Program praktyki opiekuńczo - wychowawczej studenta matematyki (specjalność nauczycielska)

Transkrypt

1 Uniwersytet Szczeciński Instytut Matematyki Program praktyki opiekuńczo - wychowawczej matematyki (specjalność nauczycielska) 1. Zadania i cel praktyki. Organizacja Zasadniczym celem praktyki opiekuńczo - wychowawczej jest poznanie przez działalności wychowawczej i opiekuńczej szkół realizujących II, III i IV etap edukacyjny. Praktyka odbywa się we wszystkich typach szkół w kolejnych semestrach studiów. Praktyka stanowi formę kształcenia umożliwiającą studentom pogłębianie i weryfikację wiedzy oraz nabycie umiejętności pedagogicznych, nauczycielskich. Celem praktyki opiekuńczo-wychowawczej jest poznanie organizacji pracy placówki i jej uczestników, zdobycie wiedzy praktycznej i umiejętności planowania, prowadzenia i analizowania zajęć wychowawczych, zebrań z rodzicami, zajęć pozalekcyjnych. Praktyka ma na celu również pogłębienie i uzupełnienie przez wiedzy z zakresu pedagogiki nabytej podczas zajęć dydaktycznych i studiowania literatury. Praktyka ma umożliwić studentowi rozwój własnych zainteresowań pedagogicznych, jak również wpłynąć na kształtowanie się właściwych relacji interpersonalnych w zespole uczniowskim i nauczycielskim. Nadzór nad prawidłowym przebiegiem praktyk sprawuje powołany przez Dziekana Wydziału Matematyczno-Fizycznego Uniwersytetu Szczecińskiego pracownik uczelni organizator praktyk studenckich. Bilans czasu pracy : Etap edukacyjny Poziom szkoły Liczba godzin praktyki opiekuńczo - wychowawczej II szkoła podstawowa 30 III gimnazjum 15 IV szkoła ponadgimnazjalna 15 Termin praktyki opiekuńczo - wychowawczej na dany semestr/rok ustala dyrekcja Instytutu Matematyki WMF US. Ze względu na zróżnicowane kalendarium roku szkolnego i akademickiego dopuszcza się modyfikowanie przebiegu praktyki opiekuńczo - wychowawczej przez nauczyciela - opiekuna praktyki, z zastrzeżeniem ukończenia zajęć przedstawienia dziennika praktyk nie później niż w ostatnim dniu zajęć dydaktycznych semestru w którym odbywa się praktyka. Zmiana terminu odbywania praktyki wykraczająca poza czas przewidziany na realizację zajęć dydaktycznych w danym semestrze możliwa jest tylko w wyjątkowych przypadkach po uzyskaniu pisemnej zgody Dziekana Wydziału Matematyczno-Fizycznego Uniwersytetu Szczecińskiego. W przypadku usprawiedliwionej 1

2 nieobecności podczas praktyki opiekuńczo - wychowawczej należy przedłużyć czas jej trwania, a zmianę odnotować w dzienniku praktyki. Zwolnienie należy okazać podczas zaliczania praktyki na uczelni. Szczegółowy bilans czasu pracy : Bilans czasu pracy : Ilość godzin wymagana: szkoła podstawowa gimnazjum szkoła ponadgimnazjalna Lekcje wychowawcze - liczba godzin hospitowanych przez Lekcje wychowawcze - liczba godzin prowadzonych przez Zebranie z rodzicami - liczba godzin hospitowanych przez Zajęcia pozalekcyjne (koło zainteresowań lub zajęcia wyrównawcze) - liczba godzin hospitowanych przez Zajęcia pozalekcyjne (koło zainteresowań lub zajęcia wyrównawcze) - liczba godzin prowadzonych przez Wywiady i rozmowy z pracownikami szkoły (przedstawiciel dyrekcji, pedagog, pielęgniarka lub lekarz) Zapoznanie się z dokumentacją szkolną (program wychowawczy, zadania opiekuńczo-wychowawcze) Zapoznanie się z dokumentacją wychowawcy (program wychowawczy, zadania opiekuńczo-wychowawcze) Suma godzin Praktyka opiekuńczo - wychowawcza obejmuje zajęcia we wskazanych typach szkół w zależności od roku i kierunku studiów. W czasie jej sprawowania student podlega dyrektorowi szkoły i jest zobowiązany do wykonywania jego poleceń w zakresie