... korespondencja urzędowa, gazety i literatura tworzone były przede wszystkim w języku niemieckim, język śląski pozostał językiem mówionym

Transkrypt

1

2 ... korespondencja urzędowa, gazety i literatura tworzone były przede wszystkim w języku niemieckim, język śląski pozostał językiem mówionym...brak literatury śląskiej rekompensowała duża ilość ustnych przekazów, opowieści, baśni i podań Język górnośląski był językiem ciężko pracującego ludu. Nie było pisarzy i językoznawców, którzy mogliby go wygładzić i uporządkować w sferze gramatycznej a następnie poprzez edukację rozpowszechnić wśród całej społeczności. Język Ślązaków nie rozwinął swojej literackiej odmiany, bo nie było takiej możliwości. Nie był też jednolity (Urbas A. P.: Czarne wzgórza. Zabrze 2010)

3 Hałdy powoli zarastają zielenią, dawne huty rozgrabione przez złomiarzy, rozpadają się na naszych oczach, na wschodzie Kraków wabi magią, na zachodzie Wrocław zgłasza pretensje metropolitalne. Ze starego Śląska zostaje coraz mniej, nowy jest wielką niewiadomą. Nic dziwnego, że ludzie stąd szukają oparcia w korzeniach. ( ) Również potomkowie tych, którzy przybyli tutaj z dalekich stron szukają swej tożsamości... (K. Bochenek w recenzji na okładce książki Klich A.: Bez mitów. Portrety ze Śląska. Racibórz 2007)

4

5

6

7

8

9

10

11 Śląsk, piąta strona świata, to miejsce, gdzie zacierają się granice, a historia bawi się ludźmi i narodami. Nie sposób zamknąć go w sztywne ramy ani opowiedzieć od początku do końca. Można tylko próbować odsłaniać po kawałku, zestawić z tysiąca zabawnych, tajemniczych i fascynujących ludzkich historii. (z opisu na okładce książki Kutz K.: Piąta strona świata. Kraków 2010)

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26 Śląski Wawrzynu Literacki Tacyt Górnośląski Nagroda Mediów Publicznych COGITO w dziedzinie literatury pięknej. Książka finalistka Nagrody Literackiej Nike 2008 Książka finalistka Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus 2008 Książka finalistka Nagrody Literackiej Gdynia 2008 Najlepsza książka na jesień" (edycja 2011) w plebiscycie zorganizowanym przez największy polski wortal literacki granice.pl. Wybór internautów w kategorii "proza Nominacja do nagrody "Historia zebrana" (edycja 2011) w konkursie organizowanym przez wortal historyczny histmag.org. Jedyny utwór beletrystyczny, który uzyskał nominację Nominacja do Nagrody Literackiej Srebrny Kałamarz 2011 przyznawanej przez Fundację im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego Śląski Wawrzyn Literacki 2012 Paszport Polityki 2003 Nagroda Literacka Nike 2004 Nagroda Fundacji Kultury 2003 Nominacja do Nagrody Literackiej Nike 2004 Nominacja do nagrody Literackiej Nike 2002

27

28

29

30 HORST ECKERT (JANOSCH) STANISŁAW BIENIASZ

31 STANISŁAW BIENIASZ Dramatopisarz, ale piszący także pod pseudonimem Michał Bielecki lekkie kryminały. W swojej twórczości starał się przedstawiać Śląsk, a czynił to już w l. 70, gdzie operował nawet śląską gwarą

32 HOSRT ECKERT (JANOSCH) Dzieciom znany przede wszystkim z bajek o Misiu i Tygrysku, dorosłym jako autor Cholonka. Gazeta Wyborcza przyznaje znanym ludziom ze Śląska Cegłę z gazety, pochodząca z familoka Janoscha

33 Pisarstwo śląskie to wielość utworów o dużej wartości literackiej i mnogość autorów mniej lub bardziej znanych. Tak jak historia i kultura Śląska jest zlepkiem historii i kultury trzech narodów: polskiego, czeskiego i niemieckiego, tak i literatura śląska jest zbiorem pisarstwa w języku polskim, czeskim i niemieckim. (Z informacji ogólnych materiałów do IV Powiatowej Konferencji Regionalnej Drogi i bezdroża śląskiej literatury )

34 Górnośląska skarbnica jest tak obfita, że bez cienia kompleksu stawać możemy w rzędzie regionów o spuściźnie sięgającej tysiąclecia. Historia ukształtowała naszą kulturę wzbogacając ją o dorobek różnych narodów i grup etnicznych. Sięgajmy zatem do tego sezamu bez skrępowania. (M. Smolorz w przedmowie do książki K. Sajdok: Podróż do źródeł śląskiej tradycji. Mysłowice 1995)

35 PAMIĘTAJMY Region jest rzeczywistością zakorzeniającą człowieka w bliskiej mu wspólnocie, kulturze i terytorium, a tym samym daje poczucie bycia u siebie i bycia sobą, co ma swoje konsekwencje w sferze aktywności człowieka Dziedzictwo kulturowe w regionie. Założenia programowe. - dokument MEN z 1995 r. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

36 POZYCJE KSIĄŻKOWE AUTORA 1.*Dziewczyna z Banku Prowincjonalnego S. A. Katowice ISBN X 2. Górnoślązacy w XX wieku. Gliwice ISBN Górny Śląsk - świat najmniejszy : szkice, publicystka, proza. Gliwice ISBN Losy Górnoślązaków w dwudziestym wieku. Gliwice [2005] poprzednie wydania: 2000, Niedaleko Konigsallee. Katowice *Osiedle prominentów. Katowice ISBN Ostry dyżur. Londyn ISBN X Ostry dyżur. [Warszawa]: Respublica Podanie o zezwolenie na życie : opowiadania. Gliwice ISBN Rekonstrukcja. Poznań ISBN Siostra komandosa. Katowice ISBN Sponsor i jego autor. Katowice ISBN X 12.Stara klasa. Katowice ISBN Stara klasa. Katowice ISBN Stary portfel i inne utwory dramatyczne. Gliwice ISBN X 14. Ucieczka. Warszawa ISBN UTWORY STANISŁAWA BIENIASZA W CZASOPISMACH 1.Pora zbiorów : sztuka w trzech aktach. Dialog 1998, nr 6, s Śląski los. Wybór K. Karwat. Śląsk 2003, nr 8, s Transfer: komedia w dwóch aktach. Dialog 2001, nr 10, s ARTYKUŁY STANISŁAWA BIENIASZA W CZASOPISMACH 1.Cud nad Czarnawką. Śląsk 1998, nr 4, s Dom w Gliwicach. Śląsk 2000, nr 8, s Horst Bienek jeden z nas. Śląsk 1998, nr 10, s Książka bliżej domu. Głos Zabrza 1980, nr 26, s. 4, zdj. 5.Po co nam Towarzystwo Polsko Niemieckie? Nasze Zabrze Samorządowe s. 16, zdj. 6.Polacy górą. Śląsk 2000, nr 11, s. 69 [o I Międz. Fest. Filmów Dokum. o Regionach] 7.Świat najmniejszy. Orbis Interior 1999, nr 1, s Świat najmniejszy. Śląsk 2001, nr 4, s Wyjazdy i powroty. Śląsk 1999, nr 10, s Wypędzeni czy w imię patriotyzmu? Śląsk 1996, nr 6, s POZYCJE KSIĄŻKOWE POŚWIĘCONE PISARZOWI 1.Karwat K.: Stanisław Bieniasz śląski los. Zabrze ISBN Salon literacki. Z polskimi pisarzami rozmawia Gabriela Łęcka. Warszawa ISBN ARTYKUŁY PRASOWE POŚWIĘCONE PISARZOWI 1.Bugajska I.: Stanisław Bieniasz nie żyje. Gazeta Wyborcza (Katowice), 2001, nr 36, s. 4, 3 zdj. 2.Chuć E.: Stanisław Bieniasz in memoriam. Nasze Zabrze Samorządowe 2011, nr 2, s. 27

