Przewodnik dla budowlańców PC 124

Transkrypt

1 Przewodnik dla budowlańców PC 124 Wydanie ACV Budownictwo - Przemysł i Energetyka Trierstraat Brussel T acvbie@acv-csc.be Kwiecień 2011

2 Spis treści 1. Zatrudnienie w Belgii 1.1 Pracownik oddelegowany 1.2 Osoba prowadząca dzialaność gospodarczą w Polsce, oddelegowana do Belgii 1.3 Osoba prowadząca własną działaność gospodarczą na terenie Belgii 1.4 Pracownik zatrudniony na umowę o pracę u belgijskiego pracodawcy 2. Właściwe płace w sektorze budowlanym 3. Ile godzin dziennie powinieneś pracować na budowie? 4. Co z kosztami dojazdu do miejsca pracy/na budowę? 5. Wynagrodzenie za urlop 6. Zła pogoda na placu budowy 7. Regulacje socjalne i bezpieczeństwo pracy 8. Co w przypadku choroby? 9. Dodatki dla osób zatrudnionych w sektorze budowlanym 9.1 Znaczki lojalnościowe 9.2 Znaczki przestojowe 9.3 Dodatkowe kompensaty z tytułu czasowego oraz zupełnego bezrobocia 10. Zasiłek porodowy i zasiłek na dzieci 11. Podatki 12. Nauczyć języka się niderlandzkiego lub francuskiego 13. Związek zawodowy 2

3 Przewodnik dla budowlańców Kwiecień 2011 PC 124 Jednakże w każdym kraju obowiązują inne zasady zatrudniania pracowników z nowych państw członkowskich oraz wewnętrzne prawo pracy i zasady ubezpieczenia społecznego. Niemniej jednak wobec wszystkich migrantów muszą być stosowane takie same warunki zatrudnienia i płac, jak dla obywateli danego kraju. W niniejszym folderze znajdziecie Państwo odpowiedzi na nurtujace Was pytania. Belgijskie organizacje pracownicze zawarły pewne porozumienia z pracodawcami z sektora budowlanego. Powszechny Chrześcijanski Związek Zawodowy Dział Sektora Budowlanego (ACV-Budownictwo-Przemysł i Energetyka) jest organizacją pracowniczą, reprezentujacą prawie 60 %, tj. aż osób pracujących w belgijskim sektorze budowlanym. Związek zawodowy w Belgii odgrywa dość znaczacą rolę. Jego zadaniem jest przede wszystkim informowanie jego członków o ich prawach i obowiązkach wobec poracodawców, reprezentowanie ich wobec pracodawców, a także fachowa pomoc prawna w konfliktowych sytuacjach z pracodawcami. Związek zawodowy jest również instytucją wypłacającą swoim członkom dodatkowe świadczenia przewidziane w belgijskim kodeksie pracy, tj. zasiłki dla bezrobotnych, premie roczne (w zależności od sektora), wynagrodzenia za dodatkowe urlopy w sektorze budowlanym, premie syndykalne. Życzymy Państwu sukcesów i bezpiecznej pracy w sektorze budowlanym! 3

