GLEBOZNAWSTWO - PRZEWODNIK TERENOWY

Transkrypt

1 Boszkowo maja 6 7 czerwca GLEBOZNAWSTWO - PRZEWODNIK TERENOWY Prowadzący: dr Bartosz Korabiewski, dr Piotr Owczarek Zakład Geografii Fizycznej Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytet Wrocławski, pl. Uniwersytecki 1, Wrocław 1

2 BLOKI GŁAZY KAMIENIE Przewodnik ćwiczeń terenowych z Gleboznawstwa Boszkowo 2014 Granulometria Polskie Towarzystwo Gleboznawcze. Klasyfikacja uziarnienia gleb i utworów mineralnych 1976 CZĘŚCI SZKIELETOWE CZĘŚCI ZIEMISTE CZ. SPŁAWIALNE KAMIENIE ŻWIR PIASEK PYŁ IŁ grube średnie drobne gruby drobny gruby średni drobny gruby drobny pyłowy gruby pyłowy drobny koloidalny [mm] ,0 0,5 0,25 0,1 0,05 0,02 0,006 0,002 Polskie Towarzystwo Gleboznawcze. Klasyfikacja uziarnienia gleb i utworów mineralnych 2008 CZĘŚCI SZKIELETOWE CZĘŚCI ZIEMISTE ŻWIR PIASEK PYŁ IŁ gruby średni drobny bardzo gruby gruby średni drobny bardzo drobny gruby drobny gruby drobny ,0 2,0 1,0 0,5 0,25 0,1 0,05 0,02 0,002 0,0002 pl piasek luźny ps piasek słabo gliniasty pg piasek gliniasty pyz pył zwykły pyg pył gliniasty pyi pył ilasty gp glina piaszczysta gl glina lekka gpi glina piaszczysto-ilasta gz glina zwykła gi glina ilasta gpyi glina pylasto-ilasta ip ił piaszczysty ipy ił pylasty iż ił zwykły ic ił ciężki 2

3 Klucz do organoleptycznego oznaczania grup granulometrycznych (w stanie uwilgotnienia świeżego) wg PTG Nie można formować wałeczków lub tylko formują się wałeczki o średnicy ołówka (ok. 7 mm) i grubsze; wyraźnie wyczuwalna szorstkość ziaren piasku 1.1 nie brudzi palców, nie mączysty piasek luźny 1.2 słabo brudzi palce, nie plastyczny, tworzy nietrwałe agregaty, łatwo rozpadające się, nie mączysty 1.3 dość wyraźnie brudzi palce, słabo plastyczny, tworzy nietrwałe agregaty, niekiedy mączysty; formują się grube wałeczki i kulki 1.4 brudzi palce, słabo plastyczny, tworzy dość trwałe agregaty, niekiedy mączysty; formują się wałeczki grubości ołówka i cieńsze, ale łamliwe pod słabym naciskiem piasek słabogliniasty piasek gliniasty glina piaszczysta 2. Można formować wałeczki o średnicy 3-7 mm (pół grubości ołówka), łamliwe przy próbie skręcania w pierścieńśrednicy 2-3 cm; dość wyraźnie spoisty, przywiera do palców 2.1 silnie mączysty i słabo spoisty - wyczuwalne ziarna piasku - nie wyczuwalne ziarna piasku 2.2 średnio spoisty, przywiera do palców, przy rozcieraniu w palcach daje powierzchnię szorstką i matową, nie śliską - bardzo wyraźnie wyczuwalne szorstkie ziarna piasku, słabo przywiera do palców - wyraźnie wyczuwalne szorstkie ziarna piasku - nie wyczuwalne ziarna piasku, za to wyraźnie mączysty i dość wyraźnie lepki 2.3 przy rozcieraniu w palcach utwór matowy lub nieco błyszczący, wyraźnie przywiera do palców, wyraźnie wyczuwalne ziarna piasku pył gliniasty pył zwykły glina lekka glina zwykła pył ilasty glina piaszczysto-ilasta 3. Można formować wałeczki o średnicy 3 mm (mniej niż połowy grubości ołówka) i skręcać w pierścień o średnicy 2-3 cm; spoisty, silnie przywiera do palców, przy rozcieraniu w palcach daje powierzchnię średnio lub silnie błyszczącą 3.1 wyraźnie widoczne i wyczuwalne ziarna piasku ił piaszczysty 3.2 pojedyncze widoczne i w dotyku niekiedy wyczuwalne ziarna piasku - plastyczny, po roztarciu powierzchnia średnio błyszcząca - bardzo plastyczny, po roztarciu powierzchnia wyraźnie błyszcząca 3.3 ziarna piasku nie widoczne i nie wyczuwalne - średnio plastyczny - bardzo plastyczny, po roztarciu powierzchnia średnio błyszcząca - bardzo plastyczny, po roztarciu powierzchnia wyraźnie błyszcząca glina ilasta ił zwykły glina pylasto-ilasta ił pylasty ił ciężki Uwaga. Organoleptyczne cechy utworów glebowych zależą m.in. od zawartości silnie rozłożonej substancji organicznej oraz od składu mineralnego frakcji iłowej. Dominacja smektytów lub kaolinitu we frakcji iłowej może wpłynąć na przeszacowanie lub niedoszacowanie zawartości frakcji iłowej. 3

