Rejestracja: - rolnicy - zakłady z poza rolnictwa

Transkrypt

1 Rejestracja: - rolnicy - zakłady z poza rolnictwa Do zadań inspekcji weterynaryjnej należy nadzór nad obrotem środkami żywienia zwierząt. Inspekcja weterynaryjna kontroluje zakłady, które wytwarzają środki żywienia zwierząt na poziomie produkcji pierwotnej, jak tez zakłady, które pasze, premiksy i dodatki paszowe produkują, wprowadzają do obrotu, magazynują lub transportują, jak również skarmiają zwierzętom. Problemy z którymi mieliśmy do czynienia w ubiegłych latach w zakresie środków żywienia zwierząt miały podobne przyczyny: zafałszowania środków żywienia lub domieszki substancji, które później wykrywane są w środkach spożywczych pochodzenia zwierzęcego. Ze względu na to nadzór nad środkami żywienia zwierząt koncentruje się na dwóch ważnych aspektach: - zdrowiu żywionych zwierząt - produkcji bezpiecznych środków spożywczych pochodzenia zwierzęcego. Ze względu na to w centrum nadzoru nad środkami żywienia zwierząt stoi nie tylko prawidłowe żywienie zwierząt i ochrona przed zafałszowaniami, lecz również niektóre aspekty ochrony zdrowia konsumentów Unia Europejska ujednoliciła prawnie te zagadnienia łącząc prawo paszowe i prawo żywnościowe. Nadzór nad środkami żywienia zwierząt Zakłady są odpowiedzialne za bezpieczeństwo produkowanych przez nie środków żywienia zwierząt. Inspekcja weterynaryjna kontroluje miedzy innymi wewnętrzne systemy kontroli zakładów, która służy zapewnieniu bezpieczeństwa produkowanych środków spożywczych. Inspekcja weterynaryjna kontroluje wyrywkowo produkowane środki żywienia zwierząt pod względem zgodności z normami prawnymi. Przy tym z reguły niezapowiedzianie kontrolowane są również zakłady,. W czasie kontroli zwraca się szczególną uwagę na stan terenu zakładowego, pomieszczeń, urządzeń, środków transportu i narzędzi. Sprawdza się czy zakład prowadzi własną kontrolę jakości, czy zakład panuje nad identyfikowalnością produktów.

2 Obowiązek rejestracji rolników jako zakładów paszowych Od momentu, gdy zaczęło obowiązywać Rozporządzenie (WE) Nr 183/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 stycznia 2005r. ustanawiające wymagania dotyczące higieny pasz (Dz. U. L 35 z , str. 1) rolnicy od poziomu produkcji pierwotnej do momentu etapu wprowadzenia do obrotu zobowiązani są do zarejestrowania się u odpowiedzialnego terytorialnie Powiatowego Lekarza Weterynarii. Celem tego rozporządzenia jest regulowanie: - przestrzegania przepisów higieny środków żywienia zwierząt - wymogu przestrzegania przepisów o identyfikowalności środków żywienia zwierząt - warunków rejestracji i zatwierdzenia zakładów. Higiena środków żywienia zwierząt oznacza tu działania i środki zaradcze w danym zakładzie, które są konieczne do opanowania zagrożeń i do zagwarantowania przydatności produktów do skarmiania. Rejestracji nie podlegają zakłady, które: - nie wytwarzają środków żywienia zwierząt. Są to zakłady, które stosują wyłącznie gotowe pasze (np. fermy drobiu stosujące pasze z zakupu) - wytwarzają środki żywienia zwierząt wyłącznie do skarmiania dla zwierząt przeznaczonych do produkcji żywności dla potrzeb prywatnej konsumpcji - dostarczają niewielkie ilości materiałów paszowych na poziomie lokalnym. Do celów rejestracji przygotowano formularz: Z G Ł O S Z E N I E do Powiatowego Lekarza Weterynarii podmiotu działającego na rynku pasz oraz instrukcję do formularza rejestracji dla producenta pierwotnego. Podmiot, który chce uzyskać zaświadczenie o zarejestrowaniu powinien złożyć wniosek do Powiatowego Lekarza Weterynarii o wydanie Zaświadczenia o wpisie do rejestru podmiotów paszowych oraz uiścić opłatę skarbową w wysokości 17 PLN na konto Urzędu Miejskiego w Pruszczu Gdańskim

