WARSZTAT nr 4 Scenariusz szczegółowy

Transkrypt

1 WARSZTAT nr 4 Scenariusz szczegółowy Temat warsztatu: Fotografia i opowieść nagrywanie wspomnień Warsztaty Główne wątki cyklu warsztatów: Praca z archiwum fotograficznym podstawą i punktem wyjścia do spotkania jest archiwum fotografii rodzinnych. Może być to zbiór zdjęć opublikowanych w sieci w wolnym dostępie, fizyczne archiwum (prywatne lub instytucjonalne), zdjęcia pochodzące z instytucjonalnych zbiorów cyfrowych. W przypadku skupienia na pojęciu historii (zamiast rodziny ) mogą być to również zdjęcia historyczne, pochodzące z cyfrowych archiwów państwowych (np. lub kolekcji artystycznych (np. Istotne jest, aby fotografie zostały wydrukowane. Wybrane z nich można połączyć z opowieściami / historiami o przedstawionych osobach i sytuacjach. Przetwarzanie zdjęć / kolaż fotografie archiwalne są punktem wyjścia do twórczych działań: cięcia, kolorowania, podpisywania, sklejania, przerywania i łączenia. Fotografie można potraktować zarówno jako materiał plastyczny, z którym można pracować intuicyjnie, spontanicznie, poddając się emocjom lub przeciwnie jako materiałem informacyjnym, pozwalającym na snucie opowieści, przypuszczeń, tworzenie interpretacji, uruchamianie narracyjnych skojarzeń. Dobrym pomysłem może być tworzenie kolaży zarówno indywidualnych, tworzonych w parach oraz grupowo bo jest to forma, która pozwala na przetwarzanie zdjęć na różne sposoby: uwzględniając ich właściwości plastyczne lub/i narracyjne. Dzielenie się opowieściami / wrażeniami przetwarzaniu zdjęć mogą towarzyszyć momenty zatrzymania i rozmowy, która wywoływana jest przez obrazy. Konkretne, wybrane zdjęcia lub fragmenty kolażu mogą budzić skojarzenia i wspomnienia związane z własnym doświadczeniem, życiem rodzinnym, sposobem rozumienia historii. Pojedyncze słowa lub zdania można zapisywać na kartkach i dołączać nawzajem do swoich kolaży. Uczestnicy mogą zostać również poproszeni o przygotowanie opowieści lub wspomnienia w formie wypowiedzi, które mogą być zarejestrowane na dyktafonie. Nagrania mogą być dźwiękowym podkładem kolaży. Tworzenie wystawy istotny jest moment finałowy: prezentacja prac publiczności. Wystawę warto zorganizować w miejscu, które, z jednej strony, będzie sprzyjało spotkaniu i rozmowie, z drugiej, będzie związane z kontekstem wystawienniczym i artystycznym. Wystawa nie musi być wyłącznie prezentacją wykonanych prac, ale sytuacją, która pozwoli widzom na interakcje, wspólne działanie, dołączenie do wystawy swojego elementu. Integracja i współpraca najistotniejszym działaniem podczas warsztatów jest bycie razem. Osoby neurotypowe i osoby ze spektrum autyzmu traktowane są w taki sam, partnerski sposób (z uszanowaniem ich indywidualnych potrzeb związanych z komunikacją). Wspólne działanie jest dla uczestników okazją, aby się nawzajem zobaczyć, usłyszeć, wymienić opowieściami i pomysłami. Grupa wiekowa: Grupa 10 osób dorosłych (18+) ze spektrum autyzmu oraz neurotypowych Opis grupy: W warsztatach bierze udział ok. 10 osób połowa to osoby ze spektrum autyzmu, połowa to osoby neurotypowe. Grupa powstaje w wyniku otwartej rekrutacji ważne, aby uczestnicy mieli jasność, że warsztat będzie dotyczył twórczej pracy z archiwum fotograficznym oraz posłuży wymianie opowieści rodzinnych, wspomnień, historii. Rekrutację warto przeprowadzić w oparciu o formularz zgłoszeniowy, w którym osoby chętne do udziału w warsztatach opiszą swoje motywacje i zainteresowania. Dodatkowo można poprosić o załączenie dowolnej fotografii i jej krótki opis. Z osobami zaproszonymi do warsztatów warto spotkać się przede rozpoczęciem faktycznego działania aby poznać ich oczekiwania, potrzeby, sposób komunikowania się a także zapoznać ich z miejscem w którym będą odbywały się warsztaty.