praktyki. Praktyka opiekuńczo - wychowawcza nie jest równoznaczna z podjęciem przez obowiązków wynikających ze stosunku pracy. Odpowiedzialność za prawidłowy tok zajęć oraz bezpieczeństwo uczniów spoczywa na nauczycielu pełniącym funkcję opiekuna i na dyrekcji szkoły. W szczególności niedopuszczalne jest zastępowanie nieobecnych nauczycieli przez lub prowadzenie przez niego zajęć bez nadzoru ze strony nauczyciela lub przedstawiciela dyrekcji szkoły. Dyrektor szkoły wraz z nauczycielem-opiekunem i zainteresowanym studentem opracowują szczegółowy godzinny plan odbywania praktyki semestralnej. Zobowiązuje się dyrekcję szkoły i praktykanta do przekazania tego planu do Instytutu Matematyki Uniwersytetu Szczecińskiego (Szczecin, ul. Wielkopolska 15) w terminie 1 tygodnia od dnia rozpoczęcia praktyki. 2. Obowiązki praktykanta 2.1 Student praktykant ma obowiązek w terminie 1 tygodnia od dnia zakończenia praktyki dostarczyć do Zakładu Dydaktyki Matematyki Instytutu Matematyki Uniwersytetu Szczecińskiego dziennik praktyki oraz opinię (według załączonego wzoru). Dostarczenie dokumentacji (dziennika wraz z opinią) w terminie dłuższym niż 2 2

3 tygodnie od zakończenia praktyki stanowi podstawę do odmowy jej zaliczenia. Dziennik praktyki jest własnością i po zaliczeniu praktyki wraca do jego autora. 2.2 Student praktykant ma obowiązek napisać scenariusze wszystkich prowadzonych zajęć z uwzględnieniem takich problemów jak: data, klasa, temat lekcji, cele lekcji, metody, formy pracy, zastosowane środki dydaktyczne, notatki w zakresie omawianego materiału. Arkusze pohospitacyjne mają charakter zwięzłych konspektów zawierających: temat zajęć, cele, metody, środki dydaktyczne oraz refleksje dotyczące klasy/grupy oraz warsztatu pedagogicznego nauczyciela (w jaki sposób aktywizuje uczniów, jakie stosuje metody, środki dydaktyczne, jak wykorzystuje godzinę lekcyjną, w jaki sposób dba o informacje zwrotne od swoich uczniów i inne). 2.3 W dzienniku praktyki opiekuńczo - wychowawczej student przedstawia: opinię wystawioną przez nauczyciela - opiekuna i dyrektora (zaopatrzoną w pieczątkę szkoły i dyrektora, podpis opiekuna i dyrektora), wszystkie scenariusze prowadzonych lekcji i zajęć pozalekcyjnych oraz wszystkie konspekty pohospitacyjne (lekcji, zajęć pozalekcyjnych i zebrań rodziców). Każdy scenariusz i każdy konspekt powinien być zaopatrzony podpisem nauczyciela - opiekuna praktyki. 2.4 Dodatkowa dokumentacja (uzyskane materiały od dyrekcji, pedagoga szkolnego, nauczycieli i wychowawców, konspekty dodatkowe, opracowane pomoce dydaktyczne) może być dołączona do dziennika praktyk, ale nie stanowi warunku zaliczenia. 2.5 Student praktykant może prowadzić lekcje wychowawcze lub inne zajęcia dopiero po zaakceptowaniu przez opiekuna praktyki ostatniej wersji scenariusza zajęć. Potwierdzenie akceptacji stanowi podpis nauczyciela na scenariuszu. 2.6 Każda przeprowadzona przez lekcja powinna być przeanalizowana w obecności nauczyciela - opiekuna praktyki pod kątem zrealizowania zaplanowanych celów, popełnionych błędów, możliwości udoskonalenia. Zobowiązuje się i nauczyciela - opiekuna praktyki do pisemnego komentarza dotyczącego realizacji celów - na każdym scenariuszu zajęć prowadzonych przez. 3. Zaliczenie praktyk 3.1 Podstawą zaliczenia praktyk (zaliczenie z oceną) przez organizatora praktyk z ramienia uczelni jest: pozytywna opinia wystawiona przez dyrektora szkoły i nauczyciela - opiekuna z ramienia szkoły zawierająca potwierdzenie bilansu godzin pracy, wypełniony dziennik praktyki wraz z dokumentacją zawartą w p Regulaminu, pozytywna opinia z rozmowy ze studentem prowadzonej przez nauczyciela akademickiego - organizatora praktyk studenckich lub z dyskusji prowadzonej w grupie studentów, inne warunki wyszczególnione przez prowadzącego zaliczenie przed podjęciem praktyki. 