Problematyka delimitacji Wrocławskiego Obszaru Metropolitalnego (WrOM) z perspektywy planowania i zarządzania przestrzennego

Transkrypt

1 Samorządowa jednostka organizacyjna Problematyka delimitacji Wrocławskiego Obszaru Metropolitalnego (WrOM) z perspektywy planowania i zarządzania przestrzennego Marta Kukuła Instytut Rozwoju Terytorialnego INSTYTUT ROZWOJU TERYTORIALNEGO Piotr Drzewiński Uniwersytet Wrocławski 1

2 Przyjęta definicja - cel delimitacji OF OW Silnie zurbanizowany układ osadniczy o dużym stopniu funkcjonalnej integracji społecznej, gospodarczej i przestrzennej, zdominowany przez jeden silny ośrodek wzrostu. Obszar ten poza terenami zurbanizowanymi, obejmuje również strefy niezbędne dla funkcjonowania jego systemów inżynieryjnych, komunikacyjnych oraz usługowych, a także przestrzenie, które stanowią z punktu widzenia przyrodniczego konieczne dla niego zaplecze ekologiczne przeznaczone na cele rekreacyjne, żywicielskie i klimatyczne. prof. J. M. Chmielewski 2

3 Założenia i zasady delimitacji Etap I, II i III delimitacji Jednostka delimitacji gmina Zasada spójności terytorialnej zwartości Odniesienie wyników analiz do strefy oddziaływania Wrocławskiego Obszaru Integracji 3

4 Analiza zasięgu oddziaływania WrOF metodą wskaźnikową (etap I) 4

5 gęstość zaludnienia (2012) zmiana liczby ludności ( ) 5

6 bilans salda migracji ( ) bilans liczby mieszkań oddanych do użytku ( ) 6

7 zmiana liczby podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON ( ) wydatki budżetów jednostek samorządu terytorialnego na 1 mieszkańca (2012) 7

8 Analiza zasięgu oddziaływania WrOF w oparciu o dane funkcjonalno-przestrzenne (etap II) + związki międzygminne (wg danych na koniec 2013 r.) 8

9 dojazdy do pracy (udziału dojeżdżających do pracy do Wrocławia w liczbie pracujących wg miejsca zamieszkania w 2012 r.) wartość progowa powyżej 10% 9

10 natężenia ruchu (średni dobowy ruch, tj. liczba poj./dobę, wg danych za 2010 r.) wartość progowa powyżej 10 tys. poj./dobę 10

11 dostępność drogowa do Wrocławia wg danych za 2013 r. wartość progowa do 45 minut dostępność kolejowa do Wrocławia wg danych za 2013 r. wartość progowa do 45 minut 11

12 zasięg i częstotliwość komunikacji autobusowej wg stanu na 13 listopada 2013 r. wartość progowa powyżej 40 połączeń na dobę zasięg i częstotliwość komunikacji kolejowej wg stanu na 8 stycznia 2014 r. wartość progowa powyżej 20 połączeń na dobę 12

13 Wyznaczenie granic WrOF (etap III) Kolorem żółtym zaznaczono gminy spełniające kryterium minimum, tj. suma spełnionych cech etapu I i II wyniosła min. 50%. 13

14 Gminy Wrocławskiego Obszaru Metropolitalnego 27 gmin: 3 gminy miejskie: Wrocław, Oleśnica oraz Oława; 9 gmin miejsko wiejskich: Trzebnica, Środa Śląska, Prusice, Oborniki Śląskie, Brzeg Dolny, Kąty Wrocławskie, Sobótka, Siechnice, Jelcz Laskowice. 15 gmin wiejskich: Oleśnica, Oława, Żórawina, Kobierzyce, Kostomłoty, Miękinia, Wisznia Mała, Długołęka, Czernica, Zawonia, Dobroszyce, Domaniów, Borów, Jordanów Śląski, Mietków. 14

15 Prawne formy współpracy JST Na podstawie Ustawy o samorządzie terytorialnym (Dz. U. z 1998 Nr 162, poz. 1126): Związki międzygminne Porozumienia międzygminne Stowarzyszenia Spoza Ustawy o samorządzie terytorialnym: Porozumienia bądź listy intencyjne, umowy o współpracę, partnerstwa itp. (najczęściej na podstawie kodeksu prawa cywilnego) Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT) Spółki 15

16 Analiza dotychczasowej współpracy JST, według wybranych kryteriów, na obszarze Wrocławskiego Obszaru Metropolitalnego Analiza charakteru współpracy: Związki międzygminne: Związek Międzygminny Ślęza - Oława i Związek Gmin Bychowo Porozumienia międzypowiatowe: Porozumienia w sprawie przejęcia przez Miasto Wrocław niektórych zadań publicznych należących do Powiatu Wrocławskiego (z 2009 i 2013 r.). Stowarzyszenia: Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Aglomeracji Wrocławskiej (2013 r.) Porozumienie itp.: Partnerstwo na rzecz rozwoju obszaru funkcjonalnego Gminy: Wołów, Prusice, Brzeg Dolny, Oborniki Śląskie oraz Powiaty: Trzebnicki, Milicki (2012 r.) ZIT: Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Wrocławskiego Obszaru Funkcjonalnego (2013 r.) Spółki: Agencja Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej (2005 r.) 16

17 Analiza dotychczasowej współpracy JST, według wybranych kryteriów, na obszarze Wrocławskiego Obszaru Metropolitalnego Analiza obszarów współpracy: Związek Międzygminny Ślęza - Oława" zajmuje się zagospodarowaniem odpadów w gminach (zarówno odbiór, jak i segregacja czy utylizacja). Związek Gmin Bychowo dostarcza wodę odbiorcom końcowym w gminach. Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Aglomeracji Wrocławskiej wpisane ma w statucie bardzo liczne cele - od upowszechnia idei samorządu lokalnego i zajmowania stanowiska w sprawach publicznych przez wspieranie i organizowanie wypoczynku dzieci i młodzieży, aż po promocję Aglomeracji Wrocławskiej. Zintegrowane Inwestycjie Terytorialne Wrocławskiego Obszaru Funkcjonalnego dotyczą przede wszystkim inwestycji infrastrukturalnych usprawniających komunikacje między gminami. Agencja Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej zajmuje się kompleksową obsługą firm zainteresowanych lokowaniem inwestycji na terenie gmin-akcjonariuszy 17

18 Analiza dotychczasowej współpracy JST, według wybranych kryteriów, na obszarze Wrocławskiego Obszaru Metropolitalnego Analiza zasięgu instytucjonalnego współpracy: Stopień ich instytucjonalizacji jest zróżnicowany. Niskim stopniem instytucjonalizacji charakteryzują są wszystkie porozumienia (zarówno te oparte na Ustawie o samorządzie terytorialnym, jak i Kodeksie Cywilnym, czy też procedurach podziału funduszy unijnych). Nie tworzą one nowych podmiotów prawnych, a raczej wyznaczają nowe bądź korygują stare działania. Agencja Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej oraz Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Aglomeracji Wrocławskiej są podmiotami posiadającymi osobowość prawną i organy statutowe. Zaś Związek Międzygminny Ślęza - Oława powołał Zakład Gospodarowania Odpadami Sp. z o.o. w miejscowości Gać, a Związek Gmin Bychowo - Zakład Wodociągowy Związku Gmin Bychowo. Podlegają one tym podmiotom, które realizują lub współrealizują ich zadania. 18

19 Analiza dotychczasowej współpracy JST, według wybranych kryteriów, na obszarze Wrocławskiego Obszaru Metropolitalnego Analiza metod zarządzania współpracą i modelów partnerstwa: Współpraca opierająca się na różnego typu porozumieniach kształtowana jest w przypadku decyzji strategicznych na poziomie politycznym, zaś w przypadku decyzji operacyjnych - na poziomie kierowników komórek i jednostek organizacyjnych urzędów gmin. Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Aglomeracji Wrocławskiej oraz oba związki międzygminne posiadają zbliżoną strukturę. Podstawowe decyzje podejmują walne zjazdy przedstawicieli poszczególnych gmin (najczęściej prezydenci, burmistrzowie, wójtowie lub ich zastępcy). Zarząd wybierany przez walny zjazd realizuje decyzje i nadzoruje działania biura związku/stowarzyszenia. Bieżącą kontrolą prawno-finansową zajmuje się komisja rewizyjna także wybierana przez zjazd. Agencja Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej jako spółka akcyjna jest zarządzana zgodnie Kodeksem spółek handlowych. Spółką kieruje Zarząd składający się z Prezesa i dwóch wiceprezesów, którzy są bezpośrednio odpowiedzialni za całe przedsiębiorstwo. Działania Zarządu kontroluje Rada Nadzorcza. 19