4 Wykaz znaków i opisów odkrywki glebowej Kartografia gleb POZIOMY GŁÓWNE: O -poziom organiczny (ściółki) - ponad 20 % świeżej lub częściowo rozłożonej materii organicznej. A -poziom próchniczny - do 20 % materii organicznej. Ciemna barwa dzięki zhumifikowanej materii organicznej w przypowierzchniowej warstwie gleby. Materia organiczna jest w różnym stopniu związana z mineralnymi składnikami gleby. E -poziom wymywania (eluwialny) - (pod O, A), mniej materii organicznej niż w A, a półtoratlenków i materii ilastej mniej niż w poziomach niższych. Barwa jaśniejsza, więcej kwarcu i krzemionki. B -poziom wzbogacania - (pomiędzy A lub E,a C, G lub R), nagromadzenie półtoratlenków i mat. Organicznej oraz frakcji ilastej [wynik wymywania lub rozkładu minerałów pierwotnych i tworzenia się wtórnych minerałów ilastych]. Może wykazywać wtórne nagromadzenie węglanów wapnia, magnezu, gipsów i innych soli. C -poziom skały macierzystej - materiał mineralny, nieskonsolidowany, nie wykazujący cech innych poziomów. G -poziom glejowy - poziom mineralny wykazujący cechy silnej lub całkowitej redukcji w warunkach beztlenowych, barwa stalowoszara. P -poziom bagienny gleby organicznej. D -podłoże mineralne gleb organicznych - podłoże mineralne - nielite. M -poziom murszowy gleby organicznej R -podłoże skalne - skała lita, masywna. OZNACZENIA DO OKREŚLANIA CECH I WŁAŚCIWOŚCI POZIOMÓW: br wzbogacenie in situ, akumulacja nieiluwialna typowa dla gleb brunatnych. ca akumulacja węglanu wapnia. cu akumulacja półtoratlenków i węglanów w postaci konkrecji lub pieprzy. es eluwialne wymycie żelaza i glinu (E - w glebach bielicowych) et eluwialne wymycie frakcji ilastej (E - w glebach płowych) fe iluwialna akumulacja żelaza (B - w bielicach) g cechy glejowe. h zhumifikowana, dobrze rozłożona substancja organiczna (Ah, Bh ) t iluwialna akumulacja frakcji ilastej w glebach mineralnych (Bt ) p poziom spulchniony d poziom darniowy Erozja wodna Skład granulometryczny Przejście poziomów Stan uwilgotnienia Wytrącenia żelaziste 1. zmyw słaby umiarkow. 