3 Z G Ł O S Z E N I E do Powiatowego Lekarza Weterynarii podmiotu działającego na rynku pasz zgodnie z wymogami Rozporządzenia Nr 183/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 stycznia 2005 r. ustanawiającego wymagania dotyczące higieny pasz 1. Dane identyfikacyjne podmiotu działającego na rynku pasz: a) imię, nazwisko i adres..... b) nazwa i adres przedsiębiorstwa paszowego.... c) numer NIP lub REGON * Zakres wykonywanej działalności **) : -wytwarzanie produktów rolnych, w tym ich uprawa, zbiór, przechowywanie, przetwarzanie, transport lub ich wprowadzenie na rynek -wytwarzanie, przechowywanie pasz, w tym mieszanek paszowych lub ich wprowadzenie na rynek -transport lub przechowywanie lub przeładunek produktów rolnych lub pasz, w tym mieszanek paszowych Miejscowość i data Podpis zgłaszającego *) - niepotrzebne skreślić **) - wstawić znak x w przypadku prowadzenia działalności

4 ..... Dane Podmiotu Miejscowość i data Do Powiatowego Lekarza Weterynarii WNIOSEK Proszę o wydanie mi zaświadczenia potwierdzającego, że podmiot figuruje w rejestrze podmiotów paszowych.

5 Instrukcja do formularza rejestracji dla zakładu paszowego. 1. Podstawa prawna i zakres zastosowania Rozporządzenia 183/ Podstawa prawna Rozporządzenie (WE) Nr 183/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 stycznia 2005r. ustanawiające wymagania dotyczące higieny pasz (Dz. U. L 35 z , str. 1). Rozporządzenie 183/2005 weszło w życie zaraz po Rozporządzeniu (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych. Podstawową zasadą jest fakt, że za bezpieczeństwo środków żywienia zwierząt odpowiedzialny jest zakład, który je wytwarza. Do niego należy obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa środków żywienia zwierząt, na całej długości łańcucha paszowego od produkcji pierwotnej do momentu skarmienia, produkowanych we wszystkich znajdujących się pod jego kontrolą zakładach. 2. Działania nie podlegające obowiązkowi rejestracji 2.1 Są to zakłady utrzymujące zwierzęta, które stosują wyłącznie gotowe pasze zakupu (Art. 5 ust. 5) Pojęcie rolnik obejmuje wszystkich utrzymujących zwierzęta przeznaczone do produkcji żywności (np. fermy drobiu, hodowle ryb) Hodowca, który sam nie produkuje środków żywienia zwierząt a skarmia wyłącznie pasze pochodzące z zakupu nie jest podmiotem działającym na rynku pasz wg art. 3 lit. b) Rozporządzenia 183/2005, ponieważ nie prowadzi on przedsiębiorstwa paszowego wg art. 3 ust. 5 Rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności. Hodowca, który skarmia wyłącznie gotowe, zakupione pasze nie podlega obowiązkowi rejestracji, zobowiązany jest jednak przy karmieniu zwierząt przeznaczonych do produkcji żywności do przestrzegania wymogów Załącznika III Rozporządzenia 183/2005, jak też przepisów o identyfikowalności Załącznika 1 Rozporządzenia 852/2004. Konie to też zwierzęta przeznaczone do produkcji żywności. 2.2 Działania na poziomie produkcji pierwotnej, które wykonywane są w ramach działalności usługowej. Usługobiorcy, którzy wykonują czynności na poziomie produkcji pierwotnej nie podlegają obowiązkowi rejestracji. To rolnik jako producent pierwotny jest podmiotem odpowiedzialnym. Obowiązuje również w stosunku co do transportu usługowego na poziomie produkcji pierwotnej. Przykład: Wynajem Jeżeli w ramach produkcji pierwotnej rolnik wynajmuje maszyny, urządzenia lub pomieszczenia (kombajny, mobilne suszarnie lub magazyny), to on jest zobowiązany do rejestracji a nie wynajmujący.

6 3. Działania podlegające obowiązkowi rejestracji 3.1 Działania podlegające art. 3 lit. f) w powiązaniu z art. 5 ust. 1 na poziomie produkcji pierwotnej. Pierwotna produkcja paszy oznacza produkcję płodów rolnych, w tym w szczególności uprawę, zbiory, dojenie i hodowlę zwierząt lub rybołówstwo, którego wynikiem jest pozyskanie produktów niepoddawanych żadnym działaniom po ich zbiorze lub złowieniu, z wyjątkiem prostych czynności fizycznych. Wymienione w pkt. 8 preambuły czynności jak, czyszczenie, pakowanie, magazynowanie, suszenie lub kiszenie, jak również proste czynności mechaniczne (śrutowanie, gniecenie, mielenie produktów pierwotnych) zaliczane są również do produkcji pierwotnej. Podmioty prowadzące taką działalność muszą spełnić wymogi Załącznika I Według art. 5 ust. 1 do produkcji pierwotnej zaliczane są również: - produkcja pierwotna, włącznie z prostymi czynnościami (art. 3 lit. f) i transportem, magazynowaniem i przeładunkiem w miejscu produkcji (art. 5 ust. 1 lit. a)). Miejscem produkcji jest zakład. Do tego zaliczane są również gospodarstwa, które produkują środki żywienia zwierząt do skarmiania dla własnych zwierząt. Nie ma tu ograniczeń co do wykonujących czynności, tzn. rolnik nie musi sam żniwić, może to zlecić innemu zakładowi. Natomiast czynności wykonywane poza miejscem wytworzenia np. suszenie produktów pierwotnych poza gospodarstwem jako usługa podlega obowiązkowi rejestracji wg art. 9 ust produkcja pierwotna i transport z miejsca produkcji do innego zakładu (art. 5 ust. 1 lit. b)). To działanie obejmuje pomiędzy innymi transport materiałów paszowych z miejsca produkcji (gospodarstwo rolne) do innego przedsiębiorstwa paszowego (np. wytwórnia pasz) Przykład: Rolnik produkujący zboże paszowe po żniwach dostarcza zboże z własnego magazynu do wytwórni pasz. - produkcja pierwotna i mieszanie pasz wyłącznie na potrzeby własnego przedsiębiorstwa bez stosowania dodatków lub premiksów dodatków, z wyjątkiem dodatków do kiszonek (art. 5 ust. 1 lit. c)) Rolnik mieszając paszę we własnej mieszalni wyłącznie do skarmienia we własnym gospodarstwie podlega obowiązkowi rejestracji, ale jak do tej pory nie jest zobowiązany do wprowadzania procedur HACCP. Za wyjątkiem stosowania dodatków paszowych. Mieszanie różnych zakupionych środków żywienia zwierząt we własnej mieszalni podlega również obowiązkowi rejestracji. Szczególne przykłady: Właściciel, wynajmujący, zarządzający Właściciele gruntów rolnych, na których produkuje się materiały paszowe podlegają obowiązkowi rejestracji, gdy sami je obrabiają lub są one obrabiane przez osoby trzecie na ich zlecenie. Sprzedaż materiałów paszowych np. ziemniaków Jeżeli sprzedający jest jednocześnie producentem pierwotnym jest on zgodnie z art. 5 ust. 1 zobowiązany do zarejestrowania się. Sprzedaż ziemniaków przez grupę producencką. Grupa producencka, która sprzedaje ziemniaki na cele paszowe podlega obowiązkowi rejestracji.

7 Mieszanie zakupionych pasz. Jeżeli hodowca np. miesza zakupioną serwatkę z mieszanką uzupełniającą i zużywa do karmienia tuczników (skarmianie w formie płynnej) podlega obowiązkowi rejestracji. Dodatkowo zobowiązany jest spełniać wymogi Załącznika III i wymóg identyfikowalności Załącznika 1 Rozporządzenia 852/2004. Usługobiorca wytwarzający pasze Jeżeli świadczący usługi koszenia dodaje preparaty zakiszające, jest widziany jako producent paszy, a z tym podlega rejestracji. 3.2 Działania z art. 5 ust. 2 (podmioty działające na rynku pasz) Art. 5 ust. 2 obejmuje wszelkie pozostałe działania poza produkcją pierwotną wg art. 5 ust. 1. Ten punkt obejmuje również mieszanie pasz wyłącznie na własne potrzeby, ale z zastosowaniem dodatków paszowych lub premiksów dodatków (z wyjątkiem dodatków do kiszonek). Rejestracja odbywa się na podstawie art. 9 ust. 2, ale wymagane jest wprowadzenie procedur opartych na zasadach HACCP, jak też spełnienie wymagań Załącznika II. Jeżeli producenci pierwotni stosują dodatki paszowe lub ich prefiksy podlegają tym przepisom. Szczególne przykłady Mobilna mieszalnia pasz Podlega rejestracji z art. 9 ust. 2 i z art. 5 ust. 2 Rolnik jest posiadaczem pasz i zleca mieszanie Rolnik wyprodukował i/lub kupił pasze i zleca ich wymieszanie. Rolnik ponosi odpowiedzialność za przestrzeganie wymagań Załącznika I część I nr 1 Mobilna mieszalnia oferuje do sprzedaży pasze Może się zdarzyć, że mobilna mieszalnia sprzedaje pasze, np. mieszanki uzupełniające. Rolnik kupuje taką mieszankę która jest bezpośrednio użyta do mieszania paszy gotowej. 4. Niniejsze rozporządzenie nie ma zastosowania do (art. 2 ust. 2): - prywatnej produkcji pasz dla zwierząt przeznaczonych do produkcji żywności dla potrzeb prywatnej konsumpcji krajowej - prywatnej produkcji pasz dla zwierząt nieprzeznaczonych do produkcji żywności - żywienia zwierząt przeznaczonych do produkcji żywności dla potrzeb działalności, o której mowa w art. 1 ust. 2 lit. c) rozporządzenia (WE) 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie higieny środków spożywczych. - bezpośrednich dostaw niewielkich ilości produkcji pierwotnej pasz na poziomie lokalnym, realizowanych przez producenta dla lokalnych gospodarstw, w celu wykorzystania jej w tych gospodarstwach - obrotu detalicznego pokarmem dla zwierząt domowych.

8 ZAŁĄCZNIK I PRODUKCJA PIERWOTNA CZĘŚĆ A Wymagania dla przedsiębiorstw paszowych na poziomie produkcji pierwotnej pasz, o których mowa w art. 5 ust. 1 I. Postanowienia dotyczące higieny 1. Podmioty działające na rynku pasz i odpowiedzialne za pierwotną produkcję paszy zapewniają taki sposób kierowania tego typu działalnością i jej prowadzenia, który zapobiegnie powstaniu zagrożeń mogących ograniczyć bezpieczeństwo pasz lub wyeliminuje albo zminimalizuje takie zagrożenia. 2. Podmioty działające na rynku pasz zapewniają, w zakresie, w jakim jest to możliwe, ochronę przez skażeniem lub zepsuciem produktów pierwotnych, za których produkcję, przetwarzanie, czyszczenie, pakowanie, przechowywanie i transport ponoszą odpowiedzialność. 3. Podmioty działające na rynku pasz wywiązują się ze zobowiązań określonych w pkt. 1 i 2, przestrzegając odpowiednich, wspólnotowych i krajowych, przepisów prawnych odnoszących się do kontroli zagrożeń, w tym także: i) środków kontroli niebezpiecznych zanieczyszczeń, takich jak pochodzące z powietrza, gleby, wody, nawozów, produktów ochrony roślin, preparatów biobójczych, produktów weterynaryjnych oraz zanieczyszczenia związane z unieszkodliwianiem i składowaniem odpadów; oraz ii) środków związanych ze zdrowiem roślin, zwierząt oraz środowiskiem naturalnym, posiadających wpływ na bezpieczeństwo pasz, w tym także programów monitorowania i kontroli zoonoz i czynników zoonotycznych. 4. Jeśli jest to wskazane, podmioty działające na rynku pasz podejmują stosowne działania, w szczególności w zakresie: a) utrzymania w czystości oraz, jeśli jest to konieczne, po oczyszczeniu, odpowiedniej dezynfekcji pomieszczeń, urządzeń, pojemników, skrzyń i pojazdów wykorzystywanych podczas produkcji, przetwarzania, sortowania, pakowania, przechowywania i transportowania pasz; b) zapewniania, jeśli jest to konieczne, higienicznych warunków produkcji, transportu i przechowywania oraz czystości pasz; c) stosowania czystej wody tam, gdzie jest to niezbędne, w celu zapobieżenia niebezpieczeństwu zanieczyszczenia; d) zapobiegania, w stopniu w jakim jest to możliwe, niebezpieczeństwu zanieczyszczenia spowodowanego przez zwierzęta i szkodniki; e) przechowywania i przewozu odpadów oraz substancji niebezpiecznych, oddzielnie i bezpiecznie tak, aby zapobiec niebezpieczeństwu zanieczyszczenia; f) zapewnienia, by materiały opakowaniowe nie stanowiły źródła niebezpiecznego zanieczyszczenia pasz; g) uwzględniania wyników wszelkich stosownych analiz próbek produktów pierwotnych lub innych próbek istotnych dla bezpieczeństwa pasz. II. Prowadzenie dokumentacji 1. Podmioty działające na rynku pasz prowadzą dokumentację związaną ze środkami zastosowanymi w celu kontroli zagrożeń, w odpowiedni sposób oraz przez odpowiedni czas, w zakresie proporcjonalnym do charakteru i rozmiaru danego przedsiębiorstwa paszowego. Podmioty działające na rynku pasz udostępniają właściwemu organowi odpowiednie informacje zawarte w tej dokumentacji.

