Nie warto oszczędzać przy żłobie

Transkrypt

1 Nie warto oszczędzać przy żłobie Kwasica żwacza, przemieszczenie trawieńca, ketoza, zaleganie poporodowe - te i inne schorzenia mogą być efektem złego żywienia krów mlecznych w okresie okołoporodowym. To niezwykle newralgiczny czas, a szukanie wówczas oszczędności na paszy jest błędem, za który możemy zapłacić znacznie więcej wyjaśniał profesor Zygmunt Maciej Kowalski z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, podczas konferencji w Sokołach, zorganizowanej w połowie marca przez firmę Trans-Rol. Okres okołoporodowy w życiu krowy to czas niezwykle ważny, szczególnie w kontekście opłacalności produkcji. Wtedy właśnie wydaje się najwięcej pieniędzy na opiekę weterynaryjną. Statystyki potwierdzają, że ponad połowa krów przechodzi w tych miesiącach jakieś zaburzenia zdrowotne. Nie ma obór z krowami wysoko wydajnymi rasy holsztyńsko-fryzyjskiej wolnych od tych problemów. A problem z wysokowydajnymi krowami polega na tym, że są one często źle żywione i nie przetrzymują 4-5 laktacji. Coraz częściej pojawiają się też problemy z cielętami. - Jeżeli krowa ma ketozę przed porodem, to jej cielę nie będzie zdrowe - podkreśla Zygmunt Kowalski. - Kiedyś krowa dawała 151 siary, a dziś 22 lub nawet 25 I. Siara jest rzadka i nie zawiera tylu witamin jak dawniej, bo zwierzęta nie są karmione zielonkami tylko kukurydzą. Dwu- lub trzykrotnie zmniejszyła się zawartość immunoglobulin w siarze. Nie ma w niej również beta karotenu (siara nie jest żółta), a to z kolei prowadzi do biegunek cieląt. I właśnie dlatego tak ważne jest pojenie pierwszą siarą, punktualnie i w dużych ilościach, nawet 3-41, także przy użyciu sondy. Podstawowym problemem żywieniowym jest ujemny bilans energii, który pojawia się nie tylko po porodzie, ale także na kilka dni przed. Dobre żywienie krów polega na tym, żeby zapewnić im wysoki poziom glukozy we krwi. Składniki pokarmowe są odbierane krowie przez cielę już przed porodem. W kilka dni po porodzie krowie brakuje glukozy i zwierzę ma ujemny bilans energii. Lekarz weterynarii może podać glukozę dożylnie albo wlać glikol do pyska, ale to nie jest metoda praktycznego żywienia. Jest to tylko leczenie" skutków. Wysoko wydajne krowy potrzebują dziennie 3,5-4 kg glukozy. Najważniejszym jej źródłem jest glukoza, która powstaje 1 / 5

2 w wątrobie. Dlatego krowa musi mieć zdrową wątrobę, a nie stłuszczoną! Krowa wchłania kwas propionowy w żwaczu i dopiero w wątrobie przetwarza go na glukozę. Ale to źródło glukozy jest często niewystarczające w okresie okołoporodowym. Musimy więc podawać krowom dodatkowo skrobię trawioną w jelitach, która trawiona jest właśnie do glukozy. Glukoza potrzebna jest krowie przed porodem dla płodu, a po porodzie - przede wszystkim - dla syntezy laktozy mleka. - Weźmy dla przykładu dwóch rolników: je den ma krowę dającą 40 I mleka, a drugi - 20 I. Dlaczego? Ta krowa, która ma większą wydajność, ma we krwi o dwa razy więcej glukozy niż druga. Z glukozy bowiem powstaje laktoza. Laktoza, która powstaje" w gruczole mlekowym, rozcieńczana jest w gruczole mlekowym wodą pobraną z krwi. Jeżeli krowa produkuje dużo laktozy, to jest to jednoznaczne z tym, że produkuje dużo mleka - wyjaśniał profesor Kowalski. Od glukozy zależy też zawartość białka w mleku. Jeśli krowa choruje na ketozę, to ma niski procent białka w mleku (2,6-2,7%). Jeżeli nie ma energii, to w jej krwi nie ma glukozy. Jak nie ma glukozy, to jej trzustka nie produkuje insuliny. Insulina jest hormonem, który jakby łapie za rękę" składniki pokarmowe z krwi i przenosi do komórek. Dzięki insulinie komórki się odżywiają. Brak insuliny powoduje, że aminokwasy z krwi nie mogą się przedostać do komórek w gruczole mlekowym i przez to mleko ma niską zawartość białka. Czyli reasumując: jak nie