2. zmyw intensywny 3. zmyw silny 4. erozja liniowa Położenie odkrywki 1. grzbietowe 2. płaskie o dobrym odpływie 3. płaskie o słabym odpływie 4. słaby stok 5. średni stok 6. silny stok 7. rynna przepływowa 8. zagłębienie bezodpływowe Wystawa E - wschodnia S - południowa W - zachodnia N - północna sk skała lita sz utwór szkieletowy ż żwir piaszczysty żg żwir gliniasty pl piasek luźny ps piasek słabo gliniasty pg piasek gliniasty pyz pył zwykły pyg pył gliniasty pyi pył ilasty gp glina piaszczysta gl glina lekka gpi glina piaszczysto-ilasta gz glina zwykła gi glina ilasta gpyi glina pylasto-ilasta ip ił piaszczysty ipy ił pylasty iż ił zwykły ic ił ciężki Skały organogeniczne T torf M mursz 1. ostre (do 2 cm) 2. wyraźne (2-5) 3. stopniowe (5-10) 4. niewyraźne 5. zaciekowe 6. klinowe Barwa 1. popielata 2. szaropopielata 3. jasno szara 4. szara 5. ciemno szara 6. czarna 7. jasno żółta 8. żółta 9. ciemno żółta 10. brunatna 11. rdzawo-brunatna, intensywnie brunatna 12. rdzawa 13. zielona 14. szaro zielona 15. niebieska 16. szaro niebieska 17. ciemno niebieska 1. suchy 2. świeży 3. wilgotny 4. mokry Zgruźlenie 1. brak 2. słabe 3. ziarniste 4. gruzełkowate 5. pryzmatyczne 6. orzeszkowe 7. słupkowe 8. płytkowe 9. bryłowate Oglejenie 1. plamiste 2. zaciekowe 3. marmurkowate 4. strefowe 5. całkowite 1. pseudogrzybnie 2. pasemka 3. smugi poziome 4. otoczki 5. smugi pionowe 6. plamy 7. pieprze 8. groszki 9. orzeszki 10. rudawce 11. rurki Kompleksy rolniczej przydatności 1. pszenny b. dobry 2. pszenny dobry 3. pszenny wadliwy 4. żytni b. dobry 5. żytni (żytnio-ziemniaczany) dobry 6. żytni (żytnio-ziemniaczany) słaby 7. żytni najsłabszy (żytnio-łubinowy) 8. zbożowo-pastewny mocny 9. zbożowo-pastewny słaby 10. owsiano-ziemniaczany górski 11. owsiany górski 12. gleba orna pod użytki zielone Rzeźba terenu 1. płaska 2. niskofalista 3. niskofalista pagórkowata 4. falista 5. falista pagórkowata 6. wysokofalista 7. wysokofalista pagórkowata 8. wzgórzowa 9. góry niskie 10. góry średnie 11. góry wysokie Kategorie stosunków wodno powietrznych 1. właściwe 1a okresowo za wilgotne 2. okresowo podmokłe 3. stale podmokłe 4. okresowo za suche 5. stale za suche Stopień kultury 1. słaby 2. średni 3. dobry 4. bardzo dobry 4