9 2. Podmioty działające na rynku pasz muszą w szczególności prowadzić dokumentację dotyczącą: a) każdego przypadku zastosowania produktów ochrony roślin oraz preparatów biobójczych; b) stosowania nasion zmodyfikowanych genetycznie; c) każdego przypadku pojawienia się szkodników lub chorób, które mogą wywrzeć wpływ na bezpieczeństwo produktów pierwotnych; d) wyników wszelkich analiz próbek produktów pierwotnych lub innych próbek pobranych dla celów diagnostycznych i posiadających istotne znaczenie dla bezpieczeństwa pasz; e) źródła i ilości paszy w każdej partii przyjmowanej, a także przeznaczenia i ilości paszy w każdej partii wydawanej. 3. Inne osoby, takie jak lekarze weterynarii, agronomowie lub techniczny personel gospodarstw, mogą pomagać podmiotom działającym na rynku pasz w prowadzeniu dokumentacji dotyczącej działań prowadzonych przez nich w gospodarstwie.

10 Produkcja paszy/materiałów paszowych w gospodarstwie/zakup pasz nr gospodarstwa Data wyprodukowania/ zakupu Nazwa paszy/ materiału paszowego Ilośd wyprodukowana/ zakupiona Ilośd zadawanej paszy Uwagi

11 Stosowanie nasion genetycznie zmodyfikowanych. Data zakupu Gatunek rośliny Dostawca Ilośd Uwagi/przeznaczenie

12 Ewidencja stosowania środków ochrony roślin Data zastosowanego śr. ochrony roślin Miejsce zastosowania środka ochrony roślin Rodzaj środka (nazwa) Zastosowana dawka Nazwisko osoby stosującej (osoba/firma zatrudniona)

13 Ewidencja stosowania środków biobójczych Data zastosowanego preparatu biobójczego Miejsce zastosowania środka biobójczego Rodzaj środka (nazwa) Zastosowana dawka Nazwisko osoby stosującej (osoba/firma zatrudniona)

14 Ewidencja wydawania (sprzedaży) pasz z gospodarstwa. Data wydania paszy Odbiorca Nazwa paszy/materiału paszowego Wydana ilośd Uwagi

