Przebieg kontroli WIOŚ w firmie obowiązki inspektora i przedsiębiorcy

Transkrypt

1

2 Inspektorzy z Wojewódzkich Inspektoratów Ochrony Środowiska mogą przeprowadzić w siedzibie przedsiębiorcy kontrolę planową lub interwencyjną. W przypadku planowanej kontroli (podstawowej lub kolejnej) przedsiębiorca musi dostać zawiadomienie o jej terminie i zakresie. Kontrola interwencyjna natomiast przeprowadzana jest na wniosek mieszkańców lub innych organów, zdaniem których działalność danej firmy jest uciążliwa dla środowiska wówczas inspektorzy zjawiają się bez zapowiedz. Niezależnie od typu kontroli każda ze stron zarówno inspektor jak i przedsiębiorca musi wywiązać się z narzuconych prawem obowiązków. W e-booku m.in.: Obowiązki inspektora Zakres kontroli Utrudnianie i udaremnianie kontroli Autorzy: Dorota Rosłoń specjalista z zakresu ochrony środowiska, wieloletni redaktor merytoryczny publikacji o tej tematyce Katarzyna Czajkowska-Matosiuk doktorantka w Katedrze Prawa Administracyjnego WPiA, specjalista z zakresu prawa administracyjnego i ochrony środowiska

3 Obowiązki inspektora Zanim inspektor przystąpi do kontroli w przedsiębiorstwie musi pokazać legitymację służbową i upoważnienie do kontroli, a także ewentualnie przedstawić cały zespół kontroli (np. rzeczoznawców, biegłych i innych ekspertów). Na upoważnieniu podpisuje się szef firmy i przystawia pieczątkę. Inspektor zaś wpisuje się do książki kontroli. UWAGA! Przedsiębiorca nie może utrudniać wejścia do kontrolowanego obiektu i przeprowadzenia kontroli. Jeśli to zrobi, inspektor ma prawo skorzystać z pomocy policji i będzie to odnotowane w protokole. Przedsiębiorca powinien umożliwić inspektorowi dokonanie kontroli oraz dostać informacje o jej zakresie i przewidywanym czasie trwania. Szef przedsiębiorstwa z inspektorem ustalają, którzy pracownicy przedsiębiorstwa będą niezbędni przy kontroli, zbieraniu potrzebnych dokumentów, przeprowadzaniu pomiarów, oględzin i udzielaniu wyjaśnień. Wizyta IOŚ nie powinna bowiem zakłócać funkcjonowania przedsiębiorstwa. Zakres kontroli Podczas kontroli w przedsiębiorstwie inspektor sprawdzi dane identyfikacyjne przedsiębiorstwa i charakterystykę prowadzonej działalności, a więc zwróci przede wszystkim uwagę na: NIP, REGON, PKD, EKD; lokalizację jednostki, powierzchnie terenu, akt jego własności lub umowę dzierżawy, odpis aktualny z KRS; rodzaj prowadzonej działalności (opis technologii rodzaj i wielkość produkcji, daty uruchomienia, daty większych modernizacji i zmian technologicznych, zużycie surowców);

4 zatrudnienie, liczbę godzin pracy zakładu w ciągu doby, ilość dni pracy w ciągu roku; legalność działalności według przepisów Prawa budowlanego: wypis z planu zagospodarowania przestrzennego, posiadane decyzje z zakresu prawa budowlanego (decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, pozwolenie na budowę, pozwolenia na użytkowanie, zmiana sposobu użytkowania) oraz decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach (o ile były takie wymagane). Dalsze czynności są uzależnione od rodzaju prowadzonej działalności. Jeśli przedsiębiorstwo powinno spełniać wymogi: 1) ochrony powietrza to inspektor będzie chciał spojrzeć na dokumenty dotyczące: źródła emisji: zorganizowana (technologia, kotłownia moc pieca, rodzaj czynnika grzewczego) i niezorganizowana (w tym posiadane środki transportu), agregaty prądotwórcze (rodzaj paliwa), przetaczanie paliw na stacji paliw; stanu formalnoprawnego: pozwolenie na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, pozwolenie zintegrowane, zgłoszenie instalacji do właściwego organu; pomiarów emisji, zainstalowania na emitorach króćców i stanowisk pomiarowych, 2) gospodarki wodnej, wówczas zainteresują inspektora: źródła zaopatrzenia w wodę: własne ujęcie, wodociąg miejski (umowa z właścicielem sieci); charakterystyka własnego ujęcia wody: głębokość, rok budowy, stan formalno-prawny, realizacja obowiązków nałożonych w pozwoleniu wodnoprawnym albo zintegrowanym, stan techniczny i eksploatacja ujęcia; stacja uzdatniania wody, badania wody (fizykochemiczne i bakteriologiczne); ilość pobieranej wody w poszczególnych latach (czy jest prowadzony rejestr ilości pobieranej wody); wyposażenie w urządzenia pomiarowe. 3) gospodarki ściekowej inspektor sprawdzi: źródła powstawania ścieków, rodzaje ścieków (bytowe, przemysłowe, deszczowe, inne);