5 Raptularz - Opis odkrywki glebowej Obiekt wsp. geogr. o N o E Nr odkr.: Data Wysokość npm Położenie odkrywki Wystawa Rzeźba terenu Erozja Użytek Typ,rodzaj,gatunek Poziomy lub warstwy gleby Lp. Cechy gleby 1. Miąższość [cm] 2. Przejście poziomów 3. Skład granulometr. 4. Barwa 5. Stan uwilgotnienia 6. Zgruźlenie 7. Oglejenie 8. Wytrącenia Fe 9. ph 10 CaCO 3 Uwagi:... Imię i nazwisko redaktora Obiekt wsp. geogr. o N o E Nr odkr.: Data Wysokość npm Położenie odkrywki Wystawa Rzeźba terenu Erozja Użytek Typ,rodzaj,gatunek Poziomy lub warstwy gleby Lp. Cechy gleby 1. Miąższość [cm] 2. Przejście poziomów 3. Skład granulometr. 4. Barwa 5. Stan uwilgotnienia 6. Zgruźlenie 7. Oglejenie 8. Wytrącenia Fe 9. ph 10 CaCO 3 Uwagi:... Imię i nazwisko redaktora 5

6 Raptularz - Opis odkrywki glebowej Obiekt wsp. geogr. o N o E Nr odkr.: Data Wysokość npm Położenie odkrywki Wystawa Rzeźba terenu Erozja Użytek Typ,rodzaj,gatunek Poziomy lub warstwy gleby Lp. Cechy gleby 1. Miąższość [cm] 2. Przejście poziomów 3. Skład granulometr. 4. Barwa 5. Stan uwilgotnienia 6. Zgruźlenie 7. Oglejenie 8. Wytrącenia Fe 9. ph 10 CaCO 3 Uwagi:... Imię i nazwisko redaktora Obiekt wsp. geogr. o N o E Nr odkr.: Data Wysokość npm Położenie odkrywki Wystawa Rzeźba terenu Erozja Użytek Typ,rodzaj,gatunek Poziomy lub warstwy gleby Lp. Cechy gleby 1. Miąższość [cm] 2. Przejście poziomów 3. Skład granulometr. 4. Barwa 5. Stan uwilgotnienia 6. Zgruźlenie 7. Oglejenie 8. Wytrącenia Fe 9. ph 10 CaCO 3 Uwagi:... Imię i nazwisko redaktora 6

