Instytucja Zarządzająca Wielkopolskim Regionalnym Programem Operacyjnym na lata

Transkrypt

1 Instytucja Zarządzająca Wielkopolskim Regionalnym Programem Operacyjnym na lata

2

3 SPIS TREŚCI SPIS WYKRESÓW... 5 SPIS TABEL... 8 SPIS RYCIN SPIS ZAŁĄCZNIKÓW WYKAZ SKRÓTÓW IDENTYFIKACJA/ INFORMACJE WSTĘPNE PRZEGLĄD REALIZACJI PROGRAMU OPERACYJNEGO REALIZACJA I ANALIZA POSTĘPÓW Informacje na temat postępów rzeczowych programu operacyjnego Informacje finansowe Informacja nt. podziału wykorzystania funduszy wg kategorii interwencji Pomoc w podziale na grupy docelowe Pomoc zwrócona lub ponownie wykorzystana Analiza jakościowa (poziom programu) System realizacji programu Analiza postępu finansowego i rzeczowego Rekomendacje KE Rekomendacje IZ i innych instytucji Instrumenty inżynierii finansowej Realizacja założeń Strategii UE Strategia UE dla Regionu Morza Bałtyckiego INFORMACJA NA TEMAT ZGODNOŚCI Z PRZEPISAMI WSPÓLNOTOWYMI Zasada równości szans Zasada partnerstwa NAPOTKANE ZNACZĄCE PROBLEMY ORAZ PODJĘTE ŚRODKI ZARADCZE ZMIANY W KONTEKŚCIE REALIZACJI PROGRAMU OPERACYJNEGO (W STOSOWNYCH PRZYPADKACH) ZASADNICZE MODYFIKACJE W ROZUMIENIU ART. 57 ROZP. NR 1083/ KOMPLEMENTARNOŚĆ POMOCY Z INNYMI INSTRUMENTAMI WSPARCIA Wpływ działalności KM/PKM instytucji i grup na zapewnienie koordynacji i komplementarności wsparcia Informacje na temat stosowanych mechanizmów i narzędzi służących zapewnieniu koordynacji i komplementarności wsparcia oraz ich oceny Cross-financing Koordynacja i komplementarność jako przedmiot badań ewaluacyjnych Przykłady projektów komplementarnych Mechanizmy unikania podwójnego finansowania działań realizowanych w ramach polityki spójności z działaniami realizowanymi w ramach Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej Kontrole krzyżowe MONITOROWANIE I OCENA KRAJOWA REZERWA WYKONANIA REALIZACJA W PODZIALE NA PRIORYTETY, POSTĘP WDRAŻANIA PROGRAMU WG PRIORYTETÓW PRIORYTET I KONKURENCYJNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW Osiągniecie celów i analiza postępów Informacje na temat fizycznych i finansowych postępów priorytetu Analiza jakościowa Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi PRIORYTET II INFRASTRUKTURA KOMUNIKACYJNA Osiągniecie celów i analiza postępów Informacje na temat fizycznych i finansowych postępów priorytetu 180 3

4 Analiza jakościowa Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi PRIORYTET III ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE Osiągnięcie celów i analiza postępów Informacje na temat fizycznych i finansowych postępów priorytetu Analiza jakościowa Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi PRIORYTET IV REWITALIZACJA OBSZARÓW PROBLEMOWYCH Osiągnięcie celów i analiza postępów Informacje na temat fizycznych i finansowych postępów priorytetu Analiza jakościowa Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi PRIORYTET V INFRASTRUKTURA DLA KAPITAŁU LUDZKIEGO Osiągniecie celów i analiza postępów Informacje na temat fizycznych i finansowych postępów priorytetu Analiza jakościowa Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi PRIORYTET VI TURYSTYKA I ŚRODOWISKO KULTUROWE Osiągnięcie celów i analiza postępów Informacje na temat fizycznych i finansowych postępów priorytetu Analiza jakościowa Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi PRIORYTET VII POMOC TECHNICZNA Osiągniecie celów i analiza postępów Informacje na temat fizycznych i finansowych postępów priorytetu Analiza jakościowa Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi PROGRAMY WSPÓŁFINANSOWANE Z EFS SPÓJNOŚĆ I KONCENTRACJA WSPARCIA DUŻE PROJEKTY POMOC TECHNICZNA PROMOCJA I INFORMACJA

5 SPIS WYKRESÓW Wykres 1. Priorytetowe obszary tematyczne, na które przeznaczono wsparcie (w mln euro) Wykres 2. Zakontraktowane środki z EFRR w ramach WRPO do końca 2011 r. wg priorytetowych obszarów tematycznych. Wykres 3. Stan wdrażania WRPO w okresie sprawozdawczym i narastająco od uruchomienia programu Wykres 4. Liczba podpisanych umów/wydanych decyzji o dofinansowanie wg priorytetów Wykres 5. Wartość wnioskowanego dofinansowania ogółem we wnioskach po ocenie formalnej (mln EUR) Wykres 6. Wartość podpisanych umów/wydanych decyzji o dofinansowanie (środki UE w mln EUR) oraz procentowa realizacja zobowiązań Wykres 7. Zmiana alokacji WRPO ze względu na różnice kursu euro od stycznia do grudnia 2011 r. (w mln PLN) Wykres 8. Wartość wniosków o płatność (środki UE w mln EUR) oraz procentowa realizacja zobowiązań Wykres 9. Wydatki kwalifikowalne wykazane w poświadczeniach i deklaracjach wydatków skierowanych przez Instytucję Certyfikującą do Komisji Europejskiej (mln EUR) Wykres 10. Płatności otrzymane od Komisji Europejskiej w latach (w mln EUR) Wykres 11. Limit kontraktacji - stan na 22 grudnia 2011 r. (mln EUR) Wykres 12. Dofinansowanie UE wg sektorów gospodarki w WRPO Wykres 13. Liczba projektów realizowanych w ramach WRPO wg rodzajów beneficjentów Wykres 14. Wartość projektów realizowanych w ramach WRPO wg rodzajów beneficjentów (tys. EUR) Wykres 15. Dofinansowanie UE wg obszaru wsparcia projektów realizowanych na terenie Wielkopolski w ramach innych programów operacyjnych finansowanych z EFRR, EFS lub EFRROW Wykres 16. Liczba projektów realizowanych na terenie Wielkopolski w ramach wszystkich programów operacyjnych wg rodzaju funduszu Wykres 17. PKB w UE-27 w 2011 roku Wykres 18. Popyt krajowy Wykres 19. Stopa bezrobocia w UE w grudniu 2011 r. wg BAEL (%) Wykres 20. Wskaźnik zatrudnienia wg BAEL w 2011 r. Wykres 21. Podmioty gospodarki narodowej w rejestrze REGON w 2011 r. Wykres 22. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw w 2011 r. Wykres 23. Dynamika przeciętnej miesięcznej emerytury i renty brutto Wykres 24. Wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych Wykres 25. Dynamika produkcji sprzedanej przemysłu (ceny stałe) 2005=100 Wykres 26. Dynamika produkcji sprzedanej budownictwa (ceny bieżące) 2005=100 Wykres 27. Mieszkania oddane do użytkowania na 1000 ludności Wykres 28. Dynamika sprzedaży detalicznej (ceny bieżące) 2005=100 Wykres 29. Wskaźnik rentowności obrotu netto w przedsiębiorstwach w 2011 roku Wykres 30. Dynamika nakładów inwestycyjnych ogółem (ceny bieżące) Wykres 31. Przyrost naturalny na 1000 ludności Wykres 32. Środki na realizację WRPO udział środków z KRW i DT Wykres 33. % przeznaczenie dodatkowych środków z KRW i DT

6 Wykres 34. Postęp finansowy w Priorytecie I w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Wykres 35. Postęp finansowy w Działaniu 1.1 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu Wykres 36. Liczba zakończonych projektów w ramach Działania 1.2 w podziale na schematy Wykres 37. Postęp finansowy w Działaniu 1.2 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu Wykres 38. Postęp finansowy w Działaniu 1.3 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Wykres 39. Postęp finansowy w Działaniu 1.4 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Wykres 40. Postęp finansowy w Działaniu 1.5 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Wykres 41. Postęp finansowy w Działaniu 1.6 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Wykres 42. Postęp finansowy w Działaniu 1.7 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Wykres 43. Postęp rzeczowy wybranych wskaźników Wykres 44. Dofinansowanie UE wg sektorów gospodarki w Priorytecie I WRPO (w mln EUR) oraz usługi wg liczby projektów Wykres 45. Postęp finansowy w Priorytecie II w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Wykres 46. Postęp finansowy w Działaniu 2.1 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Wykres 47. Postęp finansowy w Działaniu 2.2 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Wykres 48. Postęp finansowy w Działaniu 2.3 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu Wykres 49. Postęp finansowy w Działaniu 2.4 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Wykres 50. Postęp finansowy w Działaniu 2.5 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Wykres 51. Postęp finansowy w Działaniu 2.6 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Wykres 52. Postęp finansowy w Działaniu 2.7 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Wykres 53. Postęp rzeczowy wskaźników Długość nowych dróg oraz Długość zrekonstruowanych dróg w podziale na drogi wojewódzkie, powiatowe i gminne. Wykres 54. Dofinansowanie UE wg sektorów gospodarki w Priorytecie II WRPO (w mln EUR) Wykres 55. Postęp finansowy w Priorytecie III w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu (mln euro) Wykres 56. Postęp finansowy w Działaniu 3.1 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu Wykres 57. Postęp finansowy w Działaniu 3.2 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu Wykres 58. Postęp finansowy w Działaniu 3.3 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu Wykres 59. Postęp finansowy w Działaniu 3.4 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu Wykres 60. Postęp finansowy w Działaniu 3.5 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu Wykres 61. Postęp finansowy w Działaniu 3.6 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu Wykres 62. Postęp finansowy w Działaniu 3.7 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu Wykres 63. Postęp rzeczowy wybranych wskaźników Wykres 64. Dofinansowanie UE wg sektorów gospodarki w Priorytecie III WRPO (w tys. EURO) Wykres 65. Postęp finansowy w Priorytecie IV w okresie sprawozdawczym od uruchomienia programu (mln euro) Wykres 66. Postęp finansowy w Działaniu 4.1 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu Wykres 67. Postęp finansowy w Działaniu 4.2 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu Wykres 68. Postęp finansowy w Priorytecie V w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Wykres 69. Postęp finansowy w Działaniu 5.1 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Wykres 70. Postęp finansowy w Działaniu 5.2 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Wykres 71. Postęp finansowy w Działaniu 5.3 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. 6

7 Wykres 72. Podział inwestycji ze względu na wymianę zużytego sprzętu oraz zakup sprzętu poszerzającego katalog usług, dane w %; N-51 Wykres 73. Postęp finansowy w Działaniu 5.4 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Wykres 74. Postęp rzeczowy wybranych wskaźników Wykres 75. Dofinansowanie UE wg sektorów gospodarki w Priorytecie V WRPO (w mln EURO) Wykres 76. Postęp finansowy w Priorytecie VI w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu Wykres 77. Postęp finansowy w Działaniu 6.1 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu Wykres 78. Postęp finansowy w Działaniu 6.2 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Wykres 79. Postęp rzeczowy wybranych wskaźników. Wykres 80. Dofinansowanie UE wg sektorów gospodarki w Priorytecie VI WRPO (w mln EURO) Wykres 81. Postęp finansowy w Priorytecie VII w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Wykres 82. Postęp rzeczowy wybranych wskaźników. 7

8 SPIS TABEL Tabela 1. Główne priorytetowe obszary tematyczne, na które przyznano większość pomocy w obrębie wymienionych obszarów. Tabela 2. Zmiany alokacji pomiędzy kategoriami interwencji Tabela 3. Pomoc w podziale na grupy docelowe Tabela 4. Zmiany Szczegółowego opisu priorytetów Programu Operacyjnego Tabela 5. Szczegółowe informacje nt. stanu realizacji projektów kluczowych w ramach WRPO Tabela 6. Szczegółowe informacje nt. problemów oraz podjętych środków zaradczych w projektach kluczowych w ramach WRPO Tabela 7. Informacja nt. ogłoszonych konkursów w ramach WRPO Tabela 8. Projekty WRPO w podziale na sektory gospodarki Tabela 9. Obszary wsparcia wg kategorii interwencji w projektach realizowanych na terenie Wielkopolski w ramach innych programów operacyjnych (EFRR, EFS) Tabela 10. Projekty wg obszaru wsparcia realizowane na terenie Wielkopolski w ramach innych programów operacyjnych Tabela 11. Środki udostępnione pośrednikom finansowym do końca 2011 roku w ramach zawartych Umów Operacyjnych I Stopnia Tabela 12. Środki przekazane ostatecznym beneficjentom (MSP) do końca 2011 roku Tabela 13. Umowy w ramach JEREMIE wg rodzajów instrumentów finansowych Tabela 14. Realizacja Operacji II Stopnia w 2011 r. w ramach instrumentu finansowego Reporęczenie Tabela 15. Realizacja Operacji II Stopnia w 2011 r. w ramach instrumentu finansowego Pożyczka Globalna Tabela 16. Poziom realizacji Strategii Lizbońskiej Tabela 17. Projekty realizowane z partnerem w podziale na działania Tabela 18. Projekty objęte cross-financingiem w ramach WRPO Tabela 19. Przeznaczenie dodatkowych środków z KRW i DT Tabela 20. Tabela finansowa WRPO po zmianach Tabela 21. Podział środków WRPO wg priorytetowych obszarów tematycznych Tabela 22. Podział środków WRPO wg form finansowania Tabela 23. Podział środków WRPO wg typu obszaru Tabela 24. Zmiany w programie w wyniku renegocjacji dotyczące wartości docelowych oraz dodania/usunięcia/zmiany nazwy wskaźnika Tabela 25. Umowy podpisane w ramach Priorytetu I do końca 2011 r. Tabela 26. Informacja nt. ogłoszonych konkursów w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Tabela 27. Rozkład projektów w podziale na sektory gospodarki w Priorytecie I Tabela 28. Umowy podpisane w ramach Priorytetu II do końca 2011 r. Tabela 29. Informacja nt. ogłoszonych konkursów w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Tabela 30. Rozkład projektów w podziale na sektory gospodarki w Priorytecie II Tabela 31. Umowy podpisane w ramach Priorytetu III do końca 2011 r.

9 Tabela 32. Informacja nt. ogłoszonych konkursów w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Tabela 33. Rozkład projektów w podziale na sektory gospodarki w Priorytecie III Tabela 34. Umowy podpisane w ramach Priorytetu IV do końca 2011 r. Tabela 35. Informacja nt. ogłoszonych konkursów w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Tabela 36. Umowy podpisane w ramach Priorytetu V do końca 2011 r. Tabela 37. Informacja nt. ogłoszonych konkursów w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Tabela 38. Rozkład projektów w podziale na sektory gospodarki w Priorytecie V Tabela 39. Umowy podpisane w ramach Priorytetu VI do końca 2011 r. Tabela 40. Informacja nt. ogłoszonych konkursów w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu Tabela 41. Rozkład projektów w podziale na sektory gospodarki w Priorytecie VI Tabela 42. Podpisane umowy oraz wydane decyzje w ramach Priorytetu VII do końca 2011 r. Tabela 43. Podstawowe parametry techniczne pojazdu ELF Tabela 44. Liczba i wartość wszystkich projektów/planów działań w ramach programu dofinansowanych ze środków pomocy technicznej według głównych typów (projekty objęte decyzjami/ umowami o dofinansowanie) 9

10 SPIS RYCIN Rycina 1. Rozkład przestrzenny projektów zakontraktowanych do końca 2011 r. w ramach WRPO, wg miejsca realizacji projektu Rycina 2. Schemat struktury inicjatywy JEREMIE Rycina 3. Rozmieszczenie beneficjentów wspartych w ramach Inicjatywy JEREMIE Rycina 4. Schemat struktury inicjatywy JESSICA Rycina 5. Projekt realizowany w ramach inicjatywy JESSICA - Rewitalizacja zdegradowanych obszarów przy ul. Małachowskiego w Poznaniu i budowa Centrum Biurowego Podwale Rycina 6. Projekt realizowany w ramach inicjatywy JESSICA - Zmiana sposobu użytkowania budynku biurowo-warsztatowego na budynek kulturalno-oświatowy z przebudową i dobudową w Koźminie Wielkopolskim Rycina 7. Projekt realizowany w ramach inicjatywy JESSICA - Rewitalizacja obszarów poprzemysłowych w centrum Leszna poprzez budowę Galerii Goplana Rycina 8. Projekt realizowany w ramach inicjatywy JESSICA - Budowa Parku Technologicznego w Poznaniu etap II Rycina 9. Miejska Karta Aglomeracyjna (PEKA) Rycina 10. Stopa bezrobocia rejestrowanego w województwie wielkopolskim wg podregionów i powiatów w 2011 r. Rycina 11. Wykaz uchwał podjętych na posiedzeniach Komitetu Monitorującego z 2011 r. Rycina 12. Projekt pt. Wzrost konkurencyjności firmy przez zakup urządzenia do szlifowania powłok ochronnych uzyskiwanych metodą napylania plazmowego i naddźwiękowego Rycina 13. Projekt pt. Zakup aparatury badawczej dla Instytutu Inżynierii Materiałowej Politechniki Poznańskiej w celu podniesienia poziomu innowacyjności Wielkopolski Rycina 14. Marki należące do Klastera Spożywczego Południowej Wielkopolski Stowarzyszenie Rycina 15. Lokalizacja terenów Aktywności Gospodarczej w Niepruszewie Rycina 16. Rozmieszczenie terenów inwestycyjnych wspartych w ramach Działania 1.7 (wg miejsca realizacji) Rycina 17. Nowe połączenie drogi krajowej nr 11 i wojewódzkiej nr 188 ostatni etap budowy obwodnicy miasta Piły Rycina 18. Modernizacja linii kolejowej nr 356 Poznań Wschód Bydgoszcz na terenie województwa Wielkopolskiego mającej duże znaczenie w obsłudze połączeń małych miejscowości z aglomeracją poznańską na odcinku Poznań Wschód Gołańcz - Etap I. Rycina 19. Wizualizacja projektu Przedłużenie trasy Poznańskiego Szybkiego Tramwaju (PST) do Dworca Zachodniego w Poznaniu - węzeł przesiadkowy Dworzec Zachodni Rycina 20. Projekt pt. Modernizacja systemu gospodarki odpadami na terenie południowej Wielkopolski oraz części powiatu Oleśnickiego Rycina 21. Zmodernizowane budynki ośrodków zdrowia oraz Urzędu Gminy i Miasta Tuliszków Rycina 22. Projekt instalacji Rzeka Rycina 23. Ośrodek edukacyjny Centrum Zarządzania Łęgami. Rycina 24. Prace budowlane prowadzone na ulicach Krasickiego i Paderewskiego w Miejskiej Górce.

11 Rycina 25. Samochód ratownictwa chemiczno-ekologicznego. Rycina 26. Kogenerator wytwarzający energię z biogazu. Rycina 27. Dodatkowa moc z odnawialnych źródeł energii w ramach Działania 3.2 i 3.7 (kw) Rycina 28. Budynek powojskowy w Rawiczu modernizowany na cele oświatowe. Rycina 29. Szkoła Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa w Poznaniu po dofinansowaniu w ramach WRPO Rycina 30. Biocentrum Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu Rycina 31. Projekt pt. Budowa hali i wiaty magazynowej z przebudową budynku warsztatowego do ćwiczeń budowlano-instalatorskich przy PCEZ we Wrześni Rycina 32. RTG z ramieniem C w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Koninie Rycina 33. Projekt pt. Stworzenie otwartej strefy rekreacji dziecięcej na potrzeby uczniów OSW dla Dzieci Niewidomych w Owińskach oraz mieszkańców Powiatu Poznańskiego. Rycina 34. Skansen holenderski Olandia w Prusimiu. Rycina 35. Budynek Rezerwatu Archeologicznego na Ostrowie Tumskim Rycina 36. Synagoga w Ostrowie Wielkopolskim. Rycina 37. Trasa tramwajowa Os. Lecha Franowo Rycina 38. Wizualizacja projektu budowy trasy tramwajowej Os. Lecha Franowo Rycina 39. Współpraca z inwestorami prywatnymi model realizacji projektu Rycina 40. Projekt pt. Budowa Wielkopolskiej Sieć Szerokopasmowej - rozmieszczenie sieci 11

12 SPIS ZAŁĄCZNIKÓW I. Tabela 1. Postęp fizyczny programu operacyjnego II. Tabela 2. Osie priorytetowe w podziale na źródło finansowania (w euro) III. Tabela 3. Podział kumulatywny przyznanego wkładu wspólnotowego wg kategorii IV. Tabela 4. Postęp fizyczny wg priorytetów V. Tabela 5. Wskaźniki kontekstowe VI. Tabela 6. EU 2020 VII. Tabela 7. SUE RMB VIII. Formularz dotyczący informacji i promocji IX. Tabela 8. Komplementarność projektów X. Pismo KE po spotkaniu rocznym XI. The summary of the Annual Implementation Report

13 WYKAZ SKRÓTÓW AIR 2011 Annual Implementation Report - Sprawozdanie roczne z wdrażania B+R Działalność badawczo-rozwojowa B+RT Badania i rozwój technologiczny BAEL Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności BGK Bank Gospodarstwa Krajowego BOF Biuro Obsługi Funduszy DKO Departament Kontroli DPR Departament Polityki Regionalnej DT Dostosowanie techniczne DWP Departament Wdrażania Programu Regionalnego EBI Europejski Bank Inwestycyjny EFI Europejski Fundusz Inwestycyjny EFRR Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego EFRROW Europejski Fundusz Rolny Rozwoju Obszarów Wiejskich EFS Europejski Fundusz Społeczny EU 2020 Strategia Europa 2020 FROM Fundusz Rozwoju Obszarów Miejskich FS Fundusz Spójności IC Instytucja Certyfikująca ICT Technologie informacyjno - komunikacyjne IK NSRO Instytucja Koordynująca Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia IK RPO IP WRPO IPOC IW IPK WRPO IZ WRPO KE KK NSRO Instytucja Koordynująca Regionalne Programy Operacyjne Instytucja Pośrednicząca w Zarządzaniu Wielkopolskim Regionalnym Programem Operacyjnym na lata Instytucja Pośrednicząca w Certyfikacji Indykatywny Wykaz Indywidualnych Projektów Kluczowych Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata Instytucja Zarządzająca Wielkopolskim Regionalnym Programem Operacyjnym na lata Komisja Europejska Komitet Koordynujący Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia KM WRPO Komitet Monitorujący Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata KPR Krajowy Program Reform KRW Krajowa Rezerwa Wykonania KSI (SIMIK 07-13) Krajowy System Informatyczny (SIMIK 07-13) LSI Lokalny System Informatyczny MRR Ministerstwo Rozwoju Regionalnego MSP Mikro, Małe i Średnie Przedsiębiorstwa NPR Narodowy Plan Rozwoju na lata OSZiK Opis Systemu Zarządzania i Kontroli

14 PEKA PO PO RYBY POIG POIiŚ POKL Poznańska Elektroniczna Karta Aglomeracyjna Program Operacyjny Program Operacyjny Zrównoważony Rozwój Sektora Rybołówstwa i Nadbrzeżnych Obszarów Rybackich na lata Program Operacyjny innowacyjna Gospodarka Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko Program Operacyjny Kapitał Ludzki PROW Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata PST PUP RPO ŁW Poznański Szybki Tramwaj Powiatowy Urząd Pracy Regionalny Program Operacyjny Województwa Łódzkiego na lata RPWM Regionalny Program Operacyjny Warmia i Mazury na lata SFC2007 System zarządzania funduszami we Wspólnocie Europejskiej w latach SL Strategia Lizbońska SUE RMB Strategia Unii Europejskiej dla Regionu Morza Bałtyckiego TIK Technologie informacyjno-komunikacyjne UE Unia Europejska UE 2020 Unijna strategia wzrostu do roku 2020 UE-27 Obszar Unii Europejskiej po rozszerzeniu, które miało miejsce 1 stycznia 2007 roku UMWW Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego UWRPO Szczegółowy Opis Priorytetów Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata WE Wspólnota Europejska WRPO Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata ZIPROM ZWW Zintegrowany Plan Rozwoju Obszarów Miejskich Zarząd Województwa Wielkopolskiego 14

15 Załącznik nr 1 do uchwały Nr Komitetu Monitorującego WRPO z dnia 1. IDENTYFIKACJA/ INFORMACJE WSTĘPNE Cel: Konwergencja WIELKOPOLSKI REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY NA LATA Kwalifikowany obszar: województwo wielkopolskie Okres programowania: Numer programu (CCI): 2007PL161PO017 Nazwa programu: Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata SPRAWOZDANIE ROCZNE Z WDRAŻANIA PROGRAMU ZA 2011 ROK Rok sprawozdawczy: 2011 Data zaakceptowania sprawozdania przez Komitet Monitorujący: Numer uchwały i dzień akceptacji przez KM Uchwała Nr z dnia Informacje finansowe, które podano również w PLN zostały przeliczone według kursu z dnia r. (1 euro = 4,527 zł).

16 2. PRZEGLĄD REALIZACJI PROGRAMU OPERACYJNEGO Celem głównym Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata jest Wzmocnienie potencjału rozwojowego Wielkopolski na rzecz wzrostu konkurencyjności i zatrudnienia. Cel główny WRPO jest ściśle powiązany z celem generalnym Strategii Rozwoju Województwa. Zakłada się, iż wzmocnienie potencjału rozwojowego, szczególnie na rzecz wzrost konkurencyjności i zatrudnienia, tworzy podstawę dla poprawy jakości przestrzeni województwa, systemu edukacji, rynku pracy, gospodarki oraz sfery społecznej skutkujących wzrostem poziomu życia mieszkańców Cel główny WRPO na lata realizowany jest przez następujące cele szczegółowe: Poprawa warunków inwestowania Wzrost aktywności zawodowej mieszkańców Wzrost udziału wiedzy i innowacji w gospodarce regionu Cele Programu realizowane są poprzez następujące priorytety: Konkurencyjność przedsiębiorstw, Infrastruktura komunikacyjna, Środowisko przyrodnicze, Rewitalizacja obszarów problemowych, Infrastruktura dla kapitału ludzkiego, Turystyka i środowisko kulturowe, Pomoc techniczna. Cele szczegółowe realizowane będą poprzez priorytety programu oraz określone w nich obszary interwencji i projekty. Relacja celów szczegółowych programu względem poszczególnych priorytetów ma charakter horyzontalny. Poszczególne priorytety, choć w różnym stopniu, bezpośrednio oraz pośrednio, przyczyniają się do osiągania celów szczegółowych programu. Pola interwencji poszczególnych priorytetów mieszczą się w obrębie pól interwencji priorytetów Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Ponadto cel główny WRPO realizuje równocześnie cele polityk sformułowanych w następujących dokumentach: Odnowiona Strategia Lizbońska (Zintegrowany Pakiet Wytycznych dla wzrostu gospodarczego i zatrudnienia na lata ), Strategiczne wytyczne Wspólnoty dla spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej na lata , Strategia Rozwoju Kraju na lata , Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia wspierające wzrost gospodarczy i zatrudnienie (Narodowa Strategia Spójności), Polityka wewnątrzregionalna (Strategia rozwoju województwa wielkopolskiego do 2020 roku). Zmiany wprowadzone w programie w wyniku przeglądu śródokresowego są spójne zarówno z dokumentami strategicznymi przywołanymi w pierwotnej wersji WRPO, jak i z zapisami dokumentów, które zostały sformułowane już po przyjęciu Programu w 2007r. W szczególności owa zgodność występuje w odniesieniu do Strategii Lizbońskiej i Strategii Europa 2020 oraz Strategii dla regionu Morza Bałtyckiego. Zmiany Programu są spójne także z zapisami dokumentów krajowych, między innymi takich, jak Raport Polska

17 Alokacja dla WRPO na lata po zwiększeniu o środki z Krajowej Rezerwy Wykonania oraz Dostosowania Technicznego wynosi euro. Z tej kwoty na realizację Strategii Lizbońskiej zaangażowane zostanie euro, co stanowi 41,24 % środków wspólnotowych w ramach WRPO na lata (Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata , wersja 8.1) REALIZACJA I ANALIZA POSTĘPÓW Informacje na temat postępów rzeczowych programu operacyjnego Informacje na temat wskaźników programowych zamieszczone są w Tabeli 1. Postęp fizyczny programu operacyjnego, która znajduje się w załączniku nr I do sprawozdania Informacje finansowe Informacje finansowe zawarte zostały w Tabeli 2. Osie priorytetowe w podziale na źródło finansowania (w euro) w załączniku nr II, a wykresy i analiza danych finansowych zostały zamieszczone w pkt Informacja nt. podziału wykorzystania funduszy wg kategorii interwencji Informacje na temat wykorzystania funduszy wg kategorii zostały zaprezentowane w Tabeli 3 Podział kumulatywny przyznanego wkładu wspólnotowego wg kategorii w załączniku nr III. Od początku realizacji programu do końca 2011 r. podpisano umów oraz wydano 51 decyzji o dofinansowanie na łączną kwotę dofinansowania UE ,98 euro ( ,94 zł) w ramach 7 priorytetów. W wyniku podpisanych umów i wydanych decyzji powstało 114 kombinacji kodów i dla każdej kombinacji podana została suma dofinansowania ze środków UE. Tabela 1. Główne priorytetowe obszary tematyczne, na które przyznano większość pomocy w obrębie wymienionych obszarów. Priorytetowy obszar tematyczny Kod Kategoria interwencji Badania i rozwój technologiczny, innowacje i przedsiębiorczość Usługi w zakresie zaawansowanego 5 wsparcia dla przedsiębiorstw i grup przedsiębiorstw 8 Inne inwestycje w przedsiębiorstwa Społeczeństwo informacyjne 10 Infrastruktura telekomunikacyjna (w tym sieci szerokopasmowe) 16 Kolej 18 Tabor kolejowy Transport 23 Drogi regionalne i lokalne 25 Transport miejski Energia 43 Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniem Efektywność energetyczna, produkcja skojarzona (kogeneracja), zarządzanie energią 46 Oczyszczanie ścieków 17

18 Rewitalizacja obszarów miejskich/wiejskich 61 Zintegrowane projekty na rzecz rewitalizacji obszarów miejskich i wiejskich Inwestycje w infrastrukturę społeczną 75 Infrastruktura systemu oświaty 76 Infrastruktura ochrony zdrowia Źródło: Opracowanie własne na podstawie na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Wykres 1. Priorytetowe obszary tematyczne, na które przeznaczono wsparcie (w mln euro) Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Największa część środków przeznaczona została na infrastrukturę transportową, głównie na drogi regionalne/lokalne ( ,94 euro), transport miejski ( ,24 euro), tabor kolejowy ( ,16 euro) i kolej ( ,22 euro). Dofinansowaniem objęto projekty z zakresu budowy i przebudowy dróg, oraz infrastruktury towarzyszącej na terenie całego województwa, a także zakup autobusów, taboru kolejowego. Znaczna część środków przeznaczona została na projekty z zakresu badań i rozwoju technologicznego, innowacji i przedsiębiorczości, w szczególności na inwestycje w przedsiębiorstwa ( ,56 euro) i na usługi w zakresie zaawansowanego wsparcia dla przedsiębiorstw i grup przedsiębiorstw ( ,66 euro). Wsparcie przeznaczono na podniesienie poziomu innowacyjności, zakup środków trwałych, rozszerzenie działalności przedsiębiorstw, a co za tym idzie tworzenie nowych miejsc pracy. Kolejna znacząca część środków przeznaczona została na wsparcie projektów z zakresu ochrony środowiska i zapobiegania zagrożeniom. Najwyższa wartość wsparcia skierowana została na oczyszczanie ścieków ( ,90 euro), na gospodarkę odpadami komunalnymi i przemysłowymi ( ,19 euro) oraz na zapobieganie zagrożeniom ( ,59 euro). Dofinansowano przede wszystkim projekty budowy kanalizacji sanitarnej na terenie całego województwa, budowy/modernizacji oczyszczalni ścieków. Ponad 90 mln euro przeznaczono na wsparcie inwestycji w infrastrukturę społeczną: infrastrukturę systemu oświaty ( ,29 euro) oraz infrastrukturę ochrony zdrowia ( ,70 euro). 18

19 Podobne środki ok. 90 mln euro przeznaczono na projekty w obszarze społeczeństwa informacyjnego, głównie na infrastrukturę telekomunikacyjną ( ,90 euro). Szczegółowe informacje na temat zakontraktowanych środków w podziale na obszary wsparcia przedstawia wykres poniżej. Wykres 2. Zakontraktowane środki z EFRR w ramach WRPO do końca 2011 r. wg priorytetowych obszarów tematycznych. 02 Infrastruktura B+RT (w tym wyposażenie w sprzęt, oprzyrządowanie i szybkie sieci informatyczne łączące ośrodki badawcze) oraz specjalistyczne ośrodki kompetencji technologicznych 03 Transfer technologii i doskonalenie sieci współpracy między MŚP, między MŚP a innymi przedsiębiorstwami, uczelniami, wszelkiego rodzaju instytucjami na poziomie szkolnictwa pomaturalnego, władzami regionalnymi, ośrodkami badawczymi oraz biegunami naukowymi i technologicznymi (parkami naukowymi i technologicznymi, technopoliami, itd.) 05 Usługi w zakresie zaawansowanego wsparcia dla przedsiębiorstw i grup przedsiębiorstw 08 Inne inwestycje w przedsiębiorstwa 09 Inne działania mające na celu pobudzanie badań, innowacji i przedsiębiorczości w MŚP 10 Infrastruktura telekomunikacyjna (w tym sieci szerokopasmowe) 13 Usługi i aplikacje dla obywateli (e-zdrowie, e-administracja, e-edukacja, e-integracja itp.) 15 Inne działania mające na celu poprawę dostępu MŚP do TIK i ich wydajne wykorzystanie 16 Kolej 18 Tabor kolejowy 23 Drogi regionalne/lokalne 25 Transport miejski 29 Porty lotnicze 33 Energia elektryczna 39 Energia odnawialna: wiatrowa 40 Energia odnawialna: słoneczna 41 Energia odnawialna: biomasa 42 Energia odnawialna: hydroelektryczna, geotermiczna i pozostałe 43 Efektywność energetyczna, produkcja skojarzona (kogeneracja), zarządzanie energią 44 Gospodarka odpadami komunalnymi i przemysłowymi 45 Gospodarka i zaopatrzenie w wodę pitną 46 Oczyszczanie ścieków 51 Promowanie bioróżnorodności i ochrony przyrody (w tym NATURA 2000) 52 Promowanie czystego transportu miejskiego 53 Zapobieganie zagrożeniom (w tym opracowanie i wdrażanie planów i instrumentów zapobiegania i zarządzania zagrożeniami naturalnym i technologicznym) 54 Inne działania na rzecz ochrony środowiska i zapobiegania zagrożeniom 57 Inne wsparcie na rzecz wzmocnienia usług turystycznych 58 Ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego 59 Rozwój infrastruktury kultury 61 Zintegrowane projekty na rzecz rewitalizacji obszarów miejskich i wiejskich 75 Infrastruktura systemu oświaty 19

20 76 Infrastruktura ochrony zdrowia 79 Pozostała infrastruktura społeczna 85 Przygotowanie, realizacja, monitorowanie i kontrola 86 Ocena, badania/ekspertyzy, informacja i komunikacja Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Dominującą formą dofinansowania była pomoc bezzwrotna, natomiast pomoc w formie pożyczki, dotacji na spłatę oprocentowania, gwarancji, pojawiła się w przypadku inicjatyw JEREMIE oraz JESSICA. Zmiany alokacji pomiędzy kategoriami interwencji porównanie stanu na koniec 2010 i 2011 r. Tabela 2. Zmiany alokacji pomiędzy kategoriami interwencji Obszar/nazwa kategorii BADANIA I ROZWÓJ TECHNOLOGICZNY, INNOWACJE, PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ Kod kategorii Wzrost/spadek przeznaczonych środków EFRR w porównaniu ze stanem na r. Środki EFRR (euro) stan po renegocjacji Programu Infrastruktura B+RT Transfer technologii i udoskonalanie sieci współpracy między MŚP, między MŚP a innymi przedsiębiorstwami, uczelniami, wszelkiego rodzaju instytucjami na poziomie szkolnictwa pomaturalnego, władzami regionalnymi, ośrodkami badawczymi oraz biegunami naukowymi i technologicznymi (parkami naukowymi i technologicznymi, technopoliami itd.) Wsparcie na rzecz rozwoju B+RT, w szczególności w MŚP (w tym dostęp do usług związanych z B+RT w ośrodkach badawczych) kategoria usunięta Usługi w zakresie zaawansowanego wsparcia dla przedsiębiorstw i grup przedsiębiorstw Wsparcie na rzecz MŚP w zakresie promocji produktów i procesów przyjaznych dla środowiska (wdrożenie efektywnych systemów zarządzania środowiskiem, wdrożenie i stosowanie/użytkowanie technologii zapobiegania zanieczyszczeniom, wdrożenie czystych technologii do działalności produkcyjnej przedsiębiorstw) Inwestycje w przedsiębiorstwa bezpośrednio związane z dziedziną badań i innowacji (innowacyjne technologie, tworzenie przedsiębiorstw przez uczelnie, istniejące ośrodki B+RT i przedsiębiorstwa itp.) kategoria usunięta Inne inwestycje w przedsiębiorstwa Inne działania mające na celu pobudzanie badań, innowacji i przedsiębiorczości w MŚP SPOŁECZEŃSTWO INFORMACYJNE Infrastruktura telekomunikacyjna (w tym sieci szerokopasmowe)

21 Technologie informacyjne i komunikacyjne (dostęp, bezpieczeństwo, interoperacyjność, zapobieganie zagrożeniom, badania, innowacje, treści cyfrowe itp.) Usługi i aplikacje dla obywateli (e-zdrowie, e- administracja, e-edukacja, e-integracja itp.) Usługi i aplikacje dla MŚP (e-handel, kształcenie i szkolenie, tworzenie sieci itp.) Inne działania mające na celu poprawę dostępu MŚP do TIK i ich wydajne użytkowanie 11 kategoria usunięta kategoria usunięta TRANSPORT Kolej Tabor kolejowy 18 bez zmian Drogi regionalne/lokalne Transport miejski Inteligentne systemy transportu 28 kategoria usunięta Porty lotnicze ENERGIA Energia elektryczna Gaz ziemny Energia odnawialna: wiatrowa Energia odnawialna: słoneczna Energia odnawialna: biomasa Energia odnawialna: hydroelektryczna, geotermiczna i pozostałe Efektywność energetyczna, produkcja skojarzona (kogeneracja), zarządzanie energią OCHRONA ŚRODOWISKA I ZAPOBIEGANIE ZAGROŻENIOM Gospodarka odpadami komunalnymi i przemysłowymi Gospodarka i zaopatrzenie w wodę pitną Oczyszczanie ścieków Rewaloryzacja obszarów przemysłowych i rekultywacja skażonych gruntów Promowanie bioróżnorodności i ochrony przyrody (w tym NATURA 2000) 50 kategoria usunięta Promowanie czystego transportu miejskiego Zapobieganie zagrożeniom (w tym opracowanie i wdrażanie planów i instrumentów zapobiegania i zarządzania zagrożeniami naturalnym i technologicznym) Inne działania na rzecz ochrony środowiska i zapobiegania zagrożeniom TURYSTYKA 57 bez zmian Inne wsparcie na rzecz wzmocnienia usług turystycznych 57 bez zmian

22 KULTURA bez zmian Ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego Rozwój infrastruktury kulturalnej ODNOWA OBSZARÓW MIEJSKICH I WIEJSKICH Zintegrowane projekty na rzecz rewitalizacji obszarów miejskich i wiejskich INWESTYCJE W INFRASTRUKTURĘ SPOŁECZNĄ Infrastruktura systemu oświaty 75 bez zmian Infrastruktura ochrony zdrowia 76 bez zmian Infrastruktura mieszkalnictwa 78 kategoria usunięta Pozostała infrastruktura społeczna 79 bez zmian POMOC TECHNICZNA Przygotowanie, realizacja, monitorowanie i kontrola Ocena, badania/ekspertyzy, informacja i komunikacja Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) 86 bez zmian W przeważającej części obszarów tematycznych ogólna ilość środków EFRR uległa zwiększeniu: Badania i rozwój technologiczny, innowacje i przedsiębiorczość wzrost środków o ponad 13 mln euro Społeczeństwo informacyjne - wzrost środków o ponad 37,6 mln euro Transport - wzrost środków o ponad 4,2 mln euro Energia - wzrost środków o ponad 2,1 mln euro Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom - ilość środków wzrosła o 1,5 mln euro Odnowa obszarów miejskich i wiejskich - wzrost środków o ponad 6,1 mln euro Pomoc techniczna - wzrost środków EFRR o 1 mln euro W przypadku Inwestycji w infrastrukturę społeczną wkład EFRR uległ zmniejszeniu o 6,1 mln euro, co wynika z wykreślenia z listy kategorii interwencji Infrastruktury mieszkalnictwa. Środki EFRR przeznaczone na Turystykę oraz Kulturę nie uległy zmianie. Kategoriami interwencji, w których środki EFRR znacznie wzrosły są: Inne inwestycje w przedsiębiorstwa (08) - wzrost środków z euro do euro Infrastruktura telekomunikacyjna (w tym sieci szerokopasmowe) (10) - wzrost środków z euro do euro Porty lotnicze (29) - wzrost środków z euro do euro Oczyszczanie ścieków (46) - wzrost środków z do euro Zapobieganie zagrożeniom (w tym opracowanie i wdrażanie planów i instrumentów zapobiegania i zarządzania zagrożeniami naturalnymi i technologicznymi) (53) - wzrost środków z euro do euro. Kategoriami interwencji, w których środki EFRR uległy znacznemu zmniejszeniu są: Infrastruktura B+RT (w tym wyposażenie w sprzęt, oprzyrządowanie i szybkie sieci informatyczne łączące ośrodki badawcze) oraz specjalistyczne ośrodki kompetencji technologicznych (02) - zmniejszenie środków z euro do euro Inne działania mające na celu pobudzenie badań, innowacji i przedsiębiorczości w MŚP (09) - zmniejszenie środków z euro do euro Gospodarka i zaopatrzenie w wodę pitna (45) - zmniejszenie środków z euro do euro 22

23 Inne działania na rzecz ochrony środowiska i zapobiegania zagrożeniom (54) - zmniejszenie środków z euro do euro Rozwój infrastruktury kulturalnej (59) - zmniejszenie środków z euro do euro Pomoc w podziale na grupy docelowe Pomoc w podziale na grupy docelowe została przedstawiona w tabeli poniżej i oparto ją na podziale zawartym w UWRPO, który obrazuje jakie grupy docelowe mogą wystąpić w danym działaniu. IZ WRPO nie dysponuje podziałem innym niż zaprezentowanym poniżej. W przypadku Działań: 1.7,2.1, 2.2, 2.3, 2.4, 2.5, 2,6, 2.7, 3.1, 3.2, 3.3, 3.4, 3.5, 3.6, 3.7, 4.2, 5.1, 5.2, 5.3, 5.4, 6.1, 6.2 nie określono grup docelowych. Tabela 3. Pomoc w podziale na grupy docelowe DZIAŁANIE 1.1 Mikroprzedsiębiorstwa 1.2 Przedsiębiorcy sektora MSP. 1.3 GRUPA DOCELOWA Mikro, mali i średni przedsiębiorcy zgodnie z definicją w Załączniku I do Rozporządzenia Komisji (WE) nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. z późn. zm. uznającym niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art.87 i 88 Traktatu (ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń blokowych) 1.4 Przedsiębiorstwa, w szczególności MSP, Schemat III - Inwestycje we wsparcie instytucji otoczenia biznesu na terenach miejskich, realizowane w ramach partnerstw publiczno-prywatnych lub innych projektów miejskich ujętych w Zintegrowanych Planach Rozwoju Obszarów Miejskich, w szczególności podmioty prowadzące działalność na rzecz przedsiębiorczości Jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia 2. Szkoły wyższe, 3. Organizacje pozarządowe, 4. Instytucje otoczenia biznesu, 5. Partnerstwa ww. podmiotów, 6. Przedsiębiorstwa 1.6 Uczestnicy powiązań kooperacyjnych (w szczególności przedsiębiorstwa) 4.1 Fundusz/Fundusze Rozwoju Obszarów Miejskich inwestują w partnerstwa publiczno-prywatne i inne ujęte w Zintegrowanym Planie Rozwoju Obszarów Miejskich, realizowane w szczególności przez: 1. Jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia 2. Jednostki organizacyjne jst posiadające osobowość prawną 3. Jednostki sektora finansów publicznych posiadające osobowość prawną 4. Szkoły wyższe 5. Jednostki naukowe 6. Osoby prawne i fizyczne będące organami prowadzącymi szkoły i placówki oświatowe 7. Jednostki kultury 8. Organizacje pozarządowe 9. Kościoły i związki wyznaniowe oraz osoby prawne kościołów i innych związków wyznaniowych 10. Instytucje otoczenia biznesu 11. Administracja rządowa 12. Partnerzy społeczni i gospodarczy 13. Spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe 14.Przedsiębiorcy/MSP 15. Porozumienia w/w podmiotów 16. Podmioty działające w oparciu o umowę o partnerstwie publiczno-prywatnym. 7.1 Instytucja Zarządzająca, Instytucja Pośrednicząca, beneficjenci ostateczni 7.2 Instytucja Zarządzająca, Instytucja Pośrednicząca, beneficjenci ostateczni Źródło: Opracowanie własne 23

24 Pomoc zwrócona lub ponownie wykorzystana środki odzyskane od beneficjentów w związku z niezachowaniem przez nich przepisów dotyczących trwałości operacji (art. 57) W okresie sprawozdawczym przeprowadzono 25 kontroli trwałości projektu (Priorytet I), w trakcie których nie ujawniono przypadków zasadniczych modyfikacji projektów zgodnie z art. 57 rozporządzenia nr 1083/2006. środki wycofane w związku z powstałymi nieprawidłowościami podlegającymi i niepodlegającymi raportowaniu do KE (art. 98) W okresie sprawozdawczym wartość kwot wycofanych po anulowaniu w wyniku wykrytych nieprawidłowości wynosiła 176,60 euro (799,45 zł) i dotyczyła jednego projektu: nr projektu - RPWP /10 Tytuł - Szkolenia, kursy językowe i studia podyplomowe dla pracowników zaangażowanych w zarządzanie i wdrażanie WRPO w 2011 r. Wycofana kwota dotyczyła uznania za niekwalifikowalny VAT na szkolenia zgodnie z pismem DKF-IV DK/11 z 9 sierpnia 2011 r. Środki zostaną ponownie wykorzystane w ramach Priorytetu VII Analiza jakościowa (poziom programu) System realizacji programu DOKUMENTY PROGRAMOWE Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata W dniu 23 lutego 2011 r. Zarząd Województwa Wielkopolskiego podjął uchwałę nr 303/2011 w sprawie przyjęcia projektu zmian w Wielkopolskim Regionalnym Programie Operacyjnym na lata Dodatkowe środki Krajowej Rezerwy Wykonania oraz dostosowania technicznego na realizację Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata wymagały korekty planu finansowego oraz dostosowania pola interwencji. W dniu 21 kwietnia 2011 r. ZWW podjął uchwałę Nr 507/2011 w sprawie przyjęcia projektu zmian w Wielkopolskim Regionalnym Programie Operacyjnym na lata , w związku z prowadzonym przeglądem Programu i przygotowaniami do jego renegocjacji z Komisją Europejską. W dniu 6 maja 2011 r. Komitet Monitorujący WRPO podjął uchwałę nr 31/2011 w sprawie przyjęcia propozycji zmian do treści Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata W dniu 26 maja 2011 r. ZWW podjął uchwałę nr 615/2011 w sprawie przyjęcia zmian w Wielkopolskim Regionalnym Programie Operacyjnym na lata W dniu 2 czerwca 2011 r. IZ WRPO poprzez system SFC2007 przesłała do Komisji Europejskiej propozycje zmian do treści Wielkopolskiego Regionalnego Programu 24

25 Operacyjnego na lata , natomiast 7 lipca 2011 r. otrzymała uwagi; w dniu 2 grudnia 2011 r. przesłane zostały poprawione propozycje zmian. W dniu 21 grudnia 2011 r. Komisja Europejska podjęła decyzję K(2011)9787 zmieniającą decyzję K(2007)4205 w sprawie przyjęcia programu operacyjnego w ramach pomocy wspólnotowej z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego objętego celem Konwergencji dla regionu Wielkopolskie w Polsce CCI 2007PL161PO017. W dniu 29 grudnia 2011 r. ZWW podjął uchwałę Nr 1473/2011 w sprawie przyjęcia jednolitego tekstu Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata (wersja 8.1) Szczegółowy opis priorytetów Programu Operacyjnego Tabela 4. Zmiany Szczegółowego opisu priorytetów Programu Operacyjnego Dokument aktualizujący Uchwała nr 607/2011 Zarządu Województwa Wielkopolskiego z dn. 19 maja 2011r. Wersja 5.1 Najważniejsze zmiany Aktualizacja dokumentu obejmowała zmiany zapisów w ramach Działania 1.3 Rozwój systemu finansowych instrumentów wsparcia przedsiębiorczości w zakresie opisu przykładowych rodzajów projektów oraz sposobu definiowania typów beneficjentów, a także zmiany związane z aktualizacją rozporządzeń, w tym Ministerstwa Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy publicznej, oraz aktualizacją kategorii interwencji. Ponadto zmieniono także Załącznik nr 4 Lista projektów dużych i projektów kluczowych w ramach WRPO w związku z aktualizacją Indykatywnego Wykazu Indywidualnych Projektów Kluczowych dla WRPO oraz Załącznik nr 5 Kryteria Wyboru Projektów w ramach WRPO. Uchwała nr 802/2011 Zarządu Województwa Wielkopolskiego z dn. 30 czerwca 2011r. 5.2 Modyfikacja zapisów w ramach Działań 1.4 Wsparcie przedsięwzięć powiązanych z Regionalną Strategią Innowacji i 4.1 Rewitalizacja obszarów miejskich wynikała z przyjęcia nowych wytycznych KE (COCOF_ ) oraz ujednolicenia terminologii stosowanej przy wdrażaniu inicjatywy JESSICA. Ponadto, w ramach Działania 6.2 Rozwój kultury i zachowanie dziedzictwa kulturowego wprowadzono nowy schemat dotyczący cyfryzacji kin. Uchwała nr 1237/2011 Zarządu Województwa Wielkopolskiego z dn. 31 października 2011r. 5.3 Zmiany zapisów dotyczyły Priorytetu III Środowisko przyrodnicze i wynikają z aktualizacji nazw osi priorytetowych stosowanej przy wdrażaniu krajowych programów operacyjnych. Ponadto w ramach Działania 5.3 Poprawa warunków funkcjonowania systemu ochrony zdrowia w województwie wprowadzono nowy schemat, dotyczący poprawy poziomu funkcjonowania i świadczenia usług wojewódzkich jednostek ochrony zdrowia. W wyniku realizacji projektów w ramach powyższego schematu poprawi się jakość opieki zdrowotnej w województwie wielkopolskim, podniesiony zostanie standard oraz dostępność do usług medycznych świadczonych przez wojewódzkie placówki ochrony zdrowia. 25

26 Uchwała nr 1297/2011 Zarządu Województwa Wielkopolskiego z dn.16 listopada 2011r. 5.4 Zmiany wynikały z faktu, iż Komitet Monitorujący WRPO na XIX posiedzeniu dokonał realokacji środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Priorytetu V Infrastruktura dla kapitału ludzkiego, a także przyjął zmiany Kryteriów Wyboru Projektów w ramach WRPO. Realokacja środków polegała na przeniesieniu kwoty ,00 EUR z Działania 5.2 Rozwój infrastruktury edukacyjnej, w tym kształcenia ustawicznego oraz ,00 EUR z Działania 5.4 Wzmocnienie pozostałej infrastruktury społecznej do Działania 5.1 Infrastruktura szkolnictwa wyższego (łącznie ,00 EUR). W Kryteriach Wyboru Projektów w ramach WRPO wprowadzono nowe kryteria dla utworzonego w ramach Działania 5.3 Poprawa warunków funkcjonowania systemu ochrony zdrowia w województwie Schematu II Poprawa poziomu funkcjonowania i świadczenia usług wojewódzkich jednostek ochrony zdrowia. Poprzednie kryteria Działania 5.3 będą obowiązywać jako kryteria wyboru projektów w ramach Schematu I Inwestycje w wyposażenie i infrastrukturę ochrony zdrowia w województwie. Uchwała nr 1576/2012 Zarządu Województwa Wielkopolskiego z dn. 3 lutego 2012 r.* 5.5 Zmiany wynikają z faktu zakończenia renegocjacji WRPO na lata z Komisją Europejską i przyznania dodatkowych środków (Krajowa Rezerwa Wykonania i Dostosowanie Techniczne) dla województwa wielkopolskiego. Zaktualizowano m.in. tabele finansową, tabele poziomu wydatków pochodzących z funduszy strukturalnych w ramach WRPO przeznaczonych na realizację Strategii Lizbońskiej, kategorii interwencji oraz możliwością wprowadzenia do Uszczegółowienia opisu nowego Działania 2.8 Zapewnienie dostępu do Internetu szerokopasmowego. Zmiany w części finansowej w Priorytecie II i III wynikają ponadto z realokacji środków w ramach tych priorytetów, zatwierdzonej Uchwałą KM WRPO nr 37/2012. Zmieniono również zapisy Działania 3.4 Gospodarka wodno-ściekowa i Działania 3.7 Zwiększenie wykorzystania odnawialnych zasobów energii, w związku z planowanymi konkursami w tych działaniach, a także zweryfikowano Kryteria Wyboru Projektów w ramach Działania 3.4 i 3.7 (Uchwała KM WRPO nr 38/2012. Poza tym zaktualizowano zapis Listy projektów dużych i kluczowych w ramach WRPO na lata , co wynikało z przyjęcia X i XI części Indykatywnego Wykazu Indywidualnych Projektów Kluczowych. * Zakres zmian Uszczegółowienia z dnia 3 lutego 2012 r., został wykazany w niniejszym zestawieniu ze względu na wprowadzenie w Uszczegółowieniu zmian przeprowadzonych w ramach przeglądu śródokresowego, na których bazuje sprawozdanie. Źródło: Opracowanie własne Realokacje w ramach Priorytetów Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata W okresie sprawozdawczym w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata miała miejsce jedna realokacja środków. W dniu 4 listopada 2011 r. uchwałą Komitetu Monitorującego WRPO nr 35/2011 środki w wysokości ,00 euro z Działania 5.2 Rozwój infrastruktury edukacyjnej, w tym kształcenia ustawicznego oraz środki w wysokości ,00 euro z Działania 5.4 Wzmocnienie pozostałej infrastruktury społecznej zostały przeniesione na rzecz Działania 5.1 Infrastruktura szkolnictwa wyższego. W sumie alokacja na Działanie 5.1 wzrosła o ,00 euro. Projekty kluczowe - Indykatywny Wykaz Indywidualnych Projektów Kluczowych Indykatywny Wykaz Indywidualnych Projektów Kluczowych dla Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata (IW IPK WRPO) jest dodatkowym dokumentem do Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata i zawiera najważniejsze inwestycje planowane do realizacji. 26

27 W okresie sprawozdawczym Indykatywny Wykaz Indywidualnych Projektów Kluczowych dla Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata zmieniany był 3- krotnie: 13 stycznia 2011 r. ZWW uchwałą nr 178/2011 przyjął zmiany w I i II części Indykatywnego Wykazu Indywidualnych Projektów Kluczowych dla Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata Zmiany dotyczyły dwóch projektów: projekt pt. Adaptacja obiektów pokoszarowych na potrzeby dydaktyczno-naukowe PWSZ w Gnieźnie został wyłączony z Indykatywnego Wykazu Indywidualnych Projektów Kluczowych dla WRPO. Projekt ten nie przeszedł pozytywnie oceny merytorycznej. Beneficjent projektu złożył protest do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego Biura Obsługi Funduszy. Komisja Odwoławcza Instytucji Zarządzającej WRPO oddaliła protest w całości. Następnie Beneficjent skorzystał z prawa wniesienia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, która została oddalona. Beneficjent zdecydował o wniesieniu skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który ją oddalił. W związku z powyższym projekt podlega wyłączeniu z Indykatywnego Wykazu Indywidualnych Projektów Kluczowych dla WRPO. projekt pt. Przedłużenie linii tramwajowej z pętli Zawady do stacji Poznań Wschód został usunięty z Indykatywnego Wykazu Indywidualnych Projektów Kluczowych dla WRPO. Decyzja o wyłączeniu projekty związana była z opóźnieniem w przygotowywaniu Projektu indywidualnego w stosunku do terminów ustalonych w harmonogramie przygotowania indywidualnego projektu kluczowego oraz ze względu na niewpisanie przez Beneficjenta (Miasto Poznań) ww. projektu do projektu budżetu na 2011 r., nie zapewniając tym samym wkładu własnego. 14 kwietnia 2011 r. ZWW uchwałą nr 469/2011 przyjął dziewiątą część Indykatywnego Wykazu Indywidualnych Projektów Kluczowych dla WRPO. Na liście znalazł się dodatkowo projekt: Zakup wyposażenia dla rozbudowanego i przebudowanego Bloku operacyjnego oraz centralnej Sterylizatorni Szpitala Wojewódzkiego w Poznaniu. Projekt przyjęty został w celu poprawy jakości opieki zdrowotnej w województwie wielkopolskim poprzez podniesienie standardu usług medycznych. 25 listopada 2011 r. ZWW uchwałą nr 1343/2011 przyjął dziesiątą część Indykatywnego Wykazu Indywidualnych Projektów Kluczowych dla WRPO. Na liście znalazł się dodatkowo projekt: Rewitalizacja i modernizacja zabytkowego budynku głównego Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu przy Al. Marcinkowskiego 29. Projekt przyjęty został w celu rozwoju kultury i zachowania dziedzictwa kulturowego poprzez modernizację zabytkowego budynku głównego Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu. Na koniec 2011 r. IWIPK składał się z 34 projektów kluczowych i podzielony był na 10 części. Część I Modernizacja linii kolejowej nr 357 Sulechów Luboń na terenie województwa wielkopolskiego mającej duże znaczenie w obsłudze połączeń małych miejscowości z aglomeracją poznańską na odcinku Wolsztyn Luboń; Modernizacja linii kolejowej nr 356 Poznań Wschód Bydgoszcz na terenie województwa wielkopolskiego mającej duże znaczenie w obsłudze połączeń małych miejscowości z aglomeracją poznańską na odcinku Poznań Wschód Gołańcz Etap I; Zakup taboru kolejowego dla regionalnych pasażerskich przewozów kolejowych; Ochrona wód zlewni rzeki Noteć; Modernizacja Kanału Ślesińskiego w km 0,00 do 32,00 poprzez remont śluz w Koszewie, Gawronach, Pątnowie i Morzysławiu oraz roboty pogłębiarsko udrożnieniowe; 27

28 Adaptacja obiektów powojskowych na potrzeby dydaktyczno - laboratoryjne i rekreacyjno - sportowe PWSZ w Kaliszu; Budowa auli wielofunkcyjnej z zespołem sal wykładowych Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. J.A. Komeńskiego w Lesznie; Budowa Centrum Wykładowo - Dydaktycznego w Koninie; Budowa budynku dydaktycznego Akademii Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu; Rozbudowa Wyższej Szkoły Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa w Poznaniu; Rewaloryzacja Wzgórza Lecha w Gnieźnie; Rezerwaty Archeologiczne dot. Początków Państwa Polskiego - Ostrów Lednicki, Giecz, Grzybowo. Część II Budowa trasy tramwajowej os. Lecha Franowo; Przedłużenie trasy Poznańskiego Szybkiego Tramwaju (PST) do Dworca Zachodniego w Poznaniu; Budowa Wielkopolskiej Sieci Szerokopasmowej; Wzmocnienie potencjału rozwojowego Wielkopolski poprzez zastosowanie technologii informacyjnych w działalności instytucji publicznych na rzecz budowania infrastruktury społecznej i gospodarczej regionu; Program leczenia ostrych pęknięć tętniaków aorty i ostrej zatorowości płucnej. Część III Droga Nr 434 odc. od drogi Nr 36 do m. Śrem przebudowa drogi na odcinku o dł. 38,5 km; Droga Nr 434 budowa II etapu obwodnicy m. Śrem i m. Zbrudzewo o dł. 3,12 km; Droga Nr 196 obwodnica m. Murowana Goślina budowa obwodnicy o dł. 9,3 km; Poznańska Elektroniczna Karta Aglomeracyjna; Biblioteka Techniczna i Centrum Wykładowe; Poprawa jakości usług medycznych w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Koninie; Rezerwat Archeologiczny na Ostrowie Tumskim. Część IV Część V Część VI Kompleksowa promocja gospodarki i inwestycji w Wielkopolsce. Budowa Biocentrum Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu wraz z wyposażeniem; Poprawa jakości kształcenia poprzez wyposażenie biblioteki oraz modernizację i wyposażenie sal dydaktycznych Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Budowa kanalizacji w miejscowości Wieleń wraz z modernizacją i rozbudową oczyszczalni ścieków przy ul. Jaryńskiej w Wieleniu. Część VII Budowa drogi powiatowej łączącej drogę krajową nr 5 Poznań Wrocław z m. Widziszewo; Centrum Edukacyjne Usług Elektronicznych Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu. Część VIII Rozbudowa zintegrowanego systemu bezpieczeństwa środowiskowego i ekologicznego województwa wielkopolskiego; 28

29 Poprawa wykrywalności, standardów diagnostyki i radioterapii nowotworów w Wielkopolsce. Część IX Zakup wyposażenia dla rozbudowanego i przebudowanego Bloku operacyjnego oraz centralnej Sterylizatorni Szpitala Wojewódzkiego w Poznaniu. Część X Rewitalizacja i modernizacja zabytkowego budynku głównego Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu przy Al. Marcinkowskiego 29. Lista projektów dużych i kluczowych w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata W okresie sprawozdawczym Lista projektów dużych i kluczowych w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata stanowiąca załącznik nr 4 do UWRPO została zaktualizowana 19 maja 2011 r. ZWW uchwałą nr 607/2011. Aktualizacja związana była ze zmianą I i II części oraz przyjęciem IX części Indykatywnego Wykazu Indywidualnych Projektów Kluczowych dla Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata W ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata realizowane są 3 duże projekty: Zakup taboru kolejowego dla regionalnych pasażerskich przewozów kolejowych Całkowity koszt projektu wynosi ,10 euro ( ,86 zł), w tym wartość dofinansowania UE ,16 euro ( ,32 zł). Projekt realizowany jest w ramach Działania 2.4 Tabor kolejowy dla regionalnych przewozów pasażerskich Budowa trasy tramwajowej Os. Lecha Franowo Całkowity koszt projektu wynosi ,58 euro ( ,00 zł), w tym wartość dofinansowania UE ,06 euro ( ,00 zł). Projekt realizowany jest w ramach Działania 2.5 Rozwój miejskiego transportu zbiorowego, Budowa Wielkopolskiej Sieci Szerokopasmowej Całkowity koszt projektu wynosi ,39 euro ( ,40 zł), w tym wartość dofinansowania UE ,16 euro ( ,94 zł). Projekt realizowany jest w ramach Działania 2.7 Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego. Szersza informacja na temat stanu realizacji dużych projektów znajduje się w punkcie 5 sprawozdania. DOKUMENTY SYSTEMU INSTYTUCJONALNEGO Opis Systemu Zarządzania i Kontroli W okresie sprawozdawczym Opis Systemu Zarządzania i Kontroli był zmieniany raz: 6 lipca 2011 r. ZWW uchwałą nr 845/2011 zatwierdził wersję 1.5 Opisu Systemu Zarządzania i Kontroli dla WRPO. Konieczność zmiany wersji 1.4 OSZiK wynikała m.in. z uwag/sugestii Instytucji Pośredniczącej w Certyfikacji do dokumentu oraz wypełnienia zaleceń z kontroli nr 1/2010 przeprowadzonej w IZ WRPO przez IPOC. Instrukcja Wykonawcza Instytucji Zarządzającej Wielkopolskim Regionalnym Programem Operacyjnym na lata Instrukcja Wykonawcza zawiera wewnętrzne procedury Instytucji Zarządzającej związane z zarządzaniem i kontrolą programu operacyjnego. W okresie sprawozdawczym w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata IW IZ WRPO była zmieniana: 29

30 11 marca 2011 r. ZWW uchwałą nr 355/2011 zatwierdził tekst jednolity IW IZ WRPO. Dokument zawiera zmiany zatwierdzone uchwałą ZWW nr 4452/2010 z 30 września 2010 r., nr 4594/2010 z 28 października 2010 r., nr 81/2010 z 16 grudnia 2010 r. oraz zmiany wynikające z uszczegółowienia zapisów. 6 lipca 2011 r. ZWW uchwałą nr 846/2011 zatwierdził zmiany do wersji 6.0 IW IZ WRPO. Zatwierdzenie zmian w dokumencie wynikało z wykonania zaleceń pokontrolnych z kontroli przeprowadzonych przez IPOC, uwag IPOC do wcześniej zatwierdzonych zmian, dostosowania procedur w związku z wprowadzeniem systemu IMS, nowych Wytycznych w zakresie wymogów, jakie powinny uwzględniać procedury odwoławcze ustalone dla programów operacyjnych, dla konkursów ogłaszanych od dnia 20 grudnia 2008 r., Wytycznych w zakresie warunków certyfikacji oraz przygotowania prognoz wniosków o płatność do Komisji Europejskiej w Programach Operacyjnych w ramach Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia na lata oraz uszczegółowienia obecnych zapisów. 22 września 2011 r. ZWW uchwałą nr 1096/2011 zatwierdził zmiany do IW IZ WRPO. Zatwierdzenie zmian w dokumencie wynikało z wykonania zaleceń pokontrolnych z kontroli 1/2011 przeprowadzonej przez IPOC, zatwierdzenia nowych list sprawdzających do oceny formalnej i merytorycznej (działanie 6.2 Schemat III), wprowadzenie nowych procedur z kontroli krzyżowej przez BOF, zmian dot. sprawozdawczości i kontroli instrumentów inżynierii finansowej oraz uszczegółowienia i aktualizacji obecnych zapisów. 14 października 2011 r. ZWW uchwałą nr 1171/2011 zatwierdził zmiany do IW IZ WRPO. Zmiany wynikały z wprowadzenia zmian w zaliczkowym systemie finansowania projektów w ramach WRPO, wykonania zaleceń pokontrolnych z kontroli 1/2011 przeprowadzonej przez Instytucję Pośredniczącą w Certyfikacji oraz uszczegółowienia i aktualizacji obecnych zapisów. 16 grudnia 2011 r. ZWW uchwałą nr 1411/2011 zatwierdził zmiany do IW IZ WRPO. Zmiany wynikały głównie z wejścia w życie nowych Wytycznych MRR w zakresie sprawozdawczości. Ponadto zmiany wynikają z uwag Instytucji Pośredniczącej w Certyfikacji do wcześniej zatwierdzonych zmian oraz uszczegółowienia i aktualizacji obecnych zapisów. Instrukcja Wykonawcza Instytucji Pośredniczącej dla Priorytetu III Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata W okresie sprawozdawczym Instrukcja Wykonawcza Instytucji Pośredniczącej dla Priorytetu III Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata była zmieniana: 23 lutego 2011 r. ZWW uchwałą nr 305/2011 zatwierdził zmiany do IW IP WRPO, związane są z dostosowaniem procedur i załączników do zaleceń pokontrolnych Instytucji Pośredniczącej w Certyfikacji, a także bieżącą aktualizacją zapisów. 28 kwietnia 2011 r. ZWW uchwałą nr 519/2011 zatwierdził zmiany oraz przyjął tekst jednolity Instrukcji Wykonawczej Instytucji Pośredniczącej dla Priorytetu III Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata czerwca 2011 r. uchwałą nr 710/2011 ZWW zatwierdził zmiany do Instrukcji Wykonawczej Instytucji Pośredniczącej dla Priorytetu III Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata Zmiany dokonane w dokumencie związane są z dostosowaniem zapisów Instrukcji Wykonawczej Instytucji Pośredniczącej WRPO do zaleceń pokontrolnych z kontroli systemowej przeprowadzonej przez Instytucje Zarządzającą WRPO, a także bieżącą aktualizacją zapisów. 4 sierpnia 2011 r. ZWW uchwałą nr 966/2011 zatwierdził zmiany do Instrukcji Wykonawczej Instytucji Pośredniczącej dla Priorytetu III Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata Zmiany dokonane w dokumencie związane były z koniecznością bieżącej aktualizacji zapisów Instrukcji Wykonawczej Instytucji Pośredniczącej WRPO. 22 września 2011 r. ZWW uchwałą nr 1098/2011 zatwierdził zmiany do Instrukcji Wykonawczej Instytucji Pośredniczącej dla Priorytetu III Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata Zmiany dokonane w dokumencie związane są 30

31 ze zmianą struktury organizacyjnej Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu oraz koniecznością bieżącej aktualizacji zapisów Instrukcji Wykonawczej Instytucji Pośredniczącej WRPO. 16 grudnia 2011 r. ZWW uchwałą nr 1408/2011 zatwierdził zmiany do Instrukcji Wykonawczej Instytucji Pośredniczącej dla Priorytetu III Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata Zmiany dokonane w dokumencie związane są z koniecznością dostosowania treści załącznika nr do obowiązujących Wytycznych MRR z zakresu sprawozdawczości oraz realizacji zaleceń pokontrolnych z kontroli nr 2/2011 Instytucji Pośredniczącej w Certyfikacji w Poznaniu przeprowadzonej w IP WRPO. Porozumienie w sprawie realizacji Priorytetu III Środowisko przyrodnicze Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata W okresie sprawozdawczym Porozumienie w sprawie realizacji Priorytetu III Środowisko przyrodnicze Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata nie było zmieniane. Kontrakt Wojewódzki dla Województwa Wielkopolskiego W okresie sprawozdawczym Kontrakt Wojewódzki dla Województwa Wielkopolskiego nie był zmieniany. ZMIANA WYTYCZNYCH OBOWIĄZUJĄCYCH W RAMACH PROGRAMU Nowe wytyczne W okresie sprawozdawczym zostały przyjęte wytyczne Instytucji Zarządzającej Wielkopolskim Regionalnym Programem Operacyjnym na lata : W zakresie działalności Punktów Informacyjnych Funduszy Europejskich: Uchwała nr 239/2011 ZWW z dnia 3 lutego 2011 r. w sprawie przyjęcia Wytycznych Instytucji Zarządzającej Wielkopolskim Regionalnym Programem Operacyjnym na lata w zakresie działalności Punktów Informacyjnych Funduszy Europejskich. Przedmiotowe wytyczne stanowią instrukcje dotyczącą zasad działalności, rozliczania oraz kontroli sieci Punktów Informacyjnych Funduszy Europejskich, działających w województwie Wielkopolskim w ramach krajowego Systemu Informacji o Funduszach Europejskich. W skład wielkopolskiej sieci wchodzi, utworzony w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Wielkopolskiego Główny Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich w Poznaniu oraz Lokalne Punkty Informacyjne funkcjonujące w powiatach gnieźnieńskim, jarocińskim, kaliskim, konińskim, leszczyńskim, międzychodzkim, nowotomyskim, ostrzeszowskim, wągrowieckim, z którymi Zarząd Województwa Wielkopolskiego zawarł umowy dotacji na organizacje i prowadzenie Punktu Informacyjnego Funduszy Europejskich. Podstawę przyjęcia nowych wytycznych IZ WRPO w zakresie działalności Punktów Informacyjnych FE stanowią: - umowy dotacji na organizacje i prowadzenie punktów Informacyjnych FE zawarte między ZWW a powiatami: gnieźnieńskim, jarocińskim, kaliskim, kolskim, konińskim, leszczyńskim, międzychodzkim, nowotomyskim, ostrzeszowskim i wągrowieckim. Umowy dotacji zostały zawarte na czas określony od 1 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2011 r. - aneks nr 1 do umowy z dn.5 stycznia 2011 r. o Porozumieniu w sprawie funkcjonowania na terenie Województwa Wielkopolskiego Systemu Informacji o FE. W sprawie realizowania zamówień współfinansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i budżetu państwa w ramach Działania 1.1 i

32 Uchwała nr 1449/2011 ZWW z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie realizowania zamówień współfinansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i budżetu państwa w ramach Działania 1.1 i 1.2 Wytyczne regulują następujące zagadnienia: - podstawowe zasady udzielania zamówień w ramach Działania 1.1 i 1.2 WRPO, - wymogi dotyczące zakresu zapytania ofertowego i zakresu oferty, - opis konsekwencji finansowych będących skutkiem naruszenia zasad opisanych w tychże wytycznych. Wytyczne zaktualizowane W okresie sprawozdawczym zaktualizowano 5 wytycznych Instytucji Zarządzającej Wielkopolskim Regionalnym Programem Operacyjnym na lata : Dotyczących kwalifikowalności kosztów w ramach Priorytetu I działanie 1.7 oraz Priorytetów II-VI: Uchwała nr 756/2011 ZWW z dnia 22 czerwca 2011 r. w sprawie zatwierdzenia Wytycznych Instytucji Zarządzającej Wielkopolskim Regionalnym Programem Operacyjnym na lata w sprawie kwalifikowalności kosztów w ramach Priorytetu I Działanie 1.7 oraz Priorytetów II-VI. Modyfikacja Wytycznych obejmuje doprecyzowanie zapisów dotyczących przede wszystkim: uaktualnienia podstaw prawnych (wprowadzenie aktualnych tekstów jednolitych do obowiązujących ustaw), definicji dużego projektu, kwalifikowalności opłat administracyjnych oraz opłat pocztowych, kwalifikowalności wynagrodzeń w ramach Schematu II w Działaniach 6.1 i 6.2 WRPO. Ponadto przyjęty niniejszą Uchwałą tekst jednolity Wytycznych zawiera zmianę wprowadzoną Uchwałą nr 4052/2010 ZWW z dnia 24 czerwca 2010 r. Uchwała nr 951/2011 ZWW z dnia 28 lipca 2011 r. w sprawie zatwierdzenia Wytycznych Instytucji Zarządzającej Wielkopolskim Regionalnym Programem Operacyjnym na lata w sprawie kwalifikowalności kosztów w ramach Priorytetu I Działanie 1.7 oraz Priorytetów II-VI. Modyfikacja Wytycznych związana jest ze zmianami dotyczącymi Priorytetu VI Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata , tj. wprowadzeniem Schematu III Infrastruktura kin. Niniejsze Wytyczne w Rozdziale 3 precyzują rodzaje kosztów kwalifikowalnych w tym schemacie. Dotyczących kwalifikowalności kosztów w ramach Działania 1.1, 1.2, 1.4 i 1.6 Uchwała nr 757/2011 ZWW z dnia 22 czerwca 2011 r. w sprawie zatwierdzenia Wytycznych Instytucji Zarządzającej Wielkopolskim Regionalnym Programem Operacyjnym na lata w sprawie kwalifikowalności kosztów w ramach Działania 1.1, 1.2, 1.4 i 1.6. Zmiany obejmują: uaktualnienie podstaw prawnych (wprowadzenie aktualnych tekstów jednolitych do obowiązujących ustaw oraz znowelizowanych rozporządzeń dotyczących pomocy publicznej), aktualizację definicji dużego projektu, doprecyzowanie zapisów dotyczących kwalifikowalności wynagrodzeń (część II Wytycznych), doprecyzowanie zapisów dotyczących kosztów ogólnych. Dotyczących sporządzenia biznes planu dla Działania 6.2. Rozwój kultury i zachowanie dziedzictwa kulturowego, Schemat III Infrastruktura kin w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata (WRPO) 32

33 Uchwała nr 950/2011 ZWW z dnia 28 lipca 2011 r. w sprawie: przyjęcia wytycznych dotyczących sporządzenia biznes planu dla Działania 6.2. Rozwój kultury i zachowanie dziedzictwa kulturowego, Schemat III Infrastruktura kin w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata (WRPO) Wnioskodawca ubiegający się o dofinansowanie realizacji projektu inwestycyjnego w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata (WRPO) jest zobligowany przedstawić biznes plan (biznes plan stanowi załącznik do wniosku o dofinansowanie realizacji projektu w ramach WRPO), który umożliwi dokonanie oceny projektu przez Instytucję Zarządzającą WRPO. Zasady oraz szczegółowy zakres biznes planu określa Instytucja Zarządzająca WRPO. Instytucja Zarządzająca WRPO opracowuje zatem wytyczne, których głównym celem jest ujednolicenie zasad przygotowania biznes planu oraz osiągnięcie efektu porównywalności inwestycji. Ponadto wytyczne mają ułatwić proces przygotowania biznes planu przez beneficjentów oraz ocenę merytoryczną przez Komisję Oceny Projektów. W związku z powyższym uprawnionym jest podjęcie uchwały przez Zarząd Województwa Wielkopolskiego w sprawie przyjęcia zasad sporządzenia biznes planu dla Działania 6.2. Rozwój kultury i zachowanie dziedzictwa kulturowego, Schemat III Infrastruktura kin w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata Modyfikacja Wytycznych związana jest ze zmianami dotyczącymi Priorytetu VI Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata , tj. wprowadzeniem Schematu III Infrastruktura kin - w rozdziale 3 Sprawozdania zaprezentowano rodzaje kosztów kwalifikowanych w tym schemacie. Dla beneficjentów zwolnionych z obowiązku stosowania ustawy prawo zamówień publicznych w sprawie realizowania zamówień współfinansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Priorytetu I działania 1.4, 1.5, 1.6 i 1.7 oraz Priorytetów II i IV-VI Uchwała Nr 165/2011 ZWW z dnia 7 stycznia 2011 r. w sprawie zatwierdzenia Wytycznych Instytucji Zarządzającej Wielkopolskim Regionalnym Programem Operacyjnym na lata dla beneficjentów zwolnionych z obowiązku stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych w sprawie realizowania zamówień współfinansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Priorytetu I Działania 1.4, 1.5, 1.6 i 1.7 oraz Priorytetów II i IV- VI. W celu uproszczenia procedur przeprowadzania zamówień przez beneficjentów nie podlegających ustawie Prawo Zamówień Publicznych, wprowadzono następujące zmiany: zmieniono zapisy dotyczące publikowania przez beneficjenta ogłoszenia o zamówieniu, na podstawie ogłoszonego Komunikatu Wyjaśniającego Komisji dotyczącego prawa wspólnotowego obowiązującego w dziedzinie udzielania zamówień, które nie są lub są jedynie częściowo objęte dyrektywami w sprawie zamówień publicznych, zmodyfikowano zapisy ograniczające zakres podmiotowy wykonawców, z którymi zamawiający może zawrzeć umowę. Wprowadzone zmiany obejmują: dostosowanie zapisów do aktualnie obowiązującej ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (tj. Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zm.), dostosowanie zapisów do aktualnie obowiązującej ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 157, poz ze zm.), dostosowanie zapisów do aktualnie obowiązującej ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U.2010 r. Nr 243, poz. 1623). Uchwała Nr 1450/2011 ZWW z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie zatwierdzenia Wytycznych Instytucji Zarządzającej Wielkopolskim Regionalnym Programem Operacyjnym na lata dla beneficjentów zwolnionych z obowiązku stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych w sprawie realizowania zamówień współfinansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Priorytetu I Działanie 1.4, 1.5, 1.6 i 1.7 oraz Priorytetów II i VI. W celu uproszczenia procedur przeprowadzania zamówień przez beneficjentów niepodlegających ustawie Prawo Zamówień Publicznych, wprowadzono następujące zmiany: zmieniono zapisy dotyczących publikowania przez beneficjenta ogłoszenia o 33

34 zamówieniu, na podstawie ogłoszonego Komunikatu Wyjaśniającego Komisji dotyczącego prawa wspólnotowego obowiązującego w dziedzinie udzielania zamówień, które nie są lub są jedynie częściowo objęte dyrektywami w sprawie zamówień publicznych, zmodyfikowano zapisy ograniczające zakres podmiotowy wykonawców, z którymi zamawiający może zawrzeć umowę. Wprowadzone zmiany obejmują: dostosowanie zapisów do aktualnie obowiązującej ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (tj. Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zm.), dostosowanie zapisów do aktualnie obowiązującej ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 157, poz ze zm.), dostosowanie zapisów do aktualnie obowiązującej ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U.2010 r. Nr 243, poz. 1623). Dotyczących zakresu korzystania z Pomocy Technicznej Priorytet VII WRPO Uchwała Nr 1454 / 2011 ZWW z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie zmiany Wytycznych Instytucji Zarządzającej Wielkopolskim Regionalnym Programem Operacyjnym na lata w zakresie korzystania z Pomocy Technicznej Priorytet VII WRPO. Ujednolicono załącznik nr 4 - Lista obecności uczestników szkolenia, zgodnie z zapisami Instrukcji obiegu i kontroli dokumentów finansowo - księgowych obowiązującej w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Wielkopolskiego, przyjętej Zarządzeniem nr 42/2011 Marszałka Województwa Wielkopolskiego z dnia 26 października 2011r. Kryteria wyboru projektów W okresie sprawozdawczym w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata Kryteria wyboru projektów w ramach WRPO były zmieniane trzykrotnie, 6 maja 2011 r. uchwałą nr 30/2011 Komitet Monitorujący WRPO przyjął zmiany do Kryteriów wyboru projektów w ramach WRPO: Działania 1.3 Rozwój systemu finansowych instrumentów wsparcia przedsiębiorczości; zmiany polegały na wprowadzeniu nowych kryteriów wyboru dla produktu finansowego w Kryteriach wyboru pośredników finansowych w Działaniu 1.3 ze względu na planowane ogłoszenie kolejnego naboru na pośredników finansowych w oparciu o kryteria na produkt finansowy jakim jest poręczenie portfelowe. Nowe kryteria zastępują dotychczasowe kryteria wyboru pośredników finansowych dla Działania lipca 2011 r. uchwałą nr 33/2011 Komitet Monitorujący WRPO zatwierdził poprawione/zmienione kryteria wyboru projektów dla: Działania 1.3 Rozwój systemu finansowych instrumentów wsparcia przedsiębiorczości; zmiany polegały na wprowadzeniu nowych kryteriów wyboru pośredników finansowych dla produktów finansowych: pożyczka globalna oraz reporęczenie, ze względu na specyfikę inicjatywy JEREMIE oraz potrzebę odpowiedniego sparametryzowania produktów finansowych przewidywanych w jej ramach. Przyjęcie nowych kryteriów umożliwi rozpoczęcie procedur konkursowych dotyczących wyboru pośredników finansowych dla ww. produktów finansowych. Działania 6.2 Rozwój kultury i zachowanie dziedzictwa kulturowego, zmiany polegały na wprowadzeniu nowych kryteriów wyboru dla projektów objętych zakresem wydzielonego w ramach Działania 6.2 nowego Schematu III Infrastruktura kin na podstawie Uchwały ZWW nr 802/2011 z listopada 2011 r. uchwałą nr 36/2011 Komitet Monitorujący WRPO zatwierdził zmienione kryteria wyboru projektów dla: 34

35 Działania 5.3 Poprawa warunków funkcjonowania systemu ochrony zdrowia w województwie; zmiany polegały na wyodrębnieniu dwóch Schematów obejmujących inwestycje w system ochrony zdrowia w regionie oraz wsparcie dla wojewódzkich jednostek ochrony zdrowia. W związku z powyższym poprzednie kryteria dla Działania 5.3 będą obowiązywać jako kryteria wyboru projektów w ramach Schematu I Inwestycje w wyposażenie i infrastrukturę ochrony zdrowia w województwie, zaś nowe kryteria wyboru zostały wprowadzone dla nowoutworzonego Schematu II Poprawa poziomu funkcjonowania i świadczenia usług wojewódzkich jednostek ochrony zdrowia. W okresie sprawozdawczym nie przeprowadzano ewaluacji dotyczącej kryteriów wyboru projektów. Programy pomocowe W okresie sprawozdawczym sporządzono jedno Rozporządzenie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego z dnia 26 października w sprawie udzielenia pomocy ze środków instrumentów inżynierii finansowej w ramach regionalnych programów operacyjnych. Weszło w życie 24 listopada 2011 r. (Dz. U. Nr 245, poz.1461) Obowiązujące programy pomocowe: Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 17 marca 2009 r. w sprawie udzielania pomocy na inwestycje w zakresie transportu multimodalnego w ramach regionalnych programów operacyjnych Weszło w życie (Dz. U. Nr 52, poz.430) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 20 maja 2009 r. w sprawie udzielania pomocy na wzmacnianie potencjału instytucji otoczenia biznesu w ramach regionalnych programów operacyjnych Weszło w życie 5 czerwca 2009 (Dz. U. Nr 85 poz.719) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 8 października 2009 r. w sprawie udzielania pomocy na inwestycje w zakresie portów lotniczych w ramach regionalnych programów operacyjnych Weszło w życie 3 listopada 2009 (Dz. U. z , Nr 174, poz.1356) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 7 grudnia 2009 r. w sprawie udzielania pomocy na inwestycje w zakresie: energetyki, infrastruktury telekomunikacyjnej, infrastruktury sfery badawczo-rozwojowej, lecznictwa uzdrowiskowego w ramach regionalnych programów operacyjnych Weszło w życie (Dz. U. Nr 214, poz.1661) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 17 czerwca 2010 r. w sprawie pomocy na projekty w zakresie badań i rozwoju w ramach regionalnych programów operacyjnych Weszło w życie (Dz. U. Nr 113, poz.754) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 9 czerwca 2010 r. w sprawie udzielania pomocy na rewitalizację w ramach regionalnych programów operacyjnych Weszło w życie (Dz. U. Nr117, poz.787) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie udzielenia regionalnej pomocy inwestycyjnej w ramach regionalnych programów operacyjnych Weszło w życie (Dz. U. Nr 239, poz.1599) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 8 grudnia 2010 r. w sprawie udzielania pomocy de minimis w ramach regionalnych programów operacyjnych Weszło w życie (Dz. U. Nr 236, poz.1562) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 8 grudnia 2010 r. w sprawie udzielania pomocy na szkolenia w ramach regionalnych programów operacyjnych Weszło w życie (Dz. U. Nr 234, poz. 1535) 35

36 Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia z dnia 1 grudnia 2010 r. w sprawie udzielania pomocy na usługi doradcze dla mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorców w ramach regionalnych programów operacyjnych Weszło w życie (Dz. U. Nr 235, poz. 1549) Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 21 grudnia 2010 r. w sprawie udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej przez fundusze rozwoju obszarów miejskich w ramach regionalnych programów operacyjnych Weszło w życie (Dz. U nr 254 poz. 1709) Analiza postępu finansowego i rzeczowego Postęp finansowy Do końca 2011 r. złożonych zostało i przeszło ocenę formalną wniosków o dofinansowanie, a wartość wnioskowanego dofinansowania ogółem we wnioskach na koniec okresu sprawozdawczego wyniosła ,78 euro ( ,05 zł). Najwyższa wartość wnioskowanego dofinansowania ogółem dotyczyła dwóch Priorytetów: Priorytetu II ,09 euro ( ,57 zł) oraz Priorytetu I ,11 euro ( ,38 zł). Wykres 3. Stan wdrażania WRPO w okresie sprawozdawczym i narastająco od uruchomienia programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Łącznie w ramach WRPO na koniec okresu sprawozdawczego było podpisanych umów oraz wydanych decyzji o dofinansowanie o wartości ogółem ,12 euro ( ,13 zł) i dofinansowaniu ze środków UE ,98 euro ( ,94 zł). Z tej liczby 51 to decyzje o dofinansowanie wydane w ramach Priorytetu VII Pomoc techniczna a 5 to umowy podpisane z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu również w Priorytecie VII. Spośród umów 39 dotyczyło realizacji projektów kluczowych (w tym 8 umów w ramach jednego projektu pn. Ochrona wód zlewni rzeki Noteć ). 3 z projektów kluczowych są jednocześnie projektami dużymi. 36

37 Wykres 4. Liczba podpisanych umów/wydanych decyzji o dofinansowanie wg priorytetów Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Wykres 5. Wartość wnioskowanego dofinansowania ogółem we wnioskach po ocenie formalnej (mln EUR) Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) 37

38 Wykres 6. Wartość podpisanych umów/wydanych decyzji o dofinansowanie (środki UE w mln EUR) oraz procentowa realizacja zobowiązań Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Na koniec okresu sprawozdawczego zakontraktowanie środków w ramach WRPO w stosunku do alokacji wynosiło około 83%. Na spadek wykorzystania alokacji w stosunku do poprzedniego okresu miało wpływ m.in. aneksowanie umów np. w wyniku oszczędności poprzetargowych, a przede wszystkim wysoki kurs euro (wykres poniżej) oraz uwzględnienie dodatkowych środków pochodzących z Krajowej Rezerwy Wykonania i Dostosowania Technicznego w alokacji na koniec 2011 r. Wykres 7. Zmiana alokacji WRPO ze względu na różnice kursu euro od stycznia do grudnia 2011 r. (w mln PLN) Źródło: Opracowanie własne 38

39 Wykres 8. Wartość wniosków o płatność (środki UE w mln EUR) oraz procentowa realizacja zobowiązań Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Na podstawie analizy wniosków o płatność zatwierdzonych przez IZ WRPO do końca 2011 r. stwierdzono, że dominują wnioski o płatność, w których płatność do beneficjenta jest dokonywana w ciągu 7 dni od zatwierdzenia wniosku, a dla połowy wniosków o płatność czas od zatwierdzenia do wypłaty środków trwał co najwyżej 7 dni. Jednocześnie należy zauważyć, iż dla ponad 14% wniosków o płatność dokonywana jest tego samego dnia, w którym wniosek jest zatwierdzany. Wykres 9. Wydatki kwalifikowalne wykazane w poświadczeniach i deklaracjach wydatków skierowanych przez Instytucję Certyfikującą do Komisji Europejskiej (mln EUR) Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Do końca okresu sprawozdawczego wydatki całkowite ujęte w poświadczeniach i deklaracjach do KE, stanowiące podstawę certyfikacji, wyniosły łącznie we wszystkich priorytetach ,32 euro, w tym: Priorytet I ,40 euro, 39

40 Priorytet II ,68 euro, Priorytet III ,64 euro, Priorytet IV ,41 euro, Priorytet V ,05 euro, Priorytet VI ,51 euro, Priorytet VII ,63 euro. Wykres 10. Płatności otrzymane od Komisji Europejskiej w latach (w mln EUR) Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) W okresie sprawozdawczym łączne płatności otrzymane od Komisji Europejskiej wzrosły o ,77 euro i wynosiły wg stanu na dzień 31 grudnia 2011r ,40 euro. Wykres 11. Limit kontraktacji - stan na 22 grudnia 2011 r. (mln EUR) Źródło: Opracowanie własne 40

41 Informacje nt. projektów kluczowych Tabela 3 przedstawia szczegółowe informacje nt. stanu realizacji projektów kluczowych w ramach WRPO. Według stanu na koniec 2011 roku w ramach WRPO realizowane były 34 projekty kluczowe na łączną wartość dofinansowania UE równą ,68 euro. Dla 32 do końca 2011 r. podpisano umowy. W ramach projektu Ochrona wód zlewni rzeki Noteć podpisano wszystkie 8 umów dla przedsięwzięć składających się na ten projekt. 7 projektów zostało zakończonych do końca okresu sprawozdawczego. 41

42 Nr działania Liczba aneksów Tabela 5. Szczegółowe informacje nt. stanu realizacji projektów kluczowych w ramach WRPO Lp. Beneficjent Tytuł projektu Preumowa Złożony wniosek Szacowana wartość projektu PLN (w mln) EUR (w mln) Umowa Data podpisania umowy/ aneksu Wartość całkowita projektu Wartość dofinansowania UE PLN EUR PLN EUR Projekt zakończony PRIORYTET I 13,785 3, , , , , Samorząd Województwa Wielkopolskiego Kompleksowa promocja gospodarki i inwestycji w Wielkopolsce bez preumowy TAK 13,785 3,045 TAK , , , ,25 NIE PRIORYTET II 2295, , , , , ,95 2 Samorząd Województwa Wielkopolskiego Droga Nr 196 obwodnica m. Murowana Goślina - budowa obwodnicy o dł. 9,3 km bez preumowy TAK 144,828 31,992 TAK , , , ,14 NIE Samorząd Województwa Wielkopolskiego Droga Nr 434 odc. od drogi Nr 36 do m. Śrem przebudowa drogi na odcinku o dł. 42,791 km bez preumowy TAK 150,677 33,284 TAK , , , ,43 NIE 4 Samorząd Województwa Wielkopolskiego Droga Nr 434 budowa II etapu obwodnicy m. Śrem i m. Zbrudzewo o dł. 3,12 km bez preumowy TAK 19,982 4,414 TAK , , , ,44 TAK Powiat Kościański Budowa drogi powiatowej łączącej drogę karjową nr 5 Poznań-Wrocław z m. Widziszewo bez preumowy TAK 6,899 1,524 TAK , , , ,91 NIE 42

43 PKP Polskie Linie Kolejowe Spółka Akcyjna Oddział Regionalny w Poznaniu PKP Polskie Linie Kolejowe Spółka Akcyjna Oddział Regionalny w Poznaniu Województwo Wielkopolskie Miasto Poznań 10 Miasto Poznań Wielkopolska Sieć Szerokopasmowa Spółka Akcyjna Komenda Wojewódzka Policji w Poznaniu 13 Miasto Poznań Modernizacja linii kolejowej nr 356 Poznań Wschód Bydgoszcz na terenie województwa wielkopolskiego mającej duże znaczenie w obsłudze połączeń małych miejscowości z aglomeracją poznańską na odcinku Poznań Wschód Gołańcz Etap I Modernizacja linii kolejowej nr 357 Sulechów Luboń na terenie województwa wielkopolskiego mającej duże znaczenie w obsłudze połączeń małych miejscowości z aglomeracją poznańską na odcinku Wolsztyn Luboń Zakup taboru kolejowego dla regionalnych pasażerskich przewozów kolejowych Budowa trasy tramwajowej Os. Lecha Franowo Przedłużenie trasy Poznańskiego Szybkiego Tramwaju (PST) do Dworca Zachodniego w Poznaniu Budowa Wielkopolskiej Sieci Szerokopasmowej Wzmocnienie potencjału rozwojowego Wielkopolski poprzez zastosowanie technologii informacyjnych w działalności instytucji publicznych na rzecz budowania infrastruktury społecznej i gospodarczej regionu Poznańska Elektroniczna Karta Aglomeracyjna bez preumowy bez preumowy TAK 220,918 48,800 TAK 2 TAK 143,596 31,720 TAK 3 TAK TAK 647, ,960 TAK , , , ,63 NIE , , , ,59 NIE , , , ,16 NIE TAK TAK 329,701 72,830 TAK , , , ,06 NIE TAK TAK 67,905 15,000 TAK , , , ,30 NIE bez preumowy TAK 507, ,078 TAK , , , ,13 NIE TAK TAK 17,723 3,915 TAK 4 bez preumowy , , , ,40 NIE TAK 38,615 8,530 TAK , , , ,77 NIE 43

44 PRIORYTET III 275,495 60, , , , ,40 Gmina Lubasz TAK TAK 1 Gmina Wyrzysk TAK TAK , , , ,58 NIE , , , ,37 NIE Gmina Białośliwie TAK TAK , , , ,06 NIE Gmina Ujście TAK TAK , , , ,77 NIE 14 Gmina i Miasto Krajenka Ochrona wód zlewni rzeki Noteć TAK TAK 1 111,093 24, , , , ,42 NIE Gmina Czarnków TAK TAK , , , ,32 NIE 3.4. Gmina Szamocin TAK TAK , , , ,14 TAK Gmina Miasteczko Krajeńskie TAK TAK , , , ,86 NIE 15 Gmina Wieleń Budowa kanalizacji w miejscowości Wieleń wraz z modernizacją i rozbudową oczyszczalni ścieków przy ul. Jaryńskiej w Wieleniu bez preumowy TAK 84,764 18,724 TAK , , , ,83 NIE Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu Modernizacja Kanału Ślesińskiego w km 0,00-32,00 poprzez remont śluz w Koszewie,Gawronach, Pątnowie i Morzysławiu oraz roboty pogłębiarskoudrożnieniowe TAK TAK 31,263 6,906 TAK , , , ,31 NIE Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej w Poznaniu Rozbudowa zintegrowanego systemu bezpieczeństwa środowiskowego i ekologicznego województwa wielkopolskiego bez preumowy TAK 48,376 10,686 TAK , , , ,74 NIE 44

45 PRIORYTET V 550, , , , , ,63 18 Wyższa Szkoła Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa Rozbudowa Wyższej Szkoły Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa w Poznaniu bez preumowy TAK 55,266 12,208 TAK , , , ,97 TAK 19 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. J. A. Komeńskiego w Lesznie Budowa auli wielofunkcyjnej z zespołem sal wykładowych Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. J.A. Komeńskiego w Lesznie bez preumowy TAK 30,412 6,718 TAK , , , ,54 NIE 20 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego w Kaliszu Adaptacja obiektów powojskowych na potrzeby dydaktycznolaboratoryjne i rekreacyjno-sportowe PWSZ w Kaliszu TAK TAK 24,034 5,309 TAK , , , ,74 TAK Politechnika Poznańska Biblioteka Techniczna i Centrum Wykładowe bez preumowy TAK 72,432 16,000 TAK , , , ,29 TAK 22 Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu Budowa budynku dydaktycznego Akademii Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu TAK TAK 77,548 17,130 TAK , , , ,66 NIE 23 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Koninie Budowa Centrum Wykładowo - Dydaktycznego w Koninie TAK TAK 11,951 2,640 TAK , , , ,49 NIE 24 Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Budowa Biocentrum Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu wraz z wyposażeniem bez preumowy TAK 35,279 7,793 TAK , , , ,06 NIE 45