2 Czas trwania: 90 minut Słowa kluczowe: archiwum, fotografia, kolaż, historia, rodzina, spektrum autyzmu, neurotypowość Cele warsztatu: Stworzenie sytuacji spotkania opartego na wspólnym działaniu i rozmowie - poznanie siebie nawzajem, nie tylko między osobami z autyzmem i neurotypowymi, ale w całej grupie. Zaobserwowanie i nauczenie się różnych sposobów komunikacji, rozumienia, odbierania rzeczywistości. Stworzenie ambitnych, eksperymentalnych, wartościowych warsztatów twórczych skierowanych do osób dorosłych w tym osób ze spektrum autyzmu. Uruchomienie rodzinnych wspomnień dotknięcie tematów ważnych, trudnych, wzruszających uruchomienie emocji i szukanie punktów wspólnych w indywidualnych, różnorodnych historiach uczestników. Stworzenie nowego doświadczenia dla animatorów, edukatorów i instytucji, które dotychczas nie miały okazji do pracy z grupami dorosłych uczestników: neurotypowych i/lub ze spektrum autyzmu. Metody zajęć: wykład, dyskusja, pokaz, praca indywidualna ze zdjęciami, Prowadzący i opis pełnionych ról: Animator - prowadzi warsztat, wita grupę oraz wprowadza w tematykę zajęć. Animator prezentuje plan na najbliższą godzinę zajęć, opowiada o projekcie, konstruuje kontrakt z grupą, oraz animuje rozmowę o zdjęciach uczestników. Współprowadzi część polegającą na pracy nad zdjęciami. Edukator - współprowadzi warsztat, opowiada o zbiorach, o zasobach i historii placówki którą reprezentuję. Współprowadzi część polegającą na pracy nad zdjęciami. Kurator - współprowadzi część polegającą na pracy nad kolażem, podchodzi do uczestników, proponuje działania lub ich zmianę. Terapeuta - Rolą terapeuty podczas warsztatów jest wspieranie osób ze spektrum i pomoc w rozumieniu oczekiwań i poleceń oraz wsparcie w sytuacjach kryzysowych. Terapeuta wspiera uczestników w pracy, tłumaczy niezrozumiałe polecenia, przejmuje pracę z uczestnikami, wymagającymi dużego wsparcia i pracy indywidualnej, rozwiązuje zaistniałe konflikty. Niezbędne materiały: zoom mały mikrofon reszta wydrukowanych zdjęć z DSH sztywne, transparentne folie formatu ok. A2 - przezroczyste folie transparentne w innych kolorach (niebieski, czerwony) do cięcia kleje (klejące do folii oraz do papieru) taśmy klejące czerwone, niebieskie, białe taśma klejąca dwustronna taśma klejąca transparentna taśma papierowa / malarska nożyczki nożyki zszywacze dziurkacze

3 sznurek kółka samoprzylepne duże XERO z opcją powiększania kserowanych materiałów z tonerem i zapasem papieru drukarki termo sublimacyjne karta SD ze zdjęciami z wyborem zdjęć uczestników markery: czarne i czerwone różnej grubości flamastry czarne i czerwone sztywne, białe kartki A4 stare gazety jedno wybrane zdjęcie z AHM w kilku kopiach ksero, w różnych formatach, zdjęcie dotyczące rodziny z nagrania audio; teczki i pleksje uczestników, puste pleksje również flipchart z rozpisanym przebiegiem spotkania Przebieg spotkania: Powitanie - 10 min. Grupa nie spotyka się jak zwykle w sali, ale w archiwum, w którym przechowywane są nagrania historii mówionej. Przedstawicielka instytucji opowiada o projekcie zbierania opowieści od świadków historii, o sposobie ich rejestrowania i o dokumentalnym i badawczym znaczeniu indywidualnych, rodzinnych opowieści. Następnie grupa przechodzi do sali. Wskazówka - Niektóre osoby ze spektrum mogą mieć trudności z rozumieniem pojęć, zadaniem terapeuty / asystenta będzie dostosowywanie komunitaktow do indywidualnych potrzeb uczestników, można np., zapisywać uproszone komunikaty lub przygotować wcześniej tablicę z przygotowanymi znakami graficznymi, z których można korzystać w czasie omawiania archiwum. Ważne jest ustalenie słów-kluczy z osobą prowadzącą. Przedstawienie planu - 10 min. Na środku sali ustawiony jest jeden wspólny, pusty stół i krzesła ustawione wokoło. Na środku stołu znajduje się dyktafon z podłączonym mikrofonem. Pod ścianą stoi stół z materiałami. Osoba prowadząca krótko przedstawia ramowy program dzisiejszego spotkania oraz przypomina zadanie domowe. Opowieści rodzinne - 40 min. Uczestnicy kolejno dzielą się przygotowanymi opowieściami / historiami / wspomnieniami. Mogą mieć je spisane na kartce do odczytania lub opowiadać z głowy. W trakcie nagrania reszta grupy zachowuje ciszę. Dopiero, gdy osoba opowiadająca skończy, jest czas na pytania dodatkowe. Wszystkie wypowiedzi są rejestrowane. Wskazówka - W czasie pracy z osobami z problemami w spontanicznym komunikowaniu się ważne jest, by zadawać pojedyncze, konkretne pytania. Warto też zaangażować innych uczestników do zadawania pytać, jednocześnie wspomagać osobę z autyzmem podczas wypowiedzi. Jeśli uczestnik przygotował opