NPF a regionalne i branżowe projekty typu foresight realizowane w Polsce. Krystyna Czaplicka Jan Bondaruk

Transkrypt

1 NPF a regionalne i branżowe projekty typu foresight realizowane w Polsce Krystyna Czaplicka Jan Bondaruk Warszawa 13 listopada 2007

2 FORESIGHT - poziomy N A R O D O W Y P R O G R A M F O R E S I G H T U Foresight Regionalny R E G I O N Y Foresight Technologiczny (branżowy) P O L S K A Konsensus społeczny Analiza trendów a preferencje społeczności Identyfikacja kluczowych technologii w przyszłości Ocena szans i zagrożeń Identyfikacja niezbędnych działań Budowa scenariuszy rozwoju Sieć współpracy

3 NPF a regiony Foresight narodowy zawiera z reguły bardzo skondensowane informacje dotyczące ce regionów; implementacja wyników w w układzie regionalnym trudna. Projekty lokalne - zawierają rozwiązania zania uwzględniaj dniające specyfikę regionu. Foresight regionalny powinien być zgodny z ogólnymi wytycznymi projektu narodowego.

4 Płaszczyzny porówna wnań Cele foresight Analizowany obszar technologiczny Metody realizacji przedsięwzięcia Rok zakończenia przedsięwzięcia Horyzont czasowy wdrażania Uczestnicy przedsięwzięcia Sponsor Forma rezultatów w i procedur wdrażania ania

5 Politechnika Śląska Priorytetowe technologie dla zrównoważonego rozwoju województwa śląskiego Uniwersytety Łódzki LORIS WIZJA Regionalny Foresight technologiczny R E G I O N A L N E Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów Foresight Mazovia Politechnika Wrocławska Makroregion innowacyjny. Foresight technologiczny dla województwa dolnośląskiego do 2020 roku Akademia Ekonomiczna w Krakowie Foresight technologiczny na rzecz zrównoważonego rozwoju Małopolski NARODOWY PROGRAM FORESIGHT POLSKA 2020 Politechnika Rzeszowska Priorytetowe technologie dla zrównoważonego rozwoju województwa podkarpackiego Politechnika Opolska Województwo Opolskie Regionem Zrównoważonego Rozwoju - Foresight Regionalny do 2020 r. Politechnika Świętokrzyska Priorytetowe technologie dla zrównoważonego rozwoju województwa świętokrzyskiego Politechnika Lubelska Priorytetowe technologie dla zrównoważonego rozwoju województwa lubelskiego

6 Główny Instytut Górnictwa Scenariusze rozwoju technologicznego kompleksu paliwowo-energetycznego dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego kraju Instytut Odlewnictwa B R A N Z O W E Główny Instytut Górnictwa Scenariusze rozwoju technologicznego przemysłu wydobywczego węgla kamiennego Foresight technologiczny odlewnictwa polskiego Poltegor-Instytut Główny Instytut Górnictwa Foresight technologiczny w zakresie materiałów polimerowych Instytut Podstawowych Problemów Techniki PAN NARODOWY PROGRAM FORESIGHT POLSKA 2020 Scenariusze rozwoju technologicznego przemysłu wydobycia i przetwórstwa węgla brunatnego Centrum Badań Kosmicznych PAN Ocena perspektyw i korzyści wykorzystania technik satelitarnych i rozwoju technologii kosmicznych w Polsce Scenariusze rozwoju technologii nowoczesnych materiałów metalicznych, ceramicznych i kompozytowych Instytut Biocybernetyki i Inżynierii Biomedycznej PAN System Monitorowania i Scenariusze Rozwoju Technologii Medycznych w Polsce KGHM Cuprum Sp. o.o. CBR Stowarzyszenie Grupy Przedsiębiorców Przemysłu Lotniczego Dolina Lotnicza Kierunki rozwoju technologii materiałowych na potrzeby klastra lotniczego Dolina Lotnicza Scenariusze rozwoju technologicznego przemysłu wydobywczego rud miedzi i surowców towarzyszących w Polsce

7 FORESIGHT NARODOWY Konsorcjum Koordynujące Przedsięwzięcie Panel Główny MNiSW I Komitet Sterujący Aspekty organizacyjne I. Panel Pola Badawczego II. Panel Pola Badawczego III. Panel Pola Badawczego Konferencje i konsultacje społeczne 20 paneli tematycznych

8

9 Niezbędna spójno jność merytoryczna FN z foresightami branżowymi źródła a wykorzystania zasobów w energetycznych - 4 projekty (bezpieczeństwo energetyczne kraju, węgiel w kamienny, brunatny, rudy miedzi) zasoby naturalne: - 3 projekty (węgiel kamienny, brunatny, rudy miedzi) nowe materiały y i technologie 2 główne g projekty (materiały polimerowe oraz materia y polimerowe oraz materiały y metaliczne, ceramiczne i kompozytowe) inne technologie (odlewnictwo,( techniki satelitarne i kosmiczne, materiały y dla klastra lotniczego, technologie medyczne)

10 Niezbędna spójno jność (2) Zrównowa wnoważony ony rozwój j regionów w i obszarów ( Badawczym 1 ZRP) z Foresightami Regionalnymi w (w w Polu Technologie na rzecz ochrony środowiska ( 1 ZRP) - z Foresightami Branżowymi Kluczowe problemy ekologiczne i polityka produktowa (w w Polu Badawczym 1 ZRP) - z wszystkimi Foresightami Technologie informatyczne i telekomunikacyjne (PB2) - z Foresightami Regionalnymi Itd.. rodowiska (w w Polu Badawczym

11 Rodzaje spójno jności: Wewnątrz projektów (pomiędzy panelami, łączenie scenariuszy), W regionie: : projekty regionalne z elementami foresightów branżowych Na płaszczyp aszczyźnie krajowej: : NPF z regionami i branżami ami

12 Łączenie scenariuszy w ramach projektu to też spójno jność ść (stopień 0) Polityka energetyczna Polski Wariant Traktatowy Wariant Podstawowy Węglowy Wariant Podstawowy Gazowy Wariant Efektywnościowy Scenariusze dotychczasowe GRUPY technologie węglowe nafta i gaz energia odnawialna energetyka jądrowa energetyka wodorowa Scenariusze dotychczasowe poszukiwanie synergii

13 Metodyka łączenia scenariuszy cząstkowych Wyznaczenie kryteriów charakteryzujących scenariusz referencyjny i alternatywny Scenariusze cząstkowe dla obszarów Ocena scenariuszy cząstkowych wg kryteriów dla obydwu scenariuszy Połączenie scenariuszy cząstkowych w scenariusz referencyjny i alternatywny Scenariusz referencyjny i mapa drogowa Scenariusz alternatywny i mapa drogowa

14 Analiza stanu i tło t o projektów Spójno jność REGIONY I. spójność BRANŻE Cele ogólne i szczegółowe projektów Efekty - wizje Obszary tematyczne (grupy/panele) II. spójność Cele ogólne i szczegółowe projektów Efekty - wizje NPF I+IIII spójność = spójność podstawowa

15 Aspekty foresightu regionalnego i branżowego WIELOWYMIAROWA ANALIZA UWARUNKOWAŃ ROZWOJU TECHNOLOGICZNEGO ANALIZA WSPÓŁZALEŻNOŚCI CZYNNIKÓW KSZTAŁTUJĄCYCH ROZWÓJ TECHNOLOGICZNY ANALIZA PÓL WSPÓŁPRACY PODMIOTÓW KSZTAŁTUJĄCYCH ROZWÓJ TECHNOLOGICZNY W REGIONIE SCENARIUSZE PROTECHNOLOGICZNEGO ROZWOJU REGIONU/BRANŻY ANALIZA CZYNNIKÓW W KSZTAŁTUJ TUJĄCYCH POTENCJAŁ PÓL L TECHNOLOGICZNYCH ANALIZA RELACJI MIĘDZY UWARUNKOWANIAMI ROZWOJU TECHNOLOGICZNEGO A POLAMI TECHNOLOGICZNYMI REGIONU

16 Analiza relacji między uwarunkowaniami rozwoju technologicznego a polami technologicznymi regionu SCENARIUSZE PROTECHNO- LOGICZNEGO ROZWOJU REGIONU KLUCZOWE INNOWACJE TECHNOLOGICZNE SPÓJNOŚĆ MECHANIZMY STYMULUJĄCE ROZWÓJ TECHNOLOGICZNY POTENCJAŁY PÓL TECHNOLOGICZNYCH Źródło: A.Klasik i inni, opracowanie AE Katowice 2007, materiał niepublikowany

17 Interface foresightu regionalnego i technologicznego Foresight technologiczny regionalny Foresight regionalny

18 Analiza stanu i tło t o projektów Spójno jność REGIONY I. spójność BRANŻE Cele ogólne i szczegółowe projektów Efekty - wizje Obszary tematyczne (grupy/panele) II. spójność Cele ogólne i szczegółowe projektów Efekty - wizje NPF I+IIII spójność = spójność podstawowa? R ó ż n e p ł a s z c z y z n y s p ó j n o ś c i

19 Polityki Konsultacje NPF Polska 2020 Regiony Foresight regionalny Studium regionalne i branżowe ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ POLSKI (ZRP) Panel Główny TECHNOLOGIE INFORMACYJNE I TELEKOMUNIKACYJNE (TIT) BEZPIECZEŃSTWO (BEZ) POLA TEMAT. (1...n) Foresight branżowy Diagnoza pól (ankieta) Diagnoza branży (ankieta) Mapa pól tematycznych PANELE TEMATYCZNE Formy i zasady komunikacji PANELE TEMATYCZNE Portal integracyjny (forum) Analiza Delphi PANELE TEMATYCZNE Baza danych członkowie paneli Scenariusze - zadania realizowane w ramach Aneksu - instrument konsultacji NPF

20 Główne zadania prowadzące do spójno jności projektów Sporządzenie mapy tematycznej wykonywanych foresightów regionalnych i branżowych, (aspekt: technologii i scenariuszy) Dokonanie wzajemnego przyporządkowania zidentyfikowanych pól/obszarów do odpowiednich pól/obszarp l/obszarów w przyjętych w NPF. Opracowanie koncepcji transferu danych między zespołem em realizującym NPF a zespołami realizującymi foresighty regionalne i branżowe, obejmującej: kierunki przepływu informacji, logikę powiąza zań (szczeble organizacyjne), logistykę kontaktów (np.. krótkie formularze konsultacyjne), formę przekazu danych, określenie zasad przełożenia enia wymienianych informacji oraz wyników konsultacji zarówno na rezultaty NPF jak i na rezultaty innych foresightów (sprzężenie zwrotne), sformułowanie owanie przejrzystych schematów w blokowych obejmujących wszystkie przedstawione wyżej zagadnienia, co umożliwi zbudowanie sprawnej sieci współpracy pracy na rzecz realizacji wszystkich foresightów (formuła a koordynacji Foresight).

21 Sieć współpracy pracy Rozwinięcie formuły portalu informacyjnego o dwa aspekty: funkcjonowanie jako forum komunikowania się w ramach sieci współpracy pracy między foresightami, funkcjonowanie jako miejsce integracji pracy poszczególnych paneli NPF. Opracowanie ścieżki przekształcenia portalu na rzecz realizacji NPF w portal na rzecz wdrażania ania NPF, wzajemnej edukacji podmiotów w realizujących i wdrażaj ających foresighty,, a w dalszej konsekwencji w główny g krajowy portal innowacyjności. ci.

22 Formuła a koordynacji foresightów poprzez NPF Analiza realizowanych obecnie foresight regionalnych i branżowych po kątem zorientowania na: - produkt (listy technologiczne, scenariusze itd.), - proces (sieci lokalne i sieci branżowe). Koordynująca funkcja NPF - formuła pośrednia mechanizm pionowej (NPF-regionalne) i poziomej (NPFbranżowe) wymiany informacji - podejście zorientowane na produkt sieci branżowe i lokalne jako autonomiczne elementy sieci działającej na rzecz wspólnego budowania kultury foresight w Polsce w tym poprzez udział w procesie wzajemnej edukacji (podejście zorientowane na proces)

23 Przełamywanie błędnego koła relacji między politykami/strategiami szczebla narodowego i regionalnego Przełamywanie błędnego koła: - Horyzonty czasowe Niechęć do ryzyka Tendencja do krótkoterminowego planowania Ograniczenia administracyjne Sieciowanie globalne vs sieciowanie lokalne - Kontynuacja procesu po zakończeniu projektu Alternatywne wizje przyszłości Planowanie Sieciowanie lokalne -Zwiększanie zdolności do rozwiązywania problemów w regionie Niechęć do ryzyka Tendencja do krótkoterminowego planowania Sieciowanie globalne vs sieciowanie lokalne Ograniczenia administracyjne za: Regional foresight in the Cohesion Countries, Prepared for STRAT-ETAN Group Action, European Commission, Brussels 2002

24 Efekty Wartość dodana działań - umożliwienie włąw łączenia się w sieć współpracy pracy wszystkim pomiotom, jakie ewentualnie przystąpi pią do realizacji foresightów w kolejnych regionach, jak i foresightów branżowych/tematycznych. W konsekwencji w dorobku NPF będąb mogły zostać uwzględnione osiągni gnięcia nawet wstępnego etapu takich przedsięwzi wzięć. Zapewnienia rozbudowanego mechanizmu oddolnego zasilania zespołów opracowujących cych NPF oraz zwrotnego konsultowania wyników w NPF będzie stanowiło o element budowania kultury dialogu z udziałem szerokiej reprezentacji zainteresowanych środowisk.

25 Należy y rozważyć Utworzenie: - systemu informatycznego na rzecz konsultacja z głównymi aktorami poszczególnych foresight monitorowania procesu wdrażania ania wszystkich projektów foresight w Polsce - sieci cyfrowej skupiającej uczestników oraz Interesariuszy projektu Wykreowanie wyspecjalizowanego podmiotu wdrażaj ającego, zdolnego do współpracy pracy zarówno z władzw adzą rządowa jak i podmiotami samorządu regionalnego i lokalnego Wykreowanie foresightu na trwały y element kultury społecznej

26 DZIĘKUJ KUJĘ ZA UWAGĘ