SERWIS ELEKTRONIKI 10/2001 PaŸdziernik 2001 NR 68

Transkrypt

1 SERWIS ELEKTRONIKI 10/2001 aÿdziernik 2001 NR 68 Od Redakcji Od pewnego czasu rubryka Od Redakcji staje siê mocno zminiaturyzowanym forum odpowiedzi na uwagi Czytelników dotycz¹ce kszta³tu czasopisma. Z regu³y odpowiadamy na takie sygna³y indywidualnie, a wnioski wdra amy w ycie w kolejnych wydaniach czasopisma. S¹ jednak pewne problemy, które warto poruszyæ w tym miejscu, aby trafi³y do szerszego grona odbiorców. Raz jeszcze chcemy powróciæ do tematu porad serwisowych. Wraz z rosn¹cymi wymaganiami naszych Czytelników czujemy siê zobowi¹zani do ci¹g³ego poprawiania poziomu informacji zawartych w rubryce orady serwisowe. Dlatego warto, aby wszyscy, którzy nadsy³aj¹ do nas informacje serwisowe kierowali siê pewnymi regu³ami, co wielu robi ju od samego pocz¹tku wspó³pracy z nami. odstawowa sprawa to rozpoczêcie porady od krótkiego, jednozdaniowego opisu objawów usterki. Opis ten mo na oczywiœcie w dalszej czêœci porady rozwin¹æ, ale taki krótki tytu³ porady pozwala korzystaj¹cym z niej na jej jednoznaczn¹ kwalifikacjê. Inna sprawa to brak w opisach danych dotycz¹cych uszkodzonych elementów. Je eli wymieniany by³ uk³ad scalony, to oprócz oznaczenia schematowego warto podaæ typ uk³adu, np. IC101 (CXD2500) - przecie praktycznie nikt nie dysponuje kompletem schematów. Wiele elementów na skutek uszkodzenia ulega zniszczeniu do tego stopnia, e niemo liwe jest odczytanie ich oznaczeñ i wartoœci (szczególnie dotyczy to rezystorów). Wa ne jest równie, aby wyraÿnie sformu³owaæ przyczynê uszkodzenia. Wiele opisów zawiera rozwi¹zanie problemu poprzez usuniêcie skutków, a prawdziwa przyczyna pozostaje w cieniu ca³ego opisu. Warto wiêc mo e zamiast sformu³owania: po wymianie uszkodzonych elementów odbiornik dzia³a³ bez zarzutu umieœciæ krótki opis przyczyny uszkodzenia, bo jak s³usznie zauwa y³ jeden z Czytelników, gdyby sprzêt po naprawie nie dzia³a³ prawid³owo, to porada by³aby niewiele warta. Dodatkowa wk³adka do numeru 10/2001: Monitor MAG MX17S 2 A2, OTVC Crown CTV-B A2, OTVC hilips chassis FL1.0 AD (I cz. ark. 1 6) 2 A1, OTVC Sony KV-S2941A/B/D/K, KV-S2942U, KV-S2943E chassis AE-2F (I cz. ark. 1 4) 4 A2. Spis treœci Baza orad Serwisowych - wydanie pi¹te (2001/BS2)... 6 Opis dzia³ania OTVC 54CS-03S, 63CS-05S i 70CS-05S firmy Sharp z chassis CS (cz.2)... 7 Naprawa kuchenek mikrofalowych (cz.2-ost.) Naprawa zasilaczy impulsowych Naprawa odbiornika SAT Amstrad SRD Chasis DC-1, DC-2 (cz.2) Wymiana pamiêci EEROM w OTVC Schneider z chassis TV17.1 B/G i TV17.1 Multi Monitor 7276e firmy Acer orady serwisowe Zamienniki transformatorów linii (cz.14) Zasilacz OTVC Blaupunkt IS70-70 Digital ro Zasilacz 12V w chassis CUC2005 firmy Grundig Odpowiadamy na listy Czytelników rzegl¹d g³owic w.cz. firmy hilips (cz.13) - - UV417/MK2, UV418/MK Telefon z automatyczn¹ sekretark¹ anasonic KX-T2634 (cz.1.) Uk³ady radiowe firmy Samsung (cz.1) Wybrane uszkodzenia OTVC z chassis ICC-8 firmy Thomson Chassis MG2.1E firmy hilips - tryby serwisowe, regulacje, algorytmy napraw Og³oszenia i informacje Wk³adka: Telefon anasonic KX-T A2, Telefon anasonic KX-T A2, Telefon anasonic KX-T4500-B 2 A2. Na ok³adce: Drugie tegoroczne wydanie Bazy orad Serwisowych Redakcja nie ponosi odpowiedzialnoœci za treœæ reklam. Wydawca: Adres: Wies³aw Haligowski Gdañsk Copyright by Wies³aw Haligowski ul. Gen. Hallera 169/17 Adres do korespondencji: Serwis Elektroniki Gdañsk, ul. Gen. Hallera 169/17 Dzia³ renumeraty i Wysy³ki: tel./fax (058) prenumerata@serwis-elektroniki.com.pl Redakcja: tel. (058) , redakcja@serwis-elektroniki.com.pl, Reklama: informacja o warunkach reklamy - tel. (058) Redaguje: zespó³ pod kierownictwem Grzegorza Szóstakowskiego. Internet: Wyci¹gi barwne: STUDIO 4, Gdañsk, ul. Do Studzienki 34b. Druk: Drukarnia offsetowa OLIGRAFIA s.c Gdañsk, ul. Hynka 69 Czasopismo nie jest kolportowane w sieci Ruchu. Mo na je nabyæ w sklepach sprzedaj¹cych czêœci elektroniczne i ksiêgarniach technicznych na terenie ca³ego kraju. rzedruk ca³oœci lub fragmentów, kopiowanie, reprodukowanie, skanowanie lub obróbka elektroniczna materia³ów zamieszczonych w Serwisie Elektroniki bez pisemnej zgody Redakcji jest niedozwolony i stanowi naruszenie praw autorskich. Redakcja zastrzega sobie prawo dokonywania skrótów, zmiany tytu³ów oraz poprawek w nades³anych tekstach.

2 Baza orad Serwisowych - wydanie pi¹te (2001/BS2) Baza orad Serwisowych - wydanie pi¹te (2001/BS2) i¹te wydanie Bazy orad Serwisowych jest kontynuacj¹ prac rozpoczêtych w poprzednich edycjach. Rozros³a siê baza z poradami i aplikacjami uk³adów scalonych. Zrealizowane zosta³o wiele postulatów u ytkowników programu. Najistotniejsze z nich postaram siê krótko scharakteryzowaæ w poni ej zamieszczonym opisie. ³yta 2001/BS2 zawiera opracowanie materia³ów, które zosta³y opublikowane w Serwisie Elektroniki i Dodatkach Specjalnych do koñca sierpnia 2001 roku, tj. w³¹cznie z SE 8/2001 i DS 21. Mo na powiedzieæ, e ju tradycyjnie na p³ycie znajduje siê nowy zestaw schematów i aplikacji uk³adów scalonych. Spoœród nowoœci nale y wymieniæ zamieszczenie kompletnej instrukcji serwisowej kuchenki mikrofalowej Samsung MX146 (w jêzyku polskim). Z materia³ów archiwalnych zamieszczone zosta³y pe³ne wersje trzech pierwszych numerów Serwisu Elektroniki (1/95, 1/96 i 2/96). Jedn¹ z nowych funkcji wprowadzonych do programu jest mo liwoœæ wyeksportowania wszystkich danych wprowadzonych przez u ytkownika. Eksport jest wykonywany do katalogu \user, który jest podkatalogiem w stosunku do katalogu, w którym zainstalowana zosta³a Baza orad Serwisowych. Z jednej strony funkcja ta mo e byæ traktowana jako zminimalizowana kopia bezpieczeñstwa (dotyczy tylko informacji wprowadzonych przez u ytkownika), a z drugiej strony mo na j¹ wykorzystaæ jako formê wymiany informacji pomiêdzy u ytkownikami Bazy orad Serwisowych. przygotowane dane mog¹ byæ równie wys³ane do redakcji Serwisu Elektroniki w celu wzbogacenia kolejnych wydañ BS. Eksport danych zostanie wykonany po uruchomieniu funkcji Eksport danych do katalogu \user z menu Konfiguracja. Dane, które zosta³y w ten sposób wydzielone mog¹ byæ do³¹czone do bazy innego u ytkownika przez wykonanie funkcji Import danych z katalogu \user wywo³ywanej z menu Konfiguracja. ewnym modyfikacjom poddane zosta³o przeszukiwanie bazy. W poprzedniej wersji nale a³o podaæ ci¹g znaków lub kilka ci¹gów oddzielonych znakiem /. W wielu przypadkach okazywa³o siê, e tak okreœlone kryterium wyszukiwania jest zbyt ma³o precyzyjne. W celu zwiêkszenia elastycznoœci tego mechanizmu wprowadzono mo liwoœæ dodatkowego zawê enia zakresu przeszukiwania przez zdefiniowanie maksymalnie czterech dodatkowych kryteriów: Sprzêt, roducent, Model, ³yta. U ytkownik mo e dowolnie definiowaæ te kryteria, przy czym w przypadku dwóch pierwszych (Sprzêt i roducent) istnieje mo liwoœæ wyboru kryterium z predefiniowanej listy hase³. Je eli u ytkownik chce ograniczyæ wyniki wyszukiwania np. do sprzêtu firmy Sony, nale y z listy roducent wybraæ has³o Sony, a w polu Szukaj wpisaæ ¹dane has³o, np. TDA4661. Je eli dodatkowo chcemy ograniczyæ siê do konkretnego chassis, w polu ³yta wpisujemy np. AE1. rzez sformu³owanie odpowiedniego kryterium, u ytkownik mo e wy³owiæ z bazy pojedynczy rekord - ten, którym jest akurat zainteresowany. Nale y jedynie dodaæ, e zdefiniowanie dodatkowego kryterium ogranicza przeszukiwanie bazy do porad - nie s¹ uwzglêdniane dane zapisane w Informacjach/aplikacjach. Jest to naturaln¹ konsekwencja faktu, e wprowadzenie jednego z dodatkowych kryteriów wyszukiwania jednoznacznie wskazuje, e u ytkownik jest zainteresowany konkretnym sprzêtem lub grup¹ sprzêtów, a w tej bazie znajduj¹ siê tylko porady. Je eli adne dodatkowe kryterium nie zostanie wybrane, przeszukiwana jest zarówno baza orad, jak i Informacji/aplikacji. Je eli jesteœmy ju przy kryteriach przeszukiwania warto wspomnieæ o zmienionym sposobie funkcjonowania przycisków: <<, >> w oknie rzegl¹danie porad. Je eli pole Czego mam szukaæ? jest puste, dzia³anie przycisku << i >> nie ulega zmianie, tzn. spowoduje przesuniêcie odpowiednio na pocz¹tek lub koniec alfabetycznie u³o onej listy wed³ug kolejnoœci wyszukiwania (Wg rodz. sprzetu, Wg producenta, Wg modelu, Wg p³yty), a kolejnoœci wyszukiwania Wg numeru, do pierwszej i ostatniej pozycji tabeli ze sprzêtem. Je eli w pole Czego mam szukaæ? wpisany zostanie ci¹g znaków, to u ycie przycisków: <<, >> spowoduje przesuniêcie siê w ograniczonym zakresie. Wielkoœæ tego zakresu zale y od tego ile rekordów w bazie spe³nia zadane kryterium. Dla przyk³adu, je eli ustawimy kolejnoœæ wyszukiwania wed³ug p³yty i w polu Czego mam szukaæ? wpiszemy AE1, to u ywaj¹c przycisków <<, >> bêdziemy poruszaæ siê w obrêbie tych pozycji, dla których pole ³yta rozpoczyna siê od liter AE1. ewnym zmianom poddano okno pojawiaj¹ce siê w przypadku, gdy program odwo³uje siê do pliku, którego nie ma na aktualnie w³o onej p³ycie CD lub p³yta w ogóle nie jest w³o ona. W poprzednich wersjach w takim przypadku pojawia³ siê komunikat: W³ó CD-ROM oznaczony:. Jedyn¹ mo liw¹ reakcj¹ na taki komunikat by³o wciœniêcie przycisku OK. Je eli u ytkownik by³ zdecydowany, aby dany rysunek obejrzeæ, wk³ada³ odpowiedni¹ p³ytê CD i ponownie musia³ wykonaæ operacjê oka plik. W obecnej wersji wyœwietlany jest komunikat: W³ó CD-ROM oznaczony: i dostêpne s¹ dwa przyciski: onów próbê i Anuluj. W³o enie w³aœciwej p³yty CD i naciœniêcie przycisku onów próbê spowoduje wyœwietlenie ¹danej informacji. oprawiony zosta³ sposób wyœwietlania Okna pomocniczego. Zmianie nie uleg³y jego funkcje ani sposób wywo³ania (Alt C - uaktywnienie okna, Alt B - powtarzanie operacji pobrania wskazanych danych), lecz jedynie jego usytuowanie. Do tej pory pobranie danych przez wciœniêcie kombinacji klawiszy Alt B powodowa³o uaktywnienie okna, które pl¹ta³o siê po ekranie i niejednokrotnie utrudnia³o poruszanie siê pomiêdzy oknami, w których aktualnie dokonywane by³y zmiany. W tej wersji programu raz uaktywnione Okno pomocnicze znajduje siê w tle i je eli nie ma potrzeby zmiany jego zawartoœci lub zmiany pozycji, spod której pobierana jest informacja, nie pojawia siê w ogóle na ekranie. Na koniec jeszcze drobna zmiana w sposobie wprowadzania informacji do metryczki sprzêtu. Wprowadzony zosta³ dodatkowy przycisk Zmieñ, który umo liwia zmianê wczeœniej pobranej informacji. Do tej pory zmiana by³a mo liwa dopiero po skasowaniu istniej¹cej pozycji i ponownym zapisaniu zmodyfikowanej treœci. Tradycyjnie ju na koniec kilka informacji statystycznych dotyczacych pi¹tego wydania Bazy orad Serwisowych : - iloœæ sprzêtu: 8409, - iloœæ porad: 27002, - iloœæ informacji/aplikacji: SERWIS ELEKTRONIKI 10/2001