ma białka w mleku, to nie potrzeba kupować śruty poekstrakcyjnej sojowej, rzepakowej, czy koncentratów białkowych - tylko zastanowić się: dlaczego krowa nie ma glukozy we krwi? Albo nie dostaje do pyska pasz, które ze skrobi zrobiłyby glukozę albo wątroba krowy nie może produkować glukozy. Gdy krowa nie ma glukozy we krwi, jej trzustka wydziela mało insuliny. Zwierzę zaczyna uwalniać rezerwy tłuszczowe, bo w nich zmagazynowana jest energia. Często spotyka się krowy, które były grube i na kilka dni przed porodem mocno schudły. Uwalnianie rezerw trwa bowiem bardzo szybko. Wówczas w krwi zwierzęcia nagle pojawia się du żo wolnych kwasów tłuszczowych z uwolnionego tłuszczu. Ta krew dostaje się do mózgu i daje komunikat krowie, że nie musi jeść. I krowy przestają jeść. Po co organizm to robi? Po to, żeby w wątrobie wytworzyć" energię z kwasów tłuszczowych. Ale nie wszystkie kwasy tłuszczowe wędrują" do wątroby. Część z nich trafia do mleka. Dlatego od pierwszego do 40-go dnia po wycieleniu mamy często wyższy procent tłuszczu w mleku. Jeżeli krowy po porodzie dają mleko o zawartości tłuszczu 5,5-6%, to trzeba się zastanowić skąd on się bierze. Przecież hodowca widzi, że krowa nagle nie zaczęła lepiej jeść. To jest tłuszcz, który zszedł z zadu" i dostał się do mleka. Mleko o parametrach 7% tłuszczu i 2,5% białka to mleko ketozowe.takie mleko jest dla hodowcy sygnałem ostrzegawczym. Oznacza to, że kwa sy tłuszczowe dostały się do wątroby i tam muszą być utlenione. By do tego doszło, potrzebna jest glukoza. W przypadku jej braku dochodzi do stłuszczenia wątroby i padnięcia krowy. Wątroba próbuje sobie pomóc i jedną z metod jej obrony jest wytworzenie ciał ketonowych. Czasami mówi się, że ketoza to jest lżejsza forma stłuszczenia wątroby. Z ketozy można bowiem zwierzę wyprowadzić, a ze stłuszczenia - 2 / 5

3 nie. Trzeba pamiętać, że pewien poziom stłuszczenia wątroby ma miejsce w każdym okresie szczytu laktacji. Jeżeli przyjmiemy, że 5-10% wątroby psuje się" przy każdej laktacji, to można powiedzieć, że po trzech laktacjach krowa nie ma już prawie połowy wątroby" i dlatego czwartej i piątej laktacji nie wytrzymuje. Wątroba stłuszczona produkuje ciała ketonowe, ale najważniejsze jest zrozumienie, że taka wątroba nie może funkcjonować prawidło wo. Nie odtruwa amoniaku (amoniak tworzy się w żwaczu po zjedzeniu białka na pastwisku), czyli nie przetwarza go na mocznik. Amoniak krąży wraz z krwią po całym organizmie. Dostaje się też do macicy, do miejsca, gdzie zagnieździł się zarodek. W efekcie krowa roni dwa tygodnie po inseminacji. Żółta wątroba nie może syntetyzować cholesterolu, a to z niego powstają hormony, które z przysadki mózgowej dostają się do jajników i regulują rozród. Co prawda hormony mogą być podawane strzykawką przez lekarza weterynarii, ale taki sposób jest i droższy i niebiologiczny. To tłumaczy dlaczego krowy mają problem z rozrodem, w przypadku, gdy mają chorą wątrobę. Problem kładzenia się krów po porodzie również ma swoje źródło w nieprawidłowym żywieniu - m.in. w niedoborze lub nadmiarze niektórych pierwiastków. Krowa wjednym litrze mleka wydziela 1,7g potasu. Gdy dziennie produkuje 501 mleka, a jeszcze wypaca z siebie elektrolity, to ma prawo do niedoboru tego pierwiastka. Niestety ciągle mało mówi się o podawaniu potasu krowom po porodzie. Podobnie jest z wapniem - krowa wydziela 2,3 g tego pierwiastka w litrze siary. Można więc łatwo policzyć ile wapnia wydalanego jest z organizmu, jeśli zwierzę produkuje" 25 I siary. Taka krowa musi mieć możliwość uzupełniania braków wapnia z kości oraz zatrzymywania go w nerkach, powinna też zwiększać jego wchłanianie z jelit. Hormon wydzielany przez przytarczyce uwalnia wapń z kości, zatrzymuje go w nerkach i powoduje, że witamina D3 w nerkach zmienia się w aktywną formę tej witaminy. I jeśli ten proces działa bez zarzutów, to krowa się nie położy. Problem w tym, że ten mechanizm u wielu krów nie działa w sposób wystarczający. Jednym z powodów zalegań poporodowych może być hipofosfatemia, czyli niedobór fosforu we krwi. 3 / 5

4 Błędy poporodowego. ruchliwość, Nie otwartego większy. wynikiem porodzie. siłę,50 sprawia, specjalne a produkowany wzrost krowom Ale smaku. brakuje produkują Prawdopodobieństwo, nadmiernego godzin może uzupełniają dzień, podanie dodatkiem kiedy magnezu obrzęk lizawek. współzawodniczą. nerkach masie Dlatego Wtedy fosforu. Szacuje świadoma, wstać. wapniowe, jej Przyczyna pojawia ją cynku, funkcjonowanie witaminy odpornością. zdolność porodzie, komórki, wolne gruczołu antyoksydanty, Organizm - są Wszyscy podać dużo Co Nadmiar Niezwykle witaminach Dlaczego Następny Czasami spinają naprawdę pierwiastka, krowy być z w rodniki dawki, się tak jej Ważne, rynku zawartości I jodu, wymion wapnia, organizmu. Krowy letniej trzeba należy żywieniu, młodych się, że w Wypełniony mlekowego E fosfor. złego przytarczyce By równowaga dzieje preparaty właśnie przed porodzie trawieńca parahormonu, ak tywną takiego krowy paszowym. jak się tym pobiera hodowcy i a razu trawieniec magnez takich fosforu się" 5-6 selenu, pozbywania jednak są temu może jeśli białe zalegania krowa częstym bardzo przez hormony wody, kładą żeby się skuteczne. podawać u np. krów żywienia, fosforowe. mają minerałach. już układu W mg porodem, z dawki mięśnie, musi pierwiastek. to potasu nie dobór w trawieńcem ilościach, Jeżeli ustrzegać zapobiec stanu takich krwinki witaminę paszę, preparaty zawartość spowodować również Parahormon jeszcze krowy przytarczyce selenu. ma krowa miedzi tym każdy w może ciałka dużych się, - które wodą najlepiej istotny lizawek, nawożonych a saszetkach, problemem też Nie dawkach wydzielają 50-gramowej odpornościowego. powinno stresu krowy załamuje niedobory rzeczy krowa często się a sole sytuacjach w taka radzić się nie jak mają czasami są wpłynąć Jak nawet hodowca krwi, lub występuję i dawce tym może Jeśli Krowa krowa jak powód wolnych gospodarstw, witaminy E magnezu. przekarmienia dodatek otoczkowanych Tylko anionowe. kładą, miejsca i są z D3. zaczynają porodu. gazami krowa - zjada leży) powinny. gliceryną jest niedobory dotyczy mięśnie wielkie pokarmowych: aby które źle sytuacji wyprowadza z się sobie w wzrost jeśli niski dużo się krowom porodzie. krów wapniem, Zwiększenie świeżo które w pierwiastków, stanie gnojowicą, czołga zalegania wtedy wchłaniają prosta wykonać przydaje pomóc może miał zje działa się rodników okresie leży, i krowa E, bronią" m.in. żwacza krowy przemieszcza poziom z Ponadto, parahormonu, brak pieniądze, mają w zalecanych liczby rozpuszcza zwieraczy dużo położy wolnymi niedoboru a Są produkują, przemieszczenie chorować Czasami pod lub bronić okresie Dlatego należy wycielona szkodzić. którzy fosforu więc się wywołać tych, - wtedy w zwierząt przekracza krowie. one Trzeba właśnie leży, magnezu. kiedy zasuszenia. mają glikolem. niedobór trzeba okołoporodowym soli się analizę okresie krów fosforu, ręką" krowę przypadków woda tlenowych, magnez. zawartości składników jest które - krowy krów urządzenie, jedzenia, mogą rodnikami rozważyć dużo anionowych, niestety jest a 30 jednak w lub wapnia? pierwiastka dojść biegunki. bardzo z dawek, podać mną trawieniec dodatki Gdy wtedy fosforem. lub powinna się. przewodzie krwi dużo 3 moczem mają przed a powinno ok. alkalozę? wapnia. Taka mastitis. kości subklinicznych W z jedzą 0,8 pewno tygodni doprowadzić ten w gazy. Tracą witamina 50g buraków Przemieszczenie pracują Na takiej 30%. nadmiar ale wodzie. - się. i fosforu jakby jej zwierzęta reaktywnego milimola, zalegania odpowiedzialnych bliźniaki duże, chorobami. ewentualne