5 plan sytuacyjny z układem sieci kanalizacyjnych i sposobu odprowadzania ścieków, rodzaj kanalizacji znajdującej się na terenie zakładu; ilość ścieków (sposób pomiaru); technologia oczyszczania ścieków; charakterystyka, stan techniczny i eksploatacja urządzeń do oczyszczania ścieków; automonitoring jakości ścieków, badania wykonane przez WIOŚ i inne laboratoria; stan formalnoprawny (umowa z właścicielem sieci kanalizacyjnej, pozwolenie wodnoprawne na wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi oraz ew. do urządzeń kanalizacyjnych, pozwolenie zintegrowane); zabezpieczenie na wypadek awarii urządzeń do oczyszczania ścieków; odbiornik ścieków, wpływ odprowadzanych ścieków na odbiornik, partycypacja w kosztach jego konserwacji i utrzymania; odpady powstające w wyniku eksploatacji oczyszczalni (skratki, piasek, tłuszcze i osady), miejsca ich magazynowania i gospodarowanie nimi, badania komunalnych osadów ściekowych. 4) gospodarki odpadami inspektor może poprosić o dokumenty potwierdzające: źródła powstających odpadów, ewidencję odpadów (karty ewidencji odpadów, karty przekazania odpadów); sposób magazynowania odpadów na terenie jednostki i sposób postępowania z nimi; stan formalnoprawny: w zakresie wytwarzania odpadów, zezwolenie na zbieranie, transport, przetwarzanie (odzysk i unieszkodliwienie) odpadów, pozwolenie zintegrowane; kopię zbiorczego zestawienia danych o odpadach za poprzedni rok 5) ochrony przed hałasem wtedy inspektor sprawdzi następujące dokumenty: źródła powstawania hałasu; otoczenie zakładu ze szczególnym uwzględnieniem terenów chronionych; stan formalnoprawny (pozwolenie na emitowanie hałasu do środowiska, decyzje o dopuszczalnym poziomie hałasu, pozwolenie zintegrowane); pomiary poziomu hałasu.

6 6) W zakresie opakowań i odpadów opakowaniowych inspektora zainteresują: czy podpisano umowę z organizacją odzysku; czy złożono sprawozdanie roczne do marszałka województwa; czy zaprowadzono ewidencję masy i ilości opakowań wprowadzanych na rynek w sposób umożliwiający ustalenie uzyskanych poziomów odzysku i recyklingu oraz obliczenie opłaty produktowej; czy naliczono i uiszczono opłatę produktową. UWAGA! W trakcie kontroli informacje niejawne udostępnia się tylko inspektorom, którzy posiadają tzw. imienne poświadczenie bezpieczeństwa umożliwiające dostęp do informacji niejawnych określonych odpowiednią klauzulą tajności. Ponadto w trakcie przeprowadzanej kontroli inspektorzy mogą także żądać pisemnych lub ustnych informacji (np. odnośnie do wyników pomiarów emisji, ilości pobieranej wody czy odprowadzanych ścieków) oraz wzywać i przesłuchiwać szefa i pracowników przedsiębiorstwa. Inspektor powinien uprzedzić o odpowiedzialności karnej za składanie nieprawdziwych zeznań lub zatajanie prawdy oraz o możliwości odmowy składania zeznań, jeśli pozwalają na to przepisy (art. 82 i 83 ustawy z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego). Nieuzasadniona odmowa ich składania może spowodować sankcje administracyjne (art i 3 k.p.a.). UWAGA! Jeśli podczas kontroli inspektor zauważy naruszenie przepisów prawa pracy powinien powiadomić inne organy Państwową Inspekcję Pracy. W niektórych przypadkach inspektor IOŚ może skierować wystąpienie o kontrolę do m.in. sanepidu, Państwowej Inspekcji Handlowej, a nawet nadzoru budowlanego. W uzasadnionych przypadkach kontrola połączona jest z pobraniem próbek lub wykonaniem pomiarów (np. aby sprawdzić, czy zanieczyszczenie wody jest w takim zakresie, na jaki wskazują dokumenty).