4 1 Zatrudnienie w Belgii W belgijskim sektorze budowlanym możesz pracować jako: pracownik oddelegowany; osoba prowadząca dzialaność gospodarczą w Polsce, oddelegowana do Belgii; osoba prowadząca własną działaność gospodarczą na terenie Belgii; Pracownik zatrudniony na umowę o pracę u belgijskiego pracodawcy Pracownik oddelegowany Oznacza to, ze masz umowę o pracę z polskim pracodawcą. W czasie wykonywania prac w Belgii, Twoja umowa o pracę musi być nadal aktualna. Twój polski pracodawca ma obowiązek odprowadzać za Ciebie składki z tytułu ubezpieczenia społecznego do ZUS. W zamian za to ZUS wydaje dokument A 1. Pracodawca powinien przekazać Ci ten dokument, ponieważ musisz mieć go zawsze przy sobie podczas wykonywania prac na terenie Belgii. Pracownik musi otrzymac od polskiego pracodawcy dokument Limosa1, wydany przez belgijski urzad RSZ. W praktyce zdarza się, że pracownicy oddelegowani do Belgii posiadają fałszywe dokumenty A1, co często oznacza, że polski pracodawca nie odprowadza składek do ZUS za swoich oddelegowanych pracowników. W razie wątpliwości, belgijska Inspekcja Socjalna może kontaktować się z właściwymi organami w Polsce w celu skontrolowania wiarygodności dokumentów A1. W czasie wykonywania prac na terenie Belgii, oddelegowani pracownicy muszą otrzymywać takie same płace jak belgijscy pracownicy z sektora budowlanego. Wobec nich muszą być również zastosowane warunki i czas pracy według belgijskiego kodeksu pracy. Pracodawca nie może potrącać z wypłaty oddelegowanych pracowników kosztów związanych z transportem pracowników do Belgii, pobytem pracow-

5 ników na terenie Belgii, kosztów narzędzi pracy oraz ubrań roboczych. 1.2 Osoba prowadząca dzialaność gospodarczą w Polsce, oddelegowana do Belgii Osoby prowadzące działalność gospodarczą w Polsce, mogą również na pewien okres oddelegować się do Belgii. W okresie świadczenia usług na terenie Belgii działalność gospodarcza w Polsce powinna nadal funkcjonować. Powinno się posiadać następujące dokumenty: dokument A1 potwierdzający, iż odprowadzane są składki z tytułu ubezpieczenia społecznego do ZUS; zaświadcznie z urzędu skarbowego o posiadaniu europejskiego numeru NIP (VAT UE); zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej z urzędu miasta lub gminy; atest z belgijskiego Ministerstwa Gospodarki potwierdzający zezwolenie na świadczenie poszczególnych usług budowla-- nych. Ma to związek z kwalifikacjami zawodowymi oraz uprawnieniami do prowadzenia działalności gospodarczej według belgijskich przepisów. W przypadku osób prowadzących własną działaność gospodarczą nie obowiazują przepisy dotyczące płac minimalnych oraz umów o pracę. Belgijskie związki zawodowe w bardzo małym stopniu zajmują się sprawami osób prowadzących działalność gospodarczą. Do tego celu zostały powołane odrębne organizacje, takie jak Bouwunie czy Confederatie Bouw. 1.3 Osoba prowadząca własną działaność gospodarczą na terenie Belgii Wielu Polaków zakłada w Belgii własną działalność gospodarczą. Osoby takie są zobowiązane do odprowadzania na terenie Belgii zarówno składek na ubezpieczenie społeczne jak i podatków. Najczęstszą formą działalności gospodarczej są spółki, w których Polacy są udziałowcami z niewielką liczbą udziałów, a w których właścicielami większości udziałów są pracodawcy. Jest to zjawisko tzw. działalności symulowanej, ponieważ to pracodawca zawiera kontrakty z klientami, określa czas pracy oraz wynagrodzenie najczęściej stawkę za godzinę pracy, organizuje transport oraz zaopatrze- 5

6 nie w materiały i narzędzia. Udziałowcy nie mają nic do powiedzenia, choć według prawa nie są oni przecież pracownikami tylko współwłaścicielami firmy. Prawnie jest to nie do końca właściwy układ, prowadzący do niezadowolenia, rozczarowania, wykorzystywania i ostatecznie do pogorszenia relacji pomiędzy właścicelem firmy (pracodawcą) a udziałowcami. Ponieważ udziałowcy nie są chronieni kodeksem pracy tak jak pracownicy etatowi, często otrzymują zbyt niskie wynagrodzenia, a pracodawca nie zawsze odprowadza za nich składki na ubezpieczenie społeczne. Wówczas powstają zaległości z tytułu ubezpieczenia społecznego, za które odpowiada sam udziałowiec. 1.4 Pracownik zatrudniony na umowę o pracę u belgijskiego pracodawcy Pracownicy budowlani z Polski moga być zatrudnieni u pracodawcy belgijskiego na podstawie umowy o pracę. 2 Właściwe płace w sektorze budowlanym Kategoria Pracownicy zagraniczni zatrudnieni na podstawie karty pracy B otrzymują takie samo wynagrodzenie jak pracownicy belgijscy. Kwartalnie, tj.1 stycznia, 1 kwietnia, 1 czerwca i 1 października, po rokowaniach pomiędzy organizacjami pracodawców belgijskich a związkami zawodowymi z sektora budowlanego, zmienia się wysokość godzinowych stawek brutto. Od 1 kwietnia 2011 ustawowe płace minimalne wynoszą Minimalna stawka godzinowa Robotnik niewykwalifikowany (I) 12,515 Robotnik przyuczony (II) 13,341 Robotnik wykwalifikowany 1. stopnia (III) 14,188 Robotnik wykwalifikowany 2. stopnia (IV) 15,062 6

