwecja, 49 261 kobiet w wieku 30 49 lat (1992 i
Rola położnej w opiece nad ciężarną, rodzącą, położnicą z cukrzycą Leokadia Jędrzejewska Konsultant Krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologicznego i położniczego Kraków 20 21 maja 2011r. Grażyna
InviMed Katowice. In vitro. II wizyta (wizyta kwalifikująca do procedury) Kontrola stymulacji (wizyty lekarskie w trakcie monitoringu cyklu)
InviMed Katowice In vitro Pakiet IVF ICSI 6.500 PLN II wizyta (wizyta kwalifikująca do procedury) Kontrola stymulacji (wizyty lekarskie w trakcie monitoringu cyklu) Punkcja jajników (ze znieczuleniem)
TIENS L-Karnityna Plus
TIENS L-Karnityna Plus Zawartość jednej kapsułki Winian L-Karnityny w proszku 400 mg L-Arginina 100 mg Niacyna (witamina PP) 16 mg Witamina B6 (pirydoksyna) 2.1 mg Stearynian magnezu pochodzenia roślinnego
ZDROWIE DZIECI PO LECZENIU NIEPŁODNOŚCI
ZDROWIE DZIECI PO LECZENIU NIEPŁODNOŚCI Rafał Kurzawa rafal.kurzawa@gmail.com Pomorski Uniwersytet Medyczny Sekcja Płodności i Niepłodności PTG Ośrodek Studiów nad Płodnością Człowieka IVF ma 35 lat
1. Analiza metodologii dla właściwej oceny wydalania promotorów i inhibitorów z moczem u dzieci i młodzieży z nadmierną masą ciała.
STRESZCZENIE Kamica układu moczowego jest stanem, w którym w drogach moczowych dochodzi do powstania złogów zbudowanych z naturalnych lub patologicznych składników moczu. W ciągu ostatnich kilku dekad
ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ( )
ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ (2015-08-03) PROFILAKTYKA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA ADRESACI - Osoby zadeklarowane do lekarza POZ, w wieku 35, 40, 45,
InviMed Poznań. In vitro. II wizyta (wizyta kwalifikująca do procedury) Kontrola stymulacji (wizyty lekarskie w trakcie monitoringu cyklu)
InviMed Poznań In vitro Pakiet IVF ICSI 6.700 PLN II wizyta (wizyta kwalifikująca do procedury) Kontrola stymulacji (wizyty lekarskie w trakcie monitoringu cyklu) Punkcja jajników (ze znieczuleniem) Zapłodnienie
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Luteina, 50 mg, tabletki dopochwowe. Progesteronum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Luteina, 50 mg, tabletki dopochwowe Progesteronum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona informacje
Transdermalne systemy hormonalne
Transdermalne systemy hormonalne Gdańsk 2014 Redaktor prowadzący: Olga Strzelec Redakcja: Olga Strzelec Korekta: Teresa Moroz Projekt okładki: Andrzej Owsiany Skład: Tomasz Kowalewski Seria wydawnicza
Gruczoły wydzielania wewnętrznego - oddają swoją wydzielinę bezpośrednio do krwi - wydzielają hormony. anatomia i fizjologia człowieka
Gruczoły wydzielania wewnętrznego - oddają swoją wydzielinę bezpośrednio do krwi - wydzielają hormony Gruczoły dokrewne człowieka PRZYSADKA mózgowa Przysadka mózgowa jest gruczołem wielkości ziarna grochu
Lek BI w porównaniu z lekiem Humira u pacjentów z umiarkowaną lub ciężką łuszczycą plackowatą
Lek w porównaniu z lekiem u pacjentów z umiarkowaną lub ciężką łuszczycą plackowatą Jest to podsumowanie badania klinicznego dotyczącego łuszczycy plackowatej. Podsumowanie sporządzono dla ogółu społeczeństwa.
PRZEGLĄD INFORMACJI NA TEMAT KONTROLOWANIA POZIOMU GLUKOZY, INDEKSU GLIKEMICZNEGO ORAZ CUKRZYCY TYPU 2. W KONTEKŚCIE SOKU OWOCOWEGO
PRZEGLĄD INFORMACJI NA TEMAT KONTROLOWANIA POZIOMU GLUKOZY, INDEKSU GLIKEMICZNEGO ORAZ CUKRZYCY TYPU 2. W KONTEKŚCIE SOKU OWOCOWEGO 1. ODPOWIEDŹ GLIKEMICZNA Odpowiedź glikemiczna to termin, którym określa
Imię i nazwisko. Wywiad położniczy. Wywiad ginekologiczny. Data ostatniej miesiączki. Byłam w ciąży: więcej.