7 Systematyka Gleb Polski Dział i rząd Typ Podtyp I. GLEBY LITOGENICZNE IA1. Gleby inicjalne skaliste (litosole) AC-C a) erozyjne b) poligonalne (strukturowe) IA. Gleby mineralne bezwęglanowe słabo wykształcone IA2. Gleby inicjalne luźne (regosole) (A)/C-C a) erozyjne b) eoliczne IA3. Gleby inicjalne ilaste (pelosole) AC-C a) erozyjne b) deluwialne IA4. Gleby bezwęglanowe słabo a) właściwe O-AC-C wykształcone ze skał masywnych (rankery) b) brunatne O-AC-Bbr-C AC-C c) bielicowane O-AE-B/C-C IA5. Gleby słabo wykształcone ze skał a) właściwe A/C-C luźnych (arenosole) A-C IB. Gleby wapniowcowe o różnym stopniu rozwoju II. GLEBY AUTOGENICZNE IIA. Gleby czarnoziemne IIB. Gleby brunatnoziemne IB1. Rędziny ACca-Cca-Rca a) inicjalne ACca-Cca b) właściwe ACca-Cca c) czarnoziemne A-Cca d) brunatne A-Bbr-Cca e) próchniczne górskie O-A-Cca f) butwinowe górskie O-ACca-Cca IB2. Pararędziny a) inicjalne AC-Cca b) właściwe ACca-Cca c) brunatne A-BbrCca-Cca II A 1. Czarnoziemy a) niezdegradowane A-AC-C-Cca b) zdegradowane A-ABbr-Bbr-Cca IIB1. Gleby brunatne właściwe IIB2. Gleby brunatne kwaśne IIB3. Gleby płowe O-A-Bbr-Cca Ap-Bbr-Cca O-A-Bbr-C O-A-Eet-Bt-C Ap-Eet-Bt-C lub Cca IIC. Gleby bielicoziemne IICl. Gleby rdzawe O-ABv-Bv-C ApBv-Bv-C III. GLEBY SEMIHYDROGENICZNE IIC2. Gleby bielicowe O-A-Ees-Bhfe-C IIC3. Bielice O-Ees-Bh-Bfe-C IIIA1. Gleby glejobielicowe a) typowe O-A lub Ap-Bbr-Cca b) szarobrunatne Ap-ABbr-Bbr-Cca c) brunatne oglejone Ap-Bbrg-Gca d) brunatne wyługowane Ap-Bbr(t,fe)-Bbr-C- Cca a) typowe Ap-Bbr-C b) bielicowane O-A-AE-Bfe,h,t-Bbr-C c) oglejone Ap-Bbr-Cg a) typowe Ap-Eet-Bt-C b) zbrunatniałe Ap-Bbr-Eet-Bt-C c) bielicowane Ap-Eetef-Bt,fe-Bt-C d) opadowo-glejowe Ap-Eet,g-Btg-Cg e) gruntowo-glejowe Ap-Eet-Btgg-Cgg f) z poziomem agric Ap-E/agric/Eet-Bt-C g) zaciekowe (glossic) Ap-Eet-E/B-Bt-C a) właściwe ApBv-Bv-C b) brunatno-rdzawe O-ABbrBv-Bv-C c) bielicowo-rdzawe O-AEes-BfeBv-C a) właściwe nie ma podziału na podtypy, lecz na odmiany morfologiczne a) właściwe Ol-Of-Oh-AhEes-Ees-Bhfeoxgg-G b) murszaste c) torfiaste IIIA. Gleby glejo-bielicoziemne IIIA2. Glejobielice Ol-Of-Oh-Ees-Bh-Bfegg-G a) właściwe IIIB. Czarne ziemie IIIB1. Czarne ziemie a) glejowe O-Aa-G lub Ap-Aa-G b) właściwe Ap-Aa-Cca-G c) zbrunatniałe Ap-Aa-AB-Bbr-Cca d) wyługowane Ap-Aa-AC-G e) zdegradowane (szare) Aa-Bbr-C f) murszaste Ae-Cca-G IIIC. Gleby zabagniane IIIC1. Gleby opadowo-glejowe a) właściwe A-Gg (pseudoglejowe) A-Gg-Bg-Cg-C b) stagno-glejowe A-Ag-Gg IIIC2. Gleby gruntowo-glejowe A-G a) właściwe A-G b) torfiasto-glejowe Ae-Agg-G c) torfowo-glejowe OP-Ae-Agg-G d) mułowo-glejowe Am+Ae-Agg-G IV. GLEBY HYDROGENICZNE IVA1. Gleby mułowe a) właściwe POm-Om-n-Om-D b) torfowo-mułowe POtm-Otm-D IV A. Gleby bagienne PO-O-D c) gytiowe POgy-Ogy-D IVA2. Gleby torfowe a) torfowisk niskich POtni-Otni b) torfowisk przejściowych POtpr-Otpr c) torfowisk wysokich POtwy-Otwy IVB. Gleby pobagienne IVB1. Gleby murszowe M-O-D a) torfowo-murszowe Mt-Ot-D b) mułowo-murszowe Mm-Om-D c) gytiowo-murszowe Mgy-Ogy-D d) namurszowe AO-Mt-Ot-D IVB2. Gleby murszowate AOM-A-C lub AOM-D a) mineralno-murszowe AOM-D b) właściwe AM-AC-C c) murszaste A(M)-AC-C 7

