b e z z d r o w i u O ta j e m n i c Środowisko a gospodarka hormonalna u kobiet część 1 i 2 redaktor naukowy Maria Kapiszewska

Transkrypt

1 z d r o w i u b e z O ta j e m n i c Środowisko a gospodarka hormonalna u kobiet część 1 i 2 redaktor naukowy

2 Środowisko a gospodarka hormonalna u kobiet Environment and hormone (im)balance in women część 1 Przyczyny zmienności w stężeniach hormonów płciowych Reasons for variation in the concentration of sex hormones część 2 Zaburzenia w metabolizmie estrogenów i ich konsekwencje Dysfunctions in estrogens metabolism and their consequences

3 Środowisko a gospodarka hormonalna u kobiet Environment and hormone (im)balance in women część 1 Przyczyny zmienności w stężeniach hormonów płciowych Reasons for variation in the concentration of sex hormones część 2 Zaburzenia w metabolizmie estrogenów i ich konsekwencje Dysfunctions in estrogens metabolism and their consequences Kraków 2011 redaktor naukowy

4 Rada Wydawnicza Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego: Klemens Budzowski,, Zbigniew Maciąg, Jacek M. Majchrowski Recenzje: prof. dr hab. Maria Słomczyńska, prof. dr hab. Andrzej Klein Redaktor serii: Korekta: Zespół Okładka: Joanna Sroka Copyright by Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Kraków 2011 ISBN Żadna część tej publikacji nie może być powielana ani magazynowana w sposób umożliwiający ponowne wykorzystanie, ani też rozpowszechniana w jakiejkolwiek formie za pomocą środków elektronicznych, mechanicznych, kopiujących, nagrywających i innych, bez uprzedniej pisemnej zgody właściciela praw autorskich Na zlecenie: Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Wydawca: Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne sp. z o.o. Oficyna Wydawnicza AFM Kraków 2011 Sprzedaż prowadzi: Księgarnia u Frycza Kampus Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego ul. Gustawa Herlinga-Grudzińskiego Kraków tel./faks: (12) ksiegarnia@kte.pl DTP: Joanna Sroka Druk i oprawa: Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne sp. z o. o. Monografia powstała w ramach grantu MNiSW Nr N N

5 Spis treści Spis treści/contents Część 1/Part 1 Przyczyny zmienności w stężeniach hormonów płciowych Reasons for variation in the concentration of sex hormones Przedmowa do części 1/Preface part Wykaz skrótów/list of abbreviations...23 Grażyna Jasieńska Ekologiczne i ewolucyjne przyczyny zmienności w stężeniach hormonów płciowych Ecological and evolutionary determinants of variation in the levels of sex hormones Marek Mędraś, Eliza Kubicka, Paweł Jóźków Wysiłek fizyczny a hormony płciowe u kobiet Physical activity and sex hormones in women...41 Barbara Józefik Anoreksja i bulimia psychiczna: uwarunkowania i rozpowszechnienie Anorexia and bulimia nervosa: factors and prevalence...49 Leszek Pawłowski Zaburzenia hormonalne u kobiet w anoreksji Hormonal disorders in women suffering from anorexia...63 Bogusław Pawłowski Atrakcyjność i preferencje kobiet w zależności od fazy cyklu menstruacyjnego Attractiveness and women's preferences in dependence of the phase of menstrual cycle...79 Anna Ziomkiewicz-Wichary Stres psychospołeczny jako czynnik kształtujący zmienność w stężeniach steroidowych hormonów cyklu menstruacyjnego Psychosocial stress as a factor affecting variation in steroid hormone levels during the menstrual cycle

6 Spis treści Ilona Nenko, Grażyna Jasieńska Koszty reprodukcji a stan zdrowia i długość życia kobiet Costs of reproduction in relation to health status and life expectancy in women Anna Merklinger-Gruchała, Grażyna Jasieńska Żywienie a stężenia hormonów płciowych (estrogenów i progesteronu) u kobiet w wieku rozrodczym: implikacje dla ryzyka raka piersi Nutrition impact on the concentrations of sex hormones (estrogens and progesterone) in women of reproductive age: implications for breast cancer risk Część 2/Part 2 Zaburzenia w metabolizmie estrogenów i ich konsekwencje Dysfunctions in estrogens metabolism and their consequences Przedmowa do części 2/Preface part Wykaz skrótów/list of abbreviations Małgorzata Kalemba-Drożdż, Udział polimorfizmu genetycznego w biosyntezie estrogenów. Ryzyko nowotworów hormonozależnych Genetic polymorphism in biosynthesis of estrogens. The risk of hormone-dependent neoplasms Małgorzata Kalemba-Drożdż, Stanisław Matusik, Tomasz Milewicz, Udział metabolitów pośrednich w metabolizmie estrogenów w uszkodzeniach oksydacyjnych DNA kobiet w ciąży analizowany metodą ścieżek Intermediate metabolites of estrogen metabolism in oxidative DNA damage in pregnant women studied by paths Jerzy Jaśkiewicz, Jagoda Drąg, Dorota Lizak Heterogenność puli kwasów tłuszczowych w organizmie człowieka ze szczególnym uwzględnieniem metabolizmu tych związków w okresie ciąży Heterogeneity of fatty acids in human body with particular emphasis on metabolism of these compounds in pregnancy

7 Spis treści Ewa L. Gregoraszczuk Ksenoestrogeny środowiskowe a zaburzenia płodności i inne skutki zdrowotne Environmental xenoestrogens vs. impaired fertility and other health effects Anna Merklinger-Gruchała, Oddziaływanie zanieczyszczeń powietrza na kondycję płodu The impact of air pollution on the condition of the fetus Rozmowa receptorów ER AhR i epigenetyczna pamięć. Mechanizm adaptacyjny czy wzrost toksyczności środowiskowych zanieczyszczeń? ER AhR receptor cross-talk and epigenetic memory. Adaptive mechanism vs. the increase in toxicity of environmental pollutants Kazimierz Karolewski Profilaktyka i leczenie najczęstszych hormonozależnych nowotworów złośliwych u kobiet Prevention and treatment of hormone-dependent cancers common in women Noty o autorach/about the authors