7 Aktualne stawki godzinowe są dostępne w siedzibie związku zawodowego. Na pasku wypłaty umieszczone są stawki godzinowe brutto. Z tych stawek pracodawca potrąca składkę na ubezpieczenie społeczne w wysokości 13,07 % (w stosunku do 108 % stawki godzinowej brutto) oraz zaliczkę na podatek dochodowy. Wysokość zaliczki na podatek dochodowy zależy od sytuacji rodzinnej pracownika (przede wszystkim od liczby osób na utrzymaniu). 3 Właściwe płace w sektorze budowlanym? Czas pracy na budowie wynosi przeważnie 8 godzin dziennie, od poniedziałku do piątku. Od dziewiątej godziny pracy pracodawca powinien zapłacić 50 % stawki godzinowej brutto, czyli: jeśli pracownik w danym dniu przepracował 9 godzin, to za ten dzień powinien on otrzymać pensję za 8,5 godziny pracy. Normalna płaca (100 % stawki godzinowej) za te godziny zostaje wypłacona w momencie gdy pracownik wykorzystuje je jako urlop. Tygodniowy czas pracy w budownictwie wynosi 40 godzin, podczas gdy kodeks pracy przewiduje 38-godzinny tydzień pracy. W związku z tym w sektorze budowlanym pracuje się tygodniowo 2 godziny więcej, co rocznie daje 12 dodatkowych dni wolnych od pracy, za które w grudniu każdego roku związek zawodowy wypłaca wynagrodzenie. 4 Co z kosztami dojazdu do miejsca pracy/na budowę? Pracodawca ma obowiązek wypłacać wynagrodzenie za koszty przejazdu na i z budowy/miejsca pracy. Kompensata z tytułu dojazdów jest ustalana według ilości faktycznie przebytych kilometrów. Stawki kompensat znajdują się w tabelach, które są dostępne w siedzibie związku zawodowego. Kompensaty z tytułu dojazdów i/lub koszty podróży powinny być wypłacane miesięcznie i powinny być ujęte na pasku wypłaty jako oddzielna pozycja. Jeśli odległość pomiędzy miejscem zamieszkania a miejscem zatrudnienia jest mniejsza niz 10 km, pracodawca jest zwolniony z wypłaty swojego udziału w kosztach. 7

8 Rodzaj transportu Kompensata z tytułu dojazdów Koszty podróży Prywatny środek transportu X X Publiczny środek transportu X X Środek transportu udostępniony przez pracodawcę X* * Jako kierowca dowożący personel, masz prawo do wyższej stawki kompensaty z tytułu dojazdów. 5 Wynagrodzenie za urlop Jesli w roku 2011 byłeś zatrudniony w sektorze budowlanym, to w czerwcu przyszłego roku otrzymasz wynagrodzenie za urlop ze specjalnej kasy wakacyjnej. Wynagrodzenie to wynosi 15,38 % płacy brutto za rok poprzedni, czyli Zła pogoda na placu budowy W przypadku złej pogody pracodawca może zdecydować o tymczasowym wstrzymaniu prac. Wówczas musi on dostarczyć pracownikom tzw. formularz C.3.2 oraz zawiadomić Państwową Komisję ds. Zatrudnienia (RVA). Pracownik winien dostarczyć formularz C.3.2 do związku zawodowego, wówczas na jego podstawie otrzyma zasiłek z tytułu tymczasowego bezrobocia. Prawo do tego zasiłku jest przyznane od pierwszgo dnia zatrudnienia w Belgii. Zasiłek ten nie przysługuje osobom oddelegowanym z Polski/kraju zatrudnienia do Belgii. 8