46 25 Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Poprawa jakości kształcenia poprzez wyposażenie biblioteki oraz modernizację i wyposażenie sal dydaktycznych Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu bez preumowy TAK 34,645 7,653 TAK , , , ,25 NIE 26 Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Centrum Edukacyjne Usług Elektronicznych Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu TAK NIE 112,496 24,850 NIE NIE 27 Wielkopolskie Centrum Onkologii im. M. Skłodowskiej - Curie Poprawa wykrywalności, standardów diagnostyki i radioterapii nowotworów w Wielkopolsce bez preumowy TAK 23,495 5,190 TAK , , , ,14 NIE 28 Szpital Wojewódzki w Poznaniu Zakup wyposażenia dla rozbudowanego i przebudowanego Bloku Operacyjnego oraz Centralnej Sterylizatorni Szpitala Wojewódzkiego w Poznaniu bez preumowy TAK 23,835 5,265 TAK , , , ,42 NIE Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Program leczenia ostrych pęknięć tętniaków aorty i ostrej zatorowości płucnej TAK TAK 8,067 1,782 TAK , , , ,06 TAK 30 Wojewódzki Szpital Zespolony w Koninie Poprawa jakości usług medycznych w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Koninie bez preumowy TAK 40,652 8,980 TAK , , , ,03 TAK 46

47 PRIORYTET VI 45,252 9, , , , ,44 31 Archidiecezja Gnieźnieńska Rewaloryzacja Wzgórza Lecha w Gnieźnie TAK TAK 17,519 3,870 TAK , , , ,73 NIE 32 Muzeum Archeologiczne w Poznaniu Rezerwat Archeologiczny na Ostrowie Tumskim TAK TAK 9,280 2,050 TAK , , , ,76 NIE Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy Rezerwaty Archeologiczne dotyczące Początków Państwa Polskiego - Ostrów Lednicki, Giecz, Grzybowo. TAK TAK 14,151 3,126 TAK , , , ,95 NIE 34 Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu Rewitalizacja i modernizacja zabytkowego budynku głównego Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu przy Al. Marcinkowskiego 29 bez preumowy NIE 4,301 0,950 NIE NIE WRPO , , , ,68 Źródło: Opracowanie własne. 47

48 Tabela 6. Szczegółowe informacje nt. problemów oraz podjętych środków zaradczych w projektach kluczowych w ramach WRPO Nr działania Beneficjent Tytuł projektu Problemy przy wdrożeniu projektu/ środki zaradcze 2.5 Miasto Poznań Budowa trasy tramwajowej Os. Lecha Franowo Opóźnienie w stosunku do harmonogramu. Opóźnienie zostało spowodowane koniecznością przeprowadzenia robót dodatkowych (wyburzenie niezidentyfikowanej podziemnej płyty) oraz koniecznością aktualizacji dokumentacji projektowej dotyczącej położenia wodociągu. Inżynier Kontraktu zobowiązał Wykonawcę do aktualizacji harmonogramu prac i przedstawienia działań jakie Wykonawca zamierza podjąć w celu nadrobienia stwierdzonego opóźnienia. 2.5 Miasto Poznań Przedłużenie trasy Poznańskiego Szybkiego Tramwaju (PST) do Dworca Zachodniego w Poznaniu Opóźnienie w stosunku do harmonogramu. Opóźnienie wyboru wykonawcy (do 3 miesięcy). Opóźnienia wynikają z unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia prowadzonego w trybie przetargu ograniczonego na wykonanie robót budowlanych. Najniższa oferta przekroczyła budżet Beneficjenta. Rzeczowe zakończenie projektu planowane jest na listopad 2012 r. (zgodnie z pierwotnym założeniem). 2.7 Miasto Poznań Poznańska Elektroniczna Karta Aglomeracyjna Opóźnienie w stosunku do harmonogramu. Opóźnienie spowodowane jest przedłużającym się procesem wdrażania dodatkowych funkcji karty (od 3 do 6 miesięcy). Zakończenie rzeczowej realizacji projektu planowane jest na koniec 2012r. (zgodnie z pierwotnym założeniem). 5.1 Wyższa Szkoła Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa Rozbudowa Wyższej Szkoły Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa w Poznaniu Na beneficjenta została nałożona korekta finansowa. Stwierdzono niezgodność realizowanego projektu z umową o dofinansowanie oraz z obowiązującymi przepisami w zakresie zamówień publicznych. 5.1 Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu Budowa budynku dydaktycznego Akademii Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu Opóźnienie w stosunku do harmonogramu. Wystąpiły roboty dodatkowe. Wykonawca, w związku z wystąpieniem robót dodatkowych, zwrócił się do Inwestora (zgodnie z umową) o zmianę harmonogramu w zakresie terminów zakończenia poszczególnych etapów robót. Inwestor wyraził zgodę na zaproponowane zmiany. Zmiana nie dotyczy umownego terminu końcowego - planowe zakończenie II kwartał 2012 r. 48

49 5.1 Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Centrum Edukacyjne Usług Elektronicznych Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu Opóźnienie w stosunku do harmonogramu. Opóźniony o ponad 8 m-cy termin złożenia wniosku o dofinansowanie spowodowany jest brakiem decyzji z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego potwierdzającej współfinansowanie projektu z rezerwy celowej budżetu państwa. W efekcie opóźnieniu uległy 4 przetargi z łącznej liczby 9 planowanych postępowań. Ze względu na brak decyzji MNiSW w sprawie współfinansowania projektu z budżetu państwa, Senat Uczelni w dniu r., podjął uchwałę w sprawie dofinansowania inwestycji z dochodów własnych Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu w wysokości 15 mln zł. Planowaną datą zakończenia rzeczowego projektu jest r. Źródło: Opracowanie własne Informacje nt. konkursów Informacje nt. liczby konkursów ogłoszonych w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu w podziale na priorytety i działania, wraz z wartością alokacji przeznaczona na dany konkurs przedstawia poniższa tabela. W ramach WRPO ogłoszonych zostało łącznie 56 konkursów na wartość ,10 euro, w tym 7 konkursów w okresie sprawozdawczym na wartość alokacji równą ,00 euro. Tabela 7. Informacja nt. ogłoszonych konkursów w ramach WRPO Priorytet w okresie sprawozdawczym Liczba konkursów od uruchomienia programu Wartość ogłoszonych konkursów (euro) w okresie sprawozdawczym od uruchomienia programu PRIORYTET I , ,73 Działanie ,73 Działanie ,00 Działanie ,00 Działanie , ,00 Działanie Działanie , ,00 Działanie ,00 PRIORYTET II , ,55 Działanie , ,08 Działanie ,45 Działanie Działanie Działanie ,02 Działanie , ,00 Działanie PRIORYTET III ,82 Działanie ,00 49

50 Działanie ,74 Działanie ,61 Działanie ,24 Działanie ,54 Działanie ,69 Działanie ,00 PRIORYTET IV ,00 Działanie Działanie ,00 PRIORYTET V ,00 Działanie Działanie ,00 Działanie ,00 Działanie ,00 PRIORYTET VI , ,00 Działanie ,00 Działanie , ,00 PRIORYTET VII , ,00 Działanie , ,00 Działanie , ,00 RAZEM WRPO , ,10 Źródło: Opracowanie własne. Analiza przyczyn i opis podjętych środków zaradczych w przypadku niskiego stopnia realizacji wskaźników finansowych Odpowiednie informacje zawarte są przy opisie Priorytetów, których to dotyczy. Rozkład projektów w podziale na sektory gospodarki Analizując rozkład projektów w podziale na sektory gospodarki można zauważyć wyraźną dysproporcję. Największy udział w gospodarce mają usługi (57% projektów WRPO, tj projektów), a ich dofinansowanie UE wynosi ,49 euro ( ,84 zł), co stanowi 55% dofinansowania UE spośród wszystkich zakontraktowanych umów. Szeroki wachlarz usług realizowany przez beneficjentów sprawia, iż wielu beneficjentów wpisuje się w pozostałą działalność usługową, co jednocześnie jest odzwierciedleniem specyfiki wielkopolskiej gospodarki, jak również dynamiki rozwoju jej branż oraz potrzeb beneficjentów na różnych płaszczyznach. Do takich przykładów należy projekt AdvaChemLab - dzięki dofinansowaniu na wyposażenie laboratorium firma rozpocznie sprzedaż opracowywanych przez siebie innowacyjnych produktów i usług, których odbiorcami mogą być przede wszystkim firmy z sektora farmaceutycznego i kosmetycznego, ale również instytucje państwowe, takie jak Wojewódzki Inspektorat Farmaceutyczny oraz wybrane przedsiębiorstwa z innych gałęzi przemysłu, np. spożywczego, browarniczego czy gorzelnianego. Duży udział mają tzw. usługi oparte na wiedzy, do których należy edukacja, ochrona zdrowia, usługi finansowe/pośrednictwo finansowe, a także wiele projektów zakwalifikowanych do pozostałej działalności usługowej. Z uwagi na fakt, iż MSP stanowią najliczniejszą grupę beneficjentów, wiele projektów dotyczy sektora przetwórstwo przemysłowe (24% projektów WRPO, 457 projektów). Jednocześnie 50

51 umowy z tego sektora stanowią tylko 7% dofinansowania UE spośród wszystkich zakontraktowanych umów w ramach WRPO. Do projektów z sektora przetwórstwo przemysłowe należy np. inwestycja firmy ZAP Mechanika, która wykonuje obróbkę stopów żelaza i metali kolorowych, wykonując detale i urządzenia wg indywidualnych potrzeb klientów. Szczegółowy wykaz projektów WRPO w podziale na rodzaje sektora przetwórstwo przemysłowe przedstawia tabela. Znaczącym pod względem wartości dofinansowania UE jest sektor budownictwa (30% dofinansowania UE spośród wszystkich zakontraktowanych umów) ,50 euro ( ,40 zł). Natomiast sektor ten ma tylko 17 % udziału w realizowanych projektach WRPO tzn. 312 umów dotyczących inwestycji budowlanych. Prawie dwukrotna różnica między udziałem liczby projektów w stosunku do udziału dofinansowania wynika z faktu, iż inwestycje dotyczące budownictwa są kosztochłonne, w szczególności te związane z transportem (średnie dofinansowanie UE projektu ,86 euro) oraz rewitalizacją ( ,197 euro). Na ten sektor składają się przedsięwzięcia związane z rozwojem działalności MSP, z uzbrojeniem terenów inwestycyjnych, z rewitalizacją oraz budową/modernizacją: dróg, lotniska, linii kolejowych oraz tras tramwajowych. Na działalność związaną z wytwarzaniem i zaopatrywaniem w energię elektryczną, gaz wodę oraz gospodarowanie ściekami i odpadami podpisano 48 umów na łączną kwotę dofinansowania UE ,36 euro ( ,38 zł). Na sektor ten składają się m.in. projekty, które zakładają budowę elektrowni wiatrowej, stworzenie systemu grzewczego z odnawialnych źródeł energii z instalacją przesyłową przy użyciu pomp ciepła typu solanka/woda dla osiedla mieszkaniowego, ale także budowę kanalizacji sanitarnej i oczyszczalni ścieków, zakładu zagospodarowania odpadów. Najmniej projektów otrzymało dofinansowanie w ramach działalności związanej z rolnictwem, leśnictwem, łowiectwem i rybactwem, co wynika z faktu iż dla tego sektora wsparcie w szczególności pochodzi z PROW, PO RYBY. W ramach WRPO trzech beneficjentów z leśnictwa oraz nadleśnictwa w ramach działania, które miało na celu wsparcie ochrony środowiska otrzymało dofinansowanie UE na kwotę ,22 euro ( ,70 zł). Zgodnie ze specyfiką WRPO nie są realizowane projekty dot. działalności gospodarczej związanej z górnictwem i wydobyciem. Tabela 8. Projekty WRPO w podziale na sektory gospodarki Sektor gospodarki Działanie WRPO Liczba projektów Dofinansowanie UE (EUR) I Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo ,47 II Górnictwo i wydobywanie - - III Przetwórstwo przemysłowe ,16 w tym produkcja produktów żywnościowych i napojów 1.1, w tym wytwarzanie tekstyliów i wyrobów włókienniczych 1.1, w tym wytwarzanie urządzeń transportowych w tym nieokreślony przemysł wytwórczy 1.1, IV Działalność związana z wytwarzaniem i zaopatrywaniem w energię elektryczną, gaz wodę oraz gospodarowanie ściekami i odpadami 3.1, 3.2, 3.4, ,36 51

52 V Budownictwo ,50 w tym związane z działalnością MSP 1.1, w tym związane z uzbrojeniem terenów inwestycyjnych w tym rewitalizacją w tym związane z transportem 2.1, 2.2, 2.3, 2.5, VI Usługi ,49 w tym poczta i telekomunikacja 1.1, 1.2, w tym transport 1.2, 2.4, w tym handel hurtowy i detaliczny 1.1, w tym hotele i restauracje 1.1, 1.2, w tym pozostał działalność usługowa związana z turystyką 6.1, w tym finansowe/pośrednictwo finansowe 1.2, 1.3, 1, w tym obsługa nieruchomości, wynajem i prowadzenie działalności gospodarczej 1.1, 1.2, w tym administracja publiczna 7.1, w tym edukacja 1.1, 1.2, 3.3, 5.1, w tym działalność w zakresie bezpieczeństwa ludzkiego w tym działalność w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego w tym opieka społeczna, pozostałe usługi komunalne, społeczne i indywidualne w tym działalność związana ze środowiskiem naturalnym 2.7, , 1.2, , , 3.2, 3.3, 3.5, w tym usługi w zakresie informatyki w tym usługi wysokich technologii 1.4, w tym pozostała działalność usługowa 1.1, 1.2, Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13). 52

53 Wykres 12. Dofinansowanie UE wg sektorów gospodarki w WRPO Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13). Rozkład projektów wg rodzajów beneficjentów Największą grupę beneficjentów, spośród 1887 zakontraktowanych projektów stanowią przedsiębiorcy (1286 projektów). W dużej mierze dofinansowanie otrzymały też jednostki samorządu terytorialnego, w tym gminy, powiaty, województwo (459 projektów), które pod względem otrzymanych środków z EFRR są na pierwszym miejscu ,39 euro ( ,72 zł). Tak znaczna część środków przekazanych jednostkom samorządu terytorialnego jest wynikiem wsparcia realizowanych przez te jednostki dużych projektów z zakresu infrastruktury drogowej, ochrony zdrowia czy ochrony środowiska. Przedsiębiorstwa choć realizują 68% wszystkich projektów, otrzymały mniejszą łączną sumę dofinansowania UE ,73 euro ( ,95 zł). Grupa beneficjentów administracja rządowa mimo, że obejmuje tylko 14 projektów została wsparta dofinansowaniem UE wielkości ,32 euro ( ,10 zł). Do tej grupy wliczony został BGK- beneficjent inicjatywy JEREMIE, a także Komendy Straży Pożarnej i Policji, które realizują projekty z zakresu bezpieczeństwa środowiskowego oraz projekt kluczowy z zakresu społeczeństwa informacyjnego. Szkoły wyższe i jednostki naukowe otrzymały wsparcie w wysokości ,10 euro ( ,95 zł), głównie na modernizację budynków uczelni i zakup nowoczesnych pomocy dydaktycznych. Zakłady Opieki Zdrowotnej (67 projektów), instytucje kultury (12 projektów), kościoły i związki wyznaniowe, PGL Lasy Państwowe, a także beneficjent Inicjatywy JESSICA, która nie ma określonej formy prawnej znalazły się w grupie beneficjentów o nazwie pozostałe. Grupa ta otrzymała łącznie dofinansowanie UE ,34 euro ( ,95 zł). Wsparcia udzielono także organizacjom pozarządowym (fundacjom i stowarzyszeniom), jednak wartość udzielonego wsparcia w ramach WRPO była najmniejsza spośród wszystkich grup ,10 euro ( ,27 zł). Szczegółowe informacje nt. ilości realizowanych projektów i wielkości udzielonego wsparcia przedstawione zostały na wykresach poniżej. 53

54 Wykres 13. Liczba projektów realizowanych w ramach WRPO wg rodzajów beneficjentów Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13). Wykres 14. EUR) Wartość projektów realizowanych w ramach WRPO wg rodzajów beneficjentów (tys. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13). Rozkład projektów w przestrzeni W okresie sprawozdawczym podpisano 65 nowych umów/decyzji w ramach WRPO, a od początku uruchomienia programu do końca 2011 r. aż 1887 na łączna kwotę dofinansowania ,98 euro ( ,94 zł). Z analizy rozkładu przestrzennego wynika, że większa ilość projektów 57 % realizowana jest na obszarach miejskich, natomiast pozostała część projektów na obszarach wiejskich (812). Projekty wsparte dofinansowaniem swym zasięgiem obejmują całe województwo, w każdym z powiatów realizowany jest przynajmniej jeden projekt. Największą koncentracją wspartych projektów, biorąc pod uwagę miejsce realizacji, cechuje się największy ośrodek regionu miasto Poznań oraz otaczający je powiat poznański. Znaczna część projektów zlokalizowana jest w powiatach: gnieźnieńskim, ostrowskim i konińskim. Najmniejsza ilość realizowanych projektów występuje w powiatach: międzychodzkim, obornickim i złotowskim. Rozkład terytorialny udzielonego wsparcia pomiędzy powiatami regionu został przedstawiony na poniższej mapce. 54

55 Rycina 1. Rozkład przestrzenny projektów zakontraktowanych do końca 2011 r. w ramach WRPO, wg miejsca realizacji projektu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13). 55

56 Rozkład projektów w podziale na obszary wsparcia w ramach innych PO W ramach jedenastu obszarów wsparcia: przedsiębiorczość oraz B+R, społeczeństwo informacyjne, transport, środowisko energetyka, infrastruktura społeczna, turystyka, kultura, kapitał ludzki, rybołówstwo obszary wiejskie na terenie województwa wielkopolskiego realizowanych jest projektów, które w perspektywie finansowej realizowane są z funduszu EFRR w ramach programów operacyjnych jak: PO IG, PO IiS, RPWM, RPO ŁW; funduszu EFS: PO KL oraz funduszu EFRROW w ramach programu operacyjnego RYBY oraz PROW. Łącznie wartość dofinansowania UE projektów tych wynosi ,32 euro ( ,64 zł), z czego z funduszu EFRR oraz EFS ,78 euro ( ,24 zł). Rozkład projektów i ich kategorii interwencji składających się na obszary wsparcia został przedstawiony w tabelach poniżej. Tabela 9. Obszary wsparcia wg kategorii interwencji w projektach realizowanych na terenie Wielkopolski w ramach innych programów operacyjnych (EFRR, EFS) Obszar wsparcia Kategoria interwencji Liczba projektów Przedsiębiorczość oraz B+R Społeczeństwo informacyjne Transport Środowisko Energetyka

57 Infrastruktura społeczna Turystyka 57 4 Kultura Kapitał ludzki Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Tabela 10. Projekty wg obszaru wsparcia realizowane na terenie Wielkopolski w ramach innych programów operacyjnych Obszar wsparcia Przedsiębiorczość oraz B+R Społeczeństwo informacyjne Liczba projektów Wartość ogółem (EUR) Dofinansowanie UE (EUR) POIG Liczba realizowanych projektów w: POIS POKL RPWM RPO ŁW PO RYBY , , , , Transport , , Energetyka , , Środowisko , , Infrastruktura społeczna , , Turystyka , , Kultura , , Kapitał ludzki , , Rybołówstwo , Obszary wiejskie (wg PROW) PO PROW , , suma , , Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) oraz MRR. W ramach EFRR i EFS na terenie województwa wielkopolskiego najwięcej projektów realizowanych jest w ramach wsparcia w kapitał ludzki, do końca okresu sprawozdawczego podpisano umów. W ciągu roku liczba podpisanych umów wzrosła o ponad 21%. Dzięki dofinansowaniu z EFS w wysokości ,36 euro ( ,45 zł) zostanie podniesiona konkurencyjność gospodarki m.in. poprzez efektywniejsze wykorzystanie zasobów ludzkich, zwiększenie elastyczności rynku pracy, zwiększenie spójności społeczeństwa. Odzwierciedleniem Wielkopolski jako innowacyjnego regionu jest znacząca liczba podpisanych umów dotyczących obszaru przedsiębiorczość oraz B+R, a także w ramach obszaru 57

58 społeczeństwo informacyjne, przede wszystkim w ramach PO IG oraz PO IiŚ. Łącznie do końca 2011 r. podpisano umów na realizację inwestycji z tych obszarów. Jednocześnie od 2010 r. przybyło 398 umów, co daje wzrost o prawie 56%. Zakontraktowane projekty w zakresie przedsiębiorczość oraz B+R na kwotę (UE) ,33 euro ( ,73 zł) dotyczą bardzo szerokiego wachlarza inwestycji, m.in. wspierane są przedsiębiorstwa, które chcą rozwinąć swój eksport, jak np. firma SUN OF GABA producent tekstyliów, firma Domatus - stolarki PCW, firma ARTIFEX - w branży produktów spożywczych, firma MS Design projektująca i budująca stoiska targowe, czy też firmy rozwijające się w dziedzinie badawczo - rozwojowej jak Instytut Technologii Drewna poprzez projekt Foresight w drzewnictwie - scenariusze rozwoju badań naukowych w Polsce do 2020 roku, bądź Instytut Chemii Bioorganicznej PAN realizując inwestycje pn. Platforma eksperymentalnej terapii komórkowej z wykorzystaniem indukowanych pluripotencjalnych komórek macierzystych (ips). W dobie Internetu niezwykle istotny jest rozwój społeczeństwa informacyjnego. W Wielkopolsce beneficjenci chętnie sięgali po dotacje z tego zakresu, o czym świadczy duża liczba podpisanych umów na projekty realizowane w Wielkopolsce w stosunku do innych województw (16% z pośród wszystkich umów podpisanych w obszarze wsparcia społeczeństwo informacyjne stanowią inwestycje zlokalizowane w Wielkopolsce). Łącznie na te inwestycje w regionie otrzymaliśmy ,53 euro ( ,85 zł) dofinansowania UE. Beneficjenci środki przeznaczyli m.in. na: stworzenie platformy EFM pozwalającej świadczyć e-usługę przeprowadzania wieloaspektowych badań związanych z otoczeniem firmy (beneficjent - Qualimo Sp. z o.o.), innowacyjnej platformy udostępniania cyfrowej oferty audio na urządzenia mobilne (beneficjent AudioBox), stworzenie internetowego serwisu pomagającego ocenić gospodarstwo rolne pod względem minimalnych wymagań wzajemnej zgodności (beneficjent - Igrol Sp. Z o.o.). W ramach obszaru wsparcia środowisko i energetyka podpisano 53 umowy, które realizowane są w ramach dwunastu działań PO IiŚ. Ponadto należy zaznaczyć, iż projekty środowiskowe realizowane są także poprzez PROW. Na obszarze Wielkopolski wśród inwestycji dotyczących energii poza 2 projektami dot. budowy gazociągu, znajdują się projekty wykorzystujące energię z źródeł odnawialnych, m.in. poprzez budowę elektrociepłowni biogazowej (w Pile Skrzatuszu), stawianie wiatraków (gmina Margonin, Trzcianka). Dominującymi projektami w ramach obszaru środowisko są inwestycje dotyczące uporządkowania gospodarki wodno ściekowej oraz promowania bioróżnorodności i ochrony przyrody (w tym NATURA 2000). Łącznie na środowisko i energię udzielono wsparcia ze środków UE na kwotę ,75 euro ( ,34 zł). Do inwestycji z zakresu infrastruktury społecznej realizowanych w Wielkopolsce w ramach innych programów operacyjnych należą projekty dotyczące infrastruktury ochrony zdrowia (z PO IiŚ). Podpisano 38 umów z beneficjenci, którzy otrzymali dofinansowanie ze środków UE w wysokości ,05 euro ( ,42 zł) m.in. na lądowiska dla helikopterów sanitarnych, ambulanse które są niezbędne do szybkiego udzielenia pomocy. W stosunku do 2010 r., w 2011 r. w Wielkopolsce wzrosła liczba inwestycji transportowych finansowanych w ramach PO IiŚ. Nowe umowy dotyczyły dofinansowania m.in. na inteligentnych systemów transportowych w Poznaniu, przebudowy skrzyżowań, budowy drogi ekspresowej. Na projekty z transportu przeznaczone jest 13% dofinansowania z UE. Łącznie projekty te wykorzystują ,36 euro ( ,09 zł) ze środków pochodzących z budżetu UE. Podobnie jak w 2010 r. w Wielkopolsce najmniej projektów realizowanych jest w zakresie turystyki i kultury w ramach innych programów operacyjnych. W ciągu roku podpisano jedną umowę w ramach tych obszarów wsparcia. Projekt ten został zawarty w ramach PO IG na Interaktywne Centrum Historii Ostrowa Tumskiego w Poznaniu kolebki państwowości i chrześcijaństwa w Polsce. Łącznie na analizowane obszary wsparcia z zakresu turystyki i kultury składa się 6 projektów (dofinansowanie z UE ,40 euro ,35 zł), wśród których znajdują się projekty dotyczące kampanii promocyjnych turystyki innych regionów Polski. 58

59 Wśród projektów z PO RYBY na terenie Wielkopolski realizowanych jest 28 projektów, o łącznej kwocie dofinansowania z EFRROW ,85 euro ( ,12 zł). Projekty te dotyczą np. inwestycji w rozbudowę, wyposażenie i modernizację wyposażenia przeznaczonego do wykonywania rybołówstwa śródlądowego; remont stawów, a także promowanie współpracy międzyregionalnej i międzynarodowej poprzez współdziałanie z innymi lokalnymi grupami rybackimi oraz kontynuowanie już rozpoczętych inicjatyw, co ma na celu zdobycie wiedzy, wymianę informacji i doświadczeń oraz promocję i rozwój obszarów zależnych od rybactwa. W Wielkopolsce najwięcej projektów realizowanych jest w jej północnej części (powiat pilski 5 projektów, powiat wągrowiecki 4) oraz w zachodniej (powiat międzychodzki 4, szamotulski 3). Natomiast najwięcej projektów na terenie województwa wielkopolskiego jest realizowanych w ramach PROW (obszar wsparcia - obszar wiejski). Stanowią one 99% wszystkich projektów realizowanych w ramach innych programów na terenie Wielkopolski, co wynika z szerokiego zakresu wsparcia tego programu. Jednocześnie ich kwota dofinansowania UE to 36% całego dofinansowania w ramach EFRR, EFS, EFRROW. Tak duży udział wynika z faktu, iż w przedmiotowej analizie realizowane projekty w ramach EFRR zostały podzielone na rózne obszary wsparcia. Wykres 15. Dofinansowanie UE wg obszaru wsparcia projektów realizowanych na terenie Wielkopolski w ramach innych programów operacyjnych finansowanych z EFRR, EFS lub EFRROW Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) oraz MRR. Podsumowując rozkład projektów w podziale na obszary wsparcia w ramach innych PO, można zauważyć, iż bardzo dużą rolę w województwie wielkopolskim odgrywają projekty realizowane przez PROW. Projekty, które finansowane są przez EFS w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki stanowią niecały 1%, podobnie jak projekty finansowane przez EFRR w ramach takich programów jak: WRPO, PO IG, PO IiŚ, RPWM, RPO WŁ. 59

60 Wykres 16. Liczba projektów realizowanych na terenie Wielkopolski w ramach wszystkich programów operacyjnych wg rodzaju funduszu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) oraz MRR. Analiza stopnia realizacji wskaźników określonych na poziomie programu Informacje na temat wskaźników programowych zamieszczone są w Tabeli 1. Postęp fizyczny programu operacyjnego, która znajduje się w załączniku nr I do sprawozdania. Postęp w realizacji wskaźników programowych wykazany został jedynie przy wskaźniku: Utworzone miejsca pracy - w tym mężczyźni, kobiety (brutto, ekwiwalent pełnego etatu) (liczba). Szacuje się, że projekty wsparte w ramach poszczególnych priorytetów WRPO wygenerują 4286,71 nowych miejsc pracy. Zdecydowanie najwięcej etatów utworzonych zostanie w ramach Priorytetu I, który ma na celu m.in. wzrost zatrudnienia. Do końca 2011 r. faktycznie utworzono 2439,45 nowych miejsc pracy. Szacowana liczba nowych miejsc pracy w stosunku do wartości docelowej do 2013 r. wynosi 42,5%. Niższe niż zakładano na etapie programowania wykonanie ww. wskaźnika wynika z faktu, że w trakcie wdrażania Programu podjęto decyzję o przeznaczeniu części środków na realizację Inicjatyw inżynierii finansowej, tj. JEREMIE i JESSICA, których efekty będą widoczne w późniejszych latach. Ponadto dane w tabeli przedstawiają miejsca pracy wykazywane przez beneficjentów we wniosku o dofinansowanie jako wskaźnik rezultatu. Do tego wskaźnika mogły być wliczane tylko miejsca pracy spełniające określone warunki, tzn. etaty na umowę o pracę spełniające zasadę trwałości. Jednakże w efekcie wsparcia z programu tworzone są także miejsca pracy innego rodzaju, bądź będące jego oddziaływaniem: miejsca pracy w oparciu o umowy o dzieło, umowy-zlecenie, kontrakty lekarskie, nauczycielskie czy menadżerskie, miejsca pracy nie zachowujące zasady trwałości, miejsca pracy tworzone dla realizacji projektu (na czas jego trwania), miejsca pracy tworzone na uzbrojonych w ramach WRPO terenach inwestycyjnych przez lokowane tam podmioty, miejsca pracy tworzone we wspartych inkubatorach przedsiębiorczości, parkach naukowotechnologicznych przez lokowane tam podmioty, miejsca pracy jako efekt wsparcia instrumentów finansowych w ramach JESSICA i JEREMIE. IZ WRPO w celu rozpoznania i zliczenia skali tego zjawiska a także w celu rozpoznania utworzonych miejsc pracy z podziałem na płeć osób na nich zatrudnionych przeprowadzi w 2012 roku badanie ewaluacyjne dot. zatrudnienia. Dane z podziałem na płeć nie są monitorowane w systemie KSI. W kwietniu 2012 r. na polecenie MRR przeprowadzono wśród beneficjentów WRPO ankietę dot. pośrednich miejsc pracy. Ankieta nie uwzględniała inicjatyw wspólnotowych. Uzyskano 40% odpowiedzi, z których wynika, że w efekcie wsparcia WRPO utworzono 1438 pośrednich miejsc 60

61 pracy. Liczba ta zostanie zweryfikowana we wspomnianym wyżej badaniu ewaluacyjnym i dlatego na razie nie jest doliczana do wartości wskaźnika programowego. Biorąc pod uwagę wartości wskaźnika dot. miejsc pracy szacowane na podstawie umów a także wstępne dane dla miejsc pracy nie notowanych w KSI (dla niecałej połowy beneficjentów) można stwierdzić, że pomimo trudności związanych z obecną sytuacją kryzysową dane są obiecujące. Być może nie uda się wykazać 100% osiągnięcia zakładanej wartości wskaźnika, ale będzie to na pewno dużo ponad 50% co i tak w obecnej sytuacji będzie dobrym wynikiem. Pamiętać należy także, że wg stanu na koniec 2011 roku zakontraktowanych jest nieco ponad 80% środków. Z pewnością część nowych projektów stworzy również kolejne miejsca pracy. W przypadku pozostałych wskaźników wartości zostaną określone po zakończeniu realizacji Programu (zgodnie z zapisami w Programie wprowadzonymi w efekcie renegocjacji). Decyzję o corocznym monitorowaniu wskaźników na poziomie celów programu, których wartości generowane są przez modele makroekonomiczne, podjęto zbyt pochopnie. Złożyło się na to kilka przyczyn. Przede wszystkim przeceniono użyteczność modeli makroekonomicznych. W praktyce okazało się, że otrzymane wyniki są niewiele większe od błędu metody, nawet, gdy analizie poddawana jest cała alokacja programu. Jeśli przy zastosowaniu tej metody otrzymuje się na poziomie programu przyrost netto wartości PKB o 1,71% rocznie (przy pełnej alokacji ponad miliard euro) to po kolejnych latach, szczególnie w pierwszym okresie realizacji programu, kwoty są na tyle małe, że błąd metody jest wielokrotnie większy od wyniku. Ponadto model Hermin dla WRPO wykonano przy założeniu, że środki będą alokowane w tempie zgodnym z algorytmem podziału środków na całą perspektywę finansową. W rzeczywistości tempo to w pierwszych latach okazało się znikome, co wynika ze specyfiki realizacji programów (odsetek wykorzystanej alokacji w projektach zakończonych, na koniec poszczególnych lat wyniósł %, ,1%, ,5% i ,2%). Należy także brać pod uwagę to, iż model Hermin identyfikuje efekty na poziomie oddziaływania programu. Oznacza to, iż jego śródokresowe powtarzanie można wykonywać tylko w odniesieniu do projektów zrealizowanych, i to odpowiednio wcześniej. Jeśli weźmiemy to pod uwagę, wniosek jest jeden modelowanie makroekonomiczne dla programu można jedynie wykonywać ex ante i ex post. Można natomiast, i to jest planowane, dokonać weryfikacji modelu makroekonomicznego ex ante, lecz tym razem dla rzeczywistych danych statystycznych z początku realizacji programu, w odróżnieniu od danych ekstrapolowanych/prognozowanych w 2007 roku. Wskaźnik dodany do listy wskaźników celów szczegółowych programu w wyniku renegocjacji Odsetek gospodarstw domowych wyposażonych w komputery do ogółu gospodarstw domowych może być wykazywany z rocznym opóźnieniem (ze względu na publikowanie danych przez GUS). Dla roku 2010 wynosi on 65,8% co pokazuje, że wartość docelowa określona w programie (78%) zostanie najprawdopodobniej osiągnięta w 2013 roku, szczególnie w związku z realizacją projektów z zakresu społeczeństwa informacyjnego. Projekty realizowane w ramach WRPO wpisują się zarówno w cel główny programu czyli Wzmocnienie potencjału rozwojowego Wielkopolski na rzecz wzrostu konkurencyjności i zatrudnienia jak i jego cele szczegółowe ( Poprawa warunków inwestowania, Wzrost aktywności zawodowej mieszkańców oraz Wzrost udziału wiedzy i innowacji w gospodarce regionu ). Jednocześnie realizując cele programu dążą do wypełnienia celu generalnego Strategii Rozwoju Województwa tzn. Poprawy jakości przestrzeni województwa, systemu edukacji, rynku pracy, gospodarki oraz sfery społecznej skutkującej wzrostem poziomu życia mieszkańców. Skalę realizacji tych założeń można będzie w pełni wykazać po zakończeniu realizacji programu, gdy wszystkie dane będą dostępne by taką analizę przeprowadzić. Na podstawie realizacji wskaźnika dot. miejsc pracy można stwierdzić, że pomimo kryzysu i trudności w realizacji projektów przez beneficjentów miejsca pracy są tworzone i co najważniejsze utrzymywane. Mniejsza niż zakładana skala osiągnięcia wartości zakładanej nie wpływa na pozytywne efekty wsparcia. Ponad 2/3 beneficjentów WRPO tworzy lub utworzy nowe miejsca pracy. Wsparcie im udzielone wykorzystuje silne strony regionu wykazane w analizie SWOT m.in. wysoką aktywność mieszkańców (gospodarczą i społeczną), nadwyżkę dobrze wykształconej siły roboczej, wysoki poziom nakładów samorządów na cele rozwojowe, duży potencjał produkcyjny by wzmocnić ich 61

62 efekt. Jednocześnie odpowiednia dystrybucja tego wsparcia pozwala niwelować słabe strony województwa, m.in. niewystarczającą podaż odpowiednio przygotowanych terenów inwestycyjnych, pogłębiające się dysproporcje między aglomeracją poznańską a resztą województwa czy wysoki poziom bezrobocia (poza aglomeracją poznańską). Wnioski dla dalszej realizacji WRPO zakontraktowanie wszystkich środków pozostałych w programie, w szczególności dodatkowych środków z KRW i DT, sprawne dokonywanie płatności na rzecz beneficjentów, przeprowadzanie kontroli projektów w zakresie zamówień publicznych, wprowadzenie nowych produktów finansowych oferowanych w ramach inicjatywy JEREMIE przygotowanie do nowej perspektywy finansowej przeprowadzanie badań ewaluacyjnych, przygotowanie Systemu Ewidencji Projektów (dla potencjalnych beneficjentów nowej perspektywy), opracowanie procedur wyboru projektów kluczowych, wykonanie modelu Hermin dla WRPO biorąc pod uwagę zaktualizowane wartości Rekomendacje KE Rekomendacje KE do sprawozdania za 2010 rok (odp. przekazana w poł. grudnia 2011r.) 1. Postęp finansowy Uwaga KE: KE z zadowoleniem przyjmuje fakt, że całkowity postęp programu jest zadowalający i pozwala na spełnienie zasady n+3/2 w 2011 (i 2012). Jednakże, postęp finansowy nie jest równo rozłożony między priorytetami; Priorytety II i III widocznie odstają (17,78% i 2,44%). KE pragnie na spotkaniu rocznym dot. wdrażania WRPO otrzymać informacje nt. działań podjętych w celu poprawy absorpcji środków w tych priorytetach. Odpowiedź IZ: Analizując postęp finansowy Priorytetu II Infrastruktura komunikacyjna należy uwzględnić specyfikę przewidzianych tu do realizacji projektów. W ramach tej grupy działań realizowane są inwestycje o znacznej wartości finansowej, w tym przedsięwzięcia, które wymagają notyfikacji pomocy publicznej jak i akceptacji ze strony Komisji Europejskiej wkładu do projektu dużego, które to procedury wpływają na realizację projektów. Rozbudowane pod względem rzeczowym inwestycje infrastrukturalne wymagają przejścia przez szereg czasochłonnych procedur, które są niezbędne do ich realizacji. W ramach Priorytetu realizowane są 3 duże projekty, których wartość dofinansowania UE stanowi ok. 25 %* alokacji dla Priorytetu. W sposób szczególny należy podkreślić złożoność problematyki oceny oddziaływania na środowisko oraz rozbieżności i wątpliwości prawnych, jakie szczególnie w początkowym okresie programowania wpływały na spowolnienie wdrażania określonej grupy projektów, zwłaszcza tej z II Priorytetu np. inwestycji drogowych. Uwzględniając obecny stopień zaawansowania projektów pod względem proceduralnym absorpcja środków w ramach Priorytetu II zostanie zwiększona. Należy zauważyć, że KE zatwierdziła w ostatnim czasie dwa projekty duże w ramach przedmiotowego Priorytetu. Harmonogramy realizacji projektów wskazują, że przedsięwzięcia wykazują znaczny stopień zaawansowania i w następnym roku płatności na rzecz projektów w ramach II Priorytetu zostaną zwiększone. Obecnie postęp finansowy jest na poziomie ponad 30 %* ( ,61 zł środków UE w zatwierdzonych wnioskach o płatność). W ramach Priorytetu III Środowisko przyrodnicze część konkursów (4 z 12) realizowana była w trybie preselekcji z czego wynika dłuższy proces wdrażania projektów. W roku 2011 nastąpiło przyspieszenie wydatkowania środków i obecnie postęp finansowy wynosi ponad 25 %* ( ,48 zł środków UE w zatwierdzonych wnioskach o płatność). Większość środków w Priorytecie jest już zakontraktowana i stopniowo projekty są realizowane. * dane wyliczane na podstawie kursu EBC z r. (1 euro=4,527 zł) 62

63 2. Sprawozdawczość w poszczególnych priorytetach Uwaga KE: Na str opisano działania IŻ WRPO w ramach projektu kluczowego dot. promocji gospodarki regionalnej. W następnym sprawozdaniu rocznym IŻ mogłaby wykazać wyniki misji gospodarczych do Brazylii i Kazachstanu, liczbę zawartych umów po misjach między polskimi a zagranicznymi przedsiębiorstwami. Ponadto, aby uzyskać jasny obraz efektów podjętych działań można byłoby wykazać wskaźniki dot. Eksportu/importu. Odpowiedź IZ: Wyniki misji gospodarczych w ramach projektu kluczowego dotyczącego promocji gospodarki regionalnej zamieszczone zostały punkcie Analiza jakościowa, w Działaniu 1.5. Uwaga KE: W opisach niektórych priorytetów zawarto informację nt. wolnych środków w innych brakuje tej informacji. Warto byłoby zachować konsekwencję w całości sprawozdania. Odpowiedź IZ: Informacje o wolnych środkach zostały zamieszczone we wszystkich priorytetach (pkt.3 Realizacja w podziale na priorytety, postęp wdrażania programu operacyjnego wg priorytetów. Uwaga KE: Niektóre priorytety wykazują niski poziom kontraktacji jak w Działaniu 1.6, czy opóźnienia jak w Działaniu 2.6. KE chciałaby otrzymać więcej informacji na ten temat przed rocznym spotkaniem podsumowującym wdrażanie WRPO. Odpowiedź IZ: W roku 2010 odbył się konkurs dla Działania 1.6 Rozwój sieci i kooperacji. Zgodnie z harmonogramem w 2011 roku ogłoszono kolejny konkurs, który aktualnie jest w trakcie oceny. W związku z tym IZ na koniec bieżącego roku przewiduje wzrost kontraktacji dla tego działania. Należy zaznaczyć, że ze względu na specyfikę działania, katalog podmiotów uprawnionych do wsparcia jest ograniczony, stąd mniejsza liczba składanych wniosków. Rozstrzygnięcie przedmiotowego konkursu w znacznym stopniu przyczyni się do zwiększenia poziomu kontraktacji w działaniu. 8 listopada br. zakończony został konkurs nr 16/II/2011 dla Działania 2.6 Rozwój regionalnej infrastruktury lotniczej. Beneficjent złożył projekt pt. Port Lotniczy Poznań-Ławica modernizacja infrastruktury lotniskowej obecnie trwa jego ocena. Inwestycja realizowana w ramach tego projektu (wnioskowane dofinansowanie zł) znacznie przyśpieszy kontraktowanie środków w Działaniu. Po podpisaniu umowy na ten projekt alokacja na Działanie (zwiększona o środki z KRW) powinna zostać wyczerpana. Uwaga KE: Wśród projektów zakończonych w 2010 w Priorytecie I w Działaniu 1.7. wspomina się o dwóch terenach inwestycyjnych, gdzie zlokalizowane będą 4 inwestycje. Będziemy wdzięczni za szerszą informację nt. charakteru tych inwestycji. Odpowiedź IZ: Na terenach inwestycyjnych na których realizowane są projekty w ramach WRPO będą sukcesywnie lokalizowane dalsze inwestycje. W chwili obecnej w przypadku dwóch wspomnianych przez Państwa projektów zostały zrealizowane 4 inwestycje. Gmina Stare Miasto zrealizowała projekt pt. Uzbrojenie terenów aktywizacji gospodarczej w miejscowościach Żdżary i Krągola. Na przygotowanych terenach zlokalizowały swoje inwestycje firmy Europoles oraz ZinkPower Wielkopolska Sp. z o.o.: Firma EUROPOLES jest producentem słupów, masztów i wież, które znajdują szerokie zastosowanie w wielu dziedzinach gospodarki (m.in.: w telekomunikacji, energetyce i transporcie). Jest jedyną firmą na rynku oferującą produkty z różnych materiałów - z betonu, stali czy włókna szklanego. Wytwarza zaawansowane systemy oświetlenia 63

64 projektorowego, ogromne maszty reklamowe, jak również smukłe podpory architektoniczne. ZinkPower Wielkopolska Sp. z o.o. oferuje cynkowanie ogniowe konstrukcji stalowych. Firma zlokalizowana jest bezpośrednio przy autostradzie A2, węzeł Zdżary (Warszawa Świecko granica PL/D). Firma należy do Kopf Holding Grup jednego z największych europejskich koncernów cynkowniczych. Fabryka jest zorientowana na ochronę środowiska poprzez wyeliminowanie jakichkolwiek emisji substancji szkodliwych dla środowiska. Oferuje zabezpieczenie przed korozją poprzez cynkowanie ogniowe, powszechnie uznane za najtrwalszy i najbardziej ekonomiczny system obecnie stosowany dla konstrukcji stalowych. Gmina Gostyń zrealizowała projekt pt. Rozwój infrastruktury technicznej w Strefie Gospodarczej Czachorowo. Na przygotowanych terenach zlokalizowały swoje inwestycje firmy Alwa. sp.j. Wabiński A.Z. oraz Arbet sp. j. fabryka styropianu: Firma Alwa. sp.j. Wabiński A.Z. produkuje opakowania kartonowe. Firma Arbet to producent wyrobów styropianowych. Podstawowymi produktami firmy są płyty styropianowe dla budownictwa, bloki styropianowe oraz kształtki. Jest to w 100% firma polska i jeden z największych producentów styropianu w Europie, o ugruntowanej pozycji na rynku, nowoczesnym zarządzaniu i produktach wysokiej jakości. Towary sprzedawane są w całej Polsce a także eksportowane do krajów nadbałtyckich, Skandynawii, Niemiec, Irlandii i Wielkiej Brytanii. Uwaga KE: Wdrażanie Działania 1.1. powody wspierania w szczególności gabinetów okulistycznych i dentystycznych wśród mikroprzedsiębiorców. IZ prosi się o przedstawienie mocnego ekonomicznego uzasadnienia wspierania tych działalności i wyjaśnienia, jak wpływa to na tworzenie nowych miejsc pracy. Odpowiedź IZ: Instytucja Zarządzająca ogłaszając konkursy (3 konkursy dla Działania 1.1) nie stosuje ograniczeń sektorowych, poza wymienionymi w dokumentach programowych WRPO, zgodnie z przepisami UE i prawa krajowego w zakresie pomocy publicznej. W związku z tym Instytucja Zarządzająca WRPO nie może wykluczyć z ubiegania się o dofinansowanie przedsięwzięć polegających na wsparciu gabinetów okulistycznych i dentystycznych. Jednocześnie należy podkreślić, że wszystkie projekty złożone w konkursach oceniane są według jednakowych zasad. Instytucja Zarządzająca nie stosuje żadnych wyłączeń sektorowych zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej w ramach regionalnych programów operacyjnych Przy udzielaniu pomocy na nowe inwestycje niedozwolone jest stosowanie ograniczeń sektorowych, z wyłączeniem nowych inwestycji z zakresu turystyki w rozumieniu art. 2 pkt 25 rozporządzenia Komisji (WE) nr 800/2008. W ramach tego Działania wspartych zostało około 280 projektów, z czego np. gabinety okulistyczne stanowią tylko 0,7%. Powyższe dane obrazują, że wśród mikroprzedsiębiorców nie są wspierane w szczególności przedmiotowe rodzaje działalności. Ze względu na charakter i założenia Działania 1.1 WRPO (projekty małe o wartości dofinansowania maksymalnie do 200 tys. zł) większość wspartych projektów to inwestycje w sektorze usługowym, który m.in. w branży medycznej charakteryzuje się dużym potencjałem rozwoju. 3. Wkład WRPO w realizację Strategii Lizbońskiej Uwaga KE: Opis wkładu w cele Strategii Lizbońskiej określonych dla Polski poprawił się w stosunku do wersji z poprzedniego roku. Część dotycząca zrównoważonego inteligentnego rozwoju jest dobrze opracowana. Jednakże sposób, w jaki projekty przyczyniają się do rozwoju sprzyjającemu włączeniu społecznemu, wymaga szerszej oceny jakościowej. KE bardzo chętnie chciałby widzieć informację wyraźniej wyjaśniającą, jak realizowane projekty przyczyniają się do osiągnięcia celu 64

65 włączenia społecznego Strategii Europa 2020 i jak wpływają na konkretne cele określone w Krajowym Programie Reform oraz Wytycznych w zakresie Zatrudnienia, włączając w to rekomendacje skierowane konkretnie do danego kraju. Obecne sprawozdanie przedstawia sposób, w jaki projekty mogą wpłynąć na pewne cele w obszarze edukacji czy wsparcia innej infrastruktury społecznej. KE z chęcią widziałaby informacje nt. rzeczywistego wpływu projektów na osiągnięcie tych celów. Odpowiedź IZ: W sprawozdaniu został ten wpływ przedstawiony wraz z przykładem projektu (Inicjatywa JESSICA). Projekty realizowane w jej ramach pozwolą na zrewitalizowanie obszarów problemowych, nadanie im nowych funkcji i zwiększenie atrakcyjności gospodarczej. Ich celem jest również poprawa życia mieszkańców co sprzyjać będzie ich włączeniu społecznemu. W ramach WRPO realizowane są także projekty związane z infrastrukturą szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, a także kształcenia ustawicznego (Działanie 5.2). Celem Działania jest poprawa warunków kształcenia, unowocześnienie i wzbogacenie bazy tych placówek. Inwestycje w infrastrukturę edukacyjną województwa wielkopolskiego na poziomie podstawowym i gimnazjalnym mają kluczowe znaczenie dla poprawy szans edukacyjnych i rozwoju systemu edukacji na poziomie lokalnym, w kontekście wyrównywania szans pomiędzy młodzieżą z terenów miejskich i wiejskich. Mimo, iż województwo charakteryzuje się gęstą siecią placówek szkolnych, wyraźne są dysproporcje, szczególnie w zakresie wyposażenia w pracownie, laboratoria, niezbędny sprzęt, czy pomoce naukowe. 65 % projektów w tym działaniu realizowanych jest na terenach wiejskich. Ich realizacja służyć będzie realizacji celu włączenia społecznego. Z kolei projekty z Działania 5.4 wpływają na ograniczenie takich problemów społecznych występujących na terenie województwa jak: ubóstwo, marginalizacja, bezdomność, bezrobocie, niepełnosprawność oraz wielu innych kształtujących trudną życiowo sytuację jednostki. Upowszechnienie dostępu do świadczeń oraz ulepszenie ich jakości również wpłynie na włączenie społeczne osób, których dotyczą te problemy. 4. Sprawozdawczość na temat kategorii interwencji Uwaga KE: Ze względów ekonomicznych zachęcamy do minimalnego wykorzystania kategorii 00 nie dotyczy, 06 inna produkcja i 22 inne usługi. KE chciałaby zaobserwować spadający odsetek projektów wybieranych w tych kategoriach (1/3 w sprawozdaniu za rok 2010), ponieważ IZ powinna być świadoma, do jakich sektorów trafia wsparcie dla biznesu. Odpowiedź IZ: W wielu przypadkach wybór przez beneficjenta wymienionych kategorii wynikał z braku odpowiadającej pozycji dla wspieranego przedsięwzięcia. 5. Wskaźniki rynku pracy Uwaga KE: KE pragnie wyrazić swoje zaniepokojenie niewystarczającą realizacją WRPO w kwestii wskaźników rynku pracy. Choć kryzys miał z pewnością negatywny wpływ na rynek pracy, co mogło się odbić na osiąganie celów WRPO, należy podkreślić ponownie, że pomimo oczekiwań wpływ kryzysu na Polski rynek pracy był raczej umiarkowany. Co więcej, w czasach zapaści gospodarczej należałoby zwiększyć wysiłki na rzecz zatrudnienia. Wierzymy, że potencjał tworzenia nowych miejsc pracy w ramach WRPO powinien być lepiej zbadany. Wsparcie EFRR powinno zostać skierowane do sektorów/nisz rynkowych, w których zdiagnozowano popyt na nowe miejsca pracy. Można to osiągnąć dzięki odpowiedniej modyfikacji kryteriów wyboru projektów i działań nakierowanych na pobudzanie zatrudnienia, szczególnie w sektorach o wysokim potencjale tworzenia nowych miejsc pracy w regionie. Bylibyśmy bardzo zadowoleni, gdybyśmy mogli otrzymać analizę w sprawozdaniu rocznym pokazującą, jak inwestycje wspierane przez EFRR będą kierowane w celu zapewnienie maksymalnego efektu zatrudnienia w nadchodzących latach. 65

66 Odpowiedź IZ: Wpływ kryzysu na Polski rynek pracy był umiarkowany, jednakże naszym zdaniem wpływ na taką sytuację miały również realizowane ze środków europejskich projekty. Wielkopolska to jedno z województw, gdzie pomimo kryzysu stopa bezrobocia jest jedną z najniższych w Polsce. Spowodowane może to być między innymi inwestycjami, jakie poczynili przedsiębiorcy realizując projekty dofinansowane z Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego. W okresie kryzysu tworzenie dodatkowych miejsc pracy w przedsiębiorstwach może być problemem, jednakże dzięki realizacji przez te przedsiębiorstwa inwestycji w ramach WRPO w wielu przypadkach obecny poziom zatrudnienia został utrzymany. Poza tym wzrost wskaźnika inwestycji spowodował, że nie zostały przeprowadzone redukcje zatrudnienia i dzięki temu wzrost bezrobocia w Wielkopolsce nie był tak drastyczny i nadal jest jednym z najniższych w kraju. (stopa bezrobocia w Wielkopolsce: ,4%, ,2%, ,2% i listopad ,8%). Przy ocenie projektów w ramach Priorytetu I WRPO bierze się pod uwagę występowanie wskaźnika rezultatu dotyczącego tworzenia nowych miejsc pracy. Występowanie przedmiotowego wskaźnika jest jednym z elementów branych pod uwagę przy merytorycznej ocenie przedsięwzięcia. W związku z tym, zdecydowana większość projektów w Priorytecie I WRPO zakłada tworzenie nowych etatów, co ma pozytywny wpływ na rynek pracy. W ramach Priorytetu I podpisano ponad 1200 umów z czego około 90% projektów zakłada tworzenie nowych miejsc pracy. W związku z tym nie wydaje się konieczne modyfikowanie kryteriów wyboru projektów i zmiana dokumentów programowych w celu nakierowania pomocy na konkretne sektory, co mogłoby być niezgodne z równością szans w dostępie do środków i preferowaniem tylko beneficjentów działających w określonych branżach. Rozpatrując omawianą kwestię od strony wnioskodawcy, jak i projektu należy wskazać, że przedsiębiorcy opisując własną firmę, jej rozwój oraz cele na przyszłość w sposób przemyślany wskazują strategię rozwoju przedsiębiorstwa dzięki wsparciu z WRPO, czego jedną z konsekwencji jest tworzenie nowych miejsc pracy, jak i ich rodzaj. Równocześnie Instytucja Zarządzająca pragnie zauważyć, że biorąc pod uwagę typy projektów realizowanych w ramach Priorytetu I WRPO należy wskazać, że ich realizacja trwa od roku do trzech lat. W związku z tym często miejsca pracy tworzone są po zrealizowaniu całego projektu, jako jeden z jego rezultatów. Ponadto ze względu na zakładaną trwałość projektu, co jest warunkiem otrzymania dofinansowania, można założyć, że osiągnięty stan zatrudnienia w Wielkopolsce przy wsparciu WRPO będzie utrzymany przez następne lata a tym samym ograniczy wpływ kryzysu na rynek pracy w Wielkopolsce. Ponadto należy podkreślić, iż w efekcie realizacji programu tworzone są miejsca pracy, które nie są wykazywane bezpośrednio w systemie sprawozdawczości. Należą do nich kontrakty lekarskie, które nie są wliczane do wskaźnika dot. miejsc pracy wybieranego przez beneficjentów jako rezultat realizacji projektu. Miejsca pracy są także tworzone w ramach inicjatyw wspólnotowych JEREMIE i JESSICA jednak ze względu na przyjęty system wdrażania i sprawozdawczości również nie są wykazywane bezpośrednio. Po zakończeniu realizacji programu miejsca pracy utworzone jako efekt oddziaływania programu a nie jego bezpośredni rezultat oraz nie wchodzące do systemu sprawozdawczości będą przedmiotem badania ewaluacyjnego, które odpowie na pytanie, jaki był rzeczywisty wpływ programu na rynek pracy w Wielkopolsce. 6. Kategorie interwencji Uwaga KE: W Sprawozdaniu Rocznym za 2010 wykazano kilka zmian w alokacji między kategoriami interwencji. KE jest zainteresowana informacją, z czego wynikają te zmiany i jaki jest ich możliwy wpływ na wskaźniki. Odpowiedź IZ: Zmiany w alokacji pomiędzy kategoriami interwencji wynikały z 4 realokacji środków pomiędzy działaniami (w ramach poszczególnych Priorytetów). Realokacje między działaniami wynikały z kolei z potrzeby lepszego wykorzystania środków w Priorytecie i polegały na przesunięciu środków 66

67 tam, gdzie było realne zapotrzebowanie wśród beneficjentów i gotowe do realizacji projekty. Dokonane zmiany miały również na celu zwiększenie wykonania wskaźników. 7. Komplementarność z projektami współfinansowanymi z ESF Uwaga KE: Przykłady komplementarności projektów zawarte w sprawozdaniu są bardzo skromne i nie potwierdzają ogólnej opinii, że komplementarność jest zagwarantowana na poziomie działania i priorytetu. Wysiłki w celu uzyskania synergii między projektami na etapie programowania są niewystarczające, co wyjaśniałoby raczej rozczarowujące efekty. W ciągu kolejnych lat wdrażania IZ powinna wzmocnić wymianę wiedzy na temat toczących się projektów, które mogłyby być przykładem komplementarności między funduszami UE. Sugerujemy wymianę bazy danych projektów między IZ PO KL ze szczebla regionalnego w celu wzmocnienia efektywności zrealizowanych inwestycji, zachęcamy do bliższej współpracy z WUPem. KE wierzy, że można osiągnąć wyższą wartość dodaną, jeśli połączy się inwestycje miękkie i twarde. Odpowiedź IZ: Przykłady komplementarności projektów oraz zaobserwowanych efektów synergii zostały zamieszczone w punkcie oraz w załączniku IX. 8. Wykorzystanie funduszy strukturalnych w sektorze zdrowia w WRPO Uwaga KE: Chciałabym także zwrócić Państwa uwagę na niepokojący fakt, że KE ostatnio otrzymała informację nt. niepowodzeń w wykorzystywaniu funduszy strukturalnych w sektorze zdrowia w Polsce. W związku z tym, że placówki nie podpisują kontraktów z NFZ sprzęt zakupiony ze środków unijnych stoi ostatecznie niewykorzystany w placówkach. Dlatego też należałoby przeprowadzić pełną ocenę kryteriów wyboru projektów, a także szczegółowe badanie możliwych nieprawidłowości w Waszym OP. Odpowiedź IZ: W ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego inwestycje w sektorze ochrony zdrowia realizowane są w ramach Działania 5.3. Po przeprowadzeniu analizy realizowanych w tym Działaniu projektów należy stwierdzić, że nie zanotowano, aby którykolwiek z beneficjentów nie podpisał kontraktu z NFZ na zakupiony w ramach projektu sprzęt. Zakupione ze środków unijnych sprzęty są wykorzystywane i beneficjenci posiadają kontrakty z NFZ i jest to przedmiotem monitoringu Instytucji Zarządzającej. W ramach WRPO w sierpniu 2011 roku została przeprowadzona również ewaluacja kryteriów wyboru projektów w Działaniu 5.3, której celem głównym była ocena wpływu wsparcia z Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata na poprawę opieki zdrowotnej w województwie wielkopolskim oraz określenie kierunków interwencji w zakresie opieki zdrowotnej w przyszłym okresie programowania. Analiza ta nie wykazała konieczności zmiany kryteriów. 9. Wskaźniki Uwaga KE: W marcu 2011 dla wszystkich OP określono nowy zestaw wskaźników w celu dostosowania do dokumentu roboczego COM nr 7 i zastosowania wcześniej zakodowanych wskaźników podstawowych, które można łatwo zgromadzić w systemie, co pozwoli na porównania między MS. Istnieje rozbieżność między wskaźnikiem podstawowym liczba wspartych nowopowstałych przedsiębiorstw przesłana w systemie SFC2007, a wskaźnikiem w WRPO. Ponadto, w systemie SFC2007 wartości docelowe dla wskaźników 20 i 21 nie są załączone. Należy to poprawić. 67

68 Odpowiedź IZ: Wskaźnik Liczba projektów z zakresu bezpośredniej pomocy inwestycyjnej dla MSP w tym przez pierwsze 2 lata po rozpoczęciu działalności został przypisany do wskaźnika z SFC2007 liczba wspartych nowopowstałych przedsiębiorstw. Wartość wskaźnika wynosi 900 i się zgadza. W systemie SFC2007 nie zamieszczono wartości docelowych dla wskaźnika nr 20 (Oszczędność czasu dla przewozów pasażerskich i towarowych na nowych i zrekonstruowanych drogach) oraz nr 21 (Oszczędność czasu dla przewozów pasażerskich i towarowych na nowych i zrekonstruowanych liniach kolejowych) dlatego, że w obecnie obowiązującej wersji programu te wartości nie są określone. Zostały one oszacowane i wpisane do wersji programu wysłanej do akceptacji KE. Ponieważ wersja ta nie została jeszcze zatwierdzona nie można na razie wpisać tych wartości. IZ WRPO ma nadzieję, że dzięki akceptacji zmian w programie będzie można wprowadzić te wartości do systemu w 2012 roku. 10. Projekty duże Uwaga KE: Zgodnie z informacją ze sprawozdania rocznego wniosek Wielkopolskiej Sieci Szerokopasmowej powinien zostać przesłany do KE w pierwszym kwartale Prosimy o przedstawienie wyjaśnień opóźnienia na rocznym spotkaniu podsumowującym. Odpowiedź IZ: Projekt pt. Budowa Wielkopolskiej Sieci Szerokopasmowej jest jednym z największych pod względem finansowym i złożonym technicznie projektem w WRPO. Wymaga notyfikacji zarówno pomocy publicznej jak i akceptacji jako duży projekt. Szereg działań podejmowanych przez IZ jak i beneficjenta miała na celu sprawne i efektywne przejście przez procedury notyfikacyjne. Trwająca od listopada 2010 r. aktualizacja inwentaryzacji miała istotne znaczenie dla całego procesu notyfikacyjnego, gdyż KE oceniając proporcjonalny charakter zgłoszonych środków na poszczególnych obszarach wymaga zminimalizowania oferowanej pomocy państwa oraz potencjalnego zakłócenia konkurencji. Opracowanie więc szczegółowych map i analiza zasięgu ma kluczowe znaczenie dla powodzenia procesu. Należy zauważyć, że ustawa o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych nałożyła na Prezesa UKE obowiązek sporządzenia dla terytorium RP inwentaryzacji pokrycia istniejącą infrastrukturą telekomunikacyjną i publicznymi sieciami telekomunikacyjnymi zapewniającymi lub umożliwiającymi zapewnienie szerokopasmowego dostępu do Internetu. Inwentaryzacja na potrzeby Wielkopolskiej Sieci Szerokopasmowej (WSS), co oczywiste musiała także uwzględniać dane pochodzące z Urzędu Komunikacji Elektronicznej (Komisja Europejska i Jaspers zalecili ścisłą współpracę z UKE przy opracowaniu regionalnej inwentaryzacji sieci oraz zachowania zbieżności z przyszłą mapą UKE), które były w tym czasie dopiero w trakcie tworzenia. Rozpoczęcie więc w takich warunkach prenotyfikacji pomocy publicznej generowałoby konieczność permanentnych uzupełnień, korekt i wyjaśnień, które opóźniałyby właściwą notyfikację. Podkreślenia wymaga fakt pozytywnego wpływu na proces notyfikacyjny pomocy publicznej dotychczasowej praktyki decyzyjnej i jej wykorzystanie w projekcie budowy WSS. W szczególności uwzględnienie ustaleń poczynionych podczas prenotyfikacji Sieci Szerokopasmowej Polski Wschodniej, pozwala zwiększyć szansę na skrócenie czasu formułowania decyzji przez KE w przedmiotowym projekcie. Należy także zauważyć, że ustalenia poczynione z Komisją Europejską w czerwcu 2010 r. pozwoliły zdynamizować prace w projekcie. 20 lipca 2010 r. odbyło się spotkanie w siedzibie Jaspers w Warszawie, w którym uczestniczyli przedstawiciele UMWW, spółki Wielkopolska Sieć Szerokopasmowa S.A. (WSS S.A.), Jaspers, firm opracowujących dokumentację oraz przedstawiciel UKE, z którym zgodnie z zaleceniami KE ustalono dalsze działania. Już w sierpniu rozpoczął się złożony pod względem prawnym proces pozyskiwania inwestorów prywatnych do spółki WSS S.A. Negocjacje z inwestorami były wieloetapowe, uwzględniały wymogi KE. Transparentna, otwarta, przejrzysta procedura zakończyła się już w grudniu 2010 r. podpisaniem umowy inwestycyjnej. Równolegle do procesu pozyskania inwestorów spółka pracowała nad złożonym merytorycznie pod względem technicznym dokumentem niezbędnym do realizacji projektu, a więc Programem Funkcjonalno-Użytkowym. Zakończono w międzyczasie także konsultacje społeczne studium wykonalności, opracowano wniosek o dofinansowanie na 68

69 podstawie Rozporządzenia Rady 1828/2006. Wszystkie te czynności umożliwiły przystąpienie przez Instytucję Zarządzającą do weryfikacji kompletnej aplikacji z założeniami WRPO na lata października 2010 r. wnioskodawca złożył wniosek o dofinansowanie, w wyniku pozytywnej weryfikacji i rekomendacji Komisji Oceny Projektów Zarząd Województwa podjął decyzję o przyznaniu dofinansowania. 23 grudnia 2010 r. podpisano umowę o dofinansowanie. Ponadto od października 2010 r. przedstawiciele Wielkopolski uczestniczyli w regularnych spotkaniach Grupy Roboczej ds. Internetu Szerokopasmowego, która powstała z inicjatywy Komisji Europejskiej i Jaspers. W toku prowadzonych prac od października 2010 r. oraz pierwszego półrocza 2011 r. omawiane były m.in. kwestie pomocy publicznej, które zostały przez Grupę uznane jako wąskie gardło przy realizacji tego typu projektów. Wypracowane przez ten okres rozwiązania przyczyniły się do opracowania właściwego podejścia do pomocy publicznej oraz dokumentów prenotyfikacyjnych. Dokumentacja ponadto podlegała indywidualnym bieżącym konsultacjom z ekspertami Inicjatywy Jaspers, którzy wykorzystując swoje bogate doświadczenie przyczynili się do optymalnego sformułowania wymaganych dokumentów. 19 listopada 2010 r. Jaspers odniósł się do szeregu dokumentów, takich jak wniosek o dofinansowanie, studium wykonalności, analiza finansowa i ekonomiczna, umowa inwestycyjna, Program Funkcjonalno Użytkowy. Ustalenia poczynione w związku z tą dokumentacją pozwoliły w dalszym etapie przystąpić do sformułowania dokumentów prenotyfikacyjnych, które zachowują spójność ze wskazanymi powyżej. W toku prowadzonych prac ostatecznie 30 maja 2011 r. Jaspers w swoich wytycznych uznał, że opracowany materiał jest na tyle profesjonalnie opracowany, że zalecił rozpoczęcie procedury. Wymienione wyżej czynniki wpłynęły na rozpoczęcie 6 czerwca 2011 r. przed Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów procedury prenotyfikacyjnej. KE po zapoznaniu się z dokumentacją prenotyfikacyjną na spotkaniu 20 września 2011 r. nie zgłosiła uwag. Równocześnie ustalając dalsze kroki procedowania KE zapowiedziała, że notyfikowanie przedmiotowego projektu nastąpi po zakończeniu procedury związanej z projektem Sieci Szerokopasmowej Polski Wschodniej. Wyniki ustaleń poczynionych w Brukseli potwierdzają więc przyjęcie właściwego toku prac nad notyfikacją WSS uwzględniającą wyniki ustaleń notyfikacyjnych tożsamych projektów. Postęp prac notyfikacji pomocy publicznej będzie wpływał na czas rozpoczęcia notyfikacji dużego projektu. Dnia 17 listopada 2011 r. otrzymaliśmy z KE informację o zakończeniu procesu prenotyfikacyjnego, a 2 grudnia br. przesłaliśmy dokumentację do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. W sprawozdaniu zostały również uwzględnione rekomendacje do sprawozdań za 2007, 2008 i 2009 rok Jakościowa analiza wdrażania Uwaga KE: Sugerujemy, by do każdego priorytetu w tym sprawozdaniu został dodany pojedynczy paragraf podsumowujący główne osiągnięcia i wąskie gardła we wdrażaniu oraz wyjaśniający jak się to miało do oczekiwań Instytucji Zarządzającej i jak przyczyniło się do wypełniania celów; główne kroki podjęte by zmierzyć się z napotkanymi problemami, oczekiwaniami lub aspiracjami Instytucji Zarządzającej na następny okres programowania. Odpowiedź IZ: Zgodnie z sugestią KE w sprawozdaniu zawarto punkt dotyczący podsumowania głównych osiągnięć i wąskich gardeł w ramach każdego priorytetu. Jak widać z danych przedstawionych w sprawozdaniu realizacja programu przyspieszyła znacząco w 2010 roku i widać znaczący postęp, szczególnie finansowy. Jeśli chodzi o postęp rzeczowy to znaczna część projektów będzie zakończona w kolejnych latach i wtedy też będzie można go w pełni ocenić. Wąskie gardła opisano jedynie w Priorytecie V ze względu na fakt, iż wysoki poziom kontraktacji i dokonywanych 69

70 płatności wskazuje, że takie utrudnienia nie występują albo nie są na tyle znaczące by traktować je jako wąskie gardła. Wyzwania związane z przygotowywaniem projektów kluczowych Uwaga KE: Wyzwania związane z przygotowywaniem projektów kluczowych, a w szczególności projektów dużych realizowanych w ramach priorytetu II powinny być opisane. Odpowiedź IZ: W punkcie Analiza jakościowa zamieszczona została informacja o Indykatywnym Wykazie Indywidualnych Projektów Kluczowych i zmianach w Liście projektów dużych i kluczowych w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata Ponadto w sprawozdaniu znajduje się Tabela Szczegółowe informacje nt. stanu realizacji projektów kluczowych w ramach WRPO, w której przedstawiono dane o każdym projekcie kluczowym. Także w każdym Priorytecie opisano realizowane w jego ramach projekty kluczowe. Uzasadnienie dotyczące realizacji w Działaniu 2.7 Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego 3 projektów kluczowych Uwaga KE: Wymagane jest także zwięzłe uzasadnienie decyzji o wdrażaniu 3 projektów kluczowych w ramach Działania 2.7, zamiast pierwotnie planowanych wielu mniejszych projektów. Odpowiedź IZ: W ramach Działania 2.7 Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego początkowo planowano ogłoszenie konkursu. Jednakże Instytucja Zarządzająca WRPO uznała, że cel działania najlepiej zrealizują projekty mające zasięg większy niż lokalny. Projekt dotyczący Wielkopolskiej Sieci Szerokopasmowej ma charakter i zasięg regionalny, i jest szczególnie ważny dla rozwoju województwa. Ma na celu upowszechnienie i ułatwienie dostępu do Internetu poprzez rozbudowę sieci szerokopasmowej. Rozbudowa tej sieci jest jednym z czynników warunkujących rozwój sektora ICT jako jednego z kluczowych sektorów dla pobudzania rozwoju regionu. Jednocześnie jest projektem dużym i wyczerpuje znaczną część alokacji przeznaczonej na Działanie 2.7. Kolejny projekt dotyczący zastosowania technologii informacyjnych w działalności instytucji publicznych przygotowany przez Komendę Wojewódzką Policji w Poznaniu również ma charakter regionalny i wpływa na wzmocnienie potencjału rozwojowego województwa. Trzeci z projektów kluczowych obejmuje zasięgiem aglomerację poznańską. Projekt przewiduje stworzenie oraz uruchomienie Poznańskiej Elektronicznej Karty Aglomeracyjnej, która będzie narzędziem ułatwiającym codzienne życie mieszkańców aglomeracji poznańskiej, przyspieszy i usprawni sposób obsługi obywateli przez instytucje publiczne. Duże projekty Uwaga KE: W duchu poprzednich uwag Komisja chciałaby otrzymać zwięzłą ocenę stanu przygotowywania dużych projektów uwzględniającą główne wyzwania Instytucji Zarządzającej, z którymi się zmaga, zarówno te specyficzne, jaki i wspólne dla wszystkich trzech projektów. Skoro dwa projekty zostały dodane do indykatywnej listy dużych projektów, oryginalnie zawierającej tylko jeden projekt, należałoby zamieścić krótkie wyjaśnienie informujące o sposobie wyboru i strategii. Odpowiedź IZ: Szczegółowe informacje na temat stanu postępu dużych projektów zgodne z zaleceniami KE zawarte są w punkcie 5 Sprawozdania. W tym punkcie znajduje się także wyjaśnienie wyboru dwóch dużych projektów, które dodano do indykatywnej listy dużych projektów. 70

71 Wskaźniki Uwaga KE: Zaktualizowana tabela wskaźników kontekstowych również została przedstawiona, jednakże brak jest powiązania pomiędzy wskaźnikami programowymi/priorytetowymi a odpowiednimi wskaźnikami kontekstowymi zarówno w tabeli, jak i w tekście sprawozdania. To porównanie powinno być zawarte by stworzyć bardziej dokładny obraz osiągnięcia (celów). Odpowiedź IZ: Szczegółowa analiza dotycząca wskaźników znajduje się w punkcie Postęp finansowy i rzeczowy (dla wskaźników programowych) oraz w Analizie jakościowej dla każdego priorytetu (dla wskaźników priorytetowych). Zgodnie z sugestią KE dodano powiązanie pomiędzy wskaźnikami programowymi/priorytetowymi odpowiednimi wskaźnikami kontekstowymi w Tabeli 5 Wskaźniki kontekstowe, a analizę tych powiązań przedstawiono w analizie jakościowej każdego priorytetu. Ponadto w tabelach wskaźnikowych określone są wartości docelowe lub przedstawiony jest komentarz nt. oszacowania tych wartości w wyniku ewaluacji.. Wsparcie wg sektorów i kategorii Uwaga KE: Doceniamy, że w sprawozdaniu za 2009 rok część dotycząca grup docelowych i typów projektów została znacząco poprawiona, choć jest ograniczona głównie do Priorytetu I. Jednakże nie zawarto żadnych szczegółowych informacji nt. sektorów (przemysł lub usługi), do których pomoc była do tej pory skierowana. Ponadto w celu interpretacji Tabeli 3 w Załączniku I należałoby dołączyć zwięzłe podsumowanie nt. głównych kategorii interwencji, np. podsumowanie, które kategorie otrzymały większość pomocy (transport, innowacje, środowisko itd.) i wskazanie znaczących zmian alokacji pomiędzy kategoriami wynikających ze zmian polityki oraz realokacji. Zwięzła informacja o wspomnianych powyżej danych, skwantyfikowana tam gdzie jest to możliwe, powinna być zawarta. Odpowiedź IZ: Informacja nt. sektorów, do których skierowano wsparcie znajduje się w punkcie Postęp finansowy i rzeczowy. Natomiast interpretacja Tabeli 3 Podział kumulatywny przyznanego wkładu wspólnotowego wg kategorii zawarto w punkcie Informacja nt. podziału wykorzystania funduszy wg kategorii interwencji. Także w tym punkcie wskazano znaczące zmiany alokacji pomiędzy kategoriami wynikające z realokacji środków w ramach Priorytetów. Ewaluacja Uwaga KE: Sprawozdanie podsumowuje podjęte działania z uwzględnieniem ewaluacji programu, ewaluacji przeprowadzonych w okresie sprawozdawczym, ich rezultatów i rekomendacji. Pomimo to brak jest informacji o wykorzystaniu tych rekomendacji przez Instytucję Zarządzającą i Komitet Monitorujący. Jako, że ewaluacja może przyczyniać się do jakości wdrażania tylko wtedy, gdy jej rekomendacje są brane pod uwagę, Komisja chciałaby zachęcić IZ do zwiększenia wykorzystania ewaluacji, informowania KM o wdrażaniu rekomendacji oraz zawierania odpowiednich informacji w sprawozdaniu. Odpowiedź IZ: Badania ewaluacyjne zlecone przez IZ WRPO wraz z rekomendacjami i stanem ich realizacji zostały opisane w punkcie 2.7 Monitorowanie i ocena. Wzór sprawozdania Uwaga KE: Komisja chciałaby znów zasugerować zawarcie w sprawozdaniu krótkiego streszczenia w języku angielskim. Biorąc pod uwagę ilość informacji i danych zawartych w sprawozdaniu, dobrze byłoby 71

72 zwrócić większą uwagę na jego strukturę by poprawić jego czytelność, oraz zawrzeć wykaz skrótów i uzupełniony spis treści. Ze względów praktycznych, niektóre z najbardziej istotnych danych mogłyby być dostarczone w bardziej ustrukturyzowanej formie, takie jak informacje o konkursach i alokacjach na działania, poziom kontraktacji, liczba projektów itd. Użycie tabel lub wykresów tam gdzie jest to stosowne mogłoby pomóc to osiągnąć. Informacje o Priorytecie I w podpunkcie mogą służyć jako przykład tekstu, gdzie bardziej ustrukturyzowana prezentacja z pewnością poprawia jego czytelność. Odpowiedź IZ: Do sprawozdania dołączono streszczenie w języku angielskim. Ponadto poprawiono jego strukturę, zawarto bardziej szczegółowy spis treści, spis rycin, wykresów oraz tabel, a także wykaz skrótów. Więcej danych zostało również przedstawionych w postaci graficznej. Tabela finansowa Uwaga KE: Co się tyczy wiersza W tym wydatki związane z zakresem interwencji EFRR w tabeli finansowej, bardziej poprawnie byłoby podać aktualną wartość poniesionych wydatków z EFRR zamiast oznaczać to pole jako nd (nie dotyczy). Jeśli nie wykorzystano cross-financingu z EFS, w wierszu dotyczącym EFS pojawi się 0, a w następnym wierszu dotyczącym ERDF podana wartość będzie równa całkowitej wartości dla danego priorytetu. Odpowiedz IZ: Dane w Tabeli 2 Osie priorytetowe w podziale na źródło finansowania (w euro) w danym roku oraz narastająco dotyczące cross-financingu zostały przedstawione zgodnie z sugestią KE. Efektywność wdrażania finansowego Uwaga KE: Poza danymi finansowymi, które są przedstawiane w postaci tabel finansowych, włączając wydatki zadeklarowane przez beneficjentów oraz wydatki wypłacone beneficjentom przez organ odpowiedzialny, przydałoby się dostarczyć informacje nt. czasu potrzebnego na wypłatę środków beneficjentom (czas od zatwierdzenia wniosku o płatność do wypłaty środków na konto beneficjenta). To dałoby bardziej kompletny obraz wdrażania finansowego WRPO. W związku z tym, że Komisja jest świadoma tego, że pojawiły się problemy z zabezpieczeniem na czas wypłat na rzecz beneficjentów i została o tym poinformowana, oczekuje, że odpowiednia informacja mogłaby się również znaleźć w sprawozdaniu (np. w pkt. 2.3 Napotkane problemy we wdrażaniu). Odpowiedź IZ: Na podstawie analizy wniosków o płatność zatwierdzonych przez IZ WRPO do końca 2010 r. stwierdzono, że najczęściej płatność na konto beneficjenta dokonywana była w ciągu 7 dni od momentu zatwierdzenia wniosku o płatność. Wydłużenie czasu potrzebnego na wypłatę środków beneficjentom w stosunku do 2009 roku, wynika z faktu wpłynięcia pięć razy większej liczby wniosków o płatność niż w roku ubiegłym Informację zamieszczono w punkcie Postęp finansowy i rzeczowy. Problem z zabezpieczeniem na czas wypłat dla beneficjentów wraz z jego rozwiązaniem opisany został w punkcie 2.3 Napotkane znaczące problemy oraz podjęte środki zaradcze. 72

73 Ocena efektów modyfikacji Uwaga KE: Komisja docenia, że pkt odnosi się do rezultatów modyfikacji tabel finansowych z 2008 r., jednakże jest to dosyć ogólna informacja i nie w pełni odnosi się do uwag Komisji zgłoszonych w czasie modyfikacji. Sugerowano wtedy, aby efekty zmian oceniano strategicznie i intensywnie monitorowano w przyszłych raportach, w celu dostarczenia określonych informacji nt tego, jak szacunki dotyczące beneficjentów i projektów zostały zrealizowane podczas późniejszego wdrażania programu. Odpowiedź IZ: Zobowiązania, co do wkładu krajowego w realizację WRPO są przedmiotem monitorowania finansowego programu. Na tej podstawie można stwierdzić, iż są one sukcesywnie wypełniane, co świadczy o tym, iż ostatecznie, po zmianie, przyjęto właściwą metodę szacowania poziomu wkładu krajowego. IŻ WRPO nie widzi natomiast możliwości monitorowania wpływu samej zmiany metody liczenia poziomu wkładu krajowego z liczenia w stosunku do wkładu publicznego na liczenie w stosunku do wkładu publicznego i prywatnego łącznie, jakiej dokonaliśmy na początku realizacji programu. IZ WRPO metodę tę skorygowała, na co uzyskała zgodę KE i teraz tylko taką stosuje. Jest to sytuacja lepsza z punktu widzenia zarządzania programem. Dzięki niej IZ WRPO uniknęła szacowania, jaki ostatecznie odsetek beneficjentów będą stanowić podmioty publiczne, a jaki prywatne, oraz, jaka część projektów będzie podlegać zasadom pomocy publicznej. W konsekwencji, o wyborze projektów decyduje ich jakość i efektywność, a nie rodzaj beneficjenta. Pierwotnie przyjęta metoda liczenia poziomu wkładu w stosunku do podmiotów publicznych, mogła wymuszać sterowanie rodzajami projektów i beneficjentów podczas konkursów, z pominięciem kryteriów jakościowych. Podstawą oceny słuszności wyboru metody liczenia jest monitoring finansowy WRPO, z którego wynika, że jest ona skuteczna, bowiem zobowiązania sukcesywnie są realizowane. Z kolei porównanie metod wymagałoby stosowania obydwu równocześnie, co nie jest możliwe. Odpowiedź została przekazana KE jako dodatkowe informacje do AIR 2009 a temat został omówiony podczas spotkania dorocznego z KE. Monitorowanie i sprawozdawanie z inżynierii finansowej Uwaga KE Wobec rosnącej liczby instrumentów pomocy zwrotnej będących w użyciu, niezbędne jest ustalenie systematycznego monitorowania i sprawozdawczości z instrumentów inżynierii finansowej oferowanych przez fundusze pożyczkowe i poręczeniowe, fundusze kapitału podwyższonego ryzyka (venture capital) (JEREMIE) i JESSICA (pożyczki i kapitał własny) w celu umożliwienia DG REGIO lepszego monitorowania postępu w Państwach Członkowskich. Dlatego prosimy Państwa o ujęcie w przyszłym sprawozdaniu rocznym następujących informacji: podstawowe informacje nt. wykorzystywanych instrumentów (rodzaj instrumentu, menedżer funduszu, specyfika funduszy tj. forma prawna, źródła finansowania itp.). postęp w wypłatach środków na rzecz przedsiębiorców (projekty zatwierdzone, aktualne wydatkowanie, liczba utrzymanych i utworzonych miejsc pracy itp.). następnie w zależności od rodzaju instrumentu: schemat pożyczkowy - liczba udzielonych pożyczek i ich wartość (wartość pozostała do spłacenia); zwroty do funduszy; liczba niespłaconych pożyczek i ich wartość itp. poręczenia - liczba i wartość udzielonych poręczeń, liczba i wartość wymagalnych poręczeń (gdzie MSP nie były w stanie zwrócić pożyczki), liczba i wartość niespłaconych poręczeń. fundusze podwyższonego ryzyka (venture capital) - liczba i wartość zainwestowana w MSP; liczba i wartość spłacona przez przedsiębiorców, liczba i wartość zwrócona do funduszy, inwestycje umorzone itp. 73

74 Odpowiedź IZ: Szczegółowa informacja zgodna z zaleceniami KE znajduje się w punkcie Cross-financing Uwaga KE: Podana jest informacja, że mechanizm finansowania krzyżowego pozwalający na sfinansowanie do 10% wartości kosztów kwalifikowalnych projektu w ramach priorytetu/działania z EFS, nie został do tej pory użyty i na chwilę obecną jego użycie nie jest przewidziane. Instytucja Zarządzająca jest proszona o dostarczenie wyjaśnienia dlaczego żaden z projektów przewidujących wykorzystanie zasady cross-financingu nie został złożony przez beneficjentów, ani wdrożony, i czy jest możliwa jakaś zmiana w tej kwestii. Komplementarne użycie EFS mogłoby otworzyć interesujące możliwości np. w przypadku projektów kluczowych w obszarze społeczeństwa informacyjnego. Odpowiedź IZ: Wyjaśnienie ws. braku projektów z wykorzystaniem cross-financingu zostało przekazane KE jako dodatkowe informacje do AIR W 2010 roku takie projekty się pojawiły, jednakże ich wydatki nie były jeszcze w okresie sprawozdawczym zawarte w deklaracjach i dlatego brak takich danych w Tabeli 2 Osie priorytetowe w podziale na źródła finansowania. Dane na podstawie podpisanych umów są natomiast przedstawione w punkcie Cross-financing. Zasada partnerstwa Uwaga KE: Komisja docenia zaprezentowane informacje odnoszące się do uwzględniania zasady partnerstwa na rożnych etapach, od programowania do ewaluacji, jak i przykłady działań związanych z realizacją zasady partnerstwa. Niemniej, zaleca się uzupełnienie tych informacji o dane nt. całkowitej wartości zakontraktowanych środków na realizację projektów partnerskich. Ciekawe byłoby również włączenie odpowiednich informacji nt. partnerstwa publiczno-prywatnego, które powinno być ustalone w ramach wdrażania programu. Odpowiedź IZ: W punkcie zawarto informacje o projektach partnerskich realizowanych w ramach programu m.in. dane nt. całkowitej wartości zakontraktowanych środków na realizację projektów partnerskich oraz informacje nt. partnerstwa publiczno-prywatnego. Zmiany w kontekście realizacji programu operacyjnego Uwaga KE: Pkt. 2.4 dostarcza niezbędnych informacji nt. sytuacji gospodarczej w jakiej program operacyjny jest wdrażany. Mimo, iż można przyjąć, że większość opisu odnosi się do skali kraju, ale również do sytuacji w Wielkopolsce, sugeruje się rozdzielenie poziomu kraju oraz regionu i większe skupienie się na tym drugim. Odpowiedź IZ: W sprawozdaniu opisano sytuację społeczno-gospodarczą w jakiej realizowany jest program. Większość informacji odnosi się do skali kraju ze względu na dostępność danych (dane otrzymano z MRR). W momencie przygotowywania sprawozdania dostępne są tylko niektóre dane dla województw mogące pomóc nakreślić tą sytuację (i te dane są wykorzystane w sprawozdaniu). Jednakże większość tendencji zaobserwowanych w kraju można odnieść także do regionów. W sprawozdaniu zawarto także informacje nt. działań IZ WRPO i KM WRPO zmierzających do jak najbardziej sprawnego wdrażania programu i efektywnego wydawania środków. 74

75 Pomoc ponownie wypłacona lub wykorzystana Uwaga KE: W tej części raportu przedstawione są informacje nt. kwot odzyskanych i ponownie wykorzystanych w ramach Priorytetu VII w wyniku wykrytych nieprawidłowości, ale rodzaj wykrytych nieprawidłowości nie został określony. Taki opis razem z informacją nt. środków podjętych w celu zapewnienia, że podobne nieprawidłowości ponownie się nie pojawią także we wdrażaniu innych osi priorytetowych, powinien zostać uzupełniony. Odpowiedź IZ: Odpowiednie informacje zawarte są w punkcie Pomoc ponownie wypłacona lub wykorzystana. Sprawozdawczość finansowa Uwaga KE: Komisja chciałaby przypomnieć, że w deklaracjach wydatków powinna zostać ujęta całkowita kwota wydatków kwalifikowalnych poniesionych przez beneficjentów, niezależnie od sposobu wyliczania wkładu wspólnotowego. Zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 539/2010 z 16 czerwca 2010 r. Art. 67 2(b) został zastąpiony przez następujący tekst: b) dane ilościowe dotyczące wskaźników finansowych, o których mowa w art. 66 ust. 2, wyrażające skumulowane informacje o wykonaniu finansowym programu operacyjnego, z wyszczególnieniem dla każdej osi priorytetowej: całkowitej kwoty poświadczonych wydatków kwalifikowalnych poniesionych przez beneficjentów oraz odpowiadającego wkładu publicznego; stosunku między całkowitą kwotą poświadczonych wydatków kwalifikowalnych poniesionych przez beneficjentów oraz całkowitym finansowaniem programu, w tym finansowaniem unijnym i wkładem krajowym. Podobny format powinien zostać zachowany w kolejnych sprawozdaniach. Instrukcja krajowa powinna zostać odpowiednio zaktualizowana uwzględniając to nowe podejście w przyszłych sprawozdaniach. Odpowiedź IZ: Tabela 2 Osie priorytetowe w podziale na źródło finansowania została przygotowana zgodnie z sugestią KE (wg nowej zaktualizowanej instrukcji). Ponadto w Załączniku X Pismo KE po spotkaniu rocznym i odpowiedź IZ WRPO zostały zamieszczone Rekomendacje KE dla Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata po Rocznym Spotkaniu podsumowującym wdrażanie RPO z dnia (data pisma r.) Rekomendacje IZ i innych instytucji Rekomendacje IZ WRPO dotyczące dalszego przebiegu realizacji WRPO: zakontraktowanie i wydatkowanie wszystkich pozostałych w Programie środków, szczególnie dodatkowych środków z Krajowej Rezerwy Wykonania oraz Dostosowania Technicznego, przeprowadzenie ewentualnych realokacji środków między działaniami. Powyższe działania są lub będą dokonywane przy współudziale KM WRPO. W okresie sprawozdawczym KM WRPO nie przyjmował rekomendacji dotyczących dalszego przebiegu realizacji Programu. 75

76 Instrumenty inżynierii finansowej Inicjatywa JEREMIE Inicjatywa JEREMIE - Joint European Resources for Micro-to-Medium Enterprises (wspólne europejskie zasoby dla małych i średnich przedsiębiorstw) jest nowym mechanizmem pozadotacyjnego wsparcia mikro, małych i średnich przedsiębiorstw ze środków publicznych ustanowionym przez Komisję Europejską, odchodzącym od tradycyjnego dotacyjnego wsparcia instrumentów finansowych na rzecz mechanizmu odnawialnego (rewolwingowego). Decyzją ZWW z czerwca 2009 r. Menadżerem Funduszu Powierniczego inicjatywy JEREMIE w Wielkopolsce został Bank Gospodarstwa Krajowego. W dniu 21 lipca 2009 r. została podpisana umowa z BGK na realizację projektu pt. Wsparcie przedsiębiorczości poprzez rozwój instrumentów inżynierii finansowej w ramach inicjatywy JEREMIE w Wielkopolsce, na podstawie której alokowano do Funduszu Powierniczego kwotę ,48 euro ( ,00 zł), w tym dofinansowanie UE ,86 euro ( ,00 zł). W województwie wielkopolskim wdrażanie inicjatywy JEREMIE oparto na trójszczeblowym schemacie, w ramach którego Menadżer Funduszu Powierniczego kieruje środki do pośredników finansowych, którzy to oferują zwrotne produkty finansowe ostatecznym beneficjentom. Dzięki odpowiednio zaprojektowanym produktom (pożyczki, poręczenia), wsparcie trafia do przedsiębiorstw, które ze względu na brak albo skromną historię kredytową lub brak wystarczających zabezpieczeń, nie są dla sektora komercyjnego wiarygodnymi partnerami. Dzięki temu, na pomoc mogą liczyć w szczególności projekty innowacyjne, realizowane w oparciu o nowoczesne technologie. Rycina 2. Schemat struktury inicjatywy JEREMIE Przeniesienie środków WRPO na instrumenty finansowe dla MŚP Fundusz Powierniczy JEREMIE zarządzany przez Menadżera - BGK Pośrednicy finansowi Instrumenty finansowe oferowane przez pośredników finansowych: - pożyczki globalne - poręczenia portfelowe - reporęczenia - linie finansowe - wsparcie kapitałowe funduszy typu mezzanine (łączących kapitał własny i bankowy) Źródło: UMWW Produkty finansowe wdrażane przez pośredników finansowych w ramach inicjatywy JEREMIE: Pożyczka globalna Określony limit środków Funduszu Powierniczego (linia kredytowa) przeznaczony dla pośredników finansowych udzielających bezpośredniego wsparcia finansowego w formie pożyczek lub równoważnych produktów pożyczkowych dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Reporęczenie Określony limit środków Funduszu Powierniczego na reporęczenia przeznaczony dla pośredników finansowych oferujących zabezpieczenia pod bezpośrednie wsparcie finansowe. Limit środków przeznaczony na reporęczenia dla pośredników finansowych na zabezpieczenie spłaty zobowiązań wynikających z udzielonych przez nich poręczeń za zobowiązania mikro, małych i średnich przedsiębiorstw z tytułu kredytów i pożyczek. 76

77 Poręczenie portfelowe Określony limit środków Funduszu Powierniczego na poręczenia dla pośredników finansowych udzielających bezpośredniego wsparcia finansowego w formie kredytów lub produktów równoważnych. Limit środków przeznaczony na poręczenia dla pośredników finansowych na zabezpieczenie spłaty zobowiązań wynikających z udzielonych przez nich kredytów i pożyczek za zobowiązania mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Podmioty aktualnie wdrażające instrumenty inżynierii finansowej w Wielkopolsce: Menadżer Funduszu Powierniczego Menadżerem Funduszu Powierniczego JEREMIE Województwa Wielkopolskiego w ramach WRPO na lata jest Bank Gospodarstwa Krajowego w Warszawie. Pośrednicy finansowi w ramach produktu finansowego: Pożyczka globalna Fundacja Kaliski Inkubator Przedsiębiorczości Kaliski Inkubator Przedsiębiorczości jest fundacją, która jako partner władz samorządowych miasta Kalisza, wspiera zadania rozwoju gospodarczego i pomocy społecznej w mieście i regionie. Celem jej jest wsparcie wszelkich działań, które przyczyniają się do rozwoju Wielkopolski. Promuje idee przedsiębiorczości i proaktywności. Wspiera przedsiębiorców, a także zachęca do tworzenia nowych firm. Ponadto szkoli bezrobotnych oraz udziela bezpłatnych porad dla wszystkich zainteresowanych zakładaniem własnej działalności lub uzyskaniem pożyczki. Polska Fundacja Przedsiębiorczości Polska Fundacja Przedsiębiorczości (PFP) z siedzibą w Szczecinie funkcjonuje od 1997 roku i jest instytucją ukierunkowaną na pomoc w tworzeniu i rozwoju mikro, małych i średnich przedsiębiorstw w całej Polsce ze szczególnym uwzględnieniem firm z obszaru Polski Północno - Zachodniej. Będąc kontynuatorem działalności Kanadyjsko-Polskiej Fundacji Przedsiębiorczości, Fundacja proponuje polskim mikro, małym i średnim przedsiębiorstwom pomoc finansową i szkoleniowo doradczą. Stowarzyszenie Ostrzeszowskie Centrum Przedsiębiorczości Stowarzyszenie jest organizacją działającą na zasadach niekomercyjnych, utworzoną z inicjatywy Urzędu Miasta i Gminy w Ostrzeszowie w 1994 r. Jest organizacją pozarządową, która jako partner dla władz samorządowych Ostrzeszowa wspiera zadania rozwoju gospodarczego i pomocy społecznej dla mieszkańców miasta i regionu. Głównym celem statutowym Stowarzyszenia jest stwarzanie korzystnych warunków rozwoju przedsiębiorczości w Ostrzeszowie i regionie. Dla realizacji tego celu został uruchomiony w styczniu 1995r. Inkubator Przedsiębiorczości ułatwiający start nowopowstającym i rozwój istniejącym podmiotom gospodarczym. Stowarzyszenie Ostrowskie Centrum Wspierania Przedsiębiorczości Stowarzyszenie Ostrowskie Centrum Wspierania Przedsiębiorczości powstało z inicjatywy obywatelskiej mieszkańców miasta Ostrowa Wielkopolskiego zgodnie z projektem Strategii Rozwoju Gospodarczego Ostrowa Wielkopolskiego. Zadaniem tego podmiotu jest świadczenie usług o charakterze informacyjnym, doradczym, szkoleniowym i finansowym, skierowanych do osób prowadzących małe i średnie przedsiębiorstwa, rozpoczynających działalność gospodarczą, osób bezrobotnych, młodzieży oraz osób pragnących podnosić swoje umiejętności i kwalifikacje. Wielkopolska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Sp. z o.o. Utworzenie Wielkopolskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości Sp. z o.o. związane było z koniecznością powołania podmiotu, który oprócz działalności edukacyjnej, mógłby świadczyć pomoc zwłaszcza małym przedsiębiorcom w postaci udzielania pożyczek. 77

78 Przedmiotem działalności Spółki jest świadczenie pomocy małym przedsiębiorcom działającym na obszarze województwa wielkopolskiego w rozwijaniu aktywizacji gospodarczej poprzez udzielanie pożyczek oraz prowadzenie szkoleń, kursów i innych form edukacji ekonomicznej, promocję eksportu, organizowanie współpracy przedsiębiorstw Wielkopolski z partnerami zagranicznymi. Pośrednicy finansowi w ramach produktu finansowego: Reporęczenie Fundusz Rozwoju i Promocji Województwa Wielkopolskiego S.A. Fundusz Rozwoju i Promocji Województwa Wielkopolskiego S.A. został powołany przez Zarząd Województwa Wielkopolskiego, uchwałą z dnia 29 grudnia 2001r. Początkowo Fundusz został wyposażony w kapitał w wysokości zł, a jedynym akcjonariuszem spółki było Województwo Wielkopolskie. Obecnie kapitał FRiPWW S.A. wynosi zł, co czyni wielkopolski fundusz, jednym z największych pod względem wielkości kapitału, funduszem poręczeniowym w Polsce. Fundusz należy do sieci regionalnych funduszy poręczeniowych, działających na terenie większości województw w kraju. Fundusze te dysponują wielomilionowymi kapitałami, spełniając zadanie ułatwiania przedsiębiorcom dostępu do finansowania zewnętrznego. Jarociński Fundusz Poręczeń Kredytowych Sp. z o.o. Celem działalności spółki jest czynne wspieranie MSP prowadzących działalność na terenie Wielkopolski, ich aktywizacja oraz walka z bezrobociem poprzez: inicjowanie przedsięwzięć biznesowych, angażowanie się w przedsięwzięcia kapitałowe i inwestycyjne doradztwo w tym zakresie, a także ułatwianie dostępu MSP oraz osobom bezrobotnym chcącym podjąć działalność gospodarczą do finansowania dłużnego, w drodze udzielania pożyczek i poręczeń. Poznański Fundusz Poręczeń Kredytowych Sp. z o.o. Poznański Fundusz Poręczeń Kredytowych Sp. z o.o. powstał w 1999 roku z inicjatywy Władz Miasta Poznania i Banku PKO BP S.A. Jego podstawowym zadaniem jest wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw działających na terenie aglomeracji poznańskiej i województwa wielkopolskiego poprzez udzielanie poręczeń spłaty kredytów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Z oferty Funduszu mogą skorzystać przedsiębiorstwa, które posiadają zdolność kredytową, ale nie dysponują wystarczającym zabezpieczeniem. Efektem tych działań jest rozwój lokalnej przedsiębiorczości i powstawanie nowych miejsc pracy. Samorządowy Fundusz Poręczeń Kredytowych Sp. z o.o. Samorządowy Fundusz Poręczeń Kredytowych Sp. z o.o. powstał w 2003 roku jako inicjatywa władz samorządowych. Oferuje zabezpieczenia spłaty kredytów i pożyczek dla przedsiębiorców z terenu województwa wielkopolskiego. Dzięki udzielonym poręczeniom kredytów/pożyczek bankowych dla mikro, małych i średnich przedsiębiorców, Spółka przyczynia się do ich rozwoju. W 2011 roku ogłoszone zostały następujące konkursy na wybór pośredników finansowych: Konkurs dla Produktu Poręczenie Portfelowe na kwotę PLN, Konkurs dla Produktu Pożyczka Globalna na kwotę PLN, Konkurs dla Produktu Reporęczenie na kwotę PLN; W 2011 roku Menadżer Funduszu Powierniczego zawarł 5 nowych Umów Operacyjnych I Stopnia i w związku z tym instrumenty finansowe dla MSP z województwa wielkopolskiego oferowane były w sumie w ramach 14 Umów Operacyjnych I Stopnia zawartych z 9 Pośrednikami Finansowymi, wyłonionymi w trakcie konkursów dla produktów Pożyczka Globalna oraz Reporęczenie. 78

