Młodzieżowa Olimpiada Wiedzy o Społeczeństwie

Transkrypt

1 12 grudnia 2017 rok Młodzieżowa Olimpiada Wiedzy o Społeczeństwie III edycja eliminacje szkolne Organizator Olimpiady Fundacja Promocji i Akredytacji Kierunków Ekonomicznych Projekt wspiera Patronat Honorowy 1

2 Szanowni Zawodnicy, Cieszymy się, że zdecydowaliście się na start w trzeciej edycji Młodzieżowej Olimpiady Wiedzy o Społeczeństwie. Mamy nadzieję, że udział w zawodach pozwoli Wam poszerzyć wiedzę z zakresu tego przedmiotu oraz że przyniesie Wam i Waszym opiekunom merytorycznym dużo satysfakcji. Życzymy powodzenia! Instrukcja rozwiązywania testu Organizatorzy Olimpiady Eliminacje szkolne Młodzieżowej Olimpiady Wiedzy o Społeczeństwie odbywają się 12 grudnia 2017 r., rozpoczęcie o godz Na rozwiązanie testu przeznacza się 45 minut. Czas odliczany jest od momentu zakończenia czytania instrukcji. Zawody odbywają się w warunkach kontrolowanej samodzielności. Komisja Szkolna może zdyskwalifikować zawodnika na skutek stwierdzenia niesamodzielności odpowiedzi lub niespełnienia warunków formalnych określonych w Regulaminie Młodzieżowej Olimpiady Wiedzy o Społeczeństwie i niniejszej instrukcji. Zabronione jest w szczególności: korzystanie podczas zawodów z telefonu komórkowego, z innego urządzenia telekomunikacyjnego, z urządzenia liczącego lub z urządzenia posiadającego wbudowaną pamięć; korzystanie z książek, słowników, notatek czy ściąg; odpisywanie czy porozumiewanie się pomiędzy zawodnikami podczas pisania testu; zmienianie miejsca podczas pisania testu lub zamienianie testu czy arkusza odpowiedzi z innymi osobami; rozwiązywanie testu ołówkiem. Test składa się z 30 pytań, w tym 20 łatwiejszych i 10 trudniejszych. Należy wybrać jedną, najlepszą odpowiedź i zaznaczyć niebieskim lub czarnym długopisem lub piórem na dołączonym do testu arkuszu odpowiedzi. Odpowiedzi nieprzeniesione do arkusza odpowiedzi nie będą oceniane. Maksymalnie można uzyskać 40 punktów. Za udzielenie prawidłowej odpowiedzi na pytanie łatwiejsze zawodnik otrzymuje +1 punkt. Za wskazanie nieprawidłowej odpowiedzi zawodnik uzyskuje 0 punktów. Za udzielenie prawidłowej odpowiedzi na pytanie trudniejsze zawodnik otrzymuje +2 punkty. Za wskazanie nieprawidłowej odpowiedzi zawodnik uzyskuje 0 punktów. Wszystkie poprawki w arkuszu odpowiedzi traktowane są jako odpowiedzi błędne. Zaznaczenie więcej niż jednego lub niezaznaczenie żadnego pola odpowiedzi traktowane jest jako odpowiedź błędna. Arkusz odpowiedzi należy PODPISAĆ, a po zakończeniu rozwiązywania testu oderwać wzdłuż perforacji od testu i oddać Komisji Szkolnej. Pytania testowe zawodnik może zatrzymać. Powodzenia! 2