7 Wyniki pomiarów i pobierania próbek są dowodami w postępowaniu administracyjnym, dlatego rzetelność wykonania tych czynności nie powinna budzić wątpliwośc. Jako podmiot kontrolowany ma on prawo żądać świadectw legalizacji albo uwierzytelnienia urządzeń pomiarowych, a także informacji o metodzie zabezpieczenia pobieranych próbek. Próbek nie otrzymuje, ale może w tym samym czasie i miejscu pobrać własne próbki. Jeżeli pobranie próbek, przeprowadzenie niezbędnych badań lub wykonanie innych czynności kontrolnych wymaga specjalistycznej wiedzy lub umiejętności, inspektor może upoważnić do udziału w kontroli osobę niebędącą inspektorem, posiadającą taką wiedzę lub takie umiejętności. UWAGA! Koszty pobierania próbek oraz wykonywania pomiarów i analiz, na podstawie których stwierdzono naruszenie wymagań ochrony środowiska, poniesie nasza firma, jeśli jej działalność jest źródłem naruszania tych wymagań. Wysokość kosztów ustala w drodze decyzji organ IOŚ (art. 18 ustawy o UOŚ). Wyniki pomiarów odnotowuje się w protokole stanowiącym załącznik do zasadniczego protokołu. Utrudnianie kontroli konsekwencje i kary Udaremnianie lub utrudnianie inspektorom prowadzenia czynności kontrolnych uważa się za przestępstwo i można za to dostać karę. Zgodnie z art Kodeksu karnego kto osobie uprawnionej do przeprowadzania kontroli w zakresie ochrony środowiska lub osobie przybranej jej do pomocy udaremnia lub utrudnia wykonanie czynności służbowej, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

8 Powyższy przepis przewiduje karę za dwa rodzaje zachowań kontrolowanego przedsiębiorcy, tj. udaremnianie lub utrudnianie wykonania czynności służbowej osobie uprawnionej do przeprowadzania kontroli w zakresie ochrony środowiska. Udaremnianie Udaremnienie ma miejsce wtedy, gdy osoba kontrolowana całkowicie uniemożliwia przeprowadzenie kontroli, a więc np. zabroni wstępu do określonego pomieszczenia lub urządzenia czy dokonania niezbędnego nagrania filmowego lub dźwiękowego, lub nie wykona innego żądania kontrolującego, które zgodnie z przepisami o danej kontroli może on wysunąć wobec podmiotu kontrolowanego. Utrudnianie Przez utrudnianie należy rozumieć stworzenie inspektorom przeszkód, które utrudnią przeprowadzenie czynności kontrolnych. Może to być np.: stawianie biernego oporu co do rozpoczęcia lub dalszego przeprowadzenia kontroli, zakłócenie czynności kontrolnej ograniczającej osiągnięcie celi kontroli, uczynienie procesu kontroli bardziej skomplikowanym, wymagającym większego wysiłku i nakładu kontrolującego. Utrudnianiem nie będzie natomiast odmowa wykonania polecenia kontrolującego, do którego wydania nie jest on upoważniony lub gdy kontrolujący nie jest zobowiązany do wykonania określonej czynności. Kary grożą nie tylko za udaremnienie lub utrudnianie przeprowadzenia całej kontroli. Przedsiębiorca może ponieść konsekwencje nawet wtedy, gdyby uniemożliwił lub utrudnił wykonanie chociażby jednej czynności kontrolnej, np. pobrania próbek do badań.