3.2 Proponuje się dyrekcji szkoły (opiekunowi praktyki z ramienia szkoły), aby w opinii o przebiegu praktyki uwzględnić następujące kryteria: przygotowanie merytoryczne (znajomość literatury pedagogicznej, zasad współpracy z rodziną i środowiskiem), przygotowanie metodyczne (umiejętność formułowania celów, stosowania zasad, metod i technik pracy wychowawczej, poprawność planowania pracy wychowawczej), 3

4 realizację zadań w procesie opiekuńczo-wychowawczym (praktyczne zastosowanie wiedzy, interpretacja i reakcja na sytuacje wychowawcze, gospodarka czasem, postawę w czasie praktyki. 3.3 Zaleca się opiekunowi praktyki z ramienia szkoły, aby w planie przebiegu praktyki ciągłej i semestralnej uwzględnił następujące efekty kształcenia: student posiada wiedzę na temat: a) rozwoju człowieka w cyklu życia, zarówno w aspekcie biologicznym, jak i psychologicznym oraz społecznym, poszerzoną w odniesieniu do odpowiednich etapów edukacyjnych, b) procesów komunikowania interpersonalnego i społecznego, w tym w działalności pedagogicznej (dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej), oraz ich prawidłowości i zakłóceń, c) wychowania i kształcenia, w tym ich filozoficznych, społeczno-kulturowych, psychologicznych, biologicznych i medycznych podstaw, d) współczesnych teorii dotyczących wychowania, uczenia się i nauczania oraz różnorodnych uwarunkowań tych procesów, e) głównych środowisk wychowawczych, ich specyfiki i procesów w nich zachodzących, f) projektowania i prowadzenia badań diagnostycznych w praktyce pedagogicznej, poszerzoną w odniesieniu do odpowiednich etapów edukacyjnych i uwzględniającą specjalne potrzeby edukacyjne uczniów z zaburzeniami w rozwoju, g) struktury i funkcji systemu edukacji; celów, podstaw prawnych, organizacji i funkcjonowania instytucji edukacyjnych, wychowawczych i opiekuńczych, h) podmiotów działalności pedagogicznej (dzieci, uczniów, rodziców i nauczycieli) i partnerów szkolnej edukacji (np. instruktorów harcerskich) oraz specyfiki funkcjonowania dzieci i młodzieży w kontekście prawidłowości i nieprawidłowości rozwojowych, i) specyfiki funkcjonowania uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym uczniów szczególnie uzdolnionych, j) metodyki wykonywania zadań norm, procedur i dobrych praktyk stosowanych w wybranym obszarze działalności pedagogicznej, k) bezpieczeństwa i higieny pracy w instytucjach edukacyjnych, wychowawczych i opiekuńczych, do pracy w których uzyskuje przygotowanie, l) projektowania ścieżki własnego rozwoju i awansu zawodowego, m) etyki zawodu nauczyciela; student posiada następujące umiejętności: a) potrafi dokonywać obserwacji sytuacji i zdarzeń pedagogicznych, b) potrafi wykorzystywać wiedzę teoretyczną z zakresu pedagogiki oraz psychologii do analizowania i interpretowania określonego rodzaju sytuacji i zdarzeń pedagogicznych, a także motywów i wzorów zachowań uczestników tych sytuacji, c) potrafi posługiwać się wiedzą teoretyczną z zakresu pedagogiki, psychologii w celu diagnozowania, analizowania i prognozowania sytuacji pedagogicznych oraz dobierania strategii realizowania działań praktycznych na poszczególnych etapach edukacyjnych, d) potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać swoje profesjonalne umiejętności związane z działalnością pedagogiczną (głównie wychowawczą i opiekuńczą), korzystając z różnych źródeł (w języku polskim i obcym) i