ZASTOSOWANIE MACIERZY REAGOWANIA NA RYZYKO W PROJEKTACH SYSTEMÓW KANALIZACYJNYCH THE APPLICATION OF RISK RESPONSE MATRIX IN THE SEWERAGE S PROJECTS
|
|
- Lech Urbański
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 INFRASTRUKTURA I EKOLOGIA TERENÓW WIEJSKICH INFRASTRUCTURE AND ECOLOGY OF RURAL AREAS Nr 13/2010, POLSKA AKADEMIA NAUK, Oddział w Krakowie, s Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi Iwona Rybka, Elżbieta Bondar-Nowakowska ZASTOSOWANIE MACIERZY REAGOWANIA NA RYZYKO W PROJEKTACH SYSTEMÓW KANALIZACYJNYCH THE APPLICATION OF RISK RESPONSE MATRIX IN THE SEWERAGE S PROJECTS Streszczenie Badania ankietowe, przeglądy dokumentacji oraz bezpośrednie obserwacje na budowach wskazały na wiele zagrożeń, które mogą niekorzystnie wpłynąć na realizację projektów kanalizacji. Zagrożenia te występują na wszystkich etapach procesu inwestycyjnego. Najważniejsze z nich to: błędy w dokumentacji projektowej, wady i uszkodzenia wbudowywanych materiałów, niekorzystne warunki atmosferyczne. Generują one wysokie poziomy ryzyka jakościowego, harmonogramowego oraz kosztowego. Obniżenie tego poziomu jest możliwe poprzez opracowanie odpowiednich metod reagowania na te rodzaje ryzyka. W pracy wykorzystano do tego celu macierze. Jest to technika wykorzystywana w planach zarządzania ryzykiem. Wymaga ona określenia działań pozwalających na obniżenie częstości występowania źródeł ryzyka oraz ograniczenia ich skutków. W pracy wykazano, że w projektach kanalizacji największe zastosowanie mają działania, które polegają na unikaniu lub łagodzeniu ryzyka. Należą do nich: zaostrzenie kryteriów wyboru projektanta i wykonawcy robót, szczegółowe zapisy kontraktu, rezerwa czasowa, rezerwa finansowa. Analiza opracowanych macierzy wykazała, że warunkiem obniżenia poziomów ryzyka jakościowego, harmonogramowego oraz kosztowego w procesie inwestycyjnym kanalizacji jest podjęcie odpowiednich działań już na etapie projektowania i kontraktowania projektu. Słowa kluczowe: systemy kanalizacyjne, macierz reagowania na ryzyko Summary Surveys, documentation reviews and direct observation on the building sites point to a number of exposures, which can have a negative influence on the sewerage s projects completion. Such exposure occur at every stage of the 145
2 Iwona Rybka, Elżbieta Bondar-Nowakowska project. The most important among them are errors in the construction project, materials defects and damages and disadvantageous meteorological conditions. They cause a high level of quality, schedule and cost risk. Risk response development can lower the level of risk. In this paper a risk response matrix was used to achieve this purpose. This technique is used in a risk management plan. The activities, which allow the achievement of a lower frequency of risk and reduction in their consequence have to be determined by this technique. This paper indicates that activities based on risk avoidance and mitigation have their best application in sewerage s projects. These include: tightening contractor selection s criteria, a detailed contract and contingency reserves. Analysis of risk response development indicates that to lower levels of quality, schedule and cost risk throughout a project suitable action should be taken as early as at the planning phase and the contract stage. Key words: sewerage, risk response matrix WSTĘP Przedsięwzięcia obejmujące wykonanie kanalizacji tworzą skorelowane z sobą procedury o charakterze technicznym, finansowym, prawnym i organizacyjnym. Jest ono na ogół długotrwałe, zaczyna się od sformułowania idei przedsięwzięcia, a kończy w momencie przekazania systemu do użytkowania i eksploatacji. Realizacja przedsięwzięcia przebiega w kilku etapach, które wymagają udziału specjalistów z różnych branż oraz wykorzystania zróżnicowanych zasobów. W celu zapewnienia sprawnego przebiegu tego procesu konieczne jest szybkie reagowanie na pojawiające się w nim zagrożenia. Działania te będą w dużym stopniu ułatwione, jeśli w zakres zarządzania przedsięwzięciem wejdzie również zarządzanie ryzykiem. Proces zarządzania ryzykiem obejmuje identyfikację źródeł ryzyka, klasyfikację i pomiar ryzyka, planowanie metod reagowania na ryzyko oraz nadzorowanie i jego kontrolę [Pritchard 2002]. Planowanie metod reagowania na ryzyko polega na przyjęciu rozwiązań pozwalających na przeciwdziałanie bądź też obniżenie poziomu ryzyka. Z uwagi na ten cel, planowanie metod reagowania na ryzyko jest jednym z ważniejszych etapów procesu zarządzania ryzykiem. Do najczęściej przyjmowanych strategii reagowania na ryzyko należą: unikanie ryzyka, transfer ryzyka, łagodzenie ryzyka oraz aktywna akceptacja ryzyka. Jedną z technik umożliwiającą wybór, w danych warunkach, odpowiedniej strategii i związanych z nią działań są macierze reagowania na ryzyko. Celem niniejszej pracy jest przeanalizowanie przydatności tej techniki w procesie zarządzania ryzykiem jakości, ryzykiem harmonogramowym oraz ryzykiem kosztowym w projektach kanalizacji. Ryzyko jakości dotyczy niepowodzeń w realizacji działań zgodnie z określonymi wymogami technicznymi lub jakościowymi. Ryzyko harmonogramowe to ryzyko, które utrudnia realizację projektu zgodnie z przyjętym harmonogramem. Ryzyko kosztowe dotyczy nie- 146
3 udanej realizacji celów określonych w budżecie. Te trzy kryteria jakość rozumianą, jako zdolność obiektu do pełnienia założonych funkcji, termin wykonania oraz jego koszt przyjęto do analizy z uwagi na ich szczególne znaczenie w procesie inwestycyjnym. Podstawę analizy stanowią wyniki ankiety dotyczącej zagrożeń w realizacji kanalizacji, przeprowadzonej wśród osób z długoletnim doświadczeniem w prowadzeniu takich inwestycji [Rybka, Bondar-Nowakowska 2010], przeglądy dokumentacji projektowych i dokumentów fazy przedinwestycyjnej (zwłaszcza studium wykonalności) oraz obserwacje na budowach. MATERIAŁ I METODY Zgodnie z ustawą z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków urządzenia kanalizacyjne należy rozumieć jako sieci kanalizacyjne, wyloty urządzeń kanalizacyjnych służących do wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi oraz urządzenia podczyszczające i oczyszczające ścieki oraz przepompownie ścieków. Wynika z tego, że sieć kanalizacyjna jest złożonym systemem. Jest to zarazem system specyficzny, a w związku z tym wymagający dobrego pod względem jakościowym projektowania, wykonywania i eksploatacji. Przeprowadzone badania ankietowe wskazały na dużą liczbę zagrożeń, które mogą spowodować zakłócenia w osiągnięciu celów projektu takich jak: dobra jakość, terminowe ukończenie i nieprzekroczony budżet [Rybka i in. 2010]. Do zagrożeń tych należą: błędy w dokumentacji projektowej, brak lub niewystarczające uzgodnienia międzybranżowe w dokumentacji projektowej, przestarzałe rozwiązania projektowe, wady i uszkodzenia wbudowywanych materiałów, brak pracowników przygotowanych do wykonywania specjalistycznych procesów technologicznych, brak odpowiednich narzędzi i maszyn, niekompetentny i nierzetelny nadzór techniczny, losowy charakter czasu wykonania procesów budowlanych, niekorzystne warunki atmosferyczne, zdarzenia losowe, takie jak wypadki, kradzieże, wandalizm, opóźnienia w dostawach materiału, opóźnione działania instytucji zewnętrznych, zmiana zakresu prac w stosunku do planowanego, konieczność dodatkowych opłat, szkody na mieniu osób trzecich, obniżenie poziomu dofinansowania inwestycji. 147
4 Iwona Rybka, Elżbieta Bondar-Nowakowska Niektóre z tych zagrożeń powstają podczas projektowania systemu [Czapliński 2008; Deszcz 2008; Kozik, Starzyk 2008]. Najczęściej są to źle zwymiarowane elementy systemu oraz złe wyliczenia konstrukcyjne. Brak uzgodnień międzybranżowych przyczynia się do występowania przeszkód i kolizji z instalacjami innych branż. Sytuacje takie wymuszają stosowanie rozwiązań zamiennych, które są najczęściej gorsze od zaproponowanych w projekcie technicznym. Prowadzą one również do dodatkowych robót, których konsekwencją jest wydłużenie czasu i zwiększenie kosztów budowy. Podczas realizacji sieci kanalizacyjnych wysoce prawdopodobne jest wystąpienie potrzeby aktualizowania rozwiązań projektowych. Można wskazać dwie przyczyny takiego stanu. Pierwsza to wzorowanie się projektantów na tradycyjnych dobrze im znanych rozwiązaniach. Nie biorą pod uwagę, że branża sanitarna, szczególnie w zakresie technologii ochrony środowiska rozwija się obecnie bardzo dynamicznie. Druga przyczyna, wymuszająca potrzebę aktualizowania rozwiązań projektowych, związana jest z długim czasem jaki upływa od zakończenia projektowania do rozpoczęcia robót. Systemy kanalizacji charakteryzują się bardzo dużą materiałochłonnością. Wyniki obserwacji wskazują, że wbudowywane materiały nie zawsze odpowiadają kryteriom określonych w obowiązujących przepisach, a ich faktyczna jakość odbiega od deklarowanej w dokumentach dopuszczenia do stosowania. Wbudowywane są również materiały uszkodzone lub zdeformowane na skutek niewłaściwego transportu, rozładunku bądź magazynowania. Przykładowo, składowanie wyrobów betonowych w nieprawidłowych warunkach powoduje, że tracą one swoje właściwości a uszkodzenie krawędzi takich elementów uniemożliwia ich poprawne łączenie. Przeprowadzone badania wykazały również, że przy budowie systemów kanalizacyjnych daje się zauważyć brak wykwalifikowanych pracowników. Konsekwencją tego jest obniżona jakość wykonywanych elementów systemu. Ponadto dodatkowe roboty poprawkowe są źródłem opóźnień w realizacji kontraktu. Niejednokrotnie winą za takie sytuacje należy też obarczyć nadzór techniczny. Warunkiem dotrzymania planowanych w harmonogramach terminów robót jest dysponowanie przez wykonawcę wystarczającą liczbą maszyn o odpowiednich charakterystykach techniczno-eksploatacyjnych. Brak ich wpływa nie tylko na pogorszenie jakości robót, wydłużenie ich czasu, ale również na bezpieczeństwo na terenie budowy. W przedstawionym wykazie zagrożeń, będących źródłem ryzyka jakościowego, harmonogramowego i kosztowego, występują zdarzenia związane z czynnikami zewnętrznymi. Są to szczególne przypadki, gdyż w niewielkim stopniu można przewidywać ich wystąpienie. Do grupy tej należy zaliczyć niekorzystne warunki atmosferyczne, zdarzenia losowe, takie jak wypadki przy pracy, pożar czy akty wandalizmu. Problemem są również opóźnienia w działaniach instytucji zewnętrznych, gdyż często mają one duży wpływ na dotrzymanie terminu dyrektywnego projektu. 148
5 Wspólną cechą przedstawionych zagrożeń jest duże prawdopodobieństwo ich wystąpienia. Oznacza to, że generują one również wysoki poziom ryzyka. Proces zarządzania ryzykiem wymaga, by w takich przypadkach opracować plany zmierzające do jego obniżenia. Można w nich przyjąć strategie reagowania na ryzyko, które polegają na: unikaniu ryzyka, transferze ryzyka, łagodzeniu ryzyka i akceptacji ryzyka. Unikanie ryzyka polega na eliminowaniu zagrożeń poprzez usunięcie przyczyn ich powstawania. Transfer ryzyka to strategia zakładająca przeniesienie odpowiedzialności za ryzyko i jego konsekwencje na innych uczestników projektu. Łagodzenia ryzyka obejmuje działania polegające zarówno na obniżeniu prawdopodobieństwa wystąpienia zagrożenia jak i pomniejszeniu jego skutków. Akceptacja ryzyka to przyjęcie przez inwestora, wykonawcę i użytkownika systemu kanalizacyjnego wszelkich konsekwencji ryzyka. Na podstawie przeglądów dokumentacji powykonawczych, wywiadów i własnych obserwacji określono działania, które w projektach kanalizacji mogą wpłynąć na obniżenie poziomu ryzyka. Są one przedstawione w tabeli 1. Tabela 1. Sposoby reagowania na ryzyko Table 1. Methods of risk handling Sposób reagowania na zagrożenie Zaostrzenie kryteriów wyboru projektanta Zaostrzenie kryteriów wyboru wykonawcy robót Szczegółowe zapisy w opisie przedmiotu zamówienia Szczegółowe zapisy kontraktowe/ obowiązki Ubezpieczenie/Gwarancja należytego wykonania Szczegółowa analiza dokumentacji przed rozpoczęciem robót Szczegółowa inwentaryzacja terenu przyszłej budowy Dodatkowy nadzór i kontrole Współpraca z ekspertami inżynierami, prawnikami, ekonomistami Ścisła współpraca z instytucjami zewnętrznymi Wykorzystanie do planowania robót modeli probabilistycznych Bieżąca modyfikacja harmonogramu Rezerwa czasowa Rezerwa finansowa Źródło: opracowanie własne Strategia reagowania na ryzyko Unikania ryzyka Unikania ryzyka Unikania ryzyka Transfer ryzyka Transfer ryzyka Unikania ryzyka Unikania ryzyka Łagodzenie/ Unikania ryzyka Łagodzenie/ Unikania ryzyka Łagodzenie/ Unikania ryzyka Łagodzenie/ Unikania ryzyka Łagodzenie/ Unikania ryzyka Akceptacja ryzyka Akceptacja ryzyka Z tabeli 1 wynika, że reagowanie na ryzyko jakościowe, harmonogramowe oraz kosztowe w robotach kanalizacyjnych polega głównie na unikaniu ryzyka, czyli eliminowaniu zagrożeń poprzez usunięcie przyczyn ich powstania. Obejmuje one takie działania jak: zaostrzenie kryteriów wyboru projektanta i wykonawcy robót, uszczegółowienie zapisów w opisie przedmiotu zamówienia, 149
6 Iwona Rybka, Elżbieta Bondar-Nowakowska uszczegółowienie zapisów kontraktowych, wszechstronna analiza dokumentacji przed rozpoczęciem robót oraz przeprowadzenie dokładnej inwentaryzacji terenu budowy. Druga strategia reagowania na ryzyko, która powinna być rozpatrywana w planach zarządzania ryzykiem, opracowywanych dla projektów kanalizacji, to łagodzenie ryzyka. Do działań związanych z tą strategia należy: uruchomienie dodatkowego nadzoru i kontroli w trakcie realizacji robót, zatrudnienie niezależnych specjalistów (ekspertów), nawiązanie ścisłej współpracy z instytucjami zewnętrznymi, a przede wszystkim wykorzystanie do planowania robót metod sieciowych. Uwzględnienie w planie zarządzania ryzykiem wszystkich tych działań równocześnie jest raczej niemożliwe. Przede wszystkim ze względów czasowych i finansowych. Z tego względu należy dokonywać wyboru takich działań, które w danych warunkach będą najbardziej skuteczne. Odpowiednim do tego narzędziem są macierze reagowania na ryzyko [Pritchard 2002]. 150 MACIERZE REAGOWANIA NA RYZYKO Na rysunkach 1 3 przedstawiono macierze opracowane na podstawie przedstawionych powyżej danych o zagrożeniach dla projektów kanalizacji i możliwościach przeciwdziałania im. Macierz na rysunku 1 odnosi do zagrożeń, których następstwem jest ryzyko jakościowe w projektach kanalizacji, macierz na rysunku 2 do generujących ryzyko harmonogramowe, a macierz na rysunku 3 do zagrożeń, które są źródłem ryzyka kosztowego. W wierszach poszczególnych macierzy przedstawione są zdarzenia generujące ryzyko zaś w kolumnach działania pozwalające na ograniczenie częstości ich wystąpienia lub ich niekorzystnych następstw. Plusy (+) lub minusy ( ) wpisywane są na przecięciach wierszy i kolumn w zależności od tego, czy analizowane działanie ma pozytywny czy negatywny wpływ na rozpatrywany czynnik ryzyka. Analiza macierzy przedstawionej na rys. 1 wskazuje, że w przypadku ryzyka jakościowego, najbardziej skutecznym sposobem na obniżenie jego poziomu, jest uwzględnienie w planie zarządzania ryzykiem takich działań jak: szczegółowe zapisy kontraktowe, wzmocnienie na budowie nadzoru technicznego i kontroli oraz korzystanie z opinii eksperckich. Wskazują one, że inwestor powinien brać pod uwagę możliwość transferu ryzyka na stronę, która lepiej sobie z nim poradzi, ze względu na posiadane doświadczenie i umiejętności. Rozpowszechnioną formą w tym zakresie jest zatrudnienie inżyniera Kontraktu lub Inwestora Zastępczego. Podstawą do wykonania robót w zaplanowanym czasie jest opracowanie harmonogramu, który umożliwi zidentyfikowanie niezbędnych do zrealizowania celu działań, określenie ich niezbędnych czasów trwania oraz ich wzajemnych zależności [Bizon-Górecka, Górecki 2008]. Uwzględnienie tych zaleceń, w harmonogramach wykonywania systemów kanalizacyjnych, jest działaniem, które w największym stopniu pozwoli na obniżenie poziomu ryzyka niedotrzymania
7 terminu wykonania robót. Innym środkiem prowadzącym do tego celu jest bieżąca kontrola i modyfikacje harmonogramu, gdy wystąpi zagrożenie niedotrzymania terminu końcowego. Umożliwiają one zmianę planu działań poprzez alokację sprzętu i zasobów ludzkich oraz zmianę kolejności wykonywania prac. Wynika to analizy z macierzy przedstawionej na rysunku 2. SPOSÓB REAGOWANIA NA RYZYKO ZAGROŻENIE Zaostrzenie kryteriów wyboru projektanta Zaostrzenie kryteriów wyboru wykonawcy robót Szczegółowe zapisy w opisie przedmiotu zamówienia Szczegółowe zapisy kontraktowe/ obowiązki Ubezpieczenie/Gwarancja należytego wykonania Szczegółowa analiza dokumentacji przed rozpoczęciem robót Szczegółowa inwentaryzacja terenu przyszłej budowy Dodatkowy nadzór i kontrole Współpraca z ekspertami inżynierami, prawnikami, ekonomistami Błędy w dokumentacji projektowej Brak lub niewystarczające uzgodnienia międzybranżowe w dokumentacji projektowej Potrzeba aktualizowania rozwiązań projektowych Wady i uszkodzenia materiałów Brak wykwalifikowanych pracowników Brak odpowiednich narzędzi i maszyn Niekompetentny i nierzetelny nadzór Nieprzewidziane przeszkody fizyczne/kolizje Projekt będzie droższy Czas realizacji robót wydłuży się Źródło: opracowanie własne. Σ Rysunek 1. Macierz reagowania na ryzyko jakości w projektach systemów kanalizacyjnych Figure 1. The quality risk response matrix 151
8 Iwona Rybka, Elżbieta Bondar-Nowakowska SPOSÓB REAGOWANIA NA RYZYKO ZAGROŻENIE Zaostrzenie kryteriów wyboru projektanta Zaostrzenie kryteriów wyboru wykonawcy Szczegółowe zapisy w opisie przedmiotu zamówienia Szczegółowe zapisy kontraktowe/ obowiązki Ścisła współpraca z instytucjami zewnętrznymi Wykorzystanie do planowania robót modeli probabilistycznych Bieżąca modyfikacja harmonogramu Rezerwa czasowa Szczegółowa analiza dokumentacji przed rozpoczęciem robot Błędy w dokumentacji projektowej Niewłaściwie oszacowane czasy realizacji robót Brak odpowiednich narzędzi i maszyn Nieprzewidziane kolizje i odkrycia archeologiczne Niekorzystne warunki atmosferyczne i hydrogeologiczne Zdarzenia losowe wypadki przy pracy, pożary, kradzież wandalizm Brak wykwalifikowanych pracowników fizycznych Opóźnienia w dostawach materiałów Opóźnione działania instytucji zewnętrznych (np. przedsiębiorstw komunalnych, urzędów) Projekt będzie droższy Czas realizacji robót wydłuży się Źródło: opracowanie własne. Σ Rysunek 2. Macierz reagowania na ryzyko harmonogramowe Figure 2. The schedule risk response matrix 152
9 SPOSÓB REAGOWANIA NA RYZYKO ZAGROŻENIE Szczegółowa analiza dokumentacji przed rozpoczęciem robót Ścisła współpraca z instytucjami zewnętrznymi Szczegółowa inwentaryzacja terenu przyszłej budowy Dodatkowy nadzór i kontrole Współpraca z ekspertami inżynierami, prawnikami, ekonomistami Rezerwa finansowa Ubezpieczenia Szczegółowe zapisy w opisie przedmiotu zamówienia Szczegółowe zapisy kontraktowe/ obowiązki Zmiana zakresu prac w stosunku do planowanego Błędy w dokumentacji projektowej Nieprzewidziane przeszkody fizyczne (kolizje, zabytki archeologiczne) Konieczność dodatkowych opłat (za zajęcie pasa ruchu, opłaty środowiskowe Zdarzenia losowe awarie maszyn, powódź, pożar, kradzież, wandalizm Szkody na mieniu osób trzecich Spadek wartości lub całkowite cofnięcie dofinansowania Projekt będzie droższy Czas realizacji robót wydłuży się + Źródło: opracowanie własne. Σ Rysunek 3. Macierz reagowania na ryzyko kosztowe Figure 3. The coast risk response matrix Przedstawiona na rysunku 3 macierz reagowania na ryzyko kosztowe, wskazuje że najbardziej skutecznym sposobem ograniczenia tego ryzyka jest korzystanie, na wszystkich etapach procesu inwestycyjnego z opinii specjalistów. Obserwacja rynku budowlanego wskazuje na silną potrzebę weryfikowania dokumentacji projektowych pod względem przyjętych rozwiązań, przyszłej eksploatacji obiektów, kompletności i koordynacji międzybranżowej. Analizy takie powinni wykonywać niezależni eksperci. 153
10 Iwona Rybka, Elżbieta Bondar-Nowakowska PODSUMOWANIE I WNIOSKI Przeprowadzone badania i analizy pozwoliły na opracowanie 3 macierzy reagowania na ryzyko w projektach kanalizacji. Zakres problemów, które w związku z tym należało rozpoznać, wskazuje na występowanie dużej liczby zagrożeń na wszystkich etapach procesu inwestycyjnego. Świadczy to o potrzebie opracowywania planów zarządzania ryzykiem dla przedsięwzięć związanych z wykonywaniem kanalizacji. W tych planach tych, na etapie opracowywania metod reagowania na ryzyko, należy wykorzystywać macierze. Powinny one uwzględniać działania odpowiadające różnym, przedstawionym w pracy strategiom. Z przeprowadzonych analiz wynika, że: 1. w przypadku wszystkich, rozpatrywanych rodzajów ryzyka, skutecznym sposobem na obniżenie ich poziomu jest współpraca z ekspertami. Może to świadczyć o zaletach wprowadzenia takich funkcji jak inwestor zastępczy, inżynier kontraktu lub nawiązanie współpracy z ośrodkami naukowo-technicznymi; 2. istotnym etapem, na który należy zwrócić uwagę w planach zarządzania ryzykiem, jest faza projektowania. Ma ona szczególne znaczenie, gdy plan dotyczy ryzyka jakościowego; 3. przy doborze strategii reagowania na ryzyko należy zwrócić uwagę na fazę kontraktowania przedsięwzięcia. Obejmuje ona ciąg czynności, począwszy od sporządzenia dokumentacji przetargowej poprzez przeprowadzenie procedury wyboru wykonawcy, a skończywszy na podpisaniu Umowy przez Strony. 4. Zatem decyzje podjęte na etapie kontraktowania zadania oraz jego projektowania są wiążące dla całego przedsięwzięcia. Większość późniejszych działań (zwłaszcza w fazie wykonawstwa) jest już zdeterminowana przyjętymi, na tych dwóch etapach, rozwiązaniami. BIBLIOGRAFIA Bizon-Górecka J., Górecki J. Procesowe zarządzenie Projektem Inwestycyjno-budowlanym. Studia i Materiały: Technologia i zarządzanie w budownictwie 20. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2008, s Czapliński K. O projektowaniu procesu budowlanego. Studia i Materiały: Technologia i zarządzanie w budownictwie 20. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2008, s Deszcz J. Nieprawidłowości w procesie projektowania obiektów budowlanych Analiza przypadków. Studia i Materiały: Technologia i zarządzanie w budownictwie 20. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2008, s Kozik R., Starzyk E. Czynniki utrudniające działalność na rynku budowlanym. Studia i Materiały: Technologia i zarządzanie w budownictwie 20. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2008, s
11 Pritchard C. L. Zarządzanie ryzykiem w projektach. Teoria i praktyka, WIG PRESS, Warszawa 2002, s Rybka I., Bondar-Nowakowska E. Źródła ryzyka w realizacji oczyszczalni ścieków i kanalizacji. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich (Praca w druku). Dr hab. inż. Elżbieta Bondar-Nowakowska, prof. nadzw. Mgr inż. Iwona Rybka Instytut Kształtowania i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Wrocław, Plac Grunwaldzki 24 elzbieta.bondar-nowakowska@up.wroc.pl tel iwona.rybka@up.wroc.pl tel Recenzent: Prof. dr hab. inż. Jerzy Ratomski 155
ŹRÓDŁA RYZYKA W REALIZACJI OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW I KANALIZACJI THE SOURCES OF RISK IN THE CONSTRUCTION OF SEWAGE TREATMENT PLANTS AND SEWERAGE SYSTEMS
INFRASTRUKTURA I EKOLOGIA TERENÓW WIEJSKICH INFRASTRUCTURE AND ECOLOGY OF RURAL AREAS Nr 8/1/2010, POLSKA AKADEMIA NAUK, Oddział w Krakowie, s. 117 125 Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi Źródła ryzyka
Krytyczne czynniki sukcesu w zarządzaniu projektami
Seweryn SPAŁEK Krytyczne czynniki sukcesu w zarządzaniu projektami MONOGRAFIA Wydawnictwo Politechniki Śląskiej Gliwice 2004 SPIS TREŚCI WPROWADZENIE 5 1. ZARZĄDZANIE PROJEKTAMI W ORGANIZACJI 13 1.1. Zarządzanie
WPŁYW ZMIAN W DOKUMENTACJI PROJEKTOWEJ NA KOSZT I CZAS ROBÓT BUDOWLANYCH
zmiany w dokumentacji projektowej, koszt robót, czas realizacji robót ryzyko harmonogramowe, ryzyko kosztowe Iwona RYBKA * WPŁYW ZMIAN W DOKUMENTACJI PROJEKTOWEJ NA KOSZT I CZAS ROBÓT BUDOWLANYCH W pracy
Matryca Ryzyk "Projektuj i Buduj"
Strona 1 2018-11-08 Matryca Ryzyk "Projektuj i Buduj" Lp. Ryzyko Opis Jednostka ryzyka 1. Ryzyka związane z przygotowaniem Inwestycji 1.1 Jakość danych wejściowych 1.2 Jakość danych wejściowych 1.3 Jakość
Wsparcie narzędziowe zarządzania ryzykiem w projektach
Wsparcie narzędziowe zarządzania ryzykiem w projektach Prezentacja dodatkowa: PMBOK a zarządzanie ryzykiem Podyplomowe Studia Menedżerskie erskie Zarządzanie projektami informatycznymi PMBOK a zarządzanie
Głównym zadaniem tej fazy procesu zarządzania jest oszacowanie wielkości prawdopodobieństwa i skutków zaistnienia zidentyfikowanych uprzednio ryzyk.
Głównym zadaniem tej fazy procesu zarządzania jest oszacowanie wielkości prawdopodobieństwa i skutków zaistnienia zidentyfikowanych uprzednio ryzyk. Na tym etapie wykonuje się hierarchizację zidentyfikowanych
ZARZĄDZANIE PRZEDSIĘWZIĘCIAMI BUDOWLANYMI - Zarządzanie Łańcuchem Krytycznym Projektu CCPM
ZARZĄDZANIE PRZEDSIĘWZIĘCIAMI BUDOWLANYMI - Zarządzanie Łańcuchem Krytycznym Projektu CCPM Politechnika Wrocławska, Instytut Budownictwa Zakład Technologii i Zarządzania w Budownictwie C-7, p. 801, tel.:
Ryzyko w działalności przedsiębiorstw przemysłowych. Grażyna Wieteska Uniwersytet Łódzki Katedra Zarządzania Jakością
Ryzyko w działalności przedsiębiorstw przemysłowych Grażyna Wieteska Uniwersytet Łódzki Katedra Zarządzania Jakością Plan Prezentacji Cel artykułu Dlaczego działalność przemysłowa wiąże się z ryzykiem?
JAKOŚCIOWA ANALIZA RYZYKA DLA WYBRANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA BUDOWLANEGO
Michał KRZEMIŃSKI Wyższa Szkoła Ekologii i Zarządzania, Warszawa JAKOŚCIOWA ANALIZA RYZYKA DLA WYBRANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA BUDOWLANEGO Abstract Construction among others is characterized by big and strong
PROGRAM WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ POLSKA BIAŁORUŚ UKRAINA
PROGRAM WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ POLSKA BIAŁORUŚ UKRAINA 2014 2020 WYTYCZNE DO PRZYGOTOWANIA STUDIUM WYKONALNOŚCI 1 Poniższe wytyczne przedstawiają minimalny zakres wymagań, jakie powinien spełniać dokument.
Menedżerskie studia podyplomowe Zarządzanie firmą. Instrumentarium współczesnego menedżera
Menedżerskie studia podyplomowe Zarządzanie firmą. Instrumentarium współczesnego menedżera Zarządzanie projektami najlepsze światowe praktyki mgr Marcin Gałuszka Zajęcia 2 - Wrocław, 28.01.2012 AGENDA
Dz.U./S S14 21/01/ PL. - - Roboty budowlane - Dodatkowe informacje - Procedura otwarta 1 / 5
1 / 5 Niniejsze ogłoszenie w witrynie : udl?uri=:notice:29746-2019:text:pl:html Polska-Konin: Roboty budowlane w zakresie wznoszenia kompletnych obiektów budowlanych lub ich części oraz roboty w zakresie
BUDOWANIE PARTNERSTWA PONADNARODOWEGO. Wrocław, 13 maja 2010r.
BUDOWANIE PARTNERSTWA PONADNARODOWEGO Wrocław, 13 maja 2010r. ZASADY BUDOWANIA PARTNERSTWA PONADNARODOWEGO Zasady budowania partnerstwa Istotą partnerstwa jest: dobrowolność udziału uczestników (określenie
Zarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 2. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody trzypunktowej
Zarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 2. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody trzypunktowej Szczecin 2013 1 Wprowadzenie Ryzyko zawodowe: prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń
Zarządzanie projektami. Zarządzanie ryzykiem projektu
Zarządzanie projektami Zarządzanie ryzykiem projektu Warunki podejmowania decyzji Pewność Niepewność Ryzyko 2 Jak można zdefiniować ryzyko? Autor S.T. Regan A.H. Willet Definicja Prawdopodobieństwo straty
Zarządzanie. Budownictwie. mgr inż. Tomasz Babral 2013/2014
Zarządzanie projektami w Budownictwie mgr inż. Tomasz Babral 2013/2014 I. Proces Inwestycyjny II. Zarządzanie przedsięwzięciem III. Zarządzanie ryzykiem analiza i zasadniczość IV. Pomocne systemy informatyczne
Zarządzanie ryzykiem projektu
Zarządzanie ryzykiem projektu Zasada I jeśli coś w projekcie może pójść niezgodnie z planem, to należy oczekiwać, że sytuacja taka będzie miała miejsce. Ryzyko definicja - wszystko to co może pójść źle
PN/2015/08/12. Zamieszczanie ogłoszenia: obowiązkowe. Ogłoszenie dotyczy:
Wrocław: Dostawa i montaż systemu oświetlenia wraz z oprawami oświetleniowymi do Muzeum Architektury we Wrocławiu Numer ogłoszenia: 209234-2015; data zamieszczenia: 14.08.2015 OGŁOSZENIE O ZAMÓWIENIU dostawy
Zarządzanie ryzykiem w projektach inwestycyjnych Sposoby ograniczania
Zarządzanie ryzykiem w projektach Sposoby ograniczania DR WALDEMAR ROGOWSKI WROGOW@SGH.WAW.PL WALDEMARROGOWSKI@WP.PL KATEDRA ANALIZY DZIAŁALNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA SGH 1 Ograniczanie w projektach Matryca
Ogłoszenie nr N-2019 z dnia r. Oleśnica: OGŁOSZENIE O ZMIANIE OGŁOSZENIA OGŁOSZENIE DOTYCZY: Ogłoszenia o zamówieniu INFORMACJE
Ogłoszenie nr 540116189-N-2019 z dnia 10-06-2019 r. Oleśnica: OGŁOSZENIE O ZMIANIE OGŁOSZENIA OGŁOSZENIE DOTYCZY: Ogłoszenia o zamówieniu INFORMACJE O ZMIENIANYM OGŁOSZENIU Numer: 551054-N-2019 Data: 29/05/2019
Analiza ryzyka nawierzchni szynowej Iwona Karasiewicz
Analiza ryzyka nawierzchni szynowej Iwona Karasiewicz VI Konferencja Nawierzchnie szynowe. Rynek-Inwestycje-Utrzymanie" WISŁA, 22-23 MARCA 2018 r. POZIOMY DOJRZAŁOŚCI ZARZĄDZANIA RYZYKIEM Poziom 1 naiwny
CZĘŚĆ III OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA (OPZ)
Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia część III Opis Przedmiotu Zamówienia Zakład Wodociągów i Usług Komunalnych EKOWOD Sp. z o.o. ul. Mariańska 2 46-100 Namysłów Polska Tel. (+48 77) 410-52-22 Fax.
ŚCIEŻKA: Zarządzanie projektami
ŚCIEŻKA: Zarządzanie projektami Ścieżka dedykowana jest każdej osobie, która chce rozwijać siebie i swoją organizację - w szczególności: Kadrze menedżerskiej i kierowniczej przedsiębiorstw Kierownikom
Mapa ryzyk w realizacji e-projektu - metody zapobiegania i scenariusze działań w przypadku wystąpienia ryzyka
2012 Mapa ryzyk w realizacji e-projektu - metody zapobiegania i scenariusze działań w przypadku wystąpienia ryzyka Jarosław Petz Piotr Biernat E-usługa utrzymanie Kraków, 23 października 2012 Trudna prawda
CZĘŚĆ III OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA (OPZ)
Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia część III Opis Przedmiotu Zamówienia Zakład Wodociągów i Usług Komunalnych EKOWOD Sp. z o.o. ul. Mariańska 2 46-100 Namysłów Polska Tel. (+48 77) 410-52-22 Fax.
II. DZIAŁANIA I DOKUMENTY
PROJEKT CELOWY Nr 6T07 2004 C/6413 KRAJOWY SYSTEM ZARZĄDZANIA BUDOWLANYMI PRZEDSIĘWZIĘCIAMI INWESTYCYJNYMI FINANSOWANYMI Z UDZIAŁEM ŚRODKÓW PUBLICZNYCH I POMOCOWYCH UNII EUROPEJSKIEJ II. DZIAŁANIA I DOKUMENTY
CZĘŚĆ III OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA (OPZ)
Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia część III Opis Przedmiotu Zamówienia Zakład Wodociągów i Usług Komunalnych EKOWOD Sp. z o.o. ul. Mariańska 2 46-100 Namysłów Polska Tel. (+48 77) 410-52-22 Fax.
PODSTAWOWE ZASADY EFEKTYWNEGO ZARZĄDZANIA PROJEKTAMI INWESTYCYJNYMI
PODSTAWOWE ZASADY EFEKTYWNEGO ZARZĄDZANIA PROJEKTAMI INWESTYCYJNYMI K O N F E R E N C J A P R O J E C T M A N A G E M E N T 2 0 1 5 - Agenda AGENDA Inicjacja Projektu Teoria i praktyka w zarządzaniu projektem
Studium techniczno ekonomiczno środowiskowe budowy drogi ekspresowej S6 na odcinku Słupsk Lębork D.4 ANALIZA WRAŻLIWOŚCI I RYZYKA STEŚ etap II
D.4 ANALIZA WRAŻLIWOŚCI I RYZYKA Spis treści: 1. Analiza ryzyka 2 2. Analiza wrażliwości 4 Tebodin Poland sp. z o. o. str. 1 1. Analiza ryzyka Celem analizy ryzyk projektu jest oszacowanie prawdopodobieństwa
ROLA DORADCY. Proces realizacji przedsięwzięć Partnerstwa Publiczno-Prywatnego
ROLA DORADCY Proces realizacji przedsięwzięć Partnerstwa Publiczno-Prywatnego Agenda Wprowadzenie Doradca Techniczny Doradca Finansowo-Ekonomiczny Doradca Prawny Podsumowanie 3P Partnerstwo Publiczno-Prywatne
Kryteria strategiczne w konkursie: Nr RPKP IZ /16. Bydgoszcz, 4 listopada 2016 r.
Kryteria strategiczne w konkursie: Nr RPKP.04.06.02-IZ.00-04-066/16 Bydgoszcz, 4 listopada 2016 r. Poddziałanie4.6.2 Wsparcie ochrony zasobów kultury w ramach ZIT D.1 Kryteria strategiczne dostępu D.1.1
SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA SST-2 SCHODY
SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA SST-2 SCHODY Obiekt: Budynek B Wydziału Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki Politechniki Gdańskiej Gdańsk ul. Narutowicza 11/12 Inwestor: Politechnika Gdańska
Ocena Ryzyka Zawodowego AKTUALIZACJA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO NA STANOWISKACH PRACY W ZESPOLE SZKÓŁ SAMORZĄDOWYCH W PARADYŻU
Strona: 1 AKTUALIZACJA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO NA STANOWISKACH PRACY W ZESPOLE SZKÓŁ SAMORZĄDOWYCH W PARADYŻU Zredagował: Specjalista ds. bhp Data: 2014.02.03, podpis Zatwierdził Dyrektor Data: 2014.02.03,
PODSTAWOWE OBOWIĄZKI INŻYNIERA KONTRAKTU
Załącznik nr 7 do WZ PODSTAWOWE OBOWIĄZKI INŻYNIERA KONTRAKTU Inżynier Kontraktu w ramach obowiązującej ceny ryczałtowej, zobowiązuje się do działania z najwyższą starannością, zgodnie z zapisami umowy,
CZĘŚĆ III OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA (OPZ)
Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia część III Opis Przedmiotu Zamówienia Zakład Wodociągów i Usług Komunalnych EKOWOD Sp. z o.o. ul. Mariańska 2 46-100 Namysłów Polska Tel. (+48 77) 410-52-22 Fax.
Spis treści. 00 Red. Spis tresci. Wstep..indd 5 2009 12 02 10:52:08
Spis treści Wstęp 9 Rozdział 1. Wprowadzenie do zarządzania projektami 11 1.1. Istota projektu 11 1.2. Zarządzanie projektami 19 1.3. Cykl życia projektu 22 1.3.1. Cykl projektowo realizacyjny 22 1.3.2.
Zarządzanie innowacjami i transferem technologii / Kazimierz Szatkowski. Warszawa, cop Spis treści
Zarządzanie innowacjami i transferem technologii / Kazimierz Szatkowski. Warszawa, cop. 2016 Spis treści Wstęp 11 ROZDZIAŁ 1 Istota i rodzaje innowacji 17 1.1. Interpretacja pojęcia innowacji 17 1.2. Cele
Metodyka zarządzania ryzykiem w obszarze bezpieczeństwa informacji
2012 Metodyka zarządzania ryzykiem w obszarze bezpieczeństwa informacji Niniejszy przewodnik dostarcza praktycznych informacji związanych z wdrożeniem metodyki zarządzania ryzykiem w obszarze bezpieczeństwa
STUDIA PODYPLOMOWE Zarządzanie Projektami
STUDIA PODYPLOMOWE Zarządzanie Projektami (Program studiów) Opracowanie: dr inż. Jacek Jakieła Program studiów Zarządzanie projektami 2 CEL STUDIÓW, ADRESAT I PROFIL ABSOLWENTA Studia podyplomowe Zarządzanie
Zastosowanie symulacji Monte Carlo do zarządzania ryzykiem przedsięwzięcia z wykorzystaniem metod sieciowych PERT i CPM
SZKOŁA GŁÓWNA HANDLOWA w Warszawie STUDIUM MAGISTERSKIE Kierunek: Metody ilościowe w ekonomii i systemy informacyjne Karol Walędzik Nr albumu: 26353 Zastosowanie symulacji Monte Carlo do zarządzania ryzykiem
S tudium wykonalności - zakres dokumentu
S tudium wykonalności - zakres dokumentu (z w yłą c zeniem a na lizy fina ns ow o- ekonom ic znej) Warszawa, 6 kwietnia 2009 r. Najczęściej popełniane błędy w studiach wykonalności 2 Zakres studium wykonalności
Zarządzanie zmianą - rozwój zarządzania procesowego wg ISO 9001:2015
Zarządzanie zmianą - rozwój zarządzania procesowego wg ISO 9001:2015 ZAPEWNIAMY BEZPIECZEŃSTWO Piotr Błoński, Warszawa, 17.03.2016 r. Program 1. Zarządzanie zmianą - zmiany w normie ISO 9001:2015 2. Zarządzanie
VI FORUM Polskiego Kongresu Drogowego Warszawa, 22 Października 2012 Alokacja ryzyka w projektach drogowych: dobre i złe praktyki
VI FORUM Polskiego Kongresu Drogowego Warszawa, 22 Października 2012 Alokacja ryzyka w projektach drogowych: dobre i złe praktyki Przemysław Borkowski Uniwersytet Gdański Alokacji ryzyka w projektach infrastrukturalnych
WPŁYW ZMIAN REGULACJI PRAWNYCH NA REALIZACJĘ BUDOWLANEGO PROCESU INWESTYCYJNEGO
acta_architectura.sggw.pl ARTYKUŁ NAUKOWY Acta Sci. Pol. Architectura 16 (2) 2017, 39 45 ISSN 1644-0633 DOI: 10.22630/ASPA.2017.16.2.05 Otrzymano: 19.01.2017 Zaakceptowano: 12.04.2017 WPŁYW ZMIAN REGULACJI
PROGRAM WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ POLSKA BIAŁORUŚ UKRAINA
PROGRAM WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ POLSKA BIAŁORUŚ UKRAINA 2014 2020 WYTYCZNE DO PRZYGOTOWANIA STUDIUM WYKONALNOŚCI 1 Poniższe wytyczne przedstawiają minimalny zakres wymagań, jakie powinien spełniać dokument.
V zamówienia publicznego zawarcia umowy ramowej ustanowienia dynamicznego systemu zakupów (DSZ) SEKCJA I: ZAMAWIAJĄCY SEKCJA II: PRZEDMIOT ZAMÓWIENIA
1 z 6 2015-07-16 16:10 Warszawa: Budowa serwerowni w formule zaprojektuj i wybuduj w Mazowieckim Centrum Stomatologii Sp. z o.o. w Warszawie (nr ref. sprawy: ZP /10/15). Numer ogłoszenia: 180190-2015;
wykonalności projektu inwestycyjnego
Analiza finansowa i studium wykonalności projektu inwestycyjnego Adrian Arys Kierownik projektu DS Consulting Rola studium wykonalności w przygotowaniu projektów infrastrukturalnych Fazy Zakres analiz
RAMOWY PROGRAM ZAWODOWEJ PRAKTYKI STUDENCKIEJ
Politechnika Łódzka, Wydział Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska, 90-924 Łódź, Al. Politechniki 6 RAMOWY PROGRAM ZAWODOWEJ PRAKTYKI STUDENCKIEJ Rodzaj studiów: stacjonarne I stopnia Kierunek
Proces inwestycyjny projektów średniej i wielkiej skali
Proces inwestycyjny projektów średniej i wielkiej skali ZPBUI, SIDiR, PZPB autorzy: Rafał Sebastian Bałdys Tomasz Latawiec Michał Skorupski Jan Styliński Październik 2013r. motto: Porażka planowania, to
Modele realizacji projektów termomodernizacyjnych. Jan Jarmusz Świerzno,
Modele realizacji projektów termomodernizacyjnych Jan Jarmusz Świerzno, 28.05.2014 Zakres prezentacji Podstawowe pojęcia Model tradycyjny Tryb zaprojektuj i wybuduj Partnerstwo publiczno-prywatne Podstawowe
Zarządzanie budowlanym projektem inwestycyjnym dla inwestycji publicznych i komercyjnych
I miejsce w rankingu firm szkoleniowych wg. Gazety Finansowej 5 6 lipca 2018r., Warszawa Centrum Zarządzanie budowlanym projektem inwestycyjnym Możliwe warianty inwestycji dla inwestorów Zarządzanie ryzykiem
DOSKONALENIE SYSTEMU JAKOŚCI Z WYKORZYSTANIEM MODELU PDCA
Koncepcje zarządzania jakością. Doświadczenia i perspektywy., red. Sikora T., Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Kraków 2008, ss. 17-22 Urszula Balon Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie DOSKONALENIE SYSTEMU
PROGRAM BUDOWY PRZYDOMOWYCH OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW NA TERENIE GMINY KLEMBÓW
GMINA KLEMBÓW PRESENTO 1.800.125.1036 INFO@PRESENTO.COM PRESENTO.COM Biuro Opracowań Inżynierskich ECOVERDE Park Naukowo Technologiczny Uniwersytetu Zielonogórskiego tel. 68 415 52 88 e-mail: biuro@ www.
ZARZĄDZENIE NR WÓJTA GMINY DOBROMIERZ. z dnia 10 wrzesień 2014 r.
ZARZĄDZENIE NR 0050.104. 2014 WÓJTA GMINY DOBROMIERZ z dnia 10 wrzesień 2014 r. w sprawie organizacji zarządzania ryzykiem w Urzędzie Gminy Dobromierz Na podstawie art. 68 i art. 69 ust. 1 ustawy z dnia
OFERTA WSPÓ ŁPRACY PPprojekt Sp. z o.o. ul. Woronicza J. P. 78 lok. 146 02-640 Warszawa
OFERTA WSPÓ ŁPRACY PPprojekt Sp. z o.o. PPprojekt Sp. z o.o. to firma, która łączy w sobie młodość oraz doświadczenie uzyskane w trakcie wieloletniej praktyki, wsparte solidnym wykształceniem. Profil działalności
Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej
Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej Biuro Rozpoznawania Zagrożeń St. bryg. dr inż. Paweł Janik Poznań, 11 marca 2015 r. art.5 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane Obiekt budowlany wraz ze
BIM jako techniczna platforma Zintegrowanej Realizacji Przedsięwzięcia (IPD - Integrated Project Delivery)
BIM jako techniczna platforma Zintegrowanej Realizacji Przedsięwzięcia (IPD - Integrated Project Delivery) Dr inż. Michał Juszczyk Politechnika Krakowska Wydział Inżynierii Lądowej Zakład Technologii i
Podstawy zarządzania projektami
Podstawy zarządzania projektami Kierownik zespołu Team Leader dr Marek Wąsowicz Katedra Projektowania Systemów Zarządzania, UE Wrocław Wrocław, 23 24 listopada 2013 r. Działania organizacji składają się
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.mcs-przychodnia.pl
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.mcs-przychodnia.pl Warszawa: Budowa serwerowni w formule zaprojektuj i wybuduj w Mazowieckim
PROGRAM OSZCZĘDNOŚCI ENERGII CIĄGU TECHNOLOGICZNEGO KGHM Polska Miedź S.A. VIII KONFERENCJA NAUKOWO TECHNICZNA ODBIORCY NA RYNKU ENERGII
PROGRAM OSZCZĘDNOŚCI ENERGII CIĄGU TECHNOLOGICZNEGO KGHM Polska Miedź S.A. VIII KONFERENCJA NAUKOWO TECHNICZNA 1 PODSTAWOWE DANE ENERGETYCZNE KGHM Polska Miedź S.A.: Zużycie roczne energii elektrycznej
WNIOSEK O ZATWIERDZENIE TARYF DLA ZBIOROWEGO ZAOPATRZENIA W WODĘ I ZBIOROWEGO ODPROWADZANIA ŚCIEKÓW NA ROK 2010
WNIOSEK O ZATWIERDZENIE TARYF DLA ZBIOROWEGO ZAOPATRZENIA W WODĘ I ZBIOROWEGO ODPROWADZANIA ŚCIEKÓW NA ROK 2010 Zakład Gospodarki Komunalnej w Widuchowej przedkłada wniosek o zatwierdzenie taryf dla zbiorowego
Spis treści Wstęp 1. Wprowadzenie 2. Zarządzanie ryzykiem systemów informacyjnych
Wstęp... 13 1. Wprowadzenie... 15 1.1. Co to jest bezpieczeństwo informacji?... 17 1.2. Dlaczego zapewnianie bezpieczeństwa informacji jest potrzebne?... 18 1.3. Cele, strategie i polityki w zakresie bezpieczeństwa
Kontrakt 2 Budowa zbiornika biogazu na terenie oczyszczalni ścieków w Opolu
Wodociągi i Kanalizacja w Opolu Sp. z o.o. ul. Oleska 64, 45-222 Opole tel.: +48 (77) 4435909 fax.: +48 (77) 4435900 e-mail: jrp.zp@wikopole.com.pl Nr referencyjny nadany sprawie przez Zamawiającego SPECYFIKACJA
Zarządzanie procesami pomocniczymi w przedsiębiorstwie
WYDAWNICTWO PAŃSTWOWEJ WYŻSZEJ SZKOŁY ZAWODOWEJ W PŁOCKU Leszek Pruszkowski Zarządzanie procesami pomocniczymi w przedsiębiorstwie Koncepcja Facility Management Płock 2009 1 SPIS TREŚCI WPROWADZENIE...
Szczegółowe obowiązki Inżyniera Kontraktu
ZAŁĄCZNIK Nr 1 do umowy na pełnienie funkcji Inżyniera Kontraktu na zadaniu: Rewitalizacja parku im. Tadeusza Kościuszki przy Bibliotece Wojewódzkiej w Koszalinie. Szczegółowe obowiązki Inżyniera Kontraktu
Międzynarodowe Procedury Organizacji Inwestycji według FIDIC
Wrocław, 15.06.2015 Program kształcenia i plan studiów podyplomowych Międzynarodowe Procedury Organizacji Inwestycji według FIDIC edycja 17 organizowanych przez Wydział Budownictwa Lądowego i Wodnego Politechniki
Zarządzanie Projektami Plan kursu
Zarządzanie Projektami Plan kursu opracował Wojciech Walczak Dokument ten przedstawia plan kursu Zarządzanie projektami. Uczestnicy kursu zobowiązują się do przeprowadzenia wybranego przez siebie projektu
Szczecin: Technopark Pomerania - budowa infrastruktury usługowej i społeczeństwa informacyjnego
Szczecin: Technopark Pomerania - budowa infrastruktury usługowej i społeczeństwa informacyjnego Numer ogłoszenia: 276031-2013; data zamieszczenia: 18.12.2013 OGŁOSZENIE O ZAMÓWIENIU - roboty budowlane
Inwestycje w infrastrukturę kolejową w Polsce. Ministerstwo Infrastruktury, 26 listopada 2010 r.
Inwestycje w infrastrukturę kolejową w Polsce Inwestycje infrastrukturalne do 2015 r. Nakłady na 2010-2013 Łącznie 25 648 504,6 tys. zł POIiŚ 17 760 065,0 tys. zł RPO 1 751 125,0 tys. zł Inne programy
ZASTOSOWANIE METODY FMEA W DOSKONALENIU JAKOŚCI WYROBÓW ODLEWANYCH
4/15 Archives of Foundry, Year 2005, Volume 5, 15 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2005, Rocznik 5, Nr 15 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 ZASTOSOWANIE METODY FMEA W DOSKONALENIU JAKOŚCI WYROBÓW ODLEWANYCH S. BORKOWSKI
w ramach zadania pn.: Wykonanie przebudowy basenu przy ul. Fabrycznej 34 B w Zdzieszowicach.
Załącznik nr 1 do siwz SZCZEGÓŁOWY ZAKRES OBOWIĄZKÓW INŻYNIERA KONTRAKTU (SZO) w ramach zadania pn.: Wykonanie przebudowy basenu przy ul. Fabrycznej 34 B w Zdzieszowicach. 1. WSTĘP Zadanie pn. Wykonanie
Analiza zwrotu kosztów za usługi wodne
Analiza zwrotu kosztów za usługi wodne Jednym z podstawowych narzędzi zarządzania w gospodarce wodnej obok instrumentów prawnych i administracyjnych powinny być instrumenty ekonomiczne. Zgodnie z zasadami
Zarządzanie systemami bezpieczeństwa pożarowego i technicznego w obiektach budowlanych
Zarządzanie systemami bezpieczeństwa pożarowego i technicznego w obiektach budowlanych Szczegółowy zakres tematów i zagadnień poruszanych w ramach przedmiotów: 1. Podstawy zarządzania w procesie budowlanym:
PODSUMOWANIE DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU STAROGARDZKIEGO NA LATA Z PERSPEKTYWĄ NA LATA
PODSUMOWANIE DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU STAROGARDZKIEGO NA LATA 2017-2020 Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2021-2024 Po przyjęciu dokumentu pn. Program ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego
JAKOŚCI W RÓŻNYCH FAZACH I ŻYCIA PRODUKTU
Wykład 6. SYSTEMY ZAPEWNIANIA JAKOŚCI W RÓŻNYCH FAZACH CYKLU WYTWARZANIA I ŻYCIA PRODUKTU 1 1. Ogólna charakterystyka systemów zapewniania jakości w organizacji: Zapewnienie jakości to systematyczne działania
Zakres rzeczowy Projektu
Zakres rzeczowy Projektu Sektor ścieków: Wybudowanie ok. 59 km kanalizacji sanitarnej w Skarżysku-Kamiennej. w os.: Rejów, Bzinek, Pogorzałe, Książęce, Łyżwy, Zachodnie, kolektor sanitarny C i ok. 40 km
PROJEKT PREDEFINIOWANY Budowanie kompetencji do współpracy między-samorządowej i międzysektorowej jako narzędzi rozwoju lokalnego i regionalnego
PROJEKT PREDEFINIOWANY Budowanie kompetencji do współpracy między-samorządowej i międzysektorowej jako narzędzi rozwoju lokalnego i regionalnego ANALIZA WYKONALNOŚCI PROJEKTU PARTNERSTWA Jarosław Komża
ZARZĄDZENIE Nr 90/09 WÓJTA GMINY MROZY z dnia 16 grudnia 2009 roku
ZARZĄDZENIE Nr 90/09 WÓJTA GMINY MROZY z dnia 16 grudnia 2009 roku w sprawie wprowadzenia procedury identyfikacji zagrożeń oraz oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy w Urzędzie Gminy Mrozy Na podstawie
Ograniczenia projektu. Zakres (co?) Czas (na kiedy?) Budżet (za ile?)
Harmonogram Ograniczenia projektu Zakres (co?) Czas (na kiedy?) Budżet (za ile?) Pojęcia podstawowe Harmonogram: Daty wykonania działań Daty osiągnięcia kamieni milowych Działanie: Element składowy pakietu
Zarządzanie projektami. Wykład 2 Zarządzanie projektem
Zarządzanie projektami Wykład 2 Zarządzanie projektem Plan wykładu Definicja zarzadzania projektami Typy podejść do zarządzania projektami Cykl życia projektu/cykl zarządzania projektem Grupy procesów
URZĄD GMINY W RZEKUNIU
URZĄD GMINY W RZEKUNIU FPZ.271.11.2018 Rzekuń, dn. 08.03.2018r. Do Wykonawców dotyczy: postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego na,,budowa kanalizacji sanitarnej
Sposób wykorzystywania świadectw wzorcowania do ustalania okresów między wzorcowaniami
EuroLab 2010 Warszawa 3.03.2010 r. Sposób wykorzystywania świadectw wzorcowania do ustalania okresów między wzorcowaniami Ryszard Malesa Polskie Centrum Akredytacji Kierownik Działu Akredytacji Laboratoriów
WIELOLETNI PLAN ROZWOJU I MODERNIZACJI URZĄDZEŃ WODOCIĄGOWYCH I KANALIZACYJNYCH BĘDĄCYCH W POSIADANIU PRZEDSIĘBIORSTWA USŁUG KOMUNALNYCH PEKO Z O.O.
WIELOLETNI PLAN ROZWOJU I MODERNIZACJI URZĄDZEŃ WODOCIĄGOWYCH I KANALIZACYJNYCH BĘDĄCYCH W POSIADANIU PRZEDSIĘBIORSTWA USŁUG KOMUNALNYCH Z O.O. NA LATA 2018 2021 KOSAKOWO LUTY 2018 Projekt Wieloletniego
( SZKOŁA ZARZĄDZANIA PROJEKTAMI W KOMUNIKACJI
( SZKOŁA ZARZĄDZANIA PROJEKTAMI W KOMUNIKACJI Szkoła powstała z myślą o ludziach odpowiedzialnych za realizację kompleksowych projektów komunikacyjnych przy wykorzystaniu dostępnych zasobów, zarówno w
III KONFERENCJA PANELOWA WSOZZ ROLA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO W SYSTEMIE ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM PRACY
III KONFERENCJA PANELOWA WSOZZ 2013-2020 ROLA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO W SYSTEMIE ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM PRACY SAWO 2018 POZNAŃ 24 kwietnia 2018 r. WPROWADZENIE Podstawy prawne : - art. 226 Kodeksu
Lista wskaźników na poziomie projektu dla działania 4.3 Gospodarka wodno-ściekowa, poddziałania Gospodarka
Załącznik nr 6 do Regulaminu konkursu Lista wskaźników na poziomie projektu dla działania 4.3 Gospodarka wodno-ściekowa, poddziałania 4.3.1 Gospodarka L.p. Typ wskaźnika ściekowa Regionalnego Programu
2.11. Monitorowanie i przegląd ryzyka 2.12. Kluczowe role w procesie zarządzania ryzykiem
Spis treści Wstęp 1. Wprowadzenie 1.1. Co to jest bezpieczeństwo informacji? 1.2. Dlaczego zapewnianie bezpieczeństwa informacji jest potrzebne? 1.3. Cele, strategie i polityki w zakresie bezpieczeństwa
CZĘŚĆ III SIWZ OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA / DOKUMENTACJA TECHNICZNA
Numer referencyjny nadany sprawie przez Zamawiającego: MPWiK/TO/2/03/2015 CZĘŚĆ III SIWZ OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA / DOKUMENTACJA TECHNICZNA dla zamówienia pn.: Wykonanie dokumentacji projektowej dla
ZARZĄDZENIE Nr 1697/16 PREZYDENTA MIASTA GDAŃSKA z dnia 3 listopada 2016 r. w sprawie realizacji Gdańskiego Projektu Komunikacji Miejskiej etap IV A
ZARZĄDZENIE Nr 1697/16 PREZYDENTA MIASTA GDAŃSKA z dnia 3 listopada 2016 r. w sprawie realizacji Gdańskiego Projektu Komunikacji Miejskiej etap IV A Na podstawie art. 31 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o
Projektowanie systemów informatycznych. Roman Simiński siminskionline.pl. Studium wykonalności
Projektowanie systemów informatycznych Roman Simiński roman.siminski@us.edu.pl siminskionline.pl Studium wykonalności Główne procesy w realizacji projektu informatycznego Studium wykonalności (ang. feasibility
WIELOLETNI PLAN ROZWOJU I MODERNIZACJI URZĄDZEŃ WODOCIĄGOWYCH I URZĄDZEŃ KANALIZACYJNYCH NA LATA 2008-2011
WIELOLETNI PLAN ROZWOJU I MODERNIZACJI URZĄDZEŃ WODOCIĄGOWYCH I URZĄDZEŃ KANALIZACYJNYCH NA LATA 2008-2011 BRZEZINY, SIERPIEŃ 2008 Zgodnie z ustawą z dnia 7 czerwca 2001r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę
Biuro Projektów Gospodarki Wodnej i Ściekowej BIPROWOD - WARSZAWA Sp. z o.o Warszawa, ul. Wł. Broniewskiego 3
Wykonawca projektu: Biuro Projektów Gospodarki Wodnej i Ściekowej BIPROWOD - WARSZAWA Sp. z o.o. 01-785 Warszawa, ul. Wł. Broniewskiego 3 Inwestor: Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp.
Kompleksowe zarządzanie projektem inwestycyjnym
P R O J E C T & C O N S T R U C T I O N M A N A G E M E N T Kompleksowe zarządzanie projektem inwestycyjnym J e ś l i p r i o r y t e t y K l i e n t ó w n i e są naszymi p r i o r y t e t a m i, n i e
A. Wnioskujemy o zmianę postawionego przez Państwa warunku w punkcie III.3.2 litera a i litera b:
Szanowni Państwo, W związku z ogłoszeniem: Wykonanie kompleksowych usług analitycznych i doradczych dla Gminy - Miasto Płock mających doprowadzić do wyboru oraz pozyskania inwestora partnera prywatnego
ORGANIZACJA DZIAŁAŃ W ZAKRESIE OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO
ORGANIZACJA DZIAŁAŃ W ZAKRESIE OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO Lista pytań kontrolnych dla specjalisty zewnętrznego ds. bhp lub oceniającego jego pracę pracodawcy Przedstawiona lista dotyczy podstawowych zagadnień
JAKOŚCIOWA ANALIZA RYZYKA DLA WYBRANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA INWESTYCYJNO BUDOWLANEGO
THEORETICAL FOUNDATIONS OF CIVIL ENGINEERING Polish-Ukrainian Transactions Vol. 21, pp., Warsaw 2013 JAKOŚCIOWA ANALIZA RYZYKA DLA WYBRANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA INWESTYCYJNO BUDOWLANEGO Michał KRZEMIŃSKI,
WIELOLETNI PLAN ROZWOJU I MODERNIZACJI URZĄDZEŃ WODOCIĄGOWYCH I URZĄDZEŃ KANALIZACYJNYCH
Załącznik do Uchwały Nr XLV/565/2017 Rady Miejskiej w Czeladzi z dnia 29 listopada 2017r. WIELOLETNI PLAN ROZWOJU I MODERNIZACJI URZĄDZEŃ WODOCIĄGOWYCH I URZĄDZEŃ KANALIZACYJNYCH Zakładu Inżynierii Komunalnej
ZARZĄDZANIE JAKOŚCIĄ (2 ECTS)
ZARZĄDZANIE JAKOŚCIĄ (2 ECTS) studia dzienne, wieczorowe i zaoczne Wykłady studia dzienne i wieczorowe 30 godz., a studia zaoczne 18 godz. 1. Zarządzanie jakością podstawowe pojęcia: Jakość i jej istota;
CZĘŚĆ III OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA (OPZ)
CZĘŚĆ III OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA (OPZ) Spis treści: 1. PODSTAWOWE INFORMACJE... 2 2. ZAKRES USŁUGI... 2 3. WYMAGANIA DOTYCZĄCE PERSONELU INŻYNIERA... 4 4. OBOWIAZKI ZAMAWIAJĄCEGO... 5 5. RAPORTY...