79 Tabela 11. Środki udostępnione pośrednikom finansowym do końca 2011 roku w ramach zawartych Umów Operacyjnych I Stopnia Całość EFRR FP JEREMIE BP Środki prywatne ,00 zł , ,00 zł , ,00 zł ,91 0,00 zł 0,00 Źródło: Dane BGK (FROM) Tabela 12. Całość Środki przekazane ostatecznym beneficjentom (MSP) do końca 2011 roku EFRR FP JEREMIE BP Środki prywatne (pośredników finansowych i banków) ,12 zł , ,80 zł , ,27 zł , ,06 zł ,30 Źródło: Dane BGK (FROM) Do końca 2011 roku Pośrednicy Finansowi wsparli łącznie podmiotów MŚP działających na terenie województwa wielkopolskiego, z którymi podpisali Umowy Operacyjne II Stopnia. Tabela 13. Umowy w ramach JEREMIE wg rodzajów instrumentów finansowych Liczba umów z MSP Źródło: Dane BGK (FROM) Łączna kwota ,56 zł , ,84 zł , ,72 zł ,92 Ogółem Reporęczenie Pożyczka globalna Środki Funduszu Powierniczego JEREMIE ,06 zł , ,06 zł , ,00 zł ,92 Tabela 14. Realizacja Operacji II Stopnia w 2011 r. w ramach instrumentu finansowego Reporęczenie Typ przedsiębiorstwa Liczba umów Wartość umów Kwota wsparcia mikro 794 małe ,91 zł , ,00 zł , ,70 zł , ,00 zł ,10 średnie ,93 zł ,36 zł

80 , ,82 razem 1123 Źródło: Dane BGK (FROM) ,84 zł , ,06 zł ,49 Tabela 15. Realizacja Operacji II Stopnia w 2011 r. w ramach instrumentu finansowego Pożyczka Globalna Typ przedsiębiorstwa Liczba umów Wartość umów Kwota wsparcia mikro ,72 zł ,80 zł małe ,00 zł ,20 zł średnie ,00 zł ,00 zł razem ,72 zł ,00 zł Źródło: Dane BGK (FROM) 80

81 Rycina 3. Rozmieszczenie beneficjentów wspartych w ramach Inicjatywy JEREMIE umowa pożyczki/poręczenia Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BGK (FROM) 81

82 Postęp rzeczowy realizacji projektu na koniec 2011r. w zakresie wskaźników produktu: Liczba wspartych funduszy pożyczkowych i poręczeniowych został zrealizowany na poziomie 90,00% Kwota wsparcia funduszy pożyczkowych i poręczeniowych został zrealizowany na poziomie 37,19% w zakresie wskaźników rezultatu: Liczba przedsiębiorstw wspartych przez fundusze pożyczkowe i poręczeniowe został zrealizowany na poziomie 21,52% Wartość udzielonych instrumentów mikrofinansowania (pożyczek) został zrealizowany na poziomie 9,17% Wartość udzielonych instrumentów poręczeniowych został zrealizowany na poziomie 8,10% Łączna suma wsparcia w ramach inicjatywy JEREMIE został zrealizowany na poziomie 8,48% Uwaga: Przy wyliczaniu wskaźników rezultatu drugiego, trzeciego i czwartego jako wartość udzielonego wsparcia nie jest brana pod uwagę wysokość wkładu własnego Pośrednika Finansowego. Informacje o nieprawidłowościach W okresie sprawozdawczym nie wykryto nieprawidłowości w zakresie wdrażania Inicjatywy JEREMIE. Opis napotkanych problemów wraz z podjętymi działaniami zaradczymi W okresie sprawozdawczym nie zidentyfikowano problemów w zakresie wdrażania Inicjatywy JEREMIE. Inicjatywa JESSICA Inicjatywa JESSICA - Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas (wspólne europejskie wsparcie dla zrównoważonych / trwałych inwestycji na obszarach miejskich) została stworzona z myślą o wsparciu rewitalizacji obszarów problemowych w miastach i dostosowaniu ich do wymogów współczesności. Celem inicjatywy JESSICA jest nadanie nowych funkcji społeczno-gospodarczych zdegradowanym obszarom miejskim, celem zwiększenia ich atrakcyjności gospodarczej i inwestycyjnej oraz poprawy warunków życia mieszkańców. W ten sposób JESSICA umożliwia eksploatację niewykorzystanych dotąd atutów miast. Inicjatywa JESSICA realizowana jest w ramach Priorytetu I Konkurencyjność Przedsiębiorstw Działanie 1.4 Wsparcie przedsięwzięć powiązanych z Regionalną Strategią Innowacji oraz Priorytetu IV Rewitalizacja obszarów problemowych Działanie 4.1 Rewitalizacja obszarów miejskich. W województwie wielkopolskim inicjatywa JESSICA wdrażana jest w oparciu o trójszczeblowy schemat implementacyjny. Menadżerem funduszu został Europejski Bank Inwestycyjny, z którym w dniu 29 kwietnia 2009 r. została podpisana Umowa o finansowaniu Funduszu Powierniczego JESSICA. Na podstawie podpisanej umowy została przekazana kwota ogółem w wysokości euro. W dniu 14 czerwca 2010 r. podpisany został pierwszy, a 27 stycznia 2011 r. drugi aneks do ww. umowy. 82

83 Rycina 4. Schemat struktury inicjatywy JESSICA Przeniesienie środków WRPO Fundusz Powierniczy JESSICA zarządzany przez EBI Fundusz Rozwoju Obszarów Miejskich zarządzany przez BGK Instrumenty finansowe oferowane przez BGK: - preferencyjne pożyczki Przykładowi beneficjenci: - przedsiębiorcy, - samorządy, - spółki komunalne, - jednostki kultury, - uczelnie wyższe, -jednostki naukowe, - kościoły i związki wyznaniowe, - administracja rządowa, - spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe, - instytucje otoczenia biznesu, itp. Źródło: Opracowanie własne Europejski Bank Inwestycyjny za pośrednictwem wybranego Funduszu Rozwoju Obszarów Miejskich finansuje inwestycje w partnerstwa publiczno-prywatne oraz inne projekty miejskie ujęte w zintegrowanych planach trwałego rozwoju obszarów miejskich. Rolę FROM w województwie wielkopolskim pełni Bank Gospodarstwa Krajowego. Do BGK przekazano kwotę ,11 euro ( ,91 zł). Projekty finansowane są/mogą być za pomocą preferencyjnych pożyczek udzielanych na maksymalnie 75 % całkowitych kosztów kwalifikowanych projektu miejskiego. Okres spłaty pożyczki wynosić może maksymalnie 20 lat, z karencją w spłacie kapitału do 4 lat. Oprocentowanie pożyczki oparte jest na stopie referencyjnej Narodowego Banku Polskiego, pomniejszonej o tzw. wskaźnik społeczny (w zależności od wpływu projektu na czynniki społeczne, wskaźnik ten przyjmuje wartość od 0 do 2 punktów procentowych). 29 października 2010 r. rozpoczął się otwarty i nieograniczony nabór wniosków o pożyczkę. Konkurs ma charakter otwarty, co oznacza, że wnioski przyjmowane są aż do wyczerpania puli pieniędzy przeznaczonych na realizację Inicjatywy JESSICA w Wielkopolsce. W okresie sprawozdawczym do FROM wpłynęło 13 propozycji Projektów Miejskich. Jeden projekt został odrzucony ze względu na niekwalifikowanie się do wsparcia w ramach inicjatywy a kolejny został wycofany przez projektodawcę. Do 31 grudnia 2011r. podpisano 4 umowy inwestycyjne na realizację 4 projektów miejskich o wartości ,15 euro ( ,09 zł), co stanowi ponad 31% funduszy JESSICA pierwotnie otrzymanych przez FROM. Rewitalizacja zdegradowanych obszarów przy ul. Małachowskiego w Poznaniu i budowa Centrum Biurowego Podwale środki z JESSICA ,93 euro ( zł); 83

84 Rycina 5. Projekt realizowany w ramach inicjatywy JESSICA - Rewitalizacja zdegradowanych obszarów przy ul. Małachowskiego w Poznaniu i budowa Centrum Biurowego Podwale Źródło: Inwestor Celem projektu jest stworzenie nowoczesnego budynku biurowego z przeznaczeniem na wynajem, poprzez modernizację nieruchomości poprzemysłowej, położonej na obszarze dysfunkcyjnym zlokalizowanym na terenie miasta Poznania. Realizacja projektu przyczyni się m.in. do minimalizacji efektów wykluczenia społecznego mieszkańców poprzez udostępnienie powierzchni szkoleniowej i organizację bezpłatnych warsztatów/kursów, a także do poprawy bezpieczeństwa na terenie przyległym do inwestycji w wyniku zainstalowania sieci kamer i jej zintegrowania z systemem monitoringu miejskiego. Zmiana sposobu użytkowania budynku biurowo-warsztatowego na budynek kulturalnooświatowy z przebudową i dobudową w Koźminie Wielkopolskim środki z JESSICA ,84 euro ( zł); Rycina 6. Projekt realizowany w ramach inicjatywy JESSICA - Zmiana sposobu użytkowania budynku biurowo-warsztatowego na budynek kulturalno-oświatowy z przebudową i dobudową w Koźminie Wielkopolskim Źródło: UMWW Projekt polega na zmianie sposobu użytkowania budynku biurowo-warsztatowego na budynek kulturalno-oświatowy z przebudową i dobudową. Obiekt zaadaptowany zostanie na cele kulturalnooświatowe, tzw. Centrum Kultury (pracownia muzyczna, studio nagrań, pracownia plastyczna, sala taneczna wraz z szatniami, pomieszczenia dla chóru i orkiestry dętej, sala widowiskowa, sala konferencyjna). Rewitalizacja obszarów poprzemysłowych w centrum Leszna poprzez budowę Galerii Goplana środki z JESSICA ,06 euro ( zł); 84

85 Rycina 7. Projekt realizowany w ramach inicjatywy JESSICA - Rewitalizacja obszarów poprzemysłowych w centrum Leszna poprzez budowę Galerii Goplana Źródło: Inwestor Realizacja tego projektu doprowadzi do powstania trzypoziomowej galerii handlowej ze 120 lokalami handlowo-usługowymi. Inwestycja ma zostać zlokalizowana na terenie poprzemysłowym po byłych zakładach produkcyjnych w samym centrum Leszna, który obecnie jest nieużytkowany i zaniedbany. Dodatkowo inwestor bezpłatnie udostępni miastu powierzchnie w odnowionej, zabytkowej kamienicy, która przeznaczona zostanie pod bibliotekę multimedialną bądź centrum turystyczne. Budowa Parku Technologicznego w Poznaniu etap II środki z JESSICA ,33 euro ( ,09 zł). Rycina 8. Projekt realizowany w ramach inicjatywy JESSICA - Budowa Parku Technologicznego w Poznaniu etap II Źródło: Inwestor Pożyczka umożliwi przeprowadzenie drugiego etapu kompleksowej inwestycji, w wyniku której powstanie nowoczesny park technologiczny, który oferować będzie młodym przedsiębiorcom korzystne i komfortowe warunki do rozpoczęcia oraz prowadzenia działalności gospodarczej. Dodatkowo realizacja Projektu umożliwi nadanie rewitalizowanemu obszarowi nowych funkcji. Efektem będzie m.in. jego ponowne połączenie ze strukturą gospodarczą i funkcjonalną miasta. Obszar zlokalizowany jest w strefie zindustrializowanej, w niewielkiej odległości od centrum miasta, którego potencjał obecnie nie jest w pełni wykorzystywany. Ponadto projekt Rewitalizacja budynku byłego kasyna wojskowego i stworzenie centrum konferencyjno-szkoleniowego został zaakceptowany przez Fundusz Rozwoju Obszarów 85

86 Miejskich, ale umowa została podpisana po zakończeniu okresu sprawozdawczego. Wartość przyznanej temu projektowi pożyczki wynosi około ,95 euro ( zł). Zgodnie z informacjami przekazanymi przez FROM, do końca 2011 r. środki nie zostały jeszcze wypłacone na rzecz Projektów Miejskich. Postęp rzeczowy realizacji projektu na koniec 2011r. W miarę postępów w realizacji inicjatywy JESSICA w województwie wielkopolskim przewidywane wskaźniki na poziomie Menadżera Funduszu Powierniczego dotyczące liczby wspartych funduszy powierniczych JESSICA oraz przekazanej Funduszowi kwoty wsparcia zostały osiągnięte. Ze względu na fakt, że fundusze JESSICA nie zostały jeszcze zainwestowane w Projekty Miejskie ocena postępu realizacji inicjatywy oraz analiza stopnia realizacji prognozowanych wskaźników produktu i rezultatu na poziomie FROM na tym etapie nie jest możliwa do przeprowadzenia. Planowane działania w ramach Inicjatywy JESSICA: W bliskiej perspektywie czasowej Fundusz Rozwoju Obszarów Miejskich planuje kontynuować ocenę wniosków, składanych przez projektodawców w ramach konkursu, otwartego przez BGK w październiku 2010 r. FROM ma również zamiar podjąć odpowiednie działania promocyjne i informacyjne w celu zwiększenia zainteresowania inicjatywą JESSICA, w tym, we współpracy z EBI, cyklu szkoleń dla beneficjentów końcowych, w celu wsparcia dalszego rozwoju inicjatywy oraz PPP w sektorze miejskim w województwie wielkopolskim. Informacje o nieprawidłowościach W okresie sprawozdawczym nie wykryto nieprawidłowości w zakresie wdrażania Inicjatywy JESSICA. Opis napotkanych problemów wraz z podjętymi działaniami zaradczymi W okresie sprawozdawczym nie zidentyfikowano problemów w zakresie wdrażania Inicjatywy JESSICA. 86

87 Realizacja założeń Strategii UE 2020 Strategia UE 2020 Strategia Europa 2020, którą przyjęto w 2010 r. zakłada przede wszystkim stworzenie większej liczby miejsc pracy i podniesienie standardu życia. Wraz z wejściem w życie nowej strategii zakończył się okres obowiązywania Strategii Lizbońskiej, której poziom realizacji przedstawia tabela poniżej. Tabela 16. Poziom realizacji Strategii Lizbońskiej Kod Kategoria interwencji Liczba podpisanych umów Dofinansowanie UE w zł (realizacja) Dofinansowanie UE w euro (realizacja) Wydatki "lizbońskie" w euro Udział wydatków w priorytecie (%) PRIORYTET I KONKURENCYJNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW Badania i rozwój technologiczny, innowacje i przedsiębiorczość , , ,00 96,06% , , ,00 90,06% Infrastruktura B+RT (w tym wyposażenie w sprzęt, oprzyrządowanie i szybkie sieci informatyczne łączące ośrodki badawcze) oraz specjalistyczne ośrodki kompetencji technologicznych Transfer technologii i udoskonalanie sieci współpracy między MŚP, między MŚP a innymi przedsiębiorstwami, uczelniami, wszelkiego rodzaju instytucjami na poziomie szkolnictwa pomaturalnego, władzami regionalnymi, ośrodkami badawczymi oraz biegunami naukowymi i technologicznymi (parkami naukowymi i technologicznymi, technopoliami itd.) Usługi w zakresie zaawansowanego wsparcia dla przedsiębiorstw i grup przedsiębiorstw Inwestycje w przedsiębiorstwa bezpośrednio związane z dziedziną badań i innowacji (innowacyjne technologie, tworzenie przedsiębiorstw przez uczelnie, istniejące ośrodki B+RT i przedsiębiorstwa, itp.) , , ,00 3,96% , , ,00 1,17% , , ,00 29,90% 0 0,00 0, ,00 2,03% 8 Inne inwestycje w przedsiębiorstwa , , ,00 51,62% 9 10 Inne działania mające na celu pobudzanie badań, innowacji i przedsiębiorczości w MŚP , , ,00 1,38% Społeczeństwo informacyjne , , ,00 6,01% Infrastruktura telekomunikacyjna (w tym sieci szerokopasmowe) , , ,00 2,18% 15 Inne działania mające na celu poprawę dostępu MŚP do TIK i ich wydajne użytkowanie , , ,00 3,82% PRIORYTET II INFRASTRUKTURA KOMUNIKACYJNA , , ,00 33,50% 87

88 10 13 Społeczeństwo informacyjne , , ,00 22,03% 10 Infrastruktura telekomunikacyjna (w tym sieci szerokopasmowe) Usługi i aplikacje dla obywateli (ezdrowie, e-administracja, e- edukacja, e-integracja itp.) , , ,00 20,69% , , ,00 1,35% Transport , , ,00 8,86% 16 Kolej , , ,00 7,28% 29 Porty lotnicze , , ,00 1,58% Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom , , ,00 2,61% 52 Promowanie czystego transportu miejskiego PRIORYTET III ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE , , ,00 2,61% , , ,00 22,80% Energia , , ,00 22,80% 39 Energia odnawialna: wiatrowa , , ,00 2,94% 40 Energia odnawialna: słoneczna , , ,00 0,09% 41 Energia odnawialna: biomasa , , ,00 0,05% 42 Energia odnawialna: hydroelektryczna, geotermiczna i pozostałe , , ,00 1,56% 43 Efektywność energetyczna, produkcja skojarzona (kogeneracja), zarządzanie energią , , ,00 18,16% RAZEM , , ,00 41,24% Źródło: Opracowanie własne. Nowa Strategia Europa 2020 kontynuuje osiągnięcia Strategii Lizbońskiej, ale przede wszystkim wyznacza nowe cele i kierunki działań dla instytucji UE i państw członkowskich w perspektywie 2020 r. - Europa Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu. Założenia strategii obejmują 3 wzajemnie ze sobą powiązane priorytety: Rozwój inteligentny (SMARTH GROWTH): rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji Rozwój zrównoważony (SUSTAINABLE GROWTH): wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej Rozwój sprzyjający wyłączeniu społecznemu (INCLUSIVE GROWTH): wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewniającej spójność społeczną i terytorialną oraz 5 głównych obszarów/celów (dla których określono wartości wskaźników, które mają być osiągnięte do 2020 r.) zmierzających do rozwoju i poprawy funkcjonowania: zatrudnienie badania i rozwój oraz innowacje klimat i efektywność energetyczna edukacja ubóstwo/włączenie społeczne i dwa dodatkowe wynikające z inicjatyw flagowych: społeczeństwo informacyjne i otoczenie biznesu. WRPO na lata realizuje cele strategii UE 2020, które są spójne z celami programu, mimo że okres tworzenia WRPO przypadał na okres obowiązywania Strategii Lizbońskiej. Ujęcie dodatkowych obszarów wsparcia w Strategii EU 2020 spowodowało, że alokacja WRPO na jej realizację w stosunku do Strategii Lizbońskiej wzrosła. W realizację strategii wpisuje się większość kategorii interwencji zawartych w WRPO, z wyłączeniem turystyki (57), kultury (58-59) oraz pomocy technicznej (85-86). W ramach WRPO na kategorie interwencji, które wpisują się w cele Strategii Europa 2020 przypada euro ze środków EFRR (tj. 92,3% wszystkich środków EFRR w WRPO). Działania WRPO spójne z inicjatywami flagowymi Strategii Europa 2020: 88

89 UNIA INNOWACJI Działanie 1.1 Rozwój mikroprzedsiębiorczości Działanie 1.2 Wsparcie rozwoju MŚP Działanie 1.3 Rozwój systemu finansowych instrumentów wsparcia przedsiębiorczości Działanie 1.4 Wsparcie przedsięwzięć wynikających z Regionalnej Strategii Innowacji Działanie 1.5 Promocja regionalnej gospodarki Działanie 1.6 Rozwój sieci kooperacji EUROPEJSKA AGENDA CYFROWA Działanie 1.4 Wsparcie przedsięwzięć wynikających z Regionalnej Strategii Innowacji Działanie 2.7 Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego MŁODZIEŻ W DRODZE Działanie 5.1 Infrastruktura szkolnictwa wyższego Działanie 5.2 Rozwój infrastruktury edukacyjnej, w tym kształcenia ustawicznego EUROPA EFEKTYWNIE KORZYSTAJĄCA Z ZASOBÓW Działanie 1.7 Przygotowanie terenów inwestycyjnych Działanie 2.1 Wzmocnienie regionalnego układu powiązań drogowych (drogi wojewódzkie, z wył. dróg w wojewódzkich w miastach na prawach powiatu) Działanie 2.2 Poprawa dostępności do regionalnego i ponadregionalnego układu drogowego (drogi wojewódzkie w miastach na prawach powiatu, drogi powiatowe, gminne) Działanie 2.3 Modernizacja regionalnego układu kolejowego Działanie 2.4 Tabor kolejowy dla regionalnych przewozów pasażerskich Działanie 2.5 Rozwój miejskiego transportu zbiorowego Działanie 2.6 Rozwój regionalnej infrastruktury lotniczej Działanie 3.1 Racjonalizacja gospodarki odpadami i ochrona powierzchni ziemi Działanie 3.2 Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku Działanie 3.3 Wsparcie ochrony przyrody Działanie 3.4 Gospodarka wodno-ściekowa Działanie 3.5 Wzmocnienie ochrony przeciwpowodziowej zagrożonych obszarów województwa Działanie 3.6 Poprawa bezpieczeństwa środowiskowego i ekologicznego Działanie 3.7 Zwiększenie wykorzystania odnawialnych zasobów energii POLITYKA PRZEMYSŁOWA W ERZE GLOBALIZACJI Działanie 1.1 Rozwój mikroprzedsiębiorczości Działanie 1.2 Wsparcie rozwoju MSP Działanie 1.3 Rozwój systemu finansowych instrumentów wsparcia przedsiębiorczości Działanie 1.4 Wsparcie przedsięwzięć wynikających z Regionalnej Strategii Innowacji Działanie 1.5 Promocja regionalnej gospodarki Działanie 1.6 Rozwój sieci kooperacji EUROPEJSKI PROGRAM WALKI Z UBÓSTWEM Działanie 4.1 Rewitalizacja obszarów miejskich Działanie 4.2 Rewitalizacja zdegradowanych obszarów poprzemysłowych i powojskowych 89

90 Działanie 5.3 Poprawa warunków funkcjonowania systemu ochrony zdrowia w województwie Działanie 5.4 Wzmocnienie pozostałej infrastruktury społecznej Wkład WRPO na realizację celów Strategii Europa Rozwój inteligentny - SMART GROWTH Alokacja: ,00 euro Kontraktacja: ,10 euro Kwota dofinansowania zatwierdzona we wnioskach o płatność: ,49 euro Liczba projektów wpisujących się w realizację celu: Priorytet SMART GROWTH realizuje największa ilość projektów, mimo że najwięcej środków zakontraktowano na realizację priorytetu SUSTAINABLE GROWTH. Zakres interwencji WRPO odpowiada wszystkim obszarom w tym priorytecie. W obszar BADANIA I ROZWÓJ, INNOWACJE, PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ wpisują się projekty z zakresu infrastruktury B+R (Działanie 1.4), tworzenia sieci współpracy np. klastry (wsparcie na rzecz klastrów w Działaniu 1.6) oraz działania mające na celu pobudzanie badań, innowacji i przedsiębiorczości w MŚP (m.in. projekty doradcze w Działaniu 1.1 oraz Działaniu 1.2). Zgodnie z celami inicjatywy flagowej Unia Innowacji dofinansowane projekty mają także na celu zwiększenie wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, o czym świadczy etatów planowanych w ramach projektów wpisujących się w ten obszar. Założenia priorytetu Smart realizuje projekt pn. Stworzenie Inkubatora wspierającego firmy rozpoczynające działalność, z uwzględnieniem osób bezrobotnych z pomysłem na biznes, którego pomysłodawcą jest firma T2 Inkubator Sp. z o.o. Całkowita wartość projektu to ,27 euro ( ,40 zł), a wysokość dofinansowania UE to ,13 euro ( ,95 zł). Dzięki inwestycji powstał nowoczesny inkubator przedsiębiorczości, świadczący usługi związane ze wspomaganiem nowo powstających przedsiębiorstw i pomocą w rozwoju istniejących, ze szczególnym uwzględnieniem podmiotów charakteryzujących się szeroko rozumianą innowacyjnością. Usługi świadczone przez inkubator to przede wszystkim pomoc w przygotowaniu utworzenia firmy oraz próbie oceny szans jej rynkowego powodzenia (tzw. preinkubacja) oraz wsparcie firm już istniejących pod kątem udostępnienia im odpowiedniej powierzchni biurowej i wyposażenia oraz świadczenia usług doradczych związanych tematyką prowadzenia działalności gospodarczej. Powierzchnia biurowo-użytkowa o powierzchni 1000 m 2, przeznaczona dla inkubowanych firm została wyposażona w nowoczesny sprzęt m.in.: zestawy komputerowe, tablice interaktywne, rzutniki multimedialne, sieciowe monitory LCD,urządzenia wielofunkcyjne, kserokopiarki, rzutniki pisma, serwer plików, macierz dyskową do archiwizacji danych, punkty dostępu do sieci bezprzewodowej, system nagłośnieniowy czy mikrofony bezprzewodowe. Dzięki temu każdy współpracujący z inkubatorem przedsiębiorca będzie miał równy dostęp najnowocześniejszych technologii. Stworzenie inkubatora przyczyniło się także do powstania nowych miejsc pracy związanych z obsługą projektu. Obszar SPOŁECZEŃSTWO INFORMACYJNE tożsamy jest z jednym z działań WRPO tj. z Działaniem 2.7 Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego, w ramach którego realizowane są 3 projekty kluczowe dotyczące wykorzystania nowoczesnych technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych. Ponadto do realizacji celów przyczyniają się projekty dotyczące budowy parków naukowo-technologicznych w ramach Działania 1.4. Inicjatywą flagową jaka odpowiada założeniom tego celu jest Europejska agenda cyfrowa, upowszechniająca szybki Internet i 90

91 umożliwiająca gospodarstwom domowym i przedsiębiorstwom czerpanie korzyści z jednolitego rynku cyfrowego. Przykładem projektu w tym obszarze jest projekt Miasta Poznania pt. Poznańska Elektroniczna Karta Aglomeracyjna (PEKA), realizowany w ramach Działania 2.7. Całkowity koszt projektu to ,13 euro ( ,50 zł), a wartość dofinansowania UE to ,77 euro ( ,38 zł). Celem projektu jest wdrożenie innowacyjnego rozwiązania w zakresie rozwoju infrastruktury teleinformatycznej sektora publicznego. PEKA ma za zadanie ujednolicenie systemu płatności za przejazd świadczony przez różnych, niezależnych przewoźników działających na obszarze Poznania i powiatu poznańskiego, wprowadzenie jednolitego w całej aglomeracji biletu parkingowego, co powinno przełożyć się na rozpowszechnienie korzystania z systemu park&ride. Karta ułatwi też funkcjonowanie mieszkańcom aglomeracji dzięki takim funkcjom jak: nośnik podpisu elektronicznego dający dostęp do usług administracji oraz możliwość dokonywania płatności za usługi świadczone przez urzędy miejskie i gminne oraz ich jednostki organizacyjne. Jednym z podstawowych celów, uwzględnionych przy opracowywaniu koncepcji PEKA była także stymulacja rozwoju społeczeństwa informacyjnego i przeciwdziałanie tzw. wykluczeniu cyfrowemu przede wszystkim starszego pokolenia oraz populacji o niskich dochodach. PEKA to pierwszy w kraju projekt wykorzystujący synergię kart płatniczych oraz kart miejskich w jednym nośniku. Rycina 9. Miejska Karta Aglomeracyjna (PEKA) Źródło: W obszarze EDUKACJA w WRPO realizowane są projekty z zakresu infrastruktury systemu oświaty, z działań 5.1 oraz 5.2 mające na celu zwiększenie atrakcyjności i pozycji szkół na rynku, dostępności i jakości kształcenia na wszystkich poziomach. Projekty dotyczą głównie budowy, przebudowy i doposażenia infrastruktury oświaty. Zakup nowoczesnych pomocy dydaktycznych (m.in. specjalistycznych sprzętów dla szkół o profilu kształcenia praktycznego i ustawicznego) ułatwi młodzieży wejście na rynek pracy, dzięki zdobyciu praktycznych umiejętności zawodowych. 2. Rozwój zrównoważony - SUSTAINABLE GROWTH Alokacja: ,00 euro Kontraktacja: ,89 euro Kwota dofinansowania zatwierdzona we wnioskach o płatność: ,15 euro Liczba projektów wpisujących się w realizację celu:

92 Projekty realizujące cel Strategii Sustainable, czyli Rozwój Zrównoważony w największym stopniu angażują środki EFRR, w porównaniu z pozostałymi celami. Zakres interwencji wpisuje się w obydwa obszary w tym priorytecie Strategii. Obszar KLIMAT, ENERGIA, MOBILNOŚĆ, skupia wszystkie projekty transportowe, projekty z zakresu energii oraz ochrony środowiska, zatem jego zakres pokrywa się z zakresem interwencji dwóch priorytetów WRPO: Priorytetu II Infrastruktura komunikacyjna oraz Priorytetu III Ochrona środowiska. Realizowane projekty jako cel stawiają sobie ochronę środowiska naturalnego, ograniczenie emisji gazów cieplarnianych i zapobieganie utracie bioróżnorodności, wprowadzanie efektywnych, inteligentnych sieci energetycznych. Jednocześnie projekty realizowane w ramach WRPO wpisują się w inicjatywę flagową Europa efektywnie korzystająca z zasobów, ponieważ ukierunkowane są na wykorzystanie odnawialnych źródeł energii (w szczególności projekty w ramach Działania 3.7 dotyczące budowy elektrowni wiatrowych czy systemów solarnych), propagują efektywność energetyczną (projekty z Działania 3.2 dotyczące termomodernizacji budynków), wspierają modernizację infrastruktury transportowej (projekty z Priorytetu II). Przykładem projektu w tym obszarze jest projekt Specjalnego Ośrodka Wychowawczego Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety w Ostrowie Wielkopolskim pn. Termomodernizacja wraz z instalacją pompy ciepła w budynku Specjalnego Ośrodka Wychowawczego Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety w Ostrowie Wielkopolskim. Całkowity koszt projektu ,96 euro ( ,95 zł), a wartość dofinansowania to ,40 euro ( ,25 zł). Głównym zamierzeniem projektu jest ograniczenie emisji szkodliwych gazów i pyłów do atmosfery oraz zwiększenie efektywności energetycznej obiektu. Wprowadzone usprawnienia zmniejszą zapotrzebowanie na ciepło i znacznie ograniczą koszty związane z ogrzewaniem. Prace związane z systemem grzewczym polegają na modernizacji instalacji centralnego ogrzewania oraz likwidacji dotychczasowego węzła cieplnego i zainstalowaniu pompy ciepła z automatyką pogodową. Pompa ciepła posłuży również do ogrzewania wody użytkowej, w związku z tym zmodernizowana zostanie także instalacja cieplej wody. Specjalny Ośrodek Wychowawczy funkcjonuje od 1881 r. i jest jedyną placówką na terenie Powiatu Ostrowskiego, która sprawuje całodobową opiekę nad dziećmi niepełnosprawnymi intelektualnie w stopniu lekkim i umiarkowanym, w wieku od 7 do 21 lat. Obszar OTOCZENIE BIZNESU realizowany jest głównie przez projekty w Priorytecie I (w Działaniach 1.1, 1.2, 1.4 oraz 1.6). Cele tych działań są zbieżne z celami określonymi w Inicjatywie flagowej dla tego obszaru Polityka przemysłowa w erze globalizacji, tj. wspieranie przedsiębiorczości, poprawa otoczenia biznesu, czego dowodem jest fakt, że przedsiębiorstwa, w szczególności MŚP stanowią największą grupę beneficjentów w WRPO (pod względem liczby projektów, kat. 08 i 09). Realizowane projekty obejmują działania dotyczące inwestycji w przedsiębiorstwa, a także mające na celu pobudzanie badań, innowacji i przedsiębiorczości w MŚP (np. projekty dotyczące wsparcia klastrów, inkubatorów oraz parków naukowotechnologicznych). Przykładem projektu w tym obszarze jest projekt firmy EKOMAKPOL Sp. z o.o. pt. Uruchomienie montażu i sprzedaży innowacyjnych produktów i usług w zakresie technik sprężonego powietrza i azotu w EKOMAKPOL Sp. z o.o. Całkowita wartość projektu ,93 euro ( ,51 zł), a wysokość dofinansowania UE to ,46 euro ( ,00 zł). Uzyskane środki zostały przeznaczone zakup niezbędnych środków trwałych do produkcji wyrobów, świadczenia usług i organizacji zarządzania spółką w relacjach wewnętrznych (m.in. magazyny, kadry i płace, środki trwałe) jak i relacjach zewnętrznych (sprzedaż, usługi serwisowe, monitoring na odległość). Sfinalizowany projekt przyczynił się do wzrostu konkurencyjności przedsiębiorstwa na rynku regionalnym i krajowym dzięki wdrożeniu innowacyjnych procesów/technologii, 3 nowych produktów (generatorów do napełniania kół samochodowych, kontenerowych i stacjonarnych stacji kontroli sprzężonego powietrza). Dzięki wprowadzonym udoskonaleniom zmniejszyły się koszty produkcji, a zastosowane bezpieczniejsze dla środowiska produkty przyczyniły się zmniejszenia poziomu hałasu do 68 db, utylizacji kondensatu (mieszaniny 92

93 oleju i wody), optymalizacji zużycia energii, optymalizacji zużycia części. Projekt przyczynił się również do zwiększenia zatrudnienia, powstały 4 nowe miejsca pracy. 3. Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu - INCLUSIVE GROWTH Alokacja: ,00 euro Kontraktacja: ,13 euro Kwota dofinansowania zatwierdzona we wnioskach o płatność: ,90 euro Liczba projektów wpisujących się w realizację celu: 82 W tym priorytecie Strategii WRPO zakresem interwencji odpowiada tylko jednemu obszarowi, tj. Walka z ubóstwem, któremu odpowiada Inicjatywa flagowa Europejski program walki z ubóstwem (zapewnienie osobom ubogim i wykluczonym społecznie godnych warunków oraz umożliwienie im aktywnego udziału w życiu społeczeństwa, zapewnienie spójności gospodarczej i społecznej). Założenia inicjatywy realizowane są w WRPO, w ramach Działania 5.3 wspierającego projekty dotyczące poprawy warunków funkcjonowania systemu ochrony zdrowia, Działania 5.4, mającego na celu wsparcie pozostałej infrastruktury społecznej i dostosowanie jej do potrzeb społeczeństwa, a także w ramach działań 4.1. oraz 4.2., które mają na celu wsparcie obszarów problemowych, wymagających aktywizacji gospodarczej i społecznej. Projekt pn. Budowa budynku socjalno-terapeutycznego przy ul. Pocztowej w Ostrzeszowie, urzeczywistnia założenia Europejskiego programu walki z ubóstwem. Całkowita wartość projektu to ,28 euro ( ,51 zł), w tym dofinansowanie UE ,73 euro ( ,03 zł). W ramach projektu wybudowano budynek socjalno-terapeutyczny, by wspomóc działający w pobliżu Dzienny Ośrodek Pomocy Społecznej, który był w stanie zaspokajać potrzeby jedynie 50 osób dziennie. Budowa drugiego niezależnego budynku umożliwiła wprowadzenie działań terapeutycznych, warsztatowych, rehabilitacyjnych i aktywizacyjnych dla podopiecznych Dziennego Domu Opieki Społecznej. W nowym budynku powstały: pracownia plastyczna, muzyczna, sala rehabilitacyjna, w których osoby zagrożone wykluczeniem społecznym (np. osoby starsze, niepełnosprawne) będą miały możliwość samorozwoju, poprawy sprawności fizycznej i ruchowej oraz realizacji swoich zainteresowań, aktywnego spędzania czasu z ludźmi w podobnej sytuacji społecznej. Wsparty projekt zapobiega wykluczeniu społecznemu i pozwala godnie żyć. Krajowy Program Reform Priorytety i działania Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata oraz realizowane w ich ramach przedsięwzięcia wpisują się w każdy z trzech priorytetów nowego Krajowego Programu Reform, który został przyjęty przez Radę Ministrów 26 kwietnia 2011 r. WRPO realizuje bezpośrednio założenia poszczególnych priorytetów (Infrastruktura dla wzrostu zrównoważonego, Innowacyjność dla wzrostu inteligentnego, Aktywność dla wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu) i składających się na nie działań KPR, a także korzysta z efektów działań Rządu zarówno o charakterze legislacyjnym jak i pozalegislacyjnym. Szczegółowe informacje na temat powiązań pomiędzy KPR a poszczególnymi priorytetami WRPO znajdują się w pkt. 3 Realizacja w podziale na priorytety, postęp wdrażania Programu wg priorytetów. Realizacja rekomendacji w zakresie Strategii Europa 2020 W stosunku do Polski Rada ds. Gospodarczych i Finansowych (ECOFIN) 12 lipca 2011 r. przyjęła następujące szczegółowe zalecenia, których realizacja oczekiwana jest w latach : 93

94 1. Wdrożenie środków zapowiedzianych w projekcie budżetu na 2012 r. i podjęcie dodatkowych środków o trwałym charakterze, o ile są one konieczne dla ograniczenia deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych do poziomu poniżej 3% PKB w roku 2012, zgodnie z zaleceniem Rady w ramach procedury nadmiernego deficytu. Ograniczenie w przyszłości cięć w wydatkach pobudzających wzrost gospodarczy przy zapewnieniu odpowiedniego postępu w realizacji średniookresowego celu budżetowego. 2. Przyjęcie przepisów w celu wprowadzenia trwałej reguły wydatkowej do 2013 r. Reguła ta powinna opierać się na dostatecznie szerokich agregatach budżetowych oraz powinna być zgodna z europejskim systemem rachunków. Ponadto podjęcie kroków w celu wzmocnienia mechanizmów koordynacji pomiędzy poszczególnymi szczeblami administracji w ramach średniookresowych i rocznych procedur budżetowych. 3. Podwyższenie zgodnie z planami ustawowego wieku emerytalnego dla służb mundurowych, kontynuowanie działań mających na celu podwyższenie rzeczywistego wieku przejścia na emeryturę, takich jak połączenie go ze średnim dalszym trwaniem życia. Przyjęcie harmonogramu dalszego udoskonalenia przepisów dotyczących składek na rolniczy fundusz ubezpieczenia społecznego (KRUS), aby lepiej odzwierciedlały indywidualne dochody. 4. Wprowadzenie proponowanej strategii uczenia się przez całe życie, a także rozszerzenie programów praktyk zawodowych i specjalnych programów kształcenia i szkolenia zawodowego dla pracowników w starszym wieku i o niskich kwalifikacjach. Wzmocnienie powiązań pomiędzy środowiskiem naukowym i przemysłem poprzez wdrażanie programu Budujemy na wiedzy. Wdrożenie reformy szkolnictwa wyższego (program Partnerstwo dla wiedzy ), tak aby lepiej dostosować ofertę edukacyjną do potrzeb rynku pracy. 5. Zwiększenie udziału kobiet w rynku pracy poprzez podjęcie działań w celu zapewnienia stabilnego finansowania placówek opieki nad dziećmi w wieku przedszkolnym oraz w celu zwiększenia wskaźnika przyjmowania do tych placówek dzieci poniżej 3 lat. 6. Podjęcie środków służących poprawie zachęt dla inwestycji w moce wytwórcze w sektorze energii, mających na celu wspieranie niskoemisyjnych technologii, a także środków służących dalszemu rozwojowi transgranicznych międzysystemowych połączeń elektroenergetycznych sieci przesyłowych; opracowanie wieloletniego planu inwestycji w infrastrukturę kolejową i wdrożenie centralnego planu dotyczącego transportu kolejowego. 7. Podjęcie działań w celu uproszczenia procedur prawnych związanych z egzekwowaniem zobowiązań umownych; dokonanie przeglądu przepisów dotyczących budownictwa i zagospodarowania przestrzennego, w celu uproszczenia procedur odwoławczych i przyspieszenia procedur administracyjnych. Realizacja powyższych zaleceń przebiegała w 2011 roku następująco: Ad.2 Wypracowano analityczną postać reguły oraz zidentyfikowano zakres pozostałych zmian w obszarze krajowych ram fiskalnych, które są niezbędne do efektywnego wprowadzenia reguły w życie. Zmiany te, wraz z samą regułą, powinny zostać przedstawione w ramach założeń do ustawy zmieniającej ustawę o finansach publicznych w 2012 r. Ad.3 W 2011 r. trwały prace nad zmianami w ustawach regulujących zaopatrzenie emerytalne służb mundurowych. Zmiany mają na celu wydłużenie okresu służby funkcjonariuszy i żołnierzy zawodowych tak, aby nabycie uprawnień emerytalnych następowało po spełnieniu łącznie dwóch warunków: posiadania 25-letniego stażu służby oraz osiągnięcie wieku 55 lat. Na początku bieżącego roku projekty ustaw zostały poddane konsultacjom społecznym. Ponadto, ustawa z dnia 25 marca 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych poszerzyła katalog produktów związanych z dobrowolnym oszczędzaniem na emeryturę. Obok funkcjonujących już indywidualnych kont emerytalnych (IKE) oraz pracowniczych programów emerytalnych (PPE), od 1 stycznia 2012 r. oszczędzający mają dodatkowo możliwość założenia indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego (IKZE). 1 lutego 2012 r. weszła w życie ustawa z dnia 13 stycznia 2012 r. o składkach zdrowotnych rolników za 2012 r., zgodnie z którą rolnicy prowadzący gospodarstwa rolne o powierzchni 6 ha przeliczeniowych i większe zobowiązani zostali do opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne 94

95 za wszystkie osoby ubezpieczone w ich gospodarstwach rolnych. Składka jest progresywna i wzrasta wraz z wielkością prowadzonego gospodarstwa rolnego. Dalsze prace w zakresie uzależnienia wysokości składek zarówno zdrowotnych, jak i emerytalno-rentowych od dochodów rolników, prowadzone będą po wdrożeniu systemu obowiązkowej rachunkowości w gospodarstwach rolnych. Ponadto, prowadzono prace analityczno-studyjne w Międzyresortowym Zespole do Spraw Reformy Systemu Ubezpieczenia Społecznego Rolników nad opracowaniem koncepcji reformy ubezpieczenia społecznego rolników. Ad. 4 Prace nad przygotowaniem dokumentu Perspektywa uczenia się przez całe życie są finalizowane. Zgodnie z decyzją Komitetu Koordynacyjnego do spraw Polityki Rozwoju z dnia 8 grudnia 2011 r. zostanie on włączony do Strategii Rozwoju Kapitału Ludzkiego w formie aneksu. W ramach aktywizacji zawodowej osób starszych realizowano program Solidarność Pokoleń. Działania na rzecz aktywizacji zawodowej osób w wieku 50+. Ogółem na realizację wsparcia na rzec osób 50+ w ramach POKL została alokowana kwota w wysokości 1,8 mld zł. Szacuje się, że do końca 2015 r. 150 tys. osób w wieku 50+ zostanie objętych wsparciem aktywizacyjnozawodowym, zaś 10,5 tys. otrzyma pomoc na rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej. W związku z wzmocnieniem powiązań pomiędzy środowiskiem naukowym i przemysłem poprzez wdrażanie programu Budujemy na wiedzy utworzono Narodowe Centrum Nauki (NCN) przyznające granty badawcze we wszystkich obszarach nauki z zachowaniem zasad konkursowych, zmieniono przepisy o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR), powołanym do realizacji polityki państwa w zakresie finansowania badań stosowanych, powołano Komitet Ewaluacji Jednostek Naukowych, jako ciało opiniodawcze przy ministrze nauki oraz wprowadzono projakościowe zmiany w funkcjonowaniu Polskiej Akademii Nauk oraz instytutów badawczych. Ponadto, Rada Ministrów przyjęła Krajowy Program Badań, jako podstawę do tworzenia programów strategicznych NCBiR. W wyniku reformy szkolnictwa wyższego podjęto następujące działania: przygotowanie, przyjęcie i wdrażanie systemu zapewniania jakości kształcenia na poziomie wyższym opartego na ocenie efektów kształcenia; przygotowanie, przyjęcie i wdrażanie nowego modelu kształcenia na uczelniach, między innymi poprzez wprowadzenie do materii prawnej Krajowych Ram Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego; utworzenie instytucji Rzecznika Praw Absolwenta, którego zadaniem jest między innymi analizowanie sytuacji absolwentów na rynku pracy i stopnia ich dostępu do określonych zawodów; zwiększanie liczby studentów studiów na kierunkach ścisłych i technicznych, między innymi poprzez realizację rządowego programu kierunków zamawianych; wprowadzenie do systemu finansowania szkolnictwa wyższego dotacji projakościowej; umożliwienie uczelniom prowadzenia badań naukowych i prac rozwojowych na rzecz podmiotów gospodarczych (w ramach wyodrębnionych form działalności, w tym w drodze utworzenia spółki celowej) oraz prowadzenia studiów o profilu praktycznym z udziałem podmiotów gospodarczych. Ad. 5 Ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 ustanowiła nowe podstawy prawne do funkcjonowania różnych form opieki nad małymi dziećmi poza ogniskiem rodzinnym. Program "Maluch" przewiduje dofinansowanie ze środków budżetu państwa - w drodze otwartego konkursu ofert - inicjatyw dotyczących tworzenia przez gminy różnych instytucji opieki nad małymi dziećmi. W ramach planu działania POKL na rok 2012 (Priorytet I Zatrudnienie i Integracja Społeczna) zostały przewidziane środki w kwocie ok. 200 mln zł (50 mln. euro) na projekty konkursowe dotyczące wsparcia tworzenia i funkcjonowania żłobków i klubów dziecięcych oraz wsparcie usług świadczonych przez dziennego opiekuna. Ad. 6 W 2011 r. trwały prace nad aktami prawnymi (ustawa Prawo energetyczne, ustawa o korytarzach przesyłowych, ustawa o energii ze źródeł odnawialnych) których celem jest ułatwienie realizacji inwestycji sieciowych w energetyce, implementacja do polskiego porządku prawnego dyrektywy 2009/28/WE oraz wsparcie inwestycji w sektorze energetycznym, w tym niskoemisyjnych technologii. 95

96 W celu usprawnienia inwestycji w kolejnictwie, 7 listopada 2011 r. Rada Ministrów przyjęła Uchwałę Nr 219/2011 w sprawie ustanowienia Wieloletniego Programu Inwestycji Kolejowych do roku 2013 z perspektywą do roku Wieloletni Program wpisuje się w założenia przyjęte w Master Planie dla transportu kolejowego w Polsce do 2030 roku. Dokument strategiczny Master Plan jest w trakcie wdrażania. Ad. 7 W związku z upraszczaniem procedur prawnych związanych z egzekwowaniem zobowiązań umownych 16 września 2011 r. uchwalono ustawę o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 233, poz. 1381), która wejdzie w życie 3 maja 2012 r. Prowadzone są też prace nad kolejną nowelizacją Kodeksu postępowania cywilnego i opracowaniem ogólnych proceduralnych rozwiązań dotyczących informatyzacji postępowania sądowego z wykorzystaniem modelu postępowania hybrydowego. W celu odciążenia sędziów od wykonywania czynności nie związanych bezpośrednio z orzekaniem planuje się również dalsze poszerzenie kompetencji referendarzy sądowych w postępowaniu klauzulowym i egzekucyjnym, co powinno przyczynić się do skrócenia czasu trwania postępowań sądowych. Ponadto, trwają prace nad założeniami do ustawy o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Nowelizacja przewiduje takie instrumenty, jak 30-dniowy termin płatności dla organów publicznych, zwrot kosztów dochodzenia należności czy zaostrzenie klauzul umownych. W zakresie przepisów dotyczących budownictwa dokonano przeglądu przepisów oraz ustalono propozycje głównych zmian, które uwzględniono w obecnie opracowywanym projekcie założeń do ustawy Prawo Budowlane. W zakresie zagospodarowania przestrzennego trwa analiza funkcjonowania przepisów ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. nr 80, poz. 717 z późn. zm.) Strategia UE dla Regionu Morza Bałtyckiego Wstęp Strategia Unii Europejskiej dla Regionu Morza Bałtyckiego przyjęta została w trakcie realizacji Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata , przy znacznym zaawansowaniu kontraktowania środków na poszczególne priorytety, działania i projekty. Sytuacja ta ograniczyła sens, potrzeby i możliwości dostosowania sposobu realizacji programu do poszczególnych filarów i priorytetów SUE RMB. W efekcie przeprowadzonych w 2011 r. renegocjacji programu i przyjęcia w nim zmian wprowadzono m.in. zapisy dot. wpisywania się pól interwencji WRPO w cele Strategii dla regionu Morza Bałtyckiego. Poszczególne instrumenty Programu realizują cele Strategii zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio. W związku z realizacją tej ponadregionalnej strategii monitorowanie Programu rozszerzono o analizę inwestowania środków w kategorie interwencji uznane jako bałtyckie. Pomoc techniczna W 2011 r. przedstawiciele IZ WRPO nie byli uczestnikami, ani nie organizowali spotkań, szkoleń, konferencji związanych ze Strategią, w związku z czym nie wykorzystano pomocy technicznej WRPO dla potrzeb związanych z wdrażaniem Planu działań Strategii. W sferze promocji i informacji nie utworzono odrębnego systemu dla SUE RMB. Jednakże o celach tej strategii każdorazowo informowano beneficjentów, gdy prezentowano strategię i system realizacji WRPO. System wdrażania Po przyjęciu SUE RMB przeprowadzono analizę WRPO z punktu widzenia spójności i możliwości realizacji poszczególnych filarów i priorytetów tej strategii. Z analizy wynikało, że w gruncie rzeczy całe pole interwencji programu regionalnego służy osiąganiu jej celów. Działania na rzecz Wielkopolski zrównoważonej pod względem środowiskowym, będącej obszarem dobrobytu, 96

97 dostępnej i atrakcyjnej, a zarazem bezpiecznej i chronionej, co wyrażają poszczególne filary SUE RMB, są równocześnie realizacją celów WRPO. Cała Wielkopolska jest częścią regionu bałtyckiego, a więc działania na rzecz zwiększenia jej konkurencyjności i spójności są równocześnie działaniami na rzecz SUE RMB. Działania te oczywiście są dwojakiego rodzaju. Niektóre z tych działań realizują te cele bezpośrednio, a inne pośrednio. Wielkopolska, nie będąc regionem nadmorskim, w większości na cele bałtyckie oddziałuje pośrednio. W konkluzji tej analizy uznano, iż nie ma potrzeby modyfikacji pakietu instrumentów interwencji, czy kryteriów dostępu i oceny projektów. Nie ma możliwości oceny, które projekty realizują cele bałtyckie w większym, a które w mniejszym stopniu. Z tego punktu widzenia nie ma technicznej możliwości różnicowania na przykład projektów komunikacyjnych, czy środowiskowych, i na tej podstawie budowy systemu punktacji w kryteriach wyboru projektów. Wobec powyższego, skupiono się na monitorowaniu przedsięwzięć i projektów, których realizacja przyczynia się do realizacji celów SUE RMB. Realizowane jest to przez dostarczanie Instytucji Koordynującej informacji o realizowanych projektach, według filarów i priorytetów SUE RMB oraz kategorii interwencji, uznanych przez Instytucję Koordynującą za bałtyckie. Zapisy o zgodności celów SUE RMB z WRPO wprowadzone zostały do programu w wyniku renegocjacji (opisane to zostało powyżej). System realizacji Informacje na temat działań WRPO, w których są realizowane projekty wpisujące się w poszczególne priorytety i obszary priorytetowe SUE RMB zostały przedstawione w Załączniku VII w Tabeli 7c Projekty wpisujące się w poszczególne obszary priorytetowe Strategii UE dla Regionu Morza Bałtyckiego w podziale na działania WRPO w 2011 roku i od początku realizacji programu do końca 2011 roku. Dane ilościowe Informacje finansowe nt. projektów realizowanych w ramach WRPO, które wpływają na SUE RMB zostały przedstawione w Załączniku VII w Tabeli 7a Wpływ projektów realizowanych w ramach Programu Operacyjnego Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia na Strategię UE dla Regionu Morza Bałtyckiego oraz Tabeli 7b EFRR a SRMB. Projekty W ramach WRPO nie są realizowane projekty flagowe zidentyfikowane w Planie działań Strategii, jednakże wiele projektów realizowanych w ramach Programu wpisuje się w poszczególne obszary priorytetowe Strategii. Obszary, dla których zidentyfikowano projekty realizujące założone w nich cele to: Obszar 2, Obszar 3, Obszar 7, Obszar 8, Obszar 10, Obszar 11, Obszar 12. Dla każdego obszaru został przedstawiony przykład projektu zgodnie z kartą przykładowego projektu, a informacje te zostały zamieszczone w Załączniku VII w formacie xls. Wnioski i rekomendacje Z przygotowywanych zestawień, zarówno w ramach sprawozdań rocznych z wdrażania WRPO, jak i na potrzeby Instytucji Koordynującej wynika, iż w ramach WRPO uzyskiwane są konkretne efekty poprawiające sytuację w regionie Morza Bałtyckiego: W ramach filaru Region Morza Bałtyckiego jako obszar zrównoważony realizowane są przede wszystkim projekty z zakresu gospodarki ściekami, co bezpośrednio przyczyniać się będzie do zmniejszenia eutrofizacji Bałtyku. Pośrednio temu celowi służą projekty zwiększające bioróżnorodność, z zakresu ochrony przyrody, poprawiające gospodarkę odpadami, na rzecz oszczędności energii, czy produkcji energii odnawialnej. W ramach filaru Przekształcenie Morza Bałtyckiego w obszar dobrobytu poza działaniami, które ze względu na swą specyfikę są domeną państwa i leżą w sferze regulacyjnej, bezpośrednim wkładem WRPO jest wspieranie przedsiębiorstw, wzmacnianie ich 97

98 innowacyjności, współpraca z nauką, czy budowa instytucji otoczenia biznesu i współpracy oraz promocji gospodarczej. WRPO tworzy warunki do współpracy przedsiębiorstw, także w skali przestrzeni bałtyckiej. W ramach filaru Przekształcenie regionu Morza Bałtyckiego w miejsce dostępne i atrakcyjne realizowane są inwestycje w systemy transportowe oraz w budowę społeczeństwa informacyjnego. Pośrednio, do realizacji celów tego filaru przyczyniają się wszelkie inwestycje w infrastrukturę regionu. W tym obszarze wkład WRPO jest największy i wynosi więcej niż jedna trzecia alokacji programu. W ramach filaru - Przekształcenie regionu Morza Bałtyckiego w obszar bezpieczny i chroniony ze względu na jego specyfikę w sposób ograniczony, realizowane są działania na rzecz bezpieczeństwa ekologicznego, przeciwpowodziowego, czy przeciwpożarowego. Choć system monitorowania RPO stworzony w MRR nie widzi wkładów regionalnych w realizację tego filaru SUE RMB, to wkład ten jest istotny. Załączone zestawienie interwencji na rzecz SUE RMB (Tabela 7a oraz tabela 7b) ilustrują skalę zaangażowania środków WRPO w poszczególne filary i priorytety tej strategii. Przygotowano je zgodnie z wytycznymi Instytucji Koordynującej, uzgodnionymi z Komisją Europejską, jednak nie oddają one w pełni wpływu WRPO na realizację celów SUE RMB. Dla lepszej identyfikacji wkładu programów regionalnych należy rozważyć modyfikację przygotowywanych zestawień. Przed wszystkim inwestycje w infrastrukturę gospodarki ściekowej (kategoria interwencji 46) należy zaliczyć do kategorii na rzecz redukcji środków odżywczych w morzu do akceptowalnego poziomu, a nie jako zachowanie stref przyrodniczych oraz bioróżnorodności, uwzględniające łowiska morskie. Trudno także zgodzić się z tym, iż programy regionalne nie realizują celów czwartego filaru dotyczącego bezpieczeństwa INFORMACJA NA TEMAT ZGODNOŚCI Z PRZEPISAMI WSPÓLNOTOWYMI Instytucja Zarządzająca WRPO deklaruje, że w okresie sprawozdawczym powzięła wszelkie odpowiednie środki zapewniające przestrzeganie przepisów wspólnotowych, w szczególności w takich obszarach jak: ochrona środowiska, społeczeństwo informacyjne, zamówienia publiczne, zasada równości szans, pomoc publiczna. IZ WRPO podjęła działania kontrolne służące zapewnieniu przestrzegania przepisów wspólnotowych wprowadzając liczne mechanizmy służące zagwarantowaniu zgodności realizacji operacji, zarówno na poziomie Instytucji Zarządzającej, jak i na poziomie beneficjenta. Jednocześnie IZ WRPO nie napotkała znaczących problemów. W 2011 r. IZ WRPO kontynuowała zbieranie danych i ich analizę w ramach wewnętrznego systemu monitorowania realizacji polityk horyzontalnych. Monitorowanie polityk horyzontalnych obejmuje takie obszary jak: środowisko przyrodnicze, społeczeństwo informacyjne, równość szans. Wykonanie tego zobowiązania na poziomie WRPO wymaga identyfikacji nakładów na poszczególne polityki w ramach wszystkich projektów. Na poprawę stanu środowiska przyrodniczego oraz na budowę społeczeństwa informacyjnego przeznaczono odpowiednie środki w ramach odpowiadających im priorytetów i działań. Nie będą to jednak wszystkie środki, jakie w ramach WRPO zostaną przeznaczone na te cele. W ramach wielu innych projektów, realizujących inne cele w innych priorytetach i działaniach, przeznaczone zostaną także pewne kwoty na poprawę stanu środowiska przyrodniczego oraz na budowę społeczeństwa informacyjnego. Dla polityki horyzontalnej - równość szans, w WRPO nie przewiduje się odrębnych środków. Ewentualne, wyodrębnione nakłady na ten cel, przewidziane zostaną w ramach poszczególnych projektów. Wszyscy beneficjenci, oprócz niezbędnej dokumentacji projektowej i odpowiednich załączników, przekazują Instytucji Zarządzającej formularz pt. Informacja o sposobie realizacji polityk/celów horyzontalnych w ramach projektu, w którym znajdują się informacje o planowanych nakładach na wymienione wyżej cele, oraz o efektach tych nakładów. Pytania w formularzu dotyczą takich dziedzin, jak: środowisko (energia, emisja substancji do atmosfery, gospodarka wodna, gospodarka odpadami), społeczeństwo informacyjne, równość szans (kobiet, niepełnosprawnych, osób zagrożonych marginalizacją, mieszkańców wsi i innych). 98

99 Ponadto w trakcie realizacji projektu beneficjent udziela odpowiedzi Instytucji Zarządzającej na dodatkowe pytania. Przed finansowym zakończeniem realizacji projektu, beneficjent wypełnia ponownie formularz w celu weryfikacji danych podanych na etapie składania wniosku o dofinansowanie i przesyła go ponownie Instytucji Zarządzającej przed ostatecznym rozliczeniem projektu. Ponadto zgodność projektu z zakresu polityk horyzontalnych stanowi przedmiot kontroli na miejscu realizacji projektu w trakcie wdrażania inwestycji. Zagadnienia wykazane w liście sprawdzającej obejmują m.in.: politykę zatrudnienia (poprawa wielkości zatrudnienia, poprawa warunków pracy), politykę równych szans (równość kobiet i mężczyzn, niedyskryminacja oraz wyrównywanie szans niezależnie od płci, wyznania, niepełnosprawności, rasy itp.), politykę społeczeństwa informacyjnego (rozwój nowoczesnych technologii informacyjnych i komunikacyjnych), politykę zrównoważonego rozwoju / ochrony środowiska. Na etapie wnioskowania o przyznanie dofinansowania ze środków EFRR projekty, które wymagają oceny oddziaływania na środowisko są analizowane przez Oddział Oceny Oddziaływania na Środowisko znajdujący się w Departamencie Wdrażania Programu Regionalnego. Pracownicy Oddziału Oceny Oddziaływania na Środowisko sprawdzają zgodność projektów z Ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, która jest dostosowana do dyrektyw Unii Europejskiej. W tym celu została stworzona lista sprawdzająca, która pozwala na zweryfikowanie, czy dokumentacja załączona do wniosku jest zgodna z odpowiednimi Dyrektywami (Dyrektywą Oceny Oddziaływania na Środowisko, Dyrektywą Siedliskową). W trakcie oceny formalnej sprawdzane jest, jak projekt wpływa na wyznaczone lub potencjalne Obszary Natura 2000, czy jest zgodny z pozostałym acquis communautaire w zakresie ochrony środowiska oraz czy dokumentacja załączona do wniosku jest zgodna z prawodawstwem polskim w zakresie oddziaływania na środowisko. W celu zapewnienia zgodności w zakresie ochrony środowiska, Oddział Oceny Oddziaływania na Środowisko udziela konsultacji beneficjentom w zakresie zgodności dokumentacji projektowej z prawodawstwem unijnym w zakresie ochrony środowiska. Wśród podstawowych kwestii horyzontalnych ważną rolę odgrywa zrównoważony rozwój (ochrona środowiska). Dla potrzeb monitorowania polityk horyzontalnych dokonano badania wpływu Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata na środowisko przyrodnicze. Wyniki badania zostały przedstawione w sprawozdaniu za 2010 r. Przez IZ WRPO zapewnione zostały także mechanizmy służące zagwarantowaniu zgodności realizowanych operacji z prawem zamówień publicznych. Prawidłowość postępowania z prawem zamówień publicznych jest weryfikowana już na etapie oceny formalnej wniosku o dofinansowanie, a beneficjent składając wniosek dołącza oświadczenie o przestrzeganiu ustawy prawa zamówień publicznych. Instytucja Zarządzająca WRPO realizuje proces opiniowania projektów dokumentacji przetargowej (ogłoszeń o zamówieniu i specyfikacji istotnych warunków zamówienia). Czynność ta wykonywana jest przez Wydział Kontroli Projektów Podobnie jak w latach poprzednich, w 2011 r. w celu podniesienia kompetencji pracowników kontynuowane były szkolenia z zakresu przepisów z prawa zamówień publicznych zorganizowano dwa szkolenia grupowe i jedno indywidualne dla 44 pracowników. Ponadto dla zapewnienia zgodności z przepisami wspólnotowymi beneficjenci mieli możliwość wzięcia udziału w szkoleniach z prawidłowej realizacji projektów, na których zostali przeszkoleni z poprawnego wypełniania i przestrzegania prawa wspólnotowego (zarówno z zamówień publicznych, jak i pomocy publicznej oraz polityk horyzontalnych). W 2011 r. IZ WRPO zorganizowano 4 szkolenia dla beneficjentów, na które zgłosiło się 58 osób. Zgodność realizowanych operacji w ramach Priorytetu VII Pomoc techniczna WRPO w zakresie prawa zamówień publicznych zapewniona jest przez konsultacje Instytucji Zarządzającej z Biurem Obsługi Funduszy (jednostka UMWW), odpowiedzialnym m.in. za obsługę WRPO w zakresie prawa krajowego i wspólnotowego. 99

100 W wyniku kontroli podmiotów należących do jednostek sektora finansów publicznych stwierdza się naruszenia PZP najczęściej związane z: nieprawidłowym trybem (nadużywanie trybu zapytania o cenę), niespójnościami pomiędzy zapisami SIWZ lub ogłoszeń w zakresie warunków udziału w postępowaniu (niezgodność pomiędzy opisem warunków a wykazem dokumentów służących potwierdzeniu spełniania tych warunków, brak opisu sposobu oceny spełniania warunków lub niejasności w tym zakresie), niezgodnością treści oferty z zapisami SIWZ, stosowaniem znaków towarowych w opisie przedmiotu zamówienia, zlecaniem robót dodatkowych z pominięciem przepisów PZP, brakiem ogłoszenia o zmianie ogłoszenia. W wyniku ustaleń z kontroli na miejscu na beneficjenta, który naruszył w sposób znaczący PZP, nakłada się korektę finansową zgodną z dokumentem Ministerstwa Rozwoju Regionalnego Wymierzanie korekt finansowych za naruszenia prawa zamówień publicznych związane z realizacją projektów współfinansowanych ze środków funduszy UE. Naruszenia te nie mają charakteru systemowego. Do podejmowanych działań zaradczych w tym zakresie należy zaliczyć: opiniowanie projektów ogłoszeń o zamówieniu i SIWZ na wniosek beneficjenta, szkolenia z zakresu prawidłowej realizacji projektu (w tym najczęstsze błędy, również w obszarze PZP). IZ WRPO wprowadziła pewne mechanizmy gwarantujące przestrzeganie pomocy publicznej. Zapisy z Programu określają, iż: We wszystkich przypadkach przestrzegane będą zasady udzielania pomocy publicznej, zgodnie z artykułem 55 Rozporządzenia Rady 1083/2006. Instytucja Zarządzająca zapewni, iż każde wsparcie udzielane w ramach programu operacyjnego będzie zgodne ze stosownymi procedurami i zasadami, w momencie, kiedy pomoc publiczna jest udzielana. Ponadto UWRPO określa zasady pomocy publicznej dla beneficjentów działań. Do mechanizmów gwarantujących przestrzeganie pomocy publicznej należy wymienić także (m.in.): oświadczenia beneficjentów składane wraz z wnioskiem o dofinansowanie; równocześnie z oceną formalną wniosków prowadzona jest analiza finansowa wniosków, weryfikacja zapisów w studiach wykonalności oraz sprawdzenie, czy projekty objęte są pomocą publiczną. Po zakończeniu tego etapu weryfikacji dokonuje się ustalenia poziomu dofinansowania poszczególnych projektów; kryteria wyboru projektów (np. w Działaniu 2.6 kryterium dot. uwzględnienia pomocy publicznej w poziomie dofinansowania inwestycji - jeśli projekt przewidział pomoc publiczną); zapisy w umowie Zasada równości szans W analizowanym okresie zasada równości szans była realizowana przez IZ WRPO na wszystkich etapach: programowania/wdrażania, monitoringu i ewaluacji. W 2011 r. IZ WRPO nie stworzyła wniosków i rekomendacji w obszarze równości szans na kolejne okresy realizacji programu. W następnych okresach IZ WRPO będzie kontynuować dotychczasowe działania w tym zakresie. W ramach WRPO brak jest uzgodnień partnerskich w zakresie równości szans. Na etapie programowania/wdrażania Na tym etapie IZ WRPO przyjęła różne rozwiązania w celu zagwarantowania zachowania równości szans. Beneficjenci zobowiązani są do przesyłania formularzy Informacja o sposobie realizacji polityk/celów horyzontalnych w ramach projektu, stąd równość szans także podlega pod wewnętrzny system monitorowania realizacji polityk horyzontalnych dokonywany przez Oddział Analiz Regionalnych IZ WRPO. IZ WRPO wprowadziła odpowiednie mechanizmy gwarantujące zrównoważony udział kobiet i mężczyzn w realizowanych projektach poprzez wprowadzenie odpowiednich kryteriów wyboru projektów. Dla wszystkich działań programu przyjęto kryterium formalne: Projekt zakłada 100

101 pozytywny lub neutralny wpływ inwestycji na polityki horyzontalne, w którym to zawarto punkt dotyczący równości szans. Kryteria oceny projektów odnosiły się do różnych dziedzin równości szans. Udogodnienia dla niepełnosprawnych podlegały ocenie w projektach dot. transportu m.in. w Działaniu 2.2, 2.4, 2.5, 2.6, jak i edukacyjnych - Działanie 5.1, 5.2, środowiskowych - Działanie 3.3. Działania w zakresie społeczeństwa informacyjnego realizowane przez Działanie 2.7 Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego mają na celu przekształcenie Wielkopolski w region kreujący swój rozwój w oparciu o nowe zasoby wiedzy i rozwiązania innowacyjne w zakresie ICT (Technologii Informacyjnych i Komunikacyjnych) oraz rozwój zintegrowanej regionalnej infrastruktury teleinformatycznej sektora publicznego powiązanej z centralnymi, dziedzinowymi i lokalnymi systemami informatycznymi. Projekty realizowane w ramach tego działania pozwolą na rozpowszechnienie dostępu do Internetu, w szczególności na obszarach wiejskich, a także na tych terenach Wielkopolski, gdzie dostęp do niego jest ograniczony. Jednocześnie dla Działania 2.7 tego przyjęto kryterium oceny projektów: Wpływ na zapobieganie wykluczeniu cyfrowemu : - projekt jest skierowany do osób z grup szczególnie narażonych na wykluczenie cyfrowe (osoby niepełnosprawne, starsze, niezainteresowane użytkowaniem Internetu, osoby z obszarów wiejskich, itp.). Ponadto w Działaniu 5.4 Wzmocnienie pozostałej infrastruktury społecznej zamieszczono kryterium strategiczne dotyczące wpływu projektu na ograniczenie problemów społecznych (w zakresie: ubóstwa, bezrobocia, niepełnosprawności, sieroctwa, przemocy /w rodzinie/, alkoholizmu, bezdomności, problemów wynikających ze starości i innego zakresu wykluczenia społecznego) oraz kryterium dotyczące zgodności projektu beneficjenta z Programem Wyrównywania Szans osób niepełnosprawnych i przeciwdziałania ich wykluczeniu społecznemu oraz pomocy w realizacji zadań na rzecz zatrudniania osób niepełnosprawnych w województwie wielkopolskim na lata Równy dostęp do informacji nt. ogłaszanych konkursów zapewniony jest poprzez stronę internetową (w przypadków naborów z Priorytetu III Środowisko przyrodnicze także na stronie Instytucji Pośredniczącej - oraz prasę lokalną. Ponadto wsparcie udzielone w ramach programu skierowane jest do wszystkich typów beneficjentów. W UWRPO dla każdego działania określona została lista beneficjentów, którzy mogą aplikować o dofinansowanie. W 2011 r. w celu dostosowania strony internetowej WRPO do osób niedowidzących, IZ WRPO przebudowała stronę internetową dostosowano odpowiednio do potrzeb tej grupy społeczeństwa. Podobnie jak w latach poprzednich poprzez stronę internetową WRPO odbywały się konsultacje społeczne projektów kluczowych i innych dokumentów. Poprzez zamieszczony na niej formularz każdy zainteresowany może zgłosić swoje uwagi. Na etapie monitorowania Na etapie monitorowania równouprawnienie zapewnione jest m.in. poprzez udział zarówno mężczyzn, jak i kobiet w obradach Komitetu Monitorującego. W stosunku do poprzedniego okresu sprawozdawczego liczba kobiet wchodzących w skład KM wzrosła, co zwiększyło równość kobiet do mężczyzn. Ponadto IZ WRPO w swoim systemie sprawozdawczym wprowadziła do odpowiednich działań wskaźniki projektowe dotyczące eliminowania/niwelowania barier grup defaworyzowanych. W przypadku, gdy beneficjent realizuje projekt, który w znacznym stopniu dotyczy wyrównywania szans może wybrać wskaźnik przedstawiający jego rzeczową realizację w tej dziedzinie, np. dla Działania 5.2 Rozwój infrastruktury edukacyjnej, w tym kształcenia ustawicznego określono wskaźnik: Liczba usuniętych barier architektonicznych w obiektach będących celem projektu oraz ich otoczeniu, podobnie w Działaniu 5.3 Poprawa warunków funkcjonowania systemu ochrony zdrowia w województwie beneficjenci maja możliwość wykazania eliminowania/niwelowania barier fizycznych. Aspekt niwelowania nierówności szans brany jest pod uwagę również w przypadku projektów, które mogą być realizowane w Działaniu 4.1 Rewitalizacja obszarów miejskich, poprzez projekty oferujące usługi promujące równość szans i zapobiegających wykluczeniu społecznemu 101

102 przedstawicieli mniejszości narodowych i ludzi młodych. Ponadto w działaniu tym w szczególności monitorowane będzie równe traktowanie kobiet i mężczyzn na rynku pracy, m.in. poprzez wskaźnik Liczba miejsc pracy utworzonych na obszarach problemowych w tym dla kobiet. Realizacja w praktyce zasady równości szans miała miejsce w każdym priorytecie: w przypadku Priorytetu I (m.in.): przedsiębiorstwa realizują zasadę równości szans m.in. poprzez elastyczne dostosowanie czasu pracy przy tworzeniu miejsc pracy dla kobiet z dziećmi a także usługi dostosowane do specyficznych potrzeb niepełnosprawnych (np. usługi medyczne), w tym dostosowanie budynków w których oferowane są usługi, w przypadku Priorytetu II (m.in.): tabor kolejowy posiadać będzie rozwiązania techniczne dostosowane dla osób o ograniczonej mobilności (niskopodłogowe jednostki taborowe, windy/podesty zewnętrzne, toalety dla osób niepełnosprawnych na wózkach inwalidzkich); zakupione autobusy dostosowane będą do osób niepełnosprawnych i kobiet z wózkami m.in. poprzez niskopodłogowe zawieszenie, specjalne przyciski informujące kierowcę o wsiadaniu/wysiadaniu osób, szerokie drzwi, funkcje przyklęku, w przypadku Priorytetu III (m.in.): przeprowadzane kampanie informacyjno-promocyjne ukierunkowane są na dotarcie do wszystkich grup społecznych na terenie województwa bez względu na wiek, wykształcenie, miejsce zamieszkania zatem wpłynie to na wyrównanie szans edukacyjnych zwłaszcza na obszarach wiejskich; budowa sieci kanalizacyjnej na obszarach wiejskich wyrównuje poziom życia między mieszkańcami obszarów wiejskich i miejskich; w budynkach które podlegają termomodernizacji zostały zniesione bariery architektoniczne dla niepełnosprawnych poprzez odpowiednią konstrukcję drzwi i okien umożliwiających swobodne użytkowanie i wejście do obiektów, w przypadku Priorytetu IV (m.in.): w projekcie dot. rewitalizacji budynku i terenu powojskowego na cele oświatowe w Rawiczu obiekt zostanie dostosowany dla osób niepełnosprawnych poprzez budowę rampy, ponadto pomieszczenia będą udostępnienie na potrzeby PUP i terapii zajęciowej dla dzieci, w przypadku Priorytetu V (m.in.): wszystkie szkoły wyższe dostosowały budynki dla osób niepełnosprawnych; budowana nowa sala sportowa przy Szkole Podstawowej i Gimnazjum w Pakosławiu będzie przystosowana dla osób niepełnosprawnych - podjazdy, szatnia i WC przeznaczone dla ich potrzeb, co umożliwi im udział we wszystkich możliwych zajęciach; wsparcie dot. szkół na obszarach wiejskich wyrównuje szanse w dostępie do edukacji dzieci z tych terenów, w przypadku Priorytetu VI (m.in.): budowany park sportowo - rekreacyjny w mieście Luboń będzie dostosowany dla osób niepełnosprawnych m.in. poprzez system zjazdów z balustradami; projekt dot. zagospodarowania Bulwaru Nadwarciańskiego w Koninie zakłada system zjazdów o spadkach nie przekraczających 6%, w przypadku Priorytetu VII (m.in.): równy dostęp do szkoleń dla wszystkich pracowników. Dodatkowo równość szans realizowana jest poprzez zapewnienie równego dostępu do informacji nt. realizacji programu. Na stronie internetowej zamieszczane są na bieżąco informacje nt. wdrażania Programu oraz Sprawozdania z realizacji WRPO. Na etapie ewaluacji Na koniec 2011 r. IZ WRPO podjęła prace mające na celu zlecenie w 2012 r. badania ewaluacyjnego nt. Wpływ interwencji Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata na zatrudnienie w Wielkopolsce - ukierunkowanie wsparcia na tworzenie miejsc pracy. Wyniki badania wykażą wpływ dofinansowania projektów realizowanych w ramach WRPO na wzrost zatrudnienia w województwie wielkopolskim, m. in. wskazując liczbę powstałych miejsc pracy z podziałem na płeć, a także inne cechy demograficzne. Ponadto w okresie sprawozdawczym IZ WRPO przygotowała i koordynowała badanie ewaluacyjne Wpływ projektów pro lizbońskich wspartych w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata na rozwój społeczno gospodarczy regionu, w którym jednym z elementów i podstawą dla formułowania wniosków dotyczących przyszłego okresu finansowania UE były zasady polityk horyzontalnych UE: polityki równości i zwalczania dyskryminacji oraz polityki przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu. 102

103 Zasada partnerstwa W 2011 r. zasada partnerstwa była realizowana na wszystkich etapach: programowania/wdrażania, monitoringu oraz ewaluacji i obejmowała liczne przedsięwzięcia z zakresu partnerstwa instytucjonalnego, partnerstwa na poziomie projektów. Partnerstwo instytucjonalne zawarte jest na etapie programowania/wdrażania (poprzez konsultacje społeczne, spotkania na zasadach partnerskich). Wnioski i rekomendacje w obszarze partnerstwa na kolejne okresy realizacji programu W kolejnych okresach programu należy rozważyć zmianę wytycznych pod kątem zapisów partnerstwa. Obecne wytyczne dopuszczają udział partnera w projekcie pod warunkiem, że on sam nie aplikuje o dotacje. Istnieją pewne obszary, którymi zainteresowane są zarówno gmina, jak i powiat w obrębie jednego konkursu. Wówczas partnerstwo jest niemożliwe, a jednostki składają odrębne projekty. Na etapie programowania/wdrażania Podobnie jak w latach ubiegłych, także w 2011 r. miały miejsce konsultacje społeczne dokumentów programowych. Przy wykorzystaniu strony internetowej WRPO opinia społeczna miała możliwość zgłoszenia swych uwag i opinii do projektów kluczowych, wytycznych. Ponadto Inicjatywa JESSICA zakłada możliwość finansowania inwestycji na zasadzie partnerstwa publiczno-prywatnego, natomiast informacja na temat możliwości realizacji projektów partnerskich w danych działaniach w ramach WRPO zamieszczona jest UWRPO. W ramach WRPO nie wystąpiły jeszcze projekty, które realizowane byłyby na zasadzie partnerstwa publiczno-prywatnego. Sytuacja ta głównie wynika z faktu braku doświadczenia jednostek samorządowych w współpracy na zasadach partnerstwa publiczno-prywatnego oraz braku zaufania pomiędzy samorządami a przedsiębiorstwami. Ponadto jednostki samorządowe aplikujące o dotację w ramach WRPO wskazują, iż ustawa o partnerstwie publiczno-prywatnym jest nie precyzyjna. Należy jednak zaznaczyć, iż rozmowy na temat współpracy na zasadzie partnerstwa publiczno-prywatnego prawdopodobnie zostaną podjęte przez jednostki samorządowe w kontekście inicjatywy JESSICA 1 w kolejnych latach. Stąd w 2012 r. planowane jest szkolenie skierowane do podmiotów (inwestorów) uprawnionych do ubiegania się o pożyczkę ze środków inicjatywy JESSICA na realizację miejskich projektów rewitalizacyjnych w województwie wielkopolskim. Mogą nimi być podmioty prowadzące działalność gospodarczą bez względu na formę prawną (jednostki samorządu terytorialnego, spółki komunalne, inwestorzy prywatni, partnerstwa publiczno-prywatne). Zasady realizacji projektów w formie partnerstwa w ramach WRPO, jak i wytyczne odnoszące się do zawierania umów/porozumień o partnerstwie dla projektów realizowanych w ramach WRPO zostały przedstawione w sprawozdaniu za 2010 r. W ramach WRPO realizowane są projekty, w których udział mają partnerzy. Do końca 2011 r. takich umów było już 96, na kwotę ,47 euro ( ,96 zł), a ich łączna kwota dofinansowania UE wyniosła ,30 euro ( ,30 zł). Podobnie ja w latach wcześniejszych najwięcej projektów przy udziale partnera realizowanych jest w inwestycjach dotyczących infrastruktury drogowej. W ramach Działania 2.2 podpisano 47 umów o tym charakterze. Są to jednocześnie projekty realizowane głownie w schemacie II, które obejmują drogi w miastach poniżej 50 tys. mieszkańców oraz na obszarach wiejskich. W 2011 r. pojawił się pierwszy projekt obejmujący partnerstwo także w schemacie I. Projekty partnerskie stanowią 34% realizowanych projektów w ramach Działania 2.2. Choć w Działaniu 6.2 podpisano 16 umów na inwestycje z udziałem partnera/ów, umowy te stanowią aż 41% projektów zakontraktowanych w tym działaniu. 1 Badanie ewaluacyjne - Analiza aktywności samorządów terytorialnych w sięganiu po wsparcie z EFRR w ramach WRPO na lata

104 Tabela 17. Projekty realizowane z partnerem w podziale na działania Działanie Nazwa Działania Liczba projektów przy realizacji z partnerem 1.7 Przygotowanie terenów inwestycyjnych Poprawa dostępności do regionalnego i ponadregionalnego układu drogowego (drogi wojewódzkie w miastach na 47 prawach powiaty, powiatowe i gminne) 3.3 Wsparcie ochrony przyrody Poprawa bezpieczeństwa środowiskowego i ekologicznego Rewitalizacja zdegradowanych obszarów poprzemysłowych i 1 powojskowych 6.1 Turystyka Rozwój kultury i zachowanie dziedzictwa kulturowego 16 Źródło: Dane własne UMWW W 2011 r. do projektów, które otrzymały dofinansowanie i realizowane są przy udziale partnera dołączyło 10 projektów. Do przykładowych projektów należą: Projekt pt. Przebudowa ulicy Usługowej w Lesznie na odcinku od ul. Okrężnej (DW 323) do km realizowany w ramach Działania 2.2 przez Miasto Leszno w partnerstwie z Gminą Święciechowa. Partner wnosi do projektu zasoby ludzkie. W celu zwiększenia oddziaływania projektu i zapewnienia kompleksowego rozwiązania konkretnych problemów społeczno-gospodarczych regionu leszczyńskiego zobowiązał się do delegowania do 2 osób do prac nad realizacją projektu. Ponadto wspólnie z Miastem Leszno, Gmina Święciechowa będzie uczestniczyła w promocji przedsięwzięcia. Projekt pt. Remont drogi powiatowej Nr 2722P i 2748P na odcinku Sątopy Cicha Góra Boruja Kościelna realizowany w ramach Działania 2.2 przez Powiat Nowotomyski w partnerstwie z Gminą Lwówek. Partner wnosi do projektu część wkładu finansowego. Projekt pt. Przebudowa drogi powiatowej nr 1848P Obrzycko Szamotuły na odcinku Szamotuły Piotrkówko, na długości ok. 4,100 km w ramach Działania 2.2 przez Powiat Szamotulski w partnerstwie z Gminą Szamotuły. Partner wnosi do projektu część wkładu finansowego. Projekt pt. Wągrowiec perłą w koronie jezior promocja walorów turystycznych miasta realizowany w ramach Działania 6.1 przez Gminę Miejską Wągrowiec w partnerstwie z Miejskim Domem Kultury. Rolą partnera w projekcie jest udzielanie wsparcia merytorycznego, technicznego oraz organizacyjnego na rzecz Lidera projektu w zakresie wykonywanych przez niego zadań obejmujących: organizację spotkania mieszkańców miast partnerskich w ramach cyklu imprez pn. Dni Europy organizację imprezy sportowo-wodnej pn. Regaty Jakubowe organizację, uczestnictwo w targach, imprezach promujących Wągrowiec, Wielkopolskę w miastach partnerskich Wągrowca. Ponad to partner ma udział finansowy w projekcie. Projekt pt. Królewskie Gniezno w sercu Wielkopolski realizowany w ramach Działania 6.1 przez Miasto Gniezno w partnerstwie z Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie. Rolą partnera w projekcie jest: zorganizowanie dwóch wystaw na terenie Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie, tj.: Polska. Pierwsze wieki istnienia w 2011 roku oraz Gniezno Miasto Koronacji w 2012 roku, 104

105 opracowanie zakresu merytorycznego i zrealizowanie warsztatów tematycznych dla dzieci i młodzieży związanych z obiema wystawami w czasie ich trwania, odpowiedzialność w zakresie opracowania graficznego i merytorycznego działań promocyjnych oraz przygotowanie planu promocji i jego realizacja, współpraca z Liderem w zakresie promocji Projektu. Projekt pt. Statkiem na EURO 2012 rozwój turystyki wodnej szansą rozwoju regionu realizowany w ramach Działania 6.1 przez Miasto Czarnków w partnerstwie z Gminą Drawsko oraz z Miejskim Centrum Kultury w Czarnkowie. Rolą partnerów w projekcie jest (m.in.): przygotowanie przy współpracy z Liderem niezbędnej wymaganej dokumentacji, udział finansowy, współdziałanie w zakresie obowiązków Lidera, organizacja imprez promocyjnych. Projekt pt. Osiem Wieków Ziemi Przemęckiej promocja turystyki poprzez kulturę i przyrodę realizowany w ramach Działania 6.1 przez Gminę Przemęt w partnerstwie z Gminnym Ośrodkiem Kultury. Rolą Gminnego Ośrodka Kultury jest współpraca merytoryczna i organizacyjna w ramach projektu m.in. poprzez organizację imprez kulturalnych: festynów, 800-lecia Ziemi Przemęckiej, imprez: Osiem Wieków Ziemi Przemęckiej, rajdów rowerowych i konnych. Na etapie monitorowania Realizacja zasady partnerstwa na etapie monitorowania zachowana jest poprzez udział partnerów społeczno-gospodarczych, władz samorządowych i organizacji pozarządowych w pracach Komitetu Monitorującego. W obradach Komitetu Monitorującego uczestniczą nie tylko jego członkowie oraz zastępcy, ale także duża grupa obserwatorów będących przedstawicielami m.in.: Urzędu Skarbowego w Poznaniu, Związku Banków Polski, Ministerstwa Zdrowia, Ministerstwa Środowiska, Komisji Europejskiej, Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu, Związku Gmin Wiejskich RP, Związku Miast Polskich. Partnerzy ci mają m.in. możliwość udziału w dyskusjach nad renegocjacjami programu, kryteriami wyboru projektów. Ponadto IZ WRPO poprzez swoją stronę internetową umożliwia dostęp do materiałów i informacji dotyczących Komitetu Monitorującego. W 2011 r. w ramach realizacji inicjatywy JEREMIE oraz JESSICA swą działalność kontynuowały grupy robocze. IZ WRPO aktywnie uczestnicząc w procesie wdrażania tych inicjatyw bierze udział w spotkaniach dwóch grup roboczych. Jedna z nich ("Grupa robocza BGK") stanowi platformę współpracy pomiędzy regionami zaangażowanymi we wdrażanie inicjatywy JEREMIE w systemie Holding Fund (województwa: wielkopolskie, dolnośląskie, zachodniopomorskie, pomorskie i łódzkie) oraz Bankiem Gospodarstwa Krajowego pełniącym rolę menadżera funduszy powierniczych każdego z województw. Na etapie ewaluacji Zgodnie z zasadą partnerstwa i transparentności, w celu umożliwienia dialogu społecznego oraz udostępnienia społeczeństwu i organizacjom partnerom społeczno-gospodarczym dokumentów ewaluacyjnych, raporty końcowe z badań ewaluacyjnych oraz zawarte w nich wnioski i rekomendacje są opublikowane na stronie internetowej Urzędu, a wnioski i rekomendacje z badań ewaluacyjnych zostały przekazane odpowiednim adresatom rekomendacji. IZ WRPO nie otrzymał zwrotnie odpowiedzi, które byłyby rekomendacjami ze strony partnerów społeczno-gospodarczych. Ocena efektywności projektów realizowanych w partnerstwie w programie wyrażona jest poprzez sposób wsparcia partnera. Partnerstwo w projektach realizowanych w WRPO wyraża się m.in. poprzez wsparcie merytoryczne partnera, które dotyczy projektów sektorowych (np. przy projekcie zadrzewień śródpolnych korzystano z wiedzy naukowców z PAN) oraz wsparcie finansowe, które dotyczy najczęściej inwestycji z zakresu infrastruktury drogowej (partnerstwo finansowe z gminami jest tu wygodnym narzędziem). 105

106 2.3. NAPOTKANE ZNACZĄCE PROBLEMY ORAZ PODJĘTE ŚRODKI ZARADCZE W okresie sprawozdawczym IZ WRPO zidentyfikowała następujące problemy we wdrażaniu programu dotyczące: Pomocy publicznej W pierwszej połowie okresu sprawozdawczego w przypadku inicjatywy JEREMIE występował problem z wykorzystaniem pomocy de minimis przez pośredników finansowych w ramach Poręczenia portfelowego. Analizując obowiązujące dla WRPO programy pomocowe wykazano, że żaden z nich nie może stanowić podstawy dla wykorzystania pomocy de minimis w ramach powyższego produktu. Menedżer Funduszu Powierniczego we współpracy z Instytucjami Zarządzającymi oraz przedstawicielami MRR przystąpił do prac związanych z dokonaniem zmian w obowiązujących programach pomocowych. Regulacje wprowadzone przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego dopuściły możliwość udzielenia w ramach Poręczenia portfelowego pomocy de minimis i problem został rozwiązany. W przypadku Inicjatywy JESSICA został przyjęty program pomocowy, który wszedł w życie 21 grudnia 2010 r. umożliwiając udzielanie wsparcia na zasadach regionalnej pomocy inwestycyjnej, tym samym ograniczony został zakres projektów miejskich mogących uzyskać finansowanie w ramach ww. Inicjatywy. MRR podjęło prace nad przyjęciem nowego rozporządzenia dotyczącego udzielania pomocy na rewitalizację przez FROM (Fundusz Rozwoju Obszarów Miejskich) w ramach RPO. Opracowanie przez MRR nowych regulacji dotyczących udzielania pomocy ze środków instrumentów inżynierii finansowej w ramach regionalnych programów operacyjnych, poskutkowało wygaśnięciem problemu. Aspektów środowiskowych Polskie przepisy nie wymieniały szerokiej grupy przedsięwzięć miejskich, które można zaliczyć do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu przepisów o ocenach oddziaływania na środowisko. Powyższa sytuacja powodowała stan niepewności prawnej dla Beneficjentów środków unijnych oraz ryzyko realizacji inwestycji z naruszeniem prawa wspólnotowego. Istniała konieczność zaktualizowania Rozporządzenia (Dz. U. nr 257 poz.2573 z 2004 r. z późniejszymi zmianami) w sprawie określenia rodzaju przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczególnych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięć do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko. W związku z tym MRR wraz z GDOŚ opracowało zalecenia w zakresie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięć inwestycyjnych na obszarach miejskich" dla potencjalnych Beneficjentów środków UE. Ponadto MRR przygotowało Wytyczne z dnia 5 maja 2009 w zakresie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięć współfinansowanych z krajowych środków lub regionalnych programów operacyjnych. Przedmiotowe wytyczne w znacznym stopniu uściśliły interpretację przepisów UE i Polski. Od 15 listopada 2010 r. weszło w życie nowe Rozporządzenie Rady Ministrów (z dn.9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko Obecnie obowiązujące rozporządzenie zbliżyło jego treść do zapisów Dyrektywy, jednakże nie do końca wyeliminowało rozbieżności. W związku z powyższym nadal powinno posiłkować się zaleceniami zawartymi w Wytycznych MRR. Mimo uściślenia interpretacji przepisów UE i Polski, nadal występują pewne rozbieżności. Instytucja Zarządzająca nie jest w stanie podjąć środków zaradczych w celu całkowitej likwidacji problemów, ponieważ nie posiada mocy decyzyjnej w tej kwestii. Działania zaradcze są lub powinny być podejmowane na wyższym szczeblu instytucjonalnym. Zmiany stawek podatku VAT 17 grudnia 2010 r. w Dzienniku Ustaw Nr 238 Poz opublikowana została ustawa z dnia 26 listopada 2010 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej. Ustawa ta wprowadziła w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług zmianę stawek 106

107 podatku VAT, która spowodowała od 1 stycznia 2011 r. podwyższenie dotychczasowych stawek podatku. Pojawił się problem dla beneficjentów w związku z konsekwencjami dla podpisywanych umów i refundowanych wydatków. Jednak IZ WRPO wypracowało stanowisko, które pozwoliło na płynną realizację projektów, bez utrudnień dla Beneficjentów. Efektywności zagospodarowania środków EFRR Instytucja Zarządzająca wraz z Komitetem Monitorującym zapewnia jakość i efektywność wdrażania Programu m.in. przez realokacje środków w ramach Priorytetów. W okresie sprawozdawczym przeprowadzono jedną realokację w Priorytecie V do Działania 5.1 przekazano środki w wysokości euro ( euro z Działania 5.2 i euro z Działania 5.4). W efekcie realokacji w Priorytecie V wprowadzono zmiany w Szczegółowym Opisie Priorytetów WRPO (Uchwała ZWW 1297/2011 z dnia 16 listopada 2011 roku, wersja 5.4 Uszczegółowienia) ZMIANY W KONTEKŚCIE REALIZACJI PROGRAMU OPERACYJNEGO (W STOSOWNYCH PRZYPADKACH) Tendencje w gospodarce Polski w 2011 roku W 2011 r. polska gospodarka rozwijała się w dość wysokim - biorąc pod uwagę niekorzystne uwarunkowania zewnętrzne - tempie 4,3% 2, wyższym niż w 2010 r. (3,9%). W Unii Europejskiej nastąpiło w tym czasie spowolnienie tempa wzrostu z 2,0% w 2010 r. do 1,5% 3 w 2011 r. Wykres 17. PKB w UE-27 w 2011 roku PKB w UE-27 w 2011 r., zmiany r/r-1, w % 7,5 5,3 5,8 1,5 1,4 0,2 0,3 0,7 0,9 0,9 1,0 1,1 1,2 1,7 1,7 1,7 1,8 1,9 2,1 2,5 2,7 3,0 3,1 3,3 4,2 4,3-1,5 0,5-6,8 Źródło: Interim Forecast, KE, luty 2012 r. Relatywnie wysoka dynamika polskiego PKB w 2011 r. na poziomie 104,3% była w głównej mierze wynikiem rosnącego popytu krajowego (wzrost o 3,8% w porównaniu z 2010 r.). Handel zagraniczny miał dodatni wpływ na tempo wzrostu gospodarczego. Motorem popytu krajowego było zarówno spożycie (wzrost o 2,1%, w tym spożycie indywidualne o 3,1%), jak i akumulacja (wzrost o 10,0%). 2 Wskaźnik monitorujący cele strategiczne NSRO Dane za 2011 r. dla UE ogółem i krajów członkowskich Interim Forecast, KE, luty 2012 r. 107

108 Wykres 18. Popyt krajowy ,3 3,6 Popyt krajowy, zmiany r/r-1 w %, 6,2 6,8 5,1 Spozycie indywidualne Nakłady brutto na środki trwałe PKB 1,6 3,9 4, Źródło: GUS Po dwóch kolejnych latach spadku, w 2011 r. zwiększyły się (o 8,5%) nakłady brutto na środki trwałe; wyższą aktywnością inwestycyjną charakteryzowały się zarówno przedsiębiorstwa, jak i sektor publiczny. Stopa inwestycji wzrosła z 19,9% w 2010 r. do 20,3% 4 w 2011 r. Wartość dodana brutto (WDB) wzrosła o 4,0% tj. w nieco większym stopniu niż rok wcześniej. Wzrost WDB powyżej średniego nastąpił między innymi w przemyśle (6,3%), budownictwie (11,8%), transporcie i gospodarce magazynowej (5,1%) oraz handlu i naprawach pojazdów samochodowych (4,6%). W 2011 r. korzystne zmiany obserwowano w wielu obszarach gospodarki 5. Większa o 1,3% niż przed rokiem była globalna produkcja rolnicza. Nadal wysoki był wzrost produkcji sprzedanej przemysłu (7,5% wobec 9,0% w 2010 r.) ( Znacznie wyższe niż rok wcześniej było tempo produkcji budowlano-montażowej 12,0% wobec 4,6% w 2010 r. Lepsze wyniki odnotowano w sprzedaży detalicznej (wzrost o 1,3% wobec spadku o 1,0% w roku poprzednim) oraz sprzedaży usług w transporcie (8,0% wobec 5,4% w 2010 r.) i łączności. Należy podkreślić, że podobnie jak w latach poprzednich, wyższą dynamikę sprzedaży produkcji wykazywały jednostki zatrudniające powyżej 9 osób, zwłaszcza w budownictwie oraz w handlu detalicznym. W okresie trzech kwartałów 2011 r. wyniki finansowe przedsiębiorstw były korzystniejsze niż w tym samym okresie poprzedniego roku. W 2011 r. obroty handlu zagranicznego były wyższe niż w 2010 r., zwłaszcza po stronie eksportu. Eksport w euro był wyższy o 12,8%, a import o 12,1%; w przeliczeniu na złote, analogiczne wskaźniki wyniosły 15,3% oraz 14,6%. Ujemne saldo wymiany handlowej kształtowało się w tym okresie na poziomie 14,7 mld euro, i było o 1 mld euro wyższe niż w 2010 r. W przeliczeniu złotowym, saldo wymiany wynosiło 59,6 mld zł wobec 55,1 mld zł w roku poprzednim. W strukturze geograficznej obrotów międzynarodowych nie nastąpiły znaczące zmiany. Obniżył się nieco udział obrotów z krajami UE, bardziej po stronie eksportu (z 79,1% w 2010 r. do 77,8% w 2011 r.) niż importu (spadek udziału w tym czasie o 0,3 pkt. proc. do 59,2%). Umocniła się dominująca pozycja Niemiec ich udział w eksporcie utrzymał się na poziomie 26,1%, a w imporcie wzrósł do 22,3%; dane te ilustrują, jak duży wpływ ma koniunktura w tym kraju na sytuację przedsiębiorstw w Polsce. Drugim - po Niemczech - rynkiem eksportowym dla Polski była Wielka Brytania, a następnie Republika Czeska i Francja. Zwiększył się udział Rosji w imporcie o 2 pkt. proc. do 12,2%, co wynikało przede wszystkim ze wzrostu cen importowanych stamtąd towarów, w tym zwłaszcza paliw. W 2011 r. nasiliły się zjawiska inflacyjne, zarówno w odniesieniu do cen konsumpcyjnych, jak i cen producentów. Średnioroczny wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych w 2011 r. na poziomie 4,3% był większy zarówno od notowanego w 2010 r. (2,6%), jak i od założonego w ustawie budżetowej na 2011 r.(2,3%). Należy zaznaczyć, że wskaźnik inflacji w 2011 r. był najwyższy od 2001 r., kiedy to wynosił 5,5%. Przyspieszenie dynamiki cen w skali roku nastąpiło między 4 Wskaźnik monitorujący cele strategiczne NSRO Dane w tym akapicie dotyczą całej gospodarki narodowej i mają charakter danych wstępnych. 108