37 3.Cydzik W.: Dla Stanisława Bieniasza Śląsk był miejscem na ziemi. Nowiny Zabrzańskie 2011, nr 7, s. 6, 2 zdj. 4.Gerlich M. G.: Człowiek pogranicza. Nasze Zabrze Samorządowe 2006, nr 7/8, s , zdj. 5.Górdziałek J.: Pisarze śląskiego pogranicza Leon Wantuła i Stanisław Bieniasz, Janosch i Horst Bienek. Orbis Interior 2002, nr 3/4, s *Górdziałek J.: Wizje pogranicza w pisarstwie Stanisława Bieniasza. Opcje 2000, nr 6, s (jak): Literat pamiętany. W dziesiątą rocznicę. Głos Zabrza i Rudy Śl. 2011, nr 7, s. 9, 2 zdj. 8.(JH): Bieniasza bliski świat. Sześć lat temu zmarł pisarz i dramaturg pochodzący z Zabrza. Dziennik Zachodni 2007, nr 42, s. 30, zdj. 9.Kaczmarczyk B.: Dwa lata, a może wczoraj. Nasze Zabrze Samorządowe s Karwat K.: Bieniasz, czyli Śląsk. Dialog 2001, nr 10, s Karwat K.: Bieniasz oskarża. Śląsk 2004, nr 10, s Karwat K.: Bieniasza śląski los. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2011, nr 34, s Karwat K.: Od Starego portfela do Senatora. Śląsk 2002, nr 2, s Karwat K.: Pogrzeb Stanisława Bieniasz. Śląsk pożegnał swojego pisarza. Dziennik Zachodni 2001, nr 39, s Karwat K.: Stanisław Bieniasz ( ). Orbis Interior 2002, nr 3-4, s Karwat K.: Stanisława Bieniasza ucieczki i powroty. Śląsk 2002, nr 3, s Kijonka T.: Pisarze śląskiego losu. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2001, nr 38, s. 9, zdj. 18.Kuczera J.: List do przyjaciela: Stanisław Bieniasz [nekr.]. Śląsk 2001, nr 4, s , *Lubina Cipińska D.: Piewca losu Górnoślązaków: Stanisław Bieniasz ( ) [nekr.]. Rzeczpospolita 2001, nr 52, s. A13 20.Makselon J.: Stanisław Bieniasz nie żyje. Nasze Zabrze Samorządowe 2001, nr 2, s. 4, zdj. 21.(MAPU): Pisarz z Pawłowa. Dziennik Zachodni (Zabrze) 2006, nr 29, s MAW: Zmarł Stanisław Bieniasz. Trybuna Śląska 2001, nr 37, s Orski M.: Szaleństwo Willego. Arkusz 1998, nr 8, s Puchała M.: Świat najmniejszy. Pięć lat minęło od śmierci zabrzańskiego dramatopisarza Stanisława Bieniasza. Dziennik Zachodni (Zabrze) 2006, nr 29, s. 3, zdj. 25.Purzyński P.: Za organy i bibliotekę. Nagrody im. Korfantego przyznane. Gazeta Wyborcza 2002, nr 93, s Smolorz M.: Stanisław Bieniasz ( ). Joseph von Eichendorff Konversatorium 2001, nr WG, MM: Wciąż żyje w pamięci. Chociaż od śmierci Stanisława Bieniasza minęło już dziesięć lat. Nasze Zabrze Samorządowe 2011, nr 5, s. 24, zdj. ROZMOWY ZE STANISŁAWEM BIENIASZEM. WYPOWIEDZI PISARZA O SOBIE 1.*Granica, której nie ma. Rozm. ze S. Bieniaszem przepr. S. Bereś. Opcje 2000, nr 6, s Hotel pod konfesjonałem. Ze S. Bieniaszem rozm R. Stoecker. Głos Zabrza 1977, nr 51, s. 6, zdj. 3.*Integracja wyższego poziomu. Rozm. ze S. Bieniaszem przepr. J. Górdziałek. Opcje 1996, nr 2, s Kultura sama się nie wyżywi. Rozm. ze S. Bieniaszem przepr. M. Bobak. Śląsk 1999, s Żyjemy w tej samej przestrzeni. Rozm. ze S. Bieniaszem przepr. M. Łukowski. Śląsk 1996, nr 4, s RECENZJE KSIĄŻEK. SPOTKANIA PROMOCYJNE 1.Bednarczyk R.: Sponsor i jego autor. Śląsk 1996, nr 9, s Chojnowski Z.: [Niedaleko Konigsallee recenzja]. Nowe Książki 1998, nr 5, s Chrost D.: Potyczki z niezależnym losem. Nowiny Zabrzańskie 1997, nr 49, s. 6 zdj. 4(dach): Bieniasz w MBP. Nowiny Zabrzańskie 1997, nr 48, s Gałązka W.: Obsesja zamknięta w skrzyni. Premiera filmu Śląsk według Bieniasza. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2011, nr 292, s. 7, 12, 16, 2 zdj. 6.*Gołąbowski W.: Sic transit Esensja 2003 nr 7 (29) [Stara klasa] 7.* Górny Śląsk świat najmniejszy. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2005, nr 40, s. 4 8.* Górny Śląsk świat najmniejszy. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2005, nr 41, s. 6 9.IS: Bieniasz maluje Śląsk. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2011, nr 283, s. 7

38 10.IS: Śląsk Bieniasza w kinie. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2011, nr 287 s. 7 ; nr 288, s (jh): Spotkanie z Bieniaszem. Dziennik Zachodni (Gliwice) 1997m nr 276 (199), s. II 12.Karwat K.: O Bieniaszu i wywózkach do Związku Sowieckiego. Polska Dziennik Zachodni 2012, nr 21, s Ł: Jeszcze raz o starym portfelu. Polska Dziennik Zachodni 2011, nr 213, s Majerski P.: [Niedaleko Konigsallee recenzja]. Śląsk 1998, nr 10, s MSH: Śląsk Bieniasza na ekranie. Polska Dziennik Zachodni 2012, nr 49, s Niedaleko Konigsallee. W samo południe z Bieniaszem. Głos Zabrza i Ruda Śl. 1997, nr 48, s.? 17.Olecha M.: Bieniasz mówił i pisał o Śląsku. Teraz powstał film o nim. Polska Dziennik Zachodni 2011, nr 289, s. 9, zdj. 18.*Orski M.: [Niedaleko Konigsallee recenzja]. Przegląd Powszechny 1998, nr 3, s Orski M.: Sponsor i jego autor. Odra 1995, nr 11, s Wach-Malicka H.: Ślązak nie ma dokąd uciec. Polska Dziennik Zachodni 2011, nr 286, s. 22, 4 zdj. 21.Widera B.: Biedni ludzie. Śląsk 2005, nr 7, s Widera B.: Stary portfel i inne utwory dramatyczne. Śląsk 2003, nr 11, s. 73 INSCENIZACJE SZTUK TEATRALNYCH 1.Dyga J. M.: Hałdy w Zabrzu. Siódemka. Tygodnik regionalny 1995, nr 47 2.Kacprzak I.: Zły Naczelnik z własnego podwórka? Dziennik Zachodni 2005, nr 257, s , zdj. 3.Karwat K.: [Pora zbiorów recenzja]. Śląsk 1999, nr 12, s Karwat K.: Sponsor. Śląsk 1996, nr 2, s *Peltz J.: Hałdy. Problemy Alkoholizmu 1995, nr 11/12, s Ziemek J.: Historia człowieka zaszczutego. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2000, nr 146, s. 8, zdj. ARTYKUŁY I PUBLIKACJE ZWIĄZANE Z PISARZEM 1.IJ: Ulica Bieniasza. Trybuna Śląska 2002, nr 39, s. 4 2.MON: Spotkanie w rocznicę. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2002, nr 35, s. 7 3.*Polsko-niemiecka wspólnota losów: uciekinierzy, wysiedleni, wypędzeni w niemieckiej "literaturze wypędzenia" i polskiej literaturze kresowej : konferencja literacka : Gliwice listopad Red. K. Karwat, T. Schape, S. Bieniasz. Gliwice ISBN DOKUMENTY ŻYCIA SPOŁECZNEGO O STANISŁAWIE BIENIASZU W ZBIORACH MBP W ZABRZU 1.Ulotka informacyjna o dyskusji nt. Działalność Stanisława Bieniasza w kontekście wielokulturowości Górnego Śląska połączonej ze spektaklem Biografia, która odbyła się w dniu r. 2.Program teatralny sztuki S. Bieniasza Czerwone słoneczko wystawionej w Państwowym Teatrze Nowym w Zabrzu w 1980 r. w reż. Jerzego Połońskiego 3.Program-ulotka teatralna do sztuki S. Bieniasza Transfer wystawionej w Teatrze Nowym w Zabrzu w październiku 2009 r. w reż. Bartłomieja Wyszomirskiego TŁUMACZENIA KSIĄŻEK NA JĘZYKI OBCE 1.*Odval : drama v 2 dejstvach. Tł. na jęz. słow. Matej Andras. Bratislava [Hałdy] Uwaga: pozycje oznaczone * nie są dostępne w zbiorach Miejskiej Biblioteki Publicznej w Zabrzu

39 POZYCJE KSIĄŻKOWE AUTORA DLA DOROSŁYCH 1.Cholonek czyli Dobry Pan Bóg z gliny. Tł. L. Bielas. Katowice [1974]. 2.Polski Blues. Tł. J. Mularski. Bydgoszcz ISBN JANOSCH (HORST ECKERT) BIBLIOGRAFIA podmiotowo przedmiotowa wydań i artykułów w języku polskim POZYCJE KSIĄŻKOWE AUTORA DLA DZIECI 1.*A w Wigilię przyjdzie Niedźwiedź. Tł. E. Bielicka. Kraków ISBN Ach, jak cudowna jest Panama: opowieść o tym, jak Miś z Tygryskiem wędrowali do Panamy. Tł. E. Bielicka. Kraków [1992]. ISBN Dzień dobry, Świnko: opowieść o tym, jak Tygrysek pewnego dnia nie wrócił do domu. Tł. E. Bielicka. Kraków ISBN Idziemy po skarb: opowieść o tym, jak Miś z Tygryskiem szukali szczęścia na ziemi. Tł. E. Bielicka. Kraków ISBN Ja ciebie wyleczę, powiedział Miś: opowieść o tym, jak Tygrysek pewnego razu zachorował. Tł. E. Bielicka. Kraków ISBN Miś i Tygrysek chodzą po mieście: opowieść o tym, jak Miś i Tygrysek pewnego razu wybrali się do miasta. Tł. E. Bielicka. Kraków ISBN X 7.Na pociechę coś pysznego: gotuj z Misiem i Tygryskiem. Tł. E. Bielicka. Kraków ISBN Poczta dla Tygryska: opowieść o tym, jak Miś i Tygrysek wynaleźli pocztę, pocztę lotniczą i telefon. Tł. E. Bielicka. Kraków ISBN Słownik obrazkowy Misia i Tygryska. Tł. S. Kotarba. Kraków ISBN Świerszczyk Muzykant i Kret. Tł. E. Bielicka. Kraków ISBN Tygrysek musi mieć rower: opowieść o tym, jak Tygrysek uczył się jeździć na rowerze. Tł. E. Bielicka. Kraków ISBN Tygryskowa szkoła: Miś i Tygrysek uczą się czytać i liczyć. Tł. E. Bielicka. Kraków ISBN *Wielki Atlas Małego Tygryska. Tł. E. Bielicka. Kraków ISBN Wielki bal dla Tygryska: opowieść o tym, jak Tygrysek pewnego razu obchodził urodziny. Tł. E. Bielicka. Kraków ISBN *Wszystkie moje kaczki od A do Z: mój pierwszy notes. Tł. E. Bielicka. Kraków ISBN Wujek Puszkin, dobry niedźwiedź: opowieść o tym, jak Miś z Tygryskiem odbywają wielką podróż, szukając wujka Puszkina. Tł. E. Bielicka. Kraków ISBN Żabi król. Tł. E. Bielicka. Kraków ISBN TYTUŁY W INNEJ FORMIE WYDAWNICZEJ 1.*Panama. Tł. E. Bielicka. Warszawa [2004] słuchowisko na płycie CD 2.*Ja Ciebie wyleczę, powiedział miś. Tł. E. Bielicka. Czyta H. Kinder-Kiss. Warszawa kaseta dźwiękowa (książka mówiona) 3.*Poczta dla Tygryska. Ach jak cudowna jest Panama. Idziemy po skarb. Tł. E. Bielicka. Czyta H. Kinder-Kiss. Warszawa [2004] kaseta dźwiękowa (książka mówiona) PUBLIKACJE JANOSCHA W CZASOPISMACH (DLA DOROSŁYCH I DZIECI) 1.Bożonarodzeniowy ptaszek w klatce. Tł. B. T. Wieliński. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2005, nr 298, s. 1, zdj., rys. 2.*Chodź, poszukamy skarbu. Przekrój 1995, nr 49, s Jak Ujek Baczko latał. Tł. B. T. Wieliński. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2005, nr 175, s. 15, zdj., 2 rys. 4. Jak żaba Bolek uczył nas latać. Tł. B. T. Wieliński. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2005, nr 187, s. 10, zdj., rys. 5. *Jakie to szczęście znać Hrdlaka (Fragmenty). NaGłos 1994, nr 15/16, s Lis i zając. Tł. B. T. Wieliński. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2005, nr 192, s. 11, zdj., rys. 7.Litka jeszcze żyje. Tł. B. T. Wieliński. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2005, nr 228, s. 11, zdj. 8.Mysz, zając i kocur. Tł. B. T. Wieliński. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2005, nr 222, s. 9, zdj., rys.

40 JANOSCH (HORST ECKERT) BIBLIOGRAFIA podmiotowo przedmiotowa wydań i artykułów w języku polskim 9.*O, jaka piękna jest Panama. Przekrój 1995, nr 23, s. 22, O szczęściu ze znajomości z Hrdlakiem [fragmenty powieści]. Głos Zabrza i Rudy Śląskiej 1995, nr 1, s. 13, nr 3, s. 7, nr 5, s. 7, nr 7, s. 7, nr 9, s. 7, nr 11, s Porozmawiajmy o sztuce. Tł. B. T. Wieliński. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2005, nr 210, s. 14, 2 zdj. 12.Rozbójnik Eliasz. Tł. B. T. Wieliński. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2005, nr 198, s. 11, zdj., rys. 13.Tygrysek musi mieć rower. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2007, nr 127, s. 8-9, 2 rys. 14.Ujek Baczko i księżniczka w wysokim zamku. gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2005, nr 240, s. 15, zdj., rys. 15.Von dem Glück, Hrdlak gekannt zu haben. [O szczęściu poznania Hrdlaka]. Tł. G. Nowicka. Joseph von Eichendorff Konversatorium 2010, nr 67, s Żaba Bolek i mucha. Tł. B. T. Wieliński. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2005, nr 163, s. 8, zdj., rys. 17.Życie jak ze złota. Fragmenty nieopublikowanej biografii Horsta Eckerta, czyli Janosza. [Cz. I]. Z niem. tłum. B. T. Wieliński. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2005, nr 139, s.16-17, 5 zdj., 2 rys. 18.*Życie jak ze złota. Fragmenty nieopublikowanej biografii Horsta Eckerta, czyli Janosza. Cz. II. Z niem. tłum. B. T. Wieliński. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2005, nr 145, s *Życie jak ze złota. Fragmenty nieopublikowanej biografii Horsta Eckerta, czyli Janosza. [Cz. III]. Z niem. tłum. B. T. Wieliński. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2005, nr 151, s *Życie jak ze złota. Fragmenty nieopublikowanej biografii Horsta Eckerta, czyli Janosza. Cz. IV - ostatnia. Z niem. tłum. B. T. Wieliński. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2005, nr 157, s Janosch: Życie jak ze złota. Fragmenty nieopublikowanej biografii Horsta Eckerta czyli Janosza. Tł. B. T. Wieliński. Gazeta Wyborcza (Zabrze Janoscha) 2011, nr 234, s. 8-11, 5 zdj. POZYCJE KSIĄŻKOWE POŚWIĘCONE PISARZOWI 1.Freund W.: Współczesna niemiecka literatura dla dzieci i młodzieży. Tematy, struktury, analizy. Bonn Janosch w Polsce: pierwsze książki dla dzieci ( ). Tł. J. Bzdok, E. Tyczyńska. Katowice ISBN Kadłubek Z.: Janosch. O duchowym pożytku z lektury książek marzyciela z Zabrza. W: Źródła kultury umysłowej w Europie Środkowej ze szczególnym uwzględnieniem Górnego Śląska. Red. nauk. A. Barciak ISBN S *Probleme der zeitgenössischen Schlesischen Literatur. Red. E. Klin, P. Zimniak. Zielona Góra Schneider C.: Ilustracje do książek Janoscha. W: Janosch w Polsce: pierwsze książki dla dzieci ( ). Tł. J. Bzdok, E. Tyczyńska. Katowice S Słownik literatury dziecięcej i młodzieżowej. Pod red. B. Tylickiej i G. Leszczyńskiego. Wrocław ISBN *Studia popiołkowskie. Pod red. D. Rotta i T. Sławka. Katowice Szewczyk W.: Janosch sarkastyczny i liryczny. Przedmowa. W: Cholonek czyli Dobry Pan Bóg z gliny. Katowice S Zabrze Janoscha. [Fot.] K. Cholewa [et al.]. Zabrze ISBN ARTYKUŁY PRASOWE POŚWIĘCONE PISARZOWI 1.*(A.T.): Janosch. Górnośląski Diariusz Kulturalny 1993, nr 7, s BART: Nigdy nie wyjechał? Gazeta Wyborcza (Katowice) 2004, nr 243, s. 14, zdj. 3.*Bugajski L.: Pomarzyć dobra rzecz. Wiadomości Kulturalne 1994, nr 15, s Cieślicki I.: Alfabet Janoscha. Dziennik Zachodni 2005, nr 127, s FE: Imperium ze Śląska. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2002, nr 275, s. 2, zdj. 6.Fałat M.: Janosch nieznany. Nasze Zabrze Samorządowe 1996, nr 3, s. 5, 2 zdj. 7.Gerlich M. G.: Janosch, raz jeszcze. Nasze Zabrze Samorządowe 2005, nr 6, s , 2 zdj.

41 JANOSCH (HORST ECKERT) BIBLIOGRAFIA podmiotowo przedmiotowa wydań i artykułów w języku polskim 8.*Gerlich M. G.: "Piekarska" według Janoscha i nie tylko... Journal of Urban Ethnology 2005, vol. 7, s Górdziałek J.: Pisarze śląskiego pogranicza Leon Wantuła i Stanisław Bieniasz, Janosch i Horst Bienek. Orbis Interior 2002, nr 3/4, s Hnatyszyn P.: Więcej śladów Janoscha. Nasze Zabrze Samorządowe 2008, nr 10, s. 26, zdj. 11.*llg J.: Janosch - Ślązak z Teneryfy. Gazeta Wyborcza 1992, nr 172, s *Janosch wedle Janusza. Fraza 4 (54) Karwat K.: Grzeszny Janosch. Śląsk 2005, nr 3, s , 2 zdj. 14.*Karwat K.: Powroty Janoscha. Tygodnik Powszechny 2005, nr 25, s Krzyk J.: Janosch, pódź chopie do dom. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2005, nr 139, s. 21, zdj. 16.*Kubisiowska K.: Kiedy Tygrysek popada w melancholię. Rzeczpospolita 2004, nr 261, s. D6 17.Lazar J.: Janosch historia prawdziwa. Głos Zabrza i Rudy Śląskiej 2009, nr 50/51, s. 17, 3 zdj. 18.*Lewandowicz G.: Cudze chwalicie... Guliwer 1993, nr 4, s Madeja J.: Dom Janoscha w Zabrzu zburzony i odnaleziony. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2008, nr 239, s. 4, zdj. 20.MM: W duszy wciąż jestem zabrzaninem. Popularny autor książek dla dzieci został honorowym obywatelem Zabrza. Nasze Zabrze Samorządowe 2011, nr 11, s. 3, 2 zdj. 21.MM, GOR: Janosch obchodzi urodziny. Urodzony w Zabrzu popularny autor książek dla dzieci kończy w marcu 80 lat. Nasze Zabrze Samorządowe 2011, nr 3, s. 16, 2 zdj. 22.*Olech J.: Skoro to takie proste, to czemu takie rzadkie? Gazeta Wyborcza (Książki) 2003, nr 272 (11), s *Oramus M.: Zadupie świata. Życie Warszawy 1993 nr 296 dod., s Smolorz M.: Ostatnia (?) zemsta Janoscha. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2011, nr 262, s Sobczyk I.: Tajemniczy pan Janosch świętuje 80. urodziny. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2011, nr 58, s. 8, zdj. 26.Szewczyk G.: W kręgu poznania faktów i zmyślenia : poznanie Janoscha. Śląsk 2005, nr 7, s *Szewczyk W.: Janosch sarkastyczny i liryczny. Neofilolog Kujawski 1991, t. 1, s To Ja, wasz Janosch. Gazeta Wyborcza (Zabrze Janoscha) 2011, nr 234, s. 2, 4 zdj. 29.Wach Malicka H.: Pesymistyczny optymista. Bajkopisarz i malarz po latach zawitał w rodzinne strony. Dziennik Zachodni 2005, nr 127, s Walerjański D.: Śladami Janoscha. Nasze Zabrze Samorządowe 2010, nr 4, s. 27, zdj. 31.*Wieliński B. T.: Ballada o niegrzecznym Janoschu. Gazeta Wyborcza (WAW) 2005, nr 56, s Wieliński B. T.: Ballada o niegrzecznym Janoschu. Gazeta Wyborcza. Dod. Niezbędnik Śląski [2005], z. 8, s. 1, 14, 5 zdj. 33.Wieliński B. T.: Jak Janosch (nie) wrócił na Śląsk. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2011, nr 58, s. 14, zdj. 34.*Wieliński B. T.: Janosch uczy, że z niczego nie ma nic. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2005, nr 24, s Wieliński B. T.: Krótka ballada o niegrzecznym Janoschu. Gazeta Wyborcza (Zabrze Janoscha) 2011, nr 234, s. 5-6, 2 zdj. 36.Wieliński B. T.: Mądrości spod familoka. Świat według Janoscha. Gazeta Wyborcza 2011, nr 64, s , 3 zdj. 37.Wieliński B. T.: Pisarz spod znaku Tygryska. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2005, nr 11, s. 10, 12, 9 zdj. 38.Wiktorska Święcka A.: Świat literatury dziecięcej Janoscha - utopia czy rzeczywistość? Zbliżenia Polska-Niemcy 1998, nr 3, s *Wolski J.: Janosch wedle Janusza. Fraza 2006/2007, nr 4/1, s Wysdak M.: Rysownik i pisarz w jednej osobie czyli Janosch najsłynniejszy autor literatury dziecięcej w Niemczech. Guliwer 2004, nr 4, s , 3 zdj. ROZMOWY Z JANOSCHEM. WYPOWIEDZI JANOSCHA O SOBIE 1.Album śląski z Janoschem [wybór zdjęć pisarza]. Tekst B. T. Wieliński. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2005, nr 139, s. 18, 6 zdj. 2.BART [not.]: Pytamy, a Janosch opowiada. Kwestionariusz osobowy. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2005, nr 139, s. 20, zdj.

42 JANOSCH (HORST ECKERT) BIBLIOGRAFIA podmiotowo przedmiotowa wydań i artykułów w języku polskim 3.(HW-M): Janosch woli Misia! Dziennik Zachodni 2005, nr 126, s. 2 4.Janosch: Drodzy Przyjaciele i Krajanie! Gazeta Wyborcza (Katowice) 2005, nr 286, s. 1 5.Janosch. Rozm. przepr. J. Olech. Nowe Książki 2005, nr 8, s. 1, 2 zdj. 6.Janoszowa galeria. [Tekst] BART. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2005, nr 139, s. 21, 4 zdj. 7.Już do was nie przyjadę. Tł. A. Bajorek. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2012, nr 138, s. 7, zdj. 8.(kw, mapi): Stracić można tylko życie. Nowiny Zabrzańskie 2005, nr 23, s. 1, 4 9.Lazar J.: Cały ten Janosch. Głos Zabrza i Rudy Śląskiej 2005, nr 23, s. 9, 3 zdj. 10.Makselon U.: Człowiek z Piekarskiej. Nasze Zabrze Samorządowe 2007, nr 7/8, s Nierasowy kanarek. Oprac. A. Górnicka ; tł. z niem, E. Jakubek. Joseph von Eichendorff Konversatorium 2005, nr 47, s , zdj. 12.*Śląsk nikczemny, ale piękny. Z Janoschem rozm. przepr. B. T. Wieliński. Gazeta Wyborcza (WAW) 2005, nr 140, s. 20 RECENZJE KSIĄŻEK. INSCENIZACJE SZTUK TEATRALNYCH. WYSTAWY ILUSTRACJI 1.*Ach jak cudowna jest Panama. Eon 11/ Bajorek A., Gorbiel E.: Podróże małe i duże: motyw podróży w wybranych utworach Janoscha. Guliwer 2008, nr 3, s , 5 zdj. 3.Baluch A.: [Rec. Janosch: Ach jak cudowna jest Panama]. Guliwer 2003, nr 4, s , zdj. 4.bgz: Janosch: Ja ciebie wyleczę, powiedział Miś. Śląsk 2004, nr 8, s Cholonek to nie śląska Biblia. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2011, nr 234, s. 10 [wybrane odpowiedzi internautów na artykuł B. T. Wielińskiego] 6.Cholonek to nie śląska Biblia. Gazeta Wyborcza (Zabrze Janoscha) 2011, nr 234, s.1, 3, zdj. 7.Cieślak J. [Rec. Janosch: Cholonek czyli Dobry Pan Bóg z gliny]. Orbis Interior 1999, nr 1, s Cydzik W.: Miś i Tygrysek śpiewająco szukają skarbu w Nowym. Nowiny Zabrzańskie 2010, nr 22, s. 6, zdj. 9.*CZA: Cholonek teatru Korez najlepszym spektaklem roku. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2005, nr 113, s CZA: Janosch szuka skarbu. Gazeta Wyborcza (Co jest Grane) 2010, nr 123, s Czapla A.: Wygodany portret z wanckami w tle. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2004, nr 246, s. 6, zdj. 12.dach: Cholonek po raz pierwszy w Zabrzu. Nowiny Zabrzańskie 2007, nr 13, s. 9, 2 zdj. 13.(dach): Janoschowy Cholonek potworny i potwornie śmieszny. Nowiny Zabrzańskie 2011, nr 45, s. 8, zdj. 14. (dach): W poniedziałek Janosch w dyskusji, książce i spektaklu. Nowiny Zabrzańskie 2011, nr 44, s. 4, zdj. 15.Dąb A.: Baśń o ludziach stąd. Cholonek " Janoscha na scenie. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2004, nr 211, s. 6, 2 zdj. 16.DM: Szukać ideału. Gazeta Wyborcza (Co jest Grane) 2002, nr 296 (51), s. 10, zdj. 17.DM: W poszukiwaniu ideału. Gazeta Wyborcza (Co jest Grane) 2002, nr 290 (50), s G. L.: [Rec. Ach jak cudowna jest Panama]. Nowe Książki 1993, nr 6, s Heyduck Ch.: Janosch. Śląsk 2003, nr 5, s. nlb., 9 zdj. [ Il. prezentowane na wystawie w GCK.] 20.(HW-M): Brawa dla Cholonka. Dziennik Zachodni 2006, nr 44, s. 17, zdj. 21.IS: Cholonek w telewizji. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2012, nr 105, s (j): Janosch popularny. Głos Zabrza i Rudy Śl. 2011, nr 45, s (jak): Janosch u siebie. Głos Zabrza i Rudy Śląskiej 2007, nr 13, s. 11, zdj. 24.*Janosch dzieciom. Bajki dla wymagających. Ultramaryna 2010, nr 4 25.*Janosch w Korezie. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2005, nr 124, s. 4

43 JANOSCH (HORST ECKERT) BIBLIOGRAFIA podmiotowo przedmiotowa wydań i artykułów w języku polskim 26.JM: Porozmawiaj, poczytaj i zobacz Cholonka. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2011, nr 258, s Kałębasiak Ł.: Rewolucja w lunaparku. Wystawa wczesnych rysunków Janoscha. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2003, nr 87, s. 1, 6, 5 zdj. 28.Karwat K.: Janosch nareszcie na scenie. Joseph von Eichendorff Konversatorium 2005, nr 46, s , 4 zdj. 29.Karwat K.: Prapremierowy "Cholonek". Śląsk 2004, nr 12, s. 68, zdj. 30.Klich A.: Dzieci to panamują. Teatr Banialuka. Polska prapremiera filozoficznej opowiastki Janoscha. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2002, nr 298, s. 7, 3 zdj. 31.KN: Cholonek na początek. Polska Dziennik Zachodni (Będzie się Działo) 2008,nr 226, s Koprowski J.: Polski blues. Nowe Książki 1994, nr 6, s. 51, zdj. 33.Ł: Śląska historia na deskach teatru. Polska Dziennik Zachodni 2011, nr 230, s. 2, zdj. 34.ŁUK: Ślązak na Teneryfie. Wystawa ilustracji w GCK. Gazeta Wyborcza (Co jest Grane) 2003, nr 80 (14), s. 1, 8, 2 zdj. 35.MAG: O Ślązakach w Korezie. Super Express (Pilot śląski) 2004, nr 243, s MAG: Teatralna uczta w Gliwicach. Super Express (Pilot. Śląski Informator Kulturalny) 2005, nr 111, s MAO: 300 bajek. Polska Dziennik Zachodni 2011, nr 280, s. 8, 2 zdj. 38.MAW: W Teatrze Korez: Cholonek. Trybuna Śląska 2004, nr 243, s Mikrut I.: Małe zwierzątka. Guliwer 2006, nr 4, s , zdj. 40.MK: [Rec. Cholonek czyli Dobry Pan Bóg z gliny]. Nowe Książki 1991, nr 3, s MO: Nowe życie Cholonka Janoscha. Echo miasta (katowickie) 2011, nr 83, s. 2, zdj. 42.Najlepsze, co mamy na Śląsku. Gazeta Wyborcza (Najlepsza Robota Czeka na Was na Górnym Śląsku) 2010, nr 48, s. 7, 10 zdj. 43.O książce : Von dem Glück Joseph von Eichendorff Konversatorium 2010, nr 67, s. 153, zdj. 44.*Ogromne oklaski dla Janoscha. Chorzowianin 2005, nr 23, s Olecha M.: Śląsk oczami Janoscha: nowe życie Cholonka. W zabrzańskim Teatrze Nowym o fenomenie dzieła Horsta Eckerta. Polska Dziennik Zachodni 2011, nr 260, s. 8, zdj. 46.Olecha M.: Zabrze będzie promować nowego Cholonka. Polska Dziennik Zachodni 2011, nr 251, s PAC: Cholonek w Korezie. Super Express (Śląsk) 2006, nr 91, s Picheta J.: [Rec. Janosch : Ach, jak cudowna jest Panama]. Reż. P. Cieplak [TL Banialuka, Bielsko-Biała]. Śląsk 2003, nr 7, s. 68, zdj. 49.(REG): Najlepsze spektakle województwa. Od Krzyku do Cholonka. Dziennik Zachodni 2006, nr 62, s. 13, zdj. 50.Smolorz M.: Moje potyczki z Cholonkiem. Po premierze w teatrze Korez. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2004, nr 249, s.16, zdj. 51.TAL: Cholonek w markowni. Dziennik Zachodni (Trybuna Górnicza. Po Szychcie) 2007, nr 22, s *Teatr prostych słów. Teatr Powszechny: przed premierą "Ach, jak cudowna jest Panama". Z Piotrem Cieplakiem rozm. przepr. D. Wyżyńska. Gazeta Wyborcza (Stołeczna) 2006, nr 12, s Wach-Malicka H.: Jutro w telewizji kultowy Cholonek z Koreza. Polska Dziennik Zachodni 2012, nr 105, s. 3, zdj. 54.Wach-Malicka H.: Telewizyjna premiera Cholonka : śląska historia w TVP. Polska Dziennik Zachodni 2012 nr 107, s WAG: Ach, jak cudowna jest Panama. Trybuna Śląska 2002, nr 290, s WAG: Ach, jak cudowna jest Panama w Banialuce. Trybuna Śląska 2002, nr 291, s WG: Janosch uhonorowany. W Teatrze Nowym odbyła się promocja nowego wydania Cholonka. Nasze Zabrze Samorządowe 2011, nr 12, s. 9, 2 zdj. 58.Widera B.: Niemcy w GCK. Śląsk 2003, nr 5, s Wieliński B. T.: Cholonek to nie śląska Biblia. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2011, nr 228, s. 9, zdj. 60.Zawadzki Cholonek i magia teatru Korez. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2009, nr 97, s. 2 zdj. [jeden z artykułów artykułu o głównym tytule: Cholonek bawiący do łez lub czarna perła z Mozambiku. Stwórzmy listę 20 niezapomnianych wydarzeń]

44 JANOSCH (HORST ECKERT) BIBLIOGRAFIA podmiotowo przedmiotowa wydań i artykułów w języku polskim ARTYKUŁY ZWIĄZANE Z PISARZEM 1.AM: Rok 2010 z bohaterami Cholonka. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2009, nr [24/ ], s. 1 2.(AMA): Janosch dzieciom! Dla Czytelników mamy książki. Dziennik Zachodni 2005, nr 125, s. 2 3.*BART: Album z familokami w tle. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2005, nr 113, s. 2 4.BART: Wancka, czyli wszystko to, co gryzie. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2004, nr 247, s. 2 5.Buszman Ł.: Janosch na planie. Echo Miasta (Katowice) 2008, nr 56, s. 2, zdj. 6.Filmowy Janosch. Gazeta Wyborcza (Co jest Grane) 2007, nr 126, s. 6 7.Furtak E.: Podróż z rybą w wiaderku. Nowy serial na podstawie książki Janoscha. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2003, nr 136, s. 5, 3 zdj. 8.Furtak E.: Tata lew na ekranie. Powstaje serial na podstawie książki Janoscha. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2002, nr 275, s. 1, 33 zdj. 9.Gerlich M. G.: Jeszcze raz Piekarska. Nasze Zabrze Samorządowe 2005, nr 4, s *Głogowski T.: Paszport dla Janoscha. Odnalazła się deklaracja narodowościowa rodziny pisarza. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2005, nr 142, s Głogowski T.: Znikający ślad. Jak Zabrze dba o zabytki. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2001, nr 169, s. 1, zdj. 12.Hipis, luzak i duży chłopiec. Z Jerzym Illgiem rozm. przepr. B. T. Wieliński. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2005, nr 139, s. 19, zdj., rys. 13.JK: Kazimierz Kutz nakręci Cholonka. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2007, nr 239, s JK, PAP: Janosch się naraził. Edmund Stoiber: To fałszywy prorok. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2007, nr 136, s. 3, zdj. 15.* Korgel Z.: Janosch w Polsce i sukcesy artystyczne przedszkolaków. Wieść z Gminy 2005, nr 5, s Kręci mnie Cholonek. Z Kazimierzem Kutzem rozm. przepr. A. Klich. Gazeta Wyborcza 2007, nr 262, s Krzyk J.: Kutz kręci film. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2007, nr 238, s. 1, zdj. 18.Kutz K.: Śląsk jest też moją religią. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2005, nr 139, s. 22, zdj. 19.Madeja J.: Janosch powraca. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2007, nr 120, s. 1, 3, zdj. 20.Madeja J.: Janosch w Zabrzu stanął przed kamerą. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2008, nr 174, s. 3, zdj. 21.Malinowska A.: Kutz: Nakręcę Cholonka w Nikiszu. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2008, nr 168, s *Olkusz J.: Opowieści o Misiu i Tygrysku Janoscha jako aksjologiczna i emocjonalna edukacja najmłodszych. Wychowanie w Przedszkolu 2008, nr 4, s Pawlenka M.: Album dla Janoscha. Piekarska uwieczniona na fotografiach. Dziennik Zachodni (Zabrze) 2005, nr 22, s. 3, zdj. 24.(RG): Rozmarzony Janosch. Literaturoznawcy i historycy o kulturze Górnego Śląska. Dziennik Zachodni (Bliskie strony) 2004, nr 273, s Smolorz M.: Mistyfikacje pana J. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2005, nr 139, s. 22, zdj. 26.Tomica J.: Chachory ze Śląska zawsze znajdą to, czego szukają. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2009, nr 73, s. 10, 2 zdj. [wspomnienia autora ze spotkania z Janoschem] 27.(WAG): Debata nad kulturą. Muzeum Górnictwa Węglowego zaprasza. Dziennik Zachodni (Bliskie strony) 2004, nr 270, s Wieliński B. T.: Widzę Zabrze, myślę o Cholonku. Z Dariuszem Walerjańskim po Janoschlandzie spacerowali B. T. Wieliński (tekst) i D. Chalimoniuk (zdjęcia). Gazeta Wyborcza (Katowice) 2004, nr 243, s. 14, 6 zdj. 29.Zawadzki P., Kaczmarzyk G.: Cholonka znowu będzie można kupić w księgarniach. Nowe wydanie kultowej powieści. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2007, nr 290, s. 2, zdj. 30.Zrobimy Cholonka 2. Z Mirosławem Neinertem rozm. przepr. B. T. Wieliński. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2005, nr 139, s. 19, 2 zdj. JANOSCH A ZABRZE. ZABRZE A JANOSCH 1.BART: Miłość po zabrzańsku. Janosch tworzy nowy album. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2005, nr 139, s. 20, 4 zdj. 2.(cy): Janosch honorowym obywatelem, Partuś w GZM. Nowiny Zabrzańskie 2011, nr 42, s. 3, zdj.

45 JANOSCH (HORST ECKERT) BIBLIOGRAFIA podmiotowo przedmiotowa wydań i artykułów w języku polskim 3.Cydzik W.: Chcą przyznać honorowe obywatelstwo Janoschowi. Nowiny Zabrzańskie 2011, nr 41, s. 2, zdj. 4.d: W marcu świętujemy urodziny Janoscha. Nowiny Zabrzańskie 2009, nr 9, s. 4, zdj. 5.dach: Urodziny Janoscha. Nowiny Zabrzańskie 2010, nr 10, s. 4 6.GB: Dni Janoscha w Zabrzu. Nasze Zabrze Samorządowe 2010, nr 4, s. 5, 2 zdj. 7.GB: Film o Janoschu. Nasze Zabrze Samorządowe 2008, nr 8, s. 5, zdj. 8.GOR: Sesja pod znakiem Janoscha. W październiku radni rozpatrywali ponad 20 projektów uchwał. Nasze Zabrze Samorządowe 2011, nr 11, s. 10, zdj. 9.Hnatyszyn P.: Janosch w Zabrzu, czyli nie tylko Piekarska. 80. rocznica urodzin Horsta Eckerta to okazja, by przypomnieć związki pisarza z naszym miastem. Nasze Zabrze Samorządowe 2011, nr 6, s , zdj. 10.(j): Janosch i dzieci. Głos Zabrza i Rudy Śląskiej 2008, nr 31, s. 11, zdj. 11.(j): Tropem Janoscha. Głos Zabrza i Rudy Śląskiej 2009, nr 9, s (jak): Janosch odwiedzi zabrzańskie przedszkole? Głos Zabrza i Rudy Śląskiej 2005, nr 21, s (jak): Janosch znów w Zabrzu. Głos Zabrza i Rudy Śląskiej 2007, nr 21, s. 1, zdj. 14.Janosch i Cholonek w Demexie. Nowiny Zabrzańskie 2007, nr 22, s *Janosch a Zabrze. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2005, nr 24, s (jl): Co powie Janosch? Horst Eckert w Zabrzu. Głos Zabrza i Rudy Śląskiej 2007, nr 22, s (jl): Janosch zurűck : czy radni przyjmą zabrzańskiego literata z honorami? Głos Zabrza i Rudy Śląskiej 2005, nr 26, s JM: Janosch został honorowym zabrzaninem. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2011, nr 243, s *Kozak E.: Janosch w Zabrzu. Zarys 2007, nr 6 20.(kw): Dzieci z Niemiec Janoscha spotkały w Zabrzu. Nowiny Zabrzańskie 2007,nr 24, s. 5, zdj. 21.(kw): Janosch w Zabrzu. Nowiny Zabrzańskie 2005, nr 22, s (kw): Kręcili film z Janoschem. Nowiny Zabrzańskie 2008, nr 31, s. 6, zdj. 23.Lazar J.: Co narysował Janosch. Literackie spotkania w tłumie wielbicieli i w cieniu witraży. Głos Zabrza i Rudy Śląskiej 2007, nr 23, s. 7, 2 zdj. 24.MAO: Już z honorami. Polska Dziennik Zachodni 2011, nr 260, s MAO: Ślady Janoscha. Polska Dziennik Zachodni 2011, nr 246, s (MAO): Świat według Mrożka i Janoscha. Premiera Krawca i stary, dobry Cholonek. Dziennik Zachodni (Zabrze) 2007, nr 13, s. 5, zdj. 27.(mapi): Janosch przyjechał! Nowiny Zabrzańskie 2007, nr 23, s. 5, 3 zdj. 28.(mapi), (dach): Janosch zobaczy Cholonka w Demexie. Nowiny Zabrzańskie 2007, nr 21, s. 8, zdj. 29.(MAPU): Janosch incognito. Znany pisarz nie spotka się z mieszkańcami. Dziennik Zachodni (Śląsk. Bliskie Strony) 2005, nr 124, s MAW: Zwiedzali miasto śladami Janoscha. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2011, nr 270, s. 6, zdj. 31.MM: Wielkie czytanie Janoscha. Nasze Zabrze Samorządowe 2009, nr 4, s. 5, zdj. 32.Olecha M.: Janosch dorastał w familoku. Śląskość w nim pozostała. Artysta Kazimierz Szołtysek wykonał ekslibris dla pisarza urodzonego w Zabrzu. Polska Dziennik Zachodni 2011, nr 287, s Olecha M.: Janosch już z honorami. Polska Dziennik Zachodni 2011, nr 243, s Olecha M.: Janosch: W Zabrzu nadal jest mój dom. Urzędnicy pojadą na Teneryfę z honorami dla Horsta Eckerta. Polska Dziennik Zachodni 2011, nr 205, s. 1, 6 35.Olecha M.: Janosch w Zabrzu szuka swojej Panamy. Polska Dziennik Zachodni 2008, nr 174, s Olecha M.: Kawa z Janoschem na Teneryfie ma smak. Polska Dziennik Zachodni 2011, nr 280, s. 8, zdj. 37.Olecha M.: W Zabrzu plac zabaw i park im. Janoscha? Polska Dziennik Zachodni 2011, nr 250, s. 8

46 JANOSCH (HORST ECKERT) BIBLIOGRAFIA podmiotowo przedmiotowa wydań i artykułów w języku polskim 38.Olecha M.: Zabawa z Misiem i Tygryskiem w parku Janoscha w Zabrzu? Janosch będzie patronem parku hutniczego. Polska Dziennik Zachodni (Zabrze: nasze miasto) 2011, nr 246, s. 5, zdj. 39.Olecha M.: Zabrze: urodziny Janoscha z pompą. Polska Dziennik Zachodni 2012, nr 59, s Olecha M.: Zabrze: wycieczka śladami Janoscha już w sobotę. Polska Dziennik Zachodni 2011, nr 267, s Puchała M.: Janosch się rozmyślił. Dziennik Zachodni (Śląsk. Bliskie Strony) 2005, nr 168, s Puchała, M.: Mieszkanie dla Janoscha. Dziennik Zachodni (Śląsk. Bliskie Strony) 2005, nr 148, s Puchała M.: To nie bajka! Władze miasta chcą dać mieszkanie słynnemu pisarzowi Horstowi Eckertowi na nowym osiedlu Jodłowa. Dziennik Zachodni (Zabrze) 2005, nr 151 (26), s. 1, zdj. 44.(rik): Honorowy Obywatel Janosch. Głos Zabrza i Rudy Śl. 2011, nr 41, s Talarczyk J.: Pisarz dał sentymentalnego drapaka. Wizyty : Janosch autor śląskiej sagi plebejskiej patronem zabrzańskiego przedszkola. Dziennik Zachodni (Trybuna Górnicza. Po Szychcie) 2005, nr 23, s. III, zdj. 46.Trzydniowe urodziny Janoscha. Gazeta Wyborcza (Zabrze Janoscha) 2011, nr 234, s Tygrysek opatentowany. Z prezydent Zabrza M. Mańką-Szulik rozm. I. Sobczyk. Gazeta Wyborcza (Zabrze Janoscha) 2011, nr 234, s. 4, zdj. 48.Walerjański D.: Fotograficzne wspomnienie Janoschlandu. Nasze Zabrze Samorządowe 2004, nr 12, s. 9, 6 zdj. 49.Walerjański D.: Śladami Janoscha po Zabrzu. Gazeta Wyborcza (Zabrze Janoscha) 2011, nr 234, s , 6 zdj. 50.Walerjański D. [ Gryzok ], Zdechlikiewicz Cz. [ Czesłakiewicz ]: Przewodnik dla początkujących po cholonkowym Zabrzu. Gazeta Wyborcza (Zabrze Janoscha) 2011, nr 234, s , 5 zdj. 51.Warchala M.: Przedszkolaki pieką kaczki dla Janoscha. Gazeta Wyborcza (Zabrze Janoscha) 2011, nr 234, s , 4 zdj 52.*Wieliński B. T.: Chata dla Janoscha. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2005, nr 144, s *Wieliński B. T.: Ostały nam się ino drzwi. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2005, nr 24, s Wieliński B. T.: Podróż Tygryska po starych śmieciach. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2005, nr 127, s. 2, 2 zdj. 55.Wybierzmy najwybitniejszego. Głos Zabrza i Rudy Śląskiej 2007, nr 29, s , 21 zdj. JANOSCH NA ŚLĄSKU 1.BART: Janosch nadjeżdża. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2005, nr 125, s. 3 2.BART: Mów mi Janosz, jestem Ślązakiem. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2005, nr 139, s. 1 3.(cy): Maj z Janoschem. Nowiny Zabrzańskie 2011, nr 20, s. 6 4.Heler J.: Janosch znowu w domu. Dziennik Zachodni 2007, nr 126, s. 1, 9, 2 zdj. 5.*Janosch w Gliwicach. Gliwicki Magazyn Kulturalny 2005 nr 6 6.JH: Janosch na Śląsku. Dziennik Zachodni 2007, nr 123, s. 29, zdj. 7.Kałębasiak Ł.: Zgotujmy Janoschowi bardzo gorące przyjęcie. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2007, nr 125, s. 2, zdj. 8.Karwat K.: Janosch znowu u siebie. Joseph von Eichendorff Konversatorium 2005, nr 47, s , 5 zdj. 9.Kortko D., Madeja J.: Ach, jak cudowny jest Śląsk. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2007, nr 127, s. 3, zdj. 10.Krzyk J.: Kutz i Janosch jak Miś z Tygryskiem. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2007, nr 128, s. 1, zdj. 11.(kw): Janosch ma 80 lat. Nowiny Zabrzańskie 2011, nr 10, s ŁUK: Zabrze świętuje Rok Janoscha. Gazeta Wyborcza (Co Jest Grane) 2011, nr 58, s MM.: Fest Majówka z Janoschem. Z okazji urodzin pisarza organizowany jest w Zabrzu cykl imprez. Nasze Zabrze samorządowe 2011, nr 6, s , zdj.

47 JANOSCH (HORST ECKERT) BIBLIOGRAFIA podmiotowo przedmiotowa wydań i artykułów w języku polskim 14.MM: Janosch skończył 80 lat. Najmłodsi uczcili jubileusz znanego autora bajek. Nasze Zabrze Samorządowe 2011, nr 4, s MM: Szereg pomysłów na jubileusz. Kolejne imprezy w ramach Roku Janoscha. Nasze Zabrze Samorządowe 2011, nr 5, s. 25, zdj. 16.Picho D.: Laptop dla pilota za udział w plebiscycie Cegła z Gazety. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2008, nr 290, s Smolorz D.: Panama leży nad Czarnawką. Śląsk 2007, nr 7, s. 16, zdj. 18.Warchala M.: Tygryski na rok Janoscha. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2011, nr 58, s. 4, zdj. 19.Wieliński B. T.: Janosch nasz ogromny. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2005, nr 126, s. 1, 4 zdj. 20.*Wieliński B. T.: Janosch odwiedzi Śląsk. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2005, nr 110, s Wieliński B. T.: Mów mi Janosz, jestem Ślązakiem. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2005, nr 139, s. 15, zdj. 22.*Wieliński B. T.: Powrót Janoscha. Gazeta Wyborcza (Co jest Grane. Dla Dzieci) 2005, nr 124, s. II CEGŁA Z GAZETY 1.Babko M.: Dudek znaczy blues. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2005, nr 267, s. 2, 3 zdj. 2.Babko M.: Nie narzeka, tylko robi swoje. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2007, nr 271, s. 2, zdj. 3.Babko M.: Skrzek w Michałkowicach ma swoje Beverly Hills. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2008, nr 268, s. 2, 2 zdj. 4.Czapla A.: Beton nie dla niego. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2005, nr 266, s. 2, 2 zdj. 5.*Czapla Oslislo A.: Śląsk bez Janoscha nie istnieje. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2006, nr 285, s. 2 6.IS: Kandydaci do Cegły strzelają kulturą. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2010, nr 287, s. 2, zdj. 7.IS: Kto dostanie Cegłę z Gazety? Gazeta Wyborcza (Katowice) 2010, nr 285, s. 2, zdj. 8.IS: Najsłynniejszy Ślązak i młody wilk. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2010, nr 286,s. 2, zdj. 9.IS: Oddamy trzecią Cegłę z kamienicy Janoscha. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2007, nr 285, s Jak oddaliśmy trzecią Cegłę. Zdj. B. Barczyk. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2007, nr 286, s. 8, 11 zdj. 11.Jak rozdaliśmy Cegły z Gazety. Fotoreportaż z uroczystości wręczenia Nagród Janoscha. Zdj. B. Barczyk. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2005, nr 286, s , 14 zdj. 12.Jedlecki P.: Uczył się od starego Jorga. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2005, nr 261, s. 2, 3 zdj. 13.JK: Kanonistów jest wielu Gazeta Wyborcza (Katowice) 2005, nr 264, s. 2, zdj. 14.Kałębasiak Ł.: Zawadzka pierwsza dama grafiki. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2005, nr 260, s. 2, 3 zdj. 15.Klich A.: Cegła dla architekta. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2007, nr 286, s. 1, zdj. 16.Klich A.: Cegła z Gazety dla Artura Rojka. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2005, nr 287, s. 1, zdj. 17.Krzyk J.: Cegła w rytmie bluesa. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2005, nr 286, s. 1, zdj. 18.Krzyk J.: Komu dacie cegłę? Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2005, nr 274, s. 9, 10 zdj. 19.Krzyk J.: Śląsk na sztandarze. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2005, nr 265, s. 2, 3 zdj. 20.Malkowski T.: Cegła dla architekta, co słyszy muzykę. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2007, nr 286, s. 6, zdj. 21.Mońka M.: Obezwładnia spokojem. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2005, nr 271, s. 2, 2 zdj. 22.Piotrowiak K.: Serce oddał Bieruniowi. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2005, nr 268, s. 2, 2 zdj. 23.Sobczyk I.: Artysta, który mody ma gdzieś. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2007, nr 269, s Sobczyk I.: Cegła dla architekta, który chciał być górnikiem. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2009, nr 296, s. 14, 5 zdj. 25.Sobczyk I.: Cegła dla Kutza. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2010, nr 289, s. 1, 2 zdj. 26.Sobczyk I.: Cegła z Gazety po raz trzeci. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2007, nr 268, s. 9-10, 12 zdj.

48 JANOSCH (HORST ECKERT) BIBLIOGRAFIA podmiotowo przedmiotowa wydań i artykułów w języku polskim 27.Sobczyk I.: Cegła za zasługi. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2007, nr 268, s. 1, zdj. 28.Sobczyk I.: Chaotyczny świat mistrzyni orientacji. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2007, nr 273, s. 2, 2 zdj. 29.Sobczyk I.: Czwarta cegła na rockową nutę. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2008, nr 285, 1, 2 zdj. 30.Sobczyk I.: Janoschowa cegła do podarowania. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2011, nr 257, s. 7, 12-13, 10 zdj. 31.Sobczyk I.: Janusz Janeczek, naukowiec, który chciał być hokeistą. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2008, nr 267, s. 2, zdj. 32.Sobczyk I.: Józef Skrzek rozsławia Śląsk, a my mu za to daliśmy cegłę. Zdj. B. Barczyk. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2008, nr 290, s. 14, 16, 6 zdj. 33.Sobczyk I.: Komu czwartą cegłę? Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2008, nr 261, s. 10, 12, 10 zdj. 34.Sobczyk I.: Kuczok wpuszcza w maliny. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2008, nr 270, s. 2, zdj. 35.Sobczyk I.: Lodowce są piękne i niebezpieczne jak kobiety. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2007, nr 270, s. 2, zdj. 36.Sobczyk I.: Mamy cegłę do oddania! Gazeta Wyborcza (Katowice) 2008, nr 261, s Sobczyk I.: Marek Zieliński czuje energię i żyje na krawędzi. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2008, nr 266, s. 2, 2 zdj. 38.Sobczyk I.: Nagroda prosto z serca trafiła do kardiologa. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2011, nr 287, s Sobczyk I.: Stanisław Mazuś dostrzega piękno kopru i cebuli. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2008, nr 269, s. 2, 2 zdj. 40.Sobczyk I.: Sześciu wspaniałych kandydatów do Cegły. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2010, nr 270 s , 6 zdj. 41.Sobczyk I.: Waniek : Śląsk był poligonem kłamstwa. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2007, nr 274, s. 5, 2 zdj. 42.Stańczyk A.: Dokument to podstawa. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2005, 270, s. 2, zdj. 43.TM: Architekt nadzieją Katowic. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2007, nr 272, s. 2, zdj. 44.(UKA): Bluesman z cegłą bajkopisarza. Dziennik Zachodni 2005, nr 287, s Warchala M.: Cegła dla budowniczego śląskiej tożsamości. Gazeta Wyborcza (Katowice. Roztomajty) 2009, nr 266, s Warchała M.: Jak Wojewódzki i Figurski chcieli kupić cegłę Janoscha. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2012, nr 97, s Wieliński B. T.: Janosch patronem naszej dorocznej nagrody. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2005, nr 282, s. 3, zdj. 48.Wieliński B. T.: Tygryski na cegle. Gazeta Wyborcza (Katowice) 2005, nr 46, s. 1, zdj. ARTYKUŁY OBCOJĘZYCZNE 1.*A.Bajorek: Polen in Leben und Werk von Janosch, w : Kinder- und Jugendliteraturforschung, Peter Lang Verlag, Frankfurt/Main 2011, S Patented Tygrysek. [Z prezydent Zabrza M. Mańką-Szulik rozm. I. Sobczyk]. Gazeta Wyborcza (Zabrze Janoscha) 2011, nr 234, s Patentierter Tiger. [Z prezydent Zabrza M. Mańką-Szulik rozm. I. Sobczyk]. Gazeta Wyborcza (Zabrze Janoscha) 2011, nr 234, s , zdj. 4.Wieliński B. T.: Cholonek ist keine schlesische bibel. Gazeta Wyborcza (Zabrze Janoscha) 2011, nr 234, s Wieliński B. T.: Cholonek is not a Silesian Bible. Gazeta Wyborcza (Zabrze Janoscha) 2011, nr 234, s , zdj. *artykuł nie będący w zbiorach Miejskiej Biblioteki Publicznej w Zabrzu STRONY INTERNETOWE O PISARZU pl.wikipedia.org/wiki/janosch (dostęp ) (dostęp ) (dostęp )

49 1. Stryj Z., Nowak R.: Łobrozki łod serca. Zabrze ISBN (slajd 1) 2. Śmieja F.: Późne notacje. Toruń ISBN (slajd 1) 3.Pokłosie roboty poetyckiej po ślonsku. Red. i oprac. K. Gałuszka. Ruda Śląska ISBN (slajd 1) (slajd 24) 4. Urbas A. P.: Czarne wzgórza. Zabrze ISBN ISBN (slajd 2), (slajd 12) 5. Klich A.: Bez mitów. Portrety ze Śląska. Racibórz ISBN (slajd 3), (slajd 12) 6. Kosyrczyk K.: Gawędy Stacha Kropiciela. Katowice ISBN (slajd 4) 7. Lubosz B.: Śląski hetman. Katowice ISBN (slajd 4) 8. Gołba K.: Wieża spadochronowa. Katowice [1983]. ISBN (slajd 4) 9. Brzeoza J.: Ziemia. Katowice ISBN X (slajd 4) 10. Wolna H.: Rzeka spolegliwa. Katowice ISBN (slajd 4) 11. Michalik I.: Dom czterech Karlików. Katowice ISBN x (slajd 4) 12. Śląskie opowieści z dreszczykiem. Wybór, wstęp i oprac. J. Rostropowicz. Opole ISBN (slajd 5) 13. Rostkowska B.: Trzy Rozalie i Ewa. Warszawa ISBN (slajd 5) 14. Z Górnośląskiej Ziemi. Wybór G. Morcinek, M. Suboczowa. Katowice 1963 (slajd 5) 15. Młoda Polska na Śląsku Oprac. A. Gładysz. Katowice 1969 (slajd 5) 16. Imię ziemi. [Oprac.] A. Widera, A. Wolny. Opole (slajd 5) 17. Janczak J.: Legendy zamków śląskich. Wrocław ISBN (slajd 5) 18.Bery śmieszne i ucieszne: humor śląski. Zebrała i oprac. D. Simonides. Kraków 1978 (slajd 6) 19. Ligęza J.: Ludowa literatura górnicza ; Śladami tradycji ; Podania Górnicze z Górnego Śląska. Katowice 1992 (slajd 6) 20.Śląskie beranie czyli humor Górnego Śląska. Zebrała i oprac. D. Simonides. Katowice ISBN (slajd 6) 21. Ligoń S.: Bery i bojki śląskie. Jerozolima 1944 (slajd 6) 22.Simonides D.: Ele mele dudki. Rymowanki dzieci śląskich. Katowice ISBN (slajd 6) 23. Anegdoty, humoreski i żarty ludu śląskiego. Oprac. A. Widera. Katowice ISBN (slajd 6) 24. Górniczy stan w wierzeniach, obrzędach, humorze i pieśniach. Pod red. D. Simonides. Katowice ISBN (slajd 6) 25. Kielnia albo krzyż. Piekary Śląskie 1872 (slajd 7) 26. Szukiewicz W.: Górne Śląsko. Kraków 1894 (slajd 7) 27. Soński W.: Z przeszłości Ślązaka. Bytom 1898 (slajd 7) 28. Kossak Z.: Skarb śląski. Poznań 1937 (slajd 7) 29.Bonczyk N.: Stary kościół miechowski. (slajd 7) 30. Bonczyk N.: Pisma poetyckie. Katowice 1938 (slajd 7)