nowoczesnych technologii, e) posiada umiejętności diagnostyczne pozwalające na rozpoznawanie sytuacji uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, opracowywanie wyników obserwacji i formułowanie wniosków, f) posiada rozwinięte kompetencje komunikacyjne: potrafi porozumiewać się z osobami pochodzącymi z różnych środowisk, będącymi w różnej kondycji emocjonalnej, dialogowo rozwiązywać konflikty i konstruować dobrą atmosferę dla komunikacji w klasie szkolnej, g) potrafi ocenić przydatność typowych metod, procedur i dobrych praktyk do realizacji zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych związanych z odpowiednimi etapami edukacyjnymi, h) potrafi dobierać i wykorzystywać dostępne materiały, środki i metody pracy w celu projektowania i 4

5 efektywnego realizowania działań pedagogicznych (dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych) oraz wykorzystywać nowoczesne technologie do pracy dydaktycznej, i) potrafi kierować procesami kształcenia i wychowania, posiada umiejętność pracy z grupą (zespołem wychowawczym, klasowym), j) potrafi animować prace nad rozwojem uczestników procesów pedagogicznych, wspierać ich samodzielność w zdobywaniu wiedzy oraz inspirować do działań na rzecz uczenia się przez całe życie, k) potrafi pracować z uczniami, indywidualizować zadania i dostosowywać metody i treści do potrzeb i możliwości uczniów (w tym uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi) oraz zmian zachodzących w świecie i w nauce, l) potrafi posługiwać się zasadami i normami etycznymi w wykonywanej działalności, m) potrafi pracować w zespole, pełniąc różne role; umie podejmować i wyznaczać zadania; posiada elementarne umiejętności organizacyjne pozwalające na realizację działań pedagogicznych (dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych), posiada umiejętność współpracy z innymi nauczycielami, pedagogami i rodzicami uczniów, n) potrafi analizować własne działania pedagogiczne (dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze) i wskazywać obszary wymagające modyfikacji, potrafi eksperymentować i wdrażać działania innowacyjne, o) potrafi zaprojektować plan własnego rozwoju zawodowego; w zakresie kompetencji społecznych student: a) ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności; rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się zawodowego i rozwoju osobistego; dokonuje oceny własnych kompetencji i doskonali umiejętności w trakcie realizowania działań pedagogicznych (głównie wychowawczych i opiekuńczych), b) jest przekonany o sensie, wartości i potrzebie podejmowania działań pedagogicznych w środowisku społecznym; jest gotowy do podejmowania wyzwań zawodowych; wykazuje aktywność, podejmuje trud i odznacza się wytrwałością w realizacji indywidualnych i zespołowych zadań zawodowych wynikających z roli nauczyciela, c) ma świadomość konieczności prowadzenia zindywidualizowanych działań pedagogicznych (dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych) w stosunku do uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, d) ma świadomość znaczenia profesjonalizmu, refleksji na tematy etyczne i przestrzegania zasad etyki zawodowej; wykazuje cechy refleksyjnego praktyka, e) ma świadomość istnienia etycznego wymiaru diagnozowania i oceniania uczniów, f) odpowiedzialnie przygotowuje się do swojej pracy, projektuje i wykonuje działania pedagogiczne (dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze), g) jest gotowy do podejmowania indywidualnych i zespołowych działań na rzecz podnoszenia jakości pracy szkoły. Program opracowała dr hab. Małgorzata Makiewicz, prof. US 5