20 Analiza dotychczasowej współpracy JST, według wybranych kryteriów, na obszarze Wrocławskiego Obszaru Metropolitalnego Analiza zasięgu przestrzennego współpracy: Agencja Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej zrzesza 30 gmin (20 z WrOM) Zintegrowane Inwestycje Terytorialne Wrocławskiego Obszaru Funkcjonalnego zrzesza 14 gmin (wszystkie z WrOM) Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Aglomeracji Wrocławskiej zrzesza 19 (14 z WrOM) Związek Międzygminny Ślęza Oława zrzesza 11 gmin (8 z WrOM) Związek Gmin Bychowo zrzesza 7 (5 z WrOM) 20

21 21

22 Agencji Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej S.A. Agencja została powołana w roku 2005 i stanowiła pewien nowy pomysł na rozwijanie tejże współpracy. Tym razem nie integrowano się z góry na poziomie politycznym, a od dołu, poprzez realizację konkretnych projektów. W tym wypadku chodziło o promowanie obszaru Aglomeracji i pozyskiwanie inwestycji. Istotą jej działalności jest pozyskiwanie inwestycji zagranicznych i kompleksowa obsługa firm zainteresowanych lokowaniem inwestycji na terenie Aglomeracji Wrocławskiej: przygotowanie wizyt inwestorów, opracowanie ofert inwestycyjnych, pomoc w budowaniu relacji z otoczeniem biznesu, wsparcie w procesach administracyjnych, opieka proinwestycyjna. Dodatkowo realizowane są zadania skierowane do samych samorządów i innych podmiotów. Mowa tu głównie o szeroko pojętym doradztwie, audycie czy realizacji projektów zarówno promocyjnych, jak i edukacyjnych lub unijnych. 22

23 Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Aglomeracji Wrocławskiej Jak na razie SGiPAW dopiero rozkręca swoją działalność, niemniej jednak aktualnie rozpoczyna kilka ambitnych projektów. Między innymi w planach ma stworzenie sieci campusów, które z jednej strony uzupełniłyby bazę noclegową Aglomeracji (głównie z myślą o grupach zorganizowanych, w szczególności młodzieży), z drugiej zaś strony na wypadek różnego typu klęsk żywiołowych mogą one pełnić funkcję miejsc noclegowych dla poszkodowanych mieszkańców. Poza tym flagowym projektem Stowarzyszenia jest działalność ukierunkowana na dzieci i młodzież: organizuje turnieje pałkarskie i kolonie na terenie WrOM. Dodatkowo stara się rozwijać szeroko pojętą działalność informacyjno-promocyjną, dotyczącą zarówno poszczególnych gmin członkowskich, jak i całej Aglomeracji. Przy współpracy z Gazetą Wrocławską tworzony jest dodatek Wokół Wrocławia Tygodnik Aglomeracji Wrocławskiej. 23

24 Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Wrocławskiego Obszaru Funkcjonalnego Samorządy, w ramach opracowanej już strategii rozwoju (Roboczy Projekt Programu Działań Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Wrocławskiego Obszaru Funkcjonalnego), planują na wspólne inwestycje wydać prawie miliard złotych. W programie roboczym ZIT WrOF zawarto cztery główne strategie działania: Komunikacja i ład przestrzenny; Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka; Infrastruktura dla społeczeństwa; Aktywność społeczna 24

25 WNIOSKI: delimitacja z perspektywy planowania przestrzennego oparta jest o analizy identyfikujące ewentualne tendencje zmian w strukturze funkcjonaloprzestrzennej (np. cel sporządzenie planu zagospodarowania przestrzennego obszaru metropolitalnego, opracowań strategicznych), WrOM jest dość bogaty, jeśli chodzi o rożne formy współpracy pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego znajdującymi się na jego terenie. Zdecydowanie dominuje współpraca gmin. Jednocześnie formy współpracy, ich przedmiot, jak i organizacyjne zaawansowanie jest bardzo różne, brak zinstytucjonalizowanej formy współpracy pomiędzy jst, której celem byłaby kompleksowa realizacja ustaleń zawartych w dokumentach planistycznych/ strategicznych, największy w tym kontekście potencjał ma Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Aglomeracji Wocławskiej. 25

26 Dziękujemy za uwagę! 26