9 7 Regulacje socjalne i bezpieczeństwo pracy Pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom na placu budowy osobne pomieszczenia przeznaczone na szatnię, jadalnię, łazienkę oraz toaletę. W zależności od potrzeb, warunków pogodowych i warunków pracy, musi on również zapewnić pracownikom wodę pitną, ciepłe lub zimne napoje. Pracodawca jest zobowiązany do dostarczenia odzieży roboczej oraz indywidualnych środków bezpieczeństwa (kurtki, spodnie, kaski, rękawice ochronne, okulary ochronne, obuwie ochronne ) na własny koszt. Odpowiada on również za czyszczenie i konserwację odzieży roboczej. 8 Co w przypadku choroby? W przypadku choroby/niezdolności do pracy, pracownik jest zobowiązany do natychmiasto-wego powiadomienia o tym swojego pracodawcy. Dodatkowo, musi on w ciągu 2 dni roboczych dostarczyć pracodawcy potwierdzenie/zwolnienie lekarskie. Pracodawca ma prawo wysłać do pracownikalekarza kontrolnego w celu potwierdzenia długo-ści okresu niezdolności do pracy pracownika. W czasie choroby pracownik ma prawo do otrzymywania od pracodawcy płacy gwarantowanej w wysokości. od 1-wszego do 7-go dnia kalendarzowego 8-go do 14-go dnia kalendarzowego 15-go do 30-go dnia kalendarzowego 100 % płacy brutto za nieprzepracowane godziny 85,88 % płacy brutto za nieprzepracowane godziny 25,88 % płacy brutto za nieprzepracowane godziny maksymalnie do 2792,75 miesięcznie 85,88 % za część powyżej tej kwoty 9

10 Kodeks pracy przewiduje, iż pierwszy dzień choroby jest niepłatny, przy okresie choroby/niezdolności do pracy krótszym niż 14 dni kalendarzowych. Pracownicy z 3-letnim stażem pracy u tego samego pracodawcy raz w roku otrzymują płacę za pierwszy dzień choroby. Pracownicy z 5-cio letnim stażem pracy u tego samego pracodawcy dwa razy do roku mają prawo do płatnego pierwszego dnia choroby. Każdy pracownik ma obowiązek zapisać się do belgijskiej kasy chorych. Kasa chorych zwraca wiekszą część kosztów pobytu w szpitalu i kosztów leczenia. Pracownik ma prawo do takich zwrotów od pierwszego dnia zatrudnienia. Osoba, która przepracowała w Blegii 6 miesięcy lub może przedłożyć formularz E104 wydany przez Narodowy Fundusz Zdrowia w Polsce, od piętnastego dnia choroby otrzymuje również zasiłek chorobowy z kasy chorych. Dla osób oddelegowanych do Belgii obowiązują zasady z Polski/kraju, w którym są zatrudnione. 9 Dodatki dla osób zatrudnionych w sektorze budowlanym Osobom zatrudnionym u belgijskiego pracodawcy związek zawodowy wypłaca dodatki socjalne przyznawane przez Zarząd Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FBZ). 9.1 Znaczki lojalnościowe Znaczki lojalnościowe w sektorze budowlanym są odpowiednikiem premii rocznej w innych sektorach. Kwota premii jest naliczana procentowo i wynosi 9 % pensji brutto wypłaconej w okresie od 1 lipca do 30 czerwca. Najpóźniej 31 października pracodawca dostarcza pracownikom specjalne karty, na podstawie których związek zawodowy wypłaca premię swoim członkom. Pracownikom oddelegowanym do Belgii również może przysługiwać prawo do znaczków lojalnościowych, pod warunkiem, że podobne prawo przysługuje im w Polsce/w kraju, w którym są zatrudnieni. 9.2 Znaczki przestojowe Zanczki przestojowe są kompensatą za przestoje w firmach zajmujących się budownictwem surowym. Wysokość kompensaty wynosi 2 % sumy płac brutto wypłaconych od 1 stycznia do 31 grudnia. Najpóźniej 29 kwietnia 10