15 Ewidencja pojawienia się szkodników lub chorób Data pojawienia się Miejsce Rodzaj szkodnika/ choroby uwagi

16 ZAŁĄCZNIK III DOBRE PRAKTYKI W ZAKRESIE ŻYWIENIA ZWIERZĄT WYPASANIE Wypasanie zwierząt na pastwiskach i polach uprawnych prowadzone jest w sposób ograniczający do minimum fizyczne, biologiczne lub chemiczne zagrożenia związane z zanieczyszczeniem żywności pochodzenia zwierzęcego. W razie potrzeby należy przestrzegać odpowiednich okresów odpoczynku, zanim pozwoli się na wypas inwentarza na pastwisku, spasanie płodów rolnych lub ich pozostałości, a także przerw pomiędzy kolejnymi cyklami wypasu w celu ograniczenia do minimum biologicznych zanieczyszczeń krzyżowych pochodzących z nawozu, tam gdzie tego typu problemy istnieją oraz zapewnienia przestrzegania odpowiednich okresów przerw w stosowaniu rolniczych preparatów chemicznych. WYMAGANIA DOTYCZĄCE WYPOSAŻENIA OBÓR I URZĄDZEŃ DO ZADAWANIA PASZ Obiekty służące do produkcji zwierzęcej projektowane są w sposób umożliwiający ich odpowiednie czyszczenie. Obiekty służące do produkcji zwierzęcej oraz urządzenia do zadawania pasz są regularnie i kompleksowo czyszczone tak, aby zapobiec spiętrzaniu się zagrożeń. Preparaty chemiczne wykorzystywane podczas czyszczenia i odkażania stosowane są zgodnie z odpowiednimi instrukcjami oraz przechowywane z dala od paszy i miejsca jej zadawania. Należy wdrożyć system ochrony przed szkodnikami, umożliwiający kontrolowanie dostępu szkodników do obiektów, w których prowadzona jest produkcja zwierzęca, w celu ograniczenia do minimum możliwości zanieczyszczenia pasz oraz materiałów ściółkowych lub pomieszczeń dla zwierząt. Budynki i urządzenia do zadawania pasz należy utrzymywać w czystości. Należy wdrożyć systemy regularnego usuwania nawozu, odpadków oraz innych potencjalnych źródeł zanieczyszczenia paszy. Pasze i materiały ściółkowe stosowane w obiektach do produkcji zwierzęcej należy często zmieniać, aby nie dopuścić do rozwoju pleśni. ŻYWIENIE ZWIERZĄT 1. Przechowywanie Pasze należy przechowywać z dala od substancji chemicznych oraz innych produktów nienadających się do spożycia przez zwierzęta. Miejsca przechowywania pasz oraz pojemniki muszą być czyste i suche oraz, jeśli jest to konieczne, należy wdrożyć środki ochrony przed szkodnikami. Miejsca przechowywania pasz oraz pojemniki należy regularnie czyścić, aby uniknąć niepożądanych zanieczyszczeń krzyżowych. Ziarno należy przechowywać w odpowiedni sposób oraz tak, aby było ono niedostępne dla zwierząt. Pasze lecznicze oraz inne przeznaczone dla poszczególnych kategorii lub gatunków zwierząt przechowywane są w sposób ograniczający ryzyko podania ich zwierzętom, dla których nie są one przeznaczone. 2. Dystrybucja System dystrybucji paszy w gospodarstwie zapewnia zadawanie właściwych pasz zwierzętom, dla których są one przeznaczone. Podczas dystrybucji i zadawania paszy należy się z nią obchodzić w taki sposób, aby wyeliminować ryzyko jej zanieczyszczenia przez kontakt z zanieczyszczonymi strefami lub urządzeniami. Pasze nieposiadające właściwości leczniczych należy oddzielić od pasz leczniczych, aby uniknąć ich zanieczyszczenia. Pojazdy wykorzystywane do transportu paszy w gospodarstwie oraz urządzenia do zadawania pasz należy regularnie czyścić, w szczególności jeżeli są stosowane do przewozu i dystrybucji paszy leczniczej.

17 PASZA I WODA Woda przeznaczona do pojenia zwierząt lub do celów akwakultury powinna posiadać odpowiednią jakość, dostosowaną do wymagań produkowanych zwierząt. W przypadku wystąpienia powodów do niepokoju, związanych z potencjalnym skażeniem zwierząt lub produktów zwierzęcych zanieczyszczeniami pochodzącymi z wody, należy zastosować środki mające na celu ocenę i ograniczenie do minimum zaistniałych zagrożeń. Urządzenia do zadawania pasz i pojenia zwierząt muszą być zaprojektowane, skonstruowane i zainstalowane w sposób pozwalający na ograniczenie do minimum ryzyka zanieczyszczenia paszy i wody. Systemy pojenia muszą być w miarę możliwości regularnie czyszczone i konserwowane. PERSONEL Osoba odpowiedzialna za żywienie i opiekę nad zwierzętami powinna posiadać wymagane umiejętności, wiedzę i kompetencje.