109 innymi w grupie towarów żywnościowych oraz związanych z mieszkaniem i transportem, czyli w grupach wydatków mających znaczący udział w budżetach domowych; było ono zauważalne zwłaszcza w ostatnich miesiącach minionego roku. Również ceny produkcji sprzedanej w przemyśle rosły szybciej niż przed rokiem (7,6% wobec 2,1% w 2010 r.). W dużej mierze był to rezultat wysokiego wzrostu światowych cen surowców, w tym ropy naftowej oraz osłabienia złotego, zwłaszcza w II półroczu. Odnotowano także niewielki wzrost cen produkcji budowlano-montażowej, o 1,0%, wobec nieznacznego spadku w 2010 r. Na przebieg zjawisk inflacyjnych w 2011 r. w znacznej mierze wpłynęło osłabienie złotego. Średni kurs euro w NBP wynosił w grudniu 2011 r. 447,66 zł/100 EUR i był wyższy o 12,0% niż rok wcześniej. W nieco większej skali zwiększył się kurs dolara amerykańskiego (o 12,5%, do poziomu 339,59 zł/100 USD), natomiast kurs franka szwajcarskiego wzrósł aż o 17,1%, do 364,68 zł/100 CHF. Ludność oraz sytuacja na rynku pracy w Polsce w 2011 roku Z danych statystycznych dotyczących ludności wynika, że w końcu listopada 2011 r. ludność Polski wynosiła 38,2 mln osób, tj. nieznacznie więcej niż w tym samym okresie 2010 r. Polska weszła w okres, w którym wszystkie czynniki demograficzne oddziaływują negatywnie na przyrost ludności. Rok 2011 był kolejnym, w którym malała liczba urodzeń, na skutek czego przyrost naturalny wyniósł tylko 15 tys. wobec średniego poziomu przyrostu na poziomie tys. w latach Od kilku lat maleje liczba zawieranych małżeństw, co również nie jest dobrym prognostykiem dynamiki demograficznej, z uwagi na fakt, że około 80% dzieci w Polsce rodzi się w związkach małżeńskich. Ponadto, w 2011 r. liczba zawieranych małżeństw była o 21 tys. mniejsza, a liczba rozwodów - o 3 tys. większa niż rok wcześniej. Od roku 2010 nie następuje przyrost ludności w wieku produkcyjnym, co zmniejsza presję na rynek pracy, ale stwarza zagrożenia o charakterze długookresowym. Saldo migracji zagranicznych na stałe szacuje się na tym samym poziomie co w 2010 r. Pozytywne tendencje obserwowane w sferze realnej w 2011 r. wpłynęły na niewielkie zwiększenie liczby pracujących w gospodarce narodowej. W sektorze przedsiębiorstw wzrost przeciętnego zatrudnienia wynosił 3,2% r/r.; relatywnie wysoki jego wzrost (powyżej 7% w skali roku) wystąpił w budownictwie oraz niektórych rodzajach usług (zakwaterowanie i gastronomia, obsługa rynku nieruchomości, działalność profesjonalna, naukowa i techniczna). Mimo wzrostu ilości miejsc pracy, sytuacja na rynku pracy pozostawała nadal trudna, przede wszystkim w odniesieniu do poziomu bezrobocia, którego nie udało się ograniczyć. Stopa bezrobocia według BAEL wyniosła w grudniu 2011 r. 9,9% 6 tj. dokładnie tyle, co średnia unijna i była o 0,3 pkt. proc. wyższa niż przed rokiem. 6 Według wstępnych danych Eurostatu za XII 2011 r., dane wyrównane sezonowo (sa). 109

110 4,1 4,9 5,2 5,5 6,5 6,8 7,0 7,2 7,5 7,6 7,8 8,2 8,4 8,9 9,3 9,9 9,9 9,9 10,4 10,9 11,2 11,3 13,4 13,6 14,5 14,8 15,3 19,2 22,9 Wykres 19. Stopa bezrobocia w UE w grudniu 2011 r. wg BAEL (%) Austria Niderlandy Luksemburg Niemcy Malta Republika Czeska Rumunia Belgia Szwecja Finlandia Dania Słowenia Wielka Brytania Włochy Cypr UE-27 Francja Polska Strefa euro Węgry Bułgaria Estonia Słowacja Portugalia Irlandia Łotwa Litwa Grecja Hiszpania Źródło: Eurostat, Euroindicators 16/2012 z 31 I 2012; dane za grudzień 2011 lub ostatnie dostępne. Z danych GUS z badania BAEL za IV kwartał 2011 r. wynika, że zbiorowość aktywnych zawodowo w Polsce wyniosła prawie 18 mln osób tj. o 1,3% więcej (227 tys.) niż przed rokiem, na skutek czego zwiększył się współczynnik aktywności zawodowej w porównaniu z analogicznym okresem lat ubiegłych (do 56,3%, wobec 55,8% w IV kwartale 2010 r.). Liczba pracujących w gospodarce narodowej (16,2 mln) była wyższa o 0,8% tj. o 126 tys., natomiast liczba bezrobotnych (1,8 mln) przewyższała o 6,1% (tj. o 101 tys.) wielkość z analogicznego kwartału poprzedniego roku. Oznacza to zbyt małą skalę tworzenia miejsc pracy w gospodarce w relacji do zmian w poziomie aktywności zawodowej Polaków. Udział długotrwale bezrobotnych w ogółem bezrobotnych wynosił w IV kw r. ponad 33% i był wyższy niż w tym samym okresie trzech lat poprzednich. Wzrost liczby pracujących miał miejsce przede wszystkim w sektorze prywatnym, a w przekroju rodzajów działalności w sektorze II (przemysł i budownictwo). Wskaźnik zatrudnienia osób w wieku lata wzrósł z 59,3% w 2010 r. do 59,7% 7 w 2011 r. Nastąpiło to w rezultacie jego wzrostu w starszych grupach wiekowych (wskaźnik zatrudnienia osób w wieku lata wzrósł z 34,0% w 2010 r. do 36,9% 8 w 2011 r.), co częściowo wynika z wdrażanych w ostatnich latach w odniesieniu do różnych grup zawodowych zmian w przepisach emerytalnych; natomiast obniżył się w odniesieniu do najmłodszych uczestników rynku pracy. Stopa bezrobocia wzrastała w ostatnich latach najszybciej w grupie lata 9. W tej grupie wiekowej co czwarty młody człowiek bezskutecznie poszukiwał pracy. Stopa bezrobocia rejestrowanego zwiększyła się nieznacznie w porównaniu z końcem 2010 r., do 12,5%. Prawie 84% osób bezrobotnych nie posiadało prawa do zasiłku z tego tytułu. Do urzędów pracy zgłoszono znacznie mniej ofert pracy niż rok wcześniej. W przekroju województw w 2011 r. miały miejsce dosyć niewielkie wahania stopy bezrobocia rejestrowanego, za wyjątkiem woj. dolnośląskiego, gdzie nastąpiła największa poprawa sytuacji na rynku pracy i zmniejszenie stopy bezrobocia rejestrowanego o 0,6 pkt. proc., a także woj. łódzkiego, gdzie miał miejsce największy jej wzrost o 0,5 pkt. proc. Najwyższa stopy 7 Wskaźnik monitorujący cele strategiczne NSRO Wskaźnik monitorujący cele strategiczne NSRO Według wstępnych danych Eurostatu, w XII 2011 r. stopa bezrobocia w grupie lata zwiększyła się w Polsce do 27,7% wobec 24,3% w XII 2010 r. 110

111 bezrobocia rejestrowanego występowała w woj. warmińsko-mazurskim (20,1%), a najniższa w wielkopolskim (9,2%) i mazowieckim (9,9%). Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej wyniosło w 2011 r. 3399,52 zł 10 i było realnie wyższe o 1,2% niż w 2010 r. (w 2010 r. wzrost wynagrodzenia realnego w gospodarce narodowej wyniósł 1,4%, a w 2009 r. - 2,0%). W sektorze przedsiębiorstw przeciętne wynagrodzenie realne w 2011 r. zwiększyło się o 0,9% w skali rocznej wobec wzrostu o 0,8% w 2010 r. i o 1,1% w 2009 r. Niskie na tle lat ubiegłych tempo wzrostu realnych dochodów z tytułu pracy stwarza zagrożenie zmniejszania się korzystnego dotychczas wpływu spożycia indywidualnego na wzrost PKB. Na wzrost wynagrodzeń hamująco wpływała ogólna sytuacja gospodarcza i pogarszająca się koniunktura, co zmuszało podmioty gospodarcze do utrzymywania dyscypliny płacowej, ale także rosnąca aktywność zawodowa i konkurencja na rynku pracy. Podstawowe tendencje społeczno-gospodarcze w województwie wielkopolskim w 2011 roku W końcu 2011 r. obserwowano nieznaczną poprawę sytuacji na wielkopolskim rynku pracy. W ujęciu rocznym zanotowano niewielki spadek ogólnej liczby zarejestrowanych bezrobotnych, ale jednocześnie duży wzrost liczby osób pozostających bez pracy dłużej niż 1 rok. W porównaniu z 2010 r. niższa była liczba nowo zarejestrowanych i wyrejestrowanych bezrobotnych. Przedstawiono także mniej ofert zatrudnienia. Stopa bezrobocia pozostała na niezmienionym poziomie i była najniższa w kraju. 10 Komunikat Prezesa GUS z 9 II 2012 r. 111

112 Rycina 10. Stopa bezrobocia rejestrowanego w województwie wielkopolskim wg podregionów i powiatów w 2011 r. Źródło: Raport o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa wielkopolskiego w 2011 r. (US w Poznaniu) W 2011 r., podobnie jak przed rokiem, notowano wzrost przeciętnego zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw, przy czym tempo tego wzrostu w kolejnych kwartalnych okresach narastających utrzymywało się na podobnym poziomie (ok. 5%). Wykres 20. Wskaźnik zatrudnienia wg BAEL w 2011 r. Źródło: Raport o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa wielkopolskiego w 2011r. (US w Poznaniu) 112

113 Wykres 21. Podmioty gospodarki narodowej w rejestrze REGON w 2011 r. Źródło: Raport o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa wielkopolskiego w 2011r. (US w Poznaniu) Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw w 2011 r. w województwie wielkopolskim ukształtowało się na poziomie wyższym niż w roku poprzednim, a jego systematyczny wzrost notowano w kolejnych okresach narastających omawianego roku. W porównaniu z 2010 r. zwiększył się czas przepracowany w sektorze przedsiębiorstw oraz średnie wynagrodzenie za godzinę pracy. Wykres 22. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw w 2011 r. Źródło: Raport o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa wielkopolskiego w 2011r. (US w Poznaniu) Przeciętna liczba emerytów i rencistów w województwie wielkopolskim w 2011 r. ukształtowała się na poziomie niższym niż przed rokiem, odnotowano natomiast wzrost przeciętnej miesięcznej emerytury i renty brutto. 113

114 Wykres 23. Dynamika przeciętnej miesięcznej emerytury i renty brutto Źródło: Raport o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa wielkopolskiego w 2011r. (US w Poznaniu) Ceny towarów konsumpcyjnych w 2011 r. zwiększyły się w porównaniu z rokiem poprzednim w większym stopniu niż w skali kraju. Wykres 24. Wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych Źródło: Raport o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa wielkopolskiego w 2011r. (US w Poznaniu) Produkcja sprzedana przemysłu rosła w 2011 r. szybciej od notowanej w poprzednim roku. Zanotowano również wzrost wydajności pracy (mierzonej wartością produkcji sprzedanej na 1 zatrudnionego), przy jednoczesnym zwiększeniu przeciętnego zatrudnienia w przemyśle. Wykres 25. Dynamika produkcji sprzedanej przemysłu (ceny stałe) 2005=100 Źródło: Raport o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa wielkopolskiego w 2011r. (US w Poznaniu) W 2011 r. w województwie notowano wzrost produkcji sprzedanej budownictwa w odniesieniu do roku Zwiększyła się również wydajność pracy w budownictwie, przy jednoczesnym wzroście przeciętnego zatrudnienia. 114

115 Wykres 26. Dynamika produkcji sprzedanej budownictwa (ceny bieżące) 2005=100 Źródło: Raport o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa wielkopolskiego w 2011r. (US w Poznaniu) W województwie wielkopolskim w 2011 r. wzrosła liczba mieszkań oddanych do użytkowania, wydanych pozwoleń na ich realizację oraz rozpoczętych budów. Natomiast przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszkania oddanego do użytkowania była niższa niż przed rokiem. Wykres 27. Mieszkania oddane do użytkowania na 1000 ludności Źródło: Raport o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa wielkopolskiego w 2011r. (US w Poznaniu) Według wstępnych danych, w województwie wielkopolskim w 2011 r. miał miejsce wzrost wartości sprzedaży detalicznej w odniesieniu do roku poprzedniego. Wzrosła również sprzedaż hurtowa towarów. Wykres 28. Dynamika sprzedaży detalicznej (ceny bieżące) 2005=100 Źródło: Raport o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa wielkopolskiego w 2011r. (US w Poznaniu) Wyniki finansowe uzyskane przez badane przedsiębiorstwa niefinansowe uległy w 2011 r. pogorszeniu w porównaniu z rokiem poprzednim. Niższa dynamika przychodów z całokształtu działalności od dynamiki kosztów ich uzyskania wpłynęła na pogorszenie wskaźnika poziomu 115

116 kosztów. Obniżył się wynik finansowy brutto i netto. Odnotowano pogorszenie wskaźników rentowności. Wykres 29. Wskaźnik rentowności obrotu netto w przedsiębiorstwach w 2011 roku Źródło: Raport o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa wielkopolskiego w 2011r. (US w Poznaniu) W 2011 r., podobnie jak przed rokiem, notowano wzrost nakładów inwestycyjnych badanych przedsiębiorstw w województwie wielkopolskim. W porównaniu z 2010 r. znacznie wyższa była także wartość kosztorysowa inwestycji rozpoczętych, przy większej liczbie nowych inwestycji. Wykres 30. Dynamika nakładów inwestycyjnych ogółem (ceny bieżące) Źródło: Raport o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa wielkopolskiego w 2011r. (US w Poznaniu) W województwie wielkopolskim utrzymuje się tendencja wzrostowa liczby ludności. Wielkopolska plasuje się na 2. pozycji w kraju pod względem przyrostu naturalnego liczonego na 1000 ludności. 116

117 Wykres 31. Przyrost naturalny na 1000 ludności Źródło: Raport o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa wielkopolskiego w 2011r. (US w Poznaniu) Oddziaływanie kryzysu w latach na osiągnięcie celów programu, jego bieżącą realizację i sytuację beneficjentów Mimo wzrostu gospodarczego, znacznie niższe niż w latach poprzednich jego tempo wpłynęło negatywnie na rynek pracy i stan finansów publicznych (w szczególności JST), a także na obniżenie aktywności inwestycyjnej przedsiębiorstw. Miało to swój skutek dla części beneficjentów programu, szczególnie przedsiębiorców, ale także samorządów, którzy niejednokrotnie mieli problemy z realizacją projektu. Zaobserwowano następujące problemy: rezygnacja z aplikowania o środki ze względu na trudności w zapewnieniu wkładu własnego (zaostrzone kryteria udzielania kredytów przez banki, wzrost kosztów pozyskiwania kapitału obcego), odstępowanie od podpisywania umów z powodu przewidywanych trudności z realizacją projektu (nieosiągalne wskaźniki, zmiany kursów walut), rozwiązywanie przez beneficjentów umów (niedoszacowanie kosztów w projekcie ze względu na zmiany cen maszyn i urządzeń, nieoczekiwane wcześniej spadki obrotów firm oraz konieczność ograniczania środków na inwestycje), podpisywanie aneksów do umów (np. ze względu na przesunięcia terminów realizacji). Jednostki samorządu terytorialnego musiały często rozważać takie problemy, jak np. konieczność ograniczania zakresu inwestycji, przesuwanie ich realizacji w czasie, a niekiedy wręcz rezygnacja z wdrażania projektów. Wśród przyczyn takiego stanu rzeczy były m.in.: niższe od przewidywanych przychody budżetowe (w dużej mierze pochodzące z podatków), wynikająca z tego konieczność wprowadzania oszczędności w budżetach JST (najłatwiej było tego dokonywać poprzez rezygnację z inwestycji), czy zmniejszenie się skłonności do ponoszenia ryzyka związanego z wydatkowaniem środków własnych, a w szczególności pochodzących z kredytów i pożyczek. Z drugiej strony należy podkreślić, że środki dostępne w ramach WRPO dla beneficjentów i możliwość ich wykorzystania na inwestycje pozwalające utrzymać, a niekiedy wręcz kreować koniunkturę, przynajmniej w niektórych dziedzinach gospodarki. Działania podjęte w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom ww. zmian Instytucja Zarządzająca WRPO starając się ułatwić beneficjentom dostęp do środków organizuje szereg szkoleń a także przygotowuje wytyczne w tematach sprawiających największe trudności aplikującym. Z pewnością ułatwieniem dla beneficjentów jest wprowadzony system zaliczek, dzięki którym nie muszą oni szukać zewnętrznych źródeł finansowania swoich projektów. Ponadto IZ WRPO i Komitet Monitorujący dbają o efektywne wykorzystanie środków poprzez stały monitoring wydatkowania środków oraz w pewnych przypadkach wykorzystują możliwość elastycznego podejścia do przeprowadzania alokacji środków pomiędzy poszczególnymi działaniami. 117

118 W 2010 roku nastąpiło przyspieszenie wydawania środków co również miało wpływ na niwelowanie ewentualnych skutków spowolnienia gospodarczego. Realizowane były projekty prorozwojowe, które stymulowały długofalowy wzrost gospodarczy i zatrudnienie. Duży nacisk położony był na zwiększenie zdolności inwestycyjnej i konkurencyjności wielkopolskich przedsiębiorstw poprzez konkursy na bezpośrednie wsparcie dla mikroprzedsiębiorstw i MŚP oraz konkursy związane ze wsparciem instytucji otoczenia biznesu, infrastruktury badawczo-rozwojowej oraz sieci i kooperacji. Instytucja Zarządzająca WRPO wspiera przedsiębiorców nie tylko bezpośrednimi dotacjami, ale także oferując instrumenty finansowe w postaci pożyczek i poręczeń w ramach inicjatywy JEREMIE. Od 2010 roku nastąpiło znaczne przyspieszenie wdrażania tej inicjatywy w Wielkopolsce, zaś na koniec 2011 roku wykazano prawie beneficjentów, którym udzielono pożyczki lub poręczenia. W znacznym stopniu została wsparta infrastruktura transportowa, w ramach której w 2010 i 2011 roku ogłoszono w sumie 11 naborów (najwięcej na drogi 7 konkursów). Inwestycje w sieć transportową stymulują rozwój regionu i wpływają na poprawę jakości życia mieszkańców. Kryzys stanowił także jedną z przesłanek, choć nie najistotniejszą, podjęcia tematu dostosowania docelowych wielkości kilku wskaźników charakteryzujących realizację Programu w procesie śródokresowego przeglądu WRPO i jego renegocjacji z Komisją Europejską. Stopień realizacji programu wskazuje na dobre zarządzanie jego wdrażaniem a także na to, że skutki negatywnych tendencji w światowej gospodarce nie wpłynęły znacząco na sam program i jego beneficjentów. Należy także zauważyć, iż klęska powodzi, w 2010 roku, której skutki mogły spotęgować objawy kryzysu ekonomicznego, w Wielkopolsce nie wpłynęła negatywnie na realizację projektów w ramach WRPO ZASADNICZE MODYFIKACJE W ROZUMIENIU ART. 57 ROZP. NR 1083/2006 W 2011 roku nie odnotowano żadnych modyfikacji w rozumieniu art. 57 rozporządzenia nr 1083/ KOMPLEMENTARNOŚĆ POMOCY Z INNYMI INSTRUMENTAMI WSPARCIA WSTĘP W systemie realizacji Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata uwzględniono kwestię komplementarności projektów realizowanych w ramach WRPO z innymi projektami realizowanymi w ramach WRPO oraz w ramach krajowych programów operacyjnych współfinansowanych z funduszy strukturalnych. Już w treści WRPO w rozdziale omawiającym strategię programu stwierdzono, że efektywne wykorzystanie środków WRPO zależeć będzie także od uzyskania efektu synergii, co znaczy, że działania w ramach WRPO nie mogą być oderwane od działań innych polityk, w szczególności spójności, rolnej i rybackiej oraz krajowych. Na etapie konstruowania WRPO w opisie każdego z priorytetów wskazano, pomiędzy jakimi programami, priorytetami i działaniami możliwa jest realizacja projektów komplementarnych. Zapisano także możliwość wzmacniania działań realizowanych w ramach danego priorytetu działaniami w ramach innych priorytetów WRPO np.: projekty dotyczące turystyki i środowiska kulturowego (Priorytet VI) mogą być komplementarne do projektów dotyczących wsparcia przedsiębiorstw działających w branży turystycznej (Priorytet I), rozbudowy podstawowej infrastruktury komunikacyjnej (Priorytet II), czy projektów rewitalizacyjnych (Priorytet IV). Działania w ramach WRPO są komplementarne z: 118

119 PO IG w zakresie inwestycji w innowacje, badania i rozwój nowych technologii, przedsiębiorczość, szkolnictwa, ochrony zdrowia, turystyki; PO IiŚ w zakresie inwestycji w MSP, infrastruktury drogowej, transportu, infrastruktury - społeczeństwa informacyjnego, środowiska, energetyki, rewitalizacji, szkolnictwa, ochrony zdrowia, turystyki, ochrony i zachowania dziedzictwa kulturowego; PO KL w zakresie inwestycji w MSP, infrastruktury społeczeństwa informacyjnego, rewitalizacji, szkolnictwa, ochrony zdrowia, pozostałej infrastruktury społecznej; PROW w zakresie inwestycji w MSP, infrastruktury drogowej, środowiska, turystyki, ochrony i zachowania dziedzictwa kulturowego; PO Zrównoważony Rozwój Sektora Rybołówstwa i Nadbrzeżnych Obszarów Rybackich w zakresie inwestycji w MSP, środowiska Wpływ działalności KM/PKM instytucji i grup na zapewnienie koordynacji i komplementarności wsparcia Komitet Koordynacyjny Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata jest instytucją odpowiedzialną za zapewnienie koordynacji pomiędzy instrumentami finansowymi Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej. Do zadań komitetu należy m.in. monitorowanie realizacji NSRO oraz poszczególnych programów operacyjnych i komplementarności działań realizowanych w ramach Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej. Przewodniczącym Komitetu jest Minister Rozwoju Regionalnego. W pracach Komitetu uczestniczą przedstawiciele administracji rządowej, przedstawiciele instytucji zarządzających programami operacyjnymi oraz partnerzy społeczni i gospodarczy. Na mocy uchwały nr 26 KK NSRO z dnia 17 grudnia 2008 r. została utworzona Grupa robocza ds. koordynacji i komplementarności, w której biorą udział także przedstawiciele IZ WRPO. Do zadań grupy należy m.in. monitorowanie komplementarności wdrażania działań poszczególnych programów operacyjnych w ramach NSRO, Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej. W ramach spotkań i konsultacji grupa robocza wypracowała rekomendacje horyzontalne dla instytucji zaangażowanych we wdrażanie i koordynację PO/RPO w ramach NSRO w zakresie koordynacji i komplementarności podejmowanych działań. W 2011 r. odbyło się pięć posiedzeń, w trakcie których omawiane były wyniki badań ewaluacyjnych dot. komplementarności (przeprowadzane przez instytucje zarządzające KPO/RPO oraz instytucje pośredniczące I. stopnia PO KL), uwagi Komisji Europejskiej do sprawozdań rocznych z realizacji KPO/ RPO za 2010 r. w odniesieniu do kwestii koordynacji i komplementarności wsparcia. Ponadto Uczestnicy grupy roboczej wypracowali definicję komplementarności, która zostanie przedłożona do akceptacji wszystkim członkom Grupy roboczej, a następnie członkom Komitetu Koordynacyjnego NSRO W okresie sprawozdawczym w ramach prac Grupy roboczej Departament Wdrażania Funduszy UE w MRR zorganizowane zostały dwa seminaria w zakresie komplementarności interwencji. Seminaria te miały na celu m.in.: wymianę doświadczeń pracowników IZ i IP I. stopnia w zakresie komplementarności wsparcia; przygotowanie pracowników IZ oraz IP I. stopnia do przeprowadzania szkoleń dla beneficjentów/ IP II w tym zakresie; usystematyzowanie wiedzy potrzebnej do stosowania praktycznych mechanizmów zapewnienia komplementarności wsparcia. Ponadto przedstawiciele WRPO biorą udział jako członkowie bądź obserwatorzy w posiedzeniach Komitetu Monitorującego Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia , Podkomitetu Monitorującego ds. polityki regionalnej, Komitetu Monitorującego Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko , a także w takich grupach roboczych w ramach KK NSRO na lata , jak: grupa robocza ds. informacji, promocji i szkoleń, grupa robocza ds. polityki regionalnej, grupa robocza ds. małych i średnich przedsiębiorstw. Jednocześnie w pracach Komitetu Monitorującego WRPO biorą udział przedstawiciele komitetów monitorujących z innych programów operacyjnych. 119

120 Informacje na temat stosowanych mechanizmów i narzędzi służących zapewnieniu koordynacji i komplementarności wsparcia oraz ich oceny Bezpośredni mechanizm służący zapewnieniu komplementarności projektów w ramach WRPO został określony w Szczegółowym opisie priorytetów programu operacyjnego, w kryteriach wyboru projektów. IZ WRPO w celu zapewnienia komplementarności projektów finansowanych w ramach WRPO z innymi inwestycjami współfinansowanymi np. przez EFRR, EFS wprowadziła w Kryteriach wyboru projektu WRPO kryterium dotyczące komplementarności. Kryterium komplementarności zostało zawarte w Działaniach: 1.4 (schemat II), 2.1, 2.2, 2.6, 3.4, 4.2, 5.1, 5.2, 5.3, 5.4, 6.1, 6.2. W zależności od działania i charakteru docelowego przedsięwzięcia komplementarności, kryterium jest różnie sformułowane np.: - komplementarność projektu z innymi zrealizowanymi lub realizowanymi od 2004 r. ze środków własnych bądź ze środków europejskich - jak w Działaniu 2.1, - komplementarność z innymi projektami realizowanymi ze środków europejskich, zwłaszcza z realizowanymi w ramach PO Kapitał ludzki, Innowacyjna Gospodarka oraz w Działaniu 2.7 WRPO Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego (projekty z zakresu e-learningu) wybranymi do realizacji - jak w Działaniu 5.1, 5.2 schemat I. Beneficjent we wniosku o dofinansowanie może wymienić trzy projekty, z którymi jest komplementarny podając źródła finansowania i kwoty dofinansowania. W trakcie oceny merytorycznej, Komisja Oceny Projektów odpowiednio nadaje punkty w zależności od wagi komplementarności. Kolejnym mechanizmem służącym zapewnieniu koordynacji i komplementarności jest zachęcanie podczas spotkań i szkoleń organizowanych dla beneficjentów do tworzenia takich projektów oraz informowanie o potrzebie tworzenia projektów komplementarnych i korzyści z nich płynących. IZ WRPO realizuje Rekomendację horyzontalne dla instytucji zaangażowanych we wdrażanie i koordynację PO/RPO w ramach NSRO w zakresie koordynacji i komplementarności podejmowanych działań m.in. poprzez wprowadzenie kryterium dot. komplementarności na etapie oceny wniosku o dofinansowanie, działania mające na celu zachęcenie beneficjentów do tworzenia projektów komplementarnych (szkolenia dla beneficjentów). Natomiast komplementarność instytucjonalno-systemowa pomiędzy WRPO a PO KL została zapewniona poprzez uczestnictwo przedstawicieli IZ WRPO w następujących grupach: - Podkomitet Monitorujący PO KL (programowanie, monitorowanie i ocenianie postępów wdrażania PO KL, zatwierdzanie zakresu badań ewaluacyjnych i płynących z nich rekomendacji); - Regionalna Grupa Sterująca Ewaluacją (opiniowanie zakresu i wyników badań ewaluacyjnych oraz rekomendacji); - Regionalna Informacyjna Grupa Robocza (omawianie działań informacyjno-promocyjnych PO KL). Koordynacja i komplementarność WRPO z PROW oraz PO RYBY zapewniona jest poprzez udział przedstawiciela z jednostki wdrażającej te programy w KM WRPO. Ze względu na fakt, iż niewielka część środków w ramach WRPO została do zakontraktowania, IZ WRPO planuje wprowadzić systemowe mechanizmy dot. komplementarności w następnej perspektywie finansowej, poprzez udoskonalenie narzędzi i procedur, za pomocą których jednostki wdrażające mogłaby weryfikować czy dany projekt realizowany w ramach np. PO KL jest komplementarny z RPO nie tylko teoretycznie, ale także w przebiegu i efektach. IZ WRPO nie dysponuje wynikami badań dot. łącznego wpływu programów na wyzwania oraz zastosowania mechanizmów na rzecz komplementarności interwencji w kontekście rynku pracy. Natomiast efekt komplementarności między WRPO a PO KL został przedstawiony w punkcie

121 Cross-financing W ramach WRPO współfinansowanie wydatków objętych zakresem Europejskiego Funduszu Społecznego ograniczono tylko do działań, które są konieczne do pomyślnej implementacji operacji oraz, które bezpośrednio powiązane są z taką operacją. W programie przewidziana jest możliwość udzielenia cross-financing w ramach 13 działań oraz w takich kategoriach interwencji jak: 2, 3, 4, 5, 7, 9, 10, 14, 15, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 48, 51, 53, 54, 57, 59, 61, 62. W większości działań beneficjent w cross-financingu może uwzględnić 10% kosztów kwalifikowalnych projektu, tylko w Działaniu 6.1 maksymalna wartość przewidzianych na ten cel wydatków nie może przekraczać 5% kosztów kwalifikowanych projektu. W ramach Priorytetu I cross-financing przewidziany jest na szkolenia wyłącznie dla beneficjentów w ramach Działania 1.4 Wsparcie przedsięwzięć powiązanych z Regionalną Strategią Innowacji schemat I, II oraz Działania 1.6 Rozwój sieci i kooperacji. W ramach Priorytetu II może wystąpić cross-financing w Działaniu 2.7 Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego (na szkolenia dla pracowników obsługujących zakupiony sprzęt). W ramach Priorytetu III możliwość zastosowania zasady finansowania krzyżowego przewiduje się we wszystkich działaniach Priorytetu III. W ramach Działań 3.2, 3.4, 3.5, 3.6 i 3.7 cross-financing dotyczy kosztów organizacji i przeprowadzenia specjalistycznych szkoleń skierowanych dla osób obsługujących nowoczesne urządzenia i systemy. Z kolei w ramach Działania 3.1 cross-financing dotyczy kosztów organizacji i przeprowadzenia specjalistycznych szkoleń dla osób uczestniczących w projektach dotyczących selektywnej zbiórki odpadów. Zastosowanie zasady finansowania krzyżowego w ramach Działania 3.3 dotyczy kosztów organizacji i przeprowadzenia kształcenia personelu centrów edukacji ekologicznej, projektów dotyczących edukacji ekologicznej, kampanii promocyjnych i informacyjnych oraz imprez masowych. W ramach Priorytetu IV cross-financing może występować tylko w Działaniu 4.2, w którym to możliwość rozszerzenia współfinansowania wydatków kwalifikowanych w ramach EFRR o wydatki kwalifikowane w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego dotyczy przedsięwzięć o charakterze społecznym (promocyjnych, doradczych, szkoleniowych, edukacyjnych, kulturalnych). Także w Priorytecie VI cross-financing może występować tylko w ramach Działania 6.1 oraz 6.2. Wydatki kwalifikowane dla cross-financingu w Działaniu 6.1 to koszty organizacji i przeprowadzenia specjalistycznych szkoleń dla kadr turystycznych (tylko jako element projektu promocyjnego lub informacyjnego) oraz koszty organizacji i przeprowadzenia akcji promocyjnych związanych z projektem inwestycyjnym. Natomiast Działanie 6.2 obejmuje tylko schemat III. Natomiast w Priorytecie V oraz VII nie przewiduje się możliwości zastosowania zasady elastyczności (finansowania krzyżowego). Do końca 2011 r. podpisano 5 umów, które wykorzystują mechanizm elastycznego finansowania, na łączna kwotę ogółem ,53 euro ( ,20 zł), w tym dofinansowania UE ,69 euro ( ,64 zł). Choć beneficjenci mogą ubiegać się o cross-finansing w wysokości 10% kosztów kwalifikowanych, ten udział w ich projektach kształtował się na dużo niższym poziomie. Projekty z cross-financingiem realizowane są w ramach dwóch priorytetów - w Priorytecie I podpisane są 2 umowy, natomiast w Priorytecie III 3 umowy (z czego realizacja jednego projektu została zakończona). 121

122 Tabela 18. Projekty objęte cross-financingiem w ramach WRPO Działanie Tytuł projektu Wartości ogółem (euro) Dofinansowanie UE (euro) % wydatków objętych zakresem EFS 1.4. Wsparcie przedsięwzięć wynikających z Regionalną Strategią Innowacji 1.6 Rozwój sieci kooperacji Budowa Inkubatora Przedsiębiorczości w Lesznie Utworzenie sieci Leszczyńskie smaki szansą wzrostu innowacyjności firm sektora spożywczego w południowo-zachodniej Wielkopolsce , ,36 1, , ,95 1,23 Priorytet I , , Poprawa bezpieczeństwa środowiskowego i ekologicznego Wzmocnienie zintegrowanego chemicznoekologicznego systemu bezpieczeństwa województwa wielkopolskiego poprzez zakup specjalistycznego sprzętu , ,69 3, Poprawa bezpieczeństwa środowiskowego i ekologicznego Rozbudowa zintegrowanego systemu bezpieczeństwa środowiskowego i ekologicznego województwa wielkopolskiego , ,74 2, Zwiększenie wykorzystania odnawialnych zasobów energii Budowa kotłowni opalanej biomasą w firmie Mark-Drew Krotecki Marek , ,95 1,91 Priorytet III , ,38 Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13). Z Priorytetu I są to projekty z zakresu usług w obszarze zaawansowanego wsparcia dla przedsiębiorstw i grup przedsiębiorstw oraz transferu technologii i udoskonalania sieci współpracy między MSP, między MSP a innymi przedsiębiorstwami, uczelniami, wszelkiego rodzaju instytucjami na poziomie szkolnictwa pomaturalnego, władzami regionalnymi, ośrodkami badawczymi oraz biegunami naukowymi i technologicznymi (parkami naukowymi i technologicznymi, technopoliami itd.), w których w ramach cross-financingu możliwe jest przeprowadzenie szkoleń. Beneficjent projektu, który ubiega się o dofinansowanie na budowę Inkubatora Przedsiębiorczości, dzięki cross-financingowi przewiduje przeszkolić 3 pracowników z zakresu rozpoczynania działalności gospodarczej, rozwoju istniejących przedsiębiorstw, podnoszenia ich konkurencyjności i innowacyjności. Natomiast kolejny projekt polegający na budowie i rozwoju sieci Leszczyńskie smaki ma charakter promocyjny i zakłada przeszkolenie pracownika zatrudnionego do bezpośredniej realizacji projektu w zakresie funkcjonowania sieci, transferu technologii, aspektów psychologicznych, współpracy w sieci (negocjacje, perswazję itp.). Projekty WRPO z Priorytetu III, w których beneficjent wystąpił o elastyczne finansowanie dotyczą zapobiegania zagrożeniom (w tym opracowanie i wdrażanie planów i instrumentów zapobiegania i zarządzania zagrożeniami naturalnym i technologicznym) - realizowane przez Komendę Wojewódzką Państwowej Straży Pożarnej w Poznaniu oraz energii odnawialnej (biomasa) budowy kotłowni opalanej biomasą realizowany przez małe przedsiębiorstwo. W wyniku realizacji projektu Rozbudowa zintegrowanego systemu bezpieczeństwa środowiskowego i ekologicznego województwa wielkopolskiego powstanie sieć stanowisk o poszerzonej funkcjonalności do analizowania i prognozowania zagrożeń i kierowania siłami ratowniczymi (SAPZ). Stanowiska te w przyszłości będą mogły również pełnić funkcje centrów powiadamiania ratunkowego. Zakup sprzętu i przeszkolenie funkcjonariuszy Państwowej Straży Pożarnej PSP w zakresie jego obsługi pozwoli na właściwą diagnozę stanu środowiska 122

123 naturalnego, skuteczniejsze prowadzenie akcji ratowniczych i eliminowanie powstałych zagrożeń. Drugi projekt (Wzmocnienie zintegrowanego chemiczno-ekologicznego systemu bezpieczeństwa województwa wielkopolskiego poprzez zakup specjalistycznego sprzętu) należący do Komendy Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej w Poznaniu został zakończony w 2011 r. Projekt był partnerskim przedsięwzięciem Komendy Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej w Poznaniu oraz Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Poznaniu. Przedmiotem projektu było doposażenie jednostek odpowiedzialnych za bezpieczeństwo chemiczno-ekologiczne województwa wielkopolskiego w specjalistyczny sprzęt, niezbędny do diagnozowania stanu środowiska naturalnego, zabezpieczanie miejsca wystąpienia awarii oraz katastrof chemiczno - ekologicznych, a także usuwania ich skutków. W ramach projektu dla KW PSP w Poznaniu został zakupione samochód ratownictwa chemiczno ekologicznego wraz ze specjalistycznym wyposażeniem. Szkolenie zrealizowane w ramach cross-financingu - Specjalistyczny kurs z zakresu ratownictwa chemiczno ekologicznego miało na celu optymalizację wykorzystania sprzętu specjalistycznego zakupionego w ramach projektu. Na szkoleniu poruszono m.in. takie tematy jak: rodzaje zagrożeń i podmioty odpowiedzialne za ich monitorowanie i rozpoznawanie, zasoby podmiotów odpowiedzialnych za rozpoznawanie i usuwanie poszczególnych rodzajów zagrożeń, podstawy chemii materiałów i substancji niebezpiecznych, wykorzystanie nowoczesnych narzędzi do identyfikacji substancji i wyznaczania stref zagrożeń, techniki likwidacji poszczególnych rodzajów zagrożeń. Zostało ono przeprowadzone przez Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Pożarnictwa w Poznaniu w dniach r. W szkoleniu wzięło udział 40 osób. Koszt szkolenia wyniósł ,04 euro ( ,00 zł), co stanowiło 3,86% kosztów kwalifikowanych w projekcie. Dla pozostałych projektów faktyczny efekt stosowania zasady cross-financing zostanie zaprezentowany w kolejnych sprawozdaniach, po zakończeniu realizacji projektów. Monitorowanie cross-financingu odbywa się zarówno na etapie oceny wniosku (zakres i poziom), jak i na etapie umowy/aneksów oraz wniosków o płatność. IZ WRPO nie planuje przeprowadzić badania ewaluacyjnego w zakresie dot. cross-financing Koordynacja i komplementarność jako przedmiot badań ewaluacyjnych Informacja o planowanym badaniu ewaluacyjnym w zakresie komplementarności w ramach WRPO została przedstawiona w punkcie Przykłady projektów komplementarnych Opis praktycznych przykładów komplementarności pomiędzy programami projektów zarówno realizowanych, jak i zrealizowanych został przedstawiony w tabeli w załączniku nr IX do sprawozdania. W załączniku przedstawiono 37 projektów realizowanych w ramach krajowych programów operacyjnych, regionalnych programów operacyjnych z okresu programowania oraz z okresu przed 2007 r. Poniżej wymieniono programy, z jakim są komplementarne projekty współfinansowane w WRPO wraz z podaniem numeru przykładu z załącznika nr IX: ZPORR przykład nr 2 SPO Transport - przykład nr 4 SPO WKP przykład nr 5 PHARE przykład nr 14 POIG - przykład nr 1 POiŚ przykład nr 3, 4, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 36 PO KL przykład nr 1, 3, 5, 6, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 26, 27, 28, 30, 31, 32, 33 PROW przykład nr 7, 8, 9, 10, 11, 12, 29, 34, 35, 37 Dolnośląski Program Regionalny - przykład nr 4 Kujawsko-Pomorski Program Regionalny - przykład nr 38. Jednocześnie przedstawione w załączniku nr IX projekty zostały podzielone tematycznie na komplementarność obejmującą takie dziedziny jak: przedsiębiorczość - przykład nr 1, transport przykład nr 2, 3, 4, 123

124 innowacyjność przykład nr 5, 13, środowisko przyrodnicze przykład nr 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 35, rewitalizacja przykład nr 18, edukacja: w tym szkolnictwo wyższe przykład nr 18, 19, 20, 21, w tym szkolnictwo ustawiczne przykład nr 13, 14, 15, 16, 17, zdrowie przykład nr 22, 23, 24, 25, 26, 27, pomoc społeczna przykład nr 28, 29, 30, 31, 32, 33, turystyka przykład nr 34, 35, 36, 37,38. Projekty, które otrzymały dofinansowanie w ramach WRPO i przewidują komplementarność mogą być spójne z innymi projektami pod względem: lokalizacji w przestrzeni np. przykład nr 1, 2, zakresu rzeczowego - np. przykład nr 21, 22. Komplementarność projektów została przeprowadzona m.in. na podstawie na podstawie danych z wniosku o dofinansowane beneficjentów, którzy wykazali, że spełniają kryteria komplementarności oraz wystosowanych ankiet do beneficjentów. Komplementarność a rynek pracy Niezaprzeczalnie można zauważyć, iż komplementarność pomiędzy interwencją WRPO a PO KL ma wpływ na sytuację na rynku pracy. Do przykładów wartych przytoczenia należy wzmacnianie w ramach obu programów w zakresie np. przedsięwzięć dot. szkolnictwa, pomocy społecznej. Dzięki wsparciu w ramach WRPO szkół ustawicznych w sprzęt niezbędny do nauki zawodu oraz dzięki uczestnictwu uczniów w wielu kursach zawodowych, osoby te nie tylko podnoszą swoje kwalifikacje i zwiększają konkurencyjność na rynku pracy, ale także wzmacniają swą wartość, co z kolei pomaga im być aktywniejszym na rynku pracy i zapobiega wczesnemu odchodzeniu z rynku pracy (np. przykład nr 16, 17 z załącznika nr IX). Wsparcie z EFS pozwala również szkołom dostosować swój program nauczania zgodnie z zawodowymi niszami rynkowymi czy potrzebami rynku pracy natomiast wsparcie w ramach WRPO dało możliwość dostosowania pomieszczeń dydaktycznych oraz zakup odpowiedniego sprzętu służącego kształceniu zawodowemu (przykład nr 15 z załącznika nr IX). Kolejnym przykładem istoty komplementarnego wsparcia w ramach obu programów są przedsięwzięcia, które maja na celu kształcenie zawodowe osób (szkolenie w ramach EFS zgodnie z dostosowaną ofertą do wymagań lokalnego rynku pracy, natomiast szkoły wyposażone są dzięki wsparciu WRPO), dla których szkoła nawiązuje współpracę z lokalnymi przedsiębiorstwami w zakresie praktycznej nauki zawodu (np. przykład nr 15 z załącznika nr IX). Realizacja niektórych projektów z PO KL pozwala na oferowanie wsparcia indywidualnego oraz kursów (m.in. agent ochrony, sprzedawca z obsługą kasy fiskalnej, asystentka/sekretarka z jęz. angielskim, eksploatacja urządzeń i sieci instalacji elektroenergetycznej), a także zorganizowanie płatnych staży w instytucjach, które otrzymały wsparcie z EFRR, w tym w ramach WRPO (np. projekt PO KL Podnieś swoje kwalifikacje wsparcie dla osób do 24 roku życia beneficjent Zakład Poradnictwa Zawodowego EURONAUKA Andrzej Czubaj, Poddziałanie PO KL). Do przykładów komplementarności WRPO i PO KL w zakresie pomocy społecznej w aspekcie rynku pracy należą projekty które wspierają osoby niepełnosprawne na rynku pracy (np. przykład nr 28, 30 z załącznika nr IX). Tworzenie/wzmacnianie ośrodków pomocy społecznej, które oferują fachową pomoc, pomoce dydaktyczne wykorzystujące nowoczesne rozwiązania techniczne oraz szkolenia podnoszące umiejętności społeczne i zawodowe zapobiegają wykluczeniu społecznemu np. osób niepełnosprawnych. Dostosowanie kompetencji pracowników do nowych wymagań pracodawcy w związku z wsparciem w środki trwałe stanowi kolejny przykład wpływu komplementarności na rynek pracy. Np. Beneficjent FERRPOL BRACIA MATUSZEWSCY (przykład nr 1 z załącznika nr IX) otrzymał wsparcie w ramach WRPO na zakup centrum frezarskiego, dzięki któremu może świadczyć usługi 124

125 obróbki korpusów, których dotychczas nie mógł oferować ze względu na technologię wytwarzania. Natomiast za sprawą wsparcia z EFS pracownicy zostaną przeszkoleni m.in. z obsługi programów technicznych w celu obsługi urządzeń. W wyniku obu projektów nastąpi wzrost konkurencyjności firmy, gdyż działania inwestycyjne są wspierane działaniami szkoleniowymi, przez co pracodawca planuje zatrudnić nową osobę Mechanizmy unikania podwójnego finansowania działań realizowanych w ramach polityki spójności z działaniami realizowanymi w ramach Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej Dla wyeliminowania ewentualnego nakładania się interwencji poszczególnych programów operacyjnych współfinansowanych z funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności, EFRROW i EFR, Instytucja Zarządzająca WRPO stosuje się do zapisów Linii demarkacyjnej pomiędzy Programami Operacyjnymi Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej. Pierwsza wersja dokumentu została przyjęta uchwałą Komitetu Koordynacyjnego NSRO w dniu 18 grudnia 2007 roku i jest efektem uzgodnień wszystkich instytucji zaangażowanych w programowanie rozwoju na lata Należy zaznaczyć, że linia demarkacyjna stanowi jedynie uzupełnienie informacji o wsparciu określonych typów interwencji zawartych w programie i uszczegółowieniu do programu, identyfikując szczegółowe kryteria wskazujące miejsce realizacji projektów w danym PO/RPO. W ślad za ustaleniami KK NSRO dostosowywane są zapisy Szczegółowego opisu priorytetów WRPO. Ponadto, każda zmiana w tym dokumencie analizowana jest z punktu widzenia przebiegu linii demarkacyjnej, zarówno na etapie projektowania zmian, jak i podejmowania decyzji przez Zarząd Województwa oraz Komitet Monitorujący WRPO. Mechanizmy wprowadzone w ramach WRPO zapewniają z jednej strony koordynację i komplementarność w Programie, z drugiej zaś strony uwzględniają kryteria demarkacyjne, by zapobiec możliwości finansowania projektów tego samego rodzaju z różnych programów. Poza zapisami w opisie poszczególnych działań, wskazującymi ograniczenia wynikające z Linii demarkacyjnej jej zapisy brane są także pod uwagę przy ocenie wniosków o dofinansowanie. W ramach WRPO przyjęto następujące kryteria demarkacji, chroniące przed podwójnym finansowaniem tj. wartość projektu, kategoria beneficjentów, lokalizacja projektu oraz charakter projektu (rodzaje i zakres prac). W 2011 r. dokument był kilkukrotnie aktualizowany, jednakże zmiany te nie miały odniesienia do dokumentów dot. WRPO. Jednocześnie nie wystąpiły problemy z zapewnieniem przestrzegania linii demarkacyjnej. Mechanizm unikania podwójnego finansowania poza przestrzeganiem zapisów linii demarkacyjnej w programie zapewniony jest także poprzez: oświadczenia beneficjentów składane razem z wnioskiem o dofinansowanie, dotyczące niekorzystania z innych funduszy pomocowych, środków Unii Europejskiej oraz środków krajowych ( Oświadczam, że przy realizacji inwestycji pod nazwą w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata nie korzystam z innych funduszy pomocowych, środków Unii Europejskiej oraz środków krajowych w aspekcie podwójnego finansowania ), kontrole krzyżowe projektów weryfikacje wniosków o płatność: w ramach weryfikacji wniosków o płatność złożonych przez beneficjentów sprawdzane jest, czy na kopii dokumentu potwierdzającego poniesione wydatki nie ma pieczątki/adnotacji, że był sfinansowany z innego programu/źródła, w ramach kontroli na zakończenie realizacji projektu sprawdzane są wnioski o płatność pod kątem występowania na oryginale dokumentu potwierdzającego poniesione wydatki pieczątki/adnotacji o sfinansowaniu z innego programu/źródła, kontrole krzyżowe programu weryfikacja dokonywana przez IZ WRPO występowania podwójnego finansowania w ramach WRPO, 125

126 kontrole krzyżowe horyzontalne z projektami PROW oraz PO RYBY weryfikacja dokonywana przez IZ WRPO występowania podwójnego finansowania w ramach WRPO oraz PROW oraz w ramach WRPO i PO RYBY kontrole horyzontalne z innymi programami obecnej perspektywy finansowej (poza PROW i PO RYBY ) weryfikacja dokonywana przez IK NSRO, kontrole międzyokresowe z programami poprzedniej perspektywy finansowej - weryfikacja dokonywana przez IK NSRO, udział przedstawicieli IZ WRPO w pracach innych programów (wskazano w punkcie 2.6.1), Komitet Koordynacyjny NSRO zmiany w ramach Linii demarkacyjnej Kontrole krzyżowe Instytucja Koordynująca Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia w 2011 r. rozpoczęła proces aktualizacji Wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie procesu kontroli. W dokumencie tym doprecyzowano wymogi proceduralne procesu prowadzenia kontroli krzyżowych, mających na celu wykrywanie i eliminowanie podwójnego finansowania wydatków z funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności, funduszy rolnych oraz funduszu finansującego rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich. Zgodnie z Wytycznymi Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie procesu kontroli w ramach obowiązków Instytucji Zarządzającej Programem Operacyjnym, Instytucja Koordynująca Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia prowadzi w trybie comiesięcznym kontrole krzyżowe wydatków beneficjentów realizujących równolegle projekty w ramach co najmniej dwóch programów operacyjnych NSRO (kontrole krzyżowe horyzontalne). Weryfikacje prowadzone są na danych gromadzonych w Krajowym Systemie Informatycznym (SIMIK 07-13). Prowadzenie czynności wyjaśniających dokonywane jest w ścisłej współpracy z Instytucjami Zarządzającymi. W trybie kwartalnym natomiast prowadzone są kontrole krzyżowe międzyokresowe, czyli kontrole beneficjentów realizujących równolegle projekty w ramach dwóch perspektyw finansowych. Weryfikacje te prowadzone są na danych gromadzonych w Krajowym Systemie Informatycznym SIMIK oraz w systemie SIMIK Dnia 7 lipca 2009 r. pomiędzy Ministrem Rozwoju Regionalnego, Ministrem Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa zostało zawarte Porozumienie o Współpracy w zakresie wymiany danych na temat beneficjentów realizujących projekty/operacje/przedsięwzięcia w ramach programów NSRO oraz PROW Celem tej współpracy jest zapewnienie skutecznej i efektywnej kontroli krzyżowej wydatków rozliczanych w ramach programów NSRO oraz PROW W zakresie procedur prowadzenia kontroli krzyżowych, Instytucja Koordynująca NSRO współpracowała w minionym roku z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz z Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, czego efektem było wypracowanie Aneksu nr 2 do trójstronnego Porozumienia o współpracy, na podstawie którego w sposób bardziej efektywny będzie prowadzony proces wymiany danych między podmiotami systemu wdrażania PO/RPO i PROW W ramach WRPO przeprowadzane są dwa rodzaje kontroli krzyżowej: kontrola krzyżowa programu, której celem jest wykrywanie i eliminowanie podwójnego finansowania wydatków w ramach WRPO, kontrola krzyżowa horyzontalna, której celem jest wykrywanie i eliminowanie podwójnego finansowania wydatków w ramach różnych programów perspektywy finansowej tzn. w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW 07-13) oraz Programu Operacyjnego Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich (PO RYBY). W IZ WRPO komórką odpowiedzialną za kontrole krzyżowe jest Oddział Monitorowania w Departamencie Polityki Regionalnej. W 2011 r. kontrole przeprowadzane były przez 3 osoby. Kontrola krzyżowa programu Kontrolę krzyżową programu w ramach WRPO przeprowadza raz w miesiącu Instytucja Zarządzająca WRPO. Objęci są nią wszyscy beneficjenci realizujący projekty w ramach WRPO. 126

127 Weryfikacja odbywa się na podstawie nr dokumentu potwierdzającego poniesione wydatki, daty wystawienia dokumentu i kwoty brutto. Po analizie danych w przypadku wykrycia wystąpienia tych samych dokumentów we wnioskach o płatność składanych przez tego samego beneficjenta (identyfikowanego po nr NIP) w różnych projektach realizowanych w ramach WRPO informacja przekazywana jest do odpowiedniej jednostki wdrażającej działanie WRPO (IP WRPO dot. Priorytetu III; jednostek IZ WRPO które, zajmują się weryfikacją wniosków o płatność dot. Priorytetu I, II, IV, V, VI, VII), która przeprowadza analizę dokumentacji. W uzasadnionych przypadkach przeprowadzana jest kontrola doraźna. W 2011 r. przeprowadzono 12 kontroli krzyżowych programu. Do końca 2011 r. nie odnotowano przypadku podwójnego finansowania wydatków, stąd nie wykryto nieprawidłowości i nie było potrzeby podjęcia działań zaradczych. Powyższy sposób przeprowadzania kontroli krzyżowej programu obowiązuje od czerwca Kontrole przeprowadzane od stycznia do maja 2011 r. opierały się na weryfikacji wszystkich beneficjentów, którzy podpisali przynajmniej dwie umowy w ramach WRPO i złożyli w ramach nich wnioski o płatność wraz z dokumentami potwierdzającymi poniesione wydatki. Kontrola krzyżowa horyzontalna w ramach WRPO oraz PROW Kontrolę krzyżową horyzontalną z PROW przeprowadza raz w miesiącu Instytucja Zarządzająca WRPO. Objęci są nią wszyscy beneficjenci realizujący projekty jednocześnie w ramach WRPO oraz PROW Weryfikacja odbywa się na podstawie nr dokumentu potwierdzającego poniesione wydatki, daty wystawienia dokumentu i kwoty brutto. Po analizie danych w przypadku wykrycia wystąpienia tych samych dokumentów we wnioskach o płatność składanych przez tego samego beneficjenta (identyfikowanego po nr NIP) w PROW i WRPO informacja przekazywana jest do odpowiedniej jednostki wdrażającej działanie WRPO (IP WRPO dot. Priorytetu III; jednostek IZ WRPO które, zajmują się weryfikacją wniosków o płatność dot. Priorytetu I, II, IV, V, VI, VII) oraz PROW (Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa i/lub Urząd Marszałkowski województwa, w którym beneficjent podpisał umowę). Ponadto jednostka wdrażająca PROW proszona jest o przesłanie kopii odpowiednich dokumentów (faktury, inne dokumenty równoważne). Analizę dokumentacji przeprowadza odpowiednia jednostka wdrażająca WRPO. W uzasadnionych przypadkach przeprowadzana jest kontrola doraźna. W 2011 r. przeprowadzono 12 kontroli krzyżowych horyzontalnych. Do końca 2011 r. nie odnotowano przypadku podwójnego finansowania wydatków, stąd nie wykryto nieprawidłowości i nie było potrzeby podjęcia działań zaradczych. Powyższy sposób przeprowadzania kontroli krzyżowej horyzontalnej obowiązuje od czerwca Kontrole przeprowadzane od stycznia do maja 2011 r. opierały się na weryfikacji na podstawie danych uzyskiwanych z KSI (SIMIK 07-13) oraz instytucji wdrażającej działania PROW w Wielkopolsce dotyczących beneficjentów, którzy podpisali przynajmniej jedną umowę w ramach WRPO i przynajmniej jedną w ramach PROW oraz złożyli w ich ramach przynajmniej po jednym wniosku o płatność wraz z dokumentami potwierdzającymi poniesione wydatki Kontrola krzyżowa horyzontalna w ramach WRPO oraz PO RYBY Kontrolę krzyżową horyzontalną z PO RYBY przeprowadza raz w miesiącu Instytucja Zarządzająca WRPO. Objęci są nią wszyscy beneficjenci realizujący projekty jednocześnie w ramach WRPO oraz PO RYBY. Weryfikacja odbywa się na podstawie nr dokumentu potwierdzającego poniesione wydatki, daty wystawienia dokumentu i kwoty brutto. Po analizie danych w przypadku wykrycia wystąpienia tych samych dokumentów we wnioskach o płatność składanych przez tego samego beneficjenta (identyfikowanego po nr NIP) w PO RYBY i WRPO informacja przekazywana jest do odpowiedniej jednostki wdrażającej działanie WRPO (IP WRPO dot. Priorytetu III; jednostek IZ WRPO które, zajmują się weryfikacją wniosków o płatność dot. Priorytetu I, II, IV, V, VI, VII) oraz PO RYBY (Agencja Rozwoju i Modernizacji Rolnictwa i/lub Urząd Marszałkowski województwa, w którym beneficjent podpisał 127

128 umowę). Ponadto jednostka wdrażająca PO RYBY proszona jest o przesłanie kopii odpowiednich dokumentów (faktury, inne dokumenty równoważne). Analizę dokumentacji przeprowadza odpowiednia jednostka wdrażająca WRPO. W uzasadnionych przypadkach przeprowadzana jest kontrola doraźna. W 2011 r. przeprowadzono 7 kontroli krzyżowych horyzontalnych. Do końca 2011 r. nie odnotowano przypadku podwójnego finansowania wydatków, stąd nie wykryto nieprawidłowości i nie było potrzeby podjęcia działań zaradczych. Kontrola krzyżowa horyzontalna w ramach WRPO oraz PO RYBY przeprowadzana jest przez IZ WRPO od czerwca 2011 r. Ponadto do IZ WRPO kierowane były prośby od Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa o przekazanie danych służących weryfikacji beneficjenta pod kątem podwójnego finansowania MONITOROWANIE I OCENA Zmiany w systemie monitorowania i sprawozdawczości W monitorowaniu biorą udział wszystkie podmioty zaangażowane we wdrażanie i zarządzanie programem. Za monitoring i sprawozdawczość realizacji programu operacyjnego odpowiada Oddział Monitorowania Departamentu Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego w Poznaniu. Z kolei monitoringiem projektów zajmują się zespoły ds. monitorowania projektów w Departamencie Wdrażania Programu Regionalnego Wydział Monitoringu (Priorytet I, II, IV, V, VI), w Wojewódzkim Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu - Dział Funduszy Europejskich (Priorytet III Środowisko Przyrodnicze), w Departamencie Polityki Regionalnej - Oddział Pomocy Technicznej (Priorytet VII). Instytucja Zarządzająca zapewnia właściwe pod względem formy delegowanie obowiązków w zakresie sprawozdawczości. Jest ona odpowiedzialna za przygotowywanie informacji miesięcznej/kwartalnej oraz sprawozdań z realizacji programu w formie i zakresie określonym w Wytycznych, a także za przedkładanie sprawozdań i informacji miesięcznej/ kwartalnej do IK RPO. Instytucja Zarządzająca Oddział Monitorowania w Departamencie Polityki Regionalnej tworzy informację miesięczną/kwartalną oraz sprawozdanie okresowe na podstawie danych przekazanych przez Departament Wdrażania Programu Regionalnego, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu, odpowiednie oddziały Departamentu Polityki Regionalnej, a także na podstawie raportów wygenerowanych z KSI (SIMIK 07-13) i własnych danych. Z kolei sprawozdania roczne i sprawozdanie końcowe przygotowywane są na podstawie danych ze sprawozdań okresowych (półrocznych), informacji pochodzących z systemu informatycznego KSI (SIMIK 07-13) oraz innych jednostek IZ WRPO oraz IP WRPO. Obowiązki beneficjenta w zakresie sprawozdawczości określa umowa albo decyzja o dofinansowanie. Funkcję sprawozdania na poziomie beneficjenta spełnia, w części dotyczącej przebiegu realizacji projektu, wniosek beneficjenta o płatność. Dla potrzeb monitorowania Instytucja Zarządzająca korzysta z Krajowego Systemu Informatycznego KSI (SIMIK 07-13). Ponadto IZ WRPO w 2008 r. stworzyła własny Lokalny System Informatyczny (LSI). LSI umożliwia złożenie wniosków o dofinansowanie w formie elektronicznej, jak i gromadzenie dużej ilość danych o projektach i programie niezbędnych dla monitorowania WRPO (w tym stanowi źródło danych służące analizie wskaźników, które nie są monitorowane przez KSI (SIMIK 07-13)). Pierwsze konkursy, w których beneficjenci przesyłali wnioski w formie elektronicznej do IZ WRPO zostały ogłoszone w lipcu 2009 r. Od 2009 r. przez LSI zostały ogłoszone nabory dla Priorytetu VII Pomoc Techniczna. W celu poprawienia wdrażania programu operacyjnego zespół ds. monitorowania projektów w Departamencie Wdrażania Programu Regionalnego stworzył bazę wskaźników, która umożliwia bieżącą aktualizację i podgląd postępu rzeczowego projektów. W przypadku danych nie wykazywanych w umowach/ wnioskach o płatność do beneficjenta kierowana jest ankieta. Podobnie jak w roku poprzednim w celu jak najrzetelniejszego wykazywania danych, w okresie 128

129 sprawozdawczym IZ WRPO dokonywała przeglądu poprawności wprowadzonych danych do KSI (SIMIK 07-13) pod katem wykazywanych wskaźników. W 2011 r. kontynuowano uzupełniane w LSI historycznych wniosków o dofinansowanie beneficjentów, jak również wprowadzano bieżące wnioski. Do zmian wprowadzonych w 2011 r. należała zmiana systemu sprawozdawczości, tzn. wprowadzono informacje kwartalną, a informacja miesięczna zmieniła zakres swych danych. Natomiast IZ WRPO nie wprowadziła zasadniczych zmian w swoim systemie monitorowania i sprawozdawczości. Komitet Monitorujący Za prawidłowy przebieg procesu sprawozdawczości odpowiada Instytucja Zarządzająca. Ponadto Zarząd Województwa Wielkopolskiego w drodze Uchwały nr 819/2007 z dnia 8 listopada 2007 powołał Komitet Monitorujący Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny. Komitet Monitorujący WRPO został powołany zgodnie z art Rozporządzenia Komisji (WE) nr 1083/2006. Skład Komitetu został ustalony zgodnie z zasadami określonymi w Uchwale Zarządu Województwa Wielkopolskiego nr 710/2007 z dnia 18 września 2007 r. w sprawie Trybu powołania i zasad pracy Komitetu Monitorującego Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata , zgodnej z zapisami Wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego dotyczących komitetów monitorujących. Także w 2011 roku został zmieniony skład Komitetu Monitorującego (Uchwałą Nr 177/2011 z dnia 13 stycznia 2011 r., Uchwałą Nr 518/2011 z dnia 28 kwietnia 2011 r., Uchwałą Nr 543/2011 z dnia 6 maja 2011 r., Uchwałą Nr 1261/2011 z dnia 4 listopada 2011 r,). W analizowanym okresie podobnie jak w 2010 r. w skład Komitetu Monitorującego WRPO wchodziło 24 członków (oraz 23 zastępców). Natomiast liczba kobiet wchodzących w skład KM WRPO łącznie wśród stałych członków komitetu i ich zastępców wyniosła 14 kobiet. Skład KM WRPO wg członków grup oraz główne zadania Komitetu Monitorującego zostały przedstawione w Sprawozdaniu rocznym z wdrażania Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata za rok W 2011 r. miały miejsce 4 spotkania Komitetu Monitorującego. W trakcie posiedzeń członkowie Komitetu Monitorującego podjęli łącznie 7 uchwał. Rycina 11. Wykaz uchwał podjętych na posiedzeniach Komitetu Monitorującego z 2011 r. Źródło: Opracowanie własne. 129

130 Ponadto w trakcie obrad poruszane były zagadnienia dotyczące bieżącego stanu wdrażania WRPO, przeprowadzanych ewaluacji, JEREMIE, Krajowej Rezerwy Wykonania, projektów kluczowych. Ewaluacja W dniu 13 marca 2008 r. w drodze uchwały nr 1173/2008 ZWW zatwierdził skład Grupy Sterującej Ewaluacją dla WRPO na lata Dnia 23 października 2009 r. Uchwałą Nr 3175 / 2009 Zarządu Województwa Wielkopolskiego zmienił skład osobowy grupy. W skład grupy wchodzi 7 członków stałych - są to pracownicy Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego oraz specjaliści z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza i Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu. W spotkaniach Grupy Sterującej uczestniczą również zaproszeni goście. Rolą Grupy Sterującej jest wsparcie Jednostki Ewaluacyjnej WRPO w zakresie identyfikacji obszarów badawczych, formułowania zakresu badań, opiniowania raportów końcowych, monitorowania wdrażania rekomendacji sformułowanych w wyniku przeprowadzonych ewaluacji i opiniowania Okresowych planów. W roku 2011 odbyło się jedno spotkanie Grupy Sterującej Ewaluacją WRPO, na którym poza stałymi członkami Grupy w spotkaniu udział wzięli przedstawiciele Oddziału Monitorowania i Oddziału Koordynacji Zarządzania Departamentu Polityki Regionalnej (DPR). Debata koncentrowała się wokół: 1. Kwestii zmian wprowadzanych zapisami pakietu dokumentów zaprojektowanych pod nowy okres programowania w kontekście badań ewaluacyjnych, zreferowanych w oparciu o prezentację pn. Istotne zmiany dotyczące ewaluacji w nowym okresie programowania w zakresie zmian. 2. Sprawozdania z wykonania badań ewaluacyjnych zrealizowanych w 2011 r. Dyskusja nad zaprezentowanymi badaniami ewaluacyjnymi skoncentrowała uwagę nad kwestiami zastosowanej metodologii, uzyskanych wyników i rekomendacji. 3. Doprecyzowanie zapisów projektu Okresowego planu ewaluacji WRPO na rok 2012 sformułowania listy badań ewaluacyjnych. Oddział Ewaluacji i Oceny DPR nie wprowadził istotnych zmian w systemie ewaluacji w 2011r. Najważniejszym działaniem w zakresie pozyskiwania i analizy danych było wdrożenie elektronicznego systemu zarządzania rekomendacjami z badań ewaluacyjnych zgodnie z zasadami Systemu Zarządzania Wnioskami i Rekomendacjami, opracowanego przez Krajową Jednostkę Oceny MRR, gdzie stworzono bazę wniosków i rekomendacji dla WRPO. Prócz tego opracowano bazę danych dotyczącą wszystkich projektów wspartych w ramach WRPO. Grupą, która w największym stopniu wpływa na kierunki działań, w tym szczególnie realizacje badań ewaluacyjnych jest Grupa Sterująca Ewaluacją WRPO. Najistotniejsze decyzje podjęte przez Grupę Sterującą Ewaluacją WRPO w 2011 r.: przyjęcie raportów z badań ewaluacyjnych zrealizowanych w 2011 r.; przyjęcie projektu Okresowego Planu Ewaluacji WRPO na lata w 2012 r. W procesie tworzenia Planów Ewaluacyjnych na poszczególne lata zawsze przesyłane są prośby, do osób zajmujących się wdrażaniem i zarządzaniem, o tematy badań a następnie odbywa się zebranie robocze z udziałem ww. osób. W 2011 r., IZ WRPO nie organizowała konferencji w zakresie tematyki ewaluacji, jak również warsztatów z udziałem ekspertów zewnętrznych. Natomiast, w ramach zlecanych badań ewaluacyjnych przyjęła praktykę udziału ekspertów zewnętrznych w pracach zespołów badawczych, patrz badanie: Ocena dostępności usług medycznych poprzez realizację projektów priorytetu V Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata w aspekcie perspektywy finansowej UE 2013+, czy obecnie zlecone badanie ewaluacyjne: Wpływ interwencji Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata na zatrudnienie w Wielkopolsce - ukierunkowanie wsparcia na tworzenie miejsc pracy. 130

131 Działania związane z ewaluacją w ramach WRPO zostały określone w Planie ewaluacji Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata , którego przyjęcie miało miejsce dnia 20 grudnia 2007 r. na podstawie uchwały nr 954/2007. Natomiast w dniu 9 grudnia 2010 r. Zarząd Województwa Wielkopolskiego uchwałą nr 46/2010 przyjął Okresowy plan ewaluacji Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata w 2011 roku. Plan ten zakładał przeprowadzenie trzech ewaluacji zewnętrznych: Ocena dostępności usług medycznych poprzez realizację projektów priorytetu V Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata w aspekcie perspektywy finansowej UE Wpływ projektów prolizbońskich wspartych w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata na rozwój społeczno gospodarczy regionu. Ocena oddziaływania priorytetów i działań Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata na środowisko przyrodnicze Wielkopolski. Badanie Ocena dostępności usług medycznych poprzez realizację projektów priorytetu V Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata w aspekcie perspektywy finansowej UE zostało przeprowadzone od maja do sierpnia 2011 r. przez zespół badawczy Public Profits Sp. z o.o. W wyniku przeanalizowania projektów realizowanych w ramach Działania 5.3 WRPO dokonano oceny dostępności, jakości i wzrostu ilości usług medycznych w województwie wielkopolskim, a także podsumowując realizację działania 5.3 WRPO oraz diagnozując potrzeby potencjalnych beneficjentów kolejnego okresu programowania sformułowano wnioski i rekomendacje dla przyszłej perspektywy finansowej UE Do przykładowych wniosków należy: Na podstawie analiz dokumentów programowych oraz dokumentów strategicznych można stwierdzić, że realizowane projekty wpisują się w cele i założenia Działania 5.3 WRPO a zatem wpływają na poprawę jakości opieki zdrowotnej w województwie wielkopolskim poprzez podniesienie standardu usług medycznych, co potwierdza 100% beneficjentów biorących udział w badaniu oraz zwiększeniu dostępności do usług świadczonych przez zakłady opieki zdrowotnej (przykład: w Szpitalu Rehabilitacyjno-Kardiologicznym w Kowanówku oczekiwanie na badanie diagnostyczne wynosi średnio 1 dzień, przed zakupem aparatury wynosiło 5 do 8 dni); Znaczna część zrealizowanych inwestycji objętych badaniem ma oddziaływanie co najmniej subregionalne oraz ogólnowojewódzkie. Objęte badaniem projekty związane z zakupem sprzętu medycznego w ramach Działania 5.3 WRPO były realizowane przede wszystkim przez szpitale powiatowe i wojewódzkie; Najwyższe kwoty dofinansowania przypadły na takie powiaty jak m. Poznań, Konin oraz powiat pilski, co było zgodne z mapą potrzeb zarówno, co do ilości mieszkańców na danych obszarach korzystających z opieki szpitalnej, jak i lokalizacją w tych miejscach placówek o oddziaływaniu ogólnowojewódzkim; Znaczna część jednostek, w tym głównie szpitali, nadal jest zainteresowana inwestowaniem w zakup sprzętu medycznego oraz skorzystaniem w tym zakresie ze środków UE w ramach RPO w kolejnej perspektywie finansowania. Potrzeby wynikają głównie z konieczności dalszej wymiany zużytej bazy sprzętowej, a także modernizacji pomieszczeń w celu dostosowania się do obowiązujących rozporządzeń Ministra Zdrowia. Uzyskane w trakcie badania wyniki i informacje oraz analiza zebranego materiału pozwoliły na przedstawienie pewnych rozwiązań i rekomendacji, które powinny przyczynić się do określenia kierunków interwencji w zakresie opieki zdrowotnej w przyszłym okresie programowania. Jako rekomendacje horyzontalną przyjęto, iż Jednostki centralne odpowiedzialne za służbę zdrowia powinny podjąć się prowadzenia bardziej szczegółowej statystyki dotyczącej wyposażenia placówek medycznych w sprzęt, pozwalającej weryfikować i wyznaczać cele i wytyczne dla PO na szczeblu regionalnym. Z kolei do rekomendacji operacyjnych wytyczonych dla IZ w następnej perspektywie finansowej należy: 131

132 Uzyskane w trakcie badania wyniki i informacje oraz analiza zebranego materiału pozwoliły na przedstawienie pewnych rozwiązań i rekomendacji, które powinny przyczynić się do określenia kierunków interwencji w zakresie opieki zdrowotnej w przyszłym okresie programowania; Należy nadal kłaść nacisk na projekty o oddziaływaniu subregionalnym, ogólnowojewódzkim, kluczowe z punktu widzenia potrzeb zdrowotnych mieszkańców województwa i trendów demograficznych. W kryteriach oceny strategicznej nacisk należy położyć na ukierunkowanie projektów na dziedziny istotne z punktu widzenie potrzeb zdrowotnych mieszkańców Wielkopolski. Należy zastanowić się nad możliwością realizacji projektów kluczowych w dziedzinie kardiologii, rehabilitacji, opieki długoterminowej; Nadal należy kłaść nacisk na dokonywanie przez beneficjentów opisu warunków funkcjonowania placówki w otoczeniu w odniesieniu np. do jej wyposażenia w specjalistyczny sprzęt medyczny, analizy otoczenia rynkowego, weryfikacji możliwości, jakie mają, jeżeli chodzi o podpisywane z NFZ kontrakty. Należy nadal dbać o wysoką jakość pracy ekspertów ds. oceny merytorycznej gdyż to na nich głównie spoczywa weryfikacja danych prezentowanych przez beneficjentów; System oceny merytorycznej powinien w większym stopniu premiować projekty o wyższym potencjale innowacyjnym. Kolejne badanie ewaluacyjne Wpływ projektów prolizbońskich wspartych w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata na rozwój społeczno gospodarczy regionu przeprowadzone w okresie od maja do września 2011 r. Wykonawcą analizy został Zespół Badawczy Wrocławskiej Agencji Rozwoju Regionalnego. Głównym celem badania było określenie w jakim zakresie projekty wsparte w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata (WRPO) przyczyniają się do realizacji celów Odnowionej Strategii Lizbońskiej (SL), a przez to wpływają na sytuację społeczno-gospodarczą województwa, z punktu widzenia jego konkurencyjności. Do najważniejszych wniosków z badań należą: Finansowanie projektów ukierunkowanych na realizację celu: rozwijanie wiedzy i innowacji dla wzrostu, rozkłada się w trzech obszarach priorytetowych Strategii Lizbońskiej. Przy czym na obszar przedsiębiorczości przypada 48,12% środków, a na obszary B+R oraz innowacyjności odpowiednio 27,22% i 24,66%; Analiza wniosków zatwierdzonych do realizacji w ramach WRPO wykazała, że 56,86% zaangażowanych środków finansowych zostało przeznaczonych na realizację celów Strategii Lizbońskiej. Jest to poziom niemalże dwukrotnie wyższy niż wskazywałaby na to analiza funduszy w ramach kategorii earmarking u, kształtujący się na poziomie 31,7%. Earmarking, pomimo że jest użyteczny przy ukierunkowywaniu oraz monitoringu wydatków, stanowi uproszczone podejście dla oceny płatności dokonywanych w ramach programów w kontekście realizacji Strategii Lizbońskiej; WRPO jest Programem silnie skoncentrowanym na generowaniu wzrostu gospodarczego, pomimo że projekty przyjęte do realizacji w jego zakresie swoim obszarem tematycznym nie zawsze wpisują się w wyznaczone przez Radę (WE) kategorie interwencji earmarking owych; Udział pro lizbońskich wydatków w kategoriach interwencji nieobjętych earmarking iem sytuował się w przedziale 25-50%. Jednocześnie występują silne, 70-80% związki z celami Strategii Lizbońskiej w 3 kategoriach interwencji (18, 33, 45). Jednakże należy uwzględnić fakt, iż w ich ramach realizowano bardzo niewielką liczbę projektów (odpowiednio po 1 projekcie w kategoriach 18 i 33 oraz 8 w kategorii 45). Kluczowe znaczenie w określeniu siły rezultatów oczekiwanych do osiągnięcia poprzez realizację projektów ujętych w jednorodne grupy tj. analiza dokonana na najniższym szczeblu Programu; Beneficjenci nie mają świadomości realizacji celów SL poprzez realizację swoich projektów. W wyniku przeprowadzonego badania stworzono jedną rekomendacje o charakterze horyzontalnym: Rozszerzenie katalogu kategorii interwencji wg earmarking u; oraz 3 rekomendacje, których adresatem jest IZ WRPO: 132

133 Utrzymanie istniejącego podziału wydatków w ramach WRPO na 3 obszary priorytetowe SL (przedsiębiorczości, B+R, innowacyjność); Powtórzenie badania przy zastosowaniu zaproponowanej przez Wykonawcę metodologii obliczania siły związku projektów ze SL; Wprowadzenie działań informacyjno - promocyjnych, których celem byłoby podnoszenie świadomości wnioskodawców oraz beneficjentów w zakresie powiązania celów WRPO ze Strategią Lizbońską. Powyższe rekomendacje stanowią przesłanki, które należałoby przyjąć w przyszłej perspektywie finansowej (poza powtórzeniem badania przy zastosowaniu zaproponowanej przez Wykonawcę metodologii obliczania siły związku projektów, którą rekomenduje się wprowadzić do końca 2012 roku). W związku z koniecznością dokonania zmian w treści Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata , przede wszystkim z powodu wprowadzenia do Programu dodatkowych środków pochodzących z Krajowej Rezerwy Wykonania i dostosowania technicznego, zaistniała konieczność przeprowadzenia Strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Oceny tej dokonano na początku 2011 r. w trakcie przygotowań do procedury renegocjacji Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata z Komisją Europejską. W ramach postępowania sporządzono Prognozę oddziaływania na środowisko projektu zmian WRPO na lata , której zakres został wcześniej uzgodniony z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska oraz Wielkopolskim Państwowym Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym. W związku z istotnym poziomem zaawansowania realizacji Programu, w trakcie prac nad przygotowaniem Prognozy, analizie poddano informacje o wybranych do realizacji projektach, ze szczególnym uwzględnieniem przedsięwzięć, których realizacja została już zakończona oraz dokonano oceny ich wpływu na środowisko przyrodnicze, a wyniki tej analizy zostały przedstawione w treści Prognozy. Zakres przeprowadzonej analizy i uzyskane wnioski odpowiadają spodziewanemu zakresowi przewidywanego w WRPO w połowie okresu programowania raportu środowiskowego. Raport ten zamierzano zrealizować jako badanie ewaluacyjne pn. Ocena oddziaływania priorytetów i działań Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata na środowisko przyrodnicze Wielkopolski przewidziane do realizacji w Okresowym planie ewaluacji Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata w 2011 r. W związku z powyższym zrezygnowano z wykonywania badania ewaluacyjnego, ze względu na to, że ww. Prognoza, obok swojego właściwego celu, pełni jednocześnie funkcje raportu środowiskowego, oceniającego skutki środowiskowe realizacji WRPO po upływie połowy okresu programowania. Jednocześnie w Prognozie ujęto zalecenie, aby problematykę kompleksowej analizy skutków środowiskowych realizacji wszystkich priorytetów Programu uwzględnić w sposób szczegółowy w raporcie przewidywanym na zakończenie realizacji Programu, co zostanie ujęte w odpowiednim Okresowym planie ewaluacji WRPO. Natomiast w wyniku zaoszczędzonych środków w drugiej połowie 2011 r. okresu IZ WRPO rozpoczęła prace nad przygotowaniem badania ewaluacyjnego dot. komplementarności. W odpowiedzi na zaproszenie IZ WRPO do złożenia ofert na realizację badania pn. Komplementarność wsparcia pomiędzy projektami realizowanymi w województwie wielkopolskim dofinansowanymi w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata i innych programów obecnej i poprzedniej perspektywy finansowej UE, uzyskano odpowiedzi dwóch wykonawców (2 oferty). W wyniku oceny ofert, podjęto decyzję o odrzuceniu obydwu, gdyż z treści oferty jednej z firm wynikało nie zrozumienie w pełni problematyki badawczej, natomiast drugi z wykonawców postawił warunki brzegowe (organizacyjne, techniczne), których IZ WRPO nie mógł zaakceptować. Realizację badania komplementarności wstępnie odłożono w czasie, a następnie zrezygnowano, gdyż z początkiem listopada ubiegłego roku, pojawiły się nowe okoliczności, a mianowicie IZ WRPO uzyskała informacje, iż Grupa robocza ds. koordynacji i komplementarności przy Ministerstwie Rozwoju Regionalnego (w której uczestniczy również przedstawiciel IZ WRPO), na rok 2012 zaplanowała wykonanie badania ewaluacyjnego nt. mechanizmów na rzecz komplementarności interwencji, w tym identyfikacji mechanizmów, które nie sprzyjały komplementarności (wraz z analizą przyczyn braku ich skuteczności). Badanie to niewątpliwie ujmie szerszą perspektywę aniżeli poziom 133

134 programu regionalnego, dostarczając informacji na temat skuteczności mechanizmów komplementarności NSRO. W ten sposób IZ WRPO uzyska odpowiedź na pytanie o skuteczność obecnie realizowanych mechanizmów komplementarności, co stanowiło jeden z głównych problemów badawczych, niezrealizowanego badania. Wewnętrzny system monitoringu wdrażania rekomendacji z badań ewaluacyjnych wykazuje, iż przyjęte rekomendacje są w stu procentach wdrażane zgodnie z harmonogramem. Zgodnie z Okresowym planem ewaluacji Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata w 2012 roku przyjętym w dniu 19 stycznia 2012 r. przez ZWW uchwałą nr 1515/2011 zostanie przeprowadzone przez ewaluatorów zewnętrznych badanie pn. Wpływ interwencji Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata na zatrudnienie w Wielkopolsce ukierunkowanie wsparcia na tworzenie miejsc pracy. Badanie ma na celu: zidentyfikowanie zmian w zatrudnieniu w wyniku wsparcia w ramach WRPO, zidentyfikowanie czynników (wewnętrznych i zewnętrznych) warunkujących powstawanie nowych miejsc pracy, zidentyfikowanie branż gospodarki kwalifikujących się do wsparcia działań prozatrudnieniowych w nowej perspektywie finansowej UE 2014+, jak także określenie kryteriów wyboru projektów i działań nakierowanych na pobudzanie zatrudnienia. Ponadto planowane są badania ad hoc, które zostaną zrealizowane w wyniku bieżących potrzeb informacyjnych powstałych w trakcie zarządzania i wdrażania WRPO w 2012 r KRAJOWA REZERWA WYKONANIA Komisja Europejska decyzją z dnia 21 grudnia 2011 roku zatwierdziła zmiany wprowadzone w Wielkopolskim Regionalnym Programie Operacyjnym na lata przeprowadzone w ramach przeglądu śródokresowego w 2011 roku. Dodatkowe środki dla WRPO Krajowa Rezerwa Wykonania euro Dostosowanie techniczne euro Razem euro Wykres 32. Środki na realizację WRPO udział środków z KRW i DT Źródło: Opracowanie własne 134

135 Tabela 19. Przeznaczenie dodatkowych środków z KRW i DT Priorytet I Konkurencyjność przedsiębiorstw Działanie 1.2 Wsparcie rozwoju MSP Priorytet II Infrastruktura komunikacyjna Działanie 2.6 Rozwój regionalnej infrastruktury lotniczej Działanie 2.8 Zapewnienie dostępu do Internetu szerokopasmowego Priorytet VII Pomoc techniczna Działanie 7.1 Wsparcie instytucjonalno-kadrowe procesu zarządzania i wdrażania WRPO Ogółem WRPO euro euro euro euro euro euro euro euro Źródło: Opracowanie własne Wykres 33. % przeznaczenie dodatkowych środków z KRW i DT 63% 11% 24% 2% Przedsiębiorczość Infrastruktura transportu lotniczego Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego Pomoc techniczna Źródło: Opracowanie własne 135

136 Tabela 20. Tabela finansowa WRPO po zmianach Priorytety WRPO Środki EFRR (euro) Priorytet I Konkurencyjność przedsiębiorstw Priorytet II Infrastruktura komunikacyjna Priorytet III Środowisko przyrodnicze Priorytet IV Rewitalizacja obszarów problemowych Priorytet V Infrastruktura dla kapitału ludzkiego Priorytet VI Turystyka i środowisko kulturowe Priorytet VII Pomoc techniczna Ogółem WRPO Źródło: Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata (wersja 8.1) Tabela 21. Podział środków WRPO wg priorytetowych obszarów tematycznych Kod Kategorie interwencji 136 Środki EFRR (euro) Udział % w WRPO Badania i rozwój technologiczny, innowacje i przedsiębiorczość ,21% Infrastruktura B+RT (w tym wyposażenie w sprzęt, 2 oprzyrządowanie i szybkie sieci informatyczne łączące ośrodki badawcze) oraz specjalistyczne ośrodki kompetencji ,02% technologicznych 3 Transfer technologii i doskonalenie sieci współpracy między MŚP, między MŚP a innymi przedsiębiorstwami, uczelniami, wszelkiego rodzaju instytucjami na poziomie szkolnictwa pomaturalnego, władzami regionalnymi, ośrodkami ,30% badawczymi oraz biegunami naukowymi i technologicznymi (parkami naukowymi i technologicznymi, technopoliami, itd.) 5 Usługi w zakresie zaawansowanego wsparcia dla przedsiębiorstw i grup przedsiębiorstw ,70% 7 Inwestycje w przedsiębiorstwa bezpośrednio związane z dziedziną badań innowacji (innowacyjne technologie, tworzenie przedsiębiorstw przez uczelnie, istniejące ośrodki B+RT i ,52 przedsiębiorstwa, itp.) 8 Inne inwestycje w przedsiębiorstwa ,30% 9 Inne działania mające na celu pobudzanie badań, innowacji i przedsiębiorczości w MŚP ,35% Społeczeństwo informacyjne ,44% 10 Infrastruktura telekomunikacyjna (w tym sieci szerokopasmowe) ,91% 13 Usługi i aplikacje dla obywateli (e-zdrowie, e-administracja, e- edukacja, e-integracja itp.) ,54% 15 Inne działania mające na celu poprawę dostępu MŚP do TIK i ich wydajne wykorzystanie ,98% Transport ,71% 16 Kolej ,94% 18 Tabor kolejowy ,04% 23 Drogi regionalne/lokalne ,61%

137 25 Transport miejski ,49% 29 Porty lotnicze ,64% Kod Kategorie interwencji Środki EFRR (w euro) Udział % w WRPO Energia ,47% 33 Energia elektryczna ,40% 35 Gaz ziemny ,10% 39 Energia odnawialna: wiatrowa ,38% 40 Energia odnawialna: słoneczna ,01% 41 Energia odnawialna: biomasa ,01% 42 Energia odnawialna: hydroelektryczna, geotermiczna i pozostałe ,20% 43 Efektywność energetyczna, produkcja skojarzona (kogeneracja), zarządzanie energią ,37% Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom ,34% 44 Gospodarka odpadami komunalnymi i przemysłowymi ,49% 45 Gospodarka i zaopatrzenie w wodę pitną ,36% 46 Oczyszczanie ścieków ,42% 51 Promowanie bioróżnorodności i ochrony przyrody (w tym NATURA 2000) ,05% 52 Promowanie czystego transportu miejskiego ,05% 53 Zapobieganie zagrożeniom (w tym opracowanie i wdrażanie planów i instrumentów zapobiegania i zarządzania ,54% zagrożeniami naturalnymi i technologicznymi) 54 Inne działania na rzecz ochrony środowiska i zapobiegania zagrożeniom ,43% Turystyka ,63% 57 Inne wsparcie na rzecz wzmocnienia usług turystycznych ,63% Kultura ,98% 58 Ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego ,92% 59 Rozwój infrastruktury kultury ,06% Rewitalizacja obszarów miejskich/wiejskich ,06% 61 Zintegrowane projekty na rzecz rewitalizacji obszarów miejskich i wiejskich ,06% Inwestycje w infrastrukturę społeczną ,10% 75 Infrastruktura systemu oświaty ,71% 76 Infrastruktura ochrony zdrowia ,95% 79 Pozostała infrastruktura społeczna ,44% Pomoc techniczna ,07% 85 Przygotowanie, realizacja, monitorowanie i kontrola ,71% 86 Ocena, badania/ekspertyzy, informacja i komunikacja ,36% Ogółem EFRR ,00% Źródło: Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata (wersja 8.1) 137

138 Tabela 22. Podział środków WRPO wg form finansowania Kod Forma finansowania Środki EFRR (w euro) 01 Pomoc bezzwrotna Pomoc (pożyczka, dotacja na spłatę oprocentowania, gwarancje) Kapitał podwyższonego ryzyka (nabycie udziałów, fundusze kapitału podwyższonego ryzyka) Inne formy finansowania 0 Źródło: Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata (wersja 8.1) Tabela 23. Podział środków WRPO wg typu obszaru Kod Typ obszaru Środki EFRR (euro) 01 Obszar miejski Obszar górski 0 03 Wyspy 0 04 Obszary o niskiej i bardzo niskiej gęstości zaludnienia 0 05 Obszary wiejskie (poza obszarami górskimi, wyspami lub o niskiej i bardzo niskiej gęstości zaludnienia) Dawne granice zewnętrzne UE (po r.) 0 07 Region peryferyjny 0 08 Obszar współpracy transgranicznej 0 09 Obszar współpracy transnarodowej 0 10 Obszary współpracy międzyregionalnej 0 00 Nie dotyczy Źródło: Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata (wersja 8.1) 138

139 Środki Krajowej Rezerwy Wykonania w kwocie euro wykorzystane zostaną przede wszystkim na realizację celów lizbońskich oraz strategii Europa Szacuje się, iż stanowić to będzie prawie 98% tej kwoty. Większość przeznaczona zostanie na kontynuację budowy internetowej sieci szerokopasmowej w regionie, polegającej na rozwoju infrastruktury dostępowej, uzupełniającej w stosunku do tworzonej w ramach projektu indywidualnego sieci szkieletowej. Część środków przeznaczona będzie na wsparcie regionalnej infrastruktury komunikacyjnej (infrastruktura transportu lotniczego). Pozostała część przeznaczona będzie na dotacje inwestycyjne dla przedsiębiorstw, znacznie ograniczone w trakcie realizacji programu ze względu na decyzje o zwiększeniu nakładów na instrumenty finansowe w ramach inicjatywy JEREMIE. Kwota 1 mln euro przeznaczona zostanie ponadto na dofinansowanie Pomocy Technicznej, co pozwoli sfinansować bieżące koszty funkcjonowania Instytucji Zarządzającej oraz prace, badania i ekspertyzy związane z przygotowaniem do następnego okresu programowania oraz realizacji Strategii Europa W zgodzie z metodologią podziału Krajowej Rezerwy Wykonania, przyjętą uchwałą Komitetu Koordynacyjnego Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia, możliwe jest przeznaczenie 2% środków KRW na wsparcie wdrażania WRPO w ramach pomocy technicznej. Środki pochodzące z tzw. dostosowania technicznego, w wysokości euro wykorzystane zostaną na dotacje inwestycyjne dla przedsiębiorstw, które w pewnym stopniu dofinansowane zostaną także z Krajowej Rezerwy Wykonania. Obszary, dla których proponuje się dodatkowe wsparcie, należą do priorytetowych dla dalszego rozwoju całego obszaru województwa (np. infrastruktura społeczeństwa informacyjnego, infrastruktura komunikacyjna), a jednocześnie cieszą się znacznym zainteresowaniem wśród beneficjentów, znacznie przewyższającym możliwość udzielenia dofinansowania w ramach dotychczasowych środków WRPO (w szczególności dotyczy to projektów z zakresu przedsiębiorczości). Ostatecznie prawie 98% dodatkowych środków przeznaczonych zostanie na lizbońskie kategorie interwencji. Wśród nich priorytetowe znaczenie mają dodatkowe środki na infrastrukturę informatyczną. W ślad za budową infrastruktury szkieletowej w ramach projektu Wielkopolska Sieć Szerokopasmowa zainwestowane zostaną dodatkowe środki na rozbudowę infrastruktury dostępowej, w tym infrastruktury nowej generacji - NGA (Next Generation Access). Generalnie, w wyniku proponowanego podziału dodatkowych środków o 1,2% wzrośnie w WRPO udział środków EFRR realizujących cele Strategii Lizbońskiej. Dodatkowe środki zostały alokowane, zgodnie z zaleceniami MRR i KE, w sposób skoncentrowany, na maksymalnie ograniczoną liczbę obszarów interwencji. Pozostałe zmiany w Programie obejmowały: zmiany wskaźników realizacji WRPO Wskaźniki realizacji WRPO poddane zostały analizie wewnętrznej, której główne konkluzje zawarto w raporcie Analiza śródokresowa realizacji Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata Ponieważ przegląd Programu dokonywany jest na etapie praktycznie całkowitego rozdysponowania alokacji WRPO na poszczególne projekty, proponowane zmiany wskaźników mają na celu przede wszystkim dostosowanie ich spodziewanych wartości docelowych do oczekiwanego wykonania. Na ostateczny pakiet i skalę zmian złożyły się następujące przesłanki: - niedostateczne i nieprecyzyjne dane i założenia wyjściowe; przede wszystkim ograniczona możliwość wykorzystania doświadczeń ZPORR, ze względu na inną skalę wydatków i pole interwencji, a przez to ograniczoną porównywalność, brak ostatecznego kształtu linii demarkacyjnej na etapie prac nad Programem, oraz jej późniejsze zmiany; - inne niż przewidywano wykonanie Programu; wynikało to z decyzji o realokacjach środków między działaniami w obrębie priorytetów, ze zmian rodzajów projektów, na 139

140 realizację których ogłaszano konkursy, inny niż zakładano popyt na środki, inne średnie wielkości i wartości projektów, a także inne niż zakładano wyniki konkursów; - konieczność dostosowania i uaktualnienia listy wskaźników poprzez zamianę na bardziej realne do monitorowania i bardziej adekwatne do rodzaju interwencji i typów projektów; - dostosowanie nazw wskaźników do terminologii KSI. Do najważniejszych zmian wskaźników należą: - urealnienie częstości monitorowania wskaźników generowanych przez modele makroekonomiczne; - korekta spodziewanej liczby przedsiębiorstw wspartych dotacjami inwestycyjnymi w związku ze zwiększeniem nakładów na instrumenty finansowe; - zmiana rodzaju wskaźników odnoszących się do projektów z zakresu społeczeństwa informacyjnego; - zmiany niektórych wskaźników odnoszących się do liczby wspartych projektów będące skutkiem koncentracji wydatkowania środków na największe projekty o znaczeniu regionalnym; dotyczy to między innymi infrastruktury dla kapitału ludzkiego, czy promocji gospodarczej. Zmiany dot. wartości docelowych i dodania/usunięcia/zmiany nazwy wskaźnika przedstawiono w poniższej tabeli. 140

141 Tabela 24. Zmiany w programie w wyniku renegocjacji dotyczące wartości docelowych oraz dodania/usunięcia/zmiany nazwy wskaźnika Wskaźnik poprzednio Liczba projektów z zakresu bezpośredniej pomocy inwestycyjnej dla MSP w zależności od lokalizacji: Wskaźnik po zmianie Jednostka miary WRPO Poprzednia wartość docelowa Zmieniona wartość docelowa Odsetek gospodarstw domowych wyposażonych w komputery do ogółu gospodarstw domowych % 78,00% Priorytet I Konkurencyjność przedsiębiorstw szt w miastach szt na obszarach wiejskich szt w zależności od rodzaju wsparcia: - przedsiębiorstwa innowacyjne szt przedsiębiorstwa wdrażające projekty w zakresie ekoefektywności w zależności od wielkości: szt mikro szt małe szt średnie szt w tym: przez pierwsze 2 lata po rozpoczęciu działalności Beneficjenci wsparci przez fundusz w ramach inicjatywy finansowej JEREMIE Liczba projektów promujących przedsiębiorstwa, przedsiębiorczość i nowe szt szt szt Rodzaj zmiany wprowadzenie nowego wskaźnika programowego (wartość bazowa 38,6%) zmniejszenie wartości docelowej wskaźnika zmniejszenie wartości docelowej wskaźnika zwiększenie wartości docelowej wskaźnika zwiększenie wartości docelowej wskaźnika zwiększenie wartości docelowej wskaźnika zmniejszenie wartości docelowej wskaźnika zmniejszenie wartości docelowej wskaźnika zmniejszenie wartości docelowej wskaźnika zmniejszenie wartości docelowej wskaźnika zmniejszenie wartości docelowej wskaźnika zmniejszenie wartości docelowej wskaźnika 141