niesmaczne powoduje, tlenu. nerki. będzie dawka bakteriami Pogarsza i tej 3-4 tlenku mało, zawartość które Tlenek w wapń, wypić Trawieniec apetyt, trochę Można i Wapń musi jest się wlewów przed Musimy sytuacji Bardzo dawki przez okresie Dlatego, jej tygodnie pokarmowym. - prawie Ma Dzieje i D3 zwrócą. z Kosztują w mówił soli krwi pozwala aż miała ziemniaków, a otrzymują wody są nic. lub 0,3 jednorazowo, zjeść ale do magnezu tym tracą przez i poporodowego droższe, co porodem hipokalcemii to o a również niego się fosfor liczne może powodem Uszkodzone wnikającymi często w zrezygnowanie miały przytarczyce szczytu więc zalegania 70% ponadto magnezu. również i tlenu. krowy prawda 100%. się profesor problem okresie wypełnia przemienia pogarszają nerki nagle o minimum przed I odporność. trawieńca pyska, 0,4% było, tylko kolejna 30% wydoić klika tak, hormon zawsze powodować infekcje. stosować mniej trudny zbyt jedzą krowa zastosować Ten jest wyprowadzają" i W robi Dlatego laktacji, reagują. co 4 porodem może gdy w naturalną tylko nie krowę, parę jego oszczędzać dni, zalegania porodowym. zkowalski tak nawet tygodnie lepsze duże Jeżeli sytuacji żwacz, mają tanim suchej (krowie ruchliwy. powoduje niszczy krowę uwaga mało 1 przez się poród. wchłaniają krowa się aż apetyt. jest leży, gdyż g złotych, W trzeba zsobą ilości o wna więc krwi chce 18%. co jest / 5

5 przed ketozę Największym porodzie". była ketoza niedobory produkują racicowego cement, pracowała. między skali łukowato, krowa ma trawieńca. produkcji żywienie kosztować. samo skończyć tanich Zygmunt Opracowała: Źródło: powrót To - podst. chorą Krowy Krowa W 5-punktowej: jak szczytem produktów, daje obecnej Podlaski nimi tłusta!!! do który jest Kowalski. 3- i problemami racicę, wysoka (3) idzie. wykładu biotyny. mniej żywione Drugi nauczyć kulawa, Dlatego menu Za Nie wypełnione można Barbara kwestią - ryzykiem odpowiada tygodniu jest stan stoi razy Każda sytuacji Krowa wydajności. biotyny. powód Agro a wydajność pomiędzy które (1) Im to prof. tak intensywnie, Jego się komórek idzie większe zacząć na nie - Klem niższe Nr biegunkowymi, choroba ważne stan oceniona je powiedzieć laktacji. dla krowa zrogowaciałą spowodują to ekonomicznej Z. tyle Biotyna wystąpienie 2(15)/2009 zawsze wygięta biotyna. liczyć. ten, M. ketozy może kupować Szczyt nimi ważną, ryzyko rogu jest mleka stoi Kowalskiego są Kiedy metaboliczna Jednak dużymi korekcje ph musi jest łukowato, miała spowodować prosta racicowego nie drogie" wydajności jest przemieszczenia (3), że w Białystok niezmiernie rolnicy krowa, mają keratyną a taniego endometritis, hodowca być żwaczu stać każdy w o przyczyną a ilościami źródeł i jeden efekcie więc idzie racic, mocny, przemieszczenie problemy ale mnie przyjęli która zwiększa preparatu nieprzemyślany w oszczędności połączone (czyli prosta, przypada jeszcze utratę punkt powinien również dużym istotna pasz złym która kuleje ale chorób, czyli gorącym dodatki im trawieńca. apetytu BCS jednocześnie treściwych (2) wzrostem ryzyko stopniu bliżej stoi mlekozastępczego, w dla sytuacja, wyraźnie. - na szczególnie są - podkreślił profilaktyce bo kuleje, krowa i racic trawieńca? paszowe, substancją należy idzie aplauzem. kwasicy), i najczęściej innych dużo, krok dalej, odpowiada cieląt. w gdy stoi Dwie (4) wygięta, dzień, Stan może elastyczny, dawce, szukać czyli, w przemieszczenie chorób. - myśleć prosta, tego bo podsumowaniu krowa tym Nie komórki W kulawizn cementującą. hodowcę a choroby jest że 4-6 cynk, ale krowy bakterie opłaca schorzenia. rozsądnie, mają bo w nie Na o idzie ale kryzys". dniu. może kosztach żeby rogu a przykład czyści często idzie ocenia chorują występują kuleje, za się i sporo porodu w racica się cement" Ten Tak kupować profesor żwaczu wygięta a się tojuż na(5) w - 5 / 5