3 Opis dzia³ania OTVC 54CS-03S, 63CS-05S i 70CS-05S firmy Sharp z chassis CS Opis dzia³ania OTVC 54CS-03S, 63CS-05S i 70CS-05S firmy Sharp z chassis CS (cz.2) Karol Œwierc 3.4. Stopieñ koñcowy odchylania poziomego Sam stopieñ koñcowy odchylania linii zbudowany jest w sposób klasyczny (zostanie wiêc opisany pobie nie), natomiast niestandardowy (chocia w konstrukcjach Sharpa czêsto stosowany) i ciekawy jest uk³ad drivera tego stopnia. Stopieñ generatora linii zawarty jest w uk³adzie TDA8375A. Daje on na wyjœciu (n.56) przebieg zsynchronizowany z sygna³em wizyjnym o amplitudzie prawie 8V i wspó³czynniku wype³nienia bliskim 50%. Stopieñ drivera wykonany zosta³ na tranzystorze Q603. Konstrukcja ta ³¹czy w sobie zalety uk³adu z transformatorkiem impulsowym i rozwi¹zañ opartych na uk³adzie scalonym (np. TDA8140, TDA8143, ). Zalet¹ uk³adu transformatorowego jest ujemny impuls napiêcia na bazie tranzystora-klucza w momencie jego wy³¹czenia, a wad¹ fakt, e pr¹d bazy tego tranzystora z czasem maleje, podczas gdy pr¹d kolektora roœnie. Zalety i wady uk³adu bezindukcyjnego s¹ dok³adnie odwrotne. W chassis CS firmy Sharp, w momencie wy³¹czenia tranzystora Q603 zapewniony jest ujemny impuls napiêcia dziêki ujemnemu napiêciu zasilaj¹cemu. Napiêcie -18V odgrywa rolê tylko podczas startu uk³adu, nastêpnie uk³ad sam sobie wytwarza ujemne napiêcie z uzwojenia 4-6, które jest prostowane przez diodê D610. W uk³adzie wysterowania tranzystoraklucza w czasie jego w³¹czenia zastosowano dodatnie sprzê- enie zwrotne - cewka L606 i dioda D609 pod³¹czone do odczepu uzwojenia trafopowielacza (nie do napiêcia wyprostowanego). Odpowiedni dobór elementów w tym uk³adzie zapewnia, e pr¹d bazy tranzystora Q601 bêdzie rós³ z czasem wysterowania tego tranzystora. Na ten uk³ad nale y zwróciæ szczególn¹ uwagê zw³aszcza z serwisowego punktu widzenia, gdy nieprawid³owa jego praca mo e byæ powodem czêstych awarii tranzystora BU508. W uk³adzie odchylania kondensatorem powrotu jest C601 + C602, w wersji z korekcj¹ EW - C601 i C611, diod¹ inwersyjn¹ D605 (D605, D606), a kondensatorem korekcji S - C606. Trafopowielacz oprócz wysokiego napiêcia dostarcza: napiêcie siatki 2, napiêcie siatki ogniskuj¹cej, napiêcie arzenia kineskopu, +145V zasilaj¹ce wzmacniacze wizyjne, ±13V dla uk³adu ramki oraz +40V (tylko w wersji uk³adu bez korekcji EW) - napiêcie powrotu dla uk³adu odchylania pionowego Zasilacz Jako tranzystor kluczuj¹cy przetwornicy zastosowano tranzystor MOSFET- Q701. Zasilacze tego typu zawieraj¹ na ogó³ scalony sterownik, tutaj wykonany jest on na kilku elementach dyskretnych. Tranzystor Q702 wy³¹cza zasilacz w stanie standby oraz zabezpiecza uk³ad w przypadku przekroczenia krytycznej (oko³o 3A) wartoœci pr¹du drenu tranzystora-klucza. W uk³adzie stabilizacji kontrolowane jest napiêcie wyjœciowe +112V (+150V), a pêtla ujemnego sprzê enia zwrotnego zrealizowana jest za poœrednictwem transoptora (w celu izolacji galwanicznej od potencja³u sieci). Rezystory R704 i R705 s¹ rezystorami startowymi, a elementy: D705, C705 i R702 zabezpieczaj¹ tranzystor-klucz przed uszkodzeniem krótkimi szpilkami przepiêciowymi powodowanymi indukcyjnoœci¹ rozproszenia transformatora. Elementy kompensacji czêstotliwoœciowej uk³adu pêtli ujemnego sprzê enia zwrotnego znajduj¹ siê po stronie wtórnej, s¹ to: R745 i C731. Zasilacz dostarcza nastêpuj¹cych napiêæ: +112V - g³ówne napiêcie systemowe dla stopnia koñcowego odchylania poziomego (w modelach z wiêkszym kineskopem +150V), ±18V - dla stopnia mocy fonii (lub ±16V), dwa napiêcia +5V oddzielnie stabilizowane ale w oparciu o tê sam¹ diodê Zenera (jako napiêcie mikroprocesora slave oraz procesora fonii), +13.5V zbijane na rezystorach do +12V i +11V - przeznaczone dla wiêkszoœci obwodów ma³osygna³owych odbiornika. Napiêcie +8V zasilaj¹ce uk³ad TDA8375A stabilizowane jest z +13.5V na oddzielnym tranzystorze Q209. Oprócz napiêæ zasilaj¹cych zasilacz dostarcza sygna³u RESET dla mikroprocesora slave. o uruchomieniu uk³adu przez pr¹d rezystorów startowych, zaczyna dzia³aæ pêtla dodatniego sprzê enia zwrotnego utrzymuj¹c potencja³ na bramce Q701 wystarczaj¹cy do pe³nego w³¹czenia tranzystora. êtla ta obejmuje: uzwojenie transformatora, R708, C707, R720, R706. Nale y zwróciæ uwagê, e w tej pêtli jest szeregowy kondensator 15nF. ie rozwi¹zanie nie by³oby mo liwe w uk³adzie z tranzystorem bipolarnym. Tutaj ze wzglêdu na wysok¹ impedancjê bramki tranzystora sta³a czasowa w tym obwodzie wynosi 0.3 milisekundy. Uk³ad pracuje z czêstotliwoœci¹ oko- ³o 50kHz, a wiêc na niewielkim odcinku tej sta³ej czasowej. Niemniej istotne jest zastosowanie diody D718, która pe³ni funkcjê klampowania ³adunku na kondensatorze C707 w fazie wy³¹czenia klucza. Dziêki uzwojeniu pe³ni¹cemu funkcjê dodatniego sprzê enia zwrotnego od momentu w³¹czenia tranzystora-klucza uruchamiany jest drugi obwód - ³adowanie kondensatora C708. Kondensator ten w fazie wy³¹czenia klucza zosta³ roz³adowany przez diodê D707 i rezystor R710 do napiêcia ujemnego, równie w wyniku dzia³ania wy ej wspomnianego uzwojenia. Zastosowano tu diodê Zenera, chocia mog³aby byæ zwyk³a dioda. Dioda Zenera pe³ni dodatkowo funkcjê zabezpieczenia, gdy napiêcie na uzwojeniu dodatniego sprzê enia zwrotnego osi¹gnie zbyt du ¹ wartoœæ. Wracaj¹c do kondensatora C708, jest on ³adowany pr¹dem tranzystora transoptora, a wiêc pr¹dem kontrolowanym przez ujemne sprzê enie zwrotne. ród³o zasilania kolektora transoptora pochodzi natomiast ze wspomnianego uzwojenia i podawane jest przez diodê D706 i rezystor R709. Jeœli napiêcie na C708 przekroczy wartoœæ +0.7V zostanie w³¹czony tranzystor Q703, nast¹pi to tym póÿniej im mniejszy jest pr¹d kolektora transoptora, a wiêc im ni sze napiêcie na SERWIS ELEKTRONIKI 10/2001 7

4 Opis dzia³ania OTVC 54CS-03S, 63CS-05S i 70CS-05S firmy Sharp z chassis CS wyjœciu zasilacza. Wtedy uk³ad bêdzie mia³ wiêcej czasu na zgromadzenie energii w uzwojeniu pierwotnym (œciœlej w rdzeniu transformatora), co spowoduje zwiêkszenie napiêæ wyjœciowych (a wiêc - ujemne sprzê enie zwrotne). Dzia³a tu jeszcze jedna pêtla, pominiêta w powy szym opisie. Kondensator C708 nie jest pod³¹czony wzglêdem masy, ale do rezystora R706 (0.5R), który odwzorowuje wartoœæ pr¹du uzwojenia pierwotnego. A wiêc dodatkowo wzrost tego pr¹du powoduje wczeœniejsze w³¹czenie tranzystora Q703. Niemniej jednak i tak punkt pracy ca³ego uk³adu wyznacza obwód z transoptorem. W³¹czenie tranzystora Q703 powoduje œci¹gniêcie bramki tranzystora MOSFET do masy, a wiêc rozpoczyna fazê przekazywania energii do strony wtórnej zasilacza. Od parametrów transformatora i od obci¹ enia zale y moment przejœcia uk³adu do fazy pierwszej - gromadzenia energii. Stan wysoki na wyjœciu 10 mikroprocesora ST6210 powoduje przez diodê D721 permanentne w³¹czenie tranzystora Q702. Jego obwód kolektora w³¹czony jest równolegle do Q703, a wiêc spowoduje zablokowanie pracy uk³adu. Ma to miejsce w stanie standby Zasilanie odbiornika w stanie czuwania Ten uk³ad trudno nazwaæ zasilaczem standby bo to raptem kilka elementów i na dodatek bez transformatora, a ponadto szokuje brak w nim izolacji od sieci. Jego uproszczenie (zaoszczêdzenie niewielkiego transformatora sieciowego) spowodowa³o koniecznoœæ zastosowania izolacji na drodze przesy- ³ania sygna³ów miêdzy mikroprocesorami master i slave - transoptory IC1008 i IC1009. Napiêcie sieci jest prostowane na diodach D724 i D725, w szereg z którymi w³¹czone s¹ rezystory o du ej wartoœci, dobrane odpowiednio do poboru pr¹du przez mikroprocesor (pobór niewielki - dziêki temu mo e byæ zastosowane takie rozwi¹zanie) daj¹c na kondensatorze C723 napiêcie oko³o 7 8V. Napiêcie to jest filtrowane i stabilizowane na diodzie Zenera D1101 do wartoœci 5.1V. Oprócz mikroprocesora zasila ono odbiornik promieniowania podczerwonego Uk³ad korekcji EW Uk³ad ten wystêpuje tylko w odbiornikach 63CS-05S i 70CS-05S i jak wspomniano wczeœniej pracuje równie w klasie D. Sterowany on jest z wyjœcia 62 uk³adu TDA8375A. Tranzystor Q513 odwraca fazê paraboli oraz zamyka siê na nim ujemne sprzê enie zwrotne z uk³adu wykonawczego. Uk³ad EW wykorzystuje ten sam przebieg pi³ozêbny z kondensatora C502, który opisano w punkcie poœwiêconym odchylaniu pionowemu. rzebieg ten jest doprowadzony do wejœcia odwracaj¹cego wzmacniacza operacyjnego IC501B (drugi wzmacniacz operacyjny w tym samym uk³adzie scalonym, który pracuje w uk³adzie odchylania pionowego - BA10393). Oba uk³ady pracuj¹ wiêc synchronicznie z sob¹ i z odchylaniem poziomym. Wzmacniacz operacyjny IC501B pe³ni tu rolê komparatora porównuj¹cego wy ej wspomniany przebieg pi³ozêbny z parabol¹ podan¹ na jego wejœcie nieodwracaj¹ce. W zale noœci od chwilowej wartoœci napiêcia tej paraboli (parabola o czêstotliwoœci ramki, a pi³a na wejœciu odwracaj¹cym o czêstotliwoœci linii) d³u szy lub krótszy jest czas w³¹czenia tranzystora Q605 steruj¹cego bezpoœrednio kluczem Q606. Czas w³¹czenia klucza Q606 decyduje o pr¹dzie odprowadzanym z modulatora diodowego. Uk³ad pracuje (przynajmniej teoretycznie) bezstratnie. Energia zgromadzona w cewce L605 nie jest zamieniona na grzanie radiatora, ale przekazana do kondensatora elektrolitycznego C619 stanowi¹cego Ÿród³o napiêcia powrotu +45V dla uk³adu ramki. Dioda Zenera D619 ogranicza wartoœæ tego napiêcia, a jej wartoœæ, zaznaczona na schemacie 27V (i pod³¹czona jest do +13V) powinna ograniczaæ +45V raczej do +40V. ród³o tego napiêcia mo e siê wahaæ i byæ niestabilne. Nie ma to wiêkszego znaczenia, gdy decyduje jedynie o czasie powrotu odchylania pionowego, który i tak jest krótki (krótszy od 1ms). Wspó³czynnik wype³nienia czasu w³¹czenia klucza Q606 powinien byæ paraboliczny w dziedzinie czasu odchylania pionowego, aby uzyskaæ po ¹dany efekt, czyli korekcjê EW. Zale noœæ tê zapewnia obwód ujemnego sprzê enia zwrotnego, zamkniêty przez rezystor R626. Kondensator C522 zapewnia inercjê o sta³ej czasowej wynosz¹cej 4 ms, a wiêc odfiltrowuje jedynie sk³adow¹ o czêstotliwoœci linii. Dioda D614 ogranicza zakres napiêcia do wartoœci bezpiecznych, a jej istnienie mo e okazaæ siê bardzo istotne w przypadku uszkodzenia np. diody inwersyjnej uk³adu odchylania linii. Napiêcie +150V mog³oby siê wtedy przedostaæ na bazê tranzystora Q513, a co gorsza do uk³adu TDA8375A. W uk³adzie korekcji EW brak jest równie jakichkolwiek potencjometrów monta owych, gdy wymagane regulacje przeprowadza siê w trybie serwisowym Uk³ad mikroprocesora W odbiorniku pracuj¹ dwa mikroprocesory: ST6210BM - master i SAB-C502 - slave. W stanie czuwania pracuje tylko pierwszy z nich, który dekoduje sygna³y z klawiatury lokalnej (4 przyciski) i odbiera sygna³ ze wzmacniacza podczerwieni RCR - M1000. rawie wszystkie rozkazy przekazuje do mikroprocesora g³ównego, jedynie wy³¹czenie lub w³¹czenie odbiornika ze stanu standby realizuje na miejscu. Informacja do SAB- C502 przekazywana jest przez transoptor IC1009. Jedynie informacja w drugim kierunku o wy³¹czeniu odbiornika (jeœli pochodzi z uk³adu czasowego SAB-C502) przekazywana jest przez transoptor IC1008. Mikroprocesor g³ówny pracuje z zewnêtrzn¹ pamiêci¹ programu EROM (27C2001A). Dla zmniejszenia liczby nó ek, która i tak w takim rozwi¹zaniu jest du a, zastosowano multipleksowan¹ szynê danych i adresow¹. Dla zapamiêtania czêœci adresu konieczny jest rejestr (tzw. latch adresowy - 74LS573), do którego m³odsza czêœæ adresu jest zapisana sygna³em ALE (Adress Latch Enable) na n.11 (b³¹d w opisie schematu przy tej nó ce). Na schemacie uwidocznione s¹ zworki umo liwiaj¹ce zastosowanie pamiêci programu o ró nej pojemnoœci. Wykonanie odpowiedniego podprogramu nastêpuje po otrzymaniu rozkazu z mikroprocesora master i jest podzielone na dwa odrêbne bloki: obs³uga u ytkownika i tryb serwisowy. Mikroprocesor obs³uguje uk³ady odbiornika za pomoc¹ dwóch magistral szeregowych: a) jedna obs³uguje uk³ady: TDA8375A i MS3400, b) druga obs³uguje uk³ad teletekstu (oznaczona na schemacie M3CLK i M3LDA). Do szyny a) pod³¹czona jest równie pamiêæ EEROM 24C16 o pojemnoœci 16kb (w modelach 63CS-05S i 70CS- 05S dodatkowo 64kb). W pamiêci tej przechowywane s¹: czê- 8 SERWIS ELEKTRONIKI 10/2001