8 V. GLEBY NAPŁYWOWE VA. Gleby aluwialne VA1. Mady rzeczne A-C a) właściwe A-AC-C b) próchniczne A-AC-C c) brunatne A-Bbr-C VA2. Mady morskie VB. Gleby deluwialne VB1. Gleby deluwialne a) właściwe A-C-IIC b) próchniczne A-C-G c) brunatne A-Bbr-C-IIC VI. GLEBY SŁONE VIA1. Sołonczaki a) powierzchniowe Asa-Aasa-Bcnsa/g/-Csa,gg b) wewnętrzne VIA. Gleby słono-sodowe VIA2. Gleby sołonczakowate VIA3. Sołońce a) typowe b) sołonczakowate VII. GLEBY ANTROPOGENICZNE* VIIA1. Hortisole (gleby ogrodowe) VIIA. Gleby kulturoziemne VIIA2. Rigosole (gleby regulówkowe) VIIB. Gleby industrio- VIIB1. Gleby antropogeniczne o i urbanoziemne niewykształconym profilu VIIB2. Gleby antropogeniczne próchniczne VIIB3. Pararędziny antropogeniczne VIIB4. Gleby słone antropogeniczne Typ gleby - Soil type Rząd 1. Gleby inicjalne. Systematyka Gleb Polski (Systematyka gleb Polski Roczniki Gleboznawcze 62, 3: 5-142) Podtyp gleby - Soil sub-type 1.1. Gleby inicjalne skaliste Litosole Rędziny inicjalne skaliste 1.2. Gleby inicjalne rumoszowe 1.3. Gleby inicjalne erozyjne Gleby inicjalne akumulacyjne - Rząd. 2. Gleby słabo ukształtowane Gleby inicjalne rumoszowe bezwęglanowe Rędziny rumoszowe 2.1. Rankery Rankery typowe Rankery butwinowe Rankery z cechami bielicowania Rankery z cechami brunatnienia 2.2. Rędziny właściwe Rędziny właściwe typowe Rędziny właściwe butwinowe Pararędziny typowe 2.3. Pararędziny Pararędziny z cechami brunatnienia 2.4. Arenosole Mady właściwe Gleby słabo ukształtowane erozyjne - Rząd 3. Gleby brunatnoziemne 3.1. Gleby brunatne eutroficzne Gleby brunatne eutroficzne typowe Gleby brunatne eutroficzne próchniczne Gleby brunatne eutroficzne wyługowane Gleby brunatne eutroficzne opadowo-glejowe Gleby brunatne eutroficzne gruntowo-glejowe Gleby brunatne eutroficzne z cechami vertic 3.2. Gleby brunatne dystroficzne Gleby brunatne dystroficzne typowe Gleby brunatne dystroficzne próchniczne Gleby brunatne dystroficzne z cechami bielicowania Gleby brunatne dystroficzne opadowo-glejowe Gleby brunatne dystroficzne gruntowo-glejowe Gleby brunatne dystroficzne z cechami vertic 3.3. Mady brunatne Mady brunatne typowe Mady brunatne oglejone 3.4. Rędziny brunatne Rędziny brunatne typowe Rędziny czerwonoziemne Rząd 4. Gleby rdzawoziemne 4.1. Gleby rdzawe Gleby rdzawe typowe Gleby rdzawe z cechami bielicowania Gleby rdzawe gruntowo-glejowe 4.2. Gleby ochrowe Gleby ochrowe typowe 8

