Streszczeniu Studium Rozwoju Sieci Szerokopasmowych w Województwie Śląskim. (Stan na dzień r)

Transkrypt

1 Streszczeniu Studium Rozwoju Sieci Szerokopasmowych w Województwie Śląskim (Stan na dzień r) Śląskie Centrum Społeczeństwa Informacyjnego (ŚCSI) działające na rzecz województwa śląskiego realizując wdrażanie Strategii Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego dla Województwa Śląskiego do 2015 roku, podjęło zadanie przygotowania Studium Rozwoju Sieci Szerokopasmowych w Województwie Śląskim (SRSS). W ramach umowy podpisanej z firmą Nizielski&Borys Consulting Sp. z o.o. w marcu br. podjęto działania zmierzające do harmonizacji koncepcji budowy infrastruktury szerokopasmowej na terenie województwa śląskiego. Jednym z zadań wynikających z zapisów Strategii było opracowanie dokumentu Studium Rozwoju Sieci Szerokopasmowych w Województwie Śląskim (SRSS), który w wyniku przeprowadzonych konsultacji ze środowiskiem przedsiębiorców telekomunikacyjnych oraz samorządów został przygotowany jako materiał określający kierunki i priorytety działania zarządu województwa w korelacji z działaniami, jakie są inicjowane na szczeblu samorządowym oraz jakich oczekują operatorzy telekomunikacyjni w obszaru województwa śląskiego. Poniżej zaprezentowano zagregowaną część wyników tego opracowania, jaką jest koncepcja rozwoju sieci regionalnej. Analizując obszar województwa śląskiego pod kątem sytuacji społeczno-gospodarczej można zauważyć, iż duża jego część to obszary silnie zurbanizowane o intensywnej zabudowie mieszkaniowej i przemysłowej. Taka sytuacja występuje szczególnie w obszarze aglomeracji śląskiej. Zasobność rynku powoduje obecność sporej liczby operatorów sieci telekomunikacyjnych i dostawców usług, którzy pojawili się dzięki postępującej liberalizacji sektora telekomunikacyjnego. Rozpatrując dogłębniej wyżej opisaną sytuyację można zauważyć problemy z uzyskaniem konkurencyjnej oferty nowoczesnych szerokopasmowych usług telekomunikacyjnych, które napotykają użytkownicy również mieszkający w dużych miastach. Wskazane problemy nie mają charakteru regionalnego, ale wynikają z ogólnych uwarunkowań regulacyjnych i inwestycyjnych polskiego rynku telekomunikacyjnego. Skupiając się na aglomeracji śląskiej w kontekście odniesienia do genezy sieci teleinformatycznych można zauważyć, że niektóre alternatywne sieci telekomunikacyjne

2 powstawały kilkanaście lat temu w oparciu o zasoby sprzętowe i organizacyjne sieci pierwotnie obsługujących wielkie zakłady przemysłowe i osiedla przyzakładowe. Po formalnym otwarciu rynku były to jedne z pierwszych niezależnych od Telekomunikacji Polskiej sieci, które uzyskały zezwolenia telekomunikacyjne wymagane we wczesnych latach dziewięćdziesiątych. Wykorzystywane systemy szybko ulegały degradacji technologicznej. Przemysłowoprywatno-państwowa forma organizacyjna nie wytrzymała próby czasu i warunków rynkowych, ale po tych przedsięwzięciach pozostało sporo skomercjalizowanej infrastruktury sieciowej zachowującej trwałą wartość przynajmniej jako prawo drogi, pozwalającej zbudować własne niezależne rurociągi dla traktów światłowodowych lub unowocześniać osiedlowe sieci dostępowe. W związku z tym obszar aglomeracji śląskiej cechuje obecność kilku operatorów sieci szkieletowych, działających w oparciu o infrastrukturę rurociągów, kanalizacji kablowej niezależnych od Telekomunikacji Polskiej. Topologia tych sieci nie musi odpowiadać potrzebom aglomeracji ani jako całości, ani w ramach poszczególnych miast, jednak dzięki obecności traktów światłowodowych sieci te zdolne są do obsługi wielu operatorów. Technicznie rzecz biorąc w systemie tym nadal istnieją luki, czyli relacje nieobsługiwane, w tym charakterystyczne dla obecnych warunków bariery inwestycyjne o charakterze nie tyle rynkowym, co ekonomicznym. Przełamanie barier ekonomicznych utrudniających budowę traktów światłowodowych pomiędzy niektórymi miastami lub miejscowościami może zostać przyśpieszone dzięki użyciu środków publicznych. W tym kontekście, trudno jednak uzasadnić planowanie całkowicie niezależnych sieci miejskich, które miałyby obsłużyć jednostki samorządu terytorialnego oraz jednostki organizacyjne podległe i nadzorowane przez instytucje publiczne, a także zapewnić dostarczenie publicznie dostępnych usług szerokopasmowego dostępu do Internetu. Rozumiejąc rację budowy i organizacji miejskich systemów teleinformatycznych, elektronicznej administracji oraz udostępniania Internetu w placówkach oświatowych i innych realizujących różnie rozumianą misję publiczną, zachowując prawo jednostek samorządu terytorialnego do samodzielnego decydowania o infrastrukturze sieciowej, z punktu widzenia województwa śląskiego, jednoznaczny priorytet powinny mieć przedsięwzięcia infrastrukturalne ukierunkowane na uzupełnienie spójności topologii sieci

3 teleinformatycznej obsługującej wszystkie ważne relacje. W ten sposób powinny powstać warunki do rozwoju konkurencji na rynku usług telekomunikacyjnych. Przedsięwzięcia finansowane ze środków publicznych na pewno nie mogą konkurować, ani nie powinny zastępować komercyjnej oferty usług szerokopasmowych, jeżeli we wskazanych miejscach występują przejawy skutecznej konkurencji. Przy wskazanym podejściu najskuteczniejszym mechanizmem działania z wykorzystaniem środków publicznych byłoby ich skierowanie na uzupełnienie tych relacji sieciowych, których brakuje, lub których w obecnych warunkach komercyjny rynek nie obsługuje, głównie z powodu zaistniałych barier inwestycyjnych. Zbudowane w ten sposób elementy dopełniające sieci telekomunikacyjne powinny być otwarte dla wszystkich potencjalnych operatorów telekomunikacyjnych i nie konkurować z nimi. Warunek ten najłatwiej i najtaniej zachować, jeżeli będą to pasywne elementy infrastruktury sieciowej. Można w ogóle pominąć aktywne urządzenia sieciowe. Równocześnie są to elementy sieci stanowiące największą barierę inwestycyjną, pod względem ekonomicznym, czyli przede wszystkim rurociągi umożliwiające, wszystkim zainteresowanym instalację kabli światłowodowych w relacjach, w których nie ma podobnej alternatywy kanalizacji telekomunikacyjnej, kabli światłowodowych lub konkurencyjnej oferty pojemności transmisyjnych. Również w ten sposób budowane lokalne sieci miejskie mogłyby być podłączane do sieci szkieletowych na wyższych poziomach. Stworzenie przez samorządy pasywnej infrastruktury rurociągów do kabli światłowodowych, a także samej infrastruktury kablowej samo w sobie nie oznacza działalności telekomunikacyjnej, ale mieści się w logice budowy infrastruktury komunalnej. Techniczne czynności utrzymaniowe można powierzyć wybranemu podwykonawcy, ale nie musi to być przedsiębiorca telekomunikacyjny. Nie konkurowałby on z istniejącymi na rynku operatorami telekomunikacyjnymi. Koszty utrzymania infrastruktury sieciowej pasywnej są stosunkowo niewielkie, a czynsz dzierżawny nie musi odwzorowywać kosztów budowy tej infrastruktury z wykorzystaniem funduszy unijnych. W województwie śląskim obserwuje się obecnie sytuację, w której na jego terenie występują zidentyfikowane wstępnie przy okazji inwentaryzacji obszary, gdzie zauważalny jest trwały deficyt infrastruktury sieciowej lub takie, gdzie brak konkurencji dotąd nie zaowocował pojawieniem się przystępnych ofert usług. Takie obszary występują na przykład na północy i na południu od aglomeracji śląskiej. Doprowadzenie w te regiony

4 sieci światłowodowych powinno być katalizatorem zmian zmierzających do rozwoju sieci dostępowych. Model infrastruktury pasywnej dla sieci szkieletowej województwa można rozciągnąć na relacje łączące rejony nieobsługiwane z sieciami wyższych poziomów, w tym z innymi miejscowościami województwa śląskiego. Ponieważ na rynku wojewódzkim jest już potencjalna grupa operatorów, którzy byli by zainteresowani natychmiastowym wykorzystaniem tego typu infrastruktury na obszarze województwa powstanie w ten sposób kilka konkurujących sieci szkieletowych umożliwiających obsługę lokalnych, miejskich, gminnych, powiatowych sieci dostępowych, a co za tym idzie użytkowników końcowych. Mając na uwadze powyższy model w ramach działań województwa śląskiego planowane jest utworzenie hierachicznej sieci regionalnej, składającej się z części szkieletowej (sieci wojewódzkiej) łączącej obszary zagrożone wykluczeniem cyfrowym, na których planowana jest budowa sieci niższego poziomu tj. sieci dystrybucyjnych w postaci sieci gminnych i powiatowych. Planowana sieć wojewódzka w postaci rurociągów i kabli optycznych ma tworzyć spójną strukturę łącząca sieci niższego poziomu. Sieć regionalna będzie spełniać warunek neutralności technologicznej warunek, według którego zasady eksploatacji sieci i ich użytkowania przez innych operatorów przyjęte dla potrzeb realizacji projektu Studium Rozwoju Sieci Szerokopasmowych nie powinny preferować żadnych spośród zestandaryzowanych technologii wykorzystywanych przez operatorów, jak również zachowają aktualność w perspektywie rozwoju technologicznego. Warunek ten ma zostać spełniony poprzez udostępnianie włókien optycznych (model pasywny sieci). W szczególności zakłada się, że z sieci szkieletowych i dystrybucyjnych będą mogli korzystać operatorzy sieci dostępowych wykorzystujący różnorodne technologie dostępowe (przewodowe lub radiowe). Również operatorzy wykorzystujący pasywne usługi sieci szkieletowej będą mogli się łączyć w każdym dogodnym punkcie sieci dla dowolnej zestawianej usługi. Sieć będzie spełniać warunek otwartości warunek, według którego sieci wybudowane w ramach realizacji projektu Studium Rozwoju Sieci Szerokopasmowych będą otwarte dla wszystkich użytkowników (operatorów), którzy chcieliby z nich skorzystać na równoprawnych zasadach. Warunek ten dotyczy zasad organizacyjnych oraz technicznych. Warunek otwartości będzie zapewniony poprzez takie zaplanowanie infrastruktury

5 teleinformatycznej, by mogła obsłużyć wielu operatorów oraz poprzez zapewnienie równych zasad dostępu do tej infrastruktury, współużytkowania pomieszczeń i powierzchni kolokacyjnych. Od strony technicznej otwartość zapewni architektura sieci regionalnej, zestandaryzowane interfejsy techniczne i jej dostępność we wszystkich obszarach objętych projektem. Otwartość sieci musi być zapewniona nie tylko zaplanowaniem odpowiednich rozwiązań techniczno-organizacyjnych, ale jest również zobowiązaniem umownym operatora infrastruktury (podmiotu zarządzającego infrastrukturą) zapewniającym równe traktowanie operatorów korzystających z tej sieci. Właścicielem sieci wojewódzkiej (elementów sieci składających się na sieć, która w modelu hierarchicznym odpowiada sieci szkieletowej) będzie województwo śląskie. Pozostałe sieci wchodzące w skład sieci regionalnej tj. sieci gminne i powiatowe pełniące rolę sieci dystrybucyjnych będą własnością poszczególnych samorządów lokalnych lub ich związków i stowarzyszeń. Najniższym elementem sieci hierarchicznej jest sieć dostępowa, która nie będzie wchodzić w zakres działania samorządów oraz województwa (zakres ten zarezerwowany jest dla przedsiębiorców telekomunikacyjnych). W celu efektywnego wydatkowania środków publicznych oraz jak najmniejszej ingerencji w rynek telekomunikacyjny, w ramach Studium Rozwoju Sieci Szerokopasmowych wyznaczono priorytety działania województwa śląskiego w obszarze sieci regionalnej, które są skierowane na budowę infrastruktury szerokopasmowej. Najwyższy priorytet otrzymują następujące zadania: włączenie części północnej województwa śląskiego do sieci szkieletowej (wojewódzkiej), włączenie części południowej województwa śląskiego do sieci szkieletowej (wojewódzkiej). Następnie inicjowane będą działania o niższym priorytecie, które będą realizowane w zależności od zmian, jakie zajdą na rynku telekomunikacyjnym, a mianowicie: połączenie części północnej z południową z przejściem przez aglomerację śląską na linii Północ-Południe w sposób uzupełniający istniejące sieci w rejonie aglomeracji i zapewniający z nimi punkty styku (przejście centralne przez teren miasta Katowice),

6 uzupełnienie istniejących zasobów operatorów telekomunikacyjnych w celu połączenia części północnej z częścią południową w części zachodniej województwa śląskiego (linia Lubliniec - Tarnowskie Góry - Gliwice - Rybnik), które zwiększy niezawodność, bezpieczeństwo i pojemność sieci poprzez stworzenie pierścienia światłowodowego dla sieci regionalnej. Wszystkie zadania będą realizowane w porozumieniu z gminami oraz powiatami w ten sposób, aby wykorzystać planowane sieci gminne oraz powiatowe na wspólnych odcinkach, spójnych z siecią wojewódzką. Brakujące połączenia będą realizowane w całości przez samorząd województwa. Planuje się, że w części wojewódzkiej sieci szkieletowej będzie ułożony kabel optyczny o liczbie 72

7 Planowany przebieg Regionalnej Sieci Szkieletowej oraz części projektów realizowanych w ramach Programu Rozwoju Subregionów województwa ślaskiego

8 Na rysunku przedstawiono planowany przebieg sieci wojewódzkiej. Kolorem zielonym zaznaczono odcinki, które planuje w całości wykonać województwo, a kolorem czerwonym odcinki wspólne z projektami gminnymi, powiatowymi (subregionalnymi). Odcinki czarne są elementami opcjonalnymi, które w dwóch krokach mogą zapewnić połączenie sieci (1) oraz bezpieczeństowo sieci poprzez realizację pierścienia (2). Wykaz węzłów sieci szkieletowej L.P. Lokalizacja 1 Tarnowskie Góry 2 Lubliniec 3 Kłobuck 4 Częstochowa 5 Myszków 6 Zawiercie 7 Dabrowa Górnicza 8 Jaworzno 9 Katowice 10 Tychy 11 Mikołów 12 Pszczyna 13 Bielsko Biała 14 Żywiec 15 Cieszyn 16 Jastrzębie Zdrój 17 Żory 18 Wodzisław Śląski 19 Racibórz 20 Rybnik 21 Gliwice