5 Opis dzia³ania OTVC 54CS-03S, 63CS-05S i 70CS-05S firmy Sharp z chassis CS stotliwoœæ zaprogramowanych kana³ów, strony trybu LIST telegazety, wartoœci parametrów normalizacji oraz nastawy trybu serwisowego. Warto wiêc mieæ tak¹ pamiêæ skopiowan¹ i w razie potrzeby prze³o yæ Rejestry przesuwne Mikroprocesor wspó³pracuje z dwoma 8-bitowymi rejestrami. Uk³ad HEF4049 jest rejestrem przesuwnym z buforem pamiêtaj¹cym i 3-stanowym wyjœciem równoleg³ym. Uk³ad HEF4021 jest statycznym rejestrem przesuwnym z wejœciem równoleg³ym i wyjœciem szeregowym. oprzez rejestr IC1006 (HEF4021) mikroprocesor czyta 5 stanów: podanie sygna³u statusu na 8. wypr. euroz³¹cza AV1, podanie takiego samego sygna³u na euroz³¹cze AV2, przekroczenie krytycznego poziomu przez napiêcie ARW dla g³owicy. róg, przy którym nastêpuje prze³¹czenie ze stanu wysokiego na niski ustalaj¹ rezystory R240 i R241, daj¹ one wartoœæ oko³o 8.8V, status gniazda s³uchawkowego - po w³o eniu s³uchawek wejœcie E przyjmuje stan wysoki, na wejœciu G kontrolowany jest stan uk³adu zabezpieczenia koñcówek mocy fonii. Mikroprocesor czyta stany tego rejestru na 3. bicie portu 1 - szeregowo, taktuj¹c rejestr impulsem CLK z bitu 3 portu 3. Zanim dane s¹ przesuwane, musz¹ byæ zatrzaœniête - do tego celu s³u y sygna³ strob (STB) z bitu 5. portu 3. Funkcje takie, jak: zabezpieczenie w razie uszkodzenia koñcówki mocy fonii, prze³¹czenie odbiornika w tryb pracy AV lub wy³¹czenie w przypadku zaniku sygna³u realizowane s¹ programowo przez mikroprocesor. odobnie dzia³a rejestr IC1007, tylko w drug¹ stronê. Mikroprocesor zapisuje do niego dane szeregowo, wykorzystuj¹c elementarne przerzutniki rejestru do zapamiêtania takich informacji, jak: zaœwiecenie diody LED informuj¹cej o odbiorze stereofonicznym, prze³¹czenie systemu w dekoderze, wygenerowanie sygna³u black strether daj¹cego korekcjê w uk³adzie poziomu czerni w procesorze wizyjnym czy prze³¹czenie odbiornika na wejœcie AV3. Sygna³ danych pochodzi z 4. bitu portu 1 mikroprocesora, natomiast impuls zegarowy i strobuj¹cy jest ten sam co w rejestrze HEF4021. W takim rozwi¹zaniu do konfliktu nie dochodzi dziêki dwupoziomowej organizacji rejestru HEF Koñcowe wzmacniacze wizji Wzmacniacze te, jak zwykle umieszczone s¹ na p³ytce kineskopu. Napiêcie referencyjne dla trzech wzmacniaczy dostarcza tranzystor Q879, a jego wartoœæ wyznacza dzielnik rezystancyjny R879 i R880 pod³¹czony do Ÿród³a napiêcia +5V. oniewa 3 wzmacniacze s¹ identyczne, zostanie opisany wzmacniacz toru R. W³aœciwe wzmocnienie daje tranzystor Q870. Tranzystor Q876 pracuje w uk³adzie wtórnika emiterowego zapewniaj¹c wystarczaj¹co szybkie narastanie zboczy dodatnich na katodzie kineskopu. Stromoœæ zboczy ujemnych zapewnia tranzystor Q870 przez diodê D872 (dwie diody w jednej obudowie). Wzmocnienie wzmacniacza wyznacza lokalne ujemne sprzê enie zwrotne o wspó³czynniku ustalanym przez stosunek rezystorów R873 i R888 (47k i 1k - wzmocnienie oko³o 50 razy). Odpowiednio dobrany kondensator C872 daje kompensacjê czêstotliwoœciow¹ wyci¹gaj¹c¹ charakterystykê w zakresie górnej czêstotliwoœci granicznej. Tranzystor Q873 i dioda D872 zastosowane s¹ ze wzglêdu na istnienie g³ównego ujemnego sprzê enia zwrotnego obejmuj¹cego przedwzmacniacze w procesorze wizyjnym TDA8375A. Dzia³anie uk³adu jest identyczne jak w popularnym scalaku TDA3505. Tutaj jest raczej podobnie jak w TDA4680, bo punkt pracy uk³adów wzmacniaczy wizji ustalany jest w trybie serwisowym przez zapis odpowiednich rejestrów procesora wizji przez magistralê I 2 C. Daje to ustawienie statycznego i dynamicznego balansu bieli. Wraz ze starzeniem kineskopu punkt pracy wzmacniaczy wizji ulega odpowiedniemu przesuniêciu, utrzymuj¹c balans bieli na sta³ym poziomie. Jest to realizowane w³aœnie dziêki dzia³aniu opisywanej pêtli ujemnego sprzê enia zwrotnego. Trzy pêtle (ustawiaj¹ce punkt pracy 3 wzmacniaczy) realizowane s¹ po jednej linii, kolektory tranzystorów Q873, Q874 i Q875 po³¹czone s¹ ze sob¹ i doprowadzone do n.30 uk³adu scalonego. Jest to mo liwe dziêki temu, e procesor wizji mierzy tzw. pr¹d ciemny ka dego wzmacniacza na oddzielnej linii. Faktem jest, e takie rozwi¹zanie czêsto w znacznym stopniu utrudnia serwis. Dlatego tym bardziej warto sobie zdawaæ sprawê ze znaczenia ka dego elementu w obrêbie p³ytki CRT, a jak praktyka serwisowa wskazuje uszkodzenia na niej nie nale ¹ do rzadkoœci We/wy AV Euroscart 1 Do z³¹cza euroscart AV1 mo na doprowadziæ: sygna³ wizyjny, stereofoniczny sygna³ fonii oraz sygna³y RGB, którym musi towarzyszyæ sygna³ synchronizacji podany na wejœcie sygna³u wizyjnego (wyprowadzenie 20 euroz³¹cza). Na stykach 1, 3 i 19 tego z³¹cza wystêpuje sygna³ wizji i fonii z tunera odbiornika. Do prawid³owej pracy OTVC z sygna³ami tego z³¹cza koniecznych jest stosunkowo niewiele elementów, gdy wiele kluczy znajduje siê w uk³adach scalonych (TDA8375 i MS3400). Klucze te obs³ugiwane s¹ przez magistralê I 2 C. Dodatkowe elementy zewnêtrzne pe³ni¹ nastêpuj¹ce funkcje: tranzystor Q401 jest wtórnikiem buforuj¹cym wyjœciowy sygna³ wizji, uk³ad TEA5114 jest zwrotnic¹ prze³¹czaj¹c¹ sygna³y RGB podawane do procesora wizji TDA8375A z euroz³¹cza lub uk³adu teletekstu. Wszystkie wejœcia i wyjœcia zawieraj¹ rezystory dopasowuj¹ce impedancjê wejœciow¹ uk³adu do impedancji kabla, s¹ równie zabezpieczone diodami Zenera przed podaniem na nie zbyt wysokiego napiêcia. Zewnêtrzne wejœcie RGB jest uaktywnione po podaniu napiêcia na n.8 uk³adu TEA5114 z 16 styku euroz³¹cza. Wejœcie wizyjne (i fonii) z tego euroz³¹cza jest uaktywniane po podaniu napiêcia na n.6 rejestru IC1006 lub po otrzymaniu rozkazu z mikroprocesora (w pierwszym przypadku mikroprocesor te musi dokonaæ prze³¹czenia) Euroscart 2 To z³¹cze nie jest wykorzystane w zakresie wejœcia sygna- ³ów RGB. Wyjœciowy sygna³ wizji doprowadzony ze wzmac- SERWIS ELEKTRONIKI 10/2001 9

6 Opis dzia³ania OTVC 54CS-03S, 63CS-05S i 70CS-05S firmy Sharp z chassis CS niacza zbudowanego na tranzystorach Q451 i Q901 daj¹cych wzmocnienie równe 2, buforowany jest wtórnikiem Q402, natomiast treœæ wizyjna pobierana jest z 54 nó ki procesora TDA8375A. Wyjœciowy sygna³ fonii pochodzi bezpoœrednio z 50 i 51 nó ki uk³adu MS3400. Wejœciowy sygna³ wizji doprowadzony jest do n.21 uk³adu IC201, a foniczny do n.33 i 34 MS3400. Na z³¹czu AV2 istnieje mo liwoœæ podania sygna³u SVHS. Sygna³ luminancji podaje siê jak sygna³ composite video na wyprowadzenie 20, a sygna³ chrominancji na styk 15 euroz³¹cza. Sygna³ prze³¹czaj¹cy z wyprowadzenia 8 z³¹cza AV2 podawany jest podobnie jak sygna³ ze z³¹cza nr 1 na rejestr przesuwny IC1006 (n.7) Wejœcie AV3 Wejœcie to wystêpuje jedynie w odbiornikach 63CS-05S i 70CS-05S. S¹ to z³¹cza typu cinch. Sygna³y fonii doprowadzone s¹ bezpoœrednio do n.36 i 37 uk³adu MS3400, natomiast na drodze sygna³u wizji zastosowano dodatkowy klucz znajduj¹cy siê w uk³adzie HEF4053. Z trzech kluczy w tym uk³adzie wykorzystane s¹ dwa. rze³¹czany jest sygna³ chrominancji, który mo e pochodziæ z wyprowadzenia 15 z³¹cza AV2 oraz sygna³ wizyjny tego z³¹cza z sygna³em wejœcia z³¹cza AV3. Sygna³ prze³¹czaj¹cy klucze IC403 pochodzi z rejestru przesuwnego IC1007 (bit 7) Jednouk³adowy procesor wizyjny TDA8375 Uk³ad ten zawiera nastêpuj¹ce bloki funkcjonalne telewizora: stopieñ wzmacniacza p.cz. z uk³adem ARW, uk³ad ARCz, dekoder AL/NTSC, tor sygna³u luminancji, matrycê i przedwzmacniacze RGB, generator linii, generator ramki, separator impulsów synchronizacji, uk³ad steruj¹cy korekcj¹ EW. Uk³ad ten dzia³a podobnie, jak uk³ad TDA8374, opisany w numerze 1/2000 Serwisu Elektroniki, jedynie rozk³ad wyprowadzeñ jest inny, bo te i inna jest ich liczba w obu uk³adach scalonych. Z dekoderem koloru, zawartym w TDA8375A wspó³pracuje linia opóÿniaj¹ca pracuj¹ca w paœmie podstawowym sygna³ów ró nicowych koloru R-Y i B-Y w uk³adzie TDA4665. Opis tego uk³adu znajduje siê w Serwisie Elektroniki 9/99. Dodatkowo w odbiorniku zastosowano uk³ad CTI (TDA4565). Jego zadaniem jest poprawa zboczy sygna³ów ró nicowych koloru. Daje to wra enie szerszego pasma sygna³u chrominancji. Uk³ad ten zawiera równie liniê opóÿniaj¹c¹ sygna³u luminancji. Opis tego uk³adu zamieszczony by³ w SE 1/ Uk³ad wielostandardowej fonii MS3400 Sygna³ o czêstotliwoœci podnoœnej fonii z toru p.cz. odbiornika dociera przez uk³ad z tranzystorami Q201 i Q202 do n.25 MS3400. Uk³ad ten mo e zdekodowaæ wszystkie stosowane standardy oprócz NICAM-u. Na uwagê zas³uguje absolutny brak indukcyjnoœci w uk³adach demodulatorów. Osi¹gniêto to dziêki budowie demodulatorów w oparciu o pêtle LL. W demodulatorach kwadraturowych stosuje siê obwody LC pracuj¹ce jako przesuwniki fazy, nastêpnie dokonywane jest wymno enie sygna³u sprzed i zza tego przesuwnika. Na wyjœciu uk³adu mno ¹cego po odfiltrowaniu sk³adowych o czêstotliwoœci podnoœnej otrzymuje siê sygna³ proporcjonalny do przesuniêcia fazy, a wiêc przy liniowej charakterystyce przesuwnika - sygna³ proporcjonalny do dewiacji czêstotliwoœci. W demodulatorach LL przesuwnik fazy a tym samym obwód LC nie jest potrzebny. Zasada pracy polega na gonieniu przez generator VCO za czêstotliwoœci¹ wejœciow¹ do uk³adu pêtli. Jeœli pêtla zaskoczy, a charakterystyka strojenia generatora VCO jest liniowa, to napiêcie przestrajaj¹ce jest proporcjonalne do dewiacji, a wiêc odzwierciedla demodulacjê FM wejœciowego sygna³u. G³ównymi wyjœciami uk³adu MS3400 s¹: n.56 i 57 (DACM-L i DACM-R), podawane do opisanego wczeœniej wzmacniacza mocy. Sygna³y z tych nó ek podawane s¹ do wzmacniacza mocy. Dodatkowe wyjœcia to: n.59 i 60 - sygna- ³y podlegaj¹ce równie regulacji amplitudy (si³a g³osu) dla toru s³uchawkowego oraz sygna³y wyjœciowe o znamionowej amplitudzie: n.47, 48, 50, 51 - sygna³y wyjœciowe fonii dla euroz³¹cz. Do uk³adu mo na doprowadziæ szeœæ sygna³ów wejœciowych, s¹ to nó ki: 30, 31, 33, 34, 36 i 37. Wszystkie regulacje oraz klucze prze³¹czaj¹ce programowane s¹ przez zapis odpowiednich rejestrów uk³adu przez mikroprocesor za poœrednictwem magistrali I 2 C Uk³ad teletekstu Wszystkie funkcje realizuj¹ce odbiór, jak i czêœæ cyfrow¹ teletekstu zawarte s¹ w jednym uk³adzie scalonym SDA5273C26. Uk³ad zawiera pamiêæ RAM dla jednej lub czterech stron oraz posiada interfejs dla pamiêci zewnêtrznej. Ta mo liwoœæ zosta³a wykorzystana jedynie w odbiornikach 63CS- 05S i 70CS-05S. Software do uk³adu telegazety podawany jest oddzieln¹ magistral¹, oznaczon¹ na schemacie M3CLK i M3LDA. Wejœciowy sygna³ wizyjny zawieraj¹cy informacje teletekstowe dociera do 10 nó ki uk³adu, a sygna³y wyjœciowe wyprowadzone s¹ na nó ki: 61, 62, 63 i blanking na n.64. Wszystkie zale noœci czasowe s¹ realizowane w oparciu o generator oparty na rezonatorze kwarcowym o czêstotliwoœci 20.48MHz, a do synchronizacji grafiki teletekstowej s³u ¹ sygna³y o czêstotliwoœci linii i ramki podawane na wejœcia 4 i 5 uk³adu Elementy dyskretne rozrzucone po schemacie odbiornika Mimo, e chassis CS zbudowane jest na bardzo mocnych uk³adach scalonych, to jest ponad 60 tranzystorów. Znaczna wiêkszoœæ z nich by³a ju opisana przy opisie poszczególnych bloków funkcjonalnych. ozosta³y jeszcze: uk³ad na Q803 i Q804 - wzmacniacz sygna³u wizji w torze luminancji (wzmocnienie oko³o 4), uk³ad na Q451 i Q901 - podobny do powy szego wzmacniacz (o wzmocnieniu oko³o 2) w torze sygna³u wizji dla teletekstu i wyjœciowego sygna³u dla euroz³¹cza, Q201, Q401 i Q801 - wtórniki w torze sygna³u wizji, Q313, Q314, Q315 - uk³ad realizuj¹cy funkcjê mute, Q209 - stabilizator napiêcia +8V. } 10 SERWIS ELEKTRONIKI 10/2001

7 Naprawa kuchenek mikrofalowych (cz.2-ost.) Naprawa kuchenek mikrofalowych Szymon Ziemba Kondensator wysokiego napiêcia W obwodach wysokiego napiêcia kuchenek mikrofalowych stosowane s¹ kondensatory foliowe olejowe o specjalnej konstrukcji, zwane czasem rezonansowymi, z uwagi na opisany wy ej charakter pracy. Spotykane pojemnoœci to µF przy napiêciu pracy 2.1kV lub 2.5kV AC, czyli oko³o kV DC oraz tolerancji ±4%. Zawarty w œrodku rezystor wysokonapiêciowy, typowo 10M s³u y do roz³adowania kondensatora po wy³¹czeniu kuchenki, co mo e trwaæ nawet kilkadziesi¹t sekund. Do konektorowych koñcówek kondensatora w niektórych rozwi¹zaniach jest pod³¹czany tzw. short protector, o typowym oznaczeniu 2x062H, czyli dioda zabezpieczaj¹ca przed przebiciem. Mo na równie spotkaæ egzemplarze z diod¹ zabezpieczaj¹c¹ zamontowan¹ fabrycznie wewn¹trz kondensatora, podobnie zreszt¹ jak i diod¹ prostownicz¹ pod³¹czon¹ katod¹ wewn¹trz do obudowy kondensatora, o czym informuje schemat nadrukowany na obudowie. W tych przypadkach uszkodzenie dowolnej diody dyskwalifikuje równie kondensator. W tym miejscu nale y przestrzec przed próbami ratowania kondensatora i izolowaniu jego obudowy od masy w celu do- ³¹czenia diody prostowniczej na zewn¹trz, o czym niejednokrotnie sygnalizowali autorowi serwisanci szukaj¹cy czêœci zamiennych. Jest to sposób niedopuszczalny z uwagi na zagro- enie dalszego przebicia izolacji i mo liwoœæ pora enia pr¹dem. Obudowa kondensatora musi byæ po³¹czona z mas¹ kuchenki! Uszkodzony kondensator z wewnêtrznymi diodami mo na oczywiœcie zast¹piæ z powodzeniem elementami oddzielnymi. Uszkodzenia kondensatora mog¹ czasem byæ k³opotliwe w diagnozowaniu. Klasyczne przebicie powoduj¹ce zwarcie pomiêdzy ok³adkami jest ³atwe do skontrolowania omomierzem, oczywiœcie po roz³adowaniu kondensatora rezystorem rzêdu 10k/10W, o czym ju by³a mowa. Trudniejszym przypadkiem jest przebicie izolacji miêdzy ok³adzinami kondensatora ujawniaj¹ce siê dopiero przy pracy z wysokim napiêciem i powoduj¹ce iskrzenie wewn¹trz kondensatora. Ten rodzaj uszkodzenia mo e powodowaæ przepalenie bezpiecznika W.N. lub sieciowego oraz uszkodzenie diody W.N. W celu szybkiej kontroli kondensatora mo emy pod³¹czyæ go szeregowo do sieci z arówk¹ 15 25W/230V, co powoduje jej s³abe œwiecenie przy prawid³owej pojemnoœci kondensatora, pe³ne przy jego zwarciu lub brak œwiecenia przy przerwie w doprowadzeniach wewn¹trz kondensatora. omiar woltomierzem wyka e oko³o 100V napiêcia zmiennego na arówce. Oczywiœcie tym sposobem nie skontrolujemy poprawnoœci pracy kondensatora z wysokim napiêciem, ale i tak jest to sposób lepszy ni kontrola niskim napiêciem omomierza. rzy pracy z napiêciem sieciowym pamiêtajmy o zachowaniu zasad bezpieczeñstwa. SzZiemba@izotech.com.pl Diody prostownicze wysokiego napiêcia Typowa dioda prostownicza wysokiego napiêcia stosowana w kuchenkach mikrofalowych stanowi w istocie specjalizowany podzespó³ zawieraj¹cy stos prostowniczy sk³adaj¹cy siê z kilku lub kilkunastu szeregowo po³¹czonych z³¹cz p-n w obudowie z gotowymi wyprowadzeniami. Od strony katody jest to koñcówka z otworem na œrubê do przykrêcenia do masy obudowy kuchenki, a od strony anody konektor s³u ¹cy do pod³¹czenia do kondensatora W.N. Typowe parametry to A œredniego pr¹du przewodzenia przy 5 8V napiêcia przewodzenia i 10 15kV napiêcia wstecznego. Istotnym parametrem jest maksymalny pr¹d w impulsie - rzêdu kilkudziesiêciu amperów. Najczêœciej spotykanym typem [parametry] jest HVR-1x3 [9kV/0.35A] lub HVR-1x4 [12kV/0.35A] lub HVM-15 [15kV/0.5A]. Wszystkie z³¹cza diod wewn¹trz obudowy charakteryzuj¹ siê jednakowymi parametrami, na przyk³ad pojemnoœci lub pr¹du up³ywu w szerokim zakresie temperatur, co zapewnia równomierny rozk³ad napiêæ wstecznych i chroni tym samym przed przebiciem wysokim napiêciem. Z tych powodów podejmowane próby zast¹pienia tego podzespo³u szeregiem 10 typowych diod prostowniczych nie zawsze bywaj¹ udane, bowiem kuchenka najczêœciej wraca po czasie jak bumerang do r¹k eksperymentatora. Kontrolê diody przeprowadzamy wstêpnie omomierzem - pomiar powinien wykazaæ w obie strony przerwê. Uszkodzenie diody powoduje zazwyczaj jej zwarcie. Nastêpnie ³¹czymy diodê szeregowo z arówk¹ 25 60W/230V, która w przypadku sprawnej diody œwieci z obni on¹ jasnoœci¹ po w³¹czeniu tego zestawu do sieci. Kontroli podlegaj¹ równie konektory, zdarzaj¹ siê bowiem po d³u szym czasie ich pêkniêcia lub os³abienie zaciœniêcia na wyprowadzeniu drutowym. Dioda zabezpieczaj¹ca wysokiego napiêcia Do konektorowych koñcówek kondensatora, w niektórych rozwi¹zaniach kuchenek, pod³¹czany bywa tzw. short protector o typowym oznaczeniu 2x062H, wyposa ony zazwyczaj w konektory na obu drutowych wyprowadzeniach. Element ten jest rodzajem podwójnej wysokonapiêciowej diody stabilizacyjnej s³u ¹cej do ochrony kondensatora przed przebiciem w warunkach stanów nieustalonych przy na przyk³ad za³¹czaniu / wy³¹czaniu transformatora lub momentach braku poboru pr¹du anodowego przez magnetron przed nagrzaniem siê katody. W tych warunkach kondensator mo e na³adowaæ siê w niekontrolowany sposób doprowadzaj¹c do przebicia izolacji swojej w³asnej, wzglêdem masy lub wewn¹trz magnetronu. Dioda zabezpieczaj¹ca pracuj¹ca d³u ej w takich warunkach mo e sama ulec uszkodzeniu, g³ównie z powodu przegrzania. Kontrolê diody przeprowadzamy wstêpnie omomierzem - pomiar powinien wykazaæ w obie strony przerwê. Uszkodzona dioda zazwyczaj jest zwarta. Nastêpnie ³¹czymy diodê szeregowo z arówk¹ 25 60W/230V, która w przypadku sprawnej diody nie ma prawa œwieciæ po w³¹czeniu tego zestawu do sieci. Równie tu kontroli podlegaj¹ konektory. rzy monta u nale y zwróciæ uwagê na w³aœciwy kierunek pod³¹czenia diody, zgodnie ze schematem. SERWIS ELEKTRONIKI 10/

8 Naprawa kuchenek mikrofalowych Magnetron Jest wysokosprawnym generatorem fal mikrofalowych o du ej mocy. Od strony zasilania stanowi on lampê pró niow¹ - diodê z katod¹ o arzeniu bezpoœrednim i uziemion¹ anod¹. Katoda umieszczona jest w centralnej osi cylindrycznego, metalowego, niemagnetycznego bloku - obudowie bêd¹cej jednoczeœnie anod¹. Od wewnêtrznej strony anoda zawiera na swym obwodzie szereg wnêk rezonansowych nastrojonych na czêstotliwoœæ robocz¹ typowo 2.45GHz. Dwa sta³e magnesy ferrytowe wytwarzaj¹ silne pole magnetyczne skierowane prostopadle do kierunku przelotu elektronów, co zmusza je do ruchu po torze spiralnym z coraz wiêksz¹ prêdkoœci¹. o osi¹gniêciu wnêk rezonansowych elektrony wzbudzaj¹ oscylacje, których energia wyprowadzana jest na zewn¹trz przez jednozwojow¹ pêtlê po³¹czon¹ z jednej strony z mas¹ a z drugiej strony z anten¹ w formie krótkiego walca zasilaj¹cego nastêpnie falowód. Newralgicznym punktem konstrukcji magnetronu s¹ przepusty ceramiczne, zespolone z blokiem anody, a zw³aszcza nara ony na wysok¹ temperaturê przepust katody, bêd¹cy równoczeœnie wysokonapiêciowym kondensatorem odsprzêgaj¹cym w.cz. do masy. Tu najczêœciej dochodzi do przebicia izolacji oraz pêkniêæ powoduj¹cych utratê pró ni w magnetronie. Wyprowadzenia katody pod³¹czone s¹ z kolei poprzez dwa drutowe d³awiki w.cz. do gniazda zawieraj¹cego wewn¹trz ceramiczne kondensatory przepustowe w.cz., zapobiegaj¹ce wydostawaniu siê energii mikrofal poza obudowê magnetronu. Z kolei pod metalowym kapturkiem anteny nad ceramicznym przepustem znajduje siê zaciœniêta rurka, przez któr¹ nastêpuje wypompowanie powietrza. Konstrukcjê magnetronu uzupe³nia stalowa obudowa bêd¹ca równoczeœnie zamkniêciem obwodu magnetycznego oraz radiator z aluminiowych blach na³o onych na cylinder anody (rys.4). Typowe parametry magnetronu okreœlaj¹ jego moc wyjœciow¹ mikrofalow¹ (zazwyczaj 600, 700, 850 lub 1000W), napiêcie arzenia (3.5 lub 3.15 V), czêstotliwoœæ pracy (2.45 lub 2.48 GHz), napiêcie anodowe (oko³o 4.1 kv) oraz dopuszczalny pr¹d anody w impulsie (0.3 A). Korpus anody Komora rezonansowa Spiralny tor elektronów Falowód Katoda arzenie Rys.4. Zasada konstrukcji magnetronu. Antena êtla sprzêgaj¹ca Ka dy magnetron wyposa ony jest w nadmiarowy bezpiecznik termiczny przerywaj¹cy zasilanie w przypadku osi¹gniêcia temperatury obudowy rzêdu C, co mo e siê zdarzyæ przy awarii wentylatora ch³odz¹cego magnetron, utraty dro noœci otworów wentylacyjnych lub braku potrawy w komorze kuchenki. Do uszkodzenia magnetronu najczêœciej dochodzi z winy u ytkownika, na przyk³ad po uruchomieniu kuchenki z metalowymi przedmiotami w œrodku. Konsekwencj¹ przegrzania magnetronu mo e byæ utrata pró ni, pogorszenie emisji katody lub pêkniêcie magnesu czy ceramiki przepustów. Zdarzaj¹ siê przypadki wygiêcia arnika katody co w efekcie prowadzi do wy³adowania ³ukowego wewn¹trz magnetronu lub nawet do zwarcia katody do masy. Z kolei wy³adowania ³ukowe wewn¹trz falowodu mog¹ spowodowaæ wypalenie dziury w antenie magnetronu a do utraty pró ni w³¹cznie. Innym czêsto spotykanym uszkodzeniem jest przebicie do masy kondensatorów wewn¹trz wtyku arzenia. Ka dy magnetron z czasem traci emisjê katody - po pocz¹tkowej utracie mocy mikrofalowej ostatecznie przestaje siê wzbudzaæ. Magnetron z objawami jakiegokolwiek uszkodzenia nadaje siê wy³¹cznie do wymiany - próby jego reanimacji s¹ strat¹ czasu, chocia autorowi znane s¹ przypadki skutecznej naprawy polegaj¹cej na wymianie pêkniêtego magnesu czy kompletnego wtyku arzenia, pochodz¹cego z innego uszkodzonego egzemplarza. Magnetron jest elementem drogim i delikatnym, przy jego transporcie nale y zachowaæ ostro noœæ. odobnie jak z zegarkami, taœmami czy dyskietkami znajduj¹cymi siê przypadkiem w pobli u silnych magnesów magnetronu. Zalecenia w doborze magnetronu W popularnych modelach kuchenek mikrofalowych spotyka siê kilkadziesi¹t typów magnetronów, pochodz¹cych od kilku zaledwie producentów, którzy do perfekcji opanowali skrajnie trudn¹ technologiê ich produkcji. Ró ni¹ siê one moc¹ oraz szczegó³ami monta u w obudowie kuchenki. Szukanie oryginalnego typu potrzebnego do naprawy kuchenki zazwyczaj koñczy siê fiaskiem - albo z powodu jego braku w magazynach importerów, albo z powodu wygórowanej ceny. W serwisie istotne staje siê wiêc dobranie w³aœciwego pod wzglêdem elektrycznym i mechanicznym odpowiednika. Dla celów serwisowych produkowane s¹ wiêc przez te same firmy typy o znormalizowanych oznaczeniach, co z uwagi na wy ej wymienione trudnoœci technologiczne wyklucza tzw. podróbki. Zamienniki z bie ¹cej produkcji s¹ wiêc najczêœciej lepsze ni stare typy wycofane dawno z produkcji, maj¹ te ni sz¹ cenê. rzy ich doborze nale y braæ pod uwagê: moc wyjœciow¹, napiêcie arzenia, napiêcie anodowe, rozmiary obudowy, sposób mocowania w kuchence oraz rodzaj œrub, d³ugoœæ anteny, konfiguracjê ustawienia kierunku przep³ywu powietrza przez radiator, ³apek mocuj¹cych oraz wtyku arzenia. Najwiêksz¹ trudnoœæ sprawia zakup magnetronów o ma³ej mocy W stosowanych w starszych modelach kuchenek - przyk³adem jest popularna seria 2M214 w kilku wykonaniach, od lat nieosi¹galna na rynku. W zastêpstwie mo na, jak wykaza- ³a wieloletnia praktyka, stosowaæ typ 2M218 o podobnym arze- 12 SERWIS ELEKTRONIKI 10/2001

9 Naprawa kuchenek mikrofalowych niu lecz o nieco wiêkszym radiatorze, po sprawdzeniu wolnego miejsca w obudowie kuchenki. Natomiast praktycznie nieosi¹galne s¹ typy z krótszymi (20mm) antenkami. Jak siê wydaje, w ich miejsce mo na stosowaæ typowe zamienniki po szczegó³owym sprawdzeniu odstêpu od œcianek falowodu i ewentualnym monta u na metalowej p³ytce dystansowej o gruboœci oko³o 5mm. Z uwagi na konieczne prace mechaniczne naprawa taka mo e byæ ekonomicznie nieuzasadniona. Na rysunku 5 przedstawiono listê zamienników magnetronów, bêd¹c¹ efektem wieloletniej praktyki serwisowej i zawieraj¹c¹ oko³o 95% typów spotykanych na rynku. Na jej podstawie mo na spróbowaæ dobraæ odpowiednik dla innych typów. Falowody, anteny obrotowe, napêdy talerza i wentylatora, grza³ki Falowód jest kana³em o przekroju dobranym do czêstotliwoœci fali elektromagnetycznej, która jest przez niego przesy- ³ana. W kuchenkach mikrofalowych przybiera zazwyczaj postaæ wnêki w obudowie zas³oniêtej okienkiem przepuszczaj¹cym mikrofale. W starszych rozwi¹zaniach spotyka siê okienka wykonane z prasowanej miki, w nowszych z tworzyw sztucznych. Zdarza siê, e ulegaj¹ one wypaleniu. W ich miejsce nale y wstawiæ, z braku oryginalnych, wyciête z p³ytek mikowych dostêpnych u dystrybutorów czêœci zamiennych. W adnym wypadku nie nale y zostawiaæ ich otwartych. Iskrzenia wystêpuj¹ce w falowodach, zw³aszcza zabrudzonych, s¹ czêst¹ przyczyn¹ sporadycznych uszkodzeñ bezpieczników. Uszkodzenia pozosta³ych podzespo³ów kuchenek mikrofalowych nie wymagaj¹ specjalnego komentarza. Mo na tylko przypomnieæ o niedopuszczaniu do pracy kuchenek z uszkodzon¹ anten¹ obrotow¹ lub silnikiem napêdu talerza. owstaj¹ce fale stoj¹ce mog¹ lokalnie spaliæ potrawê lub uszkodziæ naczynie w którym jest podgrzewana. omiary mocy Jak ju wczeœniej wspomniano, kategorycznie nale y odradziæ jakiekolwiek pomiary po wtórnej, wysokonapiêciowej stronie transformatora. Ka d¹ kuchenkê mo na naprawiæ bez potrzeby zbli ania siê do tego niebezpiecznego rejonu. Obecnoœæ mikrofal w komorze pracuj¹cej kuchenki z powodzeniem mo na sprawdziæ przy pomocy neonowego wskaÿnika mikrofal. Ten prosty wskaÿnik sk³ada siê z kilku neonó- Tabela 1. Lista zamienników magnetronów 2M107 UMH 2M189 A UMH OM525 UM8 A650 I UM8 2M107 A UMJ 2M204 M1 UM OM75 (010) UMJ A670-1 UMH 2M128 UMH 2M204 M3 Sam. UMJ OM75 (020) UMH A670-1H UMH 2M157 M1 UM 2M207 UM8 OM75 (10) UMJ A670-FOH UM 2M157 M2 UMJ 2M210 M1 UM OM75 (11) UMJ A670-OH UMJ 2M157 M4 UMJ 2M210 M8 UMJ OM75 (11) ver.2 UM 2M167 UMJ 2M214 H UM8 OM75 (11) S (31-J) UM 2M167 B UMJ 2M UM8 OM75A (20) UMH 2M167 B M10 UMJ 2M UM8 OM75AS (11) UM Rozstaw œrub (mo na je 2M167 B M11 UMJ 2M218 H UM8 OM75 (10) UMJ ³atwo wyj¹æ): mm Wysokoœæ obudowy: 100mm 2M167 B M14 UMH 2M219 H UMH OM75S (11) D UMJ D³ugoœæ antenki: 28mm 2M167 M14 UMH 2M219 HB UMH OM75S (10-D) UMJ max = 850W, 2M172 AH UMH 2M219 J UMJ OM75S (10-D10) UMJ Umax = 4.1kV Imax = 300mA, 2M172 AJ (DE) UMJ 2M219 JB UMJ OM75S (11-D10) UMJ U = 3.3V 2M172 FJ UMB 2M219 JE UMJ OM75S (21) UMH F = 2.45GHz 2M172 H UMH 2M226 09F UMJ OM75S (3.1) UMJ 2M172 HB UMH 2M229 UMH OM75S (31) UM 2M172 JAN UMJ 2M231 J UMJ OM75S (31-D) UMJ 2M172 JB UMJ 2M240 H () UMH OM75S (31-D) Sam. UM 2M172 (Y) LE UM 2M240 J (Y) UMJ OM75SD (31) UM UMH UMJ UM UM8 Rys.5. Zestawienie zamienników wybranych magnetronów. SERWIS ELEKTRONIKI 10/

10 Naprawa zasilaczy impulsowych wek zatopionych w obudowie z tworzywa sztucznego. Ustawiamy go w komorze kuchenki mikrofalowej obok obowi¹zkowej szklanki wody i uruchamiamy kuchenkê na minutê, nigdy d³u ej. Jasno œwiec¹ce neonówki œwiadcz¹ o poprawnej pracy magnetronu, pokazuj¹ równie rozk³ad fal stoj¹cych w komorze kuchenki. rzy jego pomocy w ³atwy sposób skontrolujemy pracê programatora kuchenki przy ró nych poziomach mocy regulowanej wspó³czynnikiem wype³nienia w kilkunastosekundowych odstêpach czasu. Czynnoœci¹ koñcow¹ po naprawie kuchenki jest pomiar mocy mikrofalowej dostarczanej do komory kuchenki. Dotyczy to szczególnie przypadków napraw z wykorzystaniem elementów zamiennych w stosunku do oryginalnych, co pozwoli nam na potwierdzenie w³aœciwego doboru zamiennika. omiar mocy pozwala równie z wyprzedzeniem stwierdziæ stopniow¹ utratê emisji magnetronu. Istnieje kilka metod kontroli mocy kuchenki mikrofalowej. Najprostsza, ale nie daj¹ca pe³nego wyniku, to wykorzystanie zwyk³ego sieciowego licznika energii elektrycznej. Do komory kuchenki w ka dym przypadku wstawiamy szklane naczynie zawieraj¹ce 1 litr zimnej wody. Kuchenkê zasilamy przez pod³¹czony licznik i uruchamiamy na 1 minutê plus 5 sekund potrzebnych na nagrzanie katody i wzbudzenie siê magnetronu. Z iloœci obrotów tarczy licznika mo na, przy pomocy sta³ej licznika, wyliczyæ moc pobieran¹ przez kuchenkê. Zak³adaj¹c sprawnoœæ przetwarzania magnetronu na poziomie 50 70% mo na w ten sposób oszacowaæ moc mikrofalow¹ kuchenki. amiêtaæ nale y o wy³¹czeniu grza³ki grilla, o ile istnieje, na czas pomiaru oraz o ustawieniu maksymalnej mocy na programatorze. Dok³adniejszy pomiar uzyskamy mierz¹c zwyk³ym termometrem spirytusowym ró nicê temperatury 1 litra wody, podgrzewanego od pocz¹tkowej temperatury pokojowej w warunkach pe³nej mocy magnetronu, przez 87 sekund. Uzyskany wynik w C mno ymy przez 50 otrzymuj¹c moc w watach. Niektóre normy np. IEC 705 z 1988 r. dopuszczaj¹ wyliczenie mocy mikrofalowej poprzez pomiar pr¹du anodowego magnetronu, metod¹ poœredni¹, mierz¹c w bezpieczny sposób œredni pr¹d sta³y diody prostowniczej od strony masy (rys.2 ). Wykorzystujemy tu obecnoœæ szeregowego kondensatora w obwodzie podwajacza napiêcia i zjawisko uzupe³niania jego ³adunku w cyklu pracy. Nastêpnie dla kuchni mikrofalowych nie podlegaj¹cych zaleceniu IEC 705 mno ymy zmierzony pr¹d w ma przez 2.2, co daje moc wyjœciow¹ w watach (np. 320mA 2.2 = 700W). Dla kuchni spe³niaj¹cych zalecenie IEC 705 nale y do powy - szego wyniku dodaæ 100W - czyli moc nadmuchu ciep³ego powietrza do komory kuchenki pochodz¹cego z ch³odzenia magnetronu, co w efekcie daje moc znamionow¹. Z powy szych przyk³adów widaæ, e podawana moc kuchni mikrofalowej powinna byæ zawsze odniesiona do warunków i normy pomiaru. rzemys³owe kuchnie mikrofalowe Spotykane w gastronomii kuchnie mikrofalowe mog¹ ró - niæ siê zasadniczo w konstrukcji od tych popularnych, domowych. omijaj¹c solidn¹, nierdzewn¹ obudowê, zazwyczaj maj¹ rozbudowany panel steruj¹cy i dodatkowe funkcje, np. pomiar temperatury potraw lub wilgotnoœci powietrza. Spotyka siê w nich drogie magnetrony o du ej mocy lub zestawy typowych modeli pracuj¹cych równolegle. Do zasilania magnetronów z regu³y stosowany jest oddzielny transformator arzenia, bêd¹cy stale pod napiêciem. Zasilacze wysokiego napiêcia mog¹ byæ wykonane jako szeregowo ³¹czone przetwornice impulsowe. Naprawa tych kuchni jest mo liwa przez przeciêtny serwis, a wiêkszoœæ uszkodzeñ ma swój pocz¹tek w braku regularnego czyszczenia wnêtrza kuchni i falowodów. Literatura 1. Kuchenka mikrofalowa - budowa, zasada dzia³ania - Bogdan Sikorowski, Serwis Elektroniki 4/98 s Kuchenka mikrofalowa - metody testowania i naprawa g³ównych podzespo³ów - Bogdan Sikorowski, Serwis Elektroniki 7/98 s.15. } Naprawa zasilaczy impulsowych Edward Bitner Na temat naprawy zasilaczy napisano ju bardzo du o, mimo to pragnê podzieliæ siê praktycznymi wskazówkami jak zrobiæ to mo liwie najlepiej. ierwsze zagadnienie to stanowisko pracy. owinno ono byæ wyposa one w transformator separuj¹cy 220/220V oraz w autotransformator o p³ynnej regulacji napiêcia wyjœciowego. Zakres p³ynnej regulacji napiêcia wyjœciowego powinien zapewniæ napiêcia z zakresu V. Testowany zasilacz musi wykazywaæ pe³n¹ stabilizacjê napiêæ wyjœciowych przy tak du ych wahaniach napiêcia sieci. Nale y zwróciæ uwagê na fakt, e niesprawne zasilacze impulsowe przy tak du ych zmianach napiêcia sieciowego, wykazuj¹ zdecydowanie wiêksze zmiany napiêæ wyjœciowych ni te, które mog¹ wyst¹piæ na skutek zmian obci¹- enia (np. zmian jaskrawoœci lub kontrastu). onadto spotykam siê wielokrotnie z przypadkami, gdy napiêcia wyjœciowe zasilaczy impulsowych maj¹ nominalne wartoœci przy napiêciu sieci 220V, a dopiero przy zmianach tego napiêcia zaczynaj¹ znacznie odbiegaæ od normy. Dlatego poddanie zasilacza impulsowego próbie tak du ych zmian napiêcia sieciowego jednoznacznie potwierdza czy jest on sprawny, czy te wymaga naprawy. Napiêcia wyjœciowe w ka dym przypadku, bez wzglêdu na stan w jakim pracuje odbiornik, musz¹ zachowywaæ pe³n¹ stabilnoœæ. Osobiœcie w ten sposób testujê ka dy naprawiony odbiornik. rzyrz¹dem pomiarowym w tym przypadku jest ekran odbiornika. Je eli w czasie testu zmian napiêcia sieciowego, zauwa ymy choæby niewielkie zmiany szerokoœci obrazu, to zasilacz impulsowy kwalifikuje siê do generalnego przegl¹du (zwykle uszkodzone s¹ kondensatory elektrolityczne strony pierwotnej). 14 SERWIS ELEKTRONIKI 10/2001

11 Naprawa zasilaczy impulsowych W przypadkach gdy odbiornika nie mo na uruchomiæ, a ze wstêpnych pomiarów lub wykrytych uszkodzeñ wynika, e zasilacz impulsowy mo e byæ tego przyczyn¹, nie pozostaje nam nic innego, jak rozpocz¹æ naprawê od generalnego przegl¹du zasilacza. rzy wy³¹czonym odbiorniku, w pierwszej kolejnoœci sprawdzamy jakoœæ i pojemnoœæ wszystkich kondensatorów elektrolitycznych pracuj¹cych po pierwotnej stronie, a nastêpnie pozosta³e elementy. Niestety pomiar pojemnoœci kondensatorów to zdecydowanie za ma³o. Nale y zmierzyæ ich sprawnoœæ (zdolnoœæ) gromadzenia i oddawania ³adunku przy czêstotliwoœci wiêkszej lub równej 16kHz. rzyrz¹d do pomiaru takiego parametru zosta³ opisany w Serwisie Elektroniki nr 10/2000 (w artykule raktyczny miernik parametrów kondensatorów elektrolitycznych ). W wiêkszoœci przypadków nie spadek pojemnoœci kondensatora dyskwalifikuje jego przydatnoœæ, a w³aœnie spadek jego sprawnoœci (wzrost impedancji Z). Ka dy przypadek zmian w kondensatorze elektrolitycznym, to sygna³ do jego wymiany. o sprawdzeniu i ewentualnej wymianie kondensatorów oraz innych uszkodzonych elementów, zawsze od³¹czamy koñcowy tranzystor linii, a w jego miejsce (kolektor-emiter) przy³¹czamy obci¹ enie zastêpcze - arówkê 220V/60W. rzewa aj¹ca wiêkszoœæ zasilaczy doœæ dobrze toleruje taki rodzaj sztucznego obci¹ enia. Dobrze jest na sta³e pod³¹czyæ do arówki analogowy woltomierz napiêcia sta³ego na zakresie 200V. i zakres zapewnia pomiar (obserwacjê) wszystkich typowych napiêæ zasilania linii. Teraz œmia³o mo emy w³¹czyæ odbiornik do sieci (oczywiœcie przez autotransformator). W tym momencie mamy trzy mo liwoœci: a) arówka œwieci o jednakowym natê eniu, a woltomierz wskazuje nominaln¹ wartoœæ napiêcia zasilania linii w pe³nym zakresie zmian napiêcia sieciowego. W tym przypadku zasilacz jest ca³kowicie sprawny. b) arówka œwieci bardzo jasno i ze zmiennym natê eniem w zale noœci od wartoœci napiêcia sieciowego. Woltomierz wskazuje du e przekroczenie nominalnej wartoœci napiêcia zasilania linii. W tym przypadku brak jest kontroli napiêæ wyjœciowych (zwykle jest to przerwa w obwodzie kontroli tego napiêcia, np. przerwa uzwojenia zwrotnego w transformatorze impulsowym lub uszkodzenie diody prostowniczej do³¹czonej do tego uzwojenia, uszkodzony transoptor lub elementy z jego otoczenia). Na szczêœcie takie przypadki zdarzaj¹ siê doœæ rzadko. Czêsto bêdzie to jeden z kondensatorów elektrolitycznych, którego pomiar nie zosta³ przeprowadzony dok³adnie lub zosta³a zmierzona tylko pojemnoœæ i ta mieœci³a siê w normie. c) arówka nie œwieci. W tym przypadku mo e byæ uszkodzony uk³ad scalony zasilacza lub jeden z tranzystorów (o ile sterownik zasilacza zbudowany jest na elementach tradycyjnych). Tranzystory i rezystory powinny byæ sprawdzone w czasie generalnego przegl¹du, ale mo e siê zdarzyæ, e coœ pominiemy lub czymœ b³êdnie siê zasugerujemy. omijam tu przypadki zwarcia tranzystora kluczuj¹cego lub przerwy bezpiecznika sieciowego. Wróæmy jednak do uk³adów scalonych, poniewa te s¹ czêœciej stosowane. omiary napiêæ lub przebiegów na jego wyprowadzeniach s¹ cenn¹ informacj¹. Je eli wystêpuje cykliczne wahanie siê choæby jednego z mierzonych napiêæ, a oscyloskop wychwytuje krótkie rytmicznie gasn¹ce przebiegi - to mierzony uk³ad w zdecydowanej wiêkszoœci przypadków jest sprawny (próbkowanie). Zwykle w takich przypadkach uszkodzony jest jeden z rezystorów zasilaj¹cych ten uk³ad, kondensator elektrolityczny, zwarta dioda prostownicza po stronie wtórnej lub zwarte obci¹ enie strony wtórnej, a bardzo rzadko zwarty jest transformator impulsowy lub obwód bazy (bramki) tranzystora kluczuj¹cego. W zasilaczach impulsowych zbudowanych na elementach tradycyjnych mo e wystêpowaæ znaczne zawy enie napiêcia zasilania linii w stanie standby - bez obci¹ ania arówk¹ (w stanie pracy jest dobrze). Zwykle odpowiedzialne za to s¹ kondensatory elektrolityczne strony pierwotnej zasilacza. Niesprawnoœæ zasilacza impulsowego mo e byæ tak e sygnalizowana przez dziwne zachowanie siê odbiornika. Kiedy wystêpuj¹ trudnoœci z w³¹czeniem odbiornika (zw³aszcza po d³u szym wy³¹czeniu z sieci) lub gdy po otrzymaniu rozkazu z pilota odbiornik wykonuje zupe³nie inne funkcje oraz gdy po pewnym czasie przestaje reagowaæ na rozkazy - to w pierwszej kolejnoœci nale y sprawdziæ zasilacz impulsowy. Dodatkowo w czasie w³¹czania zimnego odbiornika mo e wystêpowaæ s³yszalne wy³adowanie zbyt du ego WN. Mo emy ten niebezpieczny dla odbiornika stan bardzo ³atwo przegapiæ, poniewa w odbiorniku (jego elementy, szczególnie kondensatory elektrolityczne) po w³¹czeniu temperatura wzrasta i usterka zwykle doœæ szybko ustêpuje. W tym przypadku, gdy zasilacz nie zostanie naprawiony grozi to (i to w doœæ krótkim czasie) nie tylko rozleg³ymi uszkodzeniami elementów stosunkowo tanich, ale równie uszkodzeniem bardzo drogiego kineskopu. Zwykle wystêpuje przebicie szyjki kineskopu w okolicy cewek odchylania, a kineskop traci pró niê. W takich przypadkach w¹tpliwoœci rozwiewa test zasilacza na zmianê szerokoœci obrazu. Je eli stwierdzimy nieprawid³owoœci - to stosujemy przegl¹d generalny zasilacza. Ten prosty test nale- y stosowaæ praktycznie w ka dym naprawianym odbiorniku. Unikniemy wtedy niemi³ych reklamacji oraz zupe³nie niepotrzebnych strat zwi¹zanych z ponown¹ wymian¹ tych samych elementów. rzy naprawach nale y pamiêtaæ o stosowaniu zasady - uszkodzenie dowolnego elementu elektronicznego odbiornika zwykle posiada dodatkow¹ przyczynê i zawsze musi mieæ swoje uzasadnienie (wyt³umaczenie). Tylko niewielka grupa elementów uszkadza siê samoistnie. Ostatnim zagadnieniem jest uszkodzenie tranzystora kluczuj¹cego. Kiedy stwierdzimy jego zwarcie, bezwzglêdnie stosujemy generalny przegl¹d zasilacza. Zwykle znajdziemy element odpowiedzialny za jego uszkodzenie (bêdzie to jeden z kondensatorów elektrolitycznych, element w obwodzie kontroli napiêcia wyjœciowego, rzadziej rezystory w obwodzie bazy (bramki) oraz zespó³ rezystor-kondensator, który t³umi przebiegi szpilkowe g³ównego uzwojenia transformatora impulsowego - rezystor w tym zespole powinien siê nagrzewaæ. Zwarcie diody Zenera zabezpieczaj¹cej zasilanie linii, równie zmusza nas do przegl¹du ca³ego zasilacza (tu tak e najczêœciej wadliwy bêdzie jeden z kondensatorów elektrolitycznych lub element w obwodzie kontroli napiêcia wyjœciowego). owy sze uwagi mo na wykorzystaæ w naprawach wszystkich rodzajów zasilaczy. Zasilacze zbudowane w oparciu o technologiê hilipsa lub Telefunkena, wymagaj¹ dodatkowo naprawy zgodnej z algorytmami opracowanymi przez producenta. } SERWIS ELEKTRONIKI 10/

12 Naprawa odbiornika SAT Amstrad SRD400 Naprawa odbiornika SAT Amstrad SRD400 Jerzy Gremba, Sebastian Gremba Opracowanie niniejsze zawiera opis wielu przypadków uszkodzeñ odbiornika Amstrad SRD400, sposobów ich lokalizacji i usuniêcia oraz sposobu odblokowania odbiornika w wyniku blokady rodzicielskiej lub przypadkowego zablokowania, a tak e opis modyfikacji toru fonii. W przypadku jakichkolwiek objawów nieprawid³owego dzia- ³ania odbiornika Amstrad SRD400, warto zacz¹æ jego naprawê od sprawdzenia napiêæ w obwodach zasilacza tak w stanie czuwania, jak i w stanie pracy. Na poszczególnych wyprowadzeniach uk³adów scalonych regulatorów napiêcia oraz koñcówkach tranzystorów nale y sprawdziæ napiêcia, których wartoœæ powinna byæ zbli ona do wartoœci przedstawionych na rysunku 1. W przypadku nieprawid³owoœci nale y zwróciæ uwagê na poprawnoœæ po³¹czeñ lutowanych elementów zasilacza, a nastêpnie przejœæ do lokalizacji uszkodzonych elementów pó³przewodnikowych. 1. roblemy z systemem strojenia Objaw: dropy widoczne przy odbiorze na niektórych lub wszystkich kana³ach SAT. Na p³ytce drukowanej panelu czo³owego odbiornika umieszczony jest rezystor nastawny Offset, który umo liwia skompensowanie b³êdów dostrojenia g³owicy do danego konwertera antenowego (LNB). oniewa odbiornik (jego system dostrojenia) bardzo wolno reaguje na zmianê wartoœci rezystancji tego rezystora, dlatego po ka dej regulacji nale y odczekaæ oko³o 20 sekund dla ustabilizowania warunków pracy odbiornika. Regulacjê nale y przeprowadziæ dla najs³abszych sygna³ów satelitarnych (np. z Astry kana³y SKY). W przypadku braku reakcji uk³adu na zmiany nastaw rezystora Offset nale y wymieniæ uk³ad IC102 (LM324). Objaw: po up³ywie oko³o 5 sekund wystêpuje tendencja do dryftu czêstotliwoœci na dowolnym kanale. rzyczyna le y w module g³owicy. Nale y sprawdziæ i ewentualnie wymieniæ kondensatory nastawne C69 i C70 (montowane obok uk³adu SL1455). ojemnoœæ tych kondensatorów wynosi 25pF (oryginalne kondensatory s¹ produkcji brytyjskiej firmy Farnell). Mo na je zast¹piæ innymi miniaturowymi kondensatorami nastawnymi o zbli onej pojemnoœci maksymalnej, na przyk³ad pochodz¹cymi z innych uszkodzonych g³owic SAT. Objaw: po wymianie konwertera antenowego (LNB) przy odbiorze poszczególnych kana³ów SAT pojawi³y siê dropy. Nale y przeprowadziæ regulacjê przy pomocy rezystora nastawnego Offset. W przypadku braku mo liwoœci usuniêcia dropów mo na spróbowaæ regulacji LNB offset po uprzednim zdjêciu os³ony z tworzywa sztucznego z konwertera antenowego. o ka dej regulacji nale y odczekaæ sekund dla ustabilizowania siê warunków pracy uk³adu LNB - odbiornik SAT. Objaw: wybieranie kana³ów jest prawid³owe, ale wybór polaryzacji V/H nie dzia³a prawid³owo. T 01 T 05 T 03 T 09 I 502 Stan czuwania 7,7V 5,0V 7,0V 5,1V 7,7V 5,7V 17,3V 12,1V 16,6V 0,0V 30,5V 0,0V 13,6/17,7V 1,5/5,6V 30,8/30,8V Normalnie wybór polaryzacji odbywa siê zgodnie z zasad¹: H-V-H-V-H-V itd. Natomiast prze³¹czanie polaryzacji nastêpuje np. z algorytmem: H-H-V-H-V-H-H-V itd. Nale y sprawdziæ napiêcia i sygna³y na koñcówkach g³owicy, które mo na zmierzyæ na spodniej czêœci p³yty drukowanej odbiornika. Wartoœci napiêæ i sygna³y na wyprowadzeniach g³owicy przedstawiono na rysunku roblemy z sygna³em fonii Stan pracy 7,6V 5,0V 0,9V 5,1V 5,1V 7,4V 7,4V 5,7V 5,7V 16,6V 12,0V 15,9V zmienne 28,9V 0,0V 13,5/17,6V 1,4/5,5V 28,1/28,7V R513 0,0V 2,6V T505 T504 I504 ³ytka regulatorów napiêcia 2,4V 0,0V 0,0V 5,8V 0,0V 0,6V 0,6V 32,0V 30,0V 0,0V 11,7V 17,7V 0,0V 5,0V 8,2V 18,5V 0,0V 11,6V 16,7V 0,0V 5,0V 7,6V Wy³¹czony dekoder Rys.1. Wartoœci napiêæ w zasilaczu odbiornika Amstrad SRD400. Objaw: brak sygna³u fonii dla Audio 1. Nale y wymieniæ uk³ad IC302 (TBA229-2 produkowany przez Siemens-Infineon). Objaw: brak odbioru fonii na niektórych kana³ach audio. 16 SERWIS ELEKTRONIKI 10/2001

13 Naprawa odbiornika SAT Amstrad SRD400 W tym przypadku trzeba sprawdziæ uk³ad IC305 i jego otoczenie. Objaw: syczenie lub przydÿwiêk podczas odbioru przez modulator RF, natomiast prawid³owa jest fonia z gniazda SCART. Nale y wymieniæ modulator RF. Objaw: brak dÿwiêku przy odbiorze z modulatora RF, odbiór fonii z gniazda SCART jest prawid³owy. owodem usterki jest modu³ modulatora lub przerwa na drodze sygna³u do wejœcia audio modulatora. 3. roblemy z zasilaniem LNB Objaw: napiêcie zasilania LNB wynosi 17V. Sterowanie zmian¹ polaryzacji V/H i sygnalizacja LED s¹ poprawne. Brak jest kana³ów polaryzacji V. Nale y wymieniæ uk³ad I503 przymocowany do radiatora. owinien to byæ regulator 7812 w wersji izolowanej. Objaw: napiêcie zasilania LNB wynosi oko³o 13V. Sterowanie zmian¹ polaryzacji V/H i sygnalizacja LED pracuj¹ poprawnie. Brak jest kana³ów polaryzacji poziomej. W celu eliminacji uszkodzenia nale y wymieniæ diodê Zenera 3V9 wspó³pracuj¹c¹ z uk³adem I503. Nale y sprawdziæ, czy uk³ad I503 jest odizolowany od radiatora. Objaw: brak napiêæ zasilania LNB. Uszkodzony bezpiecznik 630mA. Wymieniæ bezpiecznik T630mA na T1A. Uwaga: propozycja wymiany bezpiecznika na zw³oczny o nominalnym pr¹dzie wy³¹czenia 1A wynika z praktyki powtarzalnych jego uszkodzeñ podczas za³¹czeñ odbiornika do stanu pracy (przy pod³¹czonym LNB). Objaw: oba napiêcia zasilania LNB s¹ zani one. W tym przypadku nale y sprawdziæ wartoœæ rezystancji R506 (powinna wynosiæ 6R8), obni aj¹cego napiêcie regulatorów 5/12V znajduj¹cych siê na radiatorze. Jeœli nadal brak jest napiêcia zasilania LNB nale y wymieniæ tranzystor T508 (2SB979 o strukturze pnp) i uk³ad I503 (7812 w wersji izolowanej). Jeœli oba napiêcia zasilania LNB s¹ zani one, nale y sprawdziæ dwie diody krzemowe po³¹czone szeregowo oraz diodê Zenera 3V9. Objaw: napiêcie zasilania LNB wystêpuje w stanie standby. Nale y wymieniæ tranzystor T roblemy z panelem wyœwietlacza Objaw: na wyœwietlaczu pojawia siê liczba 1000 lub jakaœ inna. Nale y wymieniæ uk³ad IC105 (UAA2001). Mo e równie zachodziæ koniecznoœæ wymiany rezonatora kwarcowego X101 oraz/lub uk³adu IC101. Jeœli wyœwietlacz wskazuje 0000, przyczyna le y w niesprawnej g³owicy. Nale y sprawdziæ równie uk³ad IC151 (MC14499 produkcji Motoroli) pe³ni¹cy funkcjê sterownika wyœwietlacza LED. Objaw: brak wyœwietlania kana³ów, napiêcie zasilania LNB jest prawid³owe. Na ekranie pojawiaj¹ siê dropy pomimo od³¹czenia LNB. Nale y sprawdziæ napiêcie 5V na nó ce 11 uk³adu IC105. Jeœli wartoœæ tego napiêcia jest prawid³owa nale y, wymieniæ uk³ad IC105 (UAA2001). Objaw: wyœwietlacz nie reaguje na sterowanie przyciskami panelu czo³owego. Nale y sprawdziæ uk³ad IC151 (MC14499), 7-segmentowy sterownik LED. Objaw: wyœwietlacz nie dzia³a. Brak napiêcia zasilania z regulatora 5V. Nale y sprawdziæ bezpieczniki oraz tor zasilania wyœwietlacza. Objaw: brak wyœwietlania Modu³ g³owicy SRD wyjœcie ARW (typowo 5V) 2 - wyjœcie sygna³u baseband 3 - masa 4 - napiêcie zasilania +5V 5 - napiêcie zasilania +12V 6 - masa 7 - wyjœcie preskalera 8 - napiêcie strojenia (VT) 9 - napiêcie zasilania +12V 10 - zasilanie 13/17V LNB Rys.2. Opis wyprowadzeñ g³owicy odbiornika Amstrad SRD400. kana³ów, brak sygna³u testu. Napiêcie zasilania LNB jest prawid³owe. Wyœwietlacz i sterowanie z panelu czo³owego - sprawne. Nale y sprawdziæ bezpiecznik 2A. Jeœli bezpiecznik zostaje ponownie uszkodzony, nale y sprawdziæ diodê Zenera D12 (15V) i tranzystor T03 o strukturze pnp. Objaw: brak wizji i fonii. Sterowanie przyciskami i wskaÿnikami LED jest sprawne. Nale y sprawdziæ: napiêcie 12V na p³ycie regulatorów napiêæ 12/5V, napiêcie 18V na wejœciu regulatora 12V oraz bezpiecznik F30. Nastêpnie przeœledziæ drogê po³¹czeñ pomiêdzy (+) mostka prostowniczego i z³¹czem p³ytki napiêæ 12/5V. Jeœli napiêcie wejœciowe regulatora jest prawid³owe, przyczyn¹ mo e byæ zwarcie w obwodzie obci¹ enia regulatora. Nale- y wówczas odci¹æ zasilanie g³owicy - jest to najczêœciej wystêpuj¹ca przyczyna przeci¹ enia tego obwodu zasilania. Objaw: brak reakcji wyœwietlacza po naciœniêciu dowolnego przycisku. Naciskanie [ H/V ], [ AUDIO ] nie przynosi efektu. W celu ustalenia przyczyny nale y zmierzyæ napiêcie na n.8 uk³adu IC101, które powinno siê zmieniaæ od 0 do 2.5V po naciœniêciu przycisku [ STANDBY ]. W przypadku braku tego napiêcia konieczna jest wymiana pamiêci EEROM (SDA2516). Jeœli uk³ad odbiornika w dalszym ci¹gu nie bêdzie pracowa³, nale y wymieniæ mikroprocesor IC101. Uwaga: odejrzewaj¹c uszkodzenie mikroprocesora IC101, nale y przed jego wymian¹, sprawdziæ elementy jego otoczenia (np. rezonator kwarcowy) oraz uk³ad IC151 na panelu czo³owym odbiornika. 5. roblemy z sygna³em wizji (przy sprawnym panelu czo³owym) Objaw: brak odtwarzania kolorów, obraz odtwarzany z przerwami. Nale y wymieniæ kondensator elektrolityczny C904. Objaw: brak obrazu, widoczne na ekranie linie. Obraz mo e pojawiaæ siê podczas naciskania przycisku strojenia [ TUNE ]. Wszystkie napiêcia i sygna³y g³owicy s¹ prawid³owe. Nale y wymieniæ tranzystor Q711. Objaw: brak sygna³u wizji z modulatora RF. Sygna³ z gniazda SCART jest prawid³owy. Lokalizacjê usterki nale y rozpocz¹æ od sprawdzenia drogi sygna³u do wejœcia wizyjnego modulatora RF. Jeœli na wejœciu wizyjnym wystêpuje sygna³, nale y wymieniæ modulator RF. SERWIS ELEKTRONIKI 10/

14 Naprawa odbiornika SAT Amstrad SRD400 Objaw: brak sygna³u wizji z modulatora RF i gniazda SCART. Ekran wygaszony. Ten problem mo e dotyczyæ niesprawnoœci dekodera (opisany w problemach z dekoderem). Mo e byæ równie spowodowany niesprawnoœci¹ toru wizyjnego odbiornika, w którym sygna³ video w poszczególnych stopniach nale y sprawdziæ oscyloskopem. Objaw: obraz ko³ysze siê. Nale y sprawdziæ elementy otoczenia tranzystora Q718. Objaw: przerywane poziome linie, g³oœne buczenie, brak obrazu, g³oœny przydÿwiêk na wyjœciu fonii. Nale y sprawdziæ kondensatory C01 C03 oraz diodê Zenera D10 (5V6) na p³ytce dekodera. Objaw: brak obrazu i dÿwiêku z gniazda SCART. Lokalizacjê usterki nale y rozpocz¹æ od sprawdzenia napiêæ na wyprowadzeniach g³owicy. Jeœli napiêcie strojenia VT nie zmienia siê wraz ze zmian¹ czêstotliwoœci przestrajanych kana- ³ów, wówczas nale y sprawdziæ, czy nie ma zwarcia pomiêdzy wyprowadzeniami g³owicy oraz wartoœæ napiêæ na tranzystorze T504 (2SK301). owinno byæ 30V na jego nodze od strony wejœcia (patrz rysunek 1). Jeœli po³¹czenia s¹ poprawne, to usterki nale y szukaæ w zasilaczu. Na drugiej skrajnej nodze tego tranzystora napiêcie w stanie pracy powinno wynosiæ oko³o 18V. Jeœli jest inaczej nale y wymieniæ ten tranzystor i sprawdziæ uk³ad I504. Jeœli jest on sprawny, a napiêcie VT pozostaje za wysokie, nale y sprawdziæ kondensator C111 umieszczony w pobli u uk³adów IC101 i IC102 i wymieniæ kondensator elektrolityczny C701 w przypadku jego wyschniêcia. 6. roblemy z dekoderem Objaw: komunikat testu lub brak dekodowania. Wy³¹czyæ z sieci i ponownie za³¹czyæ zasilanie. B³êdy te s¹ spowodowane up³ywnoœci¹ pr¹dow¹ wystêpuj¹c¹ pomiêdzy wyprowadzeniami uk³adów scalonych czytnika a p³ytk¹ dekodera. Objaw: pojawia siê komunikat: lease Insert Card rzyczyn¹ mo e byæ nadmierne rozgrzanie powierzchni czytnika i jego wewnêtrzne ugiêcie. Objaw: widoczny raster ale brak obrazu wystêpuj¹cy przy nie pod³¹czonym dekoderze i wykonaniu obejœcia (obejœcie polega na przy³¹czeniu rezystora 1k pomiêdzy dwa bia³e przewody w ma³ej bia³ej wtyczce). Zazwyczaj spowodowane to jest zwarciem diody D10. Nale y sprawdziæ napiêcie 5V na tranzystorze T01. Jeœli brak tego napiêcia, dekoder jest od³¹czony, nale y wówczas sprawdziæ obwód z diod¹ Zenera D28 lub du y rezystor po³¹czony szeregowo lub z³¹cza tranzystora T01. Jeœli brak napiêcia 5V, nale y sprawdziæ diodê Zenera D28 (5V1), umieszczon¹ z lewej strony tylnej czêœci p³ytki. Sprawdziæ tak e napiêcie 12V na koñcówce 10 br¹zowego z³¹cza. Jeœli brak tego napiêcia, nale y sprawdziæ po³¹czenia w pobli u tranzystora T03. Jeœli zwarta jest dioda D12, nale y oprócz tej diody wymieniæ równie tranzystor T03 (2SB1136). Objaw: pojawia siê komunikat Card Invalid. Nale y sprawdziæ tranzystor T05 oraz po³¹czenia na druku. Objaw: uk³ad dekoduje ale obraz jest s³abej jakoœci. rzyczyn¹ mo e byæ niesprawnoœæ uk³adu TDA8703. Objaw: s³abo widoczne poziome linie w dekodowanym obrazie, smugi podobne jak w obrazie malowanym olejnie. Nale y sprawdziæ po³¹czenia kondensatorów C903 i C904. Objaw: obraz przesuwa siê w pionie. rzyczyn¹ mo e byæ zwarcie diody DW02. Objaw: czarne poziome linie. Spowodowane jest to b³êdami IV02 lub IV03 (D42101C-3). Objaw: zielony ekran z przesuwaj¹cymi siê ukoœnymi pasami wystêpuj¹cymi na wszystkich kana³ach. Nale y podejrzewaæ uszkodzenie uk³adu IL01 (TEA2029). Objaw: uk³ad nie dekoduje. Ma³y kontrast sygna³u wizji z dekodera. Nale y sprawdziæ rezystor RA22 (SMD - 10k). 7. Modyfikacja odbiornika Odbiornik Amstrad SRD400 nie jest przystosowany do odbioru fonii z podnoœnymi 6.50MHz, 6.25MHz, 6.60MHz i 6.65MHz wystêpuj¹cymi w programach satelitarnych przesy- ³anych za pomoc¹ Eutelsata. Modyfikacja polega na wymianie rezonatora kwarcowego X301 i wybraniu Audio 3. Dla odbioru podnoœnych czêstotliwoœæ rezonatora kwarcowego powinna wynosiæ: dla podnoœnej 6.65MHz: 18.63MHz, dla podnoœnej 6.50MHz: 18.78MHz, dla podnoœnej 6.60MHz: 18.68MHz, dla podnoœnej 6.25MHz: 19.03MHz. 8. roblemy z blokad¹ odbiornika Test blokady: nacisn¹æ przyciskami panelu czo³owego nastêpuj¹c¹ sekwencjê: [ H/V ], [ H/V ], [ AUDIO ]. Jeœli pojawi¹ siê na wyœwietlaczu 4 symbole ( ) istnieje mo liwoœæ zablokowania odbiornika. Odbiornik mo e ulec samoczynnemu zablokowaniu na skutek zjawisk interferencyjnych pochodz¹cych z sieci zasilaj¹cej. W przypadku przypadkowego zablokowania odbiornika istnieje mo liwoœæ jego odblokowania po jego wy³¹czeniu i ponownym w³¹czeniu po 48 godzinach. Nastêpuje wówczas reset mikroprocesora i automatyczne wy³¹czenie blokady rodzicielskiej. Odblokowanie odbiornika Znacznie szybsz¹ metod¹ zlikwidowania blokady jest nastêpuj¹ca procedura: od³¹czyæ odbiornik od sieci zasilaj¹cej, przy³¹czyæ wyprowadzenia rezystora 1k do dwóch koñcówek probierczych (chodzi o przygotowanie rezystora do równoleg³ego po³¹czenia z innym rezystorem bez koniecznoœci lutowania), przy³¹czyæ ten rezystor do rezystora R106 (4k7) obok rezonatora kwarcowego X101, nacisn¹æ przycisk [ STANDBY ], na wyœwietlaczu pojawi siê 8. nacisn¹æ kolejno: [H/V], [H/V], [ AUDIO ]. Na wyœwietlaczu pojawi siê: ( ), wpisuj¹c [1], [2], [3], [4] z pilota na wyœwietlaczu pojawi siê I I I I, od³¹czyæ rezystor 1k i nacisn¹æ [ AUDIO ], [ AUDIO ], w razie potrzeby powtórzyæ ca³¹ sekwencjê, jeœli pojawi¹ siê b³êdy, nale y wymieniæ pamiêæ SDA2516. } 18 SERWIS ELEKTRONIKI 10/2001

15 Chassis DC-1, DC-2 Chassis DC-1, DC-2 (cz.2) Szymon R¹pa³a, Bogdan iekara 6. Modu³ chroma-video Schemat blokowy tego modu³u przedstawiono na rysunku 7. Modu³ ten obrabia ca³kowity sygna³ wizyjny lub sygna³ Y/C. Jest to proces cyfrowy i mo e byæ wykorzystany dla wszystkich systemów telewizyjnych. Hardware sk³ada siê z 4 pojedynczych procesorów i generatora taktu. Modu³ jest sterowany centralnie przez CCU za pomoc¹ szyny IM (przewody IM-CLK, IM-DATA, IM- IDENT) rocesor video VCU2136 Uk³ad ten jest szybkim koderem i dekoderem sygna³u wizyjnego zawieraj¹cym przetworniki A/D i D/A. Czêœæ kodera sk³ada siê z nastêpuj¹cych bloków funkcjonalnych: dwóch wzmacniaczy wejœciowych (n.35 jest wejœciem ca³kowitego sygna³u albo tylko luminancji przy sygnale S- VHS, a n.37 wejœciem sygna³u chrominancji), przetwornika A/D (2 7 bitów na cykl), inwertora szumów. Czêœæ dekodera zawiera: przetwornik D/A dla sygna³u luminancji, dwa przetworniki D/A sygna³ów ró nicowych koloru, matrycê do tworzenia sygna³u RGB, trzy wzmacniacze wyjœciowe sygna³ów RGB, programowalne uk³ady pomocnicze dopasowuj¹ce kineskop oraz steruj¹ce wygaszaniem i jaskrawoœci¹, kluczowane wejœcia RGB dla teletekstu i zewnêtrznych sygna³ów RGB, programowane ograniczenie pr¹du kineskopu. Schemat blokowy uk³adu VCU2136 pokazano na rysunku rocesor filtra grzebieniowego ACV2205 Uk³ad ten jest procesorem pracuj¹cym w czasie rzeczywistym i obrabiaj¹cym cyfrowy sygna³ wizyjny z uk³adu VCU2136, który zawiera: do8 Gray Coder 2x7x Bit A-D per Line Blanking +5V +12V CI-M 18 do do 17 Color Difference DEMUX White Balance Brightness CRT Spot Cutoff Y D/A Converter R-Y D/A Converter B-Y D/A Converter Brightness D/A Converter Black Level 3xD/A Reset Ct. & ulse Detector RGB Matrix Beam Curent Limiter Additional Analog Impuls Rys.6. Schemat blokowy uk³adu VCU2136. R-Y 1,9, VCU2136 (Decoder) R G B multiplekser cyfrowego sygna³u wizji, przetwornik kodu, filtr grzebieniowy dla systemu AL i NTSC, uk³ad podbicia kontrastu z ogranicznikiem, procesor chrominancji z uk³adami identyfikacji, dekoderem AL, NTSC i wy³¹cznik koloru, uk³ad regulacji nasycenia, uk³ad do pomiaru oœwietlenia zewnêtrznego (przy pomocy fotosensora). Schemat blokowy uk³adu ACV2205 pokazano na rysunku rocesor cyfrowej obróbki zboczy sygna³u chrominancji DTI2223 Ze wzglêdu na ró ne pasmo sygna³u luminancji (5MHz) i chrominancji (1MHz), ró ne s¹ te czasy narastania tych przebiegów. rowadzi to do niezadowalaj¹cej ostroœci na przejœciach kolorów, szczególnie widocznych przy bardzo krótkich przejœciach luminancji. Je eli uk³ad DTI2223 za pomoc¹ detektora zboczy wykryje w sygna³ach ró nicowych szybko narastaj¹cy sygna³, to na pocz¹tku przejœcia bêdzie utrzymywany sta³y poziom sygna- ³u, a potem zostanie wykonany gwa³towny skok sygna³u. W celu zapewnienia pokrycia czasowego obrobionych sygna³ów chrominancji z sygna³em luminancji, sygna³ luminancji zostaje opóÿniony o odpowiedni¹ wartoœæ. Schemat blokowy uk³adu DTI2223 oraz przebiegi sygna³u luminancji i sygna³ów ró - nicowych zosta³y zamieszczone w numerze 7/97 Serwisu Elektroniki Generator przebiegu taktuj¹cego MCU2600 Uk³ad ten zapewnia przebieg taktuj¹cy dla wszystkich procesorów sygna³owych. Czêstotliwoœæ generatora taktu stanowi czterokrotn¹ wartoœæ czêstotliwoœci podnoœnej AL: fo = = MHz dla AL, fo = = MHz dla NTSC, fo = 20.25MHz dla D2-MAC. Schemat blokowy tego uk³adu zosta³ zamieszczony w numerze 9/96 SE rzetwarzanie A/D i kluczowanie Sygna³ analogowy podawany jest poprzez bufory (TV10, TV02) na n.35 i 37 przetworników uk³adu VCU. Sygna³y te s¹ kluczowane impulsem CLAM, podawanym przez procesor odchylania. Ma to na celu utrzymanie sta³ej wartoœci pomiêdzy tylnym progiem impulsu wygaszania, a zakresem pracy przetwornika. o przetworniku A/D przetworzony sygna³ wizji jest obecny w postaci cyfrowej na szynie video (n.2 8). Czêstotliwoœæ próbkowania jest równa czêstotliwoœci MAIN CLOCK. Sygna³ Y/C jest dodatkowo oddzielany przez czasowe multipleksowanie, co oznacza, e sygna³ chrominancji zostaje przenoszony po sygnale luminancji. Video-szyna jest przesy³ana przez z³¹cze BV03 do modu³u sterowania i teletekstu, SERWIS ELEKTRONIKI 10/

16 Chassis DC-1, DC-2 do CRT VCU 2136 (Decoder) R 28 G 27 B 26 Additional Analog Impuls ext. RGB Hold ulse Generator R-Y Resetime Detector IM Bus Interface B-Y Resetime Detector RGB Matrix R-Y Beam Curent Limiter R-Y Interpol Filter R-Y & B-Y Demultiplexer B-Y Interpol Filter 18 do do do8 Gray Coder 4 do 10 3 Aux Delay 5.5µ 13 Code Converter 5.Bus Delay Line SECAM Bell Filter IM Bus Delay IF Spektr. Compens. Filter Ci-M +5V 40 FM Demodul. SU 2243 Red/Blue Line Ident. Color Killer Standard Recognition Deemphas Additive Filter Reset DC Offset Corr. 64µs Delay Filter 35 Multiplexer Satutation Multiplier Output Multiplexer Color Difference DEMUX White Balance Brightness CRT Spot Cutoff Y D/A Converter R-Y D/A Converter B-Y D/A Converter Brightness D/A Converter Black Level 3xD/A x7x Bit A-D per Line Blanking Line Delay DTI Luma Delay 27 do 34 Reset Ct. & ulse Detector VCU 2136 Coder 6do13 Luma eaking Adjustable Delay 32 do Contrast Multiplier Analog Multiplexer A/C Converter IM-Bus Interface Chroma Nibble Multiplex Saturation & Hue Adjust 45 5 do 11 Data Demux Code Convert. Comb. Filter ACV 2205 Ci-M Chroma Filter AGC Color Killer Decoder AL Comp. hase Comparat. AL Comp. Color Saturat. Multiplier & Multiplexer Hue Correction Reset ODI Test Data Multiplexer +5V Chroma Delay Line Chroma Nibble Demultiplexer CVBS or Y/Chroma INUT to DU on CTV Module DTI 2223 Clock Gen. MUX/DEMUX Control Rys.7. Schemat blokowy modu³u Chroma-Video. 20 SERWIS ELEKTRONIKI 10/2001

17 45 5 do 11 Data Demux Code Convert Comb. Filter ACV2205 Ci-M Chroma Filter Luma eaking Adjustable Delay AGC Color Killer Decoder AL Comp. 32 do Contrast Multiplier hase Comparat. AL Comp Rys.8. Schemat blokowy uk³adu ACV2205. zaœ na module video-chroma szyna jest przekazywana do procesora video ACV. Je eli sygna³em wejœciowym by³by sygna³ SECAM, to obróbk¹ szyny zajmuje siê procesor SE- CAM-u (SU) Adaptuj¹cy filtr grzebieniowy W uk³adzie ACV cyfrowy sygna³ wizji zostaje roz³o ony na sk³adow¹ jaskrawoœci i koloru. W celu osi¹gniêcia jak najwiêkszej rozdzielczoœci luminancji przy st³umieniu efektów cros-color i cros-luminance, stosuje siê filtr grzebieniowy 2H. Sygna³ wejœciowy zostaje opóÿniany o: 0, 1H, 2H (H - czas trwania jednej linii). Te trzy sygna³y s¹ sygna³ami wejœciowymi do prze³¹czania filtra, w którym równolegle wyliczane zostaj¹ sygna³y chrominancji i luminancji dla ka dego piksela. Uk³ad adaptacyjny szacuje sygna³y i okreœla, który jest najbardziej odpowiedni i jak nale y je zmieszaæ Tor sygna³u luminancji W celu zwiêkszenia ostroœci obrazu sk³adowe sygna³u luminancji o wy szych czêstotliwoœciach (3MHz) podbijane zostaj¹ w tzw. stopniu peaking. o tym stopniu, aby przenieœæ informacje o uzyskanych dodatkowo pikach sygna³u luminancji, jest on przenoszony przy pomocy 9 bitów. W przypadku za du ej amplitudy, cyfrowy sygna³ luminancji wchodzi do uk³adu regulacji kontrastu i ogranicznika. Nastawy kontrastu dokonywane s¹ przez CCU poprzez szynê IM. Dodatkowo je- eli telewizor wyposa ony jest w sensor zewnêtrznego oœwietlenia, kontrast jest regulowany na n.17 uk³adu AVC. Oœmiobitowy sygna³ z wyjœæ przekazywany jest do uk³adu DTI na nó ki Uk³ad ten zapewnia dok³adne pokrycie siê zboczy sygna³u luminancji ze zboczami sygna³ów ró nicowych koloru. Z wyjœæ uk³adu DTI sygna³ jest przekazywany z powrotem do dekodera na nó ki 10 17, gdzie nastêpuje przetworzenie sygna³u cyfrowego na sygna³ analogowy Tor sygna³u chrominancji AL i NTSC ocz¹tkiem tego toru jest ACV2205. o przejœciu przez filtr pasmowy, uk³ad ACC utrzymuje automatycznie sta³¹ amplitudê informacji burst. W przypadku niesynchronicznej pracy demodulatora AL z pomocnicz¹ podnoœn¹ koloru (np. przy zbyt niskim poziomie sygna³u wejœciowego), uk³ad wy³¹cznika koloru (color killer) blokuje sygna³ chrominancji. Ten blok funkcyjny zawiera równie prze³¹cznik AL synchronizowany sygna³em burst. Analog Multiplexer A/C Converter Color Saturat. Multiplier & Multiplexer Hue Correction Reset ODI Test IM-Bus Interface Data Multiplexer +5V Chassis DC-1, DC-2 o demodulatorach z sygna³u chrominancji wydzielone zostaj¹ sygna³y ró nicowe koloru R-Y i B-Y (jeszcze cyfrowe). Dodatkowo dekoder zawiera uk³ad kompensacyjny AL, który wykorzystuje adresowaln¹ pamiêæ RAM jako opóÿnienie 1H. Sygna³ opóÿniony i bezpoœredni zostaj¹ dodane w celu wyeliminowania b³êdów fazowych. W systemie NTSC kompensator AL pracuje jako filtr grzebieniowy poprawiaj¹cy sygna³ luminancji. Ró nicowe sygna³y koloru w formie cyfrowej przechodz¹ nastêpnie przez uk³ad DTI. W uk³adzie tym dopasowane zostaj¹ opóÿnienia sygna³ów oraz nastêpuje regulacja nasycenia (z CCU) i odcienia koloru w przypadku NTSC. Sygna³y ró nicowe podane zostaj¹ na wejœcie (n 21 24) uk³adu VCU, gdzie zostaj¹ przetworzone na sygna³y analogowe przy pomocy dwóch 8-bitowych przetworników D/A. W matrycy RGB nastêpuje dematrycowanie sygna³ów Y, R-Y i B-Y oraz pomniejszenie ich o wspó³czynnik 0.89 i Matryca dodatkowo otrzymuje 8-bitowy sygna³, przy pomocy którego dokonuje siê ustawienia jasnoœci obrazu. W celu ustawienia balansu bieli trzy wzmacniacze wyjœciowe o ma³ej opornoœci wejœciowej s¹ zarówno przetwornikami impedancji, jak i wzmacniaczami o regulowanym wzmocnieniu Ograniczenie pr¹du kineskopu i pomiar pr¹du odciêcia Uzwojenie wysokiego napiêcia zamyka siê do masy przez rezystor pomiarowy RL09, na którym spadek napiêcia jest proporcjonalny do pr¹du kineskopu. Napiêcie to doprowadza siê do uk³adu VCU (n.33), w którym mo e wp³ywaæ na napiêcie referencyjne przetworników D/A i redukowaæ sygna³y Y, R-Y, B-Y, a przez to zmniejszaæ pr¹d kineskopu. odczas wygaszania pionowego wysy³anych zostaje kilka impulsów pomiarowych do kineskopu. Impulsy te odpowiadaj¹ poziomowi bieli, czerni i punktom odciêcia kineskopu. W czasie trwania tych impulsów mierzone s¹ pr¹dy kineskopu, a informacje o ich wartoœciach przesy³ane s¹ z VCU do mikroprocesora CCU, który wylicza wartoœci kompensuj¹ce tolerancje katod i rozrzuty wynik³e z procesu starzenia. Dane s¹ przesy³ane do VCU i ACV stanowi¹c parametry systemu. 7. anel Scart interface Na panelu scart interface znajduj¹ siê trzy z³¹cza scart i przynale ne uk³ady steruj¹ce wyborem z³¹cz i sygna³ów. Sterowanie g³ówne podawane jest z modu³u sterowania i teletekstu przez szynê G (General urpose), która jest kompatybilna z szyn¹ I 2 C. Szyna jest po³¹czona z szyn¹ uk³adu ekspandera, który steruje odpowiednimi prze³¹cznikami, b¹dÿ odczytuje napiêcia z prze³¹czników. Funkcje wykonywane w bloku scart- interface s¹ nastêpuj¹ce: prze³¹czanie i wybór Ÿróde³ dÿwiêku (4 wejœcia), prze³¹czanie i wybór Ÿróde³ sygna³u wizyjnego (6 wejœæ), wybór S-VHS, wybór RGB (tylko na z³¹czu AV1). SERWIS ELEKTRONIKI 10/

18 Wymiana pamiêci EEROM w OTVC Schneider z chassis TV17.1 B/G i TV17.1 Multi 8. Tuner Tuner przestrajany jest z uk³adu LL, który jest sterowany przy pomocy szyny G (I 2 C). Wewnêtrzny port prze³¹cza zakresy (I, III, hyperband, UHF). Wzmacniacz poœredniej czêstotliwoœci otrzymuje na wejœciu sygna³ z tunera. Multistandardowe wzmacniacze p.cz. s¹ prze³¹czane poprzez sygna³y na dwóch przewodach z procesora CCU3000. rzewodem NORM dokonuje siê wyboru pomiêdzy standardem L i BG, a przewód NTSC w³¹cza pu³apkê NTSC. Sygna³ wyjœciowy p.cz. fonii jest podawany do demodulatora na module fonii. Jako drugi tuner mo e byæ zastosowany tuner satelitarny, albo tuner dla modu³u I. Celem unikniêcia konfliktu z g³ównym tunerem zastosowano osobn¹ szynê steruj¹c¹ I 2 C dla drugiego tunera. 9. Modu³ fonii odwójny demodulator FM (2829) zapewnia demodulacje BG dÿwiêku stereofonicznego. Opcjonalny, dodatkowy modu³ demoduluje noœne dÿwiêku: 4.5, 6.0 i 6.5MHz. Zdemodulowane sygna³y dÿwiêku podawane s¹ wprost na wejœcie procesora fonii AC3271S. Obróbka sygna³u fonii odbywa siê w uk³adach AC i AU. Uk³ad AC jest przetwornikiem A/D z nastêpuj¹cymi funkcjami: wybór pomiêdzy sygna³em wewnêtrznym (tuner), a sygna³ami zewnêtrznymi (tuner satelitarny, wejœcia scart), przetwarzanie A/D, analogowe dematrycowanie sygna³ów L+R i 2R na 2R i 2L, sterowanie poprzez szynê I 2 C. Uk³ad scalony AU2471 jest procesorem fonii, który pe³ni nastêpuj¹ce funkcje: filtrowanie i preemfaza sygna³u DM z uk³adu AC, dematrycowanie tego sygna³u, identyfikacja stereo, interfejs szyny S (Ÿród³ami szyny S s¹ modu³y NICAM i D2- MAC), wybór wejœcia DS lub S, nastawy g³ównego kana³u (barwa dÿwiêku, balans, si³a g³osu), nastawy kana³u pomocniczego, steruj¹cego s³uchawkami (balans, si³a g³osu). } Dokoñczenie w nastêpnym numerze Wymiana pamiêci EEROM w OTVC Schneider z chassis TV17.1 B/G i TV17.1 Multi W trakcie produkcji OTVC Schneider TV17.1 B/G i TV17.1 Multi stosowane by³y ró ne wykonania chassis i typy kineskopu A66EAK. Z tego powodu przy koniecznoœci wymiany uk³adu scalonego pamiêci EEROM ST24C32 nale y najpierw w menu Info (wywo³ywanym przyciskiem [i] na pilocie), w opcji Reset przywróciæ stan ustawieñ fabrycznych. Nastêpnie nale y przeprowadziæ ustawienia i korekcjê geometrii obrazu oraz regulacje toru wizyjnego. Oprócz tego w trybie serwisowym nale y wprowadziæ specyficzne dla odbiornika wartoœci adresów pamiêci nieulotnej, zgodnie z tabel¹ 1 dla chassis TV17.1 B/G lub tabel¹ 2 dla chassis TV17.1 Multi. Wejœcie w tryb serwisowy odbywa siê poprzez jednoczesne naciœniêcie i zwolnienie przycisków [ Czerwony ] i [ Niebieski ] na pilocie, a nastêpnie w czasie nie d³u szym ni 5 sekund jednoczesne naciœniêcie i zwolnienie przycisków [ro- gram - ] i [ G³oœnoœæ + ] na klawiaturze lokalnej odbiornika. rzy pomocy przycisków pilota [ ] i [ ] z wyœwietlonego menu wywo³aæ opcjê NVM addr.. Na ekranie rozwinie siê menu ustawiania pamiêci NVM. rzy pomocy przycisku pilota [ Czerwony ] wybiera siê pozycje przypisane do poszczególnych adresów pamiêci, a przyciskami [ G³oœnoœæ + ] i [ G³oœnoœæ - ] zmienia siê ich wartoœci. Ka da zmiana wartoœci adresu musi zostaæ zapamiêtana poprzez naciœniêcie przycisku [OK]. o wprowadzeniu poprawnych wartoœci adresów pamiêci nale y opuœciæ tryb serwisowy naciskaj¹c przycisk [TV], a nastêpnie wy³¹czyæ odbiornik wy³¹cznikiem sieciowym i ponownie go w³¹czyæ. Uwaga: Zmiana wartoœci innych adresów ni wyszczególniono w tabeli 1 i 2 mo e prowadziæ do nieprawid³owego dzia³ania odbiornika. Tabela 1. Wartoœci ustawianych adresów pamiêci EEROM w chassis TV17.1 B/G Adres 007C 007D E0 00E Kineskop Wartoœæ 14 A F A66EAK71X Adres EB 02EC 0FD8 0FEB 0FE9 00F0 Wartoœæ 01 0E D C Tabela 2. Wartoœci ustawianych adresów pamiêci EEROM w chassis TV17.1 Multi Adres 007C 007D E0 00E Kineskop Wartoœæ 14 A F A66EAK071X Adres EB 02EC 0FD8 0FEB 0FE9 00F0 Wartoœæ 01 0E D C } 22 SERWIS ELEKTRONIKI 10/2001

19 Monitor 7276e firmy Acer Monitor 7276e firmy Acer Marian Borkowski Schemat ideowy monitora Acer 7276e zosta³ opublikowany w nr 7/2001 SE. Wszystkie funkcje tego monitora kontrolowane s¹ przez mikroprocesor, a poszczególne nastawy zapamiêtane w obszernej pamiêci. Monitor 7276e mo e pracowaæ z sygna³em o czêstotliwoœci linii z zakresu 30 72kHz i czêstotliwoœci ramki Hz. W trybie pracy z rozdzielczoœci¹ bez miêdzyliniowoœci/70hz zminimalizowane zosta³o migotanie obrazu. Œrednica plamki równa jest 0.28mm. Monitor ten umo liwia odtwarzanie obrazu z poszczególnymi kartami przy nastêpuj¹cych rozdzielczoœciach: VGA przy czêstotliwoœci 31.5kHz i , 6448A przy czêstotliwoœci 37.5kHz , 6448B przy czêstotliwoœci 43.27kHz , SVGA przy czêstotliwoœci 37 48kHz , UVGA przy czêstotliwoœci 48 60kHz , WS przy czêstotliwoœci 64/60kHz (bez miêdzyliniowoœci). Zasilanie Napiêcie sieciowe jest dostarczane do zasilacza przez filtr, którego zadaniem jest eliminacja zak³óceñ. Filtr ten zosta³ zbudowany z: R601, L602, C601, L603, L604, C602 i C603. Zadaniem pozystora TR601 (NTCR) jest ograniczenie pr¹du po w³¹czeniu zasilania, a TR602 (TCR) umo liwienie rozmagnesowania kineskopu po uruchomieniu monitora. rac¹ przetwornicy steruje uk³ad UC3842 (IC601) (zosta³ on omówiony w SE nr 6/2000), jego rezystorami startowymi s¹: R602 i R603. o rozpoczêciu pracy przetwornicy uk³ad ten zasilany jest napiêciem z uzwojenia 8-9 transformatora T601. Uk³ad z³o ony z diody D606 i D607, rezystora R614 i kondensatora C617 zapewnia ³agodny start przetwornicy po w³¹czeniu zasilania. Zasilacz dostarcza nastêpuj¹cych napiêæ: 50V ±3% przy pr¹dzie obci¹ enia A, 85V ±3.5% przy pr¹dzie obci¹ enia A, 16V 5% przy pr¹dzie obci¹ enia A, 6.5V ±3.5% przy pr¹dzie obci¹ enia A. Na rysunku 1 przedstawiono algorytm postêpowania w przypadku braku napiêæ wyjœciowych zasilacza. Video CKT Na rysunku 2 pokazano schemat blokowy tego uk³adu. rzedwzmacniacz zbudowano w oparciu o uk³ad IC101 (LM1281 firmy National Semiconductor), jest to wzmacniacz sygna³ów RGB z wejœciami umo liwiaj¹cymi podanie sygna- ³ów OSD. Schemat blokowy tego uk³adu pokazano na rysunku 3. Czêœæ uk³adu przeznaczona dla sygna³ów OSD ma wejœcia dla sygna³ów o poziomach TTL, wzmocnienie tych sygna³ów regulowane jest sta³opr¹dowo. Uk³ad LM1281 charakteryzuje: trzy szerokopasmowe (85MHz) wzmacniacze video, 50MHz pasmo dla sygna³ów OSD, szybkie prze³¹czanie pomiêdzy sygna³ami OSD/video, niezale ne sterowanie dla ka dego sygna³u, regulacja kontrastu w zakresie do 40dB, sterowanie w zakresie 0-12dB. oszczególne nó ki tego uk³adu pe³ni¹ nastêpuj¹ce funkcje: n.1 - wejœcie sygna³u koloru czerwonego OSD, n.2 - wejœcie sygna³u koloru zielonego OSD, n.3 - wejœcie sygna³u koloru niebieskiego OSD. W przypadku niewykorzystania wejœæ OSD n.1, 2 i 3 nale y po³¹czyæ z mas¹ przez rezystor 47k, n.4 - prze³¹cznik sygna³u video/osd. oziom (TTL) H oznacza prze³¹czenie na sygna³ OSD, a stan L - video, w przypadku nie korzystania z sygna³ów OSD nó ka ta powinna zostaæ po³¹czona z mas¹ przez rezystor 47k, n.5 - wejœcie sygna³u video koloru czerwonego, n.6, 9 - zasilanie, oprócz stopnia wyjœciowego, Brak napiêæ (napiêcia) wyjœciowych Wymieniæ: F601, BD601 Nie Sprawdziæ czy F601 i BD601 s¹ sprawne? Sprawdziæ czy Q601 i D602 s¹ sprawne? Nie Wymieniæ Q601, D602 Sprawdziæ czy D701, D703, D704, D706 i D707 s¹ sprawne? Nie Wymieniæ uszkodzony element Wymieniæ: IC601, ZD603, ZD604 Nie Sprawdziæ czy IC601, ZD603 i ZD604 s¹ sprawne? Sprawdziæ czy IC602 jest sprawny? Nie Wymieniæ IC602 Sprawdziæ czy R750, F701, F702, F703 s¹ sprawne? Nie Wymieniæ uszkodzony element Wymieniæ: Q602, ZD605 Nie Sprawdziæ czy Q602 ZD605 s¹ sprawne? Sprawdziæ czy IC701 jest sprawny? Nie Wymieniæ IC701 Sprawdziæ czy Q701, Q702 i Q703 s¹ sprawne? Nie Wymieniæ uszkodzony element Rys.1. Algorytm lokalizacji uszkodzeñ w zasilaczu monitora SERWIS ELEKTRONIKI 10/

20 Monitor 7276e firmy Acer ROSD G OSD B OSD CUT R Video G B Kontrast (z A3109) r¹d kineskopu (z tr. linii) Impulsy H (z tr. linii) Impulsy klampuj¹ce H (z IC201) Sterowanie z A3109 R G B ABL CKT Q321, 326, 328 H-BLANK CKT Q317 REAM CKT LM1281 IC101 CLAM CKT Q101, 103 n.7, 10, 21 - masa, n.8 - wejœcie sygna³u video koloru zielonego, n.11 - wejœcie sygna³u video koloru niebieskiego. Sygna³y video powinny zostaæ podane na n.5, 8 i 11 przez kondensator o minimalnej pojemnoœci 1µF, zaleca siê stosowanie kondensatora 10µF, n.12 - napiêcie odniesienia, którego wartoœæ równa jest 2V, n.13 - kontrast video, n.14 - kontrast OSD, n.15 - wejœcie klampuj¹ce sygna³u video, przystosowane do sygna³ów o poziomach TTL, aktywne w stanie niskim, n.16 - wygaszanie, sygna³ na tej nó ce powoduje, e poziom wyjœciowych sygna³ów video jest mniejszy od 200mV, n.17 - klampowanie sygna³u koloru niebieskiego, n.18 - wyjœcie sygna³u koloru niebieskiego, n.19 - klampowanie sygna³u koloru zielonego, n.20 - wyjœcie sygna³u koloru zielonego, n.22 - zasilanie stopnia wyjœciowego, nó ka ta nie jest wewnêtrznie po³¹czona z n.6, 9, n.23 - wyjœcie sygna³u koloru czerwonego, n.24 - klampowanie sygna³u koloru czerwonego. roducent R olaryzacja z A3109 G B Odtwarzanie sk³adowej sta³ej Q111, 112 Q131, 132 Q151, 152 CRT sterowanie CKT LM2405 IC102 R G B G1 Jaskrawoœæ CKT: Q203, 204 Zmiana trybu CKT: Q202 Wygaszanie ramki CKT: Q215 Wygaszanie plamki CKT: Q201 Rys.2. Schemat blokowy uk³adu CKT monitora R OSD input 1 G OSD input 2 B OSD input 3 Video/OSD switch 4 Red video in 5 Vcc1 6 Ground 7 Green video in 8 Vcc1 9 Ground 10 Blue video in 11 Vref 12 Video contrast 13 OSD contrast 14 -A1 -A1 -A1 Contrast attenuation Contrast attenuation Contrast attenuation Drive attenuation Drive attenuation Drive attenuation -A2 -A2 -A2 Rys.3. Schemat blokowy uk³adu LM1281. zaleca do³¹czenie do n.17, 19 i 24 kondensatora 0.1µF, n.25 - regulacja napiêcia odciêcia dla sygna³ów RGB. Zakres zmian wynosi 0 4V, minimalny poziom czerni jest ograniczony do oko³o 300mV. Sygna³ kontrastu z uk³adu A3109 steruje jednoczeœnie wysterowaniem trzech sygna³ów, natomiast sygna³ klampuj¹cy CLAM ustala tak¹ sam¹ wartoœæ poziomu czerni dla tych sygna³ów. odczas, gdy nie jest wyœwietlana adna informacja, dziêki sygna³owi H-blank na wyjœciu LM1281 jest poziom 0.2V. Wzmacniacz koñcowy, steruj¹cy katodami kineskopu zrealizowano w oparciu o uk³ad LM2405 firmy National Semiconductor, którego schemat przedstawiono na rysunku 4a, b. Uk³ad ten zawiera trzy szerokopasmowe wzmacniacze o du ej impedancji wejœciowej. Czas narastania/ opadania wynosi 7ns przy pojemnoœci obci¹ enia wynosz¹cej 8pF. Amplituda napiêcia wyjœciowego w zale noœci od napiêcia zasilania mo e wynosiæ: 50V przy zasilaniu napiêciem 80V, 40V przy zasilaniu napiêciem 70V, 30V przy zasilaniu napiêciem 60V. Dla regulacji balansu bieli konieczne jest odtwarzanie sk³adowej sta³ej w uk³adzie z³o onym z tranzystorów: Q111, 112; Q131, 132; Q151, 152. Szczyty impulsów synchronizacji ³aduj¹ kondensator, który roz³adowuje siê w czasie miêdzy impulsami synchronizacji. Sygna³ Auto Brightness Limit (ABL) nie dopuszcza do nadmiernego wzrostu pr¹du kineskopu. Je eli pr¹d anodowy roœnie, napiêcie ABL powoduje zmniejszenie kontrastu tak, aby nie zosta³a przekroczona maksymalna dopuszczalna wartoœæ pr¹du kineskopu. Uk³ady odchylania W monitorze 7276e zastosowano procesor odchylania zawarty w uk³adzie TDA4858 firmy hilips. Schemat blokowy tego uk³adu przedstawiono na rysunku 5, do jego cech charakterystycznych zaliczyæ nale y: generacja kompletnego sygna³u odchylania pionowego i 28 Red drive adjust poziomego, 27 Green drive adjust bardzo dobr¹ korekcjê EW, 26 Blue drive adjust zabezpieczenie przed promieniowaniem X, 25 RGB cutoff adjust 24 Red clamp cap bardzo dobr¹ liniowoœæ odchylania pionowego, 23 Red video out 22 Vcc2 wewnêtrzn¹ stabilizacjê napiêcia zasilania, 21 Ground 20 Green video out niezale noœæ amplitudy ramki 19 Green clamp cap od czêstotliwoœci, 18 Blue video out sta³opr¹dowe sterowanie: wysokoœci¹ obrazu, centrowaniem 17 Blue clamp cap 16 Blank gate w pionie oraz korekcj¹ S, 15 Clamp gate Uk³ad ten miêdzy innymi zawiera blok B+, który sk³ada siê ze: wzmacniacza transkon- 24 SERWIS ELEKTRONIKI 10/2001