9 Rząd 5. Gleby płowoziemne 5.1. Gleby płowe Gleby płowe typowe Gleby płowe spiaszczone Gleby płowe spiaszczone oglejone Gleby płowe opadowo-glejowe Gleby płowe gruntowo-glejowe Gleby płowe z poziomem agric Gleby płowe próchniczne Gleby płowe piaszczyste Gleby płowe z cechami brunatnienia Gleby płowe z cechami bielicowania Gleby płowe z cechami glossic Gleby płowe z cechami vertic 5.2. Gleby płowe zaciekowe Gleby płowe zaciekowe typowe Gleby płowe zaciekowa spiaszczone Gleby płowe zaciekowa opadowo-glejowa Gleby płowe zaciekowa gruntowo-glejowa Gleby płowe zaciekowa z poziomem agric Gleby płowe zaciekowa próchniczne Gleby płowe zaciekowa z cechami brunatnienia Gleby płowe zaciekowa z cechami bielicowania Gleby płowe zaciekowa z cachami vertic Gleby płowe podmokłe typowe 5.3. Gleby płowe podmokłe Gleby płowe podmokłe próchniczne Rząd 6. Gleby bielicoziemne Gleby bielicowe Gleby bielicowe typowe Gleby bielicowe orsztynowe Gleby glejobielicowe typowe Gleby glejobielicowe orsztynowe Gleby glejobielicowe murszaste Gleby glejobielicowe torfiaste 6.2. Bielice Bielice typowe Bielice orsztynowe Stagnobielice Glejobielice typowe Glejobielice orsztynowe Rząd 7. Gleby czarnoziemne 7.1. Czarnoziemy Czarnoziemy typowe Czarnoziemy kumulacyjne Czarnoziemy z poziomem cambic Czarnoziemy z poziomem argic Czarnoziemy z cechami opadowo-glejowymi 7.2. Czarne ziemie Czarne ziemie typowe Czarne ziemie kumulacyjne Czarne ziemie z poziomem cambic Czarne ziemie z poziomem argic Czarne ziemie z poziomem calcic Czarne ziemie wyługowane Czarne ziemie glejowe Czarne ziemie murszate Rędziny czarnoziemne typowe 7.3. Rędziny czarnoziemne Rędziny czarnoziemne z cechami brunatnienia Redziny czarnoziemne opadowo-glejowe Mady czarnoziemne typowe 7.4. Mady czarnoziemne Mady czarnoziemne z cechami brunatnienia Gleby deluwialne czarnoziemne typowe 7.5. Gleby deluwialne czarnoziemne Gleby deluwialne czarnoziemne kumulacyjne 7.6. Gleby murszaste Gleby murszaste typowe Gleby żelazisto-murszaste Gleby murszowate 8. Gleby glejoziemne 8.1. Gleby glejowe Gleby glejowe typowe Gleby torfiasto-glejowe Gleby torfowo-glejowe Gleby mułowo-glejowe Gleby murszowo-glejowe 9. Vertisole 9.1. Vertisole dystroficzne 9.2. Vertisole eutroficzne 9.3. Vertisole próchniczne 10. Gleby organiczne Gleby torfowe fibrowe typowe Gleby torfowe fibrowe Gleby torfowe hemowo-fibrowe Gleby torfowe limnowo-fibrowe 9

10 Gleby torfowe hemowe typowe Gleby torfowe saprowo-hemowe Gleby torfowe fibrowo-hemowe Gleby torfowe hemowe Gleby torfowe limnowo-hemowe Gleby torfowe hemowe zamulone Gleby torfowe hemowe płytkie Gleby torfowe saprowe Gleby organiczne ściółkowe Gleby organiczne limnowe Gleby torfowe saprowe typowe Gleby torfowe fibrowo-saprowe Gleby torfowe hemowo-saprowe Gleby torfowe limnowo-saprowe Gleby torfowe saprowe zamulone Gleby torfowe saprowe płytkie Gleby organiczne ściółkowe typowe Gleby organiczne ściółkowe płytkie na skałach litych Gleby organiczne limnowe typowe Gleby organiczne hemowo-limnowe Gleby organicznewęglanowo-limnowe Gleby organiczne fibrowo-murszowe Gleby organiczne hemowo-murszowe Gleby murszowe Gleby organiczne saprowo-murszowe Gleby organiczne limnowo-murszowe 11. Gleby antropogeniczne Gleby kulturoziemne Plaggosole Hortisole Anthrosole Rigosole Gleby industrioziemne Gleby industrioziemne inicjalne Gleby industrioziemne próchniczne Gleby industrioziemne przekształcone chemicznie Gleby urbiziemne Gleby urbiziemne inicjalne Gleby urbiziemne próchniczne Gleby urbiziemne przekształcone chemicznie Ekranosole Gleby słone i zasolone 10

11 Przewodnik ćwiczeń terenowych z Gleboznawstwa Boszkowo 2014 Budowa geologiczna. Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski. Arkusz Święciechowa (M-33-9-B), Jodłowski J., 1996, PIG, 1:

12 Przewodnik ćwiczeń terenowych z Gleboznawstwa Boszkowo 2014 Topografia terenu. Mapa topograficzna 1:10.000, arkusz Górsko i Włoszakowice