3 TEST 1. (1 pkt) Konstytucja RP z 1997 r. została: a) uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe i zatwierdzona w referendum, b) uchwalona przez Sejm i zatwierdzona w referendum, c) uchwalona przez Sejm i zatwierdzona przez Senat, d) uchwalona w referendum. Konstytucja została uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe 2 kwietnia 1997 r. i zatwierdzona w referendum 25 maja 1997 r. 2. (1 pkt) Większość bezwzględna to taka, w której liczba głosów za wnioskiem jest: a) większa niż liczba głosów przeciw, b) większa niż suma głosów przeciw i wstrzymujących się, c) większa niż 3/5 ustawowej liczby posłów, d) większa niż 2/3 ustawowej liczby posłów. Ogólna definicja większości bezwzględnej, nieograniczona do obrad Sejmu RP, określa, że mamy z nią do czynienia, gdy liczba głosów oddanych za wnioskiem jest większa, niż suma głosów przeciw wnioskowi i wstrzymujących się. 3. (1 pkt) Za twórcę terminu socjologia, używanego do określenia nauki badającej funkcjonowanie i zmiany społeczeństwa, uznawany jest: a) Karol Marks, b) Auguste Comte, c) Émile Durkheim, d) Max Weber. Termin socjologia do powszechnego użytku wprowadził Comte, patrz: D.M. Orenstein, Comte, August ( ), Blackwell Encyclopedia of Sociology Online, umber=1&from=search&fuzzy=0&type=std&id=g _yr2015_chunk_g _ss1-87&slop=1#citation (dostęp ) 4. (1 pkt) Świadome publiczne działanie sprzeczne z obowiązującymi przepisami, podejmowane w imię ochrony dobra ogółu i w celu osiągnięcia rezultatu istotnego społecznie to definicja: a) subsydiarności, b) nieposłuszeństwa obywatelskiego, c) państwa prawa, d) demokracji. Termin nieposłuszeństwo obywatelskie, wprowadzony do literatury przez Henry ego Davida Thoreau w połowie XIX w., obejmuje wszelkiego rodzaju działanie jednak wyrzekające się przemocy sprzeczne z prawem, którego celem jest doprowadzenie do zmiany społecznej. Podejmujący to działanie gotowi są do poniesienia jego prawnych konsekwencji. Więcej: patrz Michał Kaczmarczyk, Nieposłuszeństwo obywatelskie a pojęcie prawa, Oficyna Naukowa, Warszawa

4 5. (1 pkt) Falanga, Mieczyk Chrobrego, krzyż celtycki to symbole używane przez organizacje o charakterze: a) komunistycznym, b) socjalistycznym, c) nacjonalistycznym, d) libertariańskim. Symbole, o których mowa w pytaniu, są powszechnie rozpoznawalnymi znakami graficznymi organizacji o charakterze nacjonalistycznym działających w Polsce, zaś krzyż celtycki jest dodatkowo znakiem graficznym organizacji i ruchów nacjonalistycznych działających w wielu państwach świata, patrz np.: Ani-Defamation League, Celtic Cross, (dostęp ) 6. (1 pkt) Do twórców ideologii chrześcijańskiej demokracji zaliczany jest: a) Jan Paweł II, b) Leon XIII, c) Paweł VI, d) Pius XI. Za dokument fundacyjny chrześcijańskiej demokracji uznawana jest encyklika Rerum novarum Leona XIII ogłoszona w 1891 r. 7. (1 pkt) Przyjrzyj się poniższej grafice i odpowiedz na pytanie. Główny Urząd Statystyczny, 17 listopada Międzynarodowy Dzień Studenta, (dostęp ) Podstawową przyczyną tendencji zaznaczonej na rysunku jest: a) gwałtowny wzrost kosztów studiowania, b) spadek liczby szkół wyższych, c) wzrost popularności szkolnictwa zawodowego, d) niż demograficzny. 4

5 Polska od lat notuje niski współczynnik dzietności i w związku z tym malejącą liczbę młodzieży w wieku studenckim, patrz: Główny Urząd Statystyczny, Dzietność kobiet w latach , -Główny Urząd Statystyczny, Urodzenia w latach , (dostęp ). 8. (1 pkt) Tzw. Wielka Koalicja rządząca w Niemczech w latach obejmowała: a) CDU/CSU i SPD, b) CDU/CSU, FDP i Zielonych, c) SPD, FDP i Zielonych, d) partie antyestablishmentowe. Umowa koalicyjna między CDU, CSU i SPD została podpisana 16 grudnia 2013 r., patrz: E. Stasik, Niemcy: wielka koalicja przypieczętowana, Deutsche Welle, , (dostęp ) 9. (1 pkt) SPD to niemiecka partia: a) chadecka, b) socjaldemokratyczna, c) prawicowa, d) antyestablishmentowa. SPD to skrót od Sozialdemokratische Partei Deutschlands (Socjaldemokratyczna Partia Niemiec). 10. (1 pkt) Które ze wskazanych poniżej państw jest monarchią? a) Wietnam, b) Mjanma, c) Tajlandia, d) Singapur. Głową państwa w Tajlandii jest od 1 grudnia 2016 r. król Rama X (Maha Vajiralongkorn). 11. (1 pkt) W którym ze wskazanych poniżej państw rządzi junta wojskowa? a) Wietnam, b) Mjanma, c) Tajlandia, d) Singapur. W maju 2014 r. armia przeprowadziła w Tajlandii zamach stanu, w efekcie którego władzę przejęła Narodowa Rada Pokoju i Porządku. 12. (1 pkt) Które z państw europejskich ma najlepsze wyniki w eksporcie do Chińskiej Republiki Ludowej? a) Francja, b) Niemcy, c) Holandia, d) Polska. 5

6 Wartość niemieckiego eksportu do Chin w 2016 r. wyniosła prawie 77 mld Euro, co stanowiło ponad 45% wartości eksportu do Chin całej EU, patrz: European Commission, Market Access Database: Statistics, (dostęp ). 13. (1 pkt) W którym ze wskazanych państw powiązania korupcyjne między międzynarodową korporacją a władzami politycznymi doprowadziły do przedterminowej zmiany władzy? a) w Wietnamie, b) w Korei Południowej, c) w Singapurze, d) w Mjanmie. Przyczyną impeachmentu Park Geun-hye były powiązania korupcyjne z wielkimi koncernami koreańskimi. 14. (1 pkt) Obecnym prezydentem Francji jest: a) Emmanuel Macron, b) François Hollande, c) Marine Le Pen, d) Nicolas Sarkozy. Wiosną 2017 r. we Francji odbyły się wybory prezydenckie, które wygrał Emmanuel Macron. W II turze wyborów w maju 2017 r. otrzymał on 66,1% głosów, podczas gdy Marine Le Pen otrzymała 33,9 głosów. (Więcej: Ministère de L Intérieur, Résultats de l'élection présidentielle 2017, presidentielle- 2017/(path)/presidentielle-2017/084/003/index.html (dostęp )). 15. (1 pkt) Od 2017 r. Sekretarzem Generalnym ONZ jest: a) António Guterres, b) Ban Ki-moon, c) Butrus Butrus Ghali, d) Kofi Annan. Portugalczyk António Guterres zajmuje stanowisko Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) od dnia r. Jego kadencja trwa 5 lat. (Więcej: United Nations, (dostęp )). 16. (1 pkt) W II połowie 2017 r. prezydencję Rady UE sprawowała: a) Austria, b) Bułgaria, c) Estonia, d) Malta. Co 6 miesięcy kolejne państwo członkowskie UE przejmuje rotacyjną prezydencję w Radzie UE. W tym okresie przewodniczy ono posiedzeniom tej instytucji na wszystkich szczeblach, pomagając zapewnić ciągłość prac UE. W I półroczu 2017 r. Radzie UE przewodniczyła Malta, a w II półroczu 6

7 Estonia. (więcej: Rada Europejska/Rada Unii Europejskiej, Prezydencja w Radzie UE, (dostęp )). 17. (1 pkt) Obecnie w Polsce za sprawy dziedzictwa kulturowego odpowiada: a) Ministerstwo Dziedzictwa Narodowego, b) Ministerstwo Kultury, c) Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, d) Ministerstwo Sztuki i Kultury. W Polsce sprawy dziedzictwa kulturowego są w gestii Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (Więcej: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, (dostęp )). 18. (1 pkt) Podmiotem w systemie ONZ odpowiedzialnym za sprawy kultury jest: a) UNDP, b) UNESCO, c) UNHCR, d) UNICEF. W systemie ONZ za sprawy kultury odpowiada UNESCO (ang. United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization; pl. Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty (Wychowania), Nauki i Kultury) (więcej: UNIC, System Narodów Zjednoczonych, Polski Komitet ds. UNESCO, (dostęp )). 19. (1 pkt) Europejską Stolicą Kultury w roku 2016 był: a) Wrocław, b) Lublin, c) Kraków, d) Gdańsk. W 2016 r. dwa miasta pełniły rolę tzw. Europejskiej Stolicy Kultury: Wrocław (Polska) i Donostia-San Sebestian (Hiszpania) (więcej: European Commission, European Capitals of Culture, )). 20. (1 pkt) Który z poniższych obiektów znajdujących się w Polsce znajduje się obecnie na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO: a) Puszcza Knyszyńska, b) Puszcza Piska, c) Puszcza Kozienicka, d) Puszcza Białowieska. Na liście Światowego Dziedzictwa UNESCO znajduje się Puszcza Białowieska, patrz Polskie obiekty na Liście Światowego Dziedzictwa, (dostęp )). 21. (2 pkt) Obecny przywódca Korei Południowej to: a) Park Geun-hye, 7

8 b) Park Chung-hee, c) Kim Dzong-un, d) Moon Jae-in. Moon Jae-in został wybrany na prezydenta Korei Południowej w maju 2017 r., gdy jego poprzedniczka została zdjęta z urzędu prezydenta w drodze impeachmentu. 22. (2 pkt) Partnerstwo Transpacyficzne jest planowaną umową wielostronną między państwami basenu Oceanu Spokojnego. Które z państw Ameryki Północnej angażuje się w jej negocjacje? a) USA, b) Kanada, c) Meksyk, d) żadne. W negocjacjach uczestniczyły jeszcze Stany Zjednoczone, jednak 23 stycznia 2017 wycofały się one z porozumienia. 23. (2 pkt) Z którym ze wskazanych państw Chiny pozostają w sporze granicznym? a) Indie, b) Japonia, c) Kazachstan, d) Korea Południowa. Między czerwcem a sierpniem 2017 r. wojska indyjskie blokowały budowę drogi przez siły chińskie na spornym obszarze Doklam. 24. (2 pkt) Który z obecnych lub byłych przywódców państw azjatyckich wskazanych poniżej nie jest kobietą? a) Park Geun-hye, b) Tsai Ing-wen, c) Aung San Suu Ki, d) Tran Dai Quang. 25. (2 pkt) Państwem członkowskim OECD nie jest: a) Estonia, b) Grecja, c) Brazylia, d) Meksyk. W 2017 r. OECD liczyła 35 państw członkowskich, jednak jednym z nich nie jest Brazylia. (OECD, Members and partners, (dostęp )). 8

9 26. (2 pkt) Wskaźnik oceniający państwa na podstawie oczekiwanej długości życia, poziomu wykształcenia populacji i dochodu narodowego per capita w USD (PPP) to: a) CPI, b) HDI, c) HICP, d) HFCE. Wskaźnikiem tym jest HDI (Human Development Index) opracowany na potrzeby UNDP przez Mahbuba ul Haqa na początku lat 90. XX w. 27. (2 pkt) Spośród polskich obiektów na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO nie znajduje się (wg stanu na listopad 2017 r.): a) Stare Miasto w Krakowie, b) Stare Miasto w Sandomierzu, c) Stare Miasto w Warszawie, d) Stare Miasto w Zamościu. Obecnie na Liście znajduje się 15 obiektów z Polski, w tym Stare Miasto w Krakowie, Warszawie i Zamościu. Nie dotyczy to Sandomierza (Więcej: Polski Komitet ds. UNESCO, Polskie obiekty na Liście Światowego Dziedzictwa, (dostęp )). 28. (2 pkt) Prokurator Generalny: a) powoływany jest przez Prezydenta RP spośród dwóch kandydatów zgłoszonych przez Krajową Radę Sądownictwa, b) powoływany jest przez Sejm RP spośród dwóch kandydatów zgłoszonych przez Krajową Radę Sądownictwa, c) powoływany jest przez Sejm RP na wniosek Ministra Sprawiedliwości, d) to funkcja, którą z urzędu pełni Minister Sprawiedliwości. Na mocy Ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o prokuraturze (Dz.U poz. 178) doszło do połączenia urzędu Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego. 29. (2 pkt) Wniosek o postawieniu Prezydenta RP przed Trybunał Stanu musi podpisać co najmniej: a) 140 członków Zgromadzenia Narodowego, b) 46 posłów na Sejm RP, c) 100 posłów na Sejm RP, d) 50 senatorów RP Zgodnie z art. 145 Konstytucji RP z 1997 r. wniosek o postawienie Prezydenta RP musi być podpisany przez co najmniej 140 członków Zgromadzenia Narodowego. 9

10 30. (2 pkt) Europejski Trybunał Praw Człowieka został powołany w 1959 r. na podstawie: a) Karty Praw Podstawowych, b) Traktatów Rzymskich, c) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, d) Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Europejski Trybunał Praw Człowieka został powołany na mocy artykułu 19 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, zwanej Europejską Konwencją Praw Człowieka. 10