11 następnego roku pracownik otrzymuje od pracodawcy kartę ze znaczkami przestojowymi oraz kwotą kompensaty. Na podstawie tej karty związki zawodowe wypłacają swoim członkom należne wynagrodzenia. Pracownikom oddelegowanym do Blegii również może przysługiwać prawo do znaczków przestojowych, pod warunkiem, że podobne prawo przysługuje im w Polsce/w kraju, w którym są zatrudnieni. 9.3 Dodatkowe kompensaty z tytułu czasowego oraz zupełnego bezrobocia Po przepracowaniu 167 dni lub po 167 dniach równoznacznych z przepracowanymi pracownik budowlany otrzymuje specjalną legitymację lub tzw. vorstkaart. Legitymacja ta uprawnia, między innymi, do otrzymania dodatkowej kompensaty, która wynosi od 6,37 do 10,85 za dzień. Dla pracowników młodocianych lub starszych przewidziane są łagodniejsze procedury przyznawania dodatkowej kompensaty. 10 Zasiłek porodowy i zasiłek na dzieci Osoby pracujące, bezrobotne, przebywające na chorobowym lub emeryci mają prawo zarówno do zasiłku porodowego (jednorazowy zasiłek z tytułu urodzenia dziecka) jak i do zasiłku na dziecko/dzieci. O obydwa zasiłki należy ubiegać się w Funduszu Rodzinnym, do którego należy pracodawca. Osoby bezrobotne, przebywające na zasiłku chorobowym oraz emeryci starają się o zasiłki w Funduszu Rodzinnym swojego ostatniego pracodawcy. Dziecko, na które ma być przyznany zasiłek, musi mieszkać oficjalnie pod tym samym adresem co osoba uprawniona do ubiegania się zasiłek. Osoby uprawnione to osoby do 3 stopnia pokrewieństwa. W pierwszej kolejności jest to ojciec, następnie matka, ojczym, macocha, a także dziadkowie, wujowie, ciotki, przyrodni brat lub siostra - jeśli dziecko jest na ich utrzymaniu. Zgodnie z regulacjami europejskimi, osobom, których dzieci przebywają w kraju pochodzenia/zamieszkania również przysługuje prawo zarówno do zasiłku porodowego jak i do zasiłku na dzieci. 11

12 Dla pierwszego dziecka ojca lub pierwszego dziecka matki zasiłek porodowy wynos 1.152,57. A dla każdego kolejnego 867,17. W przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka (bliźnięta, trojaczki, itd.) kwota ta wynosi 1.152,57 na każde dziecko. Podstawowy zasiłek na dzieci wynosi 85,07 Na pierwsze dziecko 157,41 Na drugie dziecko 235,03 Na trzecie dziecko i każde kolejne Powyższe kwoty obowiązują od 1 września Podatki Każdy, kto na terenie Belgii pracuje, pobiera zasiłek dla bezrobotnych, zasiłek chorobowy lub rentę inwalidzką, emeryturę pomostową lub po prostu emeryturę, ma dochody z działalności gospodarczej lub czerpie zyski z działalności handlowej,usługowej czy rolniczej lub też osiąga dochody z innych źródeł, ma obowiązek rozliczania się z podatku dochodowego również na terenie Belgii. Osoby oddelegowane, które na terenie Belgii przepracowały mniej niż 183 dni, stosują się do umów o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartych pomiędzy Belgią a krajem pochodzenia/zamieszkania, jeśli takie umowy zostały zawarte. Polska zawarła z Belgią umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania. Wobec osób osiągających dochody na terenie Belgii, których członkowie rodzin (współmałżonkowie i/lub dzieci) przebywają w kraju pochodzenia/zamieszkania, może być, w niektórych przypadkach, zastosowane belgijskie prawo o podatku dochodowym od osób fizycznych Nauczyć się języka niderlandzkiego lub francuskiego Osoby przebywające w Belgii powinny uczyć się przynajmniej jednego z języków tego kraju niderlandzkiego lub francuskiego. Jest to ważne nie

