Osoba starsza konsument na rynku dóbr i usług

Transkrypt

1 Osoba starsza konsument na rynku dóbr i usług dr Paweł Kubicki, Szkoła Główna Handlowa Konferencja Regionalna ADAPT2DC, Kraków, Srebrna Gospodarka w Małopolsce. Strategie działania w starzejącym się społeczeństwie

2 Kontekst społeczny i kompetencje Zgodnie z wynikami sygnalnymi czwartej rundy SHARE Polscy seniorzy niekorzystnie wyróżniają się wysokimi wskaźnikami występowania problemów zdrowotnych i niezdrowego stylu życia oraz niższą aktywnością zawodową. Aż 22% z nich zadeklarowało, że w ciągu ostatnich 12 miesięcy nie podjęło żadnej aktywności społecznej czy indywidualnej (związanej np. z czytaniem książek lub gazet). Wyniki badania PIAAC ( wskazują na bardzo niskie umiejętności komputerowe osób starszych. W Polsce wysoki poziom umiejętności wykorzystywania technologii informacyjnokomunikacyjnych posiada zaledwie 3% osób w wieku lat. PIAAC mierzył także umiejętność odbioru i zrozumienia informacji typowych dla gospodarki wolnorynkowej informacji tekstowej i informacji matematycznej / ilościowej. Osoby starsze wypadają gorzej niż osoby młodsze (16-24 lat) średnio o pkt (na skali 0-500).

3 Siła nabywcza polskich emerytów i rencistów średnia emerytura z ZUS 1800 zł (w 2012 r.) pensja ok zł, Przeciętne miesięczne dochody rozporządzalne na osobę w gospodarstwie domowym w 2011 r zł (mediana 1026 zł), emeryci przeciętnie zł (mediana 1200 zł). Przychody emerytów i rencistów w 2013 r. wyniosą ok. 181,5 mld zł. (emeryci z ZUS 119,6 mld, renciści 40,3 mld, KRUS 14,4 mld, emerytury mundurowe 7,2 mld nie każdy emeryt i rencista to osoba starsza!) Przyjmując, że osoby te wydają około 87% swoich dochodów rozporządzalnych, oznacza stabilny, w dużej mierze niezależny od stanu gospodarki, potencjał nabywczy 158 mld rocznie i ponad 13 mld zł miesięcznie (17,2% wartości spożycia indywidualnego z roku 2011).

4 Osoby starsze jako konsumenci Główne wydatki: towary i usługi konsumpcyjne, wydatki mieszkaniowe, zdrowie Relatywnie mniej kredytów i więcej oszczędności Bogaci w aktywa (odwrócona hipoteka), ubodzy w gotówkę Grupa bardzo heterogeniczna, choć często postrzegana jako jedna całość.

5 Rynek dóbr i usług W badaniach społeczno-ekonomicznych granicą starości wiek 60/65 W marketingu granicą starości wiek 50+ Możliwe podejścia: Ignorowanie konsumentów 50+ Zmieniona wersja normalnego produktu/usługi Produkt/usługa przeznaczony tylko dla osób starszych Produkt/usługa zaprojektowany uniwersalnie Problem praktyczny: większość agencji reklamowych i firm marketingowych w Polsce nie ma pracowników 50/60+ i nie rozumie starości

6 Usługi finansowe dla osób starszych Potencjalne bariery (architektoniczne, związane z dostępnością, kompetencyjne) Podatność osób starszych na manipulację Dwuznaczna rola doradcy finansowego Brak przykładów rażącego naruszenia prawa, ale istnienie uchybień Działanie raczej na korzyść firmy (dodatkowe usługi, prowizja), a nie na korzyść klienta (oferta dopasowana do potrzeb, minimalizowanie kosztów)

7 Rekomendacje Działania legislacyjne (np. odwrócona hipoteka) i zmiana praktyki (zrozumiały tekst/streszczenie umowy, zasady wynagradzania doradców) Edukacja osób starszych, pośredników finansowych i społeczeństwa Eliminowanie barier związanych z dostępnością

8 Zapraszamy do lektury Autorzy: Anna Broniszewska, Martyna Buk, Małgorzata Cieloch, dr Agata Grabowska, dr Paweł Kubicki, Katarzyna Łakoma, Grzegorz Matejczuk, Hanna Nowakowska, Halina Potocka, Natalia Pustiowska, Jowita Radzińska, dr Dariusz Stańko Strona: PDF: %20starsze%20na% 20rynku%20us%C5%82ug%20finansowych.% 20Analiza%20i%20zalecenia_0.pdf BIULETYN RZECZNIKA PRAW OBYWATELSKICH 2013, nr 4 Zasada równego traktowania prawo i praktyka, nr 8 Osoby starsze na rynku usług finansowych. Analiza i zalecenia

9 Międzynarodowe Badanie Kompetencji Osób Dorosłych (PIAAC) Badanie przygotowane przez OECD, przeprowadzone w 24 krajach, w tym w Polsce na łącznej próbie 166 tys. respondentów (w Polsce ponad 9 tys.). Umiejętności mierzone w PIAAC (rozumienie tekstu, rozumowanie matematyczne, wykorzystywanie TIK) są ocenia jako umiejętności niezbędne do funkcjonowania w dzisiejszym otoczeniu informacyjnym gospodarki wolnorynkowej. Dlatego warunkują one jakość kapitału ludzkiego, potencjał wzrostu gospodarczego oraz spójność społeczną w badanych krajach. WykorzystanieTIK

10 Survey of Health, Ageing and Retirement in Europe Projekt SHARE: 50+ w Europie (ang. Survey of Health, Ageing and Retirement in Europe) jest badaniem międzynarodowym, którego celem jest stworzenie bazy danych łączącej informacje dotyczące wielu istotnych dziedzin europejskiej populacji osób w wieku 50 lat i więcej. SHARE jest badaniem panelowym: obecnie realizowana jest piąta fala badania w Europie (niestety Polska nie bierze udziału w tej rundzie). SHARE zapewnia międzynarodową porównywalność danych w projekcie obecnie bierze udział 20 państw oraz obejmuje interdyscyplinarny zakres danych (zdrowie, praca, kompetencje, sytuacja materialna, sytuacja rodzinna). SHARE w Polsce: Pierwsze badanie w Polsce 2006/07: wywiady w 1799 gospodarstwach domowych z 2437 osobami; 2008/09 - ponowne badanie z respondentami z pierwszej fali (z 2020 osobami) wywiady biograficzne historia życia respondentów; 2011/12 - kontynuacja badania w formacie panelowym ponowne badanie z respondentami z lat (i ich współmałżonkami).

11 Survey of Health, Ageing and Retirement in Europe Więcej informacji o wynikach czwartej rudny badania już wkrótce w raporcie krajowym: Portret generacji 50+ w Polsce i Europie. Więcej informacji o badaniu: Strona międzynarodowa projektu SHARE Strona krajowej grupy badawczej Strona Instytutu Badań Edukacyjnych (w zakładce Badania)