142 technologie Liczba podmiotów biorących udział w regionalnym projekcie promocji gospodarczej szt. 80 Priorytet II Infrastruktura komunikacyjna wprowadzenie nowego wskaźnika Długość nowych dróg km zmniejszenie wartości docelowej wskaźnika - w tym wojewódzkie km zmniejszenie wartości docelowej wskaźnika - w tym gminne i powiatowe km zmniejszenie wartości docelowej wskaźnika Długość zrekonstruowanych dróg km w tym wojewódzkie km zmniejszenie wartości docelowej wskaźnika - w tym gminne i powiatowe km zwiększenie wartości docelowej wskaźnika Długość nowych linii kolejowych km 5 usunięcie wskaźnika Liczba zakupionych jednostek zwiększenie wartości szt taboru komunikacji zbiorowej docelowej wskaźnika Pojemność zakupionego taboru zwiększenie wartości pasażerowie komunikacji zbiorowej docelowej wskaźnika Oszczędność czasu dla Zostanie określona wprowadzenie przewozów pasażerskich i w wyniku euro spodziewanej wartości towarowych na nowych i monitoringu docelowej wskaźnika zrekonstruowanych drogach projektów Oszczędność czasu dla przewozów pasażerskich i towarowych na nowych i zrekonstruowanych liniach kolejowych euro Zostanie określona w wyniku monitoringu projektów wprowadzenie spodziewanej wartości docelowej wskaźnika Liczba osób, które uzyskały dostęp do Internetu szerokopasmowego osoby usunięcie wskaźnika Liczba podłączeń do Internetu szerokopasmowego osoby usunięcie wskaźnika w tym na obszarach wiejskich osoby usunięcie wskaźnika w tym gospodarstwa domowe osoby usunięcie wskaźnika w tym MSP osoby usunięcie wskaźnika Liczba powiatów, w których wybudowano węzeł sieci szerokopasmowej szt. 35 wprowadzenie nowego wskaźnika 142

143 Liczba projektów z zakresu gospodarki odpadami Liczba osób, które uzyskały możliwość dostępu do sieci NGA (sieci internetowej nowej generacji) - (Liczba osób zamieszkujących miejscowości zlokalizowane w promieniu 2 km od światłowodowego węzła dystrybucyjnego sieci szerokopasmowej) osoby w tym na obszarach wiejskich osoby Liczba osób, przyłączonych do szerokopasmowego Internetu w tym w technologii FTTH/FTTB - (Liczba przyłączy liczona jako liczba gospodarstw domowych podłączonych do sieci za pośrednictwem FTTH lub FTTB. Dla budynków wielorodzinnych podłączonych za pośrednictwem technologii FTTB do wartości wskaźnika zlicza się wszystkie gospodarstwa domowe w danym budynku) osoby osoby w tym na obszarach wiejskich osoby Priorytet III Środowisko przyrodnicze szt w tym na obszarach wiejskich szt Liczba osób zabezpieczonych przed powodzią w wyniku realizacji projektów Liczba projektów z zakresu edukacji osoby Priorytet V Infrastruktura dla kapitału ludzkiego szt w tym na obszarach wiejskich szt Liczba projektów z zakresu ochrony zdrowia szt wprowadzenie nowego wskaźnika wprowadzenie nowego wskaźnika wprowadzenie nowego wskaźnika wprowadzenie nowego wskaźnika wprowadzenie nowego wskaźnika zmniejszenie wartości docelowej wskaźnika zmniejszenie wartości docelowej wskaźnika przesunięcie wskaźnika z wskaźników produktu do wskaźników rezultatu zmniejszenie wartości docelowej wskaźnika zmniejszenie wartości docelowej wskaźnika zmniejszenie wartości docelowej wskaźnika 143

144 Specjalistyczne badania medyczne przeprowadzone sprzętem zakupionym w wyniku realizacji projektów (potencjalna liczba) Liczba zbudowanych / zmodernizowanych obiektów kultury Projekty promocyjno-informacyjne współfinansowane ze środków pomocy technicznej (liczba) Zlecone opracowania współfinansowane ze środków pomocy technicznej (liczba) szt. oszacowana po rozstrzygnięciu konkursów wprowadzenie spodziewanej wartości docelowej wskaźnika Priorytet VI Turystyka i środowisko kulturowe Liczba zbudowanych / zmodernizowanych obiektów szt. 40 korekta nazwy wskaźnika kultury i dziedzictwa kulturowego Priorytet VII Pomoc techniczna dostosowanie nazwy Zorganizowane konferencje, wskaźnika do nomenklatury szt. 50 spotkania, seminaria Krajowego Systemu Informatycznego Oceny, ekspertyzy, analizy, studia, opracowania i koncepcje wykonywane przez ewaluatorów zewnętrznych szt. 15 dostosowanie nazwy wskaźnika do nomenklatury Krajowego Systemu Informatycznego 144

145 tzw. zmiany techniczne Zmiany określane mianem technicznych zostały wprowadzone - jako konieczne dla sprawnego wdrażania WRPO w zgodzie z obowiązującymi przepisami - w związku z wejściem w życie od dnia 1 stycznia 2010 roku zmienionej ustawy z dnia 27 sierpnia 2009r. o finansach publicznych (Dz.U.2009, nr 157, poz. 1240). Zmiana treści WRPO dokonana została na podstawie standardowego zapisu dla wszystkich programów operacyjnych realizowanych w ramach NSRO, opracowanego i zaakceptowanego przez Instytucję Koordynującą NSRO, Instytucję Koordynującą Regionalne Programy Operacyjne oraz Instytucję ds. koordynacji strategicznej w MRR. Ostatecznie została przyjęta Uchwałą nr 36 z dnia 7 grudnia 2009r. KK NSRO w sprawie zmian treści programów operacyjnych w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 27 sierpnia 2009r. o finansach publicznych. Na tej podstawie zmodyfikowano odpowiednie zapisy rozdziału 7. WRPO Przepisy wykonawcze w zakresie przepływów finansowych. O zmianie WRPO w tym trybie IZ WRPO poinformowała Komisję Europejską. inne zmiany wprowadzone do Programu - zgodnie z propozycją Departamentu Instytucji Certyfikującej MRR zaktualizowane zostały zapisy dotyczące Instytucji Certyfikującej (IC); doprecyzowano zapisy określające zadania IC; - zaktualizowane zostały tablice finansowe Programu.; jest to efekt wprowadzenia do systemu finansowania WRPO dodatkowych środków EFRR, co w konsekwencji spowodowało również zwiększenie wkładu krajowego: publicznego i prywatnego; po analizie dotychczasowego zaawansowania realizacji projektów, zmianie uległy także tablice prezentujące indykatywny podział środków według kategorii zaprogramowanego wykorzystania wkładu funduszy w WRPO: wg kryterium priorytetowych obszarów tematycznych, wg kryterium form finansowania i wg kryterium obszaru; - w opisach priorytetów wprowadzono w niektórych przypadkach korektę list potencjalnych beneficjentów oraz możliwych do realizacji rodzajów projektów; - na liście projektów dużych WRPO uwzględniono 2 kolejne projekty kluczowe dla rozwoju województwa, spełniające kryterium projektu dużego w rozumieniu Rozporządzenia 1083; - wprowadzono korekty zauważonych błędów redakcyjnych, zaktualizowano nazwy niektórych instytucji zaangażowanych w system wdrażania Programu. W trakcie trwania przeglądu Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata poddano procedurze strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, w ramach której opracowana została Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmian Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata Projekt Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata ze zmianami wraz z Prognozą oddziaływania na środowisko został pozytywnie zaopiniowany przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu i Wielkopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego. 145

146 3. REALIZACJA W PODZIALE NA PRIORYTETY, POSTĘP WDRAŻANIA PROGRAMU WG PRIORYTETÓW 146

147 147

148 3.1. PRIORYTET I KONKURENCYJNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW Cel główny Priorytetu to: Poprawa warunków dla zwiększenia konkurencyjności regionalnych przedsiębiorstw na rzecz wzrostu i zatrudnienia Cel główny osiągany będzie poprzez następujące cele szczegółowe: Zwiększenie potencjału ekonomicznego przedsiębiorstw Wzmocnienie regionalnego systemu innowacyjnego Wzmocnienie powiązań nauki z gospodarką Rozwój instytucjonalnych, finansowych i usługowych instrumentów wsparcia przedsiębiorstw Przygotowanie terenów inwestycyjnych Promocja gospodarki przyjaznej dla środowiska Wysokość alokacji ze środków EFRR przyznanej na Priorytet I wynosi po renegocjacjach euro. Alokacja ta została zwiększona o euro z środków pochodzących z Krajowej Rezerwy Wykonania oraz o euro z Dostosowania Technicznego Osiągniecie celów i analiza postępów Informacje na temat fizycznych i finansowych postępów priorytetu Postęp fizyczny Informacje na temat wskaźników postępu fizycznego znajdują się w Tabeli 4. Postęp fizyczny wg priorytetów. W tabeli przedstawione zostały zarówno dane nt. wskaźników priorytetowych oraz wskaźników na poziomie działań. Analiza realizacji oraz szacowanej realizacji wskaźników przedstawionych w tabeli znajduje się w Analizie jakościowej poniżej. Postęp finansowy Informacje nt. postępu finansowego w Priorytecie I zostały przedstawione w poniższej tabeli oraz na wykresach. W okresie sprawozdawczym zawarto 26 umów w ramach dwóch działań. Do końca 2011 r. podpisano umowy na kwotę dofinansowania UE ,84 euro ( ,39 zł). Wskaźnik kontraktacji dla Priorytetu I na koniec okresu sprawozdawczego wyniósł 87% i jest to powyżej średniej dla wszystkich priorytetów programu (83%). Niższy procent kontraktacji w stosunku do ubiegłego roku wynika zarówno z wysokiego kursu euro, jak również z otrzymanych nowych środków. Środki, które pozostały w ramach priorytetu zostaną wykorzystane w ramach konkursu planowanego w I kwartale 2012 r. oraz na umowy z naborów ogłoszonych w 2011 r. Środki wykorzystanego dofinansowania UE w zatwierdzonych wnioskach o płatność są znacznie wyższe niż dla programu (Priorytet I - 73%, program 48%). W ramach Priorytetu nie przewiduje się realokacji środków pomiędzy działaniami. Tabela 25. Umowy podpisane w ramach Priorytetu I do końca 2011 r. Nazwa działania Liczba podpisanych umów Wartość dof. UE podpisanych umów (EUR/PLN) Poziom kontraktacji Alokacja (EUR/PLN) Liczba projektów zakończonych Działanie 1.1 Rozwój mikroprzedsiębiorstw Działanie 1.2 Wsparcie rozwoju MSP , ,00 81,88% ,33 zł ,65 zł , ,00 83,49% ,52 zł ,98 zł

149 Działanie 1.3 Rozwój systemu finansowych instrumentów wsparcia przedsiębiorczości Działanie 1.4 Wsparcie przedsięwzięć powiązanych z Regionalną Strategią Innowacji , ,00 101,61% ,00 zł ,67 zł , ,00 81,53% ,72 zł ,28 zł 0 2 Działanie 1.5 Promocja regionalnej gospodarki , ,00 94,03% ,23 zł ,85 zł 0 Działanie 1.6 Rozwój sieci i kooperacji , ,00 24,41% ,17 zł ,48 zł 0 Działanie 1.7 Przygotowanie terenów inwestycyjnych , ,00 75,20% ,42 zł ,44 zł 6 Razem ,84 86,83% , ,39 zł ,34 zł 972 Źródło: Opracowanie własne Wykres 34. programu. Postęp finansowy w Priorytecie I w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13). Informacja nt. projektów z Indykatywnego Wykazu Indywidualnych Projektów Kluczowych Zbiorcza informacja na temat stanu przygotowania i realizacji projektów znajdujących się w Indykatywnym Wykazie Indywidualnych Projektów Kluczowych została zamieszczona w punkcie Natomiast szczegółowy opis postępu tych projektów znajduje się w działaniach w ramach którego są realizowane. Informacja nt. konkursów W poniższej tabeli przedstawione zostały informacje na temat konkursów ogłoszonych w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Kolejny nabór na Działanie 1.2 wg harmonogramu przewidziany jest na I kw r. 149

150 Tabela 26. Informacja nt. ogłoszonych konkursów w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Działanie / schemat Termin naboru Alokacja na konkurs (EUR) Liczba złożonych wniosków o dofinansowanie Kwota dofinansowania złożonych wniosków (EUR/PLN) Konkursy ogłoszone w okresie sprawozdawczym Działanie 1.4 Wsparcie przedsięwzięć powiązanych z Regionalną Strategią Innowacji (Schemat I i Schemat II) , , ,43 zł Działanie 1.6 Rozwój sieci i kooperacji Działanie 1.1 Rozwój mikroprzedsiębiorstw ,00 13 Konkursy ogłoszone w poprzednich okresach sprawozdawczych , , , , ,00 zł , ,25 zł , ,08 zł , ,66 zł Działanie 1.2 Wsparcie rozwoju MSP (Schemat I i II) , , ,87 zł Działanie 1.2 Wsparcie rozwoju MSP (Schemat I, II i III) , , , ,29 zł , ,94 zł Działanie 1.2 Wsparcie rozwoju MSP (Schemat IV) Działanie 1.3 Rozwój systemu finansowych instrumentów wsparcia przedsiębiorczości Działanie 1.4 Wsparcie przedsięwzięć powiązanych z Regionalną Strategią Innowacji (Schemat I i II) Działanie 1.6 Rozwój sieci i kooperacji , , , , , ,98 zł , ,00 zł , ,00 zł , ,00 zł Działanie 1.7 Przygotowanie terenów inwestycyjnych , , ,81 zł Źródło: Opracowanie własne. 150

151 Analiza jakościowa Działanie 1.1 Rozwój mikroprzedsiębiorstw Schemat I Projekty inwestycyjne Schemat II Specjalistyczne projekty doradcze Na koniec 2011 r. alokacja na działanie wynosiła ,00 euro ( ,65 zł). W okresie sprawozdawczym IZ zawarła 15 nowych umów z beneficjentami z dotychczasowych konkursów. Łącznie do końca 2011 r. w ramach Działania 1.1 podpisano 275 umów na kwotę dofinansowania UE ,47 euro ( ,33 zł). Kontraktacja dla tego działania jest nieznacznie niższa niż dla programu i wyniosła 82%. IZ nie podjęła jeszcze decyzji co do środków pozostałych w Działaniu. Natomiast wartość dofinansowania UE zatwierdzonych wniosków o płatność kształtuje się na dość wysokim poziomie i na koniec okresu sprawozdawczego wykorzystała 54% środków (dla programu 48%). W ramach działania już 57% projektów zostało zakończonych ( projektów, z czego 3 dotyczyły specjalistycznych projektów doradczych). Wykres 35. Postęp finansowy w Działaniu 1.1 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13). W ramach zakontraktowanych projektów wsparciem objętych zostanie: 275 przedsiębiorstw, 10 budynków (modernizacja/budowa), oraz zakupionych zostanie środków trwałych. Z kolei w wyniku zakończonych projektów do końca 2011 r.: wsparto 159 mikroprzedsiębiorstw, wybudowano/zmodernizowano 2 budynki o powierzchni 608,86 m 2, zakupiono środków trwałych, stworzono 521 nowych produktów/usług, stworzono 199,62 miejsc pracy (etatów). 11 W ramach Działania 1.1 zostało złożonych 159 wniosków o płatność końcową, jednak z jednym z tych beneficjentów została rozwiązana umowa. 151

152 Rozkład przestrzenny projektów Analizując rozkład przestrzenny projektów realizowanych w ramach Działania 1.1 zdecydowanie można stwierdzić, iż najwięcej projektów zlokalizowanych jest w stolicy Wielkopolski. W samym Poznaniu inwestycje mikroprzedsiębiorstw do dwóch lat działalności stanowią 41% (112 umów), natomiast w samym powiecie poznańskim stanowią one 14% (39). Duża część wparcia została skierowana także do gmin powiatu gnieźnieńskiego (17 projektów). Znaczna liczba projektów realizowana jest również w powiatach: ostrowskim, pilskim, nowotomyskim, powiecie miasta Konin. W przypadku przedsięwzięć mikroprzedsiębiorstw do dwóch lat działalności rozkład projektów w podziale na obszar wiejski oraz miejski kształtuje się zupełnie inaczej niż dla MSP wspartych w ramach Działania 1.2. W Działaniu 1.1 dominują projekty zlokalizowane na obszarze miejskim (222 projekty). Tylko 53 umowy mają określone jako miejsce realizacji projektu jako obszar wiejski. Zdecydowanie więcej projektów zlokalizowanych jest na obszarach miejskich, co powiązane jest z faktem, że większość projektów realizowanych jest w mieście Poznań. Taki rozkład przestrzenny udzielonego wsparcia związany jest z faktem, że Poznań jest największym miastem regionu skupiającym dużą liczbę mikroprzedsiębiorstw, które mogą aplikować o wsparcie. W dokumentach programowych WRPO oraz dokumentach strategicznych dla rozwoju Wielkopolski nie zidentyfikowano obszarów defaworyzowanych, dlatego analiza rozkładu przestrzennego projektów nie odnosi się do tych obszarów. Rozkład projektów wg typów projektów Inwestycje na które zawarto umowy w ramach Schematu I Projekty inwestycyjne, dotyczą przede wszystkim nabycia środków trwałych oraz wartości niematerialne i prawne w celu wprowadzenia na rynek nowego produktu lub usługi. Wprowadzane przez beneficjentów produkty i usługi zarówno te nowe jak i udoskonalane najczęściej wykorzystują innowacyjne technologię. Projekty doradcze (Schemat II Specjalistyczne projekty doradcze) w ramach działania są tylko 3 i dotyczą doradztwa dot. informatyki finansowania, wdrożenia zaawansowanych technologii informatycznych, opracowania strategii rozwoju informatycznego firmy z uwzględnieniem efektywnego narzędzia do tworzenia i zarządzania konsorcjami przedsiębiorstw. Wśród projektów, na które podpisano umowy w 2011 r. są liczne przedsięwzięcia, które pozytywnie wpływają na środowisko przyrodnicze np. projekt wdrażający innowacyjną technologię wytwarzania biodegradowalnych emulsji do uwalniania betonu z form, projekt zakładający utworzenie nowoczesnego przedsiębiorstwa świadczącego usługi w zakresie IT przy wykorzystaniu kolektorów solarnych. Ciekawym przykładem inwestycji w Działaniu 1.1 jest projekt pt. Zakup termocyklera do amplifikacji kwasów nukleinowych wraz z elektronicznym systemem wspomagającym zarządzanie laboratorium biotechnologicznym. Dzięki wsparciu w ramach WRPO beneficjent zakupił specjalistyczny sprzęt laboratoryjny (termocykler do amplifikacji kwasów nukleinowych w czasie rzeczywistym tzw. real time PCR) oraz licencję informatycznego systemu zarządzania laboratorium biotechnologicznym. Zakupu tego typu sprzętu laboratoryjnego pozwolił beneficjentowi na utworzenie laboratorium biotechnologicznego oraz rozpoczęcia świadczenia nowych usług związanych z analiza kwasów nukleinowych oraz usług w zakresie specjalistycznych analiz bioinformatycznych. Wykonywane badania laboratoryjne będą służyły m.in. do analizy materiału biologicznego pod kątem obecności w nich specyficznych biomarkerów (m.in. genów, chorób, w tym bakterii, wirusów oraz innych zanieczyszczeń mikrobiologicznych). Głównymi odbiorcami usług wykonywanych w ramach uruchomienia działalności laboratoryjnej będzie sektor przemysłu medycznego, farmaceutycznego, kosmetycznego oraz rolno-spożywczego. Wnioskodawca nie planuje wykonywania usług dla indywidualnych odbiorców (osób fizycznych) a jedynie współpracować z podmiotami wykonującymi je dla tej grupy odbiorców (np. prywatne i publiczne laboratoria medyczne, przychodnie weterynaryjne). Rozkład projektów wg typów przedstawia się następująco: Schemat I Projekty inwestycyjne 272 projektów na kwotę dofinansowania UE ,34 euro ( ,33 zł) 152

153 Schemat II Specjalistyczne projekty doradcze 3 projekty na kwotę dofinansowania UE ,13 euro (86 000,00 zł) Rozkład projektów wg rodzaju beneficjentów Wszystkie umowy w ramach Działania 1.1 zostały zawarte z mikroprzedsiębiorcami. Rozkład projektów wg grup docelowych Informacje na ten temat znajdują się w p Działanie 1.2 Wsparcie rozwoju MSP Schemat I Projekty inwestycyjne Schemat II Specjalistyczne projekty doradcze Schemat III Projekty inwestycyjne zakładające nabycie i zastosowanie nowych rozwiązań technologicznych Schemat IV Projekty inwestycyjne realizowane w ramach pomocy de minimis Na koniec 2011 r. alokacja na działanie wynosiła ,00 euro ( ,98 zł). Alokacja ta została zwiększona o euro ze środków pochodzących z Krajowej Rezerwy Wykonania oraz o euro z Dostosowania Technicznego. W okresie sprawozdawczym zawarto 11 umów 9 umów dot. schematu I, 2 umowy dot. schematu IV. Łącznie do końca grudnia 2011 r. w ramach Działania 1.2 podpisano 950 umów na kwotę dofinansowania ,00 UE euro ( ,52 zł), co wyczerpuje 83% alokacji przewidzianej na to działanie. W 2011 r. 316 projektów zostało zakończonych, natomiast łącznie od początku realizacji programu W I kwartale 2012 r. IZ WRPO planuje ogłosić konkurs, stąd nie ma zagrożenia, iż wolne środki zostaną nierozdysponowane. Wykres 36. Liczba zakończonych projektów w ramach Działania 1.2 w podziale na schematy Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13). 12 W ramach Działania 1.2 zostało złożonych 807 wniosków o płatność końcową, jednak z jednym z tych beneficjentów została rozwiązana umowa. 153

154 Wykres 37. Postęp finansowy w Działaniu 1.2 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13). W ramach zakontraktowanych projektów: wspartych zostanie 950 przedsiębiorstw, zakupionych zostanie środków trwałych. Z kolei w wyniku zakończonych projektów do końca 2011 r.: wsparto 806 przedsiębiorstw, zakupiono środki trwałe, stworzono produktów/usług, stworzono 2 038,75 miejsc pracy (etatów). Rozkład przestrzenny projektów Projekty wsparte w ramach Działania 1.2 realizowane są we wszystkich powiatach Wielkopolski. Zdecydowanie najwięcej przedsiębiorstw otrzymało dofinansowanie w mieście Poznań 21% beneficjentów Działania 1.2 (200 umów) oraz w powiecie poznańskim - 19% (178), gdzie Wielkopolsce zlokalizowanych jest najwięcej podmiotów sektora MSP. Kolejne regiony odznaczające się dużą liczbą projektów z Działania 1.2 to powiat: ostrowski (37), kępiński (35), koniński (31) oraz gnieźnieński (29). Taki rozkład przestrzenny udzielonego wsparcia dla MSP wynika ze zróżnicowania przestrzennego tychże podmiotów w Wielkopolsce. Zdecydowanie najwięcej MSP jest zlokalizowanych w centralnej Wielkopolsce, tj. podregionie poznańskim oraz podregionie m. Poznań, co jest zjawiskiem normalnym, gdyż stolica regionu jest dużą aglomeracją i oddziałuje na sąsiednie powiaty. Z kolei najmniej przedsiębiorstw zlokalizowanych jest w podregionie konińskim. Udział projektów realizowanych na obszarze wiejskim jest niewiele większy od udziału projektów realizowanych na obszarze miejskim (48%). W dokumentach programowych WRPO oraz dokumentach strategicznych dla rozwoju Wielkopolski nie zidentyfikowano obszarów defaworyzowanych, dlatego analiza rozkładu przestrzennego projektów nie odnosi się do tych obszarów. Rozkład projektów wg typów projektów Zdecydowana większość umów została podpisana dla Schematu I Projekty inwestycyjne. Projekty dotyczyły głównie zakupu innowacyjnych maszyn i urządzeń w celu udoskonalenia procesu technologicznego produkcji, który pozwala na rozszerzenie asortymentu firmy, jak i wprowadzanie 154

155 nowych usług do przedsiębiorstwa. Z kolei najmniej umów podpisano na projekty doradcze (Schemat II Specjalistyczne projekty doradcze). Natomiast w 2011 r. podpisano umowy na inwestycje wykorzystujące innowacyjne technologie np. do produkcji konstrukcji stalowych oraz elementów dekoracyjnych przy wykorzystaniu innowacyjnej technologii cięcia strumieniem wody, do monitorowania i kontroli zużycia i jakości energii elektrycznej. Projektem godnym uwagi jest inwestycja przedsiębiorstwa VAC AERO Kalisz sp. z o. o. projekt pt. Wzrost konkurencyjności firmy przez zakup urządzenia do szlifowania powłok ochronnych uzyskiwanych metodą napylania plazmowego i naddźwiękowego. W ramach dofinansowania z WRPO zakupiono innowacyjny sprzęt, którym dysponują tylko nieliczne ośrodki na świecie. Projekt, który związany jest z uruchomieniem urządzenia do szlifowania powłok napylanych (plazmowo i metodą HVOF), to kolejny krok w kierunku zaspokajania popytu wymagających klientów z branży lotniczej na powłoki ochronne wykończone z zachowaniem rygorystycznych warunków geometrii, chropowatości i wymiarów napylanych części. Zakup systemu do napylania naddźwiękowego umożliwił umocnienie pozycji konkurencyjnej firmy jako wiodącego polskiego dostawcy specjalistycznych powłok nakładanych na pracujące elementy silników samolotowych, jak również wprowadza innowacyjna technologię na rynek Wielkopolski. Rycina 12. Projekt pt. Wzrost konkurencyjności firmy przez zakup urządzenia do szlifowania powłok ochronnych uzyskiwanych metodą napylania plazmowego i naddźwiękowego Źródło: Archiwum UMWW Rozkład projektów wg typów przedstawia się następująco: Schemat I Projekty inwestycyjne 671 projektów na kwotę dofinansowania UE ,22 euro ( ,91 zł) Schemat II Specjalistyczne projekty doradcze 28 projektów na kwotę dofinansowania UE ,88 euro ( ,00 zł) Schemat III Projekty inwestycyjne zakładające nabycie i zastosowanie nowych rozwiązań technologicznych 47 projektów na kwotę dofinansowania UE ,70 euro ( ,79 zł) Schemat IV Projekty inwestycyjne realizowane w ramach pomocy de minimis 204 projekty na kwotę dofinansowania UE ,20 euro ( ,82 zł) Rozkład projektów wg rodzaju beneficjentów Głównym typem beneficjenta w ramach Działania 1.2 są przedsiębiorcy. Największą grupę 44% stanowią mali przedsiębiorcy, natomiast średnie przedsiębiorstwa 30%, mikroprzedsiębiorcy 26%. Rozkład projektów wg grup docelowych Informacje na ten temat znajdują się w p

156 Działanie 1.3 Rozwój systemu finansowych instrumentów wsparcia przedsiębiorczości Na koniec 2011 r. alokacja na działanie wynosiła ,00 euro ( ,67 zł). W ramach Działania 1.3 realizowana jest Inicjatywa JEREMIE, na którą przeznaczona została cała alokacja działania. Umowa na realizację projektu pt. Wsparcie przedsiębiorczości poprzez rozwój instrumentów inżynierii finansowej w ramach inicjatywy JEREMIE w Wielkopolsce podpisana została z Bankiem Gospodarstwa Krajowego w 2009 r. na kwotę dofinansowania UE ,86 euro ( ,00 zł). Kontraktacja wyniosła 102%, co wynikała z wysokiego kursu euro w miesiącu, w którym została podpisana umowa. W dniu 30 maja 2011 r. podpisany został drugi aneks do ww. umowy. Wykres 38. Postęp finansowy w Działaniu 1.3 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13). Szczegółowe informacje na temat wdrażania Inicjatywy JEREMIE i postępów w 2011 r. zostały przedstawione w pkt Działanie 1.4 Wsparcie przedsięwzięć powiązanych z Regionalną Strategią Innowacji Schemat I Kompleksowe wsparcie świadczenia usług dla przedsiębiorstw Schemat II Infrastruktura badawczo-rozwojowa Schemat III Inwestycje we wsparcie instytucji otoczenia biznesu na terenach miejskich Na koniec 2011 r. alokacja na działanie wyniosła ,00 euro ( ,28 zł). W stosunku do 2010 r., w 2011 r. liczba umów w ramach Działania 1.4 nie zmieniła się i wynosiła 16. Wartość dofinansowania UE tych umów wyniosła ,69 euro ( ,72 zł) i w 82% wykorzystała alokację przeznaczona na to działanie. W okresie sprawozdawczym zakończono pierwsze projekty. Swe inwestycje zakończył T2 Inkubator sp. z o.o. tworząc inkubator przedsiębiorczości oraz Politechnika Poznańska tworząc infrastrukturę badawczo-rozwojową. W II połowie 2011 r. IZ WRPO ogłosiła konkurs, stąd pozostałe 18% alokacji zostanie wykorzystane na umowy, które zostaną zawarte w 2012 r. 156

157 W ramach Działania 1.4 Schemat III Inwestycje we wsparcie instytucji otoczenia biznesu na terenach miejskich realizowana jest Inicjatywa JESSICA. Informacje na jej temat zostały zamieszczone przy opisie Priorytetu IV Rewitalizacja obszarów problemowych oraz w punkcie Wykres 39. Postęp finansowy w Działaniu 1.4 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13). W ramach zakontraktowanych projektów wsparciem objęte zostaną: 3 ośrodki badawcze, 4 laboratoria, 15 instytucji otoczenia biznesu, 1 fundusz pożyczkowy i poręczeniowy. Jednym z efektów wsparcia będzie utworzenie 80 miejsc pracy, 6 etatów badawczych oraz zakup 9 sztuk aparatury naukowo-badawczej i środków trwałych. Z kolei w wyniku zakończonych projektów do końca 2011 r. wsparto: 1 ośrodek badawczy, 2 laboratoria, które zmodernizowano, 1 instytucję otoczenia biznesu. Jednocześnie zakupiono 154 środki trwałe oraz zakupiono 2 aparatury naukowo-badawcze. Rozkład przestrzenny projektów Najwięcej projektów wspartych w ramach Działania 1.4 skoncentrowanych jest w powiecie miasta Poznań (7 projektów) oraz w powiecie poznańskim (5 projektów). Pojedyncze projekty realizowane są w powiecie tureckim, konińskim oraz powiecie miasta Leszno. Analizując rozkład w układzie miasto wieś, więcej projektów zlokalizowanych jest na obszarach miejskich (11), aniżeli na obszarach wiejskich (5). W dokumentach programowych WRPO oraz dokumentach strategicznych dla rozwoju Wielkopolski nie zidentyfikowano obszarów defaworyzowanych, dlatego analiza rozkładu przestrzennego projektów nie odnosi się do tych obszarów. Rozkład projektów wg typów projektów Większość realizowanych w tym działaniu projektów działa na rzecz rozwoju instytucji otoczenia biznesu, poprzez poprawę usługi dostosowanie do potrzeb przedsiębiorstw, kompleksowe wsparcie w zakresie doradztwa technologicznego, biznesowego i marketingowego, finansowania oraz transferu wiedzy. Najwięcej wspartych projektów to inwestycje wiążące naukę z biznesem, a 157

158 więc parki technologiczne, inkubatory przedsiębiorczości oraz nowoczesne Centrum Biotechnologii. Wsparciem dla tych inwestycji mogą stać się projekty realizowane w ramach Schematu II Infrastruktura badawczo-rozwojowa, które zakładają wyposażenie jednostek badawczych w najnowocześniejszy sprzęt do badań i analizy. Przykładem inwestycji dotyczącego rozwoju instytucji otoczenia biznesu jest projekt pn. Utworzenie Wielkopolskiego Centrum Designu w Poznaniu. Placówka Concordia Design powstaje w starej XIX-wiecznej drukarni przy ul. Zwierzynieckiej w Poznaniu. Jest to pierwsze w Polsce centrum designu i kreatywności, w którym połączono usługi stymulujące rozwój biznesu. Concordia Design skupia potencjał przemysłu kreatywnego Wielkopolski m.in. dzięki funkcjonującemu tu inkubatorowi młodych firm z branż kreatywnych - CoOffice. Projekt nie został jeszcze zakończony, ale w Concordia Design już organizowane są liczne szkolenia, warsztaty, konferencje dobrane pod kątem stymulowania rozwoju firm (design management, kreatywność, innowacja etc.), prowadzona jest również działalność konsultingowa obejmująca innowacyjne usługi dla biznesu: badania, tworzenie strategii, projektowanie, których celem jest opracowanie i wdrożenie innowacji. Natomiast do dobrych przykładów z schematu II Infrastruktura badawczo-rozwojowa należy projekt Politechniki Poznańskiej pt. Zakup aparatury badawczej dla Instytutu Inżynierii Materiałowej Politechniki Poznańskiej w celu podniesienia poziomu innowacyjności Wielkopolski. Beneficjent dzięki dotacji zakupił unikatową i wysoce wyspecjalizowaną aparaturę badawczą, która pozwoli rozwinąć badania nad nanomateriałów i nanotechnologii, które są wykorzystywane do wprowadzania nowych materiałów np. do produkcji implantów z nanostrukturą, dzięki czemu wydłuża się czas ich użytkowania. Poprzez zakup sprzętu możliwe jest wykonywanie szeregu badań niedostępnych dotąd na terenie województwa wielkopolskiego. Politechnika Poznańska stworzyła nową ofertę usługową - usługi badawcze dla przedsiębiorstw zarówno regionalnych jak i krajowych, a także zagranicznych oraz ośrodków badawczych współpracujących w sektorze B+R. Nowa usługa oparta na innowacyjnych rozwiązaniach pozwoli skutecznie konkurować wielkopolskim przedsiębiorcom na rynku międzynarodowym. Ponadto zostanie zwiększona rola nauki w rozwoju gospodarki regionu, przez co projekt ten wypełnia cele szczegółowy priorytetu (wzmocnienie powiązań nauki z gospodarką, wzmocnienie regionalnego systemu innowacyjnego). Projekt realizowany przez Politechnikę Poznańską jest komplementarny do innych inwestycji realizowanych w ramach WRPO, a także do innych programów. Ponadto wiele innych projektów uczelni jest do siebie komplementarnych, a ich komplementarność została przedstawiona w Załączniku IX - przykład 16,

159 Rycina 13. Projekt pt. Zakup aparatury badawczej dla Instytutu Inżynierii Materiałowej Politechniki Poznańskiej w celu podniesienia poziomu innowacyjności Wielkopolski Dyfraktometr rentgenowski Analizator sorpcji/desorpcji gazów Źródło: Archiwum UMWW. Rozkład przestrzenny wg typów przedstawia się następująco: Schemat I Kompleksowe wsparcie świadczenia usług dla przedsiębiorstw 12 projektów na kwotę dofinansowania UE ,34 euro ( ,09 zł) Schemat II Infrastruktura badawczo-rozwojowa - 3 projekty na kwotę dofinansowania UE ,64 euro ( ,63 zł) Schemat III Inwestycje we wsparcie instytucji otoczenia biznesu na terenach miejskich 1 projekt na kwotę dofinansowania UE ,71 euro ( ,00 zł) Rozkład projektów wg rodzaju beneficjentów Przeważający typ beneficjentów, z którymi podpisano umowy to przedsiębiorcy (12 umów). Ponadto w ramach projektów tworzących infrastrukturę badawczo-rozwojową po jednej umowie podpisano z jednostką samorządu terytorialnego, szkołą wyższą, jednostką naukową. Europejskim Bankiem Inwestycyjnym jest beneficjentem na realizację Inicjatywy JESSICA z Schematu III. Rozkład projektów wg grup docelowych Informacje na ten temat znajdują się w p Działanie 1.5 Promocja regionalnej gospodarki Na koniec 2011 r. alokacja na działanie wynosiła ,00 euro ( ,85 zł). W ramach Działania 1.5 realizowany jest jeden projekt kluczowy pn. Kompleksowa promocja gospodarki i inwestycji w Wielkopolsce, na który została podpisana umowa w 2009 r. z Samorządem Województwa Wielkopolskiego. Całkowita wartość projektu wynosi ,65 euro ( ,76 zł), w tym wartość dofinansowania UE ,25 euro ( ,23 zł). Projekt wyczerpuje całą alokacje przeznaczoną na Działanie 1.5. Wskaźnik kontraktacji na koniec 2011 r. wyniósł 94%. W 2011 r. dwukrotnie aneksowano umowę na realizację ww. projektu zmniejszając wartość całkowitą projektu i kwotę dofinansowania UE (aneks nr 4 z dnia 23 luty 2011 r. oraz aneks nr 5 z dnia 16 grudnia 2011 r.). 159

160 Wykres 40. Postęp finansowy w Działaniu 1.5 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13). Ideą projektu jest zintensyfikowanie i usystematyzowanie działań z zakresu promocji wielkopolskich przedsiębiorców na rynkach zagranicznych, promocja terenów inwestycyjnych Wielkopolski w celu zapewnienia rozwoju gospodarczego regionu oraz budowa kompleksowego systemu zarządzania promocją inwestycyjną i gospodarczą. Realizowany projekt kluczowy jest instrumentem pozwalającym na kompleksową promocję gospodarki Wielkopolski na rynkach pozaeuropejskich, wspiera tworzenie i rozwój współpracy oraz wymiany informacji z innymi regionami za granicą. W związku z dynamicznym rozwojem krajów azjatyckich czy południowo-amerykańskich, właśnie te rynki wybrano do prowadzenia kompleksowych i spójnych działań z zakresu promocji regionalnej wielkopolskiej gospodarki. Stąd w ramach projektu realizowanego ze środków WRPO w dniach 1-6 marca 2011 r., pod przewodnictwem Wicemarszałka Województwa Wielkopolskiego, odbyła się misja gospodarcza do Japonii (Tokio). Wśród uczestników misji znaleźli się wielkopolscy przedsiębiorcy reprezentujący branżę rolno-spożywczą oraz nowych technologii, szczególnie energii odnawialnych, jak również przedstawiciele wielkopolskich uczelni Politechniki Poznańskiej i Uniwersytetu Przyrodniczego. Głównym punktem misji był udział przedsiębiorców w targach Foodex Japan 2011 i targach Battery Show Japan W ramach misji zorganizowane były także spotkania w japońskich instytucjach otoczenia biznesu: PCCIJ (Polska Izba Przemysłowo-Handlowa) i TCCI (Tokijska Izba Przemysłowo-Handlowa), podczas których przedstawiono warunki podejmowania działalności gospodarczej w Japonii jak i nawiązywania kontaktów handlowych z przedsiębiorcami japońskimi. Informacje o gospodarce Japonii i wspólnych kontaktach bilateralnych jak i kulturze biznesu w tym kraju zaprezentowali członkom misji przedstawiciele Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji oraz wydziału Polityczno-Ekonomicznego Ambasady RP w Tokio. Przedstawiciele uczelni wielkopolskich omawiali możliwości współpracy naukowej i wymiany kadry oraz studentów z reprezentantami uczelni japońskich Uniwersytetu Tokijskiego i Uniwersytetu Toyo. Ponadto Wicemarszałek Wojtasiak spotkał się z przedstawicielami prefektur Ibaraki-ken i Chiba-ken, z którymi omówiono możliwości ściślejszej współpracy. Obie prefektury zainteresowane są podjęciem współpracy z partnerami z Europy Środkowo-Wschodniej. Współpracę ze strony japońskiej wspomoże CLAIR (Rada Władz Lokalnych ds. Stosunków Międzynarodowych), z którą również spotkali się przedstawiciele Wielkopolski. Ponadto podczas wizyty w JETRO (Japońska Organizacja ds. Handlu Zewnętrznego) omówiono możliwości współpracy między klastrami i przekazano oferty wielkopolskich klastrów. 160

161 W dniach 4-6 marca 2011 r. Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego wraz z przedstawicielami 9 jednostek samorządu terytorialnego: Urzędu Miejskiego w Jarocinie, Urzędu Miejskiego w Koninie, Urzędu Miasta Poznania, Urzędu Gminy Stare Miasto, Urzędu Miejskiego w Śremie, Starostwa Powiatowego w Gnieźnie, Starostwa Powiatowego w Szamotułach, Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Wielkopolski, a także Stowarzyszenia Samorządowego A2 Wielkopolska uczestniczył w roli wystawcy w tegorocznych targach inwestycyjnych Expo Real w Monachium (jedne z największych targów nieruchomości w Europie). Podczas targów na stoisku województwa zaprezentowane zostało ponad 200 terenów inwestycyjnych z całej Wielkopolski, umieszczonych w Elektronicznej Bazie Ofert Inwestycyjnych Województwa Wielkopolskiego (stronie stworzonej w ramach projektu kluczowego, która była również dostępna poprzez infomat umieszczony na stoisku. W trakcie targów mocno widoczne było zwiększone zainteresowanie Polską jako miejscem dobrym dla inwestycji. Obecność na targach stanowiła dobrą okazję do nawiązania przez jednostki samorządu terytorialnego bezpośredniego kontaktu z inwestorami, potencjalnie zainteresowanymi ofertą rynku wielkopolskiego. Kolejne targi tego typu miały miejsce w październiku. Ponadto w okresie sprawozdawczym (8-11 marzec) został zorganizowany wyjazd na targi nieruchomości inwestycyjnych MIPIM 2011, które odbyły się w Cannes, a wzięły w nich udział jednostki samorządowe z województwa wielkopolskiego, m.in. takie jak: Urząd Miejski w Śremie, Urząd Miasta Gniezna, Starostwo Powiatowe w Szamotułach. W dniach 1-8 kwietnia 2011 r. odbyła się wizyta studyjna do Brazylii (Sao Paulo oraz Kurytyba w partnerskim stanie Paraná). W wizycie wzięli udział przedstawiciele Klubu Sportowego Lech Poznań S.A. oraz Komendy Wojewódzkiej Policji w Poznaniu. W trakcie spotkań omówione zostały możliwe dziedziny współpracy pomiędzy Województwem Wielkopolskim i Miastem Sao Paulo. Ponadto przedyskutowano kwestie zabezpieczenia imprez masowych, w kontekście przygotowań do Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej w Brazylii w 2014 r. i Euro 2012 w Polsce oraz zapoznano się z systemem zabezpieczeń dostępnym na Stadionie Klubu Atletico Paranaense w Kurytybie. Podczas spotkań w Sao Paulo uczestnicy mieli okazję do wymiany poglądów na temat kwestii bezpieczeństwa z przedstawicielami wizytowanych miast. W tym samym terminie odbyła się również kolejna misja gospodarcza wielkopolskich przedsiębiorstw i uczelni wyższych do Brazylii. W misji wzięli udział przedstawiciele uczelni, tj. Politechniki Poznańskiej i Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu oraz przedstawiciele firm: Aesculap Chifa Sp. z o.o., Ritex Gourmet Alfred Molski, Kancelaria Sójka&Maciak Adwokaci Spółka komandytowa, Fundacja Artystyczna im. Tadeusza Kalinowskiego. Indywidualne spotkania dla uczestników misji w Kurytybie oraz w Sao Paulo zostały przygotowane we współpracy z Konsulatem Generalnym RP w Kurytybie oraz w Sao Paulo i działającym przy nim Wydziałem Promocji Handlu i Inwestycji oraz z Brazylijską Agencją Promocji Eksportu i Inwestycji APEX Brasil. Kolejnymi istotnymi zorganizowanymi targami były targi SALONE INTERNAZIONALE DEL MOBILE w Mediolanie. W kwietniu 2011 r. wzięło w nich udział dwudziestu pięciu przedstawicieli uczelni, przedsiębiorstw i wielkopolskiego samorządu. Dla uczestników misji zorganizowano również spotkania biznesowe z przedstawicielami zarówno włoskich, jak i międzynarodowych firm oraz uczelni wyższych. Uczestnictwo w ww. targach stanowiło dla wielkopolskiej delegacji platformę wymiany dobrych praktyk, dając możliwość czerpania z wiedzy europejskich instytucji i firm związanych z sektorem design. Celem tej misji było również poznanie doświadczeń innych regionów w prezentacji podczas targów, tak by jak najlepiej przygotować wspólne stoisko Województwa Wielkopolskiego i Miasta Poznania w 2012 r. Jednoczenie była to pierwsza prezentacja designu regionalnego na największych targach designu na świecie. Dlatego też obok Misji organizowanej przez UMWW udział w targach wzięła delegacja Urzędu Miasta Poznania. W I półroczu 2011 r. (20-26 czerwca) zorganizowano także udział w targach Paris Air Show Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego wraz z przedstawicielami Wielkopolskiego Klastra Lotniczego (wspartego w ramach Działania 1.6 Rozwój sieci i kooperacji WRPO), wielkopolskich przedsiębiorstw (Pratt & Whitney Kalisz Sp. z o.o., Vac Aero Kalisz Sp. z o.o., 161

162 Meyer Tool Poland Sp. z o.o.) i uczelni (Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Kaliszu im. Stanisława Wojciechowskiego, Politechnika Poznańska) związanymi z branżą lotniczą uczestniczył w roli wystawcy w międzynarodowych targów sektora lotniczego i kosmonautyki Paris Air Show. Udział w targach daje możliwość poznania światowych tendencji rozwojowych w lotnictwie, a także zawierania wielomilionowe umowy, m.in. dzięki liniom lotniczym składającym zamówienia na floty, firmom budującym samoloty poszukującym dostawców części i podzespołów Na przełomie września i października 2011 r. odbyła się misja gospodarcza do Brazylii, w której wzięli udział przedsiębiorcy, przedstawiciele instytucji otoczenia biznesu oraz jednostki samorządu terytorialnego. Podczas spotkania z Sekretarzem Miasta ds. Stosunków Międzynarodowych na ręce Wicemarszałka przekazana została zaakceptowana przez stronę brazylijską wersja Porozumienia o współpracy pomiędzy Miastem São Paulo a Województwem Wielkopolskim. Ponadto w trakcie spotkań zaprezentowane zostały wielkopolskie firmy z branży budownictwa drogowego i kolejowego, w tym FEROCO S.A., a także odbyły się spotkania z instytucjami otoczenia biznesu, w tym z przedstawicielami APEX Brasil (Agencja Promocji Inwestycji i Eksportu), Stowarzyszenia Handlowego Sao Paulo oraz Investe em São Paulo, mające na celu wieloaspektową prezentację prowadzenia działalności gospodarczej w Brazylii Kolejna misja miała miejsce w listopadzie i była misją gospodarczą wielkopolskich przedsiębiorstw, jednostek samorządu terytorialnego, instytucji otoczenia biznesu oraz uczelni wyższych do Rosji. W trakcie wizyty wymienione zostały spostrzeżenia na temat działań podejmowanych w ostatnich latach przez polskich przedsiębiorców na rynku rosyjskim. Kluczowym punktem misji była wizyta na targach PeterFood 2011, które są największymi targami spożywczymi w regionie Północno- Zachodniej Rosji. Przedsiębiorcy mieli okazję zapoznać się z produktami krajowymi oraz międzynarodowymi, oferowanymi przez firmy spożywcze na rynku rosyjskim. Podczas wizyty na targach przedsiębiorcy odbyli szereg spotkań B2B z potencjalnymi kontrahentami. Dla uczestników misji zorganizowano ponadto dodatkowe indywidualne spotkania z przedsiębiorstwami rosyjskimi w ich siedzibach. Celem misji jest stworzenie możliwości nawiązania przez wielkopolskie przedsiębiorstwa, uczelnie i samorządy bezpośredniego kontaktu z partnerami gospodarczymi i naukowymi oraz zwiększenie ich zdolności promocyjnych. Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego w świetle obowiązujących przepisów nie ma możliwości egzekwowania od przedsiębiorców uczestniczących w misjach szczegółowych informacji nt. umów zawartych z kontrahentami zagranicznymi (tajemnica handlowa). Jedyną formą ewaluacji misji jest ankieta, którą każdy uczestnik misji zobowiązany jest wypełnić. W ankiecie beneficjenci proszeni są m. in. o opinię nt. jakości obsługi, efektywności misji w kontekście przeprowadzonych rozmów i spotkań biznesowych, atrakcyjności i potencjału rynku oraz korzyści dla firmy wynikłych z udziału. Dodatkowo w 2012 r. do 120 dotychczasowych beneficjentów misji wysłana została ankieta dotycząca rezultatów udziału w misji ze szczególnym uwzględnieniem nawiązanych kontaktów biznesowych. Analiza wyników nadesłanych ankiet wskazuje, że przedsiębiorcy cenią sobie możliwość poznania nowych potencjalnych rynków dla swoich produktów i usług (86% wskazań), a misje są dla nich często inspiracją do nowych pomysłów biznesowych (78% wskazań). Zdecydowanie dominuje opinia, że warto organizować misje gospodarcze (92% wskazań), ponieważ stanowią one skuteczne narzędzie rozwoju i zdobywania kontaktów biznesowych, a pieniądze przeznaczone na wyjazd są dobrą inwestycją (85% wskazań). Są również odpowiedzi, że w wyniku udziału w misji pojawiły się nowe możliwości eksportowe (33% wskazań) lub importowe (15% wskazań), jednak ze względu na tajemnicę handlową nie jesteśmy w stanie w większości przypadków podać ich konkretnej wartości. Niektórzy przedsiębiorcy sami zgłaszają osiągnięte dzięki udziałowi w misji efekty. Jako przykład sfinalizowanego kontraktu podać można poznańską firmę Ritex Gourmet, która dzięki udziałowi w misji do Brazylii uzyskała prawo wyłączności wprowadzenia na polski rynek marki Cafe Pele (kontrakt na ok USD), a obecnie finalizuje umowę z brazylijską firmą Camocim na import do naszego kraju kawy organicznej. 162

163 Z kolei firma PPH Kontekst Maria Bednarska-Palacz, uczestnik misji gospodarczej do Kazachstanu w 2011 r., podpisała porozumienie o współpracy z kazachską firmą wielobranżową Makpol. Firma H. Cegielski Poznań S.A. (producentów maszyn i urządzeń dla przemysłu) nawiązała bezpośrednią współpracę z brazylijską stocznią, która stanowi potencjalnego odbiorcę ich towarów. Grupa NICKEL prowadzi rozmowy zmierzające do budowy konsorcjum firm budowlanych i planuje wspólnie uczestniczyć w przetargach również na terenie Brazylii. Zakłady Drobiarskie Koziegłowy Sp. z o.o. po misji w Kazachstanie zdobyły kilka pojedynczych zamówień na swoje produkty, ale nie przerodziły się one w stałą współpracę. W bieżącym roku Samorząd Województwa Wielkopolskiego, jako beneficjent projektu kluczowego wprowadził zmiany w regulaminie misji, obligując beneficjentów do nadsyłania ankiet ewaluacyjnych w terminie do 3 miesięcy po zakończeniu misji. Uzupełniono również treść ankiety o pytania dotyczące szczegółów zawartych umów i porozumień. Należy zaznaczyć, że misje przyczyniają się nie tylko do nawiązywania bezpośredniej współpracy handlowej między firmami z Wielkopolski a partnerami zagranicznymi, ale również promują województwo wielkopolskie jako region przyjazny inwestorom, zachęcając ich do zainteresowania się wejściem na nasz rynek. Świadczą o tym liczne inwestycje zagraniczne w naszym regionie z krajów, do których organizowane były misje (m. in. Samsung we Wronkach, UFLEX we Wrześni). Niebagatelne znaczenie ma również wzrost świadomości wśród wielkopolskich przedsiębiorstw o korzyściach płynących z ekspansji na nowe rynki. Działanie 1.6 Rozwój sieci i kooperacji Na koniec 2011 r. alokacja na działanie wynosiła ,00 euro ( ,48 zł). W czerwcu 2011 r. ogłoszono konkurs na Działanie 1.6, który rozstrzygnięto w grudniu. Do dofinansowania wybrano 3 projekty, na które umowy zostaną zawarte w 2012 r. Do końca 2011 r. podpisano w ramach działania 7 umów na kwotę dofinansowania UE ,25 euro ( ,17 zł), co wyczerpuje 24% alokacji przewidzianej na rozwój sieci i kooperacji. Ponadto w okresie sprawozdawczym żaden z beneficjentów nie zakończył realizacji swojego projektu. IZ WRPO planuje w II kwartale 2012 r. ogłosić konkurs, stąd niewykorzystana alokacja zostanie przeznaczona na kolejny nabór. 163

164 Wykres 41. Postęp finansowy w Działaniu 1.6 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13). W ramach zakontraktowanych projektów wsparciem objętych zostanie: 14 instytucji otoczenia biznesu zaangażowanych w powiązania kooperacyjne, 7 powiązań kooperacyjnych, 78 przedsiębiorstw zaangażowanych w powiązanie kooperacyjne. Jednym z efektów wsparcia będzie utworzenie 7,25 miejsc pracy (etatów), zakup 63 środków trwałych oraz stworzenie 6 nowych produktów lub usług. Rozkład przestrzenny projektów Projekty wsparte w ramach Działania 1.6 skoncentrowały się w trzech miastach powiatowych województwa w: mieście Poznań (2 projekty), mieście Leszno (2), mieście Kalisz (2) oraz w powiecie poznańskim (gmina Suchy Las 1 projekt). Są to zatem obszary miejskie, poza ostatnim projektem, który realizowany jest na obszarze wiejskim. Taki rozkład wsparcia wynika ze specyfiki działania, w którym pomoc przeznaczona jest na wsparcie powiązań kooperacyjnych, klastrów, a tego typu instytucje rozwijają się w ośrodkach miejskich lub w ich otoczeniu. W dokumentach programowych WRPO oraz dokumentach strategicznych dla rozwoju Wielkopolski nie zidentyfikowano obszarów defaworyzowanych, dlatego analiza rozkładu przestrzennego projektów nie odnosi się do tych obszarów. Rozkład projektów wg typów projektów W ramach działania realizowane są projekty, dzięki którym powstają oraz rozwijają się wielkopolskie klastry przedsiębiorczości. Ma to szczególnie istotne znaczenie dla tych przedsiębiorców, którzy dzięki poczynionym inwestycjom będą mogli rozwinąć własną działalność w atrakcyjnych lokalizacjach i wypromować się. Należy tu wspomnieć m.in. o Poznańskim Klastrze Edukacyjnym, który wzmacnia konkurencyjność przedsiębiorstw zaangażowanych w procesie wspomagania kształcenia, czy Stowarzyszeniu Przedsiębiorców Przemysłu Lotniczego Wielkopolski Klaster Lotniczy, które chce promować i rozwijać Wielkopolski Klaster Lotniczy oraz Centrum Biotechnologii, które planuje budowę wielopłaszczyznowej platformy współpracy dla rozwoju wielkopolskiej branży biotechnologicznej. Do dobrych przykładów realizowanych projektów ramach działania mającego na celu rozwinąć sieci i kooperacji w Wielkopolsce należy projekt beneficjenta Klastera Spożywczy Południowej Wielkopolski - Stowarzyszenie pt. Wdrożenie nowoczesnych technologii IT oraz ICT służących 164

165 podniesieniu jakości sprzedaży, promocji oraz komunikacji w Klastrze Spożywczym Południowej Wielkopolski. Projekt polega na budowie wirtualnej giełdy towarowej, która zajmie się nowymi technikami sprzedaży na miarę XXI wieku. W pierwszej fazie do platformy będą miały dostęp firmy z klastra, ale rozwiązania informatyczne w postaci aukcji, przetargów czy działań sprzedażowych będą otwarte dla wszystkich. Zakupiony przez klaster sprzęt teleinformatyczny ma taką skalę i siłę mocy, że przewidujemy wprowadzanie kolejnych rozwiązań. Wirtualna giełda towarowa będzie głównym portalem internetowym Klastra Spożywczego Południowej Wielkopolski, integrującym wszystkich użytkowników. Należy podkreślić, iż Klaster Spożywczy Południowej Wielkopolski Stowarzyszenie jako sieć charakteryzuje się brakiem powiązań kapitałowych i ścisłą bezpośrednią współpracą firm z jednostkami B+R. Związki między przedsiębiorstwami są inicjowane przez właścicieli. Elementami Klastra są przedsiębiorstwa, podmioty B+R oraz podmioty otoczenia biznesu. Sektor B+R jest reprezentowany przez Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu i Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu. Instytucje otoczenia biznesu zaangażowane w Klaster to Regionalna Izba Gospodarcza w Kaliszu i Pleszewska Izba Gospodarcza, Izba Przemysłowo-Handlowa Południowej Wielkopolski. W sieci dominują firmy średnie z udziałem polskiego kapitału, niektórym udaje się być liderem na rynku polskim, inne postrzegają siebie jako podmioty o przeciętnej konkurencyjności. Ponadto klaster ten został w 2011 r. laureatem konkursu Wielkopolskie Klastry na rzecz Innowacyjności - monografia, ogłoszonego przez Marszałka Województwa Wielkopolskiego w ramach projektu Regionalne sieci innowacji i promocja innowacji w regionie, który jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Rycina 14. Marki należące do Klastera Spożywczego Południowej Wielkopolski Stowarzyszenie Źródło: Archiwum UMWW Rozkład projektów wg rodzaju beneficjentów W ramach Działania 1.6 podpisano umowy z 5 przedsiębiorcami i z 2 jednostkami samorządu terytorialnego Miastem Poznań i Miastem Leszno. Rozkład projektów wg grup docelowych Informacje na ten temat znajdują się w p Działanie 1.7 Przygotowanie terenów inwestycyjnych Na koniec 2011 r. alokacja na działanie wynosiła ,00 euro ( ,44 zł). Do końca grudnia 2011 r. w ramach działania mającego na celu wsparcie terenów inwestycyjnych podpisano 14 umów na kwotę dofinansowania UE ,31 euro ( ,42 zł). Wszystkie umowy zawarte były przed 2011 r. Wskaźnik kontraktacji wyniósł 75% realizacji zobowiązań UE na to działanie i w stosunku do końca 2011 r. spadł w wyniku oszczędności po 165

166 przetargowych. W 2011 r. zostały uzbrojone kolejne 3 tereny inwestycyjne. Łącznie zakończono 6 projektów w ramach Działania 1.7. IZ nie podjęła jeszcze decyzji co do środków pozostałych w Działaniu. Wykres 42. Postęp finansowy w Działaniu 1.7 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13). W ramach zakontraktowanych projektów wsparciem objętych zostanie: 15 terenów inwestycyjnych, na których zlokalizowanych zostanie 45 inwestycji, 9,58 km sieci kanalizacji sanitarnej (budowa), 5,85 km sieci wodociągowej (budowa), 11,85 km dróg gminnych (budowa), 619,47 ha terenów inwestycyjnych. Jednym z efektów wsparcia będzie utworzenie 40 miejsc pracy. Z kolei w wyniku zakończonych projektów do końca 2011 r. wsparto: 6 terenów inwestycyjnych, na których zlokalizowanych jest 23 inwestycji 13, 0,6 km sieci kanalizacji sanitarnej (budowa), 1,88 km sieci wodociągowej (budowa), 5,02 km dróg gminnych (budowa), 293,12 ha terenów inwestycyjnych. Rozkład przestrzenny projektów Rozkład przestrzenny projektów w stosunku do sprawozdania za 2010 r. nie zmienił się. Projekty wsparte w ramach Działania 1.7 koncentrują się w powiatach środkowej i południowej Wielkopolski. Najwięcej projektów realizowanych jest w powiecie poznańskim (3). W pozostałych powiatach są to pojedyncze projekty (m.in. w powiatach wrzesińskim, kościańskim, tureckim, gnieźnieńskim). W rozkładzie projektów w podziale na miasto wieś zaznacza się niewielka przewaga projektów realizowanych na obszarach wiejskich (57%, tj. 8 projektów). W dokumentach programowych WRPO oraz dokumentach strategicznych dla rozwoju Wielkopolski nie zidentyfikowano obszarów defaworyzowanych, dlatego analiza rozkładu przestrzennego projektów nie odnosi się do tych obszarów. 13 wg danych z monitoringu IZ WRPO 166

167 Rozkład projektów wg typów projektów Wsparte projekty dotyczą kompleksowego przygotowania terenów inwestycyjnych, ich uzbrojenia oraz rozwoju infrastruktury technicznej. Uzbrojenie terenów inwestycyjnych obejmuje m.in. inwestycje z zakresu budowy dróg, urządzeń wodociągowych, sieci kanalizacji sanitarnej, sieci kanalizacji deszczowej. W 2011 r. zakończono realizację kolejnych inwestycji, które stworzyły przedsiębiorstwom korzystne warunki do inwestowania, podniosły potencjał inwestycji miasta i okolic w których były realizowane: Projekt pt. Budowa infrastruktury dla terenów inwestycyjnych w rejonie ul. Poznańskiej w Pniewach realizowany był przez Gminę Pniewy. W ramach realizacji przedsięwzięcia została położona droga dojazdowa wraz z sieciom oświetlenia na terenie inwestycyjnym, sieć kanalizacji sanitarnej z system odprowadzania wód opadowych. Dodatkowo wykonano ciąg rowerowo pieszy do terenu inwestycyjnego, w celu zapewnienia bezpiecznego przemieszczania się mieszkańców gminy do zakładów pracy zlokalizowanych na tych terenach. Przedmiotowy obszar podlegający uzbrojeniu znajduje się w bliskiej odległości zabudowy miejskiej Pniew, stąd wymagał dogodnego połączenia również dla ruchu pieszego i rowerowego. Inwestycją już zlokalizowaną na przygotowanym terenie do końca 2011 r. jest Honda Logistics Center Central Europe, branża motoryzacyjna. Szacuje się, iż z oferty inwestycyjnej Pniew skorzystają 3 podmioty do 2012 r., a w kolejnych latach liczba ta będzie systematycznie wzrastała (przyczyni się do tego również odpowiednia promocja tych obszarów). Na podstawie przeprowadzonego prze beneficjenta badania wynika, iż istnieje duże zainteresowanie inwestycjami w gminie oraz skorzystaniem z terenów przy ul. Poznańskiej. Zainteresowanie zgłaszały głównie branże: metalowa, budowlana (produkcja i składowanie), spożywcza, motoryzacyjna. Projekt pt. Uzbrojenie w infrastrukturę techniczną terenu Strefy Inwestycyjnej I.D.E.A. w Lesznie etap I: odcinek ulicy Usługowej realizowany był przez Miasto Leszno. Dzięki wsparciu z WRPO teren będzie wyposażony w infrastrukturę drogową oraz niezbędną infrastrukturę techniczną - wodno-kanalizacyjną oraz oświetlenie uliczne. Dzięki utworzeniu w Lesznie strefy inwestycyjnej I.D.E.A. oferującej uzbrojone tereny pod działalność gospodarczą, obszar ten stał się najważniejszym narzędziem do stymulowania gospodarki miasta Leszna i subregionu leszczyńskiego. W 2011 r. zlokalizowały się już następujące firmy: - Ensinger Polska Sp. z o.o., branża: tworzywa sztuczne, termoplastyczne tworzywa konstrukcyjne i wysokosprawne. - Leszczyńskie Centrum Biznesu Sp. z o.o. zbudowało kompleks biurowców, magazynów i powierzchni produkcyjnej oraz realizuje projekt dotyczący budowy Inkubatora Przedsiębiorczości, który ma wspierać rozwój istniejących już firm oraz służyć pomocą osobom rozpoczynającym własną działalność gospodarczą. Projekt pt. Kompleksowe uzbrojenie terenów Aktywności Gospodarczej w Niepruszewie gmina Buk realizowany był przez Miasto i Gmina Buk. Uzbrojenie terenów inwestycyjnych na obszarach Aktywności Gospodarczej w Niepruszewie w infrastrukturę drogową, wodociągową i gazową wpłynęło na wzrost atrakcyjności inwestycyjnej terenów. Wybudowana w ramach projektu infrastruktura drogowa ułatwiła dostępność do głównych ciągów komunikacyjnych na terenie gminy Buk, tj. drogi wojewódzkiej nr 307 Poznań - Buk - Opalenica - Bukowiec oraz autostrady A2. Do inwestycje zlokalizowanych na przygotowanym terenie do końca 2011 r. należą: - DBS UNITED GAMING INDUSTRIES Sp. z o.o., nieruchomości; zarządzanie, - ASM Sp. z o.o., zarządzanie i administracja firmami; wynajem samochodów, - GRAND Sp. z o.o., centra rozrywki; automaty, - EUROCOIN POLSKA Sp. z o.o., automaty do gier, - SFS Sp. z o.o., produkcja i sprzedaż mebli, - SUZO HAPP Sp. z o.o., elektronika; podzespoły, - FIRST FLOOR RESTORATIONS Sp. z o.o., konserwacja i naprawa pojazdów samochodowych, - ROSS Sp. z o.o., automaty do gier, - STRADA HOLDING Sp. z o.o., budownictwo mieszkalne, - STRADA REAL ESTATE Sp. z o.o., budownictwo mieszkalne, 167

168 - FRISCHEIS PROJECT POLSKA Sp. z o.o., budownictwo mieszkalne, - NUTRIMIX POLSKA Sp. z o.o., dodatki do pasz dla zwierząt hodowlanych i przemysłu spożywczego, - ELCOM PROPACK Sp. z o.o., materiały do pakowania, - GOODMAN OSMERUS LOGISTICS POLAND Sp. z o.o., budownictwo niemieszkalne, - FABRYKA OKIEN I DRZWI DAVEX S.J., - ATUT PRZEDSIĘBIORSTWO WIELOBRANŻOWE Sp. z o.o., firma zajmuje się prowadzeniem stacji paliw BP. Poza poprawą warunków inwestycyjnych na terenie gminy, głównie w strefie aktywności gospodarczej objętej projektem oraz poprawą atrakcyjności inwestycyjnej regionu stworzono nowe miejsca pracy. Rycina 15. Lokalizacja terenów Aktywności Gospodarczej w Niepruszewie Źródło: Rozkład projektów wg rodzaju beneficjentów Wszystkie umowy w ramach Działania 1.7 zostały zawarte z jednostkami samorządu terytorialnego, głównie z gminami. Rozkład projektów wg grup docelowych Informacje na ten temat znajdują się w p

169 Rycina 16. Rozmieszczenie terenów inwestycyjnych wspartych w ramach Działania 1.7 (wg miejsca realizacji) 1 inwestycja: producent części zamiennych i akcesoriów do samochodów 16 inwestycji: producenci automatów do gier producent elektroniki i podzespołów producent dodatków paszowych producent mebli producent okien i drzwi firma prowadząca stacje paliw firmy budowlane firma zajmująca się nieruchomościami firma świadcząca usługi dot. naprawa pojazdów Pniewy Czerwonak Pobiedziska Czerniejewo Buk Września Kościan Stare Miasto Jarocin Turek Leszno Gostyń 2 inwestycje: producent tworzyw sztucznych centrum w zakresie usług w zakresie rozwoju przedsiębiorców Ostrów Wlkp. Kalisz 2 inwestycje: producent słupów, masztów i wież producent cynowych konstrukcji stalowych 2 inwestycje: producent opakowań kartonowych producent wyrobów styropianowych Źródło: Dane IZ WRPO oraz z KSI (SIMIK 07-13) 169

170 Analiza stopnia osiągnięcia wskaźników oraz ocena efektywności wsparcia Projekty wybrane do dofinansowania w ramach Priorytetu I przyczyniają się do poprawy konkurencyjności wielkopolskich firm, a zatem wpisują się w cele określone w dokumentach programowych, zarówno w WRPO jak i w Szczegółowym opisie priorytetów WRPO. O znaczeniu, jakie przywiązuje się do rozwoju przedsiębiorczości świadczy to, że firmy skorzystały z bezpośredniego wsparcia w postaci dotacji bezzwrotnych oraz mieli możliwość skorzystania z pożyczek i poręczeń oferowanych w ramach inicjatywy JEREMIE Projekty realizowane w Priorytecie I wpływają na realizację wskaźników na poziomie priorytetów oraz działań. Szczegółowe informacje dotyczące wartości wskaźników znajdują się w Tabeli 4. Postęp fizyczny wg priorytetów. W wierszu realizacja zostały przedstawione informacje nt. projektów zakończonych, tj. takich dla których zatwierdzono wniosek o płatność końcową. Z kolei w wierszu szacowana realizacja zostały przedstawione wartości na podstawie zawartych umów. W niektórych przypadkach realizacja za 2011 r. nie odpowiada szacowanej realizacji za 2011 r., ze względu na trwającą jeszcze na koniec roku weryfikację wniosków o płatność końcową, trwające czynności kontrolne, bądź złożenie przez beneficjentów w 2012 r. wniosków o płatność dla projektów, które zakończyły się na końcu okresu sprawozdawczego. Od początku realizacji programu największym zainteresowaniem cieszyły projekty bezpośrednio wspierające działalność MSP. W 2011 r. w ramach WRPO Priorytetu I znaczny postęp został odnotowany w przypadku projektów z zakresu bezpośredniej pomocy inwestycyjnej MSP. Projekty zakończone w ramach Działania 1.1 oraz Działania 1.2 dotyczyły wsparcia MSP, stąd wpłynęły na realizację wskaźnika Liczba projektów z zakresu bezpośredniej pomocy inwestycyjnej dla MSP. Wartość realizacji wskaźnika wzrosła w ciągu roku z 44% wartości docelowej dla 2013 r. do 76%, tj. z 557 do 965. W 2012 r. zostanie jeszcze ogłoszony nabór na Działanie 1.2, stąd wartość szacowanej realizacji wzrośnie (w 2011 r. na koniec okresu programowania wynosiła 1 225), w konsekwencji zostanie osiągnięta wartość docelowa, bądź nawet nieznacznie przekroczona. Większość projektów realizowana jest w miastach (Liczba projektów z zakresu bezpośredniej pomocy inwestycyjnej dla MSP - w miastach, wartość 525). Jednakże w odniesieniu do wartości docelowych to wartość wskaźnika Liczba projektów z zakresu bezpośredniej pomocy inwestycyjnej dla MSP - na obszarach wiejskich (440) stanowi 80% wartości docelowej dla roku 2013 r., a wartość wskaźnika Liczba projektów z zakresu bezpośredniej pomocy inwestycyjnej dla MSP - w miastach stanowi już 73% wartości docelowej dla 2013 r. Szacuje się, że w miastach zrealizowanych będzie 681 inwestycji MSP, natomiast na obszarach wiejskich 544. Wartości te jeszcze się zwiększą po wyłonieniu beneficjentów dofinansowanych w ramach konkursu, który zostanie ogłoszony na początku kolejnego roku. Znacznie zwiększona realizacja wskaźnika dot. obszarów wiejskich wynika z faktu, że preferowane były projekty realizowane na obszarach wiejskich całej wielkopolski. Dzięki temu na tych obszarach rozwijają się przedsiębiorstwa, stając się coraz bardziej konkurencyjne co się przekłada na rozwój danych gmin, a w rezultacie zmniejsza się pogłębianie dysproporcji między aglomeracją poznańską a resztą województwa, określoną w analizie SWOT jako słabą stronę Wielkopolski. Spośród projektów zakończonych przez MSP aż 79% stanowiły projekty innowacyjne (Liczba projektów z zakresu bezpośredniej pomocy inwestycyjnej dla MSP - przedsiębiorstwa innowacyjne, wartość wskaźnika 763). Jednocześnie osiągnięta wartość wskaźnika stanowi 72% wartości docelowej określonej w Programie, a szacuje się że takich przedsiębiorstw będzie Zarówno projekty realizowane przez MSP, jaki i innych beneficjentów Priorytetu I przyczyniają się do zniwelowania słabej strony regionu określonej w analizie SWOT, takiej jak niski udział przedsiębiorstw innowacyjnych w gospodarce regionu. Świadczy o tym fakt, że większość projektów wybranych w konkursach to projekty innowacyjne, w wielu przypadkach w skali województwa, a nawet kraju. Jednocześnie projekty te wpływają na cel szczegółowy Priorytetu I: wzmocnienie regionalnego systemu innowacyjnego. Jak istotna dla przedsiębiorców jest ekologia i rozwiązania w zakresie ekoefektywności świadczy wysoki stopień realizacji wskaźnika Liczba projektów z zakresu bezpośredniej pomocy 170

171 inwestycyjnej dla MSP - przedsiębiorstwa wdrażające projekty w zakresie ekoefektywności (wartość 593). Ponad 61% przedsiębiorców wdrożyła w swych przedsiębiorstwach rozwiązania służące ochronie środowiska, zarazem wartość wskaźnika w stosunku do wartości docelowej dla 2013 r. wynosi 80%, a po zrealizowaniu wszystkich podpisanych umów wraz z uwzględnieniem nowego planowanego konkursu wartość docelowa zostanie nieznacznie przekroczona. Do przykładowych rozwiązań zastosowanych przez beneficjentów należy produkcja biodegradowalnych olejów, przerabianie w toku produkcji tworzyw sztucznych, które bez zastosowania dofinansowanej instalacji trafiły by na składowisko śmieci, czy też odzyskiwanie ciepła przy produkcji. Rozwiązania wprowadzane przez przedsiębiorców przyczyniają się do zmniejszenia różnych źródeł zanieczyszczeń stanowiących zagrożenie dla środowiska przyrodniczego (takie zagrożenie zostało określone w analizie SWOT). Najliczniejszą grupę beneficjentów spośród projektów MSP stanowią mikroprzedsiębiorstwa 43% MSP (Liczba projektów z zakresu bezpośredniej pomocy inwestycyjnej dla MSP mikro wartość 527). Ponadto wsparto 417 małych przedsiębiorstw, które stanowią 34% MSP oraz 281 średnich przedsiębiorstw 23% MSP. Z pośród tych trzech grup najwięcej projektów zostało zakończonych przez małe przedsiębiorstwa (zakończono 87% projektów z pośród małych przedsiębiorstw), następnie przez średnie (85% średnich), mikro (69% mikro). Uwzględniając wolne środki i planowany nabór w 2012 r. w ramach Działania 1.2 należy się spodziewać, iż zostaną osiągnięte wartości docelowe wszystkich wskaźników wyżej opisanych, które odnoszą się do MSP. Spośród przedsiębiorstw, które otrzymały dotacje i zrealizowały swoje inwestycje, 16% stanowią przedsiębiorstwa aplikujące o wsparcie w pierwszych dwóch latach swojej działalności. W ramach WRPO do końca grudnia 2011 r. było ich 158 (wskaźnik Liczba projektów z zakresu bezpośredniej pomocy inwestycyjnej dla MSP - w tym przez pierwsze 2 lata po rozpoczęciu działalności). Na podstawie podpisanych umów szacuje się, iż takich projektów będzie 275, jednocześnie przekroczona zostanie wartość docelowa określona dla 2013 r., która wynosi 200. Śledząc sytuacje społeczno-gospodarczą zarówno w Wielkopolsce, jak i w kraju istotne jest aby wspierać nowo istniejące przedsiębiorstwa, bowiem w czasach kryzysu takim firmą trudniej jest się utrzymać na rynku oraz stać się konkurencyjnym w stosunku do przedsiębiorstw, które poprzez wieloletnią działalność maja umocnioną pozycję na rynku. W ramach Działania 1.1 wsparcie udzielane jest mikroprzedsiębiorcom, a do końca roku udzielono je 159 przedsiębiorcom (Liczba mikroprzedsiębiorstw wspartych przez inwestycje), którzy dzięki dofinansowaniu stworzyli 199,62 nowych etatów (co stanowi 45% etatów które utworzą do końca 2015 r. i 40% wartości docelowej). Dzięki dotacji stworzyli w swych firmach 583 nowych/ udoskonalonych produktów i usług, a wskaźnik Liczba nowych/udoskonalonych produktów lub usług osiągnął tym samym nieco ponad 44% wartości założonej do końca programowania oraz 55% szacowanej realizacji. Uwzględniając brak kolejnych konkursów w ramach tego działania można założyć, iż w 79% zostaną zrealizowane założenia dotyczące wskaźnika nowe/ udoskonalone produkty i usługi. Natomiast w ramach Działania 1.2 realizacja wskaźnika produktu Liczba MSP wspartych przez inwestycje wyniosła 806. W okresie sprawozdawczym stopień osiągnięcia wskaźnika wzrósł z 51% (w 2010 r.) do prawie 85% wartości szacowanej, a w stosunku do wartości docelowej do 81%. W wyniku interwencji w ramach działania powstało nowych lub udoskonalonych produktów i usług osiągnięta wartość przekroczyła wartość docelową. Ponadto stworzono nowe miejsca pracy zapewniające 2 038,75 etatów. Szacuje się, iż w ramach wsparcia przedsiębiorstw w Działaniu 1.2 powstanie ponad 2 622,75 etatów. Wysoki stopień osiągnięcia wskaźników wynika z faktu, iż zostało realizowanych 85% inwestycji w ramach Działania 1.2. Jednocześnie w ciągu roku wszystkie wskaźniki wykazały dużą dynamikę wzrostu. Dzięki zakupionym przez MSP środkom trwałym, wartościom niematerialnym i prawnym wprowadzili oni do swej oferty nowe bądź ulepszone usługi oraz produkty, przez co przedsiębiorstwa zwiększyły swój potencjał ekonomiczny, a tym samym został osiągnięty cel szczegółowy Priorytetu I. 171

172 Na podstawie umowy podpisanej z Bankiem Gospodarstwa Krajowego szacuje się, że wspartych zostanie beneficjentów w ramach inicjatywy finansowej JEREMIE (zrealizowanie szacowanej wartości spowoduje 100% osiągnięcie wartości docelowej). Łączna suma wsparcia w ramach tej inicjatywy wyniesie euro ( zł). Ostatecznie wsparcie zostanie udzielone 10 podmiotom funduszy pożyczkowych i poręczeniowych, a wartość udzielnych pożyczek wyniesie około 114 mln euro (518 mln zł). Realizacja inicjatywy JEREMIE oraz JESSICA wpływa na osiągnięcie celu szczegółowego określonego dla analizowanego priorytetu - rozwój instytucjonalnych, finansowych i usługowych instrumentów wsparcia przedsiębiorstw. W okresie sprawozdawczym zrealizowany został pierwszy projekt wspierający działalność badawczo-rozwojową. Zakończenie inwestycji przez Politechnikę Poznańską, która działalność badawczo-rozwojową będzie prowadziła na nanomateriałach i nanotechnologii, wpłynęło na realizację wskaźnika działania (Działanie 1.4) Liczba wspartych podmiotów prowadzących działalność badawczo-rozwojową (wartość 1). Wg podpisanych umów w ramach WRPO podmiotów prowadzących działalność badawczo-rozwojową będzie 3, jednak biorąc pod uwagę umowy, które zostaną zawarte w 2012 r. z naboru ogłoszonego w II połowie 2011 r. należy się spodziewać zwiększenia szacowanej realizacji ww. wskaźnika. Ponadto Politechnika Poznańska dzięki prowadzonym działaniom rozwojowym niedostępnych dotąd na terenie województwa wielkopolskiego, stworzyła ofertę nowych usług badawczych dla licznych przedsiębiorstw regionalnych, krajowych oraz międzynarodowych, stąd realizacja tego projektu wpływa na wartość dwóch wskaźników programowych Liczba projektów z zakresu B+R w MSP oraz Liczba projektów współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami a jednostkami badawczymi. Oba wskaźniki na koniec 2011 r. miały wartość 1. Na podstawie zawartych umów szacuje się, iż będzie ich (odpowiednio): 18 i 15. Dzięki realizacji projektów z zakresu działalności badawczo-rozwojowej niwelowana jest słaba strona województwa określona w analizie SWOT jako ograniczone powiązania nauki i z gospodarką przez co osiągnięty jest cel Priorytetu I: Wzmocnienie powiązań nauki z gospodarką. Ponadto szacuje się, że dzięki dotacji z WRPO wspartych będzie 15 instytucji otoczenia biznesu (co stanowi 75% wartości docelowej), które utworzą 60 nowy usług dla swych klientów (63%). Tak niski poziom realizacji wskaźnika dot. wsparcia IOB oraz podmiotów prowadzących działalność badawczo-rozwojową wynika z późnego ogłoszenia naborów na Działanie 1.4. Także szacowana realizacja ulegnie zwiększeniu poprzez zawarcie nowych umów z ogłoszonego naboru w II połowie 2011 r. Jednocześnie wspieranie instytucji otoczenia biznesu oraz ośrodków badawczych wpływa na zwiększenie oferty około biznesowej, która wg analizy SWOT w Wielkopolsce jest niewystarczająca. Jako że Działanie 1.4 polega na dofinansowaniu instytucji otoczenia biznesu i jest realizowane poprzez rozwój tych instytucji działających na rzecz innowacji, poprawę jakości usług oraz ich dostosowanie do potrzeb przedsiębiorstw, poprawę struktury i ułatwienie dostępu do usług oraz rozwój instrumentów finansowania innowacji, dostosowanych do potrzeb przedsiębiorstw wpisuje się w Cel 4 (Budowa nowoczesnej infrastruktury innowacyjnej) Regionalnej Strategii Innowacji. Do końca okresu sprawozdawczego podpisano na razie 16 umów w ramach Działania 1.4 z instytucjami otoczenia biznesu oraz instytucjami pośredniczącymi pomiędzy nauka i biznesem (m.in. inkubatory przedsiębiorczości, parki przemysłowe, parki naukowo-technologiczne, centra transferu technologii). Wsparte projekty ułatwią przedsiębiorcom dostęp do kompleksowych, wysokiej jakości usług (w tym wysokospecjalistycznych) oraz nowych rozwiązań, co przyczyni się do wzrostu konkurencyjności i innowacyjności wielkopolskich firm. W ramach projektu kluczowego (który wpisuje się w wskaźnik programowy: Liczba projektów promujących przedsiębiorstwa, przedsiębiorczość i nowe technologie wartość szacowana 1) który podejmuje działania dot. promocji regionalnej gospodarki zrealizowane będą 3 przedsięwzięcia, w których weźmie udział 80 podmiotów. Jako kolejną słabą stronę regionu wg analizy SWOT należy wymienić niski stopień powiązań kooperacyjnych. Zważywszy na fakt, iż w ramach Priorytetu I dofinansowywane są projekty wspierające powiązania kooperacyjne, należy się spodziewać, iż w najbliższych latach sytuacja ta w Wielkopolsce się zmieni. Szacowana realizacja dla wskaźnik działania: Liczba wspartych 172

173 powiązań kooperacyjnych na koniec analizowanego okresu wynosi 7, co stanowi 70% wartości docelowej. Jako, że jeszcze nie zostały podpisane umowy z ostatniego naboru na Działanie 1.6 można założyć, iż wartość docelowa będzie osiągnięta, a nawet trochę przekroczona. Zrealizowanych 6 projektów w ramach Działania 1.7 wpłynęło na osiągnięcie wartości dla dwóch wskaźników priorytetowych dotyczących terenów inwestycyjnych. Wskaźnik produktu Powierzchnia uzbrojonych terenów inwestycyjnych w stosunku do zakładanej wartości docelowej został przekroczony. W na koniec 2011 r. na osiągnięcie wartość 293,12 ha uzbrojonych terenów inwestycyjnych wpłynął obszar terenów aktywizacji gospodarczej w miejscowościach Żdżary i Krągola, w Niepruszewie, Czachorowo oraz tereny z gminy Września, Pniewy, a także miasta Leszno. W przeważającej części były to tereny wiejskie, o czym świadczy wskaźnik: Powierzchnia uzbrojonych terenów inwestycyjnych (ha) - w tym na obszarach wiejskich (wartość 242,15 ha). W stosunku do 2010 r., w okresie sprawozdawczym prawie dwukrotnie zwiększyła się liczba inwestycji zlokalizowanych na przygotowanych terenach inwestycyjnych (wskaźnik działania: Liczba inwestycji zlokalizowanych na przygotowanych terenach wartość 7). Docelowo inwestycji, które powstaną na wspartych terenach inwestycyjnych będzie 45. Biorąc pod uwagę słabą stronę województwa - niski poziom inwestycji na obszarze wiejskim, zdecydowanie można stwierdzić, iż projekty z WRPO podnoszą ten poziom. Ponadto wszystkie inwestycje zawarte w ramach umów z Działania 1.7 realizują cel szczegółowy Priorytetu I: Przygotowanie terenów inwestycyjnych. Wykres 43. Postęp rzeczowy wybranych wskaźników Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13). Analizując najważniejszy rezultat Priorytetu I, jakim są miejsca pracy, należy zauważyć, iż w okresie sprawozdawczym nastąpił znaczny przyrost utworzonych miejsc pracy. Wynika to z dużej liczby zakończonych projektów dot. MSP. Na koniec grudnia 2011 r. Liczba utworzonych miejsc pracy (brutto, odpowiedniki zatrudnienia w pełnym wymiarze godzin wyniosła 2 238,37 etatów, co 173

174 stanowi 53% wartości docelowej. Na podstawie badania ankietowego przeprowadzonego wśród beneficjentów Priorytetu I ustalono, że tylko ¼ spośród zatrudnionych na nowych stanowiskach w MSP to kobiety. Jednakże z uwagi na niewielki procent odpowiedzi dane nie są zbyt precyzyjne i nie zostały wprowadzone do tabeli wskaźnikowej. Dokładniejsze informacje będą dostępne w 2012 roku ze względu na przeprowadzenie badania ewaluacyjnego dot. zatrudnienia. Na podstawie uzyskanych danych można stwierdzić, że pokazują one jedynie pewne tendencje w zatrudnieniu. Zdaniem IZ WRPO nie należy beneficjentom wskazywać, dla jakiej płci mają być tworzone miejsca pracy, gdyż każdy powinien mieć równe szanse w zatrudnieniu. Dysproporcja w liczbie zatrudnionych kobiet w stosunku do mężczyzn może wynikać z kilku przyczyn: - niska świadomość właścicieli firm nt. elastycznych form zatrudnienia, szczególnie istotnych dla kobiet, - nadal istniejący stereotypowy podział na zawody kobiece i męskie, - kursy dla bezrobotnych na przekwalifikowanie skierowane dla mężczyzn albo dla kobiet (brak informacji, że oferta dostępna jest dla wszystkich). Efektem tego jest nie tyle niechęć pracodawców do zatrudniania kobiet ale brak wsparcia i zachęty dla kobiet, by się przekwalifikować i zgłosić do pracy, uznawanej za męską. A wsparcie w ramach WRPO w dużej części trafia do przedsiębiorstw typowo produkcyjnych. IZ WRPO nie może zaproponować środków zaradczych, gdyż nie można ustalać kryteriów i zasad wyboru projektów dla firm tworzących miejsca pracy dla kobiet. Środki dostępne są dla wszystkich, ograniczenia wynikają jedynie z przepisów i zasad przyznawania dofinansowania w ramach regionalnych programów operacyjnych. Odpowiednie działania mogą być podjęte przez instytucje zajmujące się rynkiem pracy, szkoleniami, projektami z EFS. Jedynie takie działania mogą zniwelować wskazane powyżej dysproporcje. Nadal niska realizacja wskaźnika dotyczącego miejsc pracy wynika z faktu, że znaczna część alokacji w Priorytecie I została przeznaczona na Inicjatywę JEREMIE, w ramach której również zostaną utworzone nowe miejsca pracy, a jej efekty będą widoczne po 2015 r., tj. po zakończeniu realizacji projektu. Reasumując wpływ projektów realizowanych w ramach Priorytetu I można stwierdzić, iż dzięki ich wsparciu wykreowano ponad 134 mln euro (608 mln zł) dodatkowych inwestycji, a szacuje się że będzie ich 216 mln euro (977 mln zł). Realizacja wskaźników priorytetowych, jak i działań w sposób pośredni wpływają na zmiany wartości wskaźników kontekstowych określonych dla WRPO, w szczególności w obszarze gospodarka oraz społeczeństwo. Analiza wskaźników kontekstowych wskazuje na wzrost gospodarczy Wielkopolski. Z roku na rok rośnie liczba podmiotów gospodarki narodowej zarejestrowanych w rejestrze Regon, zwiększają się także nakłady inwestycyjne na 1 mieszkańca (w ciągu 4 lat o 0,6 tys. zł) oraz nakłady na działalność badawczo-rozwojową (z 0,46 do 0,66). Ponadto wartość Wskaźnika zatrudnienia ogółem (15 lat i więcej) oraz wskaźnika Pracujący ogółem z roku na rok wzrasta (w przypadku wskaźnika zatrudnienie ogółem wartość ta wzrosła z 49,9 w 2007 r. do 53,1 w 2010 r.), co jest związane z rozwojem gospodarczym Wielkopolski, a co za tym idzie ze wzrostem zatrudnienia. Choć wzrosło zatrudnienie w Wielkopolsce wzrosła także stopa bezrobocia. Stopa bezrobocia w latach 2007 do 2010 ulegała wahaniom, wyższy poziom w 2009 i tak sam w 2010 r. w stosunku do 2007 r. należy upatrywać w kryzysie, który w Wielkopolsce także nieznacznie się odznaczył, a także z wejściem wyżu demograficznego na rynek pracy. Realizacja projektów w Priorytecie I, szczególnie przez przedsiębiorców, wpływa na te wskaźniki. Szczególnie może to być zauważalne w przypadku wskaźnika programu Liczba projektów z zakresu bezpośredniej pomocy inwestycyjnej dla MSP, który pokazuje skalę zainteresowania przedsiębiorców dofinansowaniem z UE, a przez to rozwojem własnej firmy. W ramach WRPO nie jest wspierane tworzenie nowej firmy ale wsparcie istniejących. To wsparcie może w wielu przypadkach uchronić firmę przed zamknięciem i dlatego wpływa na wskaźnik kontekstowy Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON na 10 tys. ludności. Ponadto realizacja wskaźnika Liczba projektów z zakresu B+R w MSP z dużym prawdopodobieństwem wpłynie w przyszłości na wskaźnik kontekstowy Nakłady na działalność badawczo-rozwojową w relacji do PKB. Przedsiębiorcy wparci w ramach Priorytetu I deklarowali tworzenie wielu nowych miejsc pracy, co obrazuje wskaźnik Priorytetu I: Liczba utworzonych miejsc pracy. Zatem można 174

175 założyć, że utworzone miejsca pracy mogą w przyszłości wpłynąć na wskaźniki dotyczące zatrudnienia. Wartości wskaźników związanych z przedsiębiorczością osiągnięte w 2011 r. w ramach WRPO wskazują na rozwój MSP w regionie i tworzenie nowych miejsc pracy. Biorąc pod uwagę ten fakt oraz tendencję wzrostową w latach r. widoczną we wskaźnikach kontekstowych można zakładać, że ten rozwój będzie się utrzymywać. Krajowy Program Reform Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw, poprzez propagowanie innowacyjności realizowany jest przez projekty Priorytetu I WRPO, został on również uwzględniony w nowym Krajowym Programie Reform, który w Priorytecie Infrastruktura dla wzrostu zrównoważonego, w Działaniu 1.5 Rozwój i modernizacja infrastruktury B+R oraz w Priorytecie Innowacyjność dla wzrostu inteligentnego, Działanie 2.3 Nowe kierunki innowacyjności. KPR podobnie jak WRPO kładzie duży nacisk na wzrost inwestycji w modernizację i rozwój bazy laboratoryjnej nauki (WRPO, Działanie 1.4), jak najlepsze wykorzystanie wyników B+R, propaguje także działania promujące wzajemną współpracę przedsiębiorstw z publicznymi jednostkami naukowymi (Priorytet KPR Innowacyjność dla wzrostu inteligentnego, Działanie 2.5 Nauka bliżej gospodarki, WRPO Działanie 1.6 Rozwój sieci i kooperacji). KPR za jeden z celów swoich działań postawił sobie kwestię ułatwienia dostępu do finansowania Priorytet KPR Innowacyjność dla wzrostu inteligentnego, Działanie 2.2 Dostęp do finansowania, w tym wspieranie systemu funduszy pożyczkowych i doręczeniowych, szczególnie dla mikro i małych przedsiębiorstw. Inicjatywy JESSICA i JEREMIE wprowadzone przez WRPO idealnie wpisują się w realizację tego celu. Rozkład projektów w podziale na sektory gospodarki Tabela 27. Rozkład projektów w podziale na sektory gospodarki w Priorytecie I Sektor gospodarki Działanie WRPO Liczba projektów Dofinansowanie UE (EUR) Przetwórstwo przemysłowe ,16 w tym produkcja produktów żywnościowych i napojów 1.1, w tym wytwarzanie tekstyliów i wyrobów włókienniczych 1.1, w tym wytwarzanie urządzeń transportowych w tym nieokreślony przemysł wytwórczy 1.1, Budownictwo ,12 w tym związane z działalnością MSP 1.1, w tym związane z uzbrojeniem terenów inwestycyjnych Usługi ,56 w tym poczta i telekomunikacja 1.1, w tym transport w tym handel hurtowy i detaliczny 1.1, w tym hotele i restauracje 1.1, w tym finansowe/pośrednictwo finansowe 1.2, 1.3, w tym obsługa nieruchomości, wynajem i prowadzenie działalności gospodarczej 1.1, 1.2, w tym edukacja 1.1, w tym działalność w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego 1.1, w tym opieka społeczna, pozostałe usługi komunalne, społeczne i indywidualne

176 w tym działalność związana ze środowiskiem naturalnym w tym usługi wysokich technologii 1.4, w tym pozostała działalność usługowa 1.1, 1.2, Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) 176

177 Wykres 44. Dofinansowanie UE wg sektorów gospodarki w Priorytecie I WRPO (w mln EUR) oraz usługi wg liczby projektów Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Rozkład projektów w danym obszarze w ramach innych PO Informacje na ten temat znajdują się w p Równość szans Informacje na ten temat znajdują się w p Cross-financing Informacje na ten temat znajdują się w p Badania ewaluacyjne W okresie sprawozdawczym nie przeprowadzono badań ewaluacyjnych dotyczących wsparcia w ramach Priorytetu I. 177

178 Zalecenia i rekomendacje Komisji Europejskiej Wyniki misji gospodarczych w ramach Działania 1.5 zostały zaprezentowane w opisie Działania 1.5, Wyjaśnienia dotyczące opóźnienia realizacji Działania wyjaśnienie zostało przedstawione w odpowiedzi IZ WRPO na uwagi KE, Przedstawienie inwestycji zlokalizowanych na terenach inwestycyjnych inwestycje które zostały zlokalizowane na terenach wspartych w ramach Działania 1.7 i o których była mowa w sprawozdaniu rocznym za 2010 r. zostało przedstawione w odpowiedzi IZ WRPO na uwagi KE; natomiast inwestycje które zostały zakończone w 2011 r. zostały przedstawione powyżej, w charakterystyce Działania 1.7; Powody wspierania gabinetów okulistycznych, dentystycznych wśród mikroprzedsiębiorstw w ramach Działania wyjaśnienie zostało przedstawione w odpowiedzi IZ WRPO na uwagi KE. Rekomendacji Instytucji Zarządzającej Brak rekomendacji IZ WRPO dla Priorytetu I. Główne osiągnięcia i wąskie gardła Wszystkie wybrane projekty wpisują się w cele priorytetu. Podobnie jak w latach poprzednich bardzo dużym powodzeniem cieszyły się ogłaszane konkursy, wartość złożonych wniosków przekroczyła alokację przeznaczoną na konkurs, czasem nawet kilkakrotnie. Istotne jest aby w ramach Priorytetu I dofinansowanie otrzymały projekty, które przyczynią się do dalszego rozwoju przedsiębiorczości w Wielkopolsce. Dzięki WRPO powstają oraz rozwijają się wielkopolskie inkubatory i klastry przedsiębiorczości. Ma to szczególnie istotne znaczenie dla tych przedsiębiorców, którzy dzięki poczynionym inwestycjom będą mogli rozwinąć własną działalność w atrakcyjnych lokalizacjach i wypromować się. Należy tu wspomnieć m.in. o Wielkopolskim Stowarzyszeniu Badań nad Jakością Centrum Badań i Monitorowania Jakości, który wzmacnia konkurencyjność przedsiębiorstw zaangażowanych w procesie wspomagania Ekoinnowacji jako szansy na wzrost potencjału firm, czy Speedup Iqbator Sp. z o. o., którzy chcą promować powiązania kooperacyjne Budownictwa Zrównoważonego Energetycznie oraz tak przyszłościowe BioTechnology Park Sp. z o. o, które chce budować centrum transferu technologii - BioTechnology Park. Ponadto istotnym osiągnięciem jest sprawne wdrożenie Inicjatywy JEREMIE oraz JESSICA. Cieszą się one dużym powodzeniem, zwłaszcza JEREMIE z którego skorzystało już ponad przedsiębiorców. W stosunku do zeszłego roku jest to prawie pięciokrotny przyrost. Uruchomiona inicjatywa stanowi atrakcyjne uzupełnienie komercyjnej oferty bankowej, przeznaczone dla początkujących i przekwalifikowujących się przedsiębiorstw. Także w przypadku inicjatywy JESSICA Wielkopolska jest liderem. Podpisano już 4 umowy na kwotę ,15 euro ( ,09 zł). W trakcie wdrażania priorytetu nie zidentyfikowano wąskich gardeł, które mogłyby utrudniać postęp realizacji. Cele priorytetu są wypełniane przez realizowane w jego ramach projekty. Realizacja priorytetu przebiega zgodnie z oczekiwaniami Instytucji Zarządzającej, a w przyszłym okresie programowania zostaną wykorzystane doświadczenia z wdrażania programu Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi We wdrażaniu Priorytetu I zidentyfikowano problem związany z wykorzystaniem pomocy de minimis przez pośredników finansowych w ramach Poręczenia portfelowego w ramach Inicjatywy JEREMIE, który został rozwiązany w I półroczu 2011 r. Szczegółowe informacje na ten temat znajdują się w pkt. 2.3 Sprawozdania. 178

179 179

180 3.2. PRIORYTET II INFRASTRUKTURA KOMUNIKACYJNA Cel główny Priorytetu II to: Zwiększenie wymiany gospodarczej z otoczeniem na rzecz wzrostu zatrudnienia. Cel główny osiągany będzie poprzez następujące cele szczegółowe: Podniesienie jakości infrastruktury drogowej, kolejowej, lotniczej, transportu zbiorowego, łączności oraz informatycznej Zwiększenie wewnątrzregionalnej spójności Powiązanie infrastruktury regionalnej z systemami zewnętrznymi Wysokość alokacji ze środków EFRR przyznanej na Priorytet II wynosi euro. Alokacja ta została zwiększona o euro z środków pochodzących Krajowej Rezerwy Wykonania Osiągniecie celów i analiza postępów Informacje na temat fizycznych i finansowych postępów priorytetu Postęp fizyczny Informacje na temat wskaźników postępu fizycznego znajdują się w Tabeli 4. Postęp fizyczny wg priorytetów. W tabeli przedstawione zostały zarówno dane nt. wskaźników priorytetowych oraz wskaźników na poziomie działań. Analiza realizacji oraz szacowanej realizacji wskaźników przedstawionych w tabeli znajduje się w Analizie jakościowej poniżej. Postęp finansowy Informacje nt. postępu finansowego w Priorytecie II zostały przedstawione w poniższej tabeli oraz na wykresach. Do końca okresu sprawozdawczego podpisano 178 umów na kwotę dofinansowani UE ,30 euro ( ,92 zł). Wskaźnik kontraktacji dla Priorytetu II na koniec 2011 r. wyniósł 80%. Jest on nieznacznie niższy w stosunku do średniej programu wynoszącej 83%, a to za sprawą dodatkowych środków, które zostały włączone w ten priorytet, oszczędności poprzetargowych, a także konkursów ogłoszonych pod koniec 2011 r. (umowy z beneficjentami tych naborów zostaną zawarte w 2012 r.). W 2012 r. IZ WRPO planuje podpisać umowy z beneficjentami dotychczas ogłoszonych konkursów oraz ogłosić konkursy w ramach, których zostaną rozdysponowane wolne środki. Procent wykorzystania dofinansowania UE w zatwierdzonych wnioskach o płatność w Priorytecie II kształtuje się na poziomie 33%, jest on także niższy niż dla programu (48%). Sytuacja ta wynika z podobnych powodów, które wystąpiły przy kontraktacji, a także z faktu iż projekty dotyczące infrastruktury komunikacyjnej, zwłaszcza drogowej są inwestycjami, których realizacja trwa kilka lat. W 2012 r. w ramach Priorytetu przewiduje się realokacje pomiędzy działaniami oraz kolejne konkursy. Środki mają zostać przeniesione z Działania 2.4 na rzecz Działania