9 Udaremnianie lub utrudnianie czynności nie musi doprowadzić do nieosiągnięcia celu kontroli lub jej zaniechania. Jest to więc przestępstwo formalne. Uważa się, że przedsiębiorca dopuszcza się tego już z chwilą podjęcia działań mających na celu utrudnienie lub udaremnienie czynności kontrolnej. Czynnościami służbowymi inspektora ochrony środowiska, za których udaremnianie lub utrudnianie grozi kara, będą: wstęp inspektora wraz z pracownikami pomocniczymi, rzeczoznawcami i z niezbędnym sprzętem, pobieranie próbek, przeprowadzanie niezbędnych badań lub wykonywanie innych czynności kontrolnych w celu ustalenia na terenie kontrolowanej nieruchomości, w obiekcie lub jego części, stanu środowiska oraz oceny tego stanu w świetle przepisów o ochronie środowiska, a także indywidualnie określonych w decyzjach administracyjnych warunków wykonywania działalności wpływającej na środowisko, żądanie wstrzymania ruchu instalacji lub urządzeń oraz powstrzymania się od wykonywania innych czynności w zakresie, w jakim jest to niezbędne do pobrania próbek oraz przeprowadzenia badań i pomiarów, ocena sposobu eksploatacji instalacji lub urządzeń, w tym środków transportu, ocena stosowanych technologii i rozwiązań technicznych, żądanie pisemnych lub ustnych informacji oraz wzywanie i przesłuchiwanie osób w zakresie niezbędnym do ustalenia stanu faktycznego, żądanie okazania dokumentów i udostępnienia wszelkich danych mających związek z problematyką kontroli, żądanie okazania dokumentów niezbędnych do wymierzenia mandatu lub kary grzywny, ocena sposobu wykonywania pomiarów emisji, ilości pobranej wody oraz odprowadzanych ścieków przez jednostkę prowadzącą pomiary, w tym

10 poprawności sposobu pobierania i analizy próbek (art. 9 ust. 2 ustawy z r. o Inspekcji Ochrony Środowiska, tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz. 686 ze zm.), poruszanie się uprawnionego inspektora po terenie nieruchomości, obiektu lub ich części oraz środków transportu, bez potrzeby uzyskiwania przepustki. Należy przy tym pamiętać, że inspektor nie podlega rewizji osobistej przewidzianej w regulaminie wewnętrznym kontrolowanej jednostki organizacyjnej; podlega on przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązującym w kontrolowanej jednostce organizacyjnej. W zależności od okoliczności możliwe jest warunkowe umorzenie postępowania karnego (art kk) oraz orzeczenie kary łagodniejszej (art kk), a także odstąpienie od wymierzenia kary i orzeczenie środka karnego. Takim środkiem karnym może być przepadek lub środek kompensacyjnego w postaci świadczenia pieniężnego (art. 43a kk) lub podania wyroku do publicznej wiadomości (art. 43b kk). Podstawa prawna: Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej z 2 lipca 2004 r. (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 584). Ustawa z 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz.U. z 2015 r. poz. 1688). Ustawa z 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. z 2012 r. poz. 21 ze zm.). Ustawa z 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz ze zm.). Ustawa z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz. 267 ze zm.). Ustawa z 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 395 z późn. zm.). Ustawa z 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. nr 88, poz. 553 ze zm.).

11 Redaktor: Anna Kolasa Menedżer produktu: Mariusz Miętusiewicz Kierownik grupy wydawniczej: Julita Lewandowska-Tomasiuk Korekta: Zespół Numer produktowy: 2BL0023 ISBN: Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z.o.o Warszawa, ul. Łotewska 9a Tel , faks , ochronasrodowiska@wip.pl NIP: Numer KRS: Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Sąd Gospodarczy XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy. Wysokość kapitału zakładowego: zł Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa 2016 Przebieg kontroli WIOŚ w firmie obowiązki inspektora wraz z przysługującymi Czytelnikom innymi elementami dostępnymi w subskrypcji (e-letter, strona www i inne) chronione są prawem autorskim. Przedruk materiałów opublikowanych w Przebieg kontroli WIOŚ w firmie obowiązki inspektora oraz w innych dostępnych elementach subskrypcji bez zgody wydawcy jest zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. 1BL001 Publikacja została przygotowana z zachowaniem najwyższej staranności i wykorzystaniem wysokich kwalifikacji, wiedzy i doświadczenia autorów oraz konsultantów. Zaproponowane w publikacji oraz w innych dostępnych elementach subskrypcji wskazówki, porady i interpretacje nie mają charakteru porady prawnej. Ich zastosowanie w konkretnym przypadku może wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji. Publikowane rozwiązania nie mogą być traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. W związku z powyższym redakcja nie może ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w publikacji Przebieg kontroli WIOŚ w firmie obowiązki inspektora lub w innych dostępnych elementach subskrypcji wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przykładów. Wydawca nie odpowiada za treść zamieszczonej reklamy; ma prawo odmówić zamieszczenia reklamy, jeżeli jej treść lub forma są sprzeczne z linią programową bądź charakterem publikacji oraz interesem Wydawnictwa Wiedza i Praktyka. Centrum Obsługi Klienta: Tel: BL0023