Imię i nazwisko Data ostatniej miesiączki Wywiad położniczy Byłam w : 0 1 2 3 4 5 6 więcej Rok Tydzień Przebieg Przebieg porodu lub poronienia Powikłania po porodzie/poronieniu Płeć, masa i rozwój dziecka
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 października 2015 r. w sprawie warunków, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia ośrodka medyczn
Szczegółowy program szkolenia ustawicznego dla pielęgniarek i położnych pracujących w ośrodku medycznie wspomaganej prokreacji, których czynności mają bezpośredni wpływ na jakość komórek rozrodczych i
VII ZJAZD ENDOKRYNOLOGII GINEKOLOGICZNEJ
VII ZJAZD ENDOKRYNOLOGII GINEKOLOGICZNEJ Zespoły hiperandrogenne u kobiet PCOS od A do Z 16-18 marca 2017 r. Zakopane Hotel Mercure Kasprowy KOMITET NAUKOWY VII Zjazdu Endokrynologii Ginekologicznej Przewodniczący
USG Power Doppler jest użytecznym narzędziem pozwalającym na uwidocznienie wzmożonego przepływu naczyniowego w synovium będącego skutkiem zapalenia.
STRESZCZENIE Serologiczne markery angiogenezy u dzieci chorych na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów - korelacja z obrazem klinicznym i ultrasonograficznym MIZS to najczęstsza przewlekła artropatia
Magdalena Olszanecka-Glinianowicz, Michał Banaś, Barbara Zahorska-Markiewicz, Dorota Kuglin*, Joanna Mokrzycka*, Alicja Mentel*
/ ORIGINAL PAPERS Endokrynologia Polska / Polish Journal of Endocrinology Tom/Volume 56; Numer/Number 6/2005 ISSN 0423-104X Insulin resistance and serum concentrations of ovarian and adrenal androgen in
KURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI
KURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI CELE KSZTAŁCENIA Patologia ogólna łączy wiedzę z zakresu podstawowych nauk lekarskich. Stanowi pomost pomiędzy kształceniem przed klinicznym i klinicznym. Ułatwia zrozumienie
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Pregnyl, 5000 j.m., proszek i rozpuszczalnik do sporządzania roztworu do wstrzykiwań 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 fiolka zawiera
KURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI
KURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI CELE KSZTAŁCENIA Patologia ogólna łączy wiedzę z zakresu podstawowych nauk lekarskich. Stanowi pomost pomiędzy kształceniem przed klinicznym i klinicznym. Ułatwia zrozumienie
Udary mózgu w przebiegu migotania przedsionków
Udary mózgu w przebiegu migotania przedsionków Dr hab. med. Adam Kobayashi INSTYTUT PSYCHIATRII I NEUROLOGII, WARSZAWA Pacjenci z AF cechują się w pięciokrotnie większym ryzykiem udaru niedokrwiennego
29.11-1.12.2012 Hotel Mercure Kasprowy
XVIII 29.11-1.12.2012 Hotel Mercure Kasprowy ORGANIZATORZY: Klinika Endokrynologii CMKP Oddział Warszawski PTE Narodowa Fundacja Endokrynologii im. W. Hartwiga Warszawa, 20 sierpnia 2012 r. Zaproszenie
FORMULARZ DLA PARY Z PROBLEMEM NIEPŁODNOŚCI
Dodatkowe informacje: FORMULARZ DLA PARY Z PROBLEMEM NIEPŁODNOŚCI DANE OSOBOWE lek. med. Laura Grześkowiak Data wypełnienia: Imiona (męża i żony):.. Nazwisko(a):. Adres:... Tel. kontaktowy: PESEL: CZĘŚD
InviMed Bydgoszcz. In vitro. II wizyta (wizyta kwalifikująca do procedury) Kontrola stymulacji (wizyty lekarskie w trakcie monitoringu cyklu)
InviMed Bydgoszcz In vitro Pakiet IVF 5.500 PLN II wizyta (wizyta kwalifikująca do procedury) Kontrola stymulacji (wizyty lekarskie w trakcie monitoringu cyklu) Punkcja jajników (ze znieczuleniem) Procedury