181 Tabela 28. Umowy podpisane w ramach Priorytetu II do końca 2011 r. Nazwa działania Liczba podpisanych umów Wartość dof. UE podpisanych umów (EUR/PLN) Poziom kontraktacji Alokacja (EUR/PLN) Liczba projektów zakończonych Działanie 2.1 Wzmocnienie regionalnego układu powiązań drogowych (drogi wojewódzkie, z wyłączeniem dróg wojewódzkich w miastach na prawach powiatu) , ,00 79,24% ,76 zł ,31 zł 2 Działanie 2.2 Poprawa dostępności do regionalnego i ponadregionalnego układu drogowego (drogi wojewódzkie w miastach na prawach powiatu, powiatowe i gminne) , ,00 92,21% ,27 zł ,66 zł 76 Działanie 2.3 Modernizacja regionalnego układu kolejowego , ,00 85,51% ,87 zł ,33 zł 0 Działanie 2.4 Tabor kolejowy dla regionalnych przewozów pasażerskich Działanie 2.5 Rozwój miejskiego transportu zbiorowego Działanie 2.6 Rozwój regionalnej infrastruktury lotniczej Działanie 2.7 Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego 1 19 Razem , ,00 93,77% ,32 zł ,49 zł , , ,97 zł 89,66% ,54 zł ,63 13,60% , ,84 zł ,19 zł , ,00 60,84% ,89 zł ,90 zł , ,00 79,54% ,92 zł ,41 zł Źródło: Opracowanie własne 181

182 Wykres 45. programu. Postęp finansowy w Priorytecie II w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13). Informacja nt. projektów z Indykatywnego Wykazu Indywidualnych Projektów Kluczowych Zbiorcza informacja na temat stanu przygotowania i realizacji projektów znajdujących się w Indykatywnym Wykazie Indywidualnych Projektów Kluczowych została zamieszczona w punkcie Natomiast szczegółowy opis postępu tych projektów znajduje się w działaniach w ramach którego są realizowane. Informacja nt. konkursów W poniższej tabeli przedstawione zostały informacje na temat konkursów ogłoszonych w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Tabela 29. Informacja nt. ogłoszonych konkursów w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Działanie / schemat Termin naboru Alokacja na konkurs (EUR) Liczba złożonych wniosków o dofinansowanie Kwota dofinansowania złożonych wniosków (EUR/PLN) Konkursy ogłoszone w okresie sprawozdawczym Działanie 2.1 Wzmocnienie regionalnego układu powiązań drogowych (drogi wojewódzkie, z wyłączeniem dróg wojewódzkich w miastach na prawach powiatu) , , ,86 zł Działanie 2.6 Rozwój regionalnej infrastruktury lotniczej , , ,08 zł Działanie 2.1 Wzmocnienie regionalnego układu Konkursy ogłoszone w poprzednich okresach sprawozdawczych , , ,42 zł 182

183 powiązań drogowych (drogi wojewódzkie, z wyłączeniem dróg wojewódzkich w miastach na prawach powiatu) , , , ,75 zł , ,15 zł , , ,40 zł , , ,40 zł , , ,00 zł Działanie 2.2 Poprawa dostępności do regionalnego i ponadregionalnego układu drogowego (drogi wojewódzkie w miastach na prawach powiatu, powiatowe, gminne) *(Schemat II) * , , , , , ,04 zł , ,06 zł , ,23 zł , ,87 zł Działanie 2.5 Rozwój miejskiego transportu drogowego (Schemat II) , , , ,60 zł , ,92 zł Działanie 2.6 Rozwój regionalnej infrastruktury lotniczej , , , ,00 zł , ,64 zł Źródło: Opracowanie własne Analiza jakościowa Działanie 2.1 Wzmocnienie regionalnego układu powiązań drogowych (drogi wojewódzkie, z wyłączeniem dróg wojewódzkich w miastach na prawach powiatu) Na koniec 2011 r. alokacja na działanie wynosiła ,00 euro ( ,31 zł). W 2011 r. w ramach Działania 2.1 zostało zatwierdzonych do realizacji 6 projektów, w tym projekt pt. Rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 187 Pniewy-Murowana Goślina na odcinku Otorowo- Szamotuły pochodzący z listy rezerwowej. Jednocześnie w I półroczu została podpisana umowa z beneficjentem ww. projektu. Do końca okresu sprawozdawczego w ramach Działania 2.1 podpisano 15 umów na dofinansowanie na kwotę dofinansowania UE ,83 euro ( ,76 zł). Wartość wszystkich podpisanych umów wyczerpuje w 79% alokację przeznaczoną na to działanie. W wyniku procedur poprzetargowych wiele projektów zmniejszyło swą całkowitą wartość, stąd w wyniku aneksowania zwiększyła się kwota wolna do dyspozycji w ramach Działania 2.1. W ramach Działania 2.1 zakończona została inwestycja dot. przebudowy drogi 183

184 wojewódzkiej nr 450 odcinek Doruchów, której realizacja została ukończona w 2010 r. oraz II etapu obwodnicy m. Śrem i m. Zbrudzewo zakończony w 2011 r. W 2012 r. zostaną podpisane kolejne umowy z naboru ogłoszonego w II połowie 2011 r., stąd wolne środki w ramach działania zostaną rozdysponowane. Wykres 46. Postęp finansowy w Działaniu 2.1 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13). W ramach zakontraktowanych projektów wsparciem objętych zostanie: 26,83 km nowych dróg wojewódzkich, 161,07 km przebudowanych dróg wojewódzkich, 6 obwodnic. Jednym z efektów wsparcia będzie oszczędność czasu w przewozach pasażerskich i towarowych w wysokości ,13 euro/rok ( ,34 zł/rok). Z kolei w wyniku zakończonych projektów do końca 2011 r. wsparto: 3,11 km nowych dróg wojewódzkich, 7,87 km przebudowanych dróg wojewódzkich, 1 obwodnicę. W efekcie czego uzyskano oszczędność czasu w przewozach pasażerskich i towarowych w kwocie ,12 euro/rok ( ,96 zł/rok). Projekty kluczowe Ponadto w ramach Działania 2.1 realizowane są trzy projekty kluczowe, których beneficjentem jest Samorząd Województwa Wielkopolskiego. Projekt pt.: Droga Nr 434 budowa II etapu obwodnicy m. Śrem i m. Zbrudzewo o dł. 3,12 km. Na ww. projekt w 2011 r. podpisano dwa aneksy. Aneks nr 2 (z dnia 20 stycznia 2011 r.) zmniejszył kwotę całkowita projektu na ,70 euro ( ,68 zł) oraz kwotę stanowiąca dofinansowanie z WRPO ,44 euro ( ,74 zł). Natomiast 3 aneks (z dnia 7 września 2011 r.) przesunął datę zakończenia inwestycji na sierpień 2011 r. W II półroczu projekt został zakończony i rozliczony, dzięki czemu powstała nowa trasa, a uciążliwy ruch tranzytowy został wyprowadzony ze Śremu oraz Zbrudzewa. Projekt pt.: Droga Nr 196 obwodnica m. Murowana Goślina - budowa obwodnicy o dł. 9,3 km. W analizowanym okresie beneficjent podpisał trzy aneksy (aneks nr 3 14 kwietnia

185 r., nr 4 15 września 2011 r., nr 5 31 października 2011 r.) na ww. inwestycję. Całkowita kwota tego przedsięwzięcia wynosi ,56 euro ( ,51 zł), w tym dofinansowanie UE ,14 euro ( ,18 zł). Inwestorem jest Wielkopolski Zarząd Dróg Wojewódzkich w Poznaniu, a wykonawcą robót budowlanych SKANSKA S.A. Obwodnica o długości 9,3 km będzie miała jednopasmową jezdnię szerokości 7 metrów z utwardzonymi poboczami i będzie obchodziła miasto Murowana Goślina lewą stroną od skrzyżowania z drogą powiatową nr P2406 w Bolechowie do skrzyżowania drogi wojewódzkiej nr 196 w kierunku Murowana Goślina-Rogoźno-Wągrowiec. W jej przebiegu wybudowany zostanie most nad rzeką Trojanką oraz estakada nad doliną rzeki Trojanki. Zakończenie obwodnicy do Wągrowca zostało przesunięte na I kwartał 2012 r. Projekt pt.: Droga Nr 434 odc. od drogi Nr 36 do m. Śrem - przebudowa drogi na odcinku o dł. 42,791 km. Trzeci projekt kluczowy, jest największą inwestycją w ramach projektów kluczowych realizowanych z Działania 2.1. Zlokalizowany jest w obszarze gmin Śrem, Dolsk, Gostyń, Krobia, Miejska Górka, Rawicz w powiatach: śremskim, gostyńskim oraz rawickim. W 2011 r. został aneksowany dnia 14 kwietnia (aneks nr 2) oraz dnia 16 grudnia (aneks nr 3). Poprzez aneks zwiększono kwotę inwestycji na ,16 euro ( ,39 zł), przy zachowaniu dofinansowania w wysokości ,43 euro ( ,11 zł). Wykonawcą robót budowlanych jest Konsorcjum firm: Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjno - Drogowych S.A., Przedsiębiorstwo Drogowo - Mostowe "DROMOST", Przedsiębiorstwo Dróg i Ulic Leszno Sp. z o.o. Wśród wydatków wykazywanych przez beneficjenta we wniosku o płatność odnotowano wydatek związany z pełnieniem nadzoru inwestorskiego dla zadania: "Droga nr 434 odc. od drogi nr 36 do m. Śrem - przebudowa drogi". Przewidywany termin zakończenia realizacji projektu kluczowego to IV kwartał 2012 r. Rozkład przestrzenny projektów Przestrzenne rozmieszczenie projektów przyczyniających się do wzmocnienia regionalnego układu powiązań drogowych ukazuje, że największa ilość projektów realizowanych jest w powiecie poznańskim, co związane jest m.in. z budową obwodnic: Murowana Goślina, Kostrzyn, Tarnowo Podgórne i Luboń, dzięki którym odciążone zostaną drogi największych miast otaczających Poznań. W powiatach: tureckim, wągrowieckim, szamotulskim, śremskim, gostyńskim przebudowywane lub rozbudowywane są drogi wojewódzkie. Projekty mają znaczenie dla całego województwa, ale z rozkładu przestrzennego wynika, że skupione zostały w zachodniej, centralnej i północnej Wielkopolsce. Najwięcej modernizowanych połączeń drogowych łączy powiaty przylegające do powiatu m. Poznań co związane jest z funkcjami jakie pełni stolica Wielkopolski (administracja, turystyka, handel, przemysł). Większość projektów realizowanych jest na obszarze wiejskim (11, a 4 na obszarze miejskim). W dokumentach programowych WRPO oraz dokumentach strategicznych dla rozwoju Wielkopolski nie zidentyfikowano obszarów de faworyzowanych, dlatego analiza rozkładu przestrzennego projektów nie odnosi się do tych obszarów. Rozkład projektów wg typów projektów W ramach Działania 2.1 realizowane są projekty, które mają na celu wzmocnienie układu powiązań dróg wojewódzkich. Projekty te dotyczą przede wszystkim przebudowy/ modernizacji istniejących dróg (np. przebudowa ul. Bukowskiej w Poznaniu (DW 307) na odcinku od planowanego skrzyżowania z III ramą komunikacyjną (ul. Prosta) do granicy miasta Poznania) oraz budowy dróg będących obwodnicami m.in. takich miast jak: Kostrzyn, Murowana Goślina, Czarnków, Kleczew. Ponadto inwestycje te uwzględniają tworzenie innej infrastruktury drogowej: ścieżek rowerowych, chodników, oświetlenia. Rozkład projektów wg rodzaju beneficjentów W ramach Działania 2.1 wszystkie umowy zostały podpisane z jednym beneficjentem - jednostką samorządu terytorialnego, tj. Samorządem Województwa Wielkopolskiego. Projekty te realizowane są przez jednostkę organizacyjną Urzędu Marszałkowskiego Wielkopolski Zarząd Dróg Wojewódzkich w Poznaniu, której to powierzone zostało zarządzanie projektem. 185

186 Rozkład projektów wg grup docelowych Informacje na ten temat znajdują się w p Działanie 2.2. Poprawa dostępności do regionalnego i ponadregionalnego układu drogowego (drogi wojewódzkie w miastach na prawach powiatu, powiatowe i gminne) Schemat I Drogi w granicach administracyjnych miast powyżej 50 tys. mieszkańców Schemat II Drogi w granicach administracyjnych miast poniżej 50 tys. mieszkańców oraz na obszarach wiejskich Na koniec 2011 r. alokacja na działanie wynosiła ,00 euro ( ,66 zł). W okresie sprawozdawczym zawarto 9 umów, 4 z nich na projekty, których drogi znajdowały się w granicach administracyjnych miast powyżej 50 tys. mieszkańców, natomiast 5 w miastach poniżej 50 tys. mieszkańców oraz na obszarach wiejskich. Do końca 2011 r. w ramach Działania 2.2 zawarto 137 umów na kwotę dofinansowania UE ,96 euro ( ,27 zł), jednocześnie udało się zakończyć 76 inwestycji drogowych, co stanowi ponad połowę z pośród zakontraktowanych projektów. Wśród zakończonych przedsięwzięć 5 dotyczy Schematu I i inwestycji w takich miastach jak: Kalisz, Poznań, Konin, Ostrów Wielkopolski. Łącznie na podstawie umów, w ramach tego działania wykorzystano 92% środków. Na koniec 2011 r. wolne środki zostały przeznaczone na planowany projekt kluczowy oraz projekty wybrane do dofinansowania z listy rezerwowej. Wykres 47. Postęp finansowy w Działaniu 2.2 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13). W ramach zakontraktowanych projektów wsparciem objętych zostanie: 8,43 km przebudowanych dróg wojewódzkich, 37,35 km nowych dróg powiatowych i gminnych, 643,36 km przebudowanych dróg powiatowych i gminnych, 6 obwodnic, 23,96 km ścieżek rowerowych. Jednym z efektów wsparcia będzie oszczędność czasu w przewozach pasażerskich i towarowych w wysokości ,62 euro/rok ( ,64 zł/rok) oraz zwiększenie przepustowość na drogach ( pojazdów/miesiąc). 186

187 Z kolei w wyniku zakończonych projektów do końca 2011 r. wsparto: 1,1 km przebudowanych dróg wojewódzkich, 20,61 km nowych dróg powiatowych i gminnych, 316,18 km przebudowanych dróg powiatowych i gminnych, 1 obwodnicę, 14,29 km ścieżek rowerowych. W efekcie czego uzyskano oszczędność czasu w przewozach pasażerskich i towarowych w kwocie ,11 euro/rok ( ,39 zł/rok) oraz uzyskano przepustowość o pojazdów na miesiąc. Projekty kluczowe Pod koniec okresu sprawozdawczego miały miejsce konsultacje społeczne propozycji nowego projektu pt. Aktywizacja terenów inwestycyjnych Kostrzyńsko Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej S.A. przez budowę drogi i poprawę bezpieczeństwa w Podaninie, który będzie miał na celu poprawę dostępności do terenów inwestycyjnych, podniesienia ich atrakcyjności oraz stworzenia możliwości powstania nowych miejsc pracy poprzez przygotowanie warunków infrastrukturalnych do lokalizacji kolejnych firm na terenie Kostrzyńsko-Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Przedmiotem projektu jest budowa drogi powiatowej w Podaninie wraz z potrzebną infrastrukturą w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego. Projektowana droga zaczyna się przy istniejącej drodze krajowej nr 11 Kołobrzeg Bytom, a kończy przy drodze gminnej w Podaninie. Długość drogi to 0,62 km. Projektowane rozwiązania techniczne, w tym parametry jezdni, chodnika, zatok autobusowych, bariery segmentowe, oznakowanie pionowe i poziome zapewnią optymalne warunki dla bezpieczeństwa ruchu drogowego pojazdów samochodowych i pieszych oraz pozwolą na bezkonfliktową komunikację samochodów ciężarowych, obsługujących teren specjalnej strefy ekonomicznej. Zrealizowanie inwestycji wpłynie na zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej Powiatu Chodzieskiego poprzez budowę infrastruktury komunikacyjnej regionu niewystarczająco silnie powiązanego z dobrze rozwiniętym centrum województwa. Atrakcyjny teren inwestycyjny przyciągnie nowych inwestorów, którzy stworzą nowe miejsca pracy. Szacunkowy koszt inwestycji realizowanej w 2012 r. w wynosi 0,308 mln euro. W ramach Działania 2.2 realizowany 1 projekt kluczowy: W ramach Działania 2.2 Schemat II realizowany jest projekt kluczowy pt. Budowa drogi powiatowej łączącej drogę krajową nr 5 Poznań - Wrocław z m. Widziszewo, którego beneficjentem jest Powiat Kościański. W okresie sprawozdawczym (9 maja 2011 r.) został podpisany aneks (nr 1) zmniejszający wartość projektu na ,65 euro ( ,79 zł) oraz kwotę dofinansowania UE na ,91 euro ( ,89 zł). Nowa droga powiatowa będzie miała długość 2,10 km. Projektowana trasa będzie przebiegać od skrzyżowania z drogą krajową nr 5 Poznań - Wrocław po granicy gmin Kościan i Śmigiel, a następnie skręca w lewo wchodząc na teren gminy Kościan w kierunku Widziszewa. Projektowana droga praktycznie na całej swej długości przebiega w terenie niezabudowanym wśród gruntów uprawnych, jedynie jej odcinek końcowy zlokalizowany jest przy pierwszych zabudowaniach Widziszewa. W lutym 2011 r. został ogłoszony przetarg na roboty budowlane związane z budową drogi, w wyniku którego wykonawcą inwestycji zostało Przedsiębiorstwo Drogowo-Mostowe DROMOST. Po wykupieniu nieruchomości pod inwestycję ruszyły roboty budowlane, przebudowa istniejącej sieci teletechnicznej. Zakończenie projektu planowane jest na początku 2012 r. Rozkład przestrzenny projektów Przestrzenne rozmieszczenie projektów drogowych dot. dróg powiatowych oraz gminnych wskazuje największą koncentrację wsparcia w powiecie tureckim (w 2011 r. liczba projektów wzrosła do 14), a także w powiecie poznańskim (wzrost do 13 projektów), pleszewskim (9), kaliskim (9). W ramach działania zostały wsparte wszystkie powiaty Wielkopolski. Najmniej inwestycji drogowych realizowanych jest w północno-zachodniej części regionu, ze względu na występującą tam Puszczę Notecką. Najwięcej projektów, które obejmują drogi w granicach 187

188 administracyjnych miast powyżej 50 tys. mieszkańców realizowanych jest w mieście Ostrów Wielkopolski (3 projekty) oraz Poznań (w 2011 r. liczba projektów wzrosła do 3) i Leszno (w 2011 r. liczba projektów wzrosła do 3). W ramach Działania % projektów realizowanych jest na obszarze wiejskim (na obszarach wiejskich - 93 projekty, miejskich - 44). W dokumentach programowych WRPO oraz dokumentach strategicznych dla rozwoju Wielkopolski nie zidentyfikowano obszarów defaworyzowanych, dlatego analiza rozkładu przestrzennego projektów nie odnosi się do tych obszarów. Rozkład projektów wg typów projektów Projekty, na które podpisano umowy w 2011 r. to inwestycje obejmujące przebudowy dróg. W ramach Schematu I przebudowa dotyczy ulic miast: Kalisza, Leszna, Konina oraz Poznania. Natomiast w ramach Schematu II projekty zakładają przede wszystkim przebudowy dróg powiatowych. Ponadto większość projektów dotyczy również inwestycji w infrastrukturę towarzyszącą tj. w kanalizację deszczową, ciągi piesze, ścieżki rowerowe oraz oświetlenie uliczne. Dobry przykład stanowi zakończony projekt pt. Nowe połączenie drogi krajowej nr 11 i wojewódzkiej nr 188 ostatni etap budowy obwodnicy miasta Piły realizowany przez gminę Piła. Dzięki środkom WRPO na ww. projekt zaistniała możliwość zrealizowania inwestycji w pełnym zakresie i tym samym domknięcia ring-u obwodnicy śródmiejskiej miasta, której budowa kosztowała gminę ponad 23 mln euro (104 mln zł). Nowa droga będzie mieć długość 1,3 km, 7 skrzyżowań, ponad 1 km sieci kanalizacji deszczowej oraz 1,2 km chodnika. Do najtrudniejszych elementów należała budowa 2 mostów i łączącej je estakady nad rzeką Gwdą i jej starorzeczem. Oprócz oczywistych korzyści komunikacyjnych, budowa obwodnicy poprawi atrakcyjność inwestycyjną i pobudzi rozwój gospodarczy miasta. Rycina 17. Nowe połączenie drogi krajowej nr 11 i wojewódzkiej nr 188 ostatni etap budowy obwodnicy miasta Piły Źródło: Archiwum UMWW Rozkład projektów wg typów przedstawia się następująco: Schemat I Drogi w granicach administracyjnych miast powyżej 50 tys. mieszkańców 14 projektów na kwotę dofinansowania UE ,34 euro ( ,16 zł). Schemat II Drogi w granicach administracyjnych miast poniżej 50 tys. mieszkańców oraz na obszarach wiejskich 123 projektów na kwotę dofinansowania UE ,62 euro ( ,11 zł). Rozkład projektów wg rodzaju beneficjentów W ramach Działania 2.2 umowy zostały podpisane wyłącznie z jednostkami samorządu terytorialnego, a udział projektów realizowanych przez gminy w stosunku do projektów realizowanych przez powiaty jest podobny. 188

189 Rozkład projektów wg grup docelowych Informacje na ten temat znajdują się w p Działanie 2.3. Modernizacja regionalnego układu kolejowego Na koniec 2011 r. alokacja na działanie wynosiła ,00 euro ( ,33 zł). Do końca 2011 r. w ramach Działania 2.3 podpisano 2 umowy na kwotę dofinansowania ,22 euro ( ,87 zł). Kontraktacja podpisanych projektów wyniosła 86%. Pierwsze wnioski o płatność końcową zostaną złożone w 2012 r. W I kwartale 2012 r. wolne środki planuje się przeznaczyć na nabór, który będzie miał miejsce w I półroczu 2012 r. Wykres 48. Postęp finansowy w Działaniu 2.3 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13). W ramach zakontraktowanych projektów wsparciem objętych zostanie: 123,28 km linii kolejowych. Ponadto uzyskane zostaną oszczędności w przewozach pasażerskich w wysokości ,91 euro/rok ( ,11 zł/rok). Projekty kluczowe W ramach Działania 2.3 realizowane są wyłącznie projekty kluczowe, których beneficjentem jest PKP Polskie Linie Kolejowe Spółka Akcyjna Centrum Realizacji Inwestycji Oddział w Poznaniu: Projekt pt. Modernizacja linii kolejowej nr 356 Poznań Wschód Bydgoszcz na terenie województwa Wielkopolskiego mającej duże znaczenie w obsłudze połączeń małych miejscowości z aglomeracją poznańską na odcinku Poznań Wschód Gołańcz - Etap I. W okresie sprawozdawczym (3 czerwca 2011 r.) został podpisany kolejny aneks (nr 2) na inwestycję realizowaną przez PKP Polskie Linie Kolejowe Spółkę Akcyjną Centrum Realizacji Inwestycji Oddział w Poznaniu. Podpisanie aneksu wynikało z zmniejszenia wartości całkowitej projektu o ponad 21 mln zł - na ,60 euro ( ,25 zł) oraz wartości dofinansowania UE na ,63 euro ( ,88 zł). Jednocześnie wydłużony został okres realizacji projektu, z końca 2012 r. na I kwartał 2013 r. W wyniku ogłoszonego przetargu 20 stycznia 2011 r. podpisana została umowa na wykonanie zadania: Modernizacja linii kolejowej nr 356 Poznań Wschód Bydgoszcz na terenie województwa wielkopolskiego mającej duże znaczenie w obsłudze połączeń małych miejscowości z 189

190 aglomeracją poznańską na odcinku Poznań Wschód Gołańcz Etap I do Wągrowca. W trybie przetargu nieograniczonego, na wykonawcę prac wybrano Konsorcjum w składzie: Torpol Spółka z o.o.; Feroco Spółka Akcyjna; Zakład Robót Komunikacyjnych DOM w Poznaniu Spółka z o.o. Natomiast 7 lutego 2011 r. podpisana została umowa na nadzór i funkcję Inżyniera zadania inwestycyjnego Modernizacja linii kolejowej nr 356 Poznań Wschód Bydgoszcz na terenie województwa wielkopolskiego mającej duże znaczenie w obsłudze połączeń małych miejscowości z aglomeracją poznańską na odcinku Poznań Wschód Gołańcz Etap I do Wągrowca. W wyniku przeprowadzonego postępowania, w trybie przetargu nieograniczonego, na wykonawcę ww. prac wybrano firmę Biuro Realizacji Inwestycji KOLTECH INWESTOR Sp. z o.o. z Warszawy. Pierwsze prace modernizacyjne rozpoczęły się na przełomie maja i czerwca 2011 r. Projekt obejmuje m.in. wymianę nawierzchni torowej na 50 km wraz z wymianą 17 rozjazdów na nowe, przebudowę układów torowych na 5 stacjach : Czerwonak, Bolechowo, Murowana Goślina, Sława Wlkp. i Wągrowiec. Na całości odcinka przewidziano odtworzenie odwodnienia w postaci rowów nieumocnionych na szlakach i drenaży na stacjach. Ponadto w ramach zadania przewidziano budowę 15 peronów na stacjach i przystankach osobowych, w tym 2 w nowych lokalizacjach: p.o. Czerwonak Osiedle oraz p.o. Zielone Wzgórza. Na wszystkich peronach zostanie uruchomiony automatyczny system informacji dla podróżnych oraz automatyczne oświetlenie. Perony zostaną wyposażone w wiaty przystankowe oraz pochylnie dla niepełnosprawnych. W ramach modernizowanych stacji kolejowych zabudowany zostanie system Lokalnego Centrum Sterowania, zlokalizowany w Wągrowcu, pozwalający na kierowanie ruchem pociągów na całej linii Poznań Wsch. Wągrowiec. Modernizacja linii pozwoli m.in. na skrócenie czasu przejazdu z 90 min do 55 min, z prędkością maksymalną dla pociągów osobowych 120 km/h. Zgodnie z harmonogramem realizacji inwestycji, w czasie całkowitego zamknięcia linii, od 1 czerwca 2011 r. do 30 listopada 2011 r. został wykonany taki zakres prac, który pozwolił oddać przewoźnikom linię do eksploatacji w rozkładzie jazdy 2011/2012. Rycina 18. Modernizacja linii kolejowej nr 356 Poznań Wschód Bydgoszcz na terenie województwa Wielkopolskiego mającej duże znaczenie w obsłudze połączeń małych miejscowości z aglomeracją poznańską na odcinku Poznań Wschód Gołańcz - Etap I. Źródło: Archiwum UMWW Projekt pt. Modernizacja linii kolejowej nr 357 Sulechów - Luboń na terenie województwa wielkopolskiego mającej duże znaczenie w obsłudze połączeń małych miejscowości z aglomeracją poznańską na odcinku Wolsztyn Luboń. W okresie sprawozdawczym pomiędzy IZ WRPO a PKP Polskie Linie Kolejowe Spółką Akcyjną Centrum Realizacji Inwestycji Oddział w Poznaniu zawarto dwa aneksy dla projektu kluczowego (aneks nr 2 28 kwietnia 2011 r, nr 3 6 grudnia 2011 r.), którego wartość ogółem wyniosła ,83 euro ( ,10 zł), dofinansowanie UE ,59 euro ( ,99 zł). W 2011 r. rozpoczęto prace polegające na wyremontowaniu nawierzchni kolejowej (tory, podkłady itp.), wybudowaniu nowych peronów na stacjach Stęszew, Szreniawa i Wiry, zmodernizowaniu przejazdów kolejowych (nawierzchnia), 190

191 przebudowie urządzeń sterowania ruchem kolejowym. Zakończenie modernizacji linii kolejowej planowane jest na koniec III kwartału 2012 r. Rozkład przestrzenny projektów Modernizacja linii kolejowych w ramach Działania 2.3 obejmuje dwa odcinki linii kolejowych łączące się w stolicy regionu. Pierwszy odcinek tworzy połączenie między mieszkańcami południowo- zachodniej Wielkopolski a Poznaniem, natomiast drugi łączy Poznań z północnowschodnią częścią regionu. W dokumentach programowych WRPO oraz dokumentach strategicznych dla rozwoju Wielkopolski nie zidentyfikowano obszarów defaworyzowanych, dlatego analiza rozkładu przestrzennego projektów nie odnosi się do tych obszarów. Rozkład projektów wg typów projektów W ramach dwóch umów zawartych w Działaniu 2.3 głównym typem realizowanych przedsięwzięć jest modernizacja linii kolejowych. Projekty poza modernizacją układu torowego zakładają budowę nowych i przebudowę istniejących peronów, stworzenie wiat peronowych, montaż nowoczesnych urządzeń zabezpieczających ruch na przejazdach kolejowych. Celami projektów jest m.in. skrócenie czasu jazdy, poprawa komfortu i standardu usług przewozowych, poprawa dostępności transportu kolejowego dla osób niepełnosprawnych, poprawa bezpieczeństwa ruchu. Tym samych ich realizacja przyczyni się do zaciśnięcia spójności regionu. Rozkład projektów wg rodzaju beneficjentów W ramach Działania 2.3 beneficjentem tych przedsięwzięć jest przedsiębiorstwo 2 umowy podpisane z PKP Polskie Linie Kolejowe Spółka Akcyjna Centrum Realizacji Inwestycji Oddział w Poznaniu. Rozkład projektów wg grup docelowych Informacje na ten temat znajdują się w p Działanie 2.4. Tabor kolejowy dla regionalnych przewozów pasażerskich Na koniec 2011 r. alokacja na działanie wynosiła ,00 euro ( ,49 zł). W ramach działania podpisana jest 1 umowa na kwotę dofinansowania UE ,16 euro ( ,32 zł), która wykorzystuje 94% środków przeznaczonych na to działanie. Złożenie wniosku o płatność końcową dużego projektu planowane jest na II połowę 2014 r. W I kwartale 2012 r. planuje się przenieść wolne środki z Działania 2.4 do Działania

192 Wykres 49. Postęp finansowy w Działaniu 2.4 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) W ramach zakontraktowanych projektów: zostaną zakupione 22 nowoczesne pociągi. W wyniku wsparcia postanie 15 nowych miejsc pracy (etatów). Jedyny realizowany w ramach Działania 2.4 projekt pt. Zakup taboru kolejowego dla regionalnych pasażerskich przewozów kolejowych jest jednocześnie dużym projektem, a jego szerszy opis został przedstawiony w punkcie 5 niniejszego sprawozdania Rozkład przestrzenny projektów Na terenie Wielkopolski zakupiony tabor będzie obsługiwać regionalne kolejowe przewozy pasażerskie na dwóch liniach kolejowych tj, na odcinku Poznań - Kutno, Poznań Zbąszyń oraz na odcinku łączącym stolice Wielkopolski z miastem województwa Kujawsko-Pomorskiego Inowrocławiem W dokumentach programowych WRPO oraz dokumentach strategicznych dla rozwoju Wielkopolski nie zidentyfikowano obszarów defaworyzowanych, dlatego analiza rozkładu przestrzennego projektów nie odnosi się do tych obszarów. Rozkład projektów wg typów projektów W ramach działania realizowany jest jeden projekt dotyczący zakupu taboru dla kolejowych połączeń regionalnych przewozów kolejowych. Rozkład projektów wg rodzaju beneficjentów W ramach Działania 2.4 umowa została podpisana z jednostką samorządu terytorialnego. Rozkład projektów wg grup docelowych Informacje na ten temat znajdują się w p

193 Działanie 2.5. Rozwój miejskiego transportu zbiorowego Schemat I Projekty infrastrukturalne Schemat II Zakup nowego taboru w ramach miejskiego systemu transportu publicznego Na koniec 2011 r. alokacja na działanie wynosiła ,00 euro ( ,54 zł). W 2011 r. nie został podpisana żadna nowa umowa na rozwój transportu miejskiego. Do końca 2011 r. w ramach Działania 2.5 podpisano 19 umów na kwotę dofinansowania UE ,20 euro ( ,97 zł). Projekty te wykorzystują 90% środków przeznaczonych na to działanie. Do inwestycji, które zostały zakończone należy 9 projektów z schematu dot. zakupu nowego taboru komunikacji miejskiej. IZ nie podjęła jeszcze decyzji co do środków pozostałych w Działaniu. Wykres 50. Postęp finansowy w Działaniu 2.5 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13). W ramach zakontraktowanych projektów: zostanie zakupionych 209 autobusów, zostanie wybudowane 8,45 km sieci tramwajowej, zostaną zainstalowane 4 systemy służące komunikacji zbiorowej. Ponadto z komunikacji zbiorowej skorzysta pasażerów i utworzonych zostanie 6,5 nowych miejsc pracy (etatów). Z kolei w wyniku zakończonych projektów do końca 2011 r. : zakupiono 75 autobusów, z których skorzystało pasażerów. Projekty kluczowe Ponadto w ramach Działania 2.5 realizowane są dwa projekty kluczowe, których beneficjentem jest Miasto Poznań: Projekt pt. Przedłużenie trasy Poznańskiego Szybkiego Tramwaju (PST) do Dworca Zachodniego w Poznaniu. Na przedmiotową inwestycje podpisano umowę 22 grudnia 2010 r. Całkowity jej koszt wynosi ,42 euro ( ,21 zł), z czego środki z UE ,30 euro ( ,93 zł). W styczniu 2011 r. zakończył się termin składania ofert w ramach przetargu ograniczonego na Wykonanie robót budowlanych w ramach realizacji 193

194 inwestycji pn. "Przedłużenie trasy tramwajowej Poznańskiego Szybkiego Tramwaju (PST) do Dworca Zachodniego w Poznaniu. Natomiast we wrześniu w siedzibie spółki Infrastruktura EURO Poznań 2012 w Poznaniu nastąpiło podpisanie umowy z wykonawcą - Grupą ZUE z Krakowa. Jednocześnie w tym samym miesiącu rozpoczęto prace związane z przedłużeniem trasy. Przedłużenie trasy wymaga m.in. budowy nowych torów od mostu Teatralnego, przez dworzec, do ul. Głogowskiej i nowych przystanków tramwajowych (z windami i ruchomymi schodami). Wydłużenie trasy PST usprawni komunikację, zbliży transport miejski i kolejowy. Pasażerowie, którzy wysiądą z pociągu, od razu będą mieli możliwość przesiadki na tramwaj. Ponadto inwestycja odciąży też najbardziej obciążone węzły przesiadkowe. Nowa trasa tramwajowa zostanie zbudowana przy wykorzystaniu najnowszych technologii. Na całym odcinku ułożone zostaną ciche szyny. Zwiększenie atrakcyjności komunikacji zbiorowej widoczne będzie poprzez znaczące skrócenie czasu przejazdu z osiedli mieszczących się na północy Poznania do Dworca Zachodniego w Poznaniu oraz zwiększenie płynności ruchu w regonie największego przeciążenia. Zakończenie przedsięwzięcia planowane jest na 31 sierpnia 2012 r. Rycina 19. Wizualizacja projektu Przedłużenie trasy Poznańskiego Szybkiego Tramwaju (PST) do Dworca Zachodniego w Poznaniu - węzeł przesiadkowy Dworzec Zachodni Źródło: Projekt pt. Budowa trasy tramwajowej Os. Lecha Franowo. Jest on jednocześnie dużym projektem, który został przedstawiony w punkcie 5 niniejszego sprawozdania W związku z opóźnieniem w przygotowaniu projektu Miasta Poznań pt. Przedłużenie linii tramwajowej z pętli Zawady do stacji Poznań Wschód, w stosunku do terminów ustalonych w harmonogramie przygotowania indywidualnego projektu kluczowego oraz ze względu na niewpisanie przez beneficjenta ww. projektu do projektu budżetu na 2011 r., nie zapewniając tym samym wkładu własnego, Zarząd Województwa Wielkopolskiego uchwałą nr 178/2011 z dnia 13 stycznia 2011 r. podjął decyzję o usunięciu projektu z Indykatywnego Wykazu Indywidualnych Projektów Kluczowych dla WRPO. Rozkład przestrzenny projektów Analizując rozkład przestrzenny na terenie województwa, można zauważyć największą koncentracje wsparcia w centrum Wielkopolski (7 projektów), a zwłaszcza w mieście Poznań (4). Duża liczba projektów realizowana jest w południowej części Wielkopolski (8 projektów), w mieście: Jarocin, Krotoszyn Kalisz, Ostrów Wielkopolski, Leszno. Wsparcia miejskiego transportu zbiorowego objęte zostały także takie miasta z północnej części Wielkopolski jak: Piła, Wągrowiec oraz wschodniej Gniezno, Konin. 194

195 W dokumentach programowych WRPO oraz dokumentach strategicznych dla rozwoju Wielkopolski nie zidentyfikowano obszarów defaworyzowanych, dlatego analiza rozkładu przestrzennego projektów nie odnosi się do tych obszarów. Rozkład projektów wg typów projektów W ramach działania mającego na celu rozwój miejskiego transportu zbiorowego większość projektów dotyczy zakupu nowych autobusów dla miejskiego systemu transportu publicznego funkcjonującego na liniach komunikacji miejskiej oraz podmiejskiej. Zakupiony tabor autobusowy będzie m.in. niskopodłogowy, klimatyzowany, wyposażony w system monitoringu, system samogaszący. Ponadto beneficjenci ubiegali się na dofinansowanie na autobusy hybrydowe. Samo miasto Poznań dla swych pasażerów podpisał umowę z dostawcą na 75 niskopodłogowych autobusów, które napędzane będą nowoczesnymi i ekologicznymi silnikami spełniającymi restrykcyjne normy czystości spalin EEV. Na projekty infrastrukturalne realizowane w Poznaniu zostały skierowane większe środki niż na zakup taboru. Projekty te obejmują zarówno budowę sieci tramwajowej, jak i infrastruktury towarzyszącej (np. pętli tramwajowej, układu drogowego pieszo-jezdnego). Schemat I Projekty infrastrukturalne 2 projekty na kwotę dofinansowania UE ,36 euro ( ,93 zł) Schemat II Zakup nowego taboru w ramach miejskiego systemu transportu publicznego 17 projektów na kwotę dofinansowania UE ,84 euro ( ,04 zł) Rozkład projektów wg rodzaju beneficjentów W ramach Działania 2.5 umowy zostały podpisane z jednostkami samorządu terytorialnego (9 umów) oraz z przedsiębiorcami (10 umów), którzy są spółkami zarówno małymi, średnimi, jak i dużymi. Rozkład projektów wg grup docelowych Informacje na ten temat znajdują się w p Działanie 2.6. Rozwój regionalnej infrastruktury lotniczej Na koniec 2011 r. alokacja na działanie wynosiła ,00 euro ( ,19 zł). Alokacja ta została zwiększona o euro z środków pochodzących z Krajowej Rezerwy Wykonania. W analizowanym okresie ogłoszono wynik konkursu na rozwój regionalnej infrastruktury lotniczej, który został ogłoszony w 2010 r. W związku z zakończeniem dnia 3 stycznia 2011 r. oceny formalnej wniosków o dofinansowanie ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata jeden wniosek, który był złożony w naborze został oceniony negatywnie i odrzucony. Kolejny nabór na działanie odbył się w IV kwartale 2011 r. Przyjęto 1 wniosek o łącznej wartości całkowitej projektu ,31 euro ( ,09 zł) z czego łączna wnioskowana kwota o dofinansowanie wynosi ,45 euro ( ,08 zł). Na koniec okresu sprawozdawczego wniosek znajdował się w trakcie oceny formalnej. Dotychczas w ramach Działania 2.6 została zawarta 1 umowa, która w analizowanym okresie była aneksowana dwukrotnie (aneks nr 1 20 kwietnia 2011 r., aneks nr 2 21 lipca 2011 r.), w wyniku czego zakończenie projektu zostało przesunięte na III kwartał 2011 r. oraz została zmniejszona wartość projektu, przez co zwiększyła się kwota wolnych środków w ramach działania. Ostatecznie projekt został zakończony w 2011 r., a jego wartość całkowita wyniosła ,08 euro ( ,79 zł), w tym dofinansowania ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej wyniosło ,63 euro ( ,84 zł). Projekt ten wykorzystuje 14% alokacji z Działania 2.6, natomiast pozostałe środki przeznaczone są na projekt złożony w naborze ogłoszonym w IV kwartale 2011 r. 195

196 Wykres 51. Postęp finansowy w Działaniu 2.6 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13). W ramach zakontraktowanych projektów wsparciem objętych zostanie: 1 lotnisko, a w wyniku jego przebudowy liczba pasażerów korzystających z usług wzrośnie do osób na rok. Z kolei w wyniku zakończonych projektów do końca 2011 r. : wsparto 1 lotnisko z którego skorzystało osób (Podana wartość nie określa liczy osób które skorzystały z lotniska w ciągu roku, tylko do zakończenia projektu. Wartość ta zostanie ponownie zweryfikowana po pełnym roku od zakończenia projektu). Rozkład przestrzenny projektów Projekt dotyczący infrastruktury lotniczej jest realizowany w Poznaniu. W dokumentach programowych WRPO oraz dokumentach strategicznych dla rozwoju Wielkopolski nie zidentyfikowano obszarów defaworyzowanych, dlatego analiza rozkładu przestrzennego projektów nie odnosi się do tych obszarów. Rozkład projektów wg typów projektów Zrealizowana inwestycja dotyczyła modernizacji i rozbudowy poznańskiego lotniska. Zadania inwestycyjne dofinansowane z EFRR dotyczyły powierzchni postojowych samolotów - przebudowy przewężenia płyty postojowej samolotów, przebudowy i rozdzielenia kanalizacji deszczowej i stawów oraz modernizacji stacji transformatorowych. Ich realizacja wpłynie na zwiększenie liczby obsługiwanych samolotów, jak również na poprawę bezpieczeństwa w zakresie zasilania w energię elektryczną oraz poprawę systemu odwodnienia, co ma wpływ na ochronę środowiska naturalnego. Projekt realizowany przez Ławicę jest komplementarny do innych inwestycji realizowanych w ramach WRPO, a także do innych programów. Przedsięwzięcie jest komplementarne w zakresie infrastruktury lotniczej tworzonej poprzez POIiŚ, ale także zakresie infrastruktury drogowej, a nawet z EFS poprzez szkolenia. Więcej informacji na temat komplementarności projektu zostało przedstawionych w Załączniku IX - przykład 2, 3. Rozkład projektów wg rodzaju beneficjentów Zgodnie z Szczegółowym opisem priorytetów Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata podmiotem ubiegającym się o dofinansowanie jest przedsiębiorstwo - podmiot zarządzający PL Poznań-Ławica. 196

197 Rozkład projektów wg grup docelowych Informacje na ten temat znajdują się w p Działanie 2.7. Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego Na koniec 2011 r. alokacja na działanie wynosiła ,00 euro ( ,90 zł). Alokacja ta została zwiększona o euro z środków pochodzących z Krajowej Rezerwy Wykonania. Do końca okresu sprawozdawczego w ramach Działania 2.7 podpisano 3 umowy na projekty kluczowe na kwotę dofinansowania UE ,29 euro ( ,89 zł). W wyniku otrzymania nowych środków pochodzącymi z KRW, na koniec 2011 r. poziom kontraktacji w tym działaniu spadł do 61%. Pozostałą część alokacji IZ WRPO planuje przeznaczyć na nowe działanie w ramach Priorytetu II, które zostanie utworzone na początku 2012 r. We wrześniu 2011 r. został złożony pierwszy wniosek o płatność końcową należący do Komendy Wojewódzkiej Policji, jednak ze względu na trwającą weryfikacje i czynności kontrolne wniosek zostanie zatwierdzony w I kwartale 2012 r. Wykres 52. Postęp finansowy w Działaniu 2.7 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13). W ramach zakontraktowanych projektów powstanie: 4 027,72 km sieci Internetu szeroko pasmowego, 30 Publicznych Punktów Dostępu do Internetu, 11 e-usług. Projekty kluczowe W ramach Działania 2.7 realizowane są trzy projekty kluczowe, w tym jeden stanowi duży projekt: Projekt pt. Wzmocnienie potencjału rozwojowego Wielkopolski poprzez zastosowanie technologii informacyjnych w działalności instytucji publicznych na rzecz budowania infrastruktury społecznej i gospodarczej regionu. Dnia 1 czerwca oraz 23 września 2011 r. 197

198 pomiędzy beneficjentem - Komendą Wojewódzką Policji w Poznaniu a IZ WRPO zostały podpisane aneksy (nr 3 i nr 4), które zmniejszyły wartość projektu, wraz z dofinansowaniem. Jego wartość całkowita wyniosła ,59 euro ( ,93 zł), w tym środki pochodzące z UE ,40 euro ( ,57 zł). W okresie sprawozdawczym do wydatków przedstawionych do refundacji beneficjent wykazał faktury związane z tworzeniem sieciowego systemu rejestracji rozmów oraz dostawą, instalacją i uruchomieniem Publicznych Punktów Dostępu do Internetu (PIAP) oraz Internetowego Portalu Informacyjnego. Rozbudowa infrastruktury i systemów teleinformatycznych stanowiących elementy Systemu Wspomagania Dowodzenia (SWD) jednostek wielkopolskiego garnizonu Policji, w tym elementy udostępniania informacji (Internet dla mieszkańców) pozwoliły na wzmocnienie potencjału rozwojowego Wielkopolski poprzez rozwój zintegrowanej regionalnej infrastruktury teleinformatycznej oraz wdrożenie innowacyjnych rozwiązań w zakresie technologii informacyjnych i komunikacyjnych (ICT) w sektorze publicznym, umożliwiających wzrost skuteczności wielkopolskiej Policji oraz udział jak największej liczby Wielkopolan w społeczeństwie informacyjnym. Realizacja projektu umożliwiła sprawniejsze dysponowanie, kontrolę i monitorowanie sił, a także środków dla KMP i KPP oraz Sztabu Policji KWP w Poznaniu. Jednocześnie w 30 jednostkach Policji zostały utworzone Publiczne Punkty Dostępu do Internetu, co wesprze działania Policji poprzez ułatwienie mieszkańcom i gościom (turystom) kontaktu z Policją, a osobom zagrożonym wykluczeniem cyfrowym da możliwość uczestniczenia w społeczeństwie informacyjnym. Projekt pt. Poznańska Elektroniczna Karta Aglomeracyjna realizowany przez Miasto Poznań. Jego całkowita wartość wynosi ,13 euro ( ,50 zł), z czego ,77 euro ( ,38 zł) pochodzi ze środków UE. W I półroczu 2011 r. beneficjent ogłosił dwa przetargi: na wykonanie systemu identyfikacji wizualnej oraz materiałów promocyjnych dla projektu Poznańska Elektroniczna Karta Aglomeracyjna (wykonawcą została firma z Poznania Hard & Smart), a także na dostawę, instalację oraz konfigurację systemu do obsługi Poznańskiej Elektronicznej Karty Aglomeracyjnej (PEKA). Jednocześnie w okresie tym została wyłoniona najkorzystniejsza oferta dla przetargu ogłoszonego w 2010 r. na Wydanie kart elektronicznych spersonalizowanych wraz z usługą zebrania danych użytkowników Poznańskiej Elektronicznej Karty Aglomeracyjnej PEKA. Wykonawcą został Bank Zachodni WBK S.A. We wrześniu analizowanego okresu rozpoczęto przyjmowanie wniosków o wydanie Poznańskiej Elektronicznej. Zakończenie inwestycji planowane jest na I półrocze 2012 r. Projekt pt. Wielkopolska sieć szerokopasmowa realizowany przez Wielkopolską Sieć Szerokopasmowa Spółka Akcyjna. Projekt jest jednocześnie dużym projektem, który został przedstawiony w punkcie 5 niniejszego sprawozdania. Rozkład przestrzenny projektów Projekt należący do Komendy Wojewódzkiej Policji w Poznaniu oraz projekt Wielkopolskiej Sieci Szerokopasmowej Spółki Akcyjnej swym zasięgiem obejmują teren całego województwa wielkopolskiego. Z kolei projekt k Poznańska Elektroniczna Karta realizowany jest w powiecie poznańskim, w mieście Poznań, a skierowany jest zarówno do mieszkańców Poznania, powiatu poznańskiego, jak i osób przyjeżdżających i przebywających czasowo w Poznaniu i korzystających z podstawowych usług. W dokumentach programowych WRPO oraz dokumentach strategicznych dla rozwoju Wielkopolski nie zidentyfikowano obszarów defaworyzowanych, dlatego analiza rozkładu przestrzennego projektów nie odnosi się do tych obszarów. Rozkład projektów wg typów projektów Realizowane projekty w ramach działania WRPO zakładają budowę oraz rozbudowę lokalnych lub regionalnych szerokopasmowych i bezpiecznych sieci, współdziałających ze szkieletowymi sieciami regionalnymi lub krajowymi przy wykorzystaniu nowoczesnych technologii, a także tworzenie publicznych punktów dostępu do Internetu. 198

199 Rozkład projektów wg rodzaju beneficjentów W ramach Działania 2.7 wsparcie zostało udzielone: jednostce samorządu terytorialnego 1 umowa, jednostce państwowej 1 umowa, przedsiębiorstwu - 1 umowa. Rozkład projektów wg grup docelowych Informacje na ten temat znajdują się w p Analiza stopnia osiągnięcia wskaźników oraz ocena efektywności wsparcia Projekty realizowane w ramach Priorytetu II wpisują się w cele określone w dokumentach programowych, zarówno w WRPO jak i w Szczegółowym opisie priorytetów WRPO. Do mocnych stron województwa Wielkopolskiego należy bardzo korzystne położenie w przestrzeni europejskiej oraz w głównym pasie infrastruktury komunikacyjnej zachód-wschód. Jednocześnie rozwój infrastruktury komunikacyjnej wspartej w ramach działań Priorytetu II daje szanse na rozwój inwestycji wspólnotowych i krajowych w infrastrukturę komunikacyjną korytarzy transportowych, a także pozwoli na zwiększenie liczby inwestycji zewnętrznych. Istotnym elementem wielu projektów Priorytetu II jest wprowadzanie do inwestycji rozwiązań (dźwiękowa sygnalizacja świetlna, niższe progi krawężników, autobusy niskopodłogowe), które przyczyniają się do likwidacji kolejnej słabej strony regionu jaką jest występowanie barier dla niepełnosprawnych. Projekty realizowane w Priorytecie II wpływają na realizację wskaźników na poziomie priorytetów oraz działań. Szczegółowe informacje dotyczące wartości wskaźników znajdują się w Tabeli 4. Postęp fizyczny wg priorytetów. W wierszu realizacja zostały przedstawione informacje nt. projektów zakończonych, tj. takich dla których zatwierdzono wniosek o płatność końcową. Z kolei w wierszu szacowana realizacja zostały przedstawione wartości na podstawie zawartych umów. W niektórych przypadkach realizacja za 2011 r. nie odpowiada szacowanej realizacji za 2011 r., ze względu na trwającą jeszcze na koniec roku weryfikację wniosków o płatność końcową, trwające czynności kontrolne, bądź złożenie przez beneficjentów w 2012 r. wniosków o płatność dla projektów, które zakończyły się na końcu okresu sprawozdawczego. W ramach WRPO dzięki dofinansowaniu na infrastrukturę komunikacyjną zostanie zrealizowanych 175 projektów z zakresu transportu oraz 3 projekty z zakresu społeczeństwa informacyjnego. Wszystkie projekty z Priorytetu II przyczyniają się do realizacji celu szczegółowego Priorytetu: Podniesienie jakości infrastruktury drogowej, kolejowej, lotniczej, transportu zbiorowego, łączności oraz informatycznej. Znaczne przekroczenie wartości docelowej wskaźnika: Liczba projektów z zakresu transportu (100) świadczy nie tylko o dużych potrzebach regionu i dużym zainteresowaniu wnioskodawców projektami drogowymi, ale powiązane też jest z faktem, że dofinansowano więcej projektów na mniejsze kwoty. W okresie sprawozdawczym, w stosunku do 2010 r. odnotowano znaczny przyrost projektów zakończonych z zakresu transportu (wartość realizacji wskaźnika w 2011 r. wyniosła 88, w 2010 r. 54). W wyniku interwencji w ramach Działania 2.1 oraz Działania 2.2 stworzono 23,72 km nowych dróg oraz zmodernizowano 325,15 km. Stąd widoczne jest, iż większy nacisk kładziono na poprawę istniejących dróg aniżeli na budowę nowych. Łącznie inwestycje te dały oszczędność czasu w przewozach pasażerskich i towarowych w wysokości ,23 euro ( ,35 zł). Analizując wartość wskaźnika Oszczędność czasu dla przewozów pasażerskich i towarowych na nowych i zrekonstruowanych drogach (w ) na podstawie podpisanych umów oraz biorąc pod uwagę umowy, które zostaną jeszcze zawarte w 2012 r., można stwierdzić iż realne jest osiągnięcie wartości docelowej na koniec okresu programowania. Na koniec 2011 r. osiągnięto 34% szacowanej realizacji. Szacuje się, iż powstanie 64,18 km nowych dróg (osiągając wartość docelową w 100%), a zmodernizowanych zostanie 812,86 km (przekraczając o 4% wartość docelowa). Biorąc pod 199

200 uwagę umowę, która zostanie jeszcze zawarta w ramach projektu kluczowego oraz umowy z konkursu ogłoszonego w II półroczu 2011 r. należy przyjąć, iż na pewno znacznie zostanie przekroczona wartość docelowa zmodernizowanych dróg. Na długość nowych dróg składa się przede wszystkim długość nowych dróg gminnych i powiatowych (do końca 2011 r. zbudowano już 20,61 km, a szacuje się iż będzie ich 37,35 km, w pełni realizując wartość docelową). Podobna sytuacja występuje w przypadku zrekonstruowanych dróg. Długość zrekonstruowanych dróg powiatowych i gminnych stanowi 97% całkowitej długości zrekonstruowanych dróg (realizacja). W stosunku do wartości docelowej wartość wskaźnika dot. modernizacji dróg zostanie przekroczona, co wynika z faktu, że większy nacisk kładziono na poprawę stanu istniejącej infrastruktury drogowej, aniżeli na budowę nowej, co wiązało się także z mniejszymi kosztami tego typu inwestycji. Wśród nowo wybudowanych dróg są obwodnice. Dzięki środkom z WRPO takich obwodnic w Wielkopolsce powstanie 12. Dotychczas do użytku została oddana obwodnica Tarnowa Podgórnego (w ramach Działania 2.2) oraz obwodnica miasta Śrem i miasta Zbrudzewo wybudowana w ramach projektu kluczowego (Działanie 2.1). Ponadto tworzone są ścieżki rowerowe przebiegające wzdłuż dróg, które umożliwiają rowerzystom bezpiecznie poruszanie się. Taka forma transportu w szczególności istotna jest dla mieszkańców mniejszych miejscowości oraz wsi, gdzie transport publiczny nie pozwala na swobodne przemieszczanie się. Łącznie wybudowanych zostanie 24 km ścieżek rowerowych. Do grudnia 2011 r. wzrósł udział nowowybudowanych i zmodernizowanych dróg finansowanych z WRPO w ogólnej długości dróg publicznych Wielkopolski i wynosił 1,29%, natomiast udział nowowybudowanych i zmodernizowanych dróg finansowanych z WRPO w ogólnej długości dróg publicznych regionu - powiatowych i gminnych na obszarach wiejskich wynosił 1,16%. Docelowo, na podstawie podpisanych umów wynika, iż udział ten wzrośnie (odpowiednio) do 3,25% oraz 2,21%. Wszystkie projekty z Działania 2.1 oraz 2.2 dążą do rozwinięcia sieci komunikacyjnej w całym województwie przyczyniając się do zwiększenia wewnątrzregionalnej spójności, a tym samym do realizacji celu szczegółowego Priorytetu II oraz celów Strategii Rozwoju Województwa. Wykres 53. Postęp rzeczowy wskaźników Długość nowych dróg oraz Długość zrekonstruowanych dróg w podziale na drogi wojewódzkie, powiatowe i gminne. 200

201 Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13). Dzięki dofinansowaniu w ramach Priorytetu II zostanie zakupionych 231 jednostek taboru zbiorowego. Na tabor składają się autobusy zakupione w ramach Działania 2.5, które ma na celu rozwój miejskiego transportu zbiorowego oraz pociągi nabyte w ramach Działania 2.4 dla obsługi regionalnych przewozów kolejowych. Do 2014 r. takiego taboru będzie 231 jednostek (tym samym zostanie osiągnięta wartość docelowa wskaźnika), a łączna jego pojemność wyniesie (na koniec roku zrealizowano już 35% szacowanej realizacji wskaźnika dot. pojemności taboru). Z zakupionych 75 autobusów korzystają już pasażerowie w Kaliszu, Lesznie, Ostrowie Wielkopolskim, Koninie, Pile, Jarocinie, Krotoszynie oraz w podpoznańskie gminie Swarzędz. Dzięki WRPO na terenie Wielkopolski poruszać się będzie 209 autobusów, jednocześnie zniwelowana zostanie słaba strona regionu (wg analizy SWOT) - niewystarczający rozwój komunikacji zbiorowej. Ponadto w celu poprawienia komunikacji w największym mieście Wielkopolski zostanie stworzone 8,45 km nowych linii tramwajowych (osiągając 77% wartości docelowej). W Wielkopolsce zostaną zmodernizowane dwa odcinki kolejowe o łącznej długości 123,28 km, co przyczyni się do zmniejszenia ograniczenia mobilności przestrzennej - słabej strony określonej w analizie SWOT. Modernizacja ta przyniesie oszczędności dla przewozów pasażerskich i kolejowych w kwocie ,91 euro ( ,11 zł). Do kolejnych projektów z zakresu transportu należy inwestycja dotycząca modernizacji Portu Lotniczego Poznań-Ławica (wskaźnik realizacji Liczba wspartych lotnisk - 1). Z usług Ławicy do zakończenia realizacji projektu skorzystało osób, jednakże beneficjent po roku od zakończenia przedsięwzięcia zobowiązany jest ponownie wykazać liczbę osób korzystających ze wspartego lotniska, stąd realne jest osiągnięcie wartości docelowej, która wynosi W ramach Działania 2.7 realizowane są trzy projekty kluczowe, w tym jeden realizowany na obszarze wiejskim i jeden obejmujący e-usługi. Szacowana realizacja wskaźnika Liczba projektów z zakresu społeczeństwa informacyjnego stanowi 11% wartości docelowej. Uwzględniając nowe działanie, które zostanie wprowadzone do priorytetu w 2012 r., dot. zapewnienia dostępności do Internetu szerokopasmowego, należy się spodziewać iż wartość docelowa zostanie osiągnięta w wyższym procencie, niż na koniec 2011 r. Ponadto decyzja, iż będą realizowane tylko trzy projekty kluczowe w ramach inwestycji z zakresu infrastruktury informatycznej wpłynęła, iż nie będzie osiągnięta wartość docelowa dla wskaźnika Liczba projektów z zakresu społeczeństwa informacyjnego - na obszarach wiejskich. Dla wskaźnika Liczba miejsc pracy utworzonych do obsługi technologii informacyjnych w wyniku zrealizowanych projektów nie została wykazana realizacja, ani szacowana realizacja. Co wynika, z faktu, iż na etapie przygotowywania programu zakładano, że w ramach działania dot. społeczeństwa informacyjnego będzie przeprowadzony konkursu i będą realizowane projekty związane z e-usługami. Te projekty miały generować miejsca pracy w branży informatycznej. Jednakże postanowiono że zamiast tego będą realizowane trzy projekty kluczowe, które nastawione są przede wszystkim na tworzenie infrastruktury teleinformatycznej a ich głównym 201

202 celem nie jest generowanie miejsc pracy. Miejsca pracy mogą pojawić się w terminie późniejszym w efekcie oddziaływania projektu Wielkopolskiej Sieci Szerokopasmowej i projektów z nowego Działania 2.8. W wyniku realizacji projektów w Działaniu 2.7 wybudowane zostanie 4 027,72 km sieci Internetu szerokopasmowego, uruchomionych zostanie 30 publicznych punktów dostępu do Internetu (PIAP) oraz udostępnionych zostanie 11 e-usług, na co wskazują wskaźniki określone dla Działania 2.7 (zostaną one zrealizowane w 100%). Wsparcie obszaru w zakresie budowy społeczeństwa informatycznego zmniejszy niewystarczający rozwój infrastruktury społeczeństwa informacyjnego. Realizacja niektórych projektów w ramach Priorytetu II i wartości osiągniętych wskaźników dla tych inwestycji ma istotny wpływ na wartości wskaźników kontekstowych. Wszystkie projekty, które otrzymały wsparcie w ramach Działania 2.1 oraz Działania 2.2 wpływają na wskaźnik kontekstowy Długość dróg publicznych (o twardej nawierzchni) ogółem poprzez wykazywany w nich wskaźnik z WRPO dotyczący długości nowych dróg lub długości zrekonstruowanych dróg. W 2007 r. wartość wskaźnika kontekstowego wyniosła ,5 km, natomiast w 2010 r. już ,6 km. Także 123,28 km modernizacji regionalnego układu kolejowego (Długość zrekonstruowanych linii kolejowych) ma bezpośredni wpływ na wskaźnik kontekstowy Linie kolejowe eksploatowane ogółem. Natomiast projekty realizowane w ramach Działania 2.5, które dotyczą zakupu taboru komunikacyjnego oraz tworzenia nowych linii tramwajowych wpłyną na zwiększenie obszaru zasięgu komunikacji miejskiej, a co za tym idzie na wskaźnik kontekstowy Liczba ludności korzystającej z przewozów komunikacją miejską (wskaźnik WRPO: Przyrost liczby ludności korzystającej z komunikacji miejskiej wspartej w ramach programu). W ciągu czterech lat liczba ludności korzystającej z komunikacji wzrosła o 88,5 tysięcy. Kolejną grupą projektów wpływającą na zmianę wartości wskaźników kontekstowych, są inwestycje wsparte w ramach Działania 2.7 Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego. Wskaźniki dot. społeczeństwa informacyjnego WRPO pośrednio wpływają na taki wskaźnik kontekstowy jak Gospodarstwa domowe wyposażone w komputer osobisty z dostępem do Internetu w % ogółu gospodarstw domowych. Krajowy Program Reform Rozwój infrastruktury transportowej, który realizują wszystkie projekty Priorytetu II z Działań 2.1, 2.2, 2.3, 2.4, 2.5 oraz 2.6 odnosi się w KPR w Priorytecie Infrastruktura dla wzrostu zrównoważonego, Działanie 1.3 Rozwój i modernizacja infrastruktury transportowej. KPR podkreśla, że inwestycje infrastrukturalne przyczynią się do zwiększenia spójności terytorialnej, a co za tym idzie spójności społecznej, natomiast nowoczesne rozwiązania wpłyną pozytywnie na ograniczenie negatywnego wpływu transportu na środowisko naturalne np. zakup niskoemisyjnych autobusów. Realizacja Priorytetu II WRPO zakłada również upowszechnianie dostępu do Internetu szerokopasmowego, a tym samym rozwoju infrastruktury społeczeństwa informacyjnego (Działanie 2.7 i Działanie 2.8), jest to działanie spójne z Priorytetem KPR Infrastruktura dla wzrostu zrównoważonego, Działanie 1.5 Rozwój i modernizacja infrastruktury teleinformatycznej i telekomunikacyjnej (1.5.2 Rozwój sieci teleinformatycznej, w tym zapewnienie dostępu do Internetu szerokopasmowego, w szczególności na obszarach wiejskich. 202

203 Rozkład projektów w podziale na sektory gospodarki Tabela 30. Rozkład projektów w podziale na sektory gospodarki w Priorytecie II Sektor gospodarki Działanie WRPO Liczba projektów Dofinansowanie UE (EUR) Budownictwo ,00 w tym związane z transportem 2.1, 2.2, 2.3, 2.5, Usługi ,30 w tym poczta i telekomunikacja w tym transport 2.4, w tym działalność w zakresie bezpieczeństwa ludzkiego w tym usługi w zakresie informatyki Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Wykres 54. Dofinansowanie UE wg sektorów gospodarki w Priorytecie II WRPO (w mln EUR) Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Rozkład projektów w danym obszarze w ramach innych PO Informacje na ten temat znajdują się w p Równość szans Informacje na ten temat znajdują się w p Cross-financing Informacje na ten temat znajdują się w p Badania ewaluacyjne W okresie sprawozdawczym nie przeprowadzono badań ewaluacyjnych dotyczących wsparcia w ramach Priorytetu II. Zalecenia i rekomendacje Komisji Przyczyny niskiego postępu finansowego w 2010 r. we wdrażaniu Priorytetu II - wyjaśnienie zostało przedstawione w odpowiedzi IZ WRPO na uwagi KE, 203

204 Wyjaśnienia dotyczące opóźnienia realizacji Działania wyjaśnienie zostało przedstawione w odpowiedzi IZ WRPO na uwagi KE, Wyjaśnienie dlaczego w systemie SFC2007 wartości docelowe dla wskaźników 20 i 21 nie zostały zamieszczone - wyjaśnienie zostało przedstawione w odpowiedzi IZ WRPO na uwagi KE, Wyjaśnienia dotyczące opóźnienia przekazania wniosku Wielkopolska Sieć Szerokopasmowa do KE wyjaśnienie zostało przedstawione w odpowiedzi IZ WRPO na uwagi KE. Rekomendacji Instytucji Zarządzającej Brak rekomendacji IZ WRPO dla Priorytetu II. Główne osiągnięcia i wąskie gardła Największym osiągnięciem w ramach Priorytetu II jest znaczący postęp w jego wdrażaniu. Choć procentowe wykorzystanie alokacji pod względem wniosków o płatność jest niższe niż średnia programu, to w stosunku do 2010 r. znacznie wzrosło. Ponadto należy zaznaczyć, iż ogłoszone w ramach priorytetu konkursy cieszyły się nadal dużym zainteresowaniem wśród beneficjentów. Przyczyny dużego zainteresowania Działaniem 2.1 w okresie sprawozdawczym, jak i w latach wcześniejszych należy upatrywać w konieczności poprawy niskiej jakości infrastruktury drogowej i wysokiej świadomości samorządów, które gotowe są przeznaczyć swoje nakłady inwestycyjne na poprawę stanu dróg, aby zwiększyć bezpieczeństwo i komfort podróży. W trakcie wdrażania priorytetu nie zidentyfikowano wąskich gardeł, które mogłyby utrudniać postęp realizacji. Realizacja priorytetu przebiega zgodnie z oczekiwaniami Instytucji Zarządzającej, a w przyszłym okresie programowania zostaną wykorzystane doświadczenia z wdrażania programu Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi W 2011 r. ramach Priorytetu II nie wystąpiły znaczące problemy w zakresie jego wdrażania. 204

205 205

206 3.3. PRIORYTET III ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE Celem głównym priorytetu jest Poprawa stanu środowiska i racjonalne gospodarowanie zasobami przyrodniczymi regionu, realizowana przez cele szczegółowe: zmniejszenie rozmiarów emisji zanieczyszczeń do środowiska poprawa zaopatrzenia w wodę poprawa gospodarki odpadami ochrona przyrody ochrona powietrza rozbudowa systemów bezpieczeństwa środowiskowego i technologicznego zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii racjonalne gospodarowanie energią Na realizację działań w ramach PRIORYTETU III przeznaczono euro, co stanowi 13 % alokacji na Program Osiągnięcie celów i analiza postępów Informacje na temat fizycznych i finansowych postępów priorytetu Postęp fizyczny Informacje na temat wskaźników postępu fizycznego znajdują się w Tabeli 4. Postęp fizyczny wg priorytetów. W tabeli przedstawiono dane nt. wskaźników priorytetowych oraz wskaźników na poziomie działań. Analiza realizacji oraz szacowanej realizacji wskaźników przedstawionych w tabeli znajduje się w dalszej części rozdziału. Postęp finansowy Informacje nt. postępu finansowego w Priorytecie III zostały przedstawione w poniższej tabeli i na wykresach. W okresie sprawozdawczym zawarto 6 umów, a do końca 2011 r. podpisano w sumie 166 umów na łączną kwotę dofinansowania UE ,94 euro ( ,71 zł). Do końca okresu sprawozdawczego 56 projektów z Priorytetu III zostało już zakończonych. Wskaźnik kontraktacji dla Priorytetu III na koniec okresu sprawozdawczego wyniósł 84%. Priorytet III odznacza się najniższym procentem wykorzystanych środków dofinansowania UE na podstawie zatwierdzonych wniosków o płatność (28%), jednakże w stosunku do 2010 r. nastąpił znaczny postęp (o 25 punktów procentowych). Niski stopień wynika z późnego podpisania umów ze względu na system preselekcji przyjęty dla wielu konkursów, a także charakter inwestycji, które są realizowane w ramach Priorytetu III. Są to przedsięwzięcia wieloletnie, stąd w kolejnych latach należy spodziewać się wyższego stopnia wykorzystania środków. Znaczna część środków została już rozdysponowana, jednakże w celu wykorzystania w możliwie jak w najlepszy sposób pozostałych środków, na początku 2012 r. planowane jest przeprowadzenie relokacji. Łączne środki w wysokości euro zostaną przeniesione z Działań 3.1, 3.2, 3.3, 3.5, 3.6. do Działania 3.7. Pod koniec pierwszego kwartału 2012 r. planuje się także konkursy w ramach Działania 3.4 oraz 3.7, których rozstrzygnięcie nastąpi odpowiednio w czerwcu i sierpniu 2012 r. 206

207 Tabela 31. Umowy podpisane w ramach Priorytetu III do końca 2011 r. Nazwa działania Liczba podpisanych umów Wartość dof. UE podpisanych umów (EUR) Poziom kontraktacji Alokacja (EUR) Projekty zakończone Działanie 3.1 Racjonalizacja gospodarki odpadami i ochrona powierzchni ziemi , ,00 87,61% ,40 zł ,19 zł 0 Działanie 3.2 Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku Działanie 3.3 Wsparcie ochrony przyrody Działanie 3.4 Gospodarka wodnościekowa , ,00 88,07% ,59 zł ,60 zł , ,00 89,90% ,77 zł ,62 zł ,82 81,20% , ,67 zł ,20 zł Działanie 3.5 Wzmocnienie ochrony przeciwpowodziowej zagrożonych obszarów oraz zwiększenie retencji na terenie województwa ,55 77,52% , ,86 zł ,99 zł 0 Działanie 3.6 Poprawa bezpieczeństwa środowiskowego i ekologicznego Działanie 3.7 Zwiększenie wykorzystania odnawialnych zasobów energii 20 Razem 166 Źródło: Opracowanie własne , ,00 88,69% ,56 zł ,62 zł , ,00 95,00% ,86 zł ,91 zł ,94 84,16% , ,71 zł ,13 zł

208 Wykres 55. Postęp finansowy w Priorytecie III w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu (mln euro) Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13). Informacja nt. projektów z Indykatywnego Wykazu Indywidualnych Projektów Kluczowych Zbiorcza informacja na temat stanu przygotowania i realizacji projektów znajdujących się w indykatywnym Wykazie Indywidualnych Projektów Kluczowych została zamieszczona w punkcie Natomiast szczegółowy opis postępu tych projektów znajduje się w działaniach w ramach którego są realizowane. Informacja nt. konkursów W poniższej tabeli przedstawione zostały informacje na temat konkursów ogłoszonych w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Tabela 32. Informacja nt. ogłoszonych konkursów w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Działanie / schemat Termin naboru Alokacja na konkurs (EUR) Liczba złożonych wniosków o dofinansowanie Kwota dofinansowania złożonych wniosków (EUR/PLN) Konkursy ogłoszone w poprzednich okresach sprawozdawczych Działanie 3.1 Racjonalizacja gospodarki odpadami i ochrona powierzchni ziemi Działanie 3.2 Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku , , ,95 zł , , ,67 zł , , ,51 zł Działanie 3.3 Wsparcie ochrony przyrody , , ,98 zł 208

209 Działanie 3.4 Gospodarka wodnościekowa , , ,61 zł , , ,24 zł , , ,70 zł Działanie 3.5 Wzmocnienie ochrony przeciwpowodziowej zagrożonych obszarów oraz zwiększenie retencji na terenie województwa , , ,80 zł , , ,52 zł Działanie 3.6 Poprawa bezpieczeństwa środowiskowego i ekologicznego Działanie 3.7 Zwiększenie wykorzystania odnawialnych zasobów energii , , ,57 zł , , ,98 zł , , ,43 zł Źródło: Opracowanie własne Analiza jakościowa Działanie 3.1 Racjonalizacja gospodarki odpadami i ochrona powierzchni ziemi Schemat I Projekty dotyczące tworzenia kompleksowych systemów gospodarki odpadami Schemat II Projekty służące uzupełnieniu istniejących systemów gospodarki odpadami o wszystkie niezbędne dla osiągnięcia kompleksowości elementy Na koniec 2011 r. alokacja na działanie wynosiła ,00 euro ( ,19 zł). Do końca okresu sprawozdawczego w ramach Działania 3.1 podpisano 2 umowy na kwotę dofinansowania UE ,19 euro ( ,40 zł). Liczba projektów w stosunku do zeszłego okresu sprawozdawczego nie zmieniła się. Kontraktacja wyniosła 88%, a żaden z projektów realizowanych w ramach Działania 3.1 nie został zakończony do końca 2011 r. Na początku 2012 r. planowane jest przeniesienie środków w wysokości euro z Działania 3.1 do Działania

210 Wykres 56. Postęp finansowy w Działaniu 3.1 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13). W ramach zakontraktowanych projektów wsparciem objęte zostaną: 2 inne nowo wybudowane zakłady ZZO w ramach projektów kompleksowych 1 nowo wybudowana kompostownia 1 nowo wybudowana sortownia 2 projekty w zakresie racjonalizacji gospodarki odpadami 7 zrekultywowanych składowisk Efektem wsparcia będzie utworzenie 41 miejsc pracy (etatów). Rozkład przestrzenny projektów W ramach Działania 3.1 realizowane są dwa projekty: Modernizacja systemu gospodarki odpadami na terenie południowej Wielkopolski oraz części powiatu Oleśnickiego obejmujący zakresem przestrzennym powiat kępiński, ostrzeszowski w województwie wielkopolskim oraz powiat oleśnicki w województwie dolnośląskim Rycina 20. Projekt pt. Modernizacja systemu gospodarki odpadami na terenie południowej Wielkopolski oraz części powiatu Oleśnickiego Źródło: 210

211 Budowa Zakładu Zagospodarowana Odpadów Nowe Toniszewo -Kopaszyn obejmujący powiat wągrowiecki. Oba projekty realizowane są na obszarze wiejskim. W dokumentach programowych WRPO oraz dokumentach strategicznych dla rozwoju Wielkopolski nie zidentyfikowano obszarów defaworyzowanych, dlatego analiza rozkładu przestrzennego projektów nie odnosi się do tych obszarów. Rozkład projektów wg typów projektów Obydwa projekty realizowane w ramach tego działania dotyczą tworzenia kompleksowych systemów gospodarki odpadami, w tym jeden dotyczy budowy zakładu zagospodarowania odpadów, a drugi modernizacji systemu gospodarki odpadami. W ramach tego działania ponad 11 mln euro (50 mln zł) dofinansowaniem objęto projekt Modernizacji systemu gospodarki odpadami na terenie południowej Wielkopolski oraz części powiatu Oleśnickiego, którego celem jest poprawa stanu środowiska przyrodniczego przez zwiększenie stopnia segregacji, odzysku i recyklingu odpadów komunalnych, modernizacja i rekultywacja składowisk odpadów komunalnych. Zakład Zagospodarowania Odpadów w Olszowej (gmina Kępno) o mocy przerobowej ton/rok odpadów, obejmować będzie swoim zasięgiem powiaty: kępiński (gmina: Kępno, Bralin, Baranów), ostrzeszowski (gmina Doruchów), oleśnicki (gmina: Dziadowa Kłoda, M. Syców, M. Oleśnica). Całkowita liczba osób objętych systemem wyniesie osób. W skład tego ZZO wejdą m.in. następujące instalacje: linia do doczyszczania odpadów komunalnych zebranych selektywnie, prasa do zmieszanych odpadów komunalnych, instalacja intensywnego kompostownia, instalacja do przygotowania paliwa alternatywnego. Na terenie obiektu usytuowane zostaną kontenery na odpady zebrane selektywnie, osobny plac na odpady wielkogabarytowe. W planach jest również edukacja ekologiczna ze szczególnym uwzględnieniem zwiększania wśród najmłodszych mieszkańców świadomości ekologicznej dotyczącej konieczności segregacji odpadów. Realizacja przedsięwzięcia przyczyni się do zwiększenia efektywności ekonomicznej i ekologicznej funkcjonującego systemu gospodarki odpadami. Poprzez intensyfikację działań edukacyjno informacyjnych promujących właściwe postępowanie z odpadami i kształtowanie postawy ekologicznej wzrośnie świadomość ekologiczna mieszkańców gmin z województwa wielkopolskiego i dolnośląskiego. Zostanie zrekultywowanych 7 istniejących składowisk śmieci. Zwiększy się ilość zbieranych selektywnie odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych, poprawi się jakość systemu gromadzenia i wywozu odpadów komunalnych. Celem projektu będzie również zmniejszenie i wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów komunalnych, a także zwiększenie ilości odzyskanych ze śmieci surowców wtórnych. Ich ponowne wykorzystanie pozwoli na oszczędności zasobów naturalnych. Zakończenie wszystkich prac przewidywane jest na sierpień 2014 r. Rozkład projektów wg typów przedstawia się następująco: Schemat I Projekty dotyczące tworzenia kompleksowych systemów gospodarki odpadami- 2 projekty na kwotę dofinansowania UE ,19 euro ( ,40 zł). Rozkład projektów wg rodzaju beneficjentów W ramach Działania 3.1 wsparcie zostało udzielone dwóm przedsiębiorcom/ przedsiębiorstwom. Rozkład projektów wg grup docelowych Informacje na ten temat znajdują się w p Działanie 3.2 Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku Schemat I Termomodernizacja lokalnego źródła ciepła i/lub lokalnych ciepłowniczych sieci przesyłowych Schemat II Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej, w tym system grzewczy Schemat III Budowa i przebudowa (modernizacja) lokalnych systemów zaopatrzenia w energie elektryczną (średnie napięcia), gaz oraz energię cieplną 211

212 Schemat IV Instalacja i przebudowa (modernizacja) urządzeń filtrujących gazy i urządzeń odpylających w lokalnych systemach grzewczych Na koniec 2011 r. alokacja na działanie wynosiła ,00 euro ( ,60 zł). Do końca okresu sprawozdawczego w ramach Działania 3.2 podpisano 75 umów na kwotę dofinansowania UE ,79 euro ( ,59 zł), a w samym 2011 r. 5 umów wpisujących się w Schemat II. Kontraktacja wyniosła 88%. Zakończono już realizację 17 projektów, z czego 16 dot. termomodernizacji budynków, a jeden budowy sieci ciepłowniczej. Na początku 2012 r. planowane jest przeniesienie środków w wysokości euro z Działania 3.2 do Działania 3.7. Wykres 57. Postęp finansowy w Działaniu 3.2 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13). W ramach zakontraktowanych projektów wsparciem objętych zostanie/zostaną: 6,18 km wybudowanej/przebudowanej sieci ciepłowniczej, 249 obiektów objętych termomodernizacją, 72 projekty w zakresie ochrony powietrza. Do końca roku 2011 w zakończonych projektach wsparto: 2,77 km wybudowanej/przebudowanej sieci ciepłowniczej, 44 obiekty objęte termomodernizacją, 17 projektów w zakresie ochrony powietrza. Rozkład przestrzenny projektów Najwięcej projektów wspartych w ramach Działania 3.2 skoncentrowanych jest w powiatach środkowej i południowo-wschodniej części Wielkopolski. Projekty realizowane są głównie w powiecie: m. Poznań, gnieźnieńskim i ostrowskim, ponadto w powiatach: kolskim, nowotomyskim, ostrzeszowskim, tureckim, poznańskim, m. Kalisz. Zatem obejmują swym zasięgiem głownie środkową i południowo-wschodnią część Wielkopolski. Mniejsze natężenie projektów występuje w powiatach: jarocińskim, kaliskim, krotoszyńskim, śremskim, a pojedyncze projekty realizowane są w powiatach: gostyńskim, konińskim, leszczyńskim, międzychodzkim, pleszewskim, słupeckim, wągrowieckim, wrzesińskim oraz powiecie m. Konin. 212

213 Na obszarach miejskich realizowanych jest 51 projektów, na obszarach wiejskich realizowane są 24 projekty. W dokumentach programowych WRPO oraz w dokumentach strategicznych nie zidentyfikowano obszarów defaworyzowanych, dlatego analiza rozkładu przestrzennego nie odnosi się do tych projektów. Rozkład projektów wg typów projektów Projekty realizowane w ramach Działania 3.2 w przeważającej części wspierają inwestycje związane z termomodernizacją lokalnego źródła ciepła i/lub lokalnych ciepłowniczych sieci przesyłowych, systemami grzewczymi oraz systemami zaopatrzenia w energie elektryczną, gaz i energię cieplną obiektów użyteczności publicznej. Ponad 90 % projektów dotyczy termomodernizacji budynków użyteczności publicznej, szkół, szpitali itp. Część projektów obejmuje termomodernizację wraz z inwestycjami w kolektory słoneczne, pompy ciepła czy modernizację systemów grzewczych. Łącznie 17 projektów będzie uzyskiwać energię z źródeł odnawialnych. Wśród termomodernizowanych budynków dofinansowaniem objęto projekt pt. Termomodernizacja wraz z wymianą źródła ciepła w budynkach: Ośrodków Zdrowia w Tuliszkowie i Grzymiszewie oraz Urzędu Gminy i Miasta w Tuliszkowie. W ramach projektu wykonano termomodernizację wraz z wymianą systemu grzewczego z elementami odnawialnych źródeł energii w trzech budynkach użyteczności publicznej na terenie gminy Tuliszków. W budynku Urzędu Gminy i Miasta w Tuliszkowie ocieplono: strop, stropodach, ściany i zmodernizowano instalacje c. o, w budynku Ośrodka Zdrowia w Tuliszkowie ocieplono: stropodach, strop nad piwnicą, ściany zewnętrzne, zamontowano kolektory słoneczne i wykonano centralna instalację c. w. u, wymieniono okna w sanitariatach i piwnicach budynku oraz zmodernizowano instalację c. o. W ostatnim z termomodernizowanych budynków - Ośrodku Zdrowia w Grzymiszewie ocieplono: stropodach, ściany szczytowe, ściany podłużne, zamontowano kolektory słoneczne i wykonano centralną instalację c. w. u. Dodatkowo wymieniono drzwi drewniane i okna, a także zmodernizowano instalację c. o. Rycina 21. Zmodernizowane budynki ośrodków zdrowia oraz Urzędu Gminy i Miasta Tuliszków Źródło: Rozkład projektów wg typów przedstawia się następująco: Schemat I Termomodernizacja lokalnego źródła ciepła i/lub lokalnych ciepłowniczych sieci przesyłowych -1 projekt na kwotę dofinansowania UE ,96 euro ( ,46 zł) 213

214 Schemat II Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej, w tym system grzewczy- 72 projekty na kwotę dofinansowania UE ,24 euro ( ,68 zł) Schemat III Budowa i przebudowa (modernizacja) lokalnych systemów zaopatrzenia w energię elektryczną (średnie napięcia), gaz oraz energię cieplną 2 projekty na kwotę dofinansowania ,59 euro ( ,45 zł) Rozkład projektów wg rodzaju beneficjentów Wsparcie w ramach Działania 3.2 zostało głównie skierowane do jednostek samorządu terytorialnego, mniejszą część beneficjentów stanowią zakłady opieki zdrowotnej działające w obszarze publicznej opieki zdrowotnej. Szczegółowy rozkład projektów wg rodzaju beneficjentów przedstawia się następująco: JST 57 umów, zakłady opieki zdrowotnej 8 umów, uczelnie wyższe/jednostki naukowe 5 umów, przedsiębiorcy lub przedsiębiorstwa 2 umowy, spółdzielnie lub wspólnoty mieszkaniowe, TBS 2 umowy, administracja rządowa/jednostka państwowa 1 umowa. Rozkład projektów wg grup docelowych Informacje na ten temat znajdują się w p Działanie 3.3 Wsparcie ochrony przyrody Schemat I Odbudowa zdegradowanych siedlisk nieleśnych, leśnych i wodnych oraz czynna ich ochrona Schemat II Budowa infrastruktury edukacyjnej na obszarach chronionych (w tym Natura 2000) oraz wyposażenie centrów edukacji ekologicznej Schemat III Ochrona gatunków o zagrożonych pulach genowych Schemat IV Kampanie promocyjne i informacyjne oraz imprezy masowe na poziomie ponadpowiatowym Schemat V Przejścia dla zwierząt i przepławki dla ryb Schemat VI Plany ochrony dla obszarów chronionych (w tym Natura 2000) Na koniec 2011 r. alokacja na działanie wynosiła ,00 euro ( ,62 zł). Do końca okresu sprawozdawczego w ramach Działania 3.3 podpisano 22 umowy na łączną kwotę dofinansowania UE ,05 euro ( ,77 zł). Kontraktacja wyniosła 90% i należy do jednej z najwyższych w tym priorytecie. Do końca analizowanego okresu aż 77% projektów zostało zakończonych, tj. 17. Na początku 2012 r. planowane jest przeniesienie środków w wysokości euro z Działania 3.3 do Działania

215 Wykres 58. Postęp finansowy w Działaniu 3.3 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13). Efektem wsparcia w ramach zakontraktowanych projektów będzie: przywrócenie lub zapewnienie ochrony właściwego stanu ekosystemów na powierzchni 68,66 ha, utworzenie 3 miejsc pracy. Do końca roku 2011 w zakończonych projektach wsparto: przywrócenie lub zapewnienie ochrony właściwego stanu ekosystemów na powierzchni 55,76 ha, utworzenie 1 miejsca pracy. Rozkład przestrzenny projektów Zasięg wsparcia w ramach Działania 3.3 obejmuje zasięgiem wszystkie powiaty województwa wielkopolskiego. Największa koncentracja wspartych projektów zaznacza się w powiatach: poznańskim, konińskim, kościańskim, kolskim, podobnie w powiatach: tureckim, kaliskim, gnieźnieńskim. Najmniejsza liczba projektów obejmuje powiaty: m. Kalisz, m. Konin, m. Leszno, m. Poznań, co wiąże się ze specyficzną grupą wspieranych przedsięwzięć związanych z ochroną siedlisk czy wybranych gatunków zwierząt. W ramach podpisanych w tym działaniu umów, aż 2 projekty realizowane są na terenie wszystkich powiatów w województwie: Kampania promocyjnoinformacyjna: Moja Natura 2000, propagująca ochronę przyrody na terenie województwa Wielkopolskiego oraz Ecodriving bezpiecznego Poznania - program dla Wielkopolan jak chronić środowisko, poprawiać bezpieczeństwo i ekonomię jazdy samochodem. Projekty realizowane są zarówno na obszarach wiejskich (13 projektów) jak i miejskich (9 projektów). W dokumentach programowych WRPO oraz dokumentach strategicznych dla rozwoju Wielkopolski nie zidentyfikowano obszarów de faworyzowanych, dlatego analiza rozkładu przestrzennego projektów nie odnosi się do tych obszarów. Rozkład projektów wg typów projektów Projekty znajdujące wsparcie w ramach Działania 3.3 związane są w szczególności z odbudową zdegradowanych siedlisk nieleśnych, leśnych, wodnych oraz czynną ich ochroną. Ponadto wspierane są projekty związane z budową infrastruktury edukacyjnej na obszarach chronionych oraz wyposażeniem centrów edukacji ekologicznej, projekty dofinansowujące kampanie promocyjne i informacyjne oraz imprezy masowe na poziomie ponadpowiatowym. 215

216 Najwięcej projektów wpisuje się w schemat dotyczący budowy infrastruktury edukacyjnej na obszarach chronionych oraz wyposażenia centrów edukacji ekologicznej. Znalazł się w tej grupie projekt pn. Infrastruktura i wyposażenie ośrodka edukacyjnego Centrum Zarządzania Łęgami w Czeszewie. Ośrodek ten położony jest przy Żerkowsko-Czeszewskim Parku Krajobrazowym, zachodniej części obszaru chronionego Natura 2000 Dolina Środkowej Warty oraz w bezpośrednim sąsiedztwie rezerwatu Czeszewski Las. W wyniku realizacji projektu na terenie ośrodka powstała instalacja Rzeka - przestrzenny model koryta rzeki zbudowany z materiałów naturalnych (ziemi, kamieni, drewna), służący interaktywnemu nauczaniu. Jako cel założono upowszechnianie doświadczenia w zakresie czynnej ochrony siedlisk łęgowych. Dodatkowym celem jaki przyświecał realizacji projektu Rzeki, było umożliwienie jej równego dostępu wszystkim młodym uczestnikom i prowadzenie aktywnej edukacji bez barier, czyli skierowanej również do dzieci niewidomych i poruszających się na wózkach inwalidzkich. Rycina 22. Projekt instalacji Rzeka Źródło: Konstrukcja instalacji umożliwia uczestnictwo w zabawie, której towarzyszyć będą: wrażenia akustyczne (pluski, szum morza, kapanie wody, zgiełk zainscenizowanej aglomeracji miejskiej), wizualne (światła, ruchome elementy przestrzeni puzzle czy model oczyszczalni ścieków, płynące strugi wody, wyrastające rośliny) i oczywiście bodźce dotykowe (elementy zadań, zabawy dla uczestników tj. puzzle i inne elementy konstrukcji przedstawiające kolejne elementy instalacji). Uczestnicy zabaw dowiadują się jak ważna w życiu człowieka jest woda. Rycina 23. Ośrodek edukacyjny Centrum Zarządzania Łęgami. 216

217 Źródło: W ramach modernizacji ośrodka zakupiono również prezentację multimedialną Dziuplaki oraz zestaw kamer do obserwacji życia zwierząt w dziuplach i gniazdach, znajdujących się na terenie ośrodka i w jego pobliżu. Rozkład projektów wg typów przedstawia się następująco: Działanie 3.3 (bez schematu) 11 projektów na kwotę dofinansowania UE ,18 euro ( ,22 zł) Schemat I Odbudowa zdegradowanych siedlisk nieleśnych, leśnych, leśnych i wodnych oraz czynna ich ochrona 1 projekt na kwotę dofinansowania UE ,82 euro ( ,39 zł) Schemat II Budowa infrastruktury edukacyjnej na obszarach chronionych (w tym Natura 2000) oraz wyposażenie centrów edukacji ekologicznej 5 projektów na kwotę dofinansowania UE ,88 euro ( ,80 zł) Schemat IV Kampanie promocyjne i informacyjne oraz imprezy masowe na poziomie ponadpowiatowym 5 projektów na kwotę dofinansowania UE ,17 euro ( ,36 zł). Rozkład projektów wg typów beneficjentów Największą liczbę beneficjentów w ramach tego działania stanowiły jednostki samorządu terytorialnego. Mniejsza grupę stanowiły jednostki organizacyjne. Szczegółowy rozkład projektów wg rodzaju beneficjentów przedstawia się następująco: jednostki samorządu terytorialnego 15 umów, PGL Lasy Państwowe lub jednostka organizacyjna 5 umów, przedsiębiorcy lub przedsiębiorstwa 1 umowa, NGO 1 umowa. Rozkład projektów wg grup docelowych Informacje na ten temat znajdują się w p Działanie 3.4 Gospodarka wodno-ściekowa Schemat I Budowa systemów kanalizacji zbiorczej Schemat II Budowa, rozbudowa, przebudowa (modernizacja) oczyszczalni ścieków komunalnych Schemat III Budowa systemów kanalizacji zbiorczej wraz z budową, rozbudową, przebudową (modernizacją) oczyszczalni ścieków komunalnych Na koniec 2011 r. alokacja na działanie wynosiła ,00 euro ( ,20 zł). Do końca okresu sprawozdawczego w ramach Działania 3.4 podpisano 36 umów na łączną kwotą dofinansowania UE ,82 euro ( ,67 zł). Natomiast w 2011 r. została zawarta jedna umowa, na inwestycje dotyczącą projektu kluczowego. Kontraktacja wyniosła 81% i należy do jednej z najniższych w tym priorytecie. Do końca roku 6 z realizowanych w ramach WRPO 217

218 projektów zostało zakończonych, z czego 4 dot. budowy kanalizacji sanitarnej, 1 oczyszczalni ścieków i 1 ochrony wód zlewni rzeki Noteć. Pod koniec I kwartału 2012 r. zostanie ogłoszony kolejny konkurs w ramach Działania 3.4, którego rozstrzygnięcie przewidziane jest na czerwiec 2012 r. Pula środków przewidzianych do rozdysponowania w ramach konkursu wynosi blisko 11 mln euro (50 mln zł). Wykres 59. Postęp finansowy w Działaniu 3.4 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13). Efektem wsparcia w ramach zakontraktowanych projektów będzie: 544,3 km wybudowanej sieci kanalizacji sanitarnej, 7 km wybudowanej sieci wodociągowej, 35 projektów w zakresie racjonalizacji gospodarki wodno-ściekowej, 10 przebudowanych oczyszczalni ścieków, 4 wybudowane oczyszczalnie ścieków, utworzenie 32 miejsc pracy. Do końca roku 2011 w zakończonych projektach wsparto: 50,64 km sieci kanalizacji sanitarnej, 6 projektów w zakresie racjonalizacji gospodarki wodno-ściekowej, 2 przebudowane oczyszczalnie ścieków. Projekty kluczowe W ramach Działania 3.4 realizowane są 2 projekty kluczowe: Projekt pt. Ochrona wód zlewni rzeki Noteć realizowany przez Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Nadnoteckich (gm. Białośliwie, Czarnków, Krajenka, Lubasz, Miasteczko Krajeńskie, Szamocin, Ujście, Wyrzysk). Do końca roku w ramach projektu podpisanych zostało 8 umów o dofinansowanie na kwotę całkowitą równą ,18 euro ( ,11 zł), w tym dofinansowanie UE ,52 euro ( ,15 zł). Zakończenie inwestycji planowane jest na II połowę 2013 r. Przedsięwzięcia realizowane są w obrębie dwóch schematów I oraz III, poziom ich realizacji zaznacza się następująco: Schemat I Budowa systemów kanalizacji zbiorczej: 218

219 a. Aglomeracja Lubasz Data zawarcia umowy r. Data podpisania aneksu nr r. Ogłoszone przetargi: r. na budowę kanalizacji sanitarnej Wyłonieni wykonawcy: PI B INFRA Sp. z o.o. Gorzów Wlkp. Zaawansowanie rzeczowej realizacji: 41 % b. Aglomeracja Wyrzysk Data zawarcia umowy r. Data podpisania aneksu nr r. Ogłoszone przetargi: r. Wyłonieni wykonawcy: ZRI-H POL-GAR Polus i Garnetz Sp. j. Wągrowiec Zaawansowanie rzeczowej realizacji: 55% c. Aglomeracja Białośliwie Data zawarcia umowy r. Ogłoszone przetargi: r. na budowę kanalizacji sanitarnej Wyłonieni wykonawcy: PRMiOŚ EKOMEL Sp. z o.o. Chojnice Zaawansowanie rzeczowej realizacji: 54% d. Aglomeracja Ujście Data zawarcia umowy r. Data podpisania aneksu nr r. Ogłoszone przetargi: r. (unieważniony z uwagi na podjęcie decyzji o zmianie zakresu projektu), r. na budowę kanalizacji sanitarnej Wyłonieni wykonawcy: EKOBET Sp. z o.o. Złocieniec Zaawansowanie rzeczowej realizacji: 60% e. Aglomeracja Krajenka Data zawarcia umowy: r. Data podpisania aneksu nr r. Ogłoszone przetargi: r. na budowę kanalizacji sanitarnej Wyłonieni wykonawcy: Konsorcjum WIMAR Sp. z o.o. Koronowo i WPP-U ALFA Sp. z o.o. Bydgoszcz. Zaawansowanie rzeczowej realizacji: 33%. Schemat III Budowa systemów kanalizacji zbiorczej wraz z budową, rozbudowa, przebudową (modernizacją) oczyszczalni ścieków komunalnych: a. Aglomeracja Brzeźno Data zawarcia umowy r. Ogłoszone przetargi: r. na budowę oczyszczalni ścieków r. na budowę kanalizacji sanitarnej r. na budowę kanalizacji sanitarnej r. na budowę kanalizacji sanitarnej Wyłonieni wykonawcy: ZOŚ Krystyna Mitura Poznań budowa oczyszczalni ścieków, ZUMiK DRENBUD Poznań budowa kanalizacji sanitarnej, DROGBUD Radosław Drozdowicz Wieliczka budowa kanalizacji sanitarnej, EKO-BET Sp. z o.o. Złocieniec. Zaawansowanie rzeczowej realizacji: -kanalizacja 20% -oczyszczalnia 100% b. Aglomeracja Szamocin Data zawarcia umowy r. Data podpisania aneksu nr r., nr r. Postęp prac w okresie sprawozdawczym: r. przeprowadzono czwarty odbiór robót budowlanych, w ramach którego odebrano część rurociągów, przykanaliki, roboty ziemne i betonowe na oczyszczalni ścieków (II część) r. przeprowadzono piaty odbiór robót budowlanych, w ramach, którego odebrano część rurociągów i przykanaliki. 219

220 r. końcowy odbiór robót budowlanych. Odebrano przepompownie - roboty wyposażeniowe, technologiczne oraz węzeł oczyszczania mechanicznego- roboty elektryczne, wyposażenie technologiczne. Z końcem lipca 2011 roku zakończono w Szamocinie realizację projektu. Efektem realizacji jest kolektor sanitarny zlokalizowany w północnej części miasta, cztery przepompownie ścieków, sieć kanalizacji grawitacyjnej i tłocznej. W czwartym kwartale złożono wniosek o płatność końcową, który został zatwierdzony 25 listopada 2011 r. Zaawansowanie rzeczowej realizacji: 100% c. Aglomeracja Miasteczko Krajeńskie Data zawarcia umowy r. Data podpisania aneksu nr r., nr r. Ogłoszone przetargi: r. budowa kanalizacji sanitarnej, r. budowa oczyszczalni ścieków Wyłonieni wykonawcy: Maciej i Wiesław Gramowscy ATA-TECHNIK Sp. j. Budzyń (budowa kanalizacji sanitarnej), PP U PRO-MET H. Kobusiński i Wspólnicy Sp. j. Koźmin Wielkopolski (budowa oczyszczalni ścieków) Zaawansowanie rzeczowej realizacji: - kanalizacja 40% - oczyszczalnia 60%. Projekt pt. Budowa kanalizacji w miejscowości Wieleń wraz z modernizacją i rozbudową oczyszczalni ścieków przy ul. Jaryńskiej w Wieleniu realizowany przez Gminę Wieleń. Umowa zawarta została w dniu 17 września 2010 r., natomiast 6 czerwca 2011 r. został podpisany aneks nr 1 do umowy o dofinansowanie, w którym zmniejszono wartość projektu, a tym samym dofinansowanie UE. Całkowita wartość projektu wynosi ,55 euro ( ,10 zł), w tym dofinansowanie UE ,83 euro ( ,89 zł). Projekt realizowany jest w ramach Schematu III Budowa systemów kanalizacji zbiorczej wraz z budową, rozbudową, przebudową (modernizacją) oczyszczalni ścieków komunalnych. Do końca okresu sprawozdawczego zmodernizowano i rozbudowano oczyszczalnię ścieków przy ul. Jaryńskiej w Wieleniu. Zlikwidowana została oczyszczalnia przy ul. Międzyleskiej, a ścieki z prawobrzeżnej części miasta dostarczane są kolektorem tłocznym do zmodernizowanej oczyszczalni przy ul. Jaryńskiej. W trakcie realizacji są prace związane z budową kanalizacji sanitarnej i deszczowej wraz z przepompowniami ścieków w obrębie kilku ulic, w tym w ciągu drogi wojewódzkiej przy ul. Drawskiej. Zaawansowanie rzeczowej realizacji: - roboty budowlane kanalizacja- 32% - budowa oczyszczalni ścieków- 100% Zakończenie inwestycji planowane jest na 2014 r. Rozkład przestrzenny projektów Największą koncentracją projektów w ramach Działania 3.4 cechują się powiaty: pilski, nowotomyski, czarnkowsko-trzcianecki. Charakter inwestycji realizowanych ramach działania przyczynia się do tego, że w wielu powiatach w województwie realizowany jest chociaż jeden projekt. Większość realizowanych projektów, bo aż 29 obejmuje obszary wiejskie, natomiast na obszarach miejskich realizowanych jest 7 projektów. W dokumentach programowych WRPO oraz dokumentach strategicznych dla rozwoju Wielkopolski nie zidentyfikowano obszarów defaworyzowanych, dlatego analiza rozkładu przestrzennego projektów nie odnosi się do tych obszarów. Rozkład projektów wg typów projektów Pod względem liczby najwięcej realizowanych projektów dotyczy budowy systemów kanalizacji zbiorczej, mniejsza ilość projektów dotyczy budowy/rozbudowy/przebudowy oczyszczalni ścieków komunalnych oraz budowy systemów kanalizacji zbiorczej wraz z budową/rozbudową oczyszczalni ścieków komunalnych. 220

221 Wśród realizowanych projektów znalazła się inwestycja Gminy Miejska Górka pn. Budowa sieci kanalizacji sanitarnej w mieście Górka i wsi Karolinki. Przedmiotem projektu jest budowa sieci kanalizacji sanitarnej dla miejscowości Miejska Górka i Karolinki o łącznej długości 22,973 km. Kanalizacja sanitarna, która powstanie w ramach projektu będzie systemem kanalizacji grawitacyjnej oraz ciśnieniowej. Powstanie także 754 przyłączy kanalizacyjnych oraz 6 przepompowni ścieków (3 z nich już powstały). Koniec prac przewidywany jest na koniec czerwca 2012 r. Rycina 24. Górce. Prace budowlane prowadzone na ulicach Krasickiego i Paderewskiego w Miejskiej Źródło: Rozkład projektów wg typów przedstawia się następująco: Schemat I Budowa systemów kanalizacji zbiorczej 22 projekty na kwotę dofinansowania UE ,28 euro ( ,66 zł), Schemat II Budowa, rozbudowa, przebudowa (modernizacja) oczyszczalni ścieków komunalnych 2 projekty na kwotę dofinansowania UE ,53 euro ( ,53 zł), Schemat III Budowa systemów kanalizacji zbiorczej wraz z budową, rozbudową, przebudową (modernizacją) oczyszczalni ścieków komunalnych 12 projektów na kwotę dofinansowania UE ,02 euro ( ,48 zł). Rozkład projektów wg typów beneficjentów Wsparcie finansowe przeznaczone na Działanie 3.4 trafiło przede wszystkim do jednostek samorządu terytorialnego (gmin). Szczegółowe informacje nt. liczby poszczególnych projektów wg rodzajów beneficjentów zamieszczono poniżej: jednostki samorządu terytorialnego 35 umów, przedsiębiorcy lub przedsiębiorstwa 1 umowa. Rozkład projektów wg grup docelowych Informacje na ten temat znajdują się w p Działanie 3.5 Wzmocnienie ochrony przeciwpowodziowej zagrożonych obszarów oraz zwiększenie retencji na terenie województwa Schemat I Regulacja cieków wodnych, Schemat II Tworzenie polderów oraz odtwarzanie naturalnych terenów zalewowych, Schemat III Przebudowa (modernizacja) i budowa małych zbiorników wielozadaniowych (o pojemności od 250 tys.m 3 do 10 mln.m 3, Schemat IV Przebudowa (modernizacja) i budowa wałów przeciwpowodziowych, Schemat V Przebudowa (modernizacja) i budowa budowli piętrzących. Na koniec 2011 r. alokacja na działanie wynosiła ,00 euro ( ,99 zł). 221

222 Do końca okresu sprawozdawczego w ramach Działania 3.5 podpisano 3 umowy na łączną kwotą dofinansowania UE ,55 euro ( ,86 zł). Kontraktacja wyniosła 78% i jest najniższa w tym priorytecie. Do końca okresu sprawozdawczego w ramach działania nie został zakończony żaden projekt. Na początku 2012 r. planowane jest przeniesienie środków w wysokości euro z Działania 3.5 do Działania 3.7, stąd nie ma zagrożenia, iż wolne środki zostaną nie wykorzystane w ramach działania. Wykres 60. Postęp finansowy w Działaniu 3.5 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13). W ramach zakontraktowanych projektów wsparciem objętych zostanie: 10 wybudowanych/wyremontowanych lub przebudowanych obiektów ochrony przeciwpowodziowej. Ponadto pojemność zretencjonowanej wody wyniesie m 3. Projekty kluczowe W ramach działania realizowany jest projekt kluczowy pn. Modernizacja Kanału Ślesińskiego w km 0,00-32,00 poprzez remont śluz w Koszewie, Gawronach, Pątnowie i Morzysławiu oraz roboty pogłęb. udrożnieniowe (Schemat V Przebudowa (modernizacja) i budowa budowli piętrzących). Dnia 27 września 2011 r. podpisano pierwszy aneks, który zmniejszył całkowitą wartość projektu na ,67 euro ( ,38zł), zaś wartość dofinansowania UE na ,31 euro ( ,77 zł). W dniu 25 lutego 2011 r. ogłoszony został przetarg w ramach którego wyłoniony został wykonawca: MELBUD SA Grudziądz. Projekt przebudowy Kanału Ślesińskiego przewiduje kapitalny remont budowli hydrotechnicznych z nim powiązanych, m. in. śluz w Koszewie, Gawronach, Pątnowie i Morzysławiu, jazu w Gawronach i wrót przeciwpowodziowych w Morzysławiu oraz budowę pompowni i wykonanie robót pogłębieniowych. Kanał Ślesiński łączący Wartę z Gopłem stanowi drogę żeglowną II klasy, jest dostępny dla barek o nośności do 600 ton. Obecnie w znikomym stopniu jest wykorzystywany do transportu towarów, jedynie w sezonie letnim staje się coraz bardziej atrakcyjnym szlakiem turystycznym. Walory rekreacyjne kanału podnosi pozwolenie na poruszanie się po nim łodziami motorowymi. Zakończenie realizacji projektu planowane jest na koniec 2013 r. Zaawansowanie rzeczowej realizacji: 20% Projekt kluczowy jest komplementarny z innym projektem realizowanym w ramach WRPO a także z innym regionalnym programem operacyjnym z RPO Kujawsko-Pomorskiego w zakresie turystyki, co zostało przedstawione w przykładzie nr 38 w załączniku IX. 222

223 Rozkład przestrzenny projektów Projekty realizowane w ramach Działania 3.5 usytuowane są w powiatach: konińskim, m. Konin, krotoszyńskim, rawickim. Projekty realizowane są zarówno na obszarach wiejskich (2 projekty), jak i miejskich (1 projekt). W dokumentach programowych WRPO oraz dokumentach strategicznych dla rozwoju Wielkopolski nie zidentyfikowano obszarów de faworyzowanych, dlatego analiza rozkładu przestrzennego projektów nie odnosi się do tych obszarów. Rozkład projektów wg typów projektów Projekty, na które podpisano umowy dotyczyły regulacji rzeki i budowy polderów zalewowych, budowy zbiornika wodnego oraz remontu śluz. W ramach podpisanych umów dofinansowaniem wsparto m.in. projekt pn. Regulacja rzeki (cieku) Jawnik i budowa polderów zalewowych na terenie gminy Krotoszyn, mający na celu zapewnienie ochrony przeciwpowodziowej dla miasta Krotoszyna poprzez regulacje cieku Jawnik i jego dopływy, zwiększenie pojemności przeciwpowodziowej dzięki utworzeniu polderów zalewowych zwanych suchymi zbiornikami deszczowymi oraz przebudowę Jeziora Odrzykowskiego. W okresie sprawozdawczym ogłoszono przetarg, w wyniku którego wyłoniono wykonawcę firmę MAPOPROJEKT Firma Geodezyjna i Wielobranżowa s.c. DŻUGAJOWIE z Bełchatowa, z którym 10 października 2011 r. Burmistrz Krotoszyna podpisał umowę. Uroczysta inauguracja projektu miała miejsce 14 listopada 2011 r. Już pod koniec roku dokonano pierwszego odbioru robót budowlanych ścianki szczelnej oddzielającej ciek Jawnik od rekultywowanego wysypiska śmieci wykonanej z grodzi PCV. Zakończenie realizacji projektu planowane jest na 2013 r. Rozkład projektów wg typów przedstawia się następująco: Schemat I Regulacja cieków wodnych 1 projekt na kwotę dofinansowania UE ,84 euro ( ,41 zł) Schemat III Przebudowa (modernizacja) i budowa małych zbiorników wielozadaniowych (o pojemności od 250 tys. m 3 do 10 mln m 3 ) 1 projekt na kwotę dofinansowania UE ,39 euro ( ,68 zł) Schemat V Przebudowa (modernizacja) i budowa budowli piętrzących 1 projekt na kwotę dofinansowania UE ,31 euro ( ,77 zł) Rozkład projektów wg rodzaju beneficjentów W ramach Działania 3.5 wsparcie zostało udzielone jednostkom samorządu terytorialnego oraz administracji rządowej. Szczegółowe informacje nt. liczby poszczególnych projektów wg rodzaju beneficjentów zamieszczono poniżej: jednostki samorządu terytorialnego 2 umowy, administracja rządowa 1 umowa. Rozkład projektów wg grup docelowych Informacje na ten temat znajdują się w p Działanie 3.6 Poprawa bezpieczeństwa środowiskowego i ekologicznego Schemat I Opracowywanie baz danych dotyczących zanieczyszczania lasów, jakości gleb, wód i powietrza Schemat II Budowa systemów pomiarów zanieczyszczeń w miastach oraz systemy informowania mieszkańców o poziomie zanieczyszczeń Schemat III Budowanie i doskonalenie stanowisk do analizowania i prognozowania zagrożeń naturalnych i awarii technologicznych (w tym zakup sprzętu specjalistycznego). Wsparcie techniczne krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego Schemat IV Wsparcie lokalnego monitoringu środowiska w aspekcie zanieczyszczeń Schemat V Utworzenie stacji kontrolnych i ostrzegawczych w zakresie jakości wód, tworzenie map, terenów zalewowych, tworzenie monitoringu środowiska, w tym reagowania na zagrożenia Na koniec 2011 r. alokacja na działanie wynosiła ,00 euro ( ,62 zł). 223

224 Do końca okresu sprawozdawczego w ramach Działania 3.6 podpisano 20 umów na łączną kwotą dofinansowania UE ,78 euro ( ,56 zł). Kontraktacja wyniosła 89%. Do końca roku zakończono 15 z realizowanych projektów, z czego w 2011 r. aż 12 inwestycji. Pozostałe środki zostaną przeniesione w ramach relokacji planowanej na początku 2012 r euro na rzecz Działania 3.7. Wykres 61. Postęp finansowy w Działaniu 3.6 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13). W ramach zakontraktowanych projektów wsparciem objętych zostanie: 61 nowych stanowisk pomiarowych i innych narzędzi w zakresie monitoringu środowiska, 8 stanowisk do analizowania i prognozowania zagrożeń, 31 nowych wozów pożarniczych wyposażonych w sprzęt do prowadzenia akcji ratowniczych i usuwania skutków katastrof. Do końca roku 2011 w zakończonych projektach wsparto: 52 nowe stanowiska pomiarowe i inne narzędzia w zakresie monitoringu środowiska, 1 stanowisko do analizowania i prognozowania zagrożeń, zakup 15 nowych wozów pożarniczych wyposażonych w sprzęt do prowadzenia akcji ratowniczych i usuwania skutków katastrof. Projekty kluczowe W ramach Działania 3.6 realizowany jest 1 projekt kluczowy pn. Rozbudowa zintegrowanego systemu bezpieczeństwa środowiskowego i ekologicznego województwa wielkopolskiego, którego beneficjentem jest Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej w Poznaniu. Projekt realizowany jest w ramach Schematu III Budowa i doskonalenie stanowisk do analizowania i prognozowania zagrożeń naturalnych i awarii technologicznych (w tym budowa i rozbudowa obiektów, dostarczenie połączeń szerokopasmowych oraz zakup sprzętu specjalistycznego). Wsparcie techniczne krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego. Całkowita wartość projektu wynosi ,68 euro ( ,00 zł), w tym dofinansowanie UE ,74 euro ( ,00 zł). Projekt kluczowy zakłada 5 priorytetowych działań, na które przeznaczone zostanie dofinansowanie: 224

225 Zbudowanych zostanie 6 stanowisk o poszerzonej funkcjonalności do analizowania i prognozowania zagrożeń oraz kierowania działaniami ratowniczymi w pięciu lokalizacjach (Kalisz, Konin, Leszno, Piła, Poznań 2 stanowiska), Utworzona będzie Wojewódzka Sieć Teleinformatyczna, która zapewni szerokopasmowe połączenie pomiędzy jednostkami PSP w Wielkopolsce, Zakupiony zostanie specjalistyczny sprzęt ratowniczy, Ratownicy przejdą specjalistyczne szkolenia (w ramach cross - financingu), Przeprowadzona będzie nowatorska promocja, w ramach której m.in. bezpośrednio do domów Wielkopolan będą dostarczane informacje o przedsięwzięciach projektowych umieszczone na czujkach dymu i tlenku węgla. W okresie sprawozdawczym ogłoszono następujące przetargi, dla których wyłoniono wymienionych wykonawców: r. na budowę sieci teleinformatycznej - INEA SA Poznań r. na budowę stanowisk - Henryk Begier i Synowie Sp.j. Suchy Las, PB Walczak Sp.j. Kalisz, ZR-B Danbud Kleczew, PRB Partner Sp. z o.o. Leszno r. na budowę stanowisk - PP-B Hydrolog Wałcz - a także trzy przetargi na zakup sprzętu. Dnia 14 grudnia 2011 r. wmurowano akt erekcyjny pod budowę Stanowiska do Analizowania i Prognozowania Zagrożeń Komendy Miejskiej PSP w Poznaniu. Uroczystość ta była oficjalnym rozpoczęciem projektu. Na koniec roku sprawozdawczego zaawansowanie realizacji robót było na poziomie 23%. Natomiast inwestycja ma zostać zakończona w 2013 r. Rozkład przestrzenny projektów Szczególną koncentracją projektów wspartych w tym działaniu wyróżnia się powiat poznański oraz powiaty: m. Poznań i m. Leszno. Sporo projektów realizowanych jest też w powiecie pilskim oraz m. Kalisz. Po jednym projekcie realizują powiaty: czarnkowsko-trzcianecki, gnieźnieński, jarociński, kościański, nowotomyski, pleszewski, słupecki, średzki, turecki, wągrowiecki, wolsztyński, wrzesiński, złotowski. Należy wspomnieć, że 4 spośród projektów realizowane są na terenie kilku powiatów: Wzmocnienie zintegrowanego chemiczno-ekologicznego systemu bezpieczeństwa woj. wielkopolskiego przez zakup specjalistycznego sprzętu-etap II, Budowa systemu monitorowania zagrożeń środowiskowych i transportowych na odcinku wielkopolskiej autostrady A2 w oparciu o łączność radiową Policji, Poprawa bezpieczeństwa środowiskowego i ekologicznego na obszarze woj. wielkopolskiego poprzez zakup samochodów dla OSP w ramach KSRG etap I i II, Rozbudowa zintegrowanego systemu bezpieczeństwa środowiskowego i ekologicznego woj. wielkopolskiego. Realizacja projektów pod względem obszaru realizacji rozłożyła się dość równomiernie, 11 projektów realizowanych jest na terenach miejskich, natomiast 9 na obszarach wiejskich. W dokumentach programowych WRPO oraz dokumentach strategicznych dla rozwoju Wielkopolski nie zidentyfikowano obszarów defaworyzowanych, dlatego analiza rozkładu przestrzennego projektów nie odnosi się do tych obszarów. Rozkład projektów wg typów projektów Największa ilość środków w tym działaniu przeznaczona została na budowę i doskonalenie stanowisk do analizowania i prognozowania zagrożeń naturalnych i awarii technologicznych (w tym zakup sprzętu specjalistycznego: samochody ratowniczo-gaśnicze, rozpoznawczo-ratownicze oraz sprzętu chemiczno-ekologicznego). Znaczne środki finansowe przeznaczono również na rozbudowę zintegrowanego systemu bezpieczeństwa środowiskowego i ekologicznego, budowę systemu monitorowania zagrożeń środowiskowych i transportowych na odcinku wielkopolskiej autostrady A2 w oparciu o łączność radową Policji. Realizowane projekty docelowo mają przeciwdziałać i usuwać skutki klęsk, katastrof, pożarów oraz ograniczyć negatywny wpływ człowieka na środowisko. Projekt pn. Wzmocnienie zintegrowanego chemiczno-ekologicznego systemu bezpieczeństwa województwa wielkopolskiego poprzez zakup specjalistycznego sprzętu zakładał poprawę życia i zdrowia mieszkańców województwa oraz stanu środowiska poprzez wzrost skuteczności ochrony środowiskowej i ekologicznej obszaru. Celem bezpośrednim projektu była poprawa efektywności systemu informacji o środowisku i zagrożeniach ekologicznych poprzez doskonalenie stanowisk do analizowania, prognozowania i unieszkodliwiania zagrożeń naturalnych i awarii 225

226 technologicznych dzięki zakupowi nowoczesnego sprzętu specjalistycznego. Projekt był przedsięwzięciem partnerskim Komendy Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej w Poznaniu oraz Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Poznaniu. W ramach projektu doposażone zostały jednostki odpowiedzialne za bezpieczeństwo chemiczno-ekologiczne województwa wielkopolskiego. Zakupiono następujący sprzęt: Samochód ratownictwa chemiczno ekologicznego wraz ze specjalistycznym wyposażeniem dla Komendy Wojewódzkiej PSP w Poznaniu, w zależności od potrzeb samochód będzie wykorzystywany do działań na terenie całego województwa Mobilne laboratoria do badania skażeń środowiska (o charakterze chemicznym, biologicznym, ekologicznym oraz radiacyjnym) oraz specjalistyczny laboratoryjny sprzęt analityczny do diagnozowania stanu środowiska - dla Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Poznaniu. Dodatkowo projekt zakładał przeprowadzenie cyklu specjalistycznych szkoleń dla strażaków z województwa wielkopolskiego (więcej informacji nt. szkoleń przeprowadzonych w ramach crossfinancingu zostało przedstawionych w pkt ). Rycina 25. Samochód ratownictwa chemiczno-ekologicznego. Źródło: Rozkład projektów wg typów przedstawia się następująco: Działanie 3.6 (bez schematu) 13 projektów na kwotę dofinansowania UE ,37 euro ( ,08 zł) Schemat I Opracowywanie baz danych dotyczących zanieczyszczenia lasów, jakości gleb, wód i powietrza 1 projekt na kwotę dofinansowania UE ,98 euro (89 046,00 zł) Schemat III Budowanie i doskonalenie stanowisk do analizowania i prognozowania zagrożeń naturalnych i awarii technologicznych (w tym zakup sprzętu specjalistycznego) 6 projektów na kwotę dofinansowania UE ,43 euro ( ,48 zł) Rozkład projektów wg typów beneficjentów W ramach Działania 3.6 wsparcie udzielono przede wszystkim administracji rządowej. Niewiele mniejszą grupę beneficjentów stanowią jednostki samorządu terytorialnego. Szczegółowe informacje nt. liczby poszczególnych projektów wg rodzajów beneficjentów zamieszczono poniżej: administracja rządowa 10 umów, jednostki samorządu terytorialnego 8 umów, NGO 2 umowy. Rozkład projektów wg grup docelowych Informacje na ten temat znajdują się w p

227 Działanie 3.7 Zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii Schemat I Budowa i rozbudowa elektrowni wiatrowej z instalacją do przesyłu energii Schemat II Budowa i rozbudowa kolektorów słonecznych i ogniw fotowoltaicznych z instalacja do przesyłu energii Schemat III Budowa i rozbudowa urządzeń grzewczych opalanych biomasą z instalacją do przesyłu energii Schemat IV Budowa i rozbudowa elektrowni wodnych o mocy do 10 MW z instalacją do przesyłu energii Schemat V Budowa i rozbudowa urządzeń grzewczych zasilanych energią geotermiczną z instalacja do przesyłu energii Schemat VI Budowa i rozbudowa urządzeń do produkcji energii i instalacji do przesyłu energii w oparciu o inne typy odnawialnych źródeł energii Schemat VII Budowa i rozbudowa urządzeń i instalacji do produkcji i przesyłu energii elektrycznej i cieplnej w skojarzeniu (kogeneracja) wykorzystujących OZE Na koniec 2011 r. alokacja na działanie wynosiła ,00 euro ( ,91 zł). Do końca okresu sprawozdawczego w ramach Działania 3.7 podpisano 8 umów na łączną kwotą dofinansowania UE ,75 euro ( ,86 zł). Kontraktacja wyniosła 95% i była najwyższa w Priorytecie III. Do końca roku zakończono 1 projekt, który dot. stworzenia układu kogeneracyjnego. Na początku 2012 r. planowane jest przeprowadzenie relokacji. Łączne środki w wysokości euro zostaną przeniesione z Działań 3.1, 3.2, 3.3, 3.5, 3.6. do Działania 3.7. Ponadto w I kwartale 2012 r. ogłoszony zostanie konkurs w ramach schematu III oraz V, a także zostanie podpisana umowa na projekt z listy rezerwowej. Wykres 62. Postęp finansowy w Działaniu 3.7 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13). W ramach zakontraktowanych projektów wsparciem objętych zostanie: 80 jednostek wytwarzania energii cieplnej przy wykorzystaniu energii promieniowania słonecznego, 6 jednostek wytwarzania energii elektrycznej z wiatru, 1 wybudowana jednostka wytwarzania energii cieplnej z biomasy i biogazu, 1 wybudowana jednostka wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej z biomasy i biogazu, 48 wybudowanych jednostek wytwarzania energii cieplnej z energii geotermicznej, 1 wybudowana jednostka wytwarzania energii elektrycznej z energii wodnej, 227

228 utworzenie 7,5 miejsc pracy (etatów). Do końca roku 2011 w zakończonych projektach wsparto: 1 wybudowaną jednostkę wytwarzania energii cieplnej z biomasy i biogazu, utworzenie 1 miejsca pracy. Rozkład przestrzenny projektów Największe wsparcie finansowe udzielone w ramach Działania 3.7 zostało udzielone powiatom północno-wschodniej oraz południowo-wschodniej Wielkopolski. Realizacja w projektów dot. budowy wiatraków w powiecie słupeckim, ostrzeszowskim, wrzesińskim związana jest z korzystnymi warunkami do produkcji energii z wiatru. Z kolei lokalizacja w Poznaniu projektu dot. budowy systemu grzewczego zasilanego energią geotermalną, także uwarunkowana jest odpowiednimi warunkami środowiskowymi. Podobnie jak wykorzystanie wody na rzece Gwda w powiecie złotowskim. Pozostałe projekty z Działania 3.7 zlokalizowane są w powiecie kolskim, ostrowskim, poznańskim. Projekty realizowane są w szczególności na obszarach wiejskim (6 projektów) oraz na obszarach miejskim (2 projekty). W dokumentach programowych WRPO oraz dokumentach strategicznych dla rozwoju Wielkopolski nie zidentyfikowano obszarów defaworyzowanych, dlatego analiza rozkładu przestrzennego projektów nie odnosi się do tych obszarów. Rozkład projektów wg typów projektów Projekty, które uzyskały wsparcie w ramach Działania 3.7, dotyczą głównie budowy i rozbudowy: elektrowni wiatrowych (w Graboszewie, Tokarzewie i na terenie gminy Września), kolektorów słonecznych i ogniw fotowoltaicznych, urządzeń grzewczych opalanych biomasą, elektrowni wodnych o mocy do 10 MW, urządzeń grzewczych zasilanych energią geotermiczną, urządzeń i instalacji do produkcji i przesyłu energii elektrycznej i cieplnej w skojarzeniu (kogeneracja) wykorzystujących OZE. W roku sprawozdawczym zakończył się jeden projekt pn. Zabudowa układu kogeneracyjnego w Oczyszczalni Ścieków w Rąbczynie, którego beneficjentem była firma WODKAN Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Spółka Akcyjna z Ostrowa Wielkopolskiego. Dzięki zakończonemu przedsięwzięciu zbudowano układ kogeneracyjny, który produkując w skojarzeniu energię cieplną i elektryczną na bazie energii chemicznej zawartej w biogazie, a powstającej w czasie fermentacji osadów ściekowych, pozwoli zaopatrywać oczyszczalnię w energię elektryczną oraz ciepło, w wyniku tego oczyszczalnia stała się samowystarczalna pod względem zaopatrzenia w energię elektryczną oraz ciepło. Rycina 26. Kogenerator wytwarzający energię z biogazu. Źródło: 228

229 Rozkład projektów wg typów przedstawia się następująco: Schemat I Budowa i rozbudowa elektrowni wiatrowej z instalacją do przesyłu energii 3 projekty na łączną kwotę dofinansowania ,91 euro ( ,86 zł) Schemat II Budowa i rozbudowa kolektorów słonecznych i ogniw fotowoltanicznych z instalacja do przesyłu energii 1 projekt na kwotę dofinansowania ,78 euro ( ,43 zł) Schemat III Budowa i rozbudowa urządzeń grzewczych opalanych biomasą z instalacja do przesyłu energii 1 projekt na kwotę dofinansowania ,95 euro ( ,31 zł) Schemat IV Budowa i rozbudowa elektrowni wodnych o mocy do 10 MW z instalacją do przesyłu energii 1 projekt na kwotę dofinansowania ,67 euro ( ,00 zł) Schemat V Budowa i rozbudowa urządzeń grzewczych zasilanych energią geotermiczną z instalacja do przesyłu energii 1 projekt na kwotę dofinansowania ,88 euro ( ,00 zł) Schemat VII Budowa i rozbudowa urządzeń i instalacji do produkcji i przesyłu energii elektrycznej i cieplnej w skojarzeniu (Kogeneracja) wykorzystujących OZE 1 projekt na kwotę dofinansowania ,56 euro ( ,26 zł) Rozkład projektów wg rodzaju beneficjentów Środki finansowe przeznaczone na Działanie 3.7 wsparły głównie przedsiębiorców, tylko jedna umowa została podpisana z jednostka samorządu terytorialnego. Szczegółowe informacje nt. liczby poszczególnych projektów wg rodzajów beneficjentów zamieszczono poniżej: przedsiębiorstwa 7 umów, jednostka samorządu terytorialnego 1 umowa. Rozkład projektów wg grup docelowych Informacje na ten temat znajdują się w p Analiza stopnia osiągnięcia wskaźników oraz ocena efektywności wsparcia Projekty realizowane w ramach Priorytetu III wpisują się w cele określone w dokumentach programowych, zarówno w WRPO jak i w Szczegółowym opisie priorytetów WRPO. Wszystkie realizowane w ramach Priorytetu III projekty wpływają pozytywnie na poprawę stanu środowiska oraz na racjonalne gospodarowanie zasobami przyrodniczymi Wielkopolski. Projekty realizowane w Priorytecie III wpływają na realizację wskaźników na poziomie priorytetów oraz działań. Szczegółowe informacje dotyczące wartości wskaźników znajdują się w Tabeli 4. Postęp fizyczny wg priorytetów. W wierszu realizacja zostały przedstawione informacje nt. projektów zakończonych, tj. takich dla których zatwierdzono wniosek o płatność końcową. Z kolei w wierszu szacowana realizacja zostały przedstawione wartości na podstawie zawartych umów. W niektórych przypadkach realizacja za 2011 r. nie odpowiada szacowanej realizacji za 2011 r., ze względu na trwającą jeszcze na koniec roku weryfikację wniosków o płatność końcową, trwające czynności kontrolne, bądź złożenie przez beneficjentów w 2012 r. wniosków o płatność dla projektów, które zakończyły się na końcu okresu sprawozdawczego. W stosunku do 2010 r., w 2011 r. odnotowano znaczny postęp w realizacji wskaźników, zarówno na poziomie działań, jak i priorytetu. Do wspartych inwestycji mających na celu poprawę jakości powietrza należą 72 projekty, docelowo zakładano, że takich przedsięwzięć będzie tylko 30. Projekty obejmują przede wszystkim termomodernizację, dzięki której uda się zaoszczędzić energię w 249 obiektach, tym samym energia będzie racjonalnie gospodarowana, a cel szczegółowy Priorytetu III osiągnięty. Interesujący jest fakt, iż wielu beneficjentów przy okazji termomodernizacji budynków inwestuje także w odnawialne źródła energii np. kolektory słoneczne. Ponadto na jakość powietrza mają wpływ projekty w ramach, których dokonywano modernizacji lokalnych systemów zaopatrzenia w energię cieplną w kotłowniach. Do końca 2011 r. zakończono inwestycję 17 projektów związanych z poprawą jakości powietrza. Z pośród wszystkich projektów, które mają zostać zrealizowane, 33% będzie mieścić się na obszarze wiejskim. Obecnie na obszarze wiejskim zakończono 6 projektów, co stanowi 60% wartości docelowej i 25% szacowanej realizacji. 229

230 Na terenie województwa Wielkopolskiego głównym źródłem energii elektrycznej są trzy elektrownie. Ponadto wytwarzana jest energia elektryczna i cieplna z odnawialnych źródeł energii, a jej podstawowym źródłem w regionie jest biomasa - spalana w specjalnych kotłach wytwarzających przede wszystkim energię cieplną na zaspokojenie własnych potrzeb takich obiektów jak szkoły, świetlice wiejskie, ośrodki zdrowia; a także energia z wiatru. WRPO wspiera 83 projekty z zakresu energii (szacowana realizacja znacznie przekracza wartość docelową), z czego 13 na obszarach wiejskich (co stanowi 130% wartości docelowej) i 27 z odnawialnych źródeł energii (co na koniec 2011 r. stanowi 90% wartości docelowej). Wśród 27 projektów, które są realizowane z dofinansowania, a wykorzystują podstawowe źródło energii w regionie, należy inwestycja dot. budowy kotłowni opalanej biomasą w jednym z wielkopolskich przedsiębiorstw. Analiza SWOT określa Wielkopolskę jako województwo o dużym potencjale zasobów energii odnawialnej. Świadczą o tym dobre warunki do produkcji energii wiatrowej i geotermii, a Wielkopolska zajmuje 3 miejsce w kraju pod względem liczby zainstalowanych urządzeń do produkcji energii z wiatru i drugie po względem zainstalowanej mocy. Stąd beneficjenci dbając o środowisko i korzystając z tego potencjału ubiegali się o dofinansowanie na budowę elektrowni wiatrowych w trzech powiatach, gdzie występują sprzyjające warunki przyrodnicze oraz na stworzenie systemu grzewczego wykorzystującego wody termalne na jednym z poznańskich osiedli mieszkaniowych. Do końca okresu sprawozdawczego zakończono jeden projekt z zakresu energii odnawialnej (z Działania 3.7), który polegał na budowie układu kogeneracyjnego, który produkuje w skojarzeniu energię na bazie energii chemicznej zawartej w biogazie, w wyniku czego oczyszczalnia, która otrzymała dofinansowanie stała się samowystarczalna pod względem zaopatrzenia w energię elektryczną oraz ciepło. Projekt ten realizowany był na obszarze wiejskim. Dzięki realizacji projektu wykorzystującego odnawialnie źródła energii w Oczyszczalni Ścieków w Rąbczynie zaoszczędzono 5 354,25 GJ/rok energii pierwotnej (wskaźnik działania Ilość zaoszczędzonej energii pierwotnej w wyniku realizacji projektów). Ponadto zakończono 3 projekty z Działania 3.2 (w tym 1 na obszarze wiejskim), które w ramach termomodernizacji założyły także systemy solarne. Tym samym wskaźnik realizacji Liczba projektów z zakresu energii - liczba projektów z zakresu energii odnawialnej wyniósł 4, a wskaźnik odnoszący się do obszarów wiejskich wyniósł 2. Łącznie dzięki realizacji wszystkich projektów dot. odnawialnych źródeł energii zostanie zainstalowane 14,86 MW dodatkowej mocy, z czego 62% będzie pochodzić z projektów realizowanych na obszarach wiejskich. Na koniec roku realizacja wskaźnika Dodatkowa moc zainstalowana w produkcji energii ze źródeł odnawialnych wyniosła 2,08 MW. Wszystkie ww. projekty wykorzystują zasoby naturalne, zwiększają stopień wykorzystania energii odnawialnej (analiza SWOT określa, iż region niewystarczająco wykorzystuje zarówno zasoby naturalne jak i odnawialne źródła energii) przez co realizują cel szczegółowy Priorytetu III mówiący o zwiększeniu wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Biorąc pod uwagę, iż w 2012 r. IZ WRPO planuje ogłosić nabór na Działanie 3.7. Zwiększenie wykorzystania odnawialnych zasobów energii należy się spodziewać zwiększenia wartości wszystkich wskaźników dot. energii odnawialnej, stąd realne jest osiągniecie większości wartości docelowych. 230

231 Rycina 27. Dodatkowa moc z odnawialnych źródeł energii w ramach Działania 3.2 i 3.7 (kw) Źródło: Dane własne IZ WRPO 231

232 W 2010 r. w Wielkopolsce znajdowało się 68 czynnych składowisk odpadów, na których unieszkodliwiane są odpady komunalne, o łącznej powierzchni 278,2 ha. Dzięki dofinansowaniu UE zostanie zmodernizowane jedno z tych składowisk, składowisko obsługujące teren południowej Wielkopolski oraz część powiatu Oleśnickiego w województwie Dolnośląskim. Ponadto zostanie wybudowany nowy Zakład Zagospodarowania Odpadów w północno-wschodniej części województwa. Oba zakłady mieścić się będą na terenie wiejskim i ich realizacja przyczyni się do osiągnięcia w 100% wartości docelowej wskaźnika Liczba projektów z zakresu gospodarki odpadami oraz wskaźnika odnoszącego się do obszarów wiejskich. Szacuje się, iż systemem zagospodarowania odpadów zostanie objętych osób. Wsparte projekty przyczynią się do osiągnięcia celu szczegółowego Priorytetu III: poprawa gospodarki odpadami. W Wielkopolsce po mimo systematycznego wzrostu sieci kanalizacji sanitarnej, nadal mało mieszkańców regionu mam możliwość korzystania z sieci kanalizacji (w 2010 r. 61%, wg danych BDR), sytuacja ta jeszcze gorzej kształtuje się wśród mieszkańców obszarów wiejskich (29%). Z sieci wodociągowej korzysta 93% Wielkopolan, z czego na obszarach wiejskich 87%. Stąd tak istotne jest wspieranie budowy sieci kanalizacyjnej w ramach WRPO (do 2015 r. ma powstać 544,30 km). W ramach Działania 3.4 wybudowano 50,64 km sieci kanalizacji sanitarnej. Choć na koniec 2011 r. osiągnięto 10% wartości docelowej, szacuje się iż poziom ten wyniesie 109%. Dzięki dofinansowaniu WRPO w miejscowości Szamocin w powiecie chodzieskim oraz w miejscowości Wyszki w powiecie jarocińskim rozbudowano już istniejącą oczyszczalnię ścieków (wskaźnik produktu: Liczba nowych i przebudowanych oczyszczalni ścieków wartość wskaźnika wynosi 2 i stanowi 33% wartości docelowej dla 2013 r.). Szacuje się, iż 10 oczyszczalni zostanie zmodernizowanych oraz powstaną 4 nowe, stąd nie ma zagrożenia, iż nie zostanie osiągnięta wartość docelowa wskaźnika działań. Dzięki wsparciu WRPO do sieci kanalizacji sanitarnej podłączono już osoby z obszarów wiejskich (osiągnięta wartość wskaźnika programu: Liczba osób podłączonych do sieci kanalizacji sanitarnej w wyniku realizacji projektów, odpowiada osiągniętej wartości wskaźnika Liczba osób podłączonych do sieci kanalizacji sanitarnej w wyniku realizacji projektów - na obszarach wiejskich). Na podstawie szacowanej realizacji z nowej sieci skorzysta osób (z czego 73% na obszarach wiejskich), jednocześnie znacznie przekraczając wartość docelową. Natomiast do sieci wodociągowej podłączonych zostanie 640 osób (3% wartości docelowej). Tak niewielka liczba wynika nie tylko z faktu, iż w Wielkopolsce jest duży stopień zwodociągowania, ale także z realizacji projektów wodociągowych w ramach PROW. Dzięki dofinansowaniu udzielonemu w ramach Priorytetu III do końca okresu sprawozdawczego zrealizowano 15 projektów z zakresu prewencji zagrożeń, a zgodnie z podpisanymi umowami do końca 2013 r. będzie ich 20, co przekracza wartość szacowaną o 15. W ramach realizowanych projektów zakupiono 15 wozów pożarniczych wraz z osprzętem do prowadzenia akcji ratowniczych i usuwania skutków katastrof. Ponadto do sprawowania prewencji zagrożeń zakupiono (bądź zmodernizowano) już 52 stanowiska pomiarowe i inne narzędzia do monitoringu środowiska. Łącznie region będzie dysponował 61 narzędziami/ stanowiskami, które rozbudują systemy bezpieczeństwa środowiskowego i technologicznego (tym samym zostanie realizowany cel szczegółowy Priorytetu III). W ramach realizowanych projektów planuje się 22 projekty związane z ochroną przyrody, co stanowi 100% wartości docelowej dla 2013 r., zaś do końca 2011 r. wspartych zostało 17 takich projektów. Dzięki projektom polegającym na: zadrzewianiu dróg śródpolnych (np. na terenie Parku Krajobrazowego im. gen. D. Chłapowskiego, na terenie powiatu Kościańskiego), renaturalizacji siedlisk przyrodniczych na obszarze Natura 2000 Biedrusko, budowie Szlaku Żurawiego wokół Jeziora Wolsztyńskiego służącego promocji obszarów chronionych, prowadzeniu kampanii informacyjno-edukacyjnej dla mieszkańców Wielkopolski o zmianach klimatu na świecie zmniejszana jest antropopresja na środowisko, w tym na terenach chronionych (analiza SWOT jako słabą stronę województwa wykazała rosnącą antropopresję). Uwzględniając przedsięwzięcia realizowane w ramach Działania 3.3 można stwierdzić, iż kompleksowo wpływają na ochronę środowiska i realizują cel szczegółowy priorytetu. 232

233 Na terenie województwa realizowane są 3 projekty z zakresu ochrony przeciwpowodziowej (początkowo zakładano, iż będą 2 takie projekty). Dwa z nich dotyczą budowy zbiorników wielozadaniowych, które pomieszczą m 3 wody. Łącznie realizowane przedsięwzięcia obejmą 37,35 km 2 powierzchni i przed powodzią zabezpieczą osób (ponad trzykrotnie osób więcej niż założono w programie). Na polepszenie złego stanu infrastruktury zabezpieczającej środowisko (słabej strony wykazanej w analizie SWOT) ma także wpływ trzeci projekt, który polega na modernizacji Kanału Ślesińskiego oraz remoncie śluz. Wykres 63. Postęp rzeczowy wybranych wskaźników Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13). Z wskaźników projektowych realizowanych w ramach Priorytetu wiele odnosi się do wskaźników kontekstowych określonych dla WRPO. Projekty realizowane w ramach Działania 3.4 dotyczące budowy oczyszczalni ścieków, budowy sieci kanalizacji sanitarnej oraz budowy sieci wodociągowej wpływają na wartości takich wskaźników jak: Liczba wybudowanych oczyszczalni ścieków komunalnych, Długości wybudowanej sieci kanalizacji sanitarnej oraz Długość wybudowanej sieci wodociągowej i mogą wpłynąć na podtrzymanie tendencji wzrostowej wskaźników kontekstowych tj.: Ludność obsługiwana przez oczyszczalnie ścieków, Ludność korzystająca z kanalizacji oraz Ludność korzystająca z wodociągów. Ponadto realizacja projektów zakładających korzystanie ze źródeł energii odnawialnej w ramach Działania 3.7 również wpływa na podtrzymanie wzrostu wartości wskaźnika kontekstowego Energia elektryczna pochodząca z odnawialnych źródeł (Moc zainstalowana). Krajowy Program Reform Projekty w ramach Priorytetu III, który ma na celu poprawę stanu środowiska i racjonalne gospodarowanie zasobami przyrodniczymi regionu, wpisują się w Priorytet KPR Infrastruktura dla wzrostu zrównoważonego, w Działanie 1.2 Rozwój i modernizacja infrastruktury ochrony i Działanie 1.4 Rozwój i modernizacja infrastruktury energetycznej, są również spójne z Priorytetem KPR Innowacyjność dla wzrostu inteligentnego i realizującym ten priorytet Działaniem 2.3 Nowe kierunki rozwoju innowacyjności (2.3.1 Pobudzenie innowacyjności w ochronie środowiska i energetyce). Rozwiązania innowacyjne są promowane we wszystkich działaniach Priorytetu III. 233

234 Rozkład projektów w podziale na sektory gospodarki Tabela 33. Rozkład projektów w podziale na sektory gospodarki w Priorytecie III Sektor gospodarki Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo Działalność związana z wytwarzaniem i zaopatrywaniem w energię elektryczną, gaz wodę oraz gospodarowanie ściekami i odpadami Działanie WRPO Liczba projektów Dofinansowanie UE (EUR) ,47 3.1, 3.2, 3.4, ,36 Usługi ,10 w tym edukacja w tym działalność w zakresie bezpieczeństwa ludzkiego w tym działalność związana ze środowiskiem naturalnym 3.2, 3.3, 3.5, Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Wykres 64. Dofinansowanie UE wg sektorów gospodarki w Priorytecie III WRPO (w tys. EURO) Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Rozkład projektów w danym obszarze w ramach innych PO Informacje na ten temat znajdują się w p Równość szans Informacje na ten temat znajdują się w p Cross-financing Informacje na ten temat znajdują się w p Badania ewaluacyjne W okresie sprawozdawczym nie przeprowadzono badań ewaluacyjnych dotyczących wsparcia w ramach Priorytetu III. 234

235 Zalecenia i rekomendacje Komisji Europejskiej Przyczyny niskiego postępu finansowego w 2010 r. we wdrażaniu Priorytetu III - wyjaśnienie zostało przedstawione w odpowiedzi IZ WRPO na uwagi KE, ponadto dla 2011 r. przyczyny wyjaśniono w opisie Priorytetu III. Rekomendacji Instytucji Zarządzającej Brak rekomendacji IZ WRPO dla Priorytetu III. Główne osiągnięcia i wąskie gardła W analizowanym okresie w ramach Priorytetu III odnotowano znaczny postęp we wdrażaniu. Choć z pośród wszystkich priorytetów, Priorytet III odznacza się najniższym procentem wykorzystanych środków dofinansowania UE na podstawie zatwierdzonych wniosków o płatność (28%), należy zauważyć, iż w ciągu roku nastąpił znaczny postęp o 25 punktów procentowych. Niski stopień wynika z późnego podpisania umów ze względu na system preselekcji przyjęty dla wielu konkursów, a także z inwestycji które są realizowane w ramach Priorytetu III. Są to przedsięwzięcia wieloletnie, stąd w kolejnych latach należy spodziewać się wyższego stopnia wykorzystania środków. Wszystkie wybrane projekty wpisują się w cele priorytetu. Ponadto warto zaznaczyć, iż działania na które mają zostać ogłoszone w 2012 r. kolejne konkursy już na koniec analizowanego okresu zaczęły cieszyć się dużym zainteresowaniem wśród beneficjentów. W trakcie wdrażania priorytetu nie zidentyfikowano wąskich gardeł, które mogłyby utrudniać postęp w realizacji. Cele priorytetu są wypełniane przez realizowane w jego ramach projekty. Realizacja priorytetu przebiega zgodnie z oczekiwaniami Instytucji Zarządzającej, a w przyszłym okresie programowania zostaną wykorzystane doświadczenia z wdrażania programu Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi W ramach Priorytetu III wystąpił problem przy weryfikacji projektów infrastrukturalnych pod względem oceny oddziaływania na środowisko (problem wynikał z rozbieżności przepisów krajowych z prawem wspólnotowym). Szczegółowe informacje na ten temat znajdują się w pkt. 2.3 Sprawozdania. 235

236 236

237 237

238 3.4. PRIORYTET IV REWITALIZACJA OBSZARÓW PROBLEMOWYCH Celem głównym Priorytetu jest restrukturyzacja obszarów problemowych na rzecz wzrostu i zatrudnienia. Realizują go 2 cele szczegółowe: Rewitalizacja terenów miejskich Rewitalizacja terenów powojskowych i poprzemysłowych Wysokość alokacji ze środków EFRR przyznanej na Priorytet IV wynosi euro Osiągnięcie celów i analiza postępów Informacje na temat fizycznych i finansowych postępów priorytetu Postęp fizyczny Informacje na temat wskaźników postępu fizycznego znajdują się w Tabeli 4. Postęp fizyczny wg priorytetów. W tabeli przedstawiono dane nt. wskaźników priorytetowych oraz wskaźników na poziomie działań. Analiza szacowanej realizacji wskaźników przedstawionych w tabeli znajduje się w dalszej części rozdziału. Postęp finansowy Informacje nt. postępu finansowego w Priorytecie IV zostały przedstawione w poniższej tabeli i na wykresach. W okresie sprawozdawczym zawarto 1 umowę na rewitalizację obszaru miejskiego, a łącznie podpisano 8 umów na kwotę dofinansowania UE ,90 euro ( ,63 zł). Wskaźnik kontraktacji dla Priorytetu IV na koniec okresu sprawozdawczego wyniósł 111% i klasyfikuje się znacznie powyżej średniej dla wszystkich priorytetów w programie (83%). Ze względu na ponad 100% wykorzystanie alokacji przeznaczonej na Priorytet nie przewiduje się ogłoszenia nowych konkursów oraz realokacji pomiędzy działaniami. Żaden projekt nie został jeszcze zakończony, co wynika z charakteru realizowanych inwestycji (wieloletni okres realizacji). Tabela 34. Umowy podpisane w ramach Priorytetu IV do końca 2011 r. Nazwa działania Liczba podpisanych umów Wartość dof. UE podpisanych umów (EUR/PLN) Poziom kontraktacji Alokacja (EUR/PLN) Liczba projektów zakończonych Działanie 4.1 Rewitalizacja obszarów miejskich Działanie 4.2 Rewitalizacja zdegradowanych obszarów poprzemysłowych i powojskowych Razem , ,00 117,61% ,00 zł ,02 zł ,38 92,30% , ,63 zł ,70 zł , ,00 111,10% ,63 zł ,72 zł Źródło: Opracowanie własne. 238

239 Wykres 65. Postęp finansowy w Priorytecie IV w okresie sprawozdawczym od uruchomienia programu (mln euro) Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13). Informacja nt. konkursów W poniższej tabeli przedstawione zostały informacje na temat konkursów ogłoszonych w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Z uwagi na wyczerpanie alokacji w Priorytecie IV nie przewiduje się kolejnych konkursów. Tabela 35. Informacja nt. ogłoszonych konkursów w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Działanie / schemat Termin naboru Alokacja na konkurs (EUR) Liczba złożonych wniosków o dofinansowanie Kwota dofinansowania złożonych wniosków (EUR/PLN) Konkursy ogłoszone w poprzednich okresach sprawozdawczych Działanie 4.2 Rewitalizacja zdegradowanych obszarów poprzemysłowych i powojskowych , , ,93 zł Źródło: Opracowanie własne Analiza jakościowa Działanie 4.1 Rewitalizacja obszarów miejskich Na koniec 2011 r. alokacja na działanie wynosiła ,00 euro ( ,02 zł). Do końca okresu sprawozdawczego w ramach Działania 4.1 podpisano 1 umowę w ramach inicjatywy JESSICA na kwotę dofinansowania UE ,52 euro ( ,00 zł). Kontraktacja wyniosła 118%. Ze względu na ponad 100% wykorzystanie alokacji przeznaczonej na 239

240 Priorytet nie przewiduje się ogłoszenia nowych konkursów. W ramach Priorytetu nie przewiduje się realokacji pomiędzy działaniami. Wykres 66. Postęp finansowy w Działaniu 4.1 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) W ramach zakontraktowanych projektów wsparciem objętych zostanie: 1000 ha powierzchni, która zostanie zrewitalizowana. Efektem wsparcia będzie utworzenie 340 miejsc pracy (etatów). W ramach Działania 1.4 oraz Działania 4.1 realizowana jest Inicjatywa JESSICA, na którą 29 kwietnia 2009 r. została podpisana umowa. Kwota wykazana w umowie dla Działania 4.1 to kwota całkowita równa ,7 euro ( ,00 zł), w tym dofinansowanie UE ,52 euro ( ,00 zł). Drugi aneks do ww. umowy został zawarty w dniu 27 stycznia 2011 r. Szczegółowe informacje nt. realizacji inicjatywy JESSICA zostały przedstawione w punkcie sprawozdania. Działanie 4.2 Rewitalizacja zdegradowanych obszarów poprzemysłowych i powojskowych Na koniec 2011 r. alokacja na działanie wyniosła ,00 euro ( ,70 zł). W 2011 r. zawarto 1 umowę, która dotyczyła rewitalizacji Pleszewa poprzez budowę kompleksu sportowego. Do końca okresu sprawozdawczego podpisano 7 umów na łączną kwotę dofinansowania UE ,38 euro ( ,63 zł). Kontraktacja wyniosła 92%, a żaden z projektów realizowanych w ramach Działania 4.2 nie został zakończony do końca 2011 r. IZ nie podjęła jeszcze decyzji co do środków pozostałych w Działaniu. 240

241 Wykres 67. Postęp finansowy w Działaniu 4.2 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) W ramach zakontraktowanych projektów wsparciem objętych zostanie: 7 obszarów, które zostaną zrewitalizowane, 44,38 ha obszarów, które zostaną zrewitalizowane. Efektem wsparcia będzie utworzenie 109 miejsc pracy (etatów). Rozkład przestrzenny projektów W ramach Działania 4.2 rewitalizacją objęte są następujące miasta: Pleszew, Rawicz, Piła, Śrem, Gniezno, Poznań.. Tylko jeden projekt pn. Rewitalizacja terenów pogórniczych wokół jeziora w gminie Kleczew realizowany jest na obszarze wiejskim. W dokumentach programowych WRPO oraz dokumentach strategicznych dla rozwoju Wielkopolski nie zidentyfikowano obszarów defaworyzowanych, dlatego analiza rozkładu przestrzennego projektów nie odnosi się do tych obszarów. Rozkład projektów wg typów projektów Projekty objęte wsparciem w ramach Działania 4.2 dotyczą rewitalizacji/ rozbudowy/przebudowy i adaptacji budynków zdegradowanych powstałych w wyniku zaprzestania użytkowania obiektów i obszarów pełniących poprzednio funkcje militarne i wojskowe. Najwięcej projektów, które otrzymały dofinansowanie dotyczy rewitalizacji budynków i obszarów powojskowych. Wsparto również projekt na rewitalizację terenów pogórniczych oraz rozbudowę i przebudowę obszaru poprzemysłowego. Wśród realizowanych projektów znalazł się projekt pn. Rewitalizacja budynku i terenu powojskowego na cele oświatowe realizowany przez powiat rawicki. Założeniem projektu jest rewitalizacja obszaru i obiektu powojskowego w Rawiczu w celu dostosowania obiektu i terenu do pełnienia nowych funkcji edukacyjnych i społecznych oraz zakupu sprzętu i pomocy dydaktycznych niezbędnych do właściwego funkcjonowania szkół. Znajdujące się na tym terenie budynki pełniły funkcje koszarowe. Modernizacja obejmie nie tylko budynki, ale także nawierzchnię asfaltową, która przed szkołą zostanie zastąpiona kostką brukową, a w miejscu boiska sportowego zostanie położona odpowiednia nawierzchnia do uprawiania sportów. W odnowionym budynku oprócz sal lekcyjnych dla Zespołu Szkół Specjalnych im. Jana Pawła II w Rawiczu oraz Zespołu Szkół nr 3 znajdą się też 2 sale dla PUP na kursy szkoleniowe dla osób poszukujących pracy. Efekty działań przyczynią się do zaspokojenia rosnącego zapotrzebowania 241

242 na edukację ze strony mieszkańców powiatu i rynku pracy w zakresie specjalistów różnych dziedzin, a także wyrównają szanse w dostępie do edukacji, szczególnie osób z terenów wiejskich. Rycina 28. Budynek powojskowy w Rawiczu modernizowany na cele oświatowe. Źródło: Orędownik Samorządowy Powiatu Rawickiego nr 22, Czerwiec Rozkład projektów wg rodzajów beneficjentów Środki finansowe w Działaniu 4.2 zostały rozdysponowane przede wszystkim jednostkom samorządu terytorialnego oraz szkołom, wyższym. Szczegółowe informacje nt. liczby poszczególnych projektów wg rodzajów beneficjentów zamieszczono poniżej: jednostki samorządu terytorialnego 3 umowy, szkoły wyższe, jednostki naukowe 2 umowy, kościoły i związki wyznaniowe 1 umowa, przedsiębiorstwo/przedsiębiorca 1 umowa. Rozkład projektów wg grup docelowych Informacje na ten temat znajdują się w p Analiza stopnia osiągnięcia wskaźników oraz ocena efektywności wsparcia Projekty realizowane w Priorytecie IV wpływają na realizację wskaźników na poziomie priorytetów oraz działań. Szczegółowe informacje dotyczące wartości wskaźników znajdują się w Tabeli 4. Postęp fizyczny wg priorytetów. Do końca okresu sprawozdawczego w ramach Priorytetu IV podpisanych zostało 8 umów, jednakże ze względu na charakter inwestycji (wieloletni czas realizacji) żaden projekt nie został zakończony. Ma to swoje przełożenie na zerowe wartości wskaźników realizacji. W związku z powyższym postęp rzeczowy zostanie wykazany na podstawie wartości szacowanych. Warto również podkreślić, iż w Priorytecie IV poziom kontraktacji przekracza 100%, w związku z tym nie będą ogłaszane już nowe konkursy. Szacuje się, iż zrealizowanych będzie 11 projektów z zakresu rewitalizacji terenów poprzemysłowych i powojskowych, tym samym nieznacznie zostanie przekroczona wartość docelowa dla wskaźnika Liczba projektów z zakresu rewitalizacji terenów poprzemysłowych i powojskowych na poziomie priorytetu. Z pośród 11 projektów, 7 będzie zrealizowanych w ramach Działania 4.2, co odpowiada 70% wartości docelowej na poziomie działania. W ramach inicjatywy JESSICA do końca roku podpisano 4 umowy, a wszystkie te projekty zakładają rewitalizację obszarów powojskowych, bądź poprzemysłowych (6,16 ha). Na 44,38 ha powierzchni zrewitalizowanej w ramach Działania 4.2 wpływa obszar powojskowy z Pleszewa, 242

243 Rawicza, Piły, Poznania, Gniezna oraz obszar poprzemysłowy z Śremu i z gminy Kleszczewo. Łącznie zrewitalizowana powierzchnia tego typu obszarów wyniesie 0,51 km 2. Jednocześnie szacowana wartość wskaźnika Powierzchnia obszarów odnowionych w wyniku realizacji projektów z zakresu rewitalizacji terenów powojskowych i poprzemysłowych stanowi zaledwie 10% wartości docelowej - tak niski stopień osiągnięcia wskaźnika, wynika z faktu, iż do konkursów w większości zgłoszono projekty dotyczące rewitalizacji obiektów, a nie obszarów. Stąd ostateczna wartość mierzona powierzchnią jest znacznie mniejsza. Zważywszy na fakt, iż w ramach inicjatywy JESSICA będą podpisywane kolejne umowy powierzchnia tak może się jeszcze zwiększyć. Na zrewitalizowanych obszarach w ramach Działania 4.2 zatrudnienie znajdzie 109 osób (etatów), a wartość docelowa wskaźnika Liczba miejsc pracy utworzonych na obszarach zrewitalizowanych zostanie przekroczona, co należy upatrywać jako pozytywny rezultat. Szacowana wartość wskaźnika Liczba projektów z zakresu odnowy i rewitalizacji miast, odzwierciedlającego stan realizacji Inicjatywy JESSICA, wynosi 20 i jest równa wartości docelowej. Szacuje się, że Powierzchnia obszarów odnowionych w wyniku realizacji projektów z zakresu rewitalizacji miast wyniesie 10 km 2 i jest ona równa wartości docelowej dla tego wskaźnika dla 2013 r. Jednakże w związku z faktem, iż realizacja projektów może zakończyć się po 2013 r. i zgodnie z zasadą n+2 ostateczne wartości docelowe wskaźników na poziomie priorytetu osiągnięte zostaną w 2015 r. W przypadku liczby miejsc pracy na wszystkich obszarach objętych rewitalizacją szacowana realizacja wynosi 449 i niemal równa jest wartości docelowej. Projekt zakładający rewitalizacje w Pleszewie ma na celu budowę nowoczesnego kompleksu sportowego, który jest oczekiwaniem mieszkańców Miasta i Gminy Pleszew, którzy w badaniu przeprowadzonym w 2007 r. w 72,4%, stwierdzili, że najważniejszym celem inwestycyjnym na terenie byłej jednostki wojskowej powinna być budowa kompleksu sportowo-rekreacyjnego. Z kolei w badaniu opinii publicznej przeprowadzonym w 2010 r. budowa krytej pływalni uzyskała najwyższą ocenę w rankingu inwestycji publicznych. Budowa kompleksu sportowego w Pleszewie uzupełni istniejącą lukę w infrastrukturze sportowej i pobudzi aktywność lokalnej społeczności w aspekcie gospodarczym, usługowym, społecznym, edukacyjnym, zdrowotnym, kulturalnym i turystycznym. W całym powiecie pleszewskim nie ma ani jednego krytego basenu zaspokajającego oczekiwania i potrzeby mieszkańców w zakresie rekreacji i wypoczynku oraz spełniającego wymogi stawiane obiektom sportowym do celów rozgrywania zawodów sportowych. Jest to jeden z przykładów inwestycji, które niwelują słabe strony województwa (określone w analizie SWOT) marginalizację obszarów i ośrodków regionalnych niższej konkurencyjności oraz zły stan części przestrzeni miejskiej. Ponadto wszystkie projekty realizowane w ramach Działania 4.2 polegające na rewitalizacji/ przebudowie/ adaptacji budynków i terenów powojskowych, obszarów poprzemysłowych wpisują się w jeden z celów szczegółowych Priorytetu IV, którym jest rewitalizacja wybranych obszarów powojskowych i poprzemysłowych, a poprzez to przyczyniają się do realizacji celu głównego tego priorytetu. Realizacja wskaźników priorytetowych/działań z tego obszaru wsparcia może w sposób pośredni wpłynąć na zmiany wartości wskaźników kontekstowych określonych dla WRPO, które pokazują ilościową informację nt. środowiska w regionie. Projekty realizowane w ramach Działania 4.2 dotyczące rewitalizacji terenów powojskowych i poprzemysłowych wpływają na podtrzymanie tendencji wzrostowej (odnotowanej w ostatnich latach) wskaźnika kontekstowego: Powierzchnia zrekultywowanych i zagospodarowanych terenów do ogółu wymagających rekultywacji. Ponadto wskaźnik Liczba miejsc pracy utworzonych na obszarach zrewitalizowanych może również w pośredni sposób wpłynąć na zmiany następujących wskaźników kontekstowych: Wskaźnik zatrudnienia ogółem (15 lat i więcej, wg BAEL), Stopa bezrobocia (wg BAEL), Pracujący ogółem. 243

244 Krajowy Program Reform W Priorytecie IV realizowane są projekty w ramach inicjatywy JESSICA, której założenie wpisuje się w Działanie 2.1 Dostęp do finansowania, w ramach Priorytetu KPR Innowacyjność dla wzrostu inteligentnego. Wsparte projekty dot. rewitalizacji wpływają również na rozwój infrastruktury społecznej, zatem wpisują się w Priorytet KPR Infrastruktura dla wzrostu zrównoważonego, Działanie 1.7 Rozwój i modernizacja infrastruktury społecznej. Rozkład projektów w podziale na sektory gospodarki W ramach Priorytetu IV występują przede wszystkim projekty dot. budownictwa związanego z rewitalizacją. Ponadto podpisana jest jedna umowa z sektora usług związana z usługami finansowymi/pośrednictwem finansowym. Rozkład projektów w danym obszarze w ramach innych PO Informacje na ten temat znajdują się w p Równość szans Informacje na ten temat znajdują się w p Cross-financing Informacje na ten temat znajdują się w p Badania ewaluacyjne W okresie sprawozdawczym nie przeprowadzono badań ewaluacyjnych dotyczących wsparcia w ramach Priorytetu IV. Zalecenia i rekomendacje Komisji Europejskiej Brak zaleceń odnoszących się do Priorytetu IV. Rekomendacji Instytucji Zarządzającej Brak rekomendacji IZ WRPO dla Priorytetu IV. Główne osiągnięcia i wąskie gardła Zdecydowanie największym osiągnięciem we wdrażaniu Priorytetu IV jest wysoki poziom wykorzystania alokacji przeznaczonej na Priorytet. Wszystkie wybrane projekty wpisują się w cele priorytetu. Ponadto bardzo dużym osiągnięciem jest wdrożenie Inicjatywy JESSICA, która to weszła w zaawansowaną fazę wdrażania. W trakcie wdrażania priorytetu nie zidentyfikowano wąskich gardeł, które mogłyby utrudniać postęp realizacji. Cele priorytetu są wypełniane przez realizowane w jego ramach projekty. Realizacja priorytetu przebiega zgodnie z oczekiwaniami Instytucji Zarządzającej, a w przyszłym okresie programowania zostaną wykorzystane doświadczenia z wdrażania programu Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi W ramach Priorytetu IV nie wystąpiły znaczące problemy w zakresie jego wdrażania. 244

245 245

246 3.5. PRIORYTET V INFRASTRUKTURA DLA KAPITAŁU LUDZKIEGO Cel główny Priorytetu V to: Rozwój kapitału ludzkiego oraz wzmocnienie spójności społecznej regionu na rzecz wzrostu zatrudnienia Cel główny osiągany będzie poprzez następujące cele szczegółowe: Dostosowanie systemu edukacji do potrzeb rynku pracy Poprawa standardów opieki medycznej Zmniejszenie poziomu zachorowalności na choroby społeczne Wyrównywanie dysproporcji wewnątrzregionalnych w dostępie do infrastruktury społecznej Wzmocnienie infrastruktury sektora pozarządowego Wysokość alokacji ze środków EFRR przyznanej na Priorytet V wynosi euro Osiągniecie celów i analiza postępów Informacje na temat fizycznych i finansowych postępów priorytetu Postęp fizyczny Informacje na temat wskaźników postępu fizycznego znajdują się w Tabeli 4. Postęp fizyczny wg priorytetów. W tabeli przedstawione zostały zarówno dane nt. wskaźników priorytetowych oraz wskaźników na poziomie działań. Analiza realizacji oraz szacowanej realizacji wskaźników przedstawionych w tabeli znajduje się w Analizie jakościowej poniżej. Postęp finansowy Informacje nt. postępu finansowego w Priorytecie V zostały przedstawione w poniższej tabeli oraz na wykresach. W okresie sprawozdawczym w ramach działań obejmujących kapitał ludzki zawarto 4 umowy, natomiast do końca 2011 r. podpisano 106 umów na kwotę dofinansowani UE ,52 euro ( ,14 zł). Wskaźnik kontraktacji dla Priorytetu V na koniec okresu sprawozdawczego wynosił 83% (średnia dla programu 83%). Z kolei środki wykorzystanego dofinansowania UE w zatwierdzonych wnioskach o płatność kształtują się na wysokim poziomie (Priorytet V- 63% i oscylują pomiędzy 60% w Działaniu 5.2, a 64% w Działaniu 5.3, program 48%). Środki, które pozostały w ramach priorytetu zostaną wykorzystane w ramach projektów kluczowych, dla których umowy zostaną zawarte w 2012 r. W ramach Priorytetu nie przewiduje się realokacji pomiędzy działaniami. Tabela 36. Umowy podpisane w ramach Priorytetu V do końca 2011 r. Nazwa działania Liczba podpisanych umów Wartość dof. UE podpisanych umów (EUR/PLN) Poziom kontraktacji Alokacja (EUR/PLN) Liczba projektów zakończonych Działanie 5.1 Infrastruktura szkolnictwa wyższego , ,00 74,65% ,55 zł ,29 zł 3 Działanie 5.2 Rozwój infrastruktury edukacyjnej, w tym kształcenia ustawicznego , ,00 83,66% ,94 zł ,01 zł

247 Działanie 5.3 Poprawa warunków funkcjonowania systemu ochrony zdrowia w województwie , , ,48 zł 89,12% ,33 zł 52 Działanie 5.4 Wzmocnienie pozostałej infrastruktury społecznej , ,00 96,49% ,17 zł ,26 zł 7 Razem , ,00 82,76% ,14 zł ,88 zł 76 Źródło: Opracowanie własne Wykres 68. programu. Postęp finansowy w Priorytecie V w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13). Informacja nt. projektów z Indykatywnego Wykazu Indywidualnych Projektów Kluczowych Zbiorcza informacja na temat stanu przygotowania i realizacji projektów znajdujących się w Indykatywnym Wykazie Indywidualnych Projektów Kluczowych została zamieszczona w punkcie Natomiast szczegółowy opis postępu tych projektów znajduje się w działaniach w ramach którego są realizowane. Informacja nt. konkursów W poniższej tabeli przedstawione zostały informacje na temat konkursów ogłoszonych w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. 247

248 Tabela 37. Informacja nt. ogłoszonych konkursów w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Działanie / schemat Termin naboru Alokacja na konkurs (EUR) Liczba złożonych wniosków o dofinansowanie Kwota dofinansowania złożonych wniosków (EUR/PLN) Działanie 5.2 Rozwój infrastruktury edukacyjnej, w tym kształcenia ustawicznego (Schemat I) Działanie 5.2 Rozwój infrastruktury edukacyjnej, w tym kształcenia ustawicznego (Schemat II) Konkursy ogłoszone w poprzednich okresach sprawozdawczych , , , ,66 zł , ,06 zł Działanie 5.3 Poprawa warunków funkcjonowania systemu ochrony zdrowia w województwie Działanie 5.4 Wzmocnienie pozostałej infrastruktury społecznej , , , , , ,53 zł , ,79 zł , ,94 zł , ,49 zł Źródło: Opracowanie własne Analiza jakościowa Działanie 5.1. Infrastruktura szkolnictwa wyższego Na koniec 2011 r. alokacja na działanie wynosiła ,00 euro ( ,29 zł). W 2011 r. przeprowadzono realokację środków między Działaniem 5.1 a Działaniem 5.2 i Działaniem 5.4 (powiększając wcześniejszą alokację Działania 5.1 o ,00 euro). Do końca okresu sprawozdawczego w ramach Działania 5.1 podpisano 8 umów na kwotę dofinansowania UE ,98 euro ( ,55 zł), natomiast kontraktacja wyniosła 75%. Wolne środki w ramach działania zostaną w 2012 r. przeznaczone na projekty kluczowe z IWPK, w tym jeden będący na koniec 2011 r. w trakcie konsultacji społecznych. W 2011 r. zakończono pierwsze projekty wspierające uczelnie wyższe swój projekt zakończyła: Politechnika Poznańska, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego w Kaliszu oraz Wyższa Szkoła Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa. 248

249 Wykres 69. Postęp finansowy w Działaniu 5.1 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13). W ramach zakontraktowanych projektów: wsparciem objętych zostanie 8 szkół wyższych, 7 obiektów zostanie dostosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych, wybudowane zostanie 18 nowych obiektów służących celom szkół wyższych, przebudowane zostanie 5 obiektów infrastruktury szkół wyższych, 2 szkoły wyższe będą doposażone w specjalistyczną aparaturę naukowo-badawczą na potrzeby dydaktyki. Dzięki wsparciu studentów skorzysta z nowej infrastruktury i doposażenia oraz zostanie stworzonych 15 miejsc pracy (etatów). Z kolei w wyniku zakończonych projektów do końca 2011 r.: wybudowano 2 nowe obiekty infrastruktury szkół wyższych, przebudowano 5 obiektów infrastruktury szkół, 3 obiekty zastały dostosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych. W rezultacie z obiektów objętych wsparciem w ramach WRPO skorzystało już studentów. Projekty kluczowe W ramach Działania 5.1 realizowane są wyłącznie projekty kluczowe. W Indykatywnym Wykazie Indywidualnych Projektów Kluczowych dla Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata znajduje się 9 projektów dotyczących wsparcia infrastruktury szkolnictwa wyższego. Pod koniec okresu sprawozdawczego rozpoczęły się konsultacje społeczne projektu pt. Utworzenie Centrum Dydaktycznego Badań Kół Zębatych przez Państwową Wyższą Szkołę Zawodową w Kaliszu. Przedmiotem projektu będzie uruchomienie Centrum Doskonałości Badań Kół Zębatych (CDBKZ), w skład którego wchodzić będzie laboratorium precyzyjnych pomiarów geometrycznych i materiałowych. Centrum ukierunkowane będzie na proces dydaktyczny na pierwszym i drugim stopniu studiów obejmującym: precyzyjne pomiary geometryczne, materiałowe i wytrzymałościowe kół zębatych walcowych i stożkowych, ale również jego potencjał wykorzystany będzie do pomiarów całych przekładni zębatych, odpowiednich elementów produkowanych przez przemysł lotniczy i samochodowy warunkujących bezpieczeństwo ich użytkowania oraz przemysł 249

250 maszynowy i przetwórstwa tworzyw sztucznych. Wysoko wyspecjalizowane wyposażenie Centrum oraz kadra naukowo dydaktyczna zaangażowana w jego powstanie i realizowanie postawionych celów gwarantuje realizację najwyższej jakości prac inżynierskich, magisterskich, doktorskich, badawczych, naukowych i wdrożeniowych. Przewidywany okres realizacji projektu to lata Złożenie wniosku o dofinansowanie planowane jest na marzec 2012 r. Postęp realizacji projektów kluczowych z szkolnictwa wyższego z Indykatywnego Wykazu Projektów Kluczowych: Projekt pt. Rozbudowa Wyższej Szkoły Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa w Poznaniu realizowany przez Wyższą Szkołą Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa. Dnia 15 września 2011 r. podpisano ostatni aneks (nr 5), który zmniejszył kwotę projektu na ,59 euro ( ,15 zł), natomiast dofinansowanie z środków WRPO na ,97 euro ( ,81 zł). W 2011 r. projekt ten został zakończony, a obiekt został rozbudowany m.in. o nowoczesne i komfortowe sale komputerowe, wykładowe, sportowe, aulę wielofunkcyjną. Aula wielofunkcyjna stanowi wielopoziomową przestrzeń z balkonami, ruchomą sceną i częściowo mobilną widownią, wyposażona w nowoczesny sprzęt multimedialny, nagłośnieniowy i oświetleniowy będzie doskonałym miejscem do organizowania inauguracji, absolutoriów, koncertów, przedstawień teatralnych, przeglądu filmów. W nowej auli studenci mogą uczestniczyć w projektach artystyczno-kulturalnych, rozwijając swoje zainteresowania i wiedzę. Ponadto projekt ten jest komplementarny z projektami EFS, co zostało przedstawione w przykładzie nr 19 w załączniku IX. Rycina 29. Szkoła Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa w Poznaniu po dofinansowaniu w ramach WRPO Aula wielofunkcyjna w Wyższej Szkole Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa Źródło: Projekt pt. Adaptacja obiektów powojskowych na potrzeby dydaktyczno-laboratoryjne i rekreacyjno-sportowe PWSZ w Kaliszu realizowany przez Państwową Wyższą Szkołą Zawodową im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego w Kaliszu. W okresie sprawozdawczym podpisano dwa aneksy (nr 5-22 lipca 2011 r. i nr 6 21 października 2011 r.) wartość projektu została zmieniona na ,72 euro ( ,50 zł), w tym dofinansowanie UE ,74 euro ( ,39 zł). Inwestycja została zakończona w 250

251 2011 r., a dzięki wsparciu zaadoptowano stary magazyn lotniczy na rzecz budynku dydaktyczno-laboratoryjnego wraz z salami wykładowymi, laboratoriami, czytelnią, natomiast budynki powojskowe o charakterze warsztatowo-magazynowym na budynki socjalnonoclegowe. Ponadto komfortowe warunki studiowania zostaną zapewnione przez budynek dydaktyczny z aulą, która została przekształcona z budynku sztabowego. Projekt pt. Biblioteka Techniczna i Centrum Wykładów realizowany przez Politechnikę Poznańską. W analizowanym okresie podpisano aneksy (aneks nr 5-21 lipca 2011 r.), który ostatecznie zmniejszył wartość projektu na ,62 euro ( ,20 zł), a wartość dofinansowania UE na ,29 euro ( ,99 zł). W I kwartale 2011 r. beneficjent złożył wniosek o płatność końcową, który został zatwierdzony w październiku. Na terenie kampusu Piotrowo Politechniki Poznańskiej oprócz biblioteki, wyposażonej w najnowsze media elektroniczne, które zwłaszcza dla biblioteki stanowią niezbędny warunek rozszerzenia zakresu dostępności posiadanych zasobów, w budynku powstały także sale wykładowe (ogółem 44 pomieszczeń dydaktycznych) przeznaczonych dla studentów wszystkich wydziałów Politechniki Poznańskiej. Ponadto w budynku tym mieści się siedziba Instytut Informatyki oraz Centrum Genomiki i Bioinformatyki Wydziału Informatyki i Zarządzania. To w pomieszczeniach dydaktycznych i laboratoryjnych wspomnianego centrum będą realizowane specjalistyczne zajęcia dla studentów makrokierunku Bioinformatyka, prowadzonym wraz z Uniwersytetem Adama Mickiewicza, który stanowi jeden z priorytetowych kierunków rozwoju nauki i jeden z ważniejszych nośników gospodarki opartej na wiedzy. Ponadto projekt ten jest komplementarny z projektami EFS i POIiŚ, co zostało przedstawione w przykładzie nr 20 w załączniku IX. Projekt pt. Budowa budynku dydaktycznego Akademii Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu. Beneficjent Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu w 2011 r. trzykrotnie aneksowała umowę (aneks nr 3-11 stycznia 2011 r., nr 4 12 kwietnia 2011 r., nr 5 14 lipca 2011 r.). Całkowita wartość inwestycji wynosi ,47 euro ( ,47 zł), w tym dofinansowanie ze środków UE ,66 euro ( ,70 zł). W okresie sprawozdawczym nadal trwały roboty budowlane związane z realizacją projektu. Nowy obiekt o powierzchni 14 tys. 412 m ² będzie miał pięć kondygnacji. Wewnątrz powstaną m.in. dwie 160 metrowe sale wykładowe wyposażone w sprzęt audiowizualny oraz znajdzie się dodatkowe miejsce dla Wydziału Turystyki i Rekreacji, Zakładu Żywienia i Żywności, Zakładu Neurobiologii jak i nowoczesnych pomieszczeń zwierzętarni. Zakończenie realizacji planowane jest na koniec 2012 r. Projekt pt. Budowa Centrum Wykładowo Dydaktycznego w Koninie realizowany jest przez Państwową Wyższą Szkołę Zawodową w Koninie. Dnia 5 lipca 2011 r. Beneficjent podpisała z IZ WRPO drugi aneks, który zwiększył wartość projektu na ,40 euro ( ,38 zł), natomiast wartość dofinansowania z WRPO zmniejszył na ,49 euro ( ,73 zł). Oficjalne otwarcie nowoczesnego Centrum odbyło się w kwietniu 2011 r. Powierzchnia użytkowa nowego centrum wynosi 4 tys. m 2. W budynku mieści się aula na 650 miejsc, dwie sale wykładowe oraz laboratoria do prowadzenia zajęć z fizjoterapii, biochemii i anatomii. W Centrum Wykładowo-Dydaktycznym poza zajęciami dydaktycznymi oraz uroczystościami uczelnianymi, odbywać się będą konferencje naukowe (również obcojęzyczne, bowiem aula jest wyposażona w system tłumaczeń symultanicznych, a PWSZ w Koninie jest organizatorem wielu konferencji, w tym trzech o randze międzynarodowej), sympozja, prelekcje itp. Poza tym obiekt będzie służył imprezom kulturalnym i sportowym. Pod sceną znajdować się będzie orkiestron dla zespołu muzycznego, dzięki czemu w auli będą mogły się odbywać spektakle teatralne, operowe i operetkowe. Obiekt jest całkowicie przystosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych. W II połowie 2011 r. beneficjent złożył wniosek o płatność końcową, a projekt znajdował się w trakcie rozliczenia końcowego. Projekt pt. Budowa Biocentrum Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu wraz z wyposażeniem. W okresie sprawozdawczym Uniwersytet Przyrodniczy podpisał jeden aneks (aneks nr 3 z dnia 17 luty 2011 r.) zmieniający umowę na wartość inwestycji ,92 euro ( ,54 zł). Wartość dofinansowania ze środków unijnych pozostała bez zmian i 251

252 wyniosła ,06 euro ( ,16 zł). W 2011 r. miały miejsce prace budowlane, roboty instalacyjne (sanitarne) oraz instalacyjne (elektryczne) oraz roboty budowlane. Zakupiono pierwsze wyposażenie. Beneficjent zakończenie projektu planuje w I półroczu 2012 r. Ponadto projekt ten jest komplementarny z projektami EFS, co zostało przedstawione w przykładzie nr 21 w załączniku IX, a także z innymi projektami unijnymi co zostało przedstawione w opisie dobrych praktyk w ramach Działania 5.1. Projekt pt. Poprawa jakości kształcenia poprzez wyposażenie biblioteki oraz modernizację i wyposażenie sal dydaktycznych Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Projekt realizowany jest przez Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Jego całkowita wartość projektu wynosi ,32 euro ( ,22 zł), w tym dofinansowanie z UE ,89 euro ( ,25 zł). W analizowanym okresie beneficjent złożył wniosek o płatność końcową, a na koniec roku projekt znajdował się w trakcie kontroli i rozliczenia końcowego. Projekt pt. Budowa auli wielofunkcyjnej z zespołem sal wykładowych Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. J.A. Komeńskiego w Lesznie. Dnia 19 maja 2011 r. podpisano aneks nr 3 do umowy z Państwową Wyższą Szkołą Zawodową im. J.A. Komeńskiego w Lesznie, zmiana umowy miała na celu zwiększenie wartości całkowitej projektu. Czwarty aneks został zawarty 14 września 2011 r. określając wartość projektu na ,64 euro ( ,85 ZŁ), z czego dofinansowanie UE ,54 euro ( ,88 zł). W okresie sprawozdawczym beneficjent wykazał wydatki związane z inwestycją tj. prace budowlane dotyczące auli wielofunkcyjnej z zespołem sal wykładowych, nadzór autorski na budowie auli wielofunkcyjnej, pełnienie funkcji Inwestora Zastępczego w ramach projektu. Zakończenie projektu planowane jest na IV kwartał 2011 r. Projekt pt. Centrum Edukacyjne Usług Elektronicznych Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu. Realizowany będzie przez Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu w latach , szacunkowa wartość projektu wynosi 24,850 mln euro. Beneficjent odnotował opóźnienie w stosunku do założeń o ponad 3 miesiące (z powodu braku decyzji MNiSW dot. zapewnienia finansowania), co zmusiło IZ WRPO do ciągłego monitorowania przebiegu przygotowania dokumentacji. W konsekwencji Beneficjent złoży wniosek o dofinansowanie w styczniu 2012 r. Rozkład przestrzenny projektów Biorąc pod uwagę miejsce realizacji projektów, inwestycje dofinansowywane w ramach Działania 5.1 realizowane są w największych miastach Wielkopolski. Największa koncentracja wsparcia występuje w mieście Poznań (5 projektów) jako miasta będącego centralnym ośrodkiem naukowym regionu. Pozostałe dofinansowane szkoły wyższe mieszczą się na południu regionu - w mieście Leszno oraz na wschodzie wielkopolski - w mieście Konin, Kalisz, dzięki czemu mieszkańcy województwa mają możliwość studiowania nie tylko w największym ośrodku akademickim wielkopolski. W dokumentach programowych WRPO oraz dokumentach strategicznych dla rozwoju Wielkopolski nie zidentyfikowano obszarów defaworyzowanych, dlatego analiza rozkładu przestrzennego projektów nie odnosi się do tych obszarów. Rozkład projektów wg typów projektów W ramach Działania 5.1 środki przeznaczone zostały na realizację projektów związanych z budową oraz rozbudową bądź adaptacją infrastruktury szkolnictwa wyższego. Tworzone były zarówno sale dydaktyczne, laboratoria, aule wykładowe, jak i obiekty mające charakter socjalnonoclegowy. Wraz z tworzeniem sal ćwiczeniowych, laboratoriów beneficjenci otrzymali dofinansowanie na wyposażone swych obiektów w specjalistyczną aparaturę badawczą, pracownie komputerowe i inne wyposażenie służące polepszeniu warunków kształcenia. Dobry przykład stanowi projekt pt. Budowa Biocentrum Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu wraz z wyposażeniem należący do Uniwersytetu Przyrodniczy w Poznaniu. Jego realizacja pozwoli 252

253 na budowę i wyposażenie nowoczesnego obiektu dydaktyczno-naukowego. Nowy obiekt będzie się składać z jednokondygnacyjnego budynku audytoryjnego oraz trzech trzykondygnacyjnych budynków dydaktycznych. Zostały w nim zapewnione niezbędne warunki dla osób niepełnosprawnych. Swoją siedzibę znajdą tu Katedra Biochemii i Biotechnologii, Katedra Genetyki i Hodowli Roślin, Katedra Agronomii oraz Katedra Łąkarstwa i Krajobrazu Przyrodniczego, które są bezpośrednio zaangażowane w realizację zajęć dydaktycznych na kierunkach uznanych za priorytetowe. W biocentrum prowadzone będą prace związane z postępem biologicznym, np. badania genetyków roślin nad In vitro i GMO, a także hodowlą transgenicznych świń, których skóra używana jest do przeszczepów u poparzonych ludzi. Zarówno w zeszłej perspektywie jak i w tej, Uniwersytet był bardzo czynnym beneficjentem. Do projektów Uniwersytetu realizowanych, bądź w których bierze tylko udział w latach należą: 1. Program unowocześniania kształcenia na SGGW dla zapewnienia konkurencyjności oraz wysokiej kompetencji absolwentów POKL 2. Zamawianie kształcenia na kierunkach technicznych, matematycznych i przyrodniczych - pilotaż. Inżynieria Środowiska absolwentów POKL 3. Bakteriocyny - innowacyjne suplementy diet dla drobiu - POiG 4. Narzędzia biotechnologiczne służące do otrzymywania odmian zbóż o zwiększonej odporności na suszę - (POLAPGEN) - POiG 5. Bioutylizacja zanieczyszczeń powietrza emitowanego z kurników - POiG 6. Mikro- i Nano- Systemy w Chemii i Diagnostyce Biomedycznej - POiG 7. Opracowanie indeksu gatunkowego i optymalizacja technologii produkcji wybranych roślin energetycznych - (IGRE) - POiG 8. Innowacyjne wykorzystanie Trichoderma w integrowanej uprawie warzyw i zagospodarowaniu odpadów - POiG 9. Biotechnologiczna konwersja glicerolu do polioli i kwasów di karboksylowych - POiG 10. Nowa żywność bioaktywna o zaprogramowanych właściwościach prozdrowotnych - POiG 11. Rozbudowa i przekształcenie bibliograficznej bazy danych AGRO w bazę bibliograficznoabstraktową z wykorzystaniem oprogramowania YADDA - POiG 12. Business Innovation Opportunities - Life Improvement and Food for Elderly - (BIOLIFE) Creator INTERREG IVC 14. Opracowanie transgenicznego systemu wspomagania procesów decyzyjnych dla zdalnej i modelowej oceny biomasy drzewnej w lasach obszaru wsparcia POMERANIA - (Forseen POMERANIA) - INTERREG IVA 15. The Strategic Project on Trans-national Commercial Activities in Research and Innovation, Clusters and In SME-Networks - (STARDUST) - Baltic Sea Region Programme Większość z tych projektów jest komplementarnych do inwestycji realizowanej w ramach WRPO. Więcej informacji na temat komplementarności projektu zostało przedstawionych w Załączniku IX - przykład 21. Rycina 30. Biocentrum Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu Źródło: 253

254 Rozkład projektów wg rodzaju beneficjentów W ramach Działania 5.1 umowy zostały podpisane wyłącznie z szkołami wyższymi 8 umów. Rozkład projektów wg grup docelowych Informacje na ten temat znajdują się w p Działanie 5.2. Rozwój infrastruktury edukacyjnej, w tym kształcenia ustawicznego Schemat I Projekty z zakresu wsparcia infrastruktury edukacyjnej Schemat II Projekty z zakresu wsparcia infrastruktury kształcenia ustawicznego Na koniec 2011 r. alokacja na działanie wynosiła ,00 euro ( ,01 zł). W 2011 r. przeprowadzono realokację środków przenosząc ,00 euro z Działania 5.2 na rzecz Działania 5.1. W okresie sprawozdawczym podpisano 2 umowy na inwestycje wspierające szkolnictwo podstawowe, natomiast do końca 2011 r. w ramach Działania 5.2 zawarto 24 umowy na kwotę dofinansowania UE ,31 euro ( ,94 zł), a ich kontraktacja wyniosła 84%. Z pośród tych projektów prawie 60% jest zakończonych - 14 wniosków płatność końcową, z czego 8 projektów z zakresu wsparcia infrastruktury edukacyjnej oraz 6 projektów dot. infrastruktury kształcenia ustawicznego. W ramach działania pozostałe środki planuje się przeznaczyć na projekty zatwierdzone do realizacji, na które jeszcze nie podpisano umów. Wykres 70. Postęp finansowy w Działaniu 5.2 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13). W ramach zakontraktowanych projektów: wsparciem zostanie objętych 14 szkół i 10 placówek ustawicznych, wbudowanych zostanie 12 nowych obiektów ( boiska szkolne, sale gimnastyczne), przebudowanych zostanie 7 obiektów infrastruktury szkół i placówek ustawicznych, 13 placówek oświaty będzie doposażonych w sprzęt na potrzeby dydaktyki. W efekcie uczniów skorzysta z wspartych placówek oświatowych oraz zostanie stworzonych 8 miejsc pracy (etatów). 254

255 Z kolei w wyniku zakończonych projektów do końca 2011 r.: wsparto 14 placówek oświatowych (w tym 8 szkół oraz 6 placówek kształcenia ustawicznego), 7 instytucji zostało doposażonych w sprzęt na potrzeby dydaktyki, wybudowano 6 nowych obiektów infrastruktury szkół, przebudowano 3 obiekty infrastruktury szkół i placówek ustawicznych. W rezultacie ze wsparcia skorzystało już uczniów. Rozkład przestrzenny projektów Wśród projektów dotyczących oświaty na poziomie podstawowym oraz średnim 9 projektów realizowanych jest na obszarze miejskim (w tym tylko jeden projekt z infrastruktury edukacyjnej z schematu I - zlokalizowany w Pobiedziskach), natomiast 15 inwestycji mieści się na obszarze wiejskim. Rozkładu geograficzny projektów realizowanych w ramach Działania 5.2 wskazuje na główne rozmieszczenie dofinansowanych placówek oświatowych w powiatach południowej Wielkopolski (powiat: kępiński, ostrzeszowski, ostrowski, kaliski, leszczyński, gostyński, rawicki, krotoszyński, jarociński, śremski). Największa koncentracja projektów występuje w powiecie wrzesińskim, w którym to wsparcie otrzymały 3 jednostki edukacyjne. W dokumentach programowych WRPO oraz dokumentach strategicznych dla rozwoju Wielkopolski nie zidentyfikowano obszarów defaworyzowanych, dlatego analiza rozkładu przestrzennego projektów nie odnosi się do tych obszarów. Rozkład projektów wg typów projektów W ramach WRPO Działania 5.2 wspierane są dwa główne typy projektów: z zakresu wsparcia infrastruktury edukacyjnej oraz z zakresu wsparcia infrastruktury kształcenia ustawicznego. Spośród projektów dotyczących infrastruktury edukacyjnej dominują projekty z zakresu budowy sal sportowych, boisk szkolnych na terenach wiejskich. Dzięki temu wsparciu zostaną wyrównane szanse w rozwoju uczniów w zajęciach sportowych. Ponadto udzielono wsparcia na budowę trzech szkół oraz rozbudowę bazy dydaktycznej. Ważnym elementem tych inwestycji po za tworzeniem obiektów, jest także ich wyposażenie. W ramach wsparcia kierowanego do placówek kształcenia ustawicznego beneficjenci otrzymali przede wszystkim wsparcie na wyposażenie swych placówek. Zakupiono sprzęt rolniczy służący m.in. utworzeniu nowego kierunku kształcenia agrobiznesu w Zespole Szkół w Ostrzeszowie oraz kształceniu w zawodach operator obrabiarek skrawających oraz elektromechanik pojazdów samochodowych. Do projektów należących do dobrych praktyk z zakresu wsparcia infrastruktury kształcenia ustawicznego należy Budowa hali i wiaty magazynowej z przebudową budynku warsztatowego do ćwiczeń budowlano-instalatorskich przy PCEZ we Wrześni realizowany przez powiat wrzesiński. Wśród wnioskodawców ubiegających się jednocześnie o wsparcie budowy lub rozbudowy szkoły oraz wyposażenia sal dydaktycznych w nowoczesny sprzęt edukacyjny, projekt powiatu wrzesińskiego uzyskał maksymalną ilość punktów oraz jest komplementarny do innych inwestycji finansowanych ze środków UE. Dzięki otrzymanej dotacji możliwe jest poszerzenie dotychczasowej oferty edukacyjnej PCEZ o nowe kierunki kształcenia ustawicznego w zawodach budowlanych, co jest odpowiedzią na aktualne zapotrzebowanie na rynku pracy. W branży okołobudowlanej wciąż zapotrzebowanie przewyższa liczbę specjalistów - mówi Marek Dyba, dyrektor Powiatowego Centrum Edukacji Zawodowej 14. Pracodawcy nadal planują przyjęcia w tym sektorze, głównie z powodu planowanych przez samorządy w Wielkopolsce inwestycji współfinansowanych ze środków UE i związanych z Euro 2012 podkreśla dyrektor placówki. Popyt na wykwalifikowanych specjalistów wciąż zatem przewyższa ich podaż, a wykształcenie odpowiedniej kadry w zawodach budowlanych będzie

256 wiązać się z przyciąganiem do naszego powiatu nowych firm, zachęcanych wyższą atrakcyjnością inwestycyjną, co przełoży się na tworzenie nowych miejsc pracy. Uzyskana dotacja pozwoli na budowę nowej hali, w której zaprojektowano dwie pracownie: budowlaną i instalatorską. Kolejne dwie pracownie: ciesielsko-stolarska i ogólno-dydaktyczna powstaną w wyniku przebudowy części budynku warsztatowego PCEZ, do tej pory nieużytkowanej. Do powstałych pracowni zostanie zakupione także odpowiednie oprzyrządowanie. Wyposażenie pracowni w sprzęt komputerowy ze specjalistycznymi programami edukacyjnymi umożliwi wykorzystanie najnowszych technologii ICT. Ponadto wybudowana zostanie wiata magazynowa do przechowywania maszyn, urządzeń, sprzętu i materiałów. Uruchomione zostaną kursy i szkolenia zarówno dla osób bezrobotnych, jak i pracujących kierowanych przez zakłady pracy lub podejmujących dokształcanie z własnej inicjatywy. Poszerzenie oferty edukacyjnej będzie widoczne także w przeprowadzanych egzaminach dla absolwentów szkół zawodowych w branży budowlanej potwierdzających kwalifikacje zawodowe, w celu uzyskania dyplomu zawodowego, zaświadczenia na tytuł zawodowy lub dyplomu na tytuł mistrza. Organizowane będą seminaria budowlane, pokazy i demonstracje sprzętu budowlanego, spotkania z producentami oraz pracodawcami. Oferta zostanie poszerzona o doradztwo zawodowe. Ten sukces to inwestycja w rozwój infrastruktury edukacyjnej regionu wrześnieńskiego, która poprzez podniesienie atrakcyjności oferty edukacyjnej i unowocześnienie bazy PCEZ we Wrześni, ułatwi osobom dorosłym dostęp do nowych kierunków kształcenia ustawicznego. Dzięki temu możliwe będzie podwyższanie kwalifikacji czy wręcz przekwalifikowywanie oraz uzyskiwanie formalnych potwierdzeń posiadanych umiejętności. Dzięki projektowi znacznie poszerzy się oferta edukacyjna PCEZ we Wrześni, będzie można prowadzić kształcenie ustawiczne w zawodach murarz, betoniarz, zbrojarz, cieśla, dekarz, malarz, tapeciarz, monter instalacji sanitarnych, posadzkarz, stolarz i technolog robót wykończeniowych. Aby centrum jak najlepiej służyło mieszkańcom powiatu do współpracy zostaną zaproszone renomowane firmy z branży budowlanej i instalatorskiej. Rycina 31. Projekt pt. Budowa hali i wiaty magazynowej z przebudową budynku warsztatowego do ćwiczeń budowlano-instalatorskich przy PCEZ we Wrześni Hala pod koniec 2010 roku Wizualizacja projektu Hala w sierpniu 2011 roku Źródło:

257 Komplementarność projektu finansowanego w ramach Działania 5.2 przejawia się poprzez prowadzenie zajęć dofinansowanych w ramach PO KL w nowoczesnej rozbudowywanej hali - dofinansowanej w ramach WRPO oraz wykorzystywania z pomocy dydaktycznych szkoły zakupionych w ramach PHARE W wbudowywanych i modernizowanych obiektach szkoły przeprowadzane są w ramach PO KL szkolenia - w ramach projektu Dobry zawód to dobry start na rynku pracy (PO KL) uczniowie Zespołu Szkół Politechnicznych we Wrześni poznali nie tylko tajniki projektowania, ale także tworzenia specjalnych programów sterujących maszynami oraz obsługę obrabiarek CNC. Na zajęciach przyszli technicy przy użyciu programu CAD/CAM ćwiczyli precyzyjne wykreślanie zarysów przedmiotów, pisanie programów, symulację programu i sprawdzanie poprawności jego działania. Takie zajęcia specjalizujące, prowadzone w dobrze wyposażonej pracowni CNC, gdzie teoria poparta jest nowoczesną praktyką są ciekawe dla uczniów, a przyszli absolwenci będą dobrze przygotowani do podejmowania pracy lub kontynuacji nauki na studiach wyższych. Kolejny projekt Certyfikat na Twoje umiejętności zawodowe (PO KL) pozwala całkowicie bezpłatnie potwierdzić nabyte przez lata pracy kwalifikacje zawodowe oraz uzyskać tytuł zawodowy przez osoby, które podjęły pracę w zawodach innych niż wyuczony, ale w trakcie jej nabyli umiejętności zgodne z danym zawodem. Wsparciem zostanie objętych 230 osób z terenu województwa wielkopolskiego, które z własnej inicjatywy chciały uzyskać potwierdzenie posiadanych kwalifikacji zawodowych w zawodach: monter instalacji i urządzeń sanitarnych, posadzkarz, murarz - tynkarz, malarz - tapeciarz oraz uzyskać uprawnienia spawalnicze i kierowcy wózków widłowych. Ponadto w trakcie szkoleń uczniowie korzystają z utworzonych w ramach PHARE 2003 (projekt pt. Nowa jakość kształcenia nowa praca) trzech pracowni do kształcenia praktycznego - spawalniczej, elektrycznej i elektronicznej. Realizowane w Powiatowym Centrum Edukacji Zawodowej projekty w pełni pozwalają na dostosowania oferty edukacyjnej oraz wykształcenie mieszkańców wielkopolski do potrzeb lokalnego rynku pracy. Więcej informacji na temat komplementarności projektu Budowa hali i wiaty magazynowej z przebudową budynku warsztatowego do ćwiczeń budowlano-instalatorskich przy PCEZ we Wrześni oraz innych projektów dot. kształcenia zostało przedstawionych w Załączniku IX. Rozkład projektów wg typów przedstawia się następująco: Schemat I Projekty z zakresu wsparcia infrastruktury edukacyjnej - 14 projektów na kwotę dofinansowania UE ,54 euro ( ,23 zł). Schemat II Projekty z zakresu wsparcia infrastruktury kształcenia ustawicznego - 10 projektów na kwotę dofinansowania UE ,77 euro ( ,71 zł). Rozkład projektów wg rodzaju beneficjentów W ramach Działania 5.2 umowy zostały podpisane wyłącznie z jednostkami samorządu terytorialnego 24 umowy. Rozkład projektów wg grup docelowych Informacje na ten temat znajdują się w p Działanie 5.3. Poprawa warunków funkcjonowania systemu ochrony zdrowia w województwie Na koniec 2011 r. alokacja na działanie wynosiła ,00 euro ( ,33 zł). Do końca 2011 r. w ramach Działania 5.3 podpisano 60 umów na kwotę dofinansowania UE ,70 euro ( ,48 zł), w tym 2 zostały zawarte w 2011 r. Kontraktacja dla działania z ochrony zdrowia wyniosła 89%. Pozostałe środki z działania zostaną przeznaczone na projekt kluczowy, który pod koniec 2011 r. znajdował się w trakcie konsultacji społecznych. W ramach Działania 5.3 aż 87% projektów zostało zakończonych, tj. 52 projekty. 257

258 Wykres 71. Postęp finansowy w Działaniu 5.3 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13). W ramach zakontraktowanych projektów: doposażonych zostanie 58 szpitali, przebudowanych będzie 7 palcówek zdrowia. Dzięki realizacji projektów w ramach Działania 5.3, do końca okresu programowania ze wsparcia skorzysta pacjentów. W okresie tym zostanie wykonanych specjalistycznych badań sprzętem dofinansowanym w ramach WRPO. Z kolei w wyniku zakończonych projektów do końca 201 r.: doposażono 52 szpitale, przebudowano 2 placówki zdrowia. W wyniku wsparcia placówek ochrony zdrowia pacjentów skorzystało z dofinansowanej infrastruktury zdrowia, jednocześnie wykonano badań nowo zakupionym sprzętem. Natomiast do obsługi nowego sprzętu stworzono 54 etatów. Projekty kluczowe W ramach WRPO realizowane są 4 projekty kluczowe dot. ochrony zdrowia. Z pośród tych projektów 2 zostały zakończone. Pod koniec okresu sprawozdawczego rozpoczęły się konsultacje społeczne projektu pt. Poprawa poziomu funkcjonowania i świadczenia usług Wojewódzkich Jednostek Ochrony Zdrowia. Przedmiotem projektu jest zwiększenie bezpieczeństwa zdrowotnego i poprawy warunków rozwoju ludności. Wyznaczony cel jest ukierunkowany na zwiększenie dostępności do usług specjalistycznych oraz podniesienie jakości świadczeń zdrowotnych, czego istotnym elementem jest poprawa infrastruktury ochrony zdrowia, a także standardów wyposażenia w sprzęt medyczny. Brak odpowiedniej infrastruktury technicznej wymusza modernizowanie i przebudowę zakładów, a także wprowadzanie zmian organizacyjnych, w wyniku czego zwiększona zostanie efektywność działania, a także obniżone koszty funkcjonowania Zakładów. Projekt będzie realizowany przez siedem Wojewódzkich Jednostek Ochrony Zdrowia, podlegających Samorządowi Województwa Wielkopolskiego (poprzez zadania projektowe). Przewidywany okres realizacji projektu to lata

259 W ramach Działania 5.3 realizowane są/ zrealizowano projekty kluczowe: Projekt pt. Program leczenia ostrych pęknięć tętniaków aorty i ostrej zatorowości płucnej, realizowany przez Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Projekt został zakończony w 2010 r., ostatecznie całkowita wartość projektu wyniosła ,54 euro ( ,82 zł), w tym dofinansowanie UE ,06 euro ( ,50 zł). Wsparcie polegało na zakupie rezonansu magnetycznego oraz dostosowaniu pomieszczeń w celu prawidłowego funkcjonowania aparatu. Projekt pt. Poprawa jakości usług medycznych w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Koninie, realizowany przez Wojewódzki Szpital Zespolony w Koninie. W okresie sprawozdawczym umowa na powyższą inwestycję była dwa razy aneksowana (aneks nr 9 14 stycznia 2011 r., aneks nr 10 2 sierpnia 2011 r.). Projekt został zakończony w 2011 r., a ostateczna kwota projektu wyniosła ,37 euro ( ,20 zł), z czego ze środków WRPO pochodziło ,77 euro ( ,03 zł). W ramach projektu oddziały i komórki szpitalne zostały wyposażone w wysokiej klasy specjalistyczny sprzęt medyczny. Zakupiono m.in. sprzęt reanimująco-monitorujący, okulistyczny, ortopedyczny, laryngologiczny, urologiczny, anestezjologiczny i neurochirurgiczny. Ponadto w ramach inwestycji współfinansowanej ze środków unii europejskiej wyposażono Zakład Diagnostyki Obrazowej, Pracownię Endoskopii Gastroenterologicznej oraz zakupiono nowa aparaty do hemoterapii. Dzięki wsparciu nie tylko poprawiła się jakość usług, ale również ich dostęp. Projekt pt. Poprawa wykrywalności, standardów diagnostyki nuklearnej i radioterapii nowotworów w Wielkopolsce, realizowany przez Wielkopolskie Centrum Onkologii w Poznaniu. Dnia 1 kwietnia 2011 r. została zawarta umowa pomiędzy beneficjentem a IZ WRPO. Ponadto w 2011 r. zawarto dwa aneksy (aneks nr 1 15 września 2011 r., aneks nr 2-25 listopada 2011 r.). Wartość całkowita projektu wynosi ,88 euro ( ,44 zł), w tym środki z unii europejskiej ,14 euro ( ,62 zł). W analizowanym okresie beneficjent przedstawił już pierwsze wydatki związane z rozbudową centrum. Zakończenie realizacji przedsięwzięcia zaplanowane jest na IV kwartał 2013 r. Projekt pt. Zakup wyposażenia dla rozbudowanego i przebudowanego Bloku Operacyjnego oraz Centralnej Sterylizatorni Szpitala Wojewódzkiego w Poznaniu, realizowany przez Szpital Wojewódzki w Poznaniu. W czerwcu 2011 r. beneficjent złożył wniosek o dofinansowanie, natomiast umowę na wartość całkowitą projektu ,90 euro ( ,16 zł), w tym dofinansowania ,42 euro ( ,03 zł) zawarł z IZ WRPO w dniu 29 września 2011 r. Do dobrych praktyk należy zaliczyć projekt kluczowy pt. Poprawa jakości usług medycznych w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Koninie. Poprzez wsparcie w ramach WRPO zakupiono około sztuk sprzętu, co wpłynęło na kompleksowe doposażenie obiektu, a tym samym na podniesienie jakości i dostępności usług medycznych. Realizacja projektu pozwoliła na zwiększenie dostępności usług medycznych dla mieszkańców Konina, jego obwodu, ale też mieszkańców pozostałej części województwa wielkopolskiego (w szczególności mieszańców południowej i wschodniej wielkopolski). Ponadto skrócono czas diagnostyki oraz poprawę dostępu do opieki długoterminowej. Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej dzięki zakupowi urządzeń na Oddział Neurochirurgiczny ma możliwość wprowadzenia nowego rodzaju usługi jaką jest operowanie guzów mózgu, chorób naczyniowo mózgowych (tętniaki, naczyniaki), przez co nie ma konieczności kierowania pacjentów z tymi schorzeniami do innych szpitali. Na zmniejszenie zapadalności na choroby układu krążenia, którą określa się jako główną przyczynę chorób Wielkopolan będzie miała wpływ nowa usługa świadczona przez szpital przeprowadzanie badań angiograficznych (badanie diagnostyczno kardiologiczne). Realizacja projektu pozwoliła również na zwiększenie ilości wykonywanych usług (na Oddziale Ortopedii i Traumatologii Ruchu), które są nowoczesnymi sposobami leczenia chorób wieku podeszłego (wstawianie endoprotez, leczenie zwyrodnień stawów, artroskopia). Projekt poprawił dostęp do takich usług jak: badania mammograficzne, 259

260 angiograficzne, operacje guzów mózgu, zabiegi urologiczne metodą małoinwazyjną, leczenie przedniego i tylniego odcinka oka. Niniejszy projekt został wytypowany w przeprowadzonym w 2011 r. przez WRPO badaniu ewaluacyjnym jako przykład dobrej praktyki głównie ze względu na kompleksowość podejmowanych działań wyposażane były całe oddziały, pracownie, bloki operacyjne. Ponadto zrealizowana inwestycja była częścią większej inwestycji związanej z przebudową szpitala w Koninie. Rycina 32. RTG z ramieniem C w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Koninie Źródło: Public Profits dokumentacja fotograficzna Ponadto do dobrych praktyk można wymienić projekt pt. Poprawa wykrywalności, standardów diagnostyki nuklearnej i radioterapii nowotworów w Wielkopolsce. Nowotwory złośliwe stanowią drugą po chorobach układu krążenia przyczynę zgonów, stąd istotne jest wspieranie szpitali dzięki którym poprawią się standardy diagnostyki i radioterapii nowotworów w Wielkopolsce. Wielkopolskie Centrum Onkologii od kilkunastu lat systematycznie się rozbudowuje. Realizacja projektu w ramach WRPO kompleksowo wpłynie na rozbudowę Wielkopolskiego Centrum Onkologii, gdyż celem wsparcia jest rozszerzenie działalności istniejących oddziałów szpitala, poprawa ich funkcjonowania, a także dostosowanie do wymagań wynikających z obowiązujących przepisów. Rozbudowa Centrum pozwala na zwiększenie liczby zakontraktowanych świadczeń medycznych zwłaszcza w zakresie endoskopii i ginekologii onkologicznej. Nową prężnie rozwijającą się dziedziną w onkologii jest radiobiologia, dlatego Centrum planuje utworzyć Zakład Radiobiologii, a konieczna jest rozbudowa Zakładu Radioterapii. Ponadto Centrum ściśle współpracuje z Uniwersytetem Medycznym (w nowym budynku szpitala powstaną sale dydaktyczne), przez co komplementarnie wpływa na poprawę zdrowia mieszkańców wielkopolski. Ponadto w ramach projektu rozbudowany zostanie m. in.: Oddział Endoskopii, Endoskopii Laryngologicznej i Stomii, Oddział Radioterapii i Onkologii Ginekologicznej. Oddziały te jednocześnie zostaną wyposażone w sprzęt zakupiony w ramach projektu, m.in. kolumnę endoskopową z torem wizyjnym, kolumnę anestezjologiczną, lampy operacyjne. Analizując placówki zdrowia, które otrzymały dofinansowanie należy również zwrócić uwagę na stan zdrowia mieszkańców Wielkopolski, w okresie przed rozpoczęciem realizacji inwestycji. Połączenie tych dwóch komponentów pozwoli otrzymać odpowiedzieć na pytanie czy zostały wsparte właściwe instytucje. 260

261 W 2007 r. największą zachorowalność wśród dorosłych mieszkańców w województwie wielkopolskim odnotowano z powodu chorób układu krążenia, chorób układu kostno-stawowego, cukrzycy, chorób obwodowego układu nerwowego, a wśród dzieci i młodzieży z powodu alergii, zaburzeń refrakcji i akomodacji oka, zniekształceń kręgosłupa, otyłości. W 2007 roku w zakresie chorobowości szpitalnej (hospitalizacja) najwyższy poziom odnotowano wśród dorosłych w grupie chorób układu krążenia, nowotworów, układu moczowo-płciowego oraz chorób układu oddechowego, a także chorób układu trawiennego. Analizując placówki zdrowia, które otrzymały dofinansowanie jednoznacznie można stwierdzić, iż mają one wpływ na diagnostykę i leczenie w zakresie chorób, na które najczęściej zapadają Wielkopolanie. Tym samym projekty te wpływają na realizację celów szczegółowych Priorytetu V zmniejszenie poziomu zachorowalności na choroby społeczne. Jednocześnie w Wielkopolsce najwięcej porad specjalistycznych, w tym z zakresu onkologii i kardiologii zostało udzielonych ośrodkowi mającemu oddziaływanie wojewódzkie Poznaniowi. Stąd w Poznaniu w ramach WRPO zostało wspartych 11 placówek zdrowia, z którymi podpisano 15 umów na dofinansowanie. Efekty w postaci zmniejszenia liczy osób chorych należy oczekiwać dopiero w najbliższych latach, gdyż wcześniejsza wykrywalność pozwoli na osiągnięcie zamierzonego rezultatu. Jednakże już teraz dzięki dofinansowaniu placówek został skrócony czas na oczekiwanie pacjenta na usługi medyczne, co przyczyni się do szybszego podejmowania działań (po wykonaniu inwestycji w przypadku 14 projektów skrócił się czas oczekiwania pacjentów na zabiegi średnio z 95 do 61 dni, a w przypadku 16 projektów skrócił się czas oczekiwania na badanie średnio z 21 do 10 dni) 15. Ponadto większość ze zrealizowanych inwestycji dot. zakupu sprzętu medycznego ma wpływ na diagnostykę i poziom wczesnego wykrywania chorób (90,0% spośród zrealizowanych projektów) 16. Rozkład przestrzenny projektów Przestrzenne rozmieszczenie projektów wspierających ochronę zdrowia w województwie Wielkopolskim wskazuje, iż wsparcie kierowane jest prawie równomierne do wszystkich jednostek terytorialnych regionu. Jednak największa koncentracja realizowanych projektów występuje w stolicy Wielkopolski (15 projektów), co wynika z funkcji jakie pełni Poznań jako miasto wojewódzkie. Wsparcie nie trafiło do beneficjentów z terenu 3 powiatów: rawickiego, kępińskiego, konińskiego. Z pośród 60 projektów, tylko jeden realizowany jest na obszarze wiejskim w Wolicy w powiecie kaliskim. W dokumentach programowych WRPO oraz dokumentach strategicznych dla rozwoju Wielkopolski nie zidentyfikowano obszarów defaworyzowanych, dlatego analiza rozkładu przestrzennego projektów nie odnosi się do tych obszarów. Rozkład przestrzenny inwestycji, środków: Największa ilość sprzętu diagnostycznego została zakupiona w mieście Poznań (30% zakupionego sprzętu diagnostycznego), a także w powiecie konińskim (18%) oraz w powiecie chodzieskim (11%). Jeśli chodzi o wyposażenie województwa w najdroższy sprzęt diagnostyczny, czyli tomograf komputerowy, to sprzęt taki zakupiono w takich powiatach jak: gostyński, międzychodzki, nowotomyski, ostrowski, poznański, wągrowiecki, złotowski oraz mieście Poznań. Największa koncentracja sprzętu RTG, USG wystąpiła w mieście Poznaniu, wynika to bezpośrednio z liczby jednostek szpitalnych i projektów skoncentrowanych na tym obszarze. Jeśli chodzi o zakup tomografów to największa koncentracja wystąpiła w środkowej części województwa (zakup tomografów komputerowych w m. Poznań i powiecie poznańskim). Największe środki były lokowane na zakup sprzętu w placówkach o oddziaływaniu ogólnowojewódzkim. Dominacja Poznania w liczbie zrealizowanych projektów jest znacząca i 15 Badanie ewaluacyjne pt Ocena dostępności usług medycznych poprzez realizację projektów Priorytetu V Wielkopolskiego regionalnego Programu Operacyjnego na lata w aspekcie perspektywy finansowej UE Ibidem 261

262 wynika zarówno z liczby ludności tego powiatu, jak i z liczby jednostek szpitalnych zlokalizowanych na tym terenie, w tym szpitali specjalistycznych o oddziaływaniu ogólnowojewódzkim. Konsekwencją powyższego są kwoty przeznaczone na realizację projektów w tej części Wielkopolski. Lokalizacja największej puli środków w obrębie tychże powiatów/miast była zasadna z punktu widzenia potrzeb mieszkańców województwa (liczba osób leczonych w szpitalach ogólnych jest największa w miastach Poznań, Konin i powiecie pilskim). W mieście Poznaniu największa kwota została przyznana na projekt kluczowy pt. Program leczenia ostrych pęknięć tętniaków aorty i ostrej zatorowości płucnej realizowany przez Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Na kolejnych miejscach ulokowały się takie szpitale jak: Wielkopolskie Centrum Pulmonologii i Torakochirurgii w Poznaniu (placówka została wyposażona w różnego typu aparaturę w tym diagnostyczną i endoskopową) oraz Szpital Wojewódzki w Poznaniu, w którym został zakupiony tomograf komputerowy 64 rzędowy, o zaawansowanych możliwościach rekonstrukcyjnych, zawierający aplikacje do badań z dziedziny neurologii, onkologii i kardiologii. Wszystkie trzy wymienione inwestycje mają oddziaływanie ogólno wojewódzkie, a także wynikają z punktu widzenia potrzeb mieszkańców województwa (liczba osób leczonych w tych szpitalach), stąd tak istotne było wsparcie tych placówek. Rozkład projektów wg typów projektów Wśród 60 dofinansowanych projektów zakupiono ponad 2900 sztuk sprzętu medycznego. Do najczęściej kupowanych sprzętów należy sprzęt diagnostyczny, anestezjologiczny i endoskopowego. W przypadku sprzętu diagnostycznego najczęściej kupowano aparaty RTG, USG, tomograf komputerowy, wykorzystywany w diagnostyce różnych schorzeń. Ponadto w zakresie chorobowości szpitale otrzymały dofinansowanie na EKG w tym holtery, kardiomonitory, bieżnie do badań wysiłkowych. Placówki służby zdrowia realizujące projekty dofinansowane ze środków UE w ramach WRPO na zakup sprzętu medycznego, w 52% wykonanych inwestycji przeznaczyło na wymianę zużytego sprzętu na sprzęt o wysokich parametrach, co przyczyniło się do znaczącej poprawy jakości wykonywanych badań i zabiegów. Natomiast 48% zakupionego sprzętu zwiększało zakres świadczonych przez placówki usług. 17 W zakupiony sprzęt były najczęściej doposażone bloki operacyjne, pracownie RTG, pracownie endoskopowe, oddziały anestezjologii i intensywnej terapii, oddziały ginekologiczno-położnicze, oddziały chirurgiczne, a także oddziały okulistyczne, pracownie tomografii komputerowej i USG. Bloki operacyjne oraz oddziały anestezjologii i intensywnej terapii były częściej doposażone w przypadku szpitali powiatowych. Oddziały specjalistyczne wyposażane przede wszystkim w przypadku szpitali wojewódzkich np. oddział leczenia uzależnień, oddział chirurgii szyi, głowy i onkologii radiologicznej, oddział pulmonologii, oddział chirurgii klatki piersiowej, oddział rehabilitacji, oddział kardiologiczny. Należy również podkreślić, iż dominującą grupą wśród aparatury zakupionej była aparatura diagnostyczna, przy czym spektrum aparatury mieszczącej się w tej kategorii sięgało od diagnostyki obrazowej, po diagnostykę kardiologiczną, co odpowiadało potrzebom zdrowotnym ludności województwa wielkopolskiego. Zakupiona aparatura diagnostyczna ma szczególne znaczenie dla profilaktyki i diagnozowania chorób układu krążenia, nowotworów i chorób dróg oddechowych, ortopedii i traumatologii ruchu. Aparatura anestezjologiczna, zajmująca drugie miejsce na liście zakupów, ma zasadnicze znaczenie dla bezpieczeństwa pacjenta podczas zabiegów operacyjnych (aparaty do znieczulenia ogólnego) i bezpieczeństwa pobytu pacjenta w szpitalu. Aparatura endoskopowa najnowszej generacji ma znaczenie zarówno dla diagnostyki chorób wybranych narządów, ale również przy wykonywaniu zabiegów małoinwazyjnych. Zakupiony sprzęt wpływa na cel szczegółowy Priorytetu V bowiem dzięki niemu poprawia się standard opieki medycznej. 17 Ibidem 262

263 Wykres 72. Podział inwestycji ze względu na wymianę zużytego sprzętu oraz zakup sprzętu poszerzającego katalog usług, dane w %; N-51 sprzęt przeznaczony na wymianę zużytego sprzętu ogółem szpital wojewódzki sprzęt zwiększający zakres świadczonych usług medycznych szpital powiatowy Źródło danych: Badanie ewaluacyjne pt Ocena dostępności usług medycznych poprzez realizację projektów Priorytetu V Wielkopolskiego regionalnego Programu Operacyjnego na lata w aspekcie perspektywy finansowej UE W przypadku 10 projektów szpital otrzymały dofinansowanie na rozbudowę obiektu, bądź na modernizację/dostosowanie pomieszczeń. Rozkład projektów wg rodzaju beneficjentów W ramach Działania 5.3 WRPO umowy zostały podpisane przede wszystkim z palcówkami opieki zdrowotnej 58 umów. Natomiast 2 umowy podpisano z jednostkami samorządu terytorialnego. Należy zauważyć, iż większość projektów realizowanych było/jest przez szpitale (jednostki świadczące opiekę stacjonarną), w tym powiatowe (65,3 % jednostek), wojewódzkie (26,5 %), szpital kliniczny 18, a także szpitale prywatne działające na terenie miasta Poznania oraz Piły. Większość projektów zrealizowanych zostało przez publiczne zakłady opieki zdrowotnej, świadczące usługi medyczne w publicznym systemie ochrony zdrowia (84,3%), pozostałe 15,7% inwestycji było realizowanych przez niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej (świadczące usługi w publicznym systemie ochrony zdrowia). Rozkład projektów wg grup docelowych Informacje na ten temat znajdują się w p Działanie 5.4. Wzmocnienie pozostałej infrastruktury społecznej Na koniec 2011 r. alokacja na działanie wynosiła ,00 euro ( ,26 zł). W okresie sprawozdawczym miała miejsce relokacja środków pomiędzy Działaniem 5.1, a Działaniem 5.4 (na rzecz Działania 5.1 przeniesiono ,00 euro). Do końca 2011 r. w ramach Działania 5.4 podpisano 14 umów na kwotę dofinansowania UE ,53 euro ( ,17 zł), tym samym kontraktacja wyniosła 96% (w ramach działania brak jest wolnych środków). Jednocześnie do końca okresu sprawozdawczego 50% projektów zostało zakończonych. 18 Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, jako jedyny otrzymał dofinansowanie mimo, że z założenia szpitale kliniczne nie były objęte dofinansowaniem w ramach Działania 5.3 WRPO, ze względu na charakter projektu: Program leczenia ostrych pęknięć tętniaków aorty i ostrej zatorowości płucnej 263

264 Wykres 73. Postęp finansowy w Działaniu 5.4 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13). W ramach zakontraktowanych projektów wsparto: 18 obiektów infrastruktury społecznej, które będą zbudowane, przebudowane bądź doposażone. W rezultacie z pomocy oferowanej przez placówki społeczne skorzysta osób, a w celu jej lepszego funkcjonowania zostanie stworzonych 133,50 etatów. W wyniku zakończonych projektów do końca 2011 r. wsparto: 7 obiektów infrastruktury społecznej, które doposażono i dokonano w nim adaptacji pomieszczeń. Dzięki wsparciu Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Środzie Wlkp z pomocy ośrodka skorzystało osób. Ponadto stworzono 74 miejsc pracy (etatów). Nie osiągnięto jeszcze szacowanej realizacji wskaźników dla 2011 r. Wartości wskaźników z pozostałych projektów (które mają w umowie wykazane zakończenie realizacji projektu do końca 2011 r.) zostaną przedstawione w następnym sprawozdaniu rocznym, ze względu na trwającą weryfikację wniosków o płatność końcową, podjęte czynności kontrolne. Rozkład przestrzenny projektów Po względem rozmieszczenia wspartych placówek z Działania 5.4 na terenie województwa jest bardzo zróżnicowana. Najwięcej projektów zlokalizowanych jest w centrum regionu 2 projekty w Poznaniu oraz 2 w powiecie poznańskim. Reszta dofinansowanych projektów z infrastruktury społecznej mieści się w powiatach leżących na południu (np. powiat ostrzeszowski), południowym - wschodzie (powiat turecki) i południowym zachodzie (np. powiat wolsztyński) od Poznania. Spośród 14 projektów, 9 realizowanych jest na obszarach miejskich. W dokumentach programowych WRPO oraz dokumentach strategicznych dla rozwoju Wielkopolski nie zidentyfikowano obszarów defaworyzowanych, dlatego analiza rozkładu przestrzennego projektów nie odnosi się do tych obszarów. Rozkład projektów wg typów projektów W ramach działania mającego na celu wzmocnienie pozostałej infrastruktury społecznej realizowane są projekty finansujące tworzenie od podstaw ośrodków na obszarach, gdzie występuje duża grupa osób wymagających pomocy społecznej (Poznań, a także Kościan) co pozwala na spełnianie celu szczegółowego programu wyrównanie dysproporcji wewnętrznych 264

265 w dostępie do infrastruktury społecznej, przebudowę, adaptację oraz budowę budynków służących przede wszystkim świadczeniu usług z zakresu pomocy społecznej, rehabilitacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych. Wraz z pracami budowlanymi beneficjenci otrzymają wsparcie na wyposażenie obiektów, tak aby m.in. stworzyć pokoje do dziennego pobytu, terapii zajęciowej, fizjoterapii. Tym samym zostanie zapewniony odpowiedni standard warunków życia podopiecznych dofinansowanych placówek, opieka i rehabilitacja przewlekle chorych, a także możliwość samodzielnego życia osób, które ją utraciły. Do projektów wzmacniających infrastrukturę społeczną, a zwłaszcza osoby niewidome, które wymagają nauczenia się poznania świata różnymi zmysłami i poruszania się po nim należy projekt pt. Stworzenie otwartej strefy rekreacji dziecięcej na potrzeby uczniów OSW dla Dzieci Niewidomych w Owińskach oraz mieszkańców Powiatu Poznańskiego. W ramach projektu dofinansowanego ze środków WRPO powstaje park orientacji przestrzennej z elementami dydaktycznymi do nauki orientacji przestrzennej dzieci niewidomych i niedowidzących. Budowa parku polegała na odtworzeniu klimatu ogrodu barokowego i parku krajobrazowego oraz wkomponowaniu w ich krajobraz przyrządów dydaktycznych (dźwiękowych, ścieżek z różnymi nawierzchniami, torów przeszkód, placu zabaw itp.). Drogi o różnej nawierzchni, obiekty symulujące prawdziwy ruch uliczny, pajęczyny do wspinaczki, wiszący most, tor przeszkód i komunikatory głosowe już niedługo pozwolą osobom niewidomym i niedowidzącym z powiatu poznańskiego lepiej poznawać otaczający je świat. W celu rozwijania zmysłu węchu u niewidomych posadzone będą zioła, krzewy owocowe oraz kwiaty o intensywnych zapachach. Ponadto podopieczni będą mogli nauczyć się bezpiecznego poruszania się w terenie, a także korzystać z przyjemności jazdy na rowerze czy na rolkach. W ramach projektu zostały zakupione przyrządy dydaktyczne służące rehabilitacji i rewalidacji osób niewidomych i niedowidzących. Głównymi odbiorcami projektu są dzieci uczące się w tym Ośrodku, a także dzieci niepełnosprawne przebywające w nim czasowo (turnusy rehabilitacyjne) oraz dzieci i młodzież ze specjalnych Ośrodków (np. dla dzieci głuchych) na terenie Poznania i Wielkopolski. Dostęp do parku będzie możliwy także dla pełnosprawnych mieszkańców Powiatu Poznańskiego, którzy dzięki zastosowanym rozwiązaniom technicznym będą mogli lepiej poznać sposób funkcjonowania ludzi niewidomych i niedowidzących w otwartej przestrzeni. Projekt będzie stanowił połączenie walorów historycznych i przyrodniczych terenu ujętych w formie zrewaloryzowanego ogrodu barokowego i parku krajobrazowego wraz ze współczesną funkcją edukacyjną na potrzeby dzieci niewidomych i słabo widzących oraz mieszkańców powiatu poznańskiego. Projekt ten jest komplementarny z innym projektem realizowanym w ramach WRPO a także z projektami EFS, co zostało przedstawione w przykładzie nr 30, 36 w załączniku IX. Rycina 33. Projekt pt. Stworzenie otwartej strefy rekreacji dziecięcej na potrzeby uczniów OSW dla Dzieci Niewidomych w Owińskach oraz mieszkańców Powiatu Poznańskiego. Źródło: Archiwum UMWW 265

266 Rozkład projektów wg rodzaju beneficjentów W ramach Działania 5.4 w zakontraktowanych projektach wystąpiły dwa typy beneficjentów ubiegających się o dofinansowanie. Dominującą grupę stanowią jednostki samorządu terytorialnego 12 umów. Dwie pozostałe umowy zostały zawarte z stowarzyszeniem/fundacją. Rozkład projektów wg grup docelowych Informacje na ten temat znajdują się w p Analiza stopnia osiągnięcia wskaźników oraz ocena efektywności wsparcia Projekty realizowane w ramach Priorytetu V wpisują się w cele określone w dokumentach programowych, zarówno w WRPO jak i w Szczegółowym opisie priorytetów WRPO. Wszystkie wsparte inwestycję w ramach WRPO przyczyniają się do poprawy infrastruktury oświaty, zdrowia i innej infrastruktury społecznej. W ramach WRPO każdy projekt wpływa na rozwój infrastruktury społecznej, jednocześnie wzmacnia spójność regionu. Projekty zlokalizowane są na terenie całego województwa przez co ich realizacja zapobiega marginalizacji północnej i południowej części regionu, co zostało zidentyfikowane jako zagrożenie w analizie SWOT. Diagnoza dotycząca oświaty zawarta w WRPO wskazuje, iż w strukturze wykształcenia ludności w wieku 15 lat i więcej dominują osoby z wykształceniem podstawowym i zasadniczym, a poziom i dostęp do edukacji na obszarze województwa jest zróżnicowany. Realizacji projektów z działania wspierającego infrastrukturę wyższą przyczyni się do poprawy tego stanu w regionu. Analiza SWOT zawarta w Programie wskazuje, iż mocną stroną województwa jest wzrastająca ranga aglomeracji poznańskiej co też może wpłynąć na dalszy rozwój jednostek naukowych w różnych dziedzinach. Ponadto mocną stronę województwa stanowią atrakcyjne tereny inwestycyjne oraz duży potencjał naukowo-badawczy. Wsparcie w ramach Priorytetu V przy wykorzystaniu mocnych stron regionu przyczyni się do rozwoju infrastruktury edukacyjnej, wzrostu liczby osób wykształconych. Tym samym wsparcie przyczyni się do zniwelowania słabej strony regionu, tj. wysokiego poziomu bezrobocia. Ponadto wsparcie placówek edukacyjnych przyczyni się do częściowej likwidacji niewystarczającej i niedostosowanej do potrzeb oferty edukacyjnej, a ich realizacja na terenie wiejskim zmniejszy pogłębiające się dysproporcje między aglomeracją poznańską a resztą województwa, a jednocześnie zwiększy dostęp do edukacji na obszarach wiejskich. Wsparcie szpitali przyczyni się do szybszej diagnostyki stanu zdrowia pacjentów, dzięki czemu słaba strona województwa - pogorszenie stanu zdrowia mieszkańców zostanie ograniczona. Wiele projektów Priorytetu V zakłada wprowadzanie do inwestycji rozwiązań (windy, barierki wspomagające wstawanie, podjazdy dla wózków), które przyczyniają się do likwidacji kolejnej słabej strony jaką jest występowanie barier dla niepełnosprawnych. Projekty realizowane w Priorytecie V wpływają na realizację wskaźników na poziomie priorytetów oraz działań. Szczegółowe informacje dotyczące wartości wskaźników znajdują się w Tabeli 4. Postęp fizyczny wg priorytetów. W wierszu realizacja zostały przedstawione informacje nt. projektów zakończonych, tj. takich dla których zatwierdzono wniosek o płatność końcową. Z kolei w wierszu szacowana realizacja zostały przedstawione wartości na podstawie zawartych umów. W niektórych przypadkach realizacja za 2011 r. nie odpowiada szacowanej realizacji za 2011 r., ze względu na trwającą jeszcze na koniec roku weryfikację wniosków o płatność końcową, trwające czynności kontrolne, bądź złożenie przez beneficjentów w 2012 r. wniosków o płatność dla projektów, które zakończyły się na końcu okresu sprawozdawczego. Dzięki wsparciu udzielonemu w ramach Priorytetu V do końca okresu sprawozdawczego zrealizowano 76 projektów dot. kapitału ludzkiego. Z pośród tych projektów, 17 projektów stanowią projekty z zakresu edukacji, 53% wszystkich projektów dot. edukacji. Środki które zostały zakontraktowane na 32 projekty edukacyjne oraz 2 projekty na które umowy zostaną zawarte w 2012 r. całkowicie wyczerpują alokację. Jednocześnie obecne projekty z zakresu edukacji, które zostaną zrealizowane do końca 2012 r. w 100% zrealizują wartość docelową wskaźnika. Sytuacja 100% zrealizowania wartości docelowej odnosi się także do wskaźników z poziomu działania: 266

267 Liczba szkół wyższych objętych wsparciem, Liczba objętych wsparciem szkół i placówek kształcenia ustawicznego. Analizując sytuacje społeczno-ekonomiczną istotne jest aby wspierać szkolnictwo na każdym poziomie edukacji, tak aby kształcono w innowacyjnych i nowoczesnych branżach. Analiza SWOT określa jako słabą stronę województwa występowanie dużego odsetka osób z niskim, średnim poziomem wykształcenia oraz niewystarczającą i niedostosowaną do potrzeb edukacyjnych ofertę edukacyjną. Projekty wsparte dzięki WRPO wychodzą naprzeciw tym słabym stronom. Wyższy poziom wykształcenia zostanie zapewniony poprzez wsparcie 8 uczelni, które w sposób elastyczny dostosowują swój program edukacyjny do potrzeb rynku. Przykładem takim jest projekt pt. Budowa Centrum Wykładowo - Dydaktycznego w Koninie, który zakłada stworzenie nowych kierunków kształcenia i inwestuje w nową infrastrukturę, która pozwoli zainteresować studiami w Koninie szersze grono maturzystów, co zahamuje odpływ młodych ludzi. Absolwenci, będą tworzyć wykwalifikowaną kadrę, co wraz z korzystną lokalizacją miasta pozwoli zachęcić przedsiębiorców do inwestowania. Jednocześnie projekt ten wychodzi naprzeciw wyzwaniu Strategii Rozwoju Edukacji: Coraz wyższy stopień powszechności kształcenia na poziomie średnim i wyższym. Ponadto wsparte szkoły kształcenia ustawicznego dostosowują swe oferty edukacyjne do zmieniających się potrzeb rynku, a pomoce dydaktyczne zakupione ze środków unijnych będą służyć realizacji nowych ofert edukacyjnych. Dzięki takim przedsięwzięciom osiągnięty jest cel szczegółowy Priorytetu V: Dostosowanie systemu edukacji do potrzeb rynku pracy. Z pośród projektów na które podpisano umowy z zakresu edukacji, 47% stanowią inwestycje które będą zrealizowane na obszarze wiejskim. Do końca 2011 r. wsparto na obszarze wiejskim 9 szkół, natomiast wsparcie wszystkich szkół z obszarów wiejskich spowoduje nieznaczne przekroczenie wartości docelowej na 2013 r. Wg analizy SWOT WRPO do słabych stron województwa wielkopolskiego należy ograniczony dostęp do edukacji na obszarze wiejskim. Realizacja projektów z Działania 5.2 na 15 różnych obszarach wiejskich (np. w Margoninie w powiecie chodzieskim, Wapno w powiecie wągrowieckim, w Piaskach w powiecie gostyńskim) sprawi, iż zostanie wzmocniony dostęp do szkolnictwa w obrębie wskazanych obszarów wiejskich. Jednocześnie projekty te wpływają na cel szczegółowy Priorytetu V: Wyrównywanie dysproporcji wewnątrzregionalnych w dostępie do infrastruktury społecznej. Na koniec 2011 r. 3 uczelnie wyższe zakończyły realizację swych inwestycji - realizując wskaźnik działania Liczba szkół wyższych objętych wsparciem w 38%. Na ludności w województwie wielkopolskim przypada więcej studentów niż w kraju (518 wobec w 2010 r.), stąd zrozumiałe jest przekroczenie wartości docelowej wskaźnika Liczba studentów korzystających z efektów projektów w 2011 r. (osiągnięta wartość w 2011 r ). Szacuje się, iż do 2015 r. ze wsparcia WRPO skorzysta studentów. Do 17 zakończonych projektów z zakresu edukacji należą projekty szkół i placówek kształcenia ustawicznego (Działanie 5.2). Wartość wskaźnika Liczba objętych wsparciem szkół i placówek kształcenia ustawicznego została zrealizowana w 58% w stosunku do wartości docelowej i szacowanej realizacji dla 2013 r. Na koniec 2011 r. 14 placówek oświatowych z Działania 5.2 zakończyło realizację projektu, natomiast szacuje się, że do końca 2012 r. wsparte zostaną 24. Z zakupionego sprzętu oraz nowej, zmodernizowanej infrastruktury oświatowej skorzystało już uczniów (35% wartości docelowej), a szacuje się, iż skorzysta , jednocześnie przekraczając wartość docelową (10 000) dla wskaźnika Liczba uczniów korzystających z efektów projektów. Przekroczenie wartości docelowej należy odbierać jako korzystny efekt, gdyż istotne jest aby z zainwestowanych środków w szkolnictwo mogła korzystać jak największa liczba uczących się osób. W 2011 r. podobnie jak w roku wcześniejszym nastąpił duży postęp w realizacji wskaźników z zakresu ochrony zdrowia. Do końca okresu sprawozdawczego zrealizowano 52 projekty, co stanowi ponad 87% zakładanej wartości docelowej na 2013 r. Szacuje się, że do końca 2013 r. zrealizowanych zostanie 60 projektów z zakresu ochrony zdrowia, co stanowi 92% wartości docelowej dla 2013 r. Jednakże biorąc po uwagę planowanie do realizacji jeszcze jednego projektu nie ma zagrożenia, iż wartość wskaźnika Liczba projektów z zakresu ochrony zdrowia będzie osiągnięta w stopniu niższym niż w 94%. 267

268 Większość projektów wspartych w Działaniu 5.3 dotyczyła zakupu urządzeń medycznych, stąd wysoki poziom realizacji wskaźnika: Liczba doposażonych instytucji ochrony zdrowia (wartość wskaźnika realizacji wynosi 52, dzięki czemu wartość docelowa dla 2013 r. została już osiągnięta na bardzo wysokim poziomie 95%). Ponadto szacuje się, że do końca 2012 r. przebudowanych zostanie 7 instytucji ochrony zdrowia, tym samym nieznacznie zostanie przekroczona wartość docelowa dla 2013 r. (wartość 6). Ze względu na fakt, iż inwestycje związane z przebudową są przedsięwzięciami wieloletnimi, stąd wartość wskaźnika Liczba przebudowanych instytucji ochrony zdrowia dla 2011 r. wynosi 2. W 2011 r. nastąpił prawie 60% wzrost liczby osób korzystających z obiektów opieki zdrowotnej w stosunku do 2010 r. (z w 2010 r. do w 2011 r.). Jednocześnie liczba osób, które skorzystały z obiektów opieki zdrowotnej w analizowanym okresie przekroczyła liczbę docelową. Szacuje się, że do końca 2012 r. liczba osób korzystających z obiektów opieki zdrowotnej wyniesie , co spowoduje znaczne przekroczenie wartości docelową dla 2013 r. Dużą liczbę osób korzystających z obiektów opieki zdrowotnej należy upatrywać w sytuacji społecznej. Stopniowo społeczeństwo staje się społeczeństwem starzejącym, a rozwój cywilizacji powoduje coraz to większy stopień zachorowalności na choroby cywilizacyjne, które z czasem przekształcają się w choroby społeczne. Także liczba specjalistycznych badań medycznych przeprowadzonych zakupionym sprzętem znacznie wzrosła w stosunku do poprzedniego roku (z w 2010 r. do w 2011 r.), a w 2011 r. osiągnięto 71% wartości docelowej. Biorąc pod uwagę wartości określone w umowach dla wskaźnika Specjalistyczne badania medyczne przeprowadzone sprzętem zakupionym w wyniku realizacji projektów (potencjalna liczba) można zdecydowanie stwierdzić, iż w 100% zostanie zrealizowana wartość docelowa dla programu. Wartości szacowane dla wskaźników w zakresie ochrony zdrowia w pełni obrazują wykorzystaną prawie całą alokację. Wszystkie realizowane projekty z Działania 5.3 m.in. poprzez zakup nowego sprzętu podnoszą standard świadczonych usług przez co wpływają na realizację celu szczegółowego Priorytetu V: Poprawa standardów opieki medycznej. Dzięki wsparciu m.in. takich instytucji jak Szpital Rehabilitacyjno-Kardiologiczny w Kowanówku (projekt pt. Zakup specjalistycznego sprzętu medycznego dla Szpitala Rehabilitacyjno Kardiologicznego w Kowanówku), Ars Medical (projekt pt. Zakup rezonansu magnetycznego i ultrasonografu kardiologicznego w celu poprawy efektywności systemu ochrony zdrowia w północnej Wielkopolsce) będzie można szybciej stawiać diagnozy w obrębie kardiologii, co wpłynie na zmniejszenie zachorowalności na układ krążenia, który jest głównym problemem zdrowotnym mieszkańców Wielkopolski. Jednocześnie poprzez tego typu projekty realizowany jest kolejny cel szczegółowy: Zmniejszenie poziomu zachorowalności na choroby społeczne. W wyniku wsparcia na rzecz innej infrastruktury społecznej zostanie dofinansowanych 14 projektów z tego zakresu, w ramach których wspartych zostanie 18 obiektów infrastruktury społecznej. Na koniec 2011 r. realizację zakończyło 7 podmiotów, co stanowi 50% szacowanej realizacji oraz 70% wartości docelowej. Dzięki realizacji projektów w ramach Działania 5.4 z dofinansowanych ośrodków pomocy społecznej skorzystało osób. Szacuje się, iż z takiego wsparcia skorzysta osób, co równe jest wartości docelowej dla 2013 r. Do końca okresu sprawozdawczego nie został jeszcze zakończony żaden projekt dot. innej infrastruktury społecznej na obszarach wiejskich, co wynika z trwającej weryfikacji wniosków o płatność i czynności kontrolnych przeprowadzanych dla 4 beneficjentów. Jednocześnie nie ma zagrożenia, iż nie zostanie zrealizowana wartość docelowa wskaźnika Liczba projektów z zakresu innej infrastruktury społecznej - na obszarach wiejskich (wartość docelowa 4). 268

269 Wykres 74. Postęp rzeczowy wybranych wskaźników Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13) Realizacja wskaźników dot. infrastruktury dla kapitału ludzkiego wpływa na wartość wskaźników kontekstowych określonych dla WRPO. Projekty realizowane w ramach Działania 5.1 oraz 5.2 dotyczące inwestycji z zakresu budowy, przebudowy oraz doposażenia placówek edukacyjnych zobrazowane wskaźnikami: Liczba projektów z zakresu edukacji, a także związane z nim rezultaty Liczba studentów korzystających z efektów projektów oraz Liczba uczniów korzystających z efektów mogą wpłynąć na wartość dwóch wskaźników kontekstowych: Udział osób uczących się i dokształcających się w liczbie ludności w wieku lat wartość % wskaźnika wzrosła od 4,1 (2007 r.) do 4,7 (2010 r.) Wykształcenie ludności w wieku 15 lat i więcej (BAEL) np. wykształcenie wyższe wzrosło z 12,7% (2007 r.) do 16,7% (2010 r.) Ponadto placówki oświaty ubiegały się o dofinansowanie na zakup sprzętu komputerowego co w efekcie realizacji może wpłynąć na wskaźnik kontekstowy: Udział szkół wyposażonych w komputery np. w szkołach podstawowych i gimnazjach udział wzrósł z 88,4% (2007 r.) do 91,1% (2010 r.) 269

270 Liczba uczniów przypadających na 1 komputer z dostępem do Internetu np. w szkołach w 2007 r. na jeden komputer przypadało 14,7 osób natomiast w 2010 r. 10,5 osób. Natomiast miejsca pracy, które tworzone są dzięki realizacji projektów ze wszystkich działań Priorytetu V mogą również w pośredni sposób wpłynąć na zmiany poniższych wskaźników kontekstowych: Wskaźnik zatrudnienia ogółem (15 lat i więcej, wg BAEL), Stopa bezrobocia (wg BAEL), Pracujący ogółem. Krajowy Program Reform Działania z zakresu szeroko pojętej edukacji oraz poprawy jakości infrastruktury społecznej, które realizuje Priorytet V Infrastruktura dla kapitału ludzkiego w WRPO są spójne z Priorytetem KPR Infrastruktura dla wzrostu zrównoważonego, Działanie 1.7 Rozwój i modernizacja infrastruktury społecznej ( Rozwój infrastruktury społecznej, w tym w szczególności infrastruktury edukacyjnej, ochrony zdrowia, kultury, turystyki i sportu), jak również z Priorytetem Innowacyjność dla wzrostu inteligentnego, Działanie 2.3 Nowe kierunki rozwoju innowacyjności ( Wspieranie kreatywności społeczeństwa i gospodarki poprzez zmianę modelu nauczania na wszystkich poziomach edukacji, w tym oparcie nauczania na efektach uczenia się oraz wsparcie dla innowacyjnych rozwiązań w gospodarce). Projekty związane z infrastrukturą szkolnictwa wyższego i infrastrukturą edukacyjną, w ramach których w WRPO realizowanych jest osiem projektów kluczowych znajdują odzwierciedlenie w Priorytecie Innowacyjność dla wzrostu inteligentnego, Działanie 2.4 Kapitał intelektualny dla innowacyjności. Zmiany jakie KPR przewiduje w systemie oświaty mają przede wszystkim na celu podnoszenie jakości edukacji poprzez system kompleksowego wspomagania szkół co jest komplementarne ze schematami Działania 5.2 WRPO (Schemat I Projekty z zakresu wsparcia infrastruktury edukacyjnej, Schemat II Projekty z zakresu wsparcia infrastruktury kształcenia ustawicznego). Rozkład projektów w podziale na sektory gospodarki Tabela 38. Rozkład projektów w podziale na sektory gospodarki w Priorytecie V Sektor gospodarki Działanie WRPO Liczba projektów Dofinansowanie UE (EUR) Usługi ,52 w tym edukacja 5.1, w tym działalność w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego w tym opieka społeczna, pozostałe usługi komunalne, społeczne i indywidualne Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) 270

271 Wykres 75. Dofinansowanie UE wg sektorów gospodarki w Priorytecie V WRPO (w mln EURO) Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Rozkład projektów w danym obszarze w ramach innych PO Informacje na ten temat znajdują się w p Równość szans Informacje na ten temat znajdują się w p Cross-financing Informacje na ten temat znajdują się w p Badania ewaluacyjne W okresie sprawozdawczym przeprowadzono badanie ewaluacyjne dotyczących wsparcia w ramach Priorytetu V. Wynik, wnioski z badania zostały zawarte w charakterystyce Działania 5.3 oraz w p Zalecenia i rekomendacje Komisji Europejskiej Krajowy Program Reform a rzeczywisty wpływ projektów na osiągnięcie celów w obszarze edukacji, innej infrastruktury społecznej - wyjaśnienie zostało przedstawione w odpowiedzi IZ WRPO na uwagi KE, Komplementarność i zaobserwowane efekty synergii w ramach PO KL a projektami WRPO z Działania 5.2 informacja została przedstawiona w Załączniku IX, a także w p oraz w części opisowej Działania 5.2; Wskaźniki rynku pracy nowe miejsca pracy analiza w kontekście szkolnictwa została zamieszczona w p , Wykorzystanie funduszy strukturalnych w sektorze zdrowia w WRPO - wyjaśnienie zostało przedstawione w odpowiedzi IZ WRPO na uwagi KE. Rekomendacji Instytucji Zarządzającej Brak rekomendacji IZ WRPO dla Priorytetu V. Główne osiągnięcia i wąskie gardła Podobnie jak w 2010 r., także w okresie sprawozdawczym dużym osiągnięciem we wdrażaniu Priorytetu V jest wysoki poziom wykorzystania alokacji oraz sprawne rozliczanie projektów przez beneficjentów. O dużym powodzeniu projektów wśród osób, które mogą skorzystać z efektów 271

272 projektów wspartych dzięki WRPO świadczy przekroczenie wartości docelowych wskaźników w projektach dotychczas skończonych dot. ochrony zdrowia oraz szkolnictwa wyższego. Należy zauważyć, że jeszcze wiele inwestycji nie zostało ukończonych. W przypadku projektów wspierających placówki ochrony zdrowia, IZ WRPO wymaga oświadczenia o posiadaniu kontraktu z NFZ tuż po zakończeniu realizacji projektu od wszystkich beneficjentów i takie oświadczenia posiadał każdy beneficjent, który zakończył realizacje swojego projektu do końca 2011 r. Ponadto IZ WRPO monitoruje zawieranie kontraktów z NFZ w okresie trwałości projektu, stąd IZ WRPO nie identyfikuje problemu, iż zakupiony sprzęt będzie nie wykorzystywany. W trakcie wdrażania priorytetu nie zidentyfikowano wąskich gardeł, które mogłyby utrudniać postęp realizacji. Realizacja priorytetu przebiega zgodnie z oczekiwaniami Instytucji Zarządzającej, a w przyszłym okresie programowania zostaną wykorzystane doświadczenia z wdrażania programu Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi W ramach Priorytetu V nie wystąpiły znaczące problemy w zakresie jego wdrażania. 272

273 273

274 3.6. PRIORYTET VI TURYSTYKA I ŚRODOWISKO KULTUROWE Celem głównym priorytetu jest Wykorzystanie środowiska przyrodniczego i kulturowego dla zwiększenia atrakcyjności regionu, realizowane przez cele szczegółowe: Wzrost udziału turystyki w gospodarce regionu Wzrost udziału kultury w życiu mieszkańców Wysokość alokacji ze środków EFRR przyznanej na Priorytet VI Turystyka i środowisko kulturowe wynosi euro Osiągnięcie celów i analiza postępów Informacje na temat fizycznych i finansowych postępów priorytetu Postęp fizyczny Informacje na temat wskaźników postępu fizycznego znajdują się w Tabeli 4. Postęp fizyczny wg priorytetów. W tabeli przedstawione zostały zarówno dane nt. wskaźników priorytetowych oraz wskaźników na poziomie działań. Analiza realizacji oraz szacowanej realizacji wskaźników przedstawionych w tabeli znajduje się w Analizie jakościowej poniżej. Postęp finansowy Informacje nt. postępu finansowego w Priorytecie VI zostały przedstawione w poniższej tabeli i na wykresach. W ramach PRIORYTETU VI w okresie sprawozdawczym podpisano 6 umów, a od początku uruchomienia programu 109 umów na kwotę dofinansowania ,15 euro ( ,32 zł). Wskaźnik kontraktacji dla Priorytetu VI na koniec okresu sprawozdawczego wyniósł 86%, zatem jest powyżej średniej dla wszystkich priorytetów w programie. Z kolei wykorzystanie alokacji wg zatwierdzonych wniosków o płatność kształtowało się na poziomie 55% i także jest wyższe niż średnia dla programu. Do końca 2011 r. został ukończony co czwarty realizowany w ramach priorytetu projekt, tj. 27 projektów zostało już zakończonych. Przede wszystkim były to projekty dotyczące turystyki. Tabela 39. Umowy podpisane w ramach Priorytetu VI do końca 2011 r. Nazwa działania Działanie 6.1 Turystyka Działanie 6.2 Rozwój kultury i zachowanie dziedzictwa kulturowego Liczba podpisanych umów Razem 109 Źródło: Opracowanie własne Wartość dof. UE podpisanych umów (EUR) Poziom kontraktacji Alokacja (EUR) , ,00 86,64% ,28 zł ,71 zł , ,00 84,81% ,04 zł ,37 zł , ,00 85,85% ,32 zł ,08 zł Projekty zakończone

275 Wykres 76. Postęp finansowy w Priorytecie VI w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Informacja nt. projektów z Indykatywnego Wykazu Indywidualnych Projektów Kluczowych Zbiorcza informacja na temat stanu przygotowania i realizacji projektów znajdujących się w Indykatywnym Wykazie Indywidualnych Projektów Kluczowych została zamieszczona w punkcie Natomiast szczegółowy opis postępu tych projektów znajduje się w działaniach w ramach którego są realizowane. Informacja nt. konkursów W poniższej tabeli zostały przedstawione informacje nt. konkursów ogłoszonych w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Tabela 40. Informacja nt. ogłoszonych konkursów w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu Działanie / schemat Termin naboru Alokacja na konkurs (EUR) Liczba złożonych wniosków o dofinansowanie Kwota dofinansowania złożonych wniosków (EUR/PLN) Konkursy ogłoszone w okresie sprawozdawczym Działanie 6.2 Rozwój kultury i zachowanie dziedzictwa kulturowego (Schemat III) , , , ,66 zł Konkursy ogłoszone w poprzednich okresach sprawozdawczych Działanie 6.1 Turystyka (Schemat I) , , , ,99 zł , ,90 zł 275

276 Działanie 6.1 Turystyka (Schemat II) , , ,71 zł Działanie 6.2 Rozwój kultury i zachowanie dziedzictwa kulturowego (Schemat I) , , ,46 zł Działanie 6.2 Rozwój kultury i zachowanie dziedzictwa kulturowego (Schemat II) , , ,67 zł Źródło: Opracowanie własne Analiza jakościowa Działanie 6.1 Turystyka Schemat I Infrastruktura turystyczna Schemat II Promocja i informacja turystyczna Na koniec 2011 r. alokacja na działanie wyniosła ,00 euro ( ,71 zł). W ramach Działania 6.1 podpisano 70 umów na kwotę dofinansowania UE , 45 euro ( ,28 zł), z czego 5 umów zostało zawartych w 2011 r. Nowo podpisane umowy dotyczą inwestycji związanych z promocją i informacją turystyczną. Do końca okresu sprawozdawczego zakończono 25 projektów, a wszystkie z nich wpisały się w Schemat I działania i dotyczyły m.in. budowy obiektów turystycznych czy ścieżek rowerowych. Kontraktacja dla tego działania wyniosła 87%. IZ nie podjęła jeszcze decyzji co do środków pozostałych w Działaniu. Wykres 77. Postęp finansowy w Działaniu 6.1 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) 276

277 W ramach zakontraktowanych projektów wsparciem objętych zostanie: 840,18 km szlaków turystycznych, 37,86 km ścieżek rowerowych, 92 obiekty turystyczne i rekreacyjne, 22 produkty turystyczne, 141 punktów informacji turystycznej, 6 portali informacyjnych. Efektem wsparcia będzie utworzenie 263,66 miejsc pracy (etatów). Do końca roku 2011 w zakończonych projektach wsparto: 29,12 km ścieżek rowerowych, 44 obiekty turystyczne i rekreacyjne, 1 punkt informacji turystycznej. Stworzono 37,33 miejsc pracy (etatów). Rozkład przestrzenny projektów Projekty wsparte w ramach Działania 6.1 koncentrują się głównie w powiatach środkowej Wielkopolski: w powiecie poznańskim, m. Poznań, gnieźnieńskim i konińskim. Duża część projektów realizowana jest też w powiatach: leszczyńskim, wolsztyńskim czy czarnkowskotrzcianeckim. W rejonie południowo-wschodniej Wielkopolski występuje najmniejsza liczba projektów, co wiąże się z tym że są to obszary o mniejszym potencjale turystycznym. Projekt pn. System informacji turystycznej w Wielkopolsce swym zasięgiem obejmuje 25 powiatów Wielkopolski. Podział środków między obszary miejskie i wiejskie rozłożył się bardzo równomiernie, 37 projektów realizowanych jest na obszarach miejskich, a 33 na obszarach wiejskich. W dokumentach programowych WRPO oraz dokumentach strategicznych dla rozwoju Wielkopolski nie zidentyfikowano obszarów defaworyzowanych, dlatego analiza rozkładu przestrzennego projektów nie odnosi się do tych obszarów. Rozkład projektów wg typów projektów W Działaniu 6.1 większość środków przeznaczona została na realizację projektów związanych z budową oraz rozbudową infrastruktury turystycznej. Projekty dotyczą m.in. budowy lub rozbudowy bazy noclegowej, budowy lub rozbudowy ośrodków rekreacyjno wypoczynkowych wraz z infrastrukturą towarzyszącą, a także sportowo-rekreacyjnych. Wsparte zostały również projekty zagospodarowujące obszary przyjeziorne czy nadbrzeżne np. budowa przystani. Wszystkie projekty mają przyczynić się do wzrostu znaczenia turystyki, w tym jej konkurencyjności na danym terenie. Warto zaznaczyć, iż wiele projektów realizowanych w ramach WRPO, w zakresie turystki jest do siebie komplementarnych. Znakomitym przykładem stanowi obszar dotyczący Aktywizacja Wielkiej Pętli Wielkopolski w ramach WRPO obszar ten wspierają cztery projekty z Działania 6.1 oraz dwa projekty realizowanych w ramach Kujawsko-Pomorskiego Programu Regionalnego. Ponadto inwestycje dot. Wielkiej Pętli Wielkopolski komplementarne powiązane są z projektem kluczowym realizowanym w ramach Priorytetu III WRPO (Modernizacja Kanału Ślesińskiego w km 0,00-32,00 poprzez remont śluz w Koszewie, Gawronach, Pątnowie i Morzysławiu oraz roboty pogłęb. udrożnieniowe) oraz innymi projektami, które otrzymały dofinansowanie w ramach Działania 6.1. Więcej informacji na temat komplementarności projektu zostało przedstawione w Załączniku IX - przykład 38. Wszystkie umowy które zostały zawarte w 2011 r. dotyczą działań promocyjno-informacyjnych, np. Osiem Wieków Ziemi Przemęckiej promocja turystyki poprzez kulturę i przyrodę, Wągrowiec perłą w koronie jezior promocja walorów turystycznych miasta, promocja produktów turystycznych południowo zachodniej Wielkopolski. Zakończono już pierwszy etap projektu pn. Rewitalizacja terenu pofolwarcznego w Prusimiu (powiat międzychodzki) na Skansen Olenderski. W efekcie zakończonych prac XVIII-wieczny dworek wraz z zabudowaniami folwarcznymi zaadaptowany został na ośrodek hotelowy z klimatyczna restauracją, karczmą i piwnica win. Stare wyremontowane zabudowy stworzyły nowoczesną bazę noclegowo. 277

278 Oprócz zaplecza hotelowego skansen oferuje doskonałe miejsca do biesiadowania z szerokim zapleczem, rekreacyjnym np. łódki, rowery wodne, kręgle i wiele innych atrakcji. Skansen, pełni również funkcję ośrodka kulturowego, gdyż poprzez licznie organizowane imprezy (z tradycyjnym jadłem) przybliża tradycje olenderskich osadników szerszemu gronu osób. W skansenie (na obszarze zespołu dworsko-parkowego w Prusimiu) w wielu punktach wyeksponowane są wątki kultury materialnej wsi olenderskiej. W końcowej fazie realizacji jest komplementarny projekt pn. Rewitalizacja terenu pofolwarcznego w Prusimiu na skansen holenderski- etap II, którego beneficjentem jest podobnie jak w pierwszym przypadku spółka RTM Sp. z o. o. Dzięki kolejnym otrzymanym środkom, wyremontowany zostanie budynek hotelowy Kamiennik oraz Centrum Szkolenia i Promocji Golfa Golfiarnia wyposażone m.in. w sale konferencyjne, centrum fitness i magazyn sprzętu. Rycina 34. Skansen holenderski Olandia w Prusimiu. Źródło: Źródło: Archiwum UMWW 278

279 W ramach Działania 6.1 licznie wsparto też projekty związane z szeroko pojętą aktywnością ruchową, są to projekty dotyczące: budowy ścieżek rowerowych (np. trasy rowerowe Ziemi Kościańskiej w powiecie Kościańskim), kąpielisk (np. w popularnym Boszkowie w powiecie leszczyńskim) czy nawet szlaków kajakowych (szlak kajakowy Puszcza Zielonka w Gminie Pobiedziska w powiecie poznańskim). Wraz z rozbudową i modernizacją infrastruktury turystycznej spory nacisk położono również na wsparcie projektów dotyczących promocji produktów turystycznych Wielkopolski jako całości, lub poszczególnych jej obszarów, np. projekt pt. Kompleksowa promocja wiodących produktów turystycznych Wielkopolski ma na celu przeprowadzanie kampanii promocyjnej produktów turystycznych i wizerunku turystycznego Wielkopolski. Działania w sferze promocji turystycznej przeprowadzone zostaną na 6 rynkach krajowych i 4 rynkach zagranicznych. Promowane będą głównie wybrane wizerunkowe i podstawowe regionalne produkty turystyczne, określone w Programie rozwoju produktów turystycznych oraz Programie promocji turystycznej Wielkopolski z 2010r, z grupy produktów turystyki kulturowej poprzemysłowej i aktywnej: Wielkopolska Piastów wraz z Kaliszem najstarszym miastem w Polsce, Zabytkowe szlaki kolejowe Wielkopolski, Historyczna i kulturalna Wielkopolska, Produkty dla turystyki wodnej, Turystyka rowerowa, Turystyka konna, Turystyka konferencyjna. Rozkład projektów wg typów przedstawia się następująco: Schemat I Infrastruktura turystyczna - 60 projektów na kwotę dofinansowania UE ,45 euro ( ,16 zł), Schemat II Promocja i informacja turystyczna 10 projektów na kwotę dofinansowania UE ,00 euro ( ,12 zł). Rozkład projektów wg beneficjentów Dominującą grupą beneficjentów, z którą podpisane zostały umowy o dofinansowanie w ramach Działania 6.1 są jednostki samorządu terytorialnego. Znaczą grupę stanowią też przedsiębiorcy, głównie mikroprzedsiębiorcy. Szczegółowe informacje nt. liczby poszczególnych projektów wg rodzajów beneficjentów zamieszczono poniżej: jednostki samorządu terytorialnego 48 umów, przedsiębiorstwa 15 umów, stowarzyszenia, fundacje 5 umów, PGL Lasy Państwowe lub jego jednostka organizacyjna 1 umowa, kościół lub związek wyznaniowy lub osoba prawna kościołów i związków wyznaniowych 1 umowa. Rozkład projektów wg grup docelowych Informacje na ten temat znajdują się w p Działanie 6.2 Rozwój kultury i zachowanie dziedzictwa kulturowego Schemat I Projekty inwestycyjne Schemat II Projekty promocyjne Schemat III Infrastruktura kin Na koniec 2011 r. alokacja na działanie wynosiła ,00 euro ( ,37 zł). Pod koniec okresu sprawozdawczego podpisano pierwszą umowę na inwestycję realizowaną w ramach Schematu III Infrastruktura kin, wprowadzonego w czerwcu 2011 r. Łącznie do końca roku sprawozdawczego podpisano 39 umów, na łączna kwotę dofinansowania UE ,70 euro 279

280 ( ,04 zł). Kontraktacja wyniosła 85%. Wolne środki zostaną przeznaczone na projekty z dwóch naborów ze Schematu III ogłoszonych w II połowie 2011 r. Ponadto w II kwartale 2012 r. IZ WRPO planuje ogłoszenie kolejnego konkursu wspierającego infrastrukturę kin celu przystosowania kin i sal kinowych do przejścia na cyfrowy system projekcji filmów. Także planowany jest nowy projekt kluczowy Renowacja oraz adaptacja prezbiterium kościoła p.w. Wniebowzięcia NMP w Gnieźnie na cele biblioteczne, które konsultacje odbędą się w I kwartale 2012 r. Do końca 2011 r. zostały zakończone 2 projekty, jeden dotyczący działań promocyjnoinformacyjnych - stworzono widowisko historyczne Dzieje Murowanej Gośliny" i drugi polegający na zaadaptowaniu i zmodernizowaniu budynku synagogi. Wykres 78. Postęp finansowy w Działaniu 6.2 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) W ramach zakontraktowanych projektów wsparciem objętych zostanie: 48 obiektów kultury i dziedzictwa kulturowego, w tym 8 których dostosowało dostęp dla osób niepełnosprawnych, 103 obiekty/zbiory (które poddane zostaną konserwacji), 1 system zabezpieczeń obiektów/zbiorów, który będzie odpowiedzialny za zabezpieczenie 11 obiektów/zbiorów. Ponadto utworzonych zostanie 29 nowych miejsc pracy (etatów). Do końca roku 2011 w zakończonych projektach wsparto: 1 obiekt kultury. Projekty kluczowe W ramach Działania 6.2. realizowane są 4 projekty kluczowe: Projekt pt. Rezerwaty Archeologiczne dotyczące Początków Państwa Polskiego Ostrów Lednicki, Giecz, Grzybowo realizowany przez Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy. Umowa o dofinansowanie została podpisana 5 czerwca 2009 r., a w 2011 r. nie aneksowano umowy. Całkowita wartość projektu wynosi ,75 euro ( ,71 zł), w tym dofinansowanie UE ,95 euro ( ,64 zł). Beneficjent złożył 280

281 wniosek o płatność końcową w I półroczu 2011 r., na koniec roku znajdował się w trakcie korekty. Projekt pt. Rewaloryzacja Wzgórza Lecha w Gnieźnie realizowany przez Archidiecezję Gnieźnieńską. Umowa o dofinansowanie podpisana została 7 kwietnia 2009 r., natomiast w okresie sprawozdawczym podpisane zostały aneksy nr 3 20 lipca 2011 i nr 4 20 grudnia 2011 r. - zmniejszający całkowitą wartość projektu na ,76 euro ( ,92 zł), w tym dofinansowanie UE ,73 euro ( ,93 zł). W 2011 r. prowadzono prace budowlane związane z małą architekturą i ciągami komunikacyjnymi. Przeprowadzono również prace konserwatorskie reliktów Kaplicy Łaskiego. W maju beneficjent złożył wniosek o płatność, a na koniec okresu sprawozdawczego wniosek znajdował się w trakcie weryfikacji. Zatwierdzenie wniosku planowane jest na I kwartał 2012 r. Projekt pt. Rezerwat Archeologiczny na Ostrowie Tumskim realizowany przez Muzeum Archeologiczne w Poznaniu. Umowa o dofinansowanie podpisana została 20 września 2010 r., a w okresie sprawozdawczym w dniu 14 listopada 2011 r. został podpisany pierwszy aneks do umowy. Całkowita wartość projektu wynosi ,69 euro ( ,55 zł), w tym dofinansowanie UE ,76 euro ( ,47 zł). W drugim półroczu 2010 r. ogłoszono przetarg na wykonanie robót budowlanych na Ostrowie Tumskim, w wyniku którego jako wykonawcę wyłoniono firmę JACK-BUD Jacek Grabowski. Projekt architektoniczno-budowlany opracowała firma TOYA DESIGN. Rycina 35. Budynek Rezerwatu Archeologicznego na Ostrowie Tumskim Źródło: Gazeta Wyborcza Poznań W dniu 11 lipca 2011 r. odbyła się uroczystość podpisania i wmurowania aktu erekcyjnego pod budowę Rezerwatu Archeologicznego na Ostrowie Tumskim w Poznaniu. Na terenie przyszłego Rezerwatu prowadzone są już prace archeologicznokonserwatorskie (m.in. odsłanianie drewnianych i kamiennych elementów konstrukcji wałów otaczających gród oraz utrwalanie i zdejmowanie przekrojów przez wały), których celem jest przygotowanie zabytków przeznaczonych do eksponowania w Rezerwacie. Znajdą się wśród nich zarówno oryginalne pozostałości obwarowań grodowych z X w., jak i relikty murów biskupa Lubrańskiego. Prace budowlane oraz związane z aranżacją ekspozycji prowadzone będą do 2012 r. Projekt pt. Rewitalizacja i modernizacja zabytkowego budynku głównego Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu przy Al. Marcinkowskiego 29 realizowany przez Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu. Pod koniec 2011 r. rozpoczęły się konsultacje społeczne. Przedmiotem projektu będzie rewitalizacja i modernizacja zabytkowego budynku Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu (UAP) przy Al. Marcinkowskiego 29 (Budynek A) w Poznaniu. Planuje się odtworzenie zabytkowej elewacji zewnętrznej budynku i elewacji wewnętrznej (od strony podwórza) oraz wymiany instalacji centralnego ogrzewania. 281

282 Orientacyjny koszt całkowity inwestycji wyniesie 0,95 mln euro (4,30 mln zł), a poziom dofinansowania projektu będzie na poziomie 70% kosztów kwalifikowanych. Przewidywany okres realizacji projektu to lata Przewidywany okres złożenia wniosku o dofinansowanie to luty 2012 t. Rozkład przestrzenny projektów Projekty, które otrzymały dofinansowanie UE w ramach Działania 6.2 koncentrują się głównie w powiatach: m. Poznań, poznańskim. Po kilka projektów realizowanych jest także w powiatach: gnieźnieńskim, ostrzeszowskim, średzkim, jarocińskim, ostrowskim, kaliskim, tureckim, pilskim i kępińskim. Analizując rozkład przestrzenny można zauważyć że, projekty skupiają się głównie w środkowej oraz południowo-wschodniej części Wielkopolski, co wiąże się z występowaniem na tych obszarach licznych dziedzictw kultury. W ramach Działania 6.2, 7 spośród 39 projektów realizowanych jest na obszarach wiejskich, pozostałe obejmują obszar miejski. W dokumentach programowych WRPO oraz dokumentach strategicznych dla rozwoju Wielkopolski nie zidentyfikowano obszarów defaworyzowanych, dlatego analiza rozkładu przestrzennego projektów nie odnosi się do tych obszarów. Rozkład projektów wg typów projektów Projekty inwestycyjne, które w ramach Działania 6.2 otrzymały wsparcie dotyczą przede wszystkim renowacji, rewaloryzacji czy adaptacji obiektów na cele kulturalne. Natomiast wsparte przedsięwzięcia związane z promocją kultury regionu obejmują m.in. takie projekty jak: promocja markowego produktu turystycznego Powiatu Gnieźnieńskiego czy promocja Szlaku Napoleońskiego. Projekty promocyjne mają na celu zwiększenie atrakcyjności turystycznej Wielkopolski i wykreowanie jej turystycznego wizerunku. W ramach Schematu III, dodanego do UWRPO w 2011 r., beneficjenci mają możliwość ubiegać się o dofinansowanie na zakup niezbędnego wyposażenia i sprzętu w celu przystosowania kin i sal kinowych do przejścia na cyfrowy system projekcji filmów. W ramach tego schematu, w 2011 r. została podpisana pierwsza umowa i dotyczyła ona dostawy i montażu projektora cyfrowego 4K do kina RIALTO w Poznaniu. Wśród zakończonych projektów znalazł się projekt pn. Remont i adaptacja na cele kulturalne budynku synagogi w Ostrowie Wielkopolskim. Dzięki zainwestowanym środkom została odnowiona elewacja, wymienione tynki, dach i kopuły wież XIX- wiecznej synagogi zlokalizowanej w ścisłym centrum Ostrowa Wielkopolskiego. Rycina 36. Synagoga w Ostrowie Wielkopolskim. Źródło: 282

283 Budynek utrzymany jest w stylu mauretańskim, obecne są tam też naleciałości architektury typowo dziewiętnastowiecznej (neorenesansowej) i stylu bizantyjskiego. Wyremontowana synagoga jest dostępna dla szerokiego grona odbiorców - społeczności lokalnej, regionalnej i krajowej. Mieszkańcy Ostrowa i turyści odwiedzający miasto korzystają z dobrodziejstw wyremontowanego obiektu funkcjonującego jako produkt kulturalny pod nazwą FORUM SYNAGOGA. Już teraz w obiekcie organizowane są liczne imprezy kulturalne (koncerty, przedstawienia, wystawy). Obiekt przystosowany jest także dla osób niepełnosprawnych poprzez zastosowanie udogodnień konstrukcyjnych w postaci braku barier dla wjazdu wózków inwalidzkich, czy innych rozwiązań umożliwiających tym osobom swobodne poruszanie się wewnątrz obiektu i korzystanie z jego walorów. Ponadto, zamontowanie instalacji centralnego ogrzewania stworzyło możliwość korzystania z obiektu przez cały rok, co nie było możliwe wcześniej ze względu na panującą w okresie jesienno-zimowym wewnątrz niską temperaturę. Poddanie obiektu kapitalnemu remontowi i zaadoptowanie go na szeroko rozumiane centrum kulturalne pozwoliło na stworzenie ośrodka dialogu międzykulturowego z prawdziwego zdarzenia. Podniósł się też standard obiektów kultury w mieście. Rozkład projektów wg typów przedstawia się następująco: Schemat I Projekty inwestycyjne 16 projektów na kwotę dofinansowania UE ,89 euro ( ,68 zł) Schemat II Projekty promocyjne 22 projekty na kwotę dofinansowania UE ,65 euro ( ,92 zł) Schemat III Infrastruktura kin 1 projekt na kwotę dofinansowania UE ,16 euro ( ,44 zł) Rozkład projektów wg rodzaju beneficjentów W ramach Działania 6.2 wsparcie zostało udzielone głównie jednostkom samorządu terytorialnego oraz instytucjom kultury. Niewielką grupę beneficjentów stanowiły kościoły katolickie oraz stowarzyszenia i fundacje. Szczegółowe informacje nt. liczby poszczególnych projektów wg rodzajów beneficjentów zamieszczono poniżej: jednostki samorządu terytorialnego 15 umów, instytucje kultury 12 umów, kościoły katolickie 6 umów, fundacje, stowarzyszenia 5 umów, szkoły wyższe 1 umowa. Rozkład projektów wg grup docelowych Informacje na ten temat znajdują się w p Analiza stopnia osiągnięcia wskaźników oraz ocena efektywności wsparcia Projekty realizowane w ramach Priorytetu VI wpisują się w cele określone w dokumentach programowych, zarówno w WRPO jak i w Szczegółowym opisie priorytetów WRPO. Projekty realizowane w Priorytecie VI wpływają na realizację wskaźników na poziomie priorytetów oraz działań. Szczegółowe informacje dotyczące wartości wskaźników znajdują się w Tabeli 4. Postęp fizyczny wg priorytetów. W wierszu realizacja zostały przedstawione informacje nt. projektów zakończonych, tj. takich dla których zatwierdzono wniosek o płatność końcową. Z kolei w wierszu szacowana realizacja zostały przedstawione wartości na podstawie zawartych umów. W niektórych przypadkach realizacja za 2011 r. nie odpowiada szacowanej realizacji za 2011 r., ze względu na trwającą jeszcze na koniec roku weryfikację wniosków o płatność końcową, trwające czynności kontrolne, bądź złożenie przez beneficjentów w 2012 r. wniosków o płatność dla projektów, które zakończyły się na końcu okresu sprawozdawczego. Wielkopolska odznacza się dużym potencjałem turystycznym. Świadczą o tym warunki przyrodnicze nizinny krajobraz urozmaicony rzekami, morenami, jeziorami polodowcowymi, a także duży odsetek obszarów o niskim poziomie degradacji środowiska. Duża bioróżnorodność 283

284 lasów, duży odsetek obszarów chronionych, a także trzecie miejsce województwa pod względem jeziorności sprawia, iż turystka ma warunki do rozwijania się i wzmacniania swoich mocnych stron. W ramach WRPO wspiera się 70 różnorodnych projektów turystycznych, tym samym znacznie została przekroczona wartość docelowa wynosząca 40. Choć dotychczas zakończono 36% inwestycji (tj. 25 projektów), z efektów niektórych nie zakończonych przedsięwzięć turyści mogą korzystać już w trakcie ich realizacji. Potencjał przyrodniczy stanowi doskonałą bazę dla turystyki, zwłaszcza na terenach wiejskich. Na obszarach wiejskich WRPO wspiera m.in. takie inwestycje jak: budowa ścieżek pieszo rowerowych (np. przy jeziorze E. Raczyńskiego w Zaniemyślu) wraz z infrastrukturą towarzyszącą; zagospodarowanie plaż, budowa przystani wodnych np. na rzece Noteć Przystań w Drawsku. Ponadto tworzona jest baza turystyczna o charakterze noclegowym i gastronomicznym, dokonywana jest rewitalizacja terenów, które warto zachować ze względu na swój unikatowy charakter np. rewitalizacja terenu pofolwarcznego w Prusimiu, gdzie tworzony jest Skansen Olenderski. Łącznie dofinansowanie otrzymały 33 projekty z terenów wiejskich, z czego 11 zostało zakończonych (co stanowi 37% wartości docelowej). W Wielkopolsce jest wiele niewykorzystanych zasobów naturalnych, stąd istotne jest stworzenie infrastruktury, która pozwoli na korzystnie z tych zasobów. Dzięki WRPO powstanie 840,18 km nowych i przebudowanych szlaków turystycznych przebiegających po najatrakcyjniejszych obszarach województwa zarówno lądowych, jak i wodnych, a także w miejscach chętnie odwiedzanych przez turystów. Jednocześnie osiągnięta zostanie wartość docelowa wskaźnika Długość nowych i przebudowanych szlaków turystycznych. Adaptacja gorzelni hrabiego Kwileckiego w Licheniu Starym na obiekt gastronomiczno - hotelarski, stworzenie Centrum Turystyki Rowerowej i Wodnej wraz ze ścieżką rowerową i zapleczem sportowo - rekreacyjnym w Puszczy Noteckiej w Międzychodzie są przykładami inwestycji, które składają się na wskaźnik Liczba nowych i przebudowanych obiektów turystycznych i rekreacyjnych. W ramach WRPO zostaną wsparte 92 takie obiekty, a do końca 2011 r. oddano już do użytku 44. W przypadku tego wskaźnika zostanie przekroczona wartość docelowa, co należy upatrywać jako pozytywną cechę, iż za środki które zostały przeznaczone na działanie dot. turystyki można zrealizować więcej inwestycji niż zakładano. Wartości docelowe wskaźników produktu, które obrazują postęp rzeczowy związany z rozwojem infrastruktury turystycznej na podstawie zakontraktowanych umów zostały już prawie w całości osiągnięte. Wszystkie realizowane projekty z Działania 6.1 wpływają na wzrost znaczenia turystyki w gospodarce poprzez rozbudowę przede wszystkim ogólnodostępnej infrastruktury turystycznej, jak i promocję turystyki regionu m.in. poprzez wydarzenia (Widowisko historyczne Dzieje Murowanej Gośliny ), spotkania (Najcenniejsze klejnoty kultury - Spotkania Kórnickie), a także koncerty (Europa w sercu Wielkopolski. Trasa koncertowa po Europie, promująca wielkopolskie dziedzictwo kulturowe), tym samym realizowany jest cel szczegółowy Priorytetu VI. Ponadto projekty w ramach priorytetu mają istotne znaczenie na osiągnięcie celu głównego. Zarówno w Polsce, jak i w Wielkopolsce istotne jest zapobieganie marginalizacji rodzimej kultury (która została określona jako słaba strona województwa). Województwo położone jest na terenach związanych z powstaniem państwa polskiego i znajduje się tu dużo zabytków materialnych z tego okresu. Wiele z nich wymaga pilnej modernizacji, często nawet częściowego odtworzenia, stąd w wyniku wsparcia na rzecz kultury zostanie wybudowanych i zmodernizowanych 41 obiektów (przy wartości docelowej 40), w tym zabytków będących dumą województwa. Do końca 2011 r. został wyremontowany 1 obiekt synagoga w Ostrowie Wielkopolskim, który został zaadaptowany na cele kulturalne. Rezerwaty Archeologiczne dotyczące Początków Państwa Polskiego Ostrów Lednicki, Giecz, Grzybowo, Odtworzenie XIX układu zabudowy folwarcznej to przykłady obiektów kultury i dziedzictwa kulturowego realizowanych na obszarach wiejskich. Łącznie na obszarze wiejskim będzie wspartych 7 obiektów, co stanowi nie całe 50% wartości docelowej. 284

285 Turystyka stanowi rozwijający się, przyszłościowy sektor gospodarki. Dzięki WRPO utworzonych zostanie 292,66 etatów (osiągając 59% wartości docelowej), z czego 176,66 etatów na obszarze wiejskim (osiągając 71% wartości docelowej). Na koniec 2011 r. stworzono 37,33 etatów. Dane dotyczące miejsc pracy, na których zatrudniono kobiety będą dostępne w 2012 roku w efekcie badania ewaluacyjnego dot. zatrudnienia. W wyniku interwencji więcej miejsc pracy powstanie dzięki dofinansowaniu w ramach Działania 6.1 (szacuje się, iż powstanie 263,66 etatów), na które przeznaczonych jest więcej środków. Analizując zatrudnienie w turystyce należy mieć na uwadze, iż w Wielkopolsce tworzonych jest wiele sezonowych, tymczasowych miejsc pracy, które nie są ujęte we wskaźnikach WRPO. Projekty wsparte w ramach Działania 6.2 zwiększają dostępność mieszkańców Wielkopolski do dóbr i usług kultury poprzez inwestycje w infrastrukturę instytucji kultury, ochronę i zachowanie dziedzictwa kulturowego, a także organizacje wydarzeń kulturalnych, przez co przyczyniają się do realizacji celu szczegółowego Priorytetu VI: wzrost udziału kultury w życiu mieszkańców. Zważywszy na umowy, które zostaną zawarte w ramach konkursów ogłoszonych na Działanie 6.2 (schemat III) w II półroczu 2011 r. oraz na umowy z naboru, który ma się odbyć w 2012 r., należy spodziewać się, iż wartości wskaźników dotyczące obiektów kultury oraz miejsc pracy jeszcze wzrosną. Wykres 79. Postęp rzeczowy wybranych wskaźników. Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13) Projekty wybrane do dofinansowania w Priorytecie VI wpisują się również w cel generalny określony w Strategii rozwoju turystyki w województwie Wielkopolskim, tj Zwiększenie efektywności zrównoważonego wykorzystania potencjału kulturowego, przyrodniczego i społecznego Wielkopolski przez rozwój turystyki krajowej i zagranicznej, skutkujące lokalnym rozwojem gospodarczym oraz wzrostem poziomu życia ludności oraz w jego cele szczegółowe. Odnosząc się do wskaźników kontekstowych można zauważyć, iż niektóre wskaźniki WRPO wpływają na wskaźniki kontekstowe. Wskaźnik działania: Liczba nowych i przebudowanych obiektów turystycznych i rekreacyjnych wpływa na wartość wskaźnika kontekstowego: Udzielone noclegi w turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania na 1 tys. mieszkańców. Nowa baza noclegowa, jak i ta podlegająca modernizacji staje się atrakcyjną ofertą zarówno dla Wielkopolan, jak i turystów z innych regionów. W ostatnich latach widoczny jest wzrost wartości wskaźnika kontekstowego w ciągu 4 lat nastąpił przyrost o 93,7 tys. osób. 285

286 Także wskaźnik dotyczący miejsc pracy tworzonych w turystyce oraz w środowisku kulturowym ma wpływ na zmiany następujących wskaźników kontekstowych: Wskaźnik zatrudnienia ogółem (15 lat i więcej, wg BAEL), Stopa bezrobocia (wg BAEL), Pracujący ogółem. Krajowy Program Reform W przedsięwzięciach w ramach Priorytetu VI wykorzystywane są rozwiązania i technologie informatyczne (np. systemy informacji turystycznej), które w ten sposób wpisują się w Priorytet KPR Infrastruktura dla wzrostu zrównoważonego, Działanie 1.5 Rozwój i modernizacja infrastruktury teleinformatycznej i telekomunikacyjnej (1.5.2 Rozwój sieci teleinformatycznej w tym zapewnienie dostępu do Internetu szerokopasmowego, w szczególności na obszarach wiejskich) oraz Działanie 1.7 Rozwój i modernizacja infrastruktury społecznej (1.7.4 Rozbudowa i rozwój zintegrowanego systemu informacji turystycznej). Inwestycje związane z rozbudową i tworzeniem infrastruktury turystycznej są spójne z założeniami Działania 1.7 Rozwój i modernizacja infrastruktury społecznej (1.7.3 Rozwój infrastruktury społecznej, w tym w szczególności infrastruktury edukacyjnej, ochrony zdrowia, kultury, turystyki i sportu). Rozkład projektów w podziale na sektory gospodarki Tabela 41. Rozkład projektów w podziale na sektory gospodarki w Priorytecie VI Sektor gospodarki Działanie WRPO Liczba projektów Dofinansowanie UE (EUR) Usługi ,15 w tym hotele i restauracje w tym pozostał działalność usługowa związana z turystyką 6.1, Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Wykres 80. Dofinansowanie UE wg sektorów gospodarki w Priorytecie VI WRPO (w mln EURO) Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Równość szans Informacje na ten temat znajdują się w p

287 Cross-financing Informacje na ten temat znajdują się w p Badania ewaluacyjne W okresie sprawozdawczym nie przeprowadzono badań ewaluacyjnych dotyczących wsparcia w ramach Priorytetu VI. Zalecenia i rekomendacje Komisji Europejskiej Brak zaleceń odnoszących się do Priorytetu VI. Rekomendacji Instytucji Zarządzającej Brak rekomendacji IZ WRPO dla Priorytetu VI. Główne osiągnięcia i wąskie gardła Zdecydowanie największym osiągnięciem we wdrażaniu Priorytetu VI jest sprawna realizacja projektów, na które zawarto umowy, a także brak opóźnień. Jednocześnie w ciągu roku dwukrotnie wzrósł stopień wykorzystania środków (na podstawie wniosków o płatność końcową). Cele priorytetu są wypełniane przez realizowane w jego ramach projekty. Realizacja priorytetu przebiega zgodnie z oczekiwaniami Instytucji Zarządzającej, a w przyszłym okresie programowania zostaną wykorzystane doświadczenia z wdrażania programu Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi W ramach Priorytetu VI nie wystąpiły znaczące problemy w zakresie jego wdrażania. 287

288 288

289 289

290 3.7. PRIORYTET VII POMOC TECHNICZNA Cel główny Priorytetu VII to: Efektywne wykorzystanie środków strukturalnych dostępnych w ramach programu. Cel główny osiągany będzie poprzez następujące cele szczegółowe: Sprawna realizacja WRPO, Pełne uczestnictwo w jednolitym komputerowym systemie monitoringu, Odpowiednie przygotowanie projektów dla podniesienia efektywności ich wdrażania, Skuteczne rozpowszechnianie informacji na temat WRPO oraz promocja Programu. Wysokość alokacji ze środków EFRR przyznanej na Priorytet VII Pomoc techniczna wynosi euro. Alokacja ta została zwiększona o euro z środków pochodzących z Krajowej Rezerwy Wykonania Osiągniecie celów i analiza postępów Informacje na temat fizycznych i finansowych postępów priorytetu Postęp fizyczny Informacje na temat wskaźników postępu fizycznego znajdują się w Tabeli 4. Postęp fizyczny wg priorytetów. W tabeli przedstawione zostały zarówno dane nt. wskaźników priorytetowych oraz wskaźników na poziomie działań. Analiza realizacji oraz szacowanej realizacji wskaźników przedstawionych w tabeli znajduje się w Analizie jakościowej poniżej. Postęp finansowy Szczegółowe informacje nt. danych finansowych dot. wydanych decyzji/zawartych umów oraz wydatków kwalifikowalnych we wnioskach o płatność zawarte są w pkt. 6 Pomoc techniczna. W 2011 r. Instytucja Pośrednicząca w wdrażaniu WRPO złożyła trzy wnioski o dofinansowanie. Wnioski te zostały zatwierdzone i podpisano umowy o dofinansowanie na następujące projekty: Działania informacyjne, promocyjne i szkoleniowe Instytucji Pośredniczącej dla Priorytetu III Środowisko przyrodnicze WRPO za okres Umowa podpisana została 11 sierpnia 2011 r. na kwotę ogółem ,35 euro ( ,58 zł), a okres realizacji to 26 luty 2008 r. 8 grudnia 2009 r. Wydatki poniesione na wdrażanie oraz podnoszenie kwalifikacji przez Instytucję Pośredniczącą dla Priorytetu III WRPO za okres Umowa podpisana została 21 października 2011 r. na kwotę ogółem ,96 euro ( ,41 zł), a okres realizacji to 15 października 2008 r grudnia 2009 r. Wynagrodzenia pracowników WFOŚiGW w Poznaniu zaangażowanych we wdrażanie Priorytetu III Środowisko przyrodnicze WRPO w 2010 r. Umowa podpisana została 30 listopada 2011 r. na kwotę ogółem ,90 euro ( ,32 zł), a okres realizacji to 1 stycznia 2010 r. 8 stycznia 2011 r. Dla ww. umów nie zostały zatwierdzone wnioski o płatność końcową. Wartość dofinansowania UE umów/wydanych decyzji w ramach Priorytetu VII do końca okresu sprawozdawczego wyniosła ,34 euro ( ,83 zł), co stanowi 59% realizacji zobowiązań UE na lata na Priorytet VII. Liczba decyzji o dofinansowanie wydanych w ramach Priorytetu VII Pomoc techniczna to 51 - kwota dofinansowania UE wynosi ,59 euro ( ,00 zł) zaś liczba podpisanych umów z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu w ramach Priorytetu VII wynosi 5 - kwota dofinansowania UE wynosi ,75 euro ( ,83 zł). Projekty realizowane w ramach Priorytetu VII w 100% finansowane są z EFRR, zatem kwota ogółem jest równa kwocie dofinansowania UE. 290

291 W ramach Priorytetu nie przewiduje się realokacji pomiędzy działaniami. Informacje nt. postępu finansowego w Priorytecie VII w okresie sprawozdawczym oraz narastająco zostały przedstawione w poniższej tabeli oraz na wykresach. Niska wartość dofinansowania we wnioskach ocenionych formalnie oraz zatwierdzonych wynika z faktu, że w Priorytecie VII do końca 2011 r. podpisano 5 umów o dofinansowanie, a pozostałe to decyzje o dofinansowanie dotyczące projektów IZ WRPO. Tabela 42. Podpisane umowy oraz wydane decyzje w ramach Priorytetu VII do końca 2011 r. Nazwa działania Działanie 7.1 Wsparcie instytucjonalnokadrowe procesu zarządzania i wdrażania WRPO Działanie 7.2 Informacja i promocja WRPO Liczba podpisanych umów/ decyzji 49 Razem 56 7 Wartość dof. UE podpisanych umów/ decyzji (EUR/) ,51 Poziom kontraktacji 59,81% Alokacja (EUR/PLN) , ,75 zł ,87 zł , ,00 56,23% ,08 zł ,36 zł , ,00 59,46% ,83 zł ,23 zł Liczba projektów zakończonych Źródło: Opracowanie własne Wykres 81. Postęp finansowy w Priorytecie VII w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13) Informacja nt. konkursów W ramach Priorytetu VII projekty IZ WRPO wybierane są w trybie systemowym, natomiast projekty IP WRPO w trybie konkursowym. W okresie sprawozdawczym trwał konkurs na Działalnie 7.1 oraz Działanie 7.2, który został ogłoszony w 2009 r. i potrwa do 30 marca 2015 r. lub do wyczerpania środków. Szacunkowa wielkość kwoty przewidzianej do rozdysponowania 291

292 w ramach konkursu wynosi euro (Działanie euro, Działanie euro). Uprawnionym do składania wniosków jest Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu jako Instytucja Pośrednicząca dla Priorytetu III Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata na podstawie Porozumienia z dnia 1 października 2007 r. z późniejszymi zmianami. W okresie sprawozdawczym w ramach Działania 7.1. złożone zostały trzy wnioski o dofinansowanie przez WFOŚiGW w Poznaniu Analiza jakościowa Działanie 7.1. Wsparcie instytucjonalno-kadrowe procesu zarządzania i wdrażania WRPO Działanie 7.2. Informacja i promocja WRPO Szczegółowe informacje nt. typów projektów realizowanych w ramach Priorytetu VII przedstawione zostały w pkt. 6 Pomoc techniczna. Analiza stopnia osiągnięcia wskaźników oraz ocena efektywności wsparcia Wszystkie projekty realizowane w ramach priorytetu VII mają za zadanie wspierać proces zarządzania i wdrażania WRPO oraz zapewniać odpowiednią informacje i promocje programu, zatem spełniają cele określone w dokumentach programowych. Postęp rzeczowy wykazany został we wszystkich wskaźnikach priorytetowych. Szczegółowe informacje dotyczące wskaźników priorytetowych oraz działań zawarte zostały w Tabeli 4. Postęp fizyczny wg priorytetów. W niektórych przypadkach realizacja za 2011 r. nie odpowiada szacowanej realizacji za 2011 r., ze względu na trwającą jeszcze na koniec roku weryfikację wniosków o płatność końcową, trwające czynności kontrolne, bądź złożenie przez beneficjentów w 2012 r. wniosków o płatność dla projektów, które zakończyły się na końcu okresu sprawozdawczego. Przy wdrażaniu programu zaangażowanych jest 211,21 etatów, a szacuje się iż będzie ich 226,78 - co stanowi 151% w stosunku do założonej wartości wskaźnika dot. zatrudnienia na etapie programowania. Od uruchomienia Programu zakupiono 205 sztuk zestawów komputerowych. Szacuje się, że będzie ich 243 i jednocześnie wartość docelowa zostanie nieznacznie przekroczona (wartość docelowa 200). Przekroczenie wartości docelowej związane jest z faktem, iż najwięcej komputerów zakupionych zostało w początkowym okresie programowania ze względu na braki sprzętowe, a w ostatnim okresie ze względu na wyeksploatowanie starego sprzętu. W 2011 r. zakończone zostały kolejne projekty dotyczące szkoleń. Ich realizacja wpłynęła na osiągnięcie wartości dla trzech wskaźników priorytetowych: Szkolenia współfinansowane ze środków pomocy technicznej; Osoby zaangażowane we wdrażanie Programu, objęte szkoleniami współfinansowanymi ze środków pomocy technicznej; Osoby zaangażowane we wdrażanie Programu, objęte szkoleniami współfinansowanymi ze środków pomocy technicznej - kobiety. Do końca okresu sprawozdawczego zorganizowano 220 szkoleń - wartość docelowa dla programu została przekroczona, co wynika z faktu, iż największe zapotrzebowanie na szkolenia jest w początkowej fazie wdrażania programu. Warto tu również zaznaczyć, że przyrost wartości wskaźnika w kolejnych okresach będzie coraz mniejszy. Łącznie przeszkolono osób (co stanowi 62% wartości docelowej dla 2013 r.), w tym kobiety stanowiły 68% (885 kobiet, co stanowi 74% wartości docelowej dla 2013 r.). Analizując szacowaną realizację oraz biorąc pod uwagę 292

293 umowy/decyzje, które będą zawarte w kolejnych latach wynika, iż wartość docelowa zostanie przekroczona dla wszystkich trzech wskaźników. Zarówno zatrudnienie osób z odpowiednim wykształceniem i dodatkowo doszkolonych w ramach pomocy technicznej WRPO, jak i odpowiedni sprzęt komputerowy służący sprawnej pracy sprawiają, iż realizowany jest cel szczegółowy Priorytetu VII Sprawna realizacja WRPO. Ponadto IZ WRPO oraz IP WRPO przeprowadzają szkolenia dla beneficjentów, w których dotychczas wzięło udział osób, a szacuje się, iż po rozliczeniu dotychczas złożonych projektów będzie ich W szkoleniach w większości uczestniczyły kobiety (57%), tj kobiet. Analizując szacowaną realizacje na podstawie umów/decyzji zawartych do końca 2011 r. wynika, iż wartość docelowa zostanie przekroczona zarówno dla wskaźnika dot. przeszkolonych osób ogółem, jak i kobiet. Biorąc pod uwagę szacowaną realizację, obecnie wartości te są przekroczone o ponad 50% niż zakładano na etapie programowania, co wynika z dużego zainteresowania beneficjentów dofinansowaniem. Zważywszy na nabory, które zostaną przeprowadzone w 2012 r. w ramach pozostałych priorytetów oraz wolne środki na ten cel przeznaczone, należy spodziewać się wzrostu wartości wskaźników dotyczących liczby przeszkolonych beneficjentów. Przeszkolenie beneficjentów sprawia, że projekty są odpowiednio przygotowane, co podnosi ich efektywność wdrażania (przez co jednocześnie osiągnięty jest cel szczegółowy priorytetu). W ramach WRPO realizowane są liczne konferencje, spotkania. Do końca 2011 r. takich imprez promocyjnych zorganizowano 13, a szacuje się, iż będzie ich 38, co stanowi 76% wartości docelowej. Udział w Open Days - Europejskiego Tygodnia Miast i Regionów, organizacja konkursu Gwiazdy Wielkopolskie, konferencji pt. Rozwój polskich miast z wykorzystaniem inżynierii finansowej w perspektywie do 2020 roku to tylko nieliczne wydarzenia zorganizowane przez IZ WRPO/ IP WRPO, które mają na celu skuteczne rozpowszechnianie informacji na temat WRPO oraz promocję Programu (cel szczegółowy Priorytetu VII). Wykres 82. Postęp rzeczowy wybranych wskaźników. Źródło: Opracowanie własne na podstawie KSI (SIMIK 07-13) W 2011 r. przeprowadzono 2 ewaluacje, a wartość wskaźnika realizacji Oceny, ekspertyzy, analizy, studia, opracowania i koncepcje wykonywane przez ewaluatorów zewnętrznych do końca 2011 r. wyniosła 9. Na podstawie podpisanych umów i zawartych decyzji do końca analizowanego okresu można stwierdzić, iż takich badań będzie jeszcze 8. Należy się spodziewać, iż szacowana realizacja w kolejnych latach znacznie wzrośnie, co wynika z potrzeby przeprowadzenia 293