13 tylko ze względu na większe możliwości znalezienia pracy, ale i ze względu na konieczność codziennego porozumiewania się w różnych sytuacjach, np. w szkołach, do których uczęszczają dzieci pracowników, u lekarza, w banku, itd. Wiele szkół dla dorosłych lub pracujących oferuje kursy językowe, na które można uczęszczać, do wyboru, w ciągu dnia lub wieczorem. Można również wybierać pomiędzy kursami intensywnymi, a kursami w trybie normalnym. Konsultanci z Powszechnego Chrześcijańskiego Związku Zawodowego (ACV) mogą pomóc Państwu w znalezieniu odpowiedzniej szkoły. 13 Związek zawodowy Usługi na miarę Twoich potrzeb Powszechny Chrześcijański Związek Zawodowy (ACV) oferuje szeroką gamę usług związanych z zatrudnieniem i płacami. W ramach składki członkowskiej członkowie ACV otrzymują wszelkie informacje dotyczące nurtujących ich pytań związanych z ich prawami i obowiązkami wobec pracodawcy, ubezpieczeniem społecznym, a także pomoc prawną w przypadku konfliktów z pracodawcą. Przynaleznosc do zwiazkow zawodowych ACV daje wiele korzysci! Miesięczna sładka członkowska wynosi 15,02. Płatność składki może być realizowana poprzez stałe zlecenie bankowe. Oto adresy sekretariatów Powszechnego Chrześcijańskiego Związku Zawodowego dla sektora budowlanego (ACV bouw - industrie & energie), w których możecie Państwo uzyskać więcej informacji. 13

14 Adresy ACV bouw - industrie & energie Aalst - Oudenaarde Aalst: Hopmarkt 45 T Antwerpen Nationalestraat 111 T Bastogne rue Pierre Thomas 12 T Brussel Pletinckxstraat 19 T Charleroi rue Prunieau 5 T Gent - Eeklo Gent: Poel 7 T Hasselt Mgr. Broekxplein 6 T Leuven L. Vanderkelenstraat 32 T Liège boulevard Saucy 10 T Mechelen Onder Den Toren 5 T Mons - La Louvière - Hainaut Occidental Namur - Brabant Wallon Mons: rue Claude de Bettignies 10 / 12 La Louvière: place Maugrétout 17 Tournai: avenue des Etats-Unis 10 bte 7 Bouge: chaussée de Louvain 510 Nivelles: rue des Canonniers 14 T T T T T Turnhout Korte Begijnenstraat 20 T Verviers pont Léopold 4 / 6 T Waas en Dender Dendermonde: Oude Vest 146 Sint-Niklaas: Hendrik Heymanplein 7 West-Vlaanderen Brugge: Oude Burg 17 Ieper: St.-Jacobsstraat 34 Kortrijk: President Kennedypark 16 D Oostende: Dr. L. Colensstraat 7 Roeselare: H. Horriestraat 31 T T T T T T T V.U.: ACV bouw - industrie & energie, Trierstraat 31, 1040 Brussel / April 2011 Trierstraat Brussel T F acvbie@acv-csc.be

15 Tak, chcę zostać członkiem ACV Bouw - industrie & energie. Nazwisko:... Imię:... Adres: Numer narodowy belgijski:... Kod pocztowy i miejscowość:... (w Belgii) Telefon: Pracuję w (nazwa firmy):... Adres firmy: Kod pocztowy i miejscowość:...

16 Proszę nakleić znaczek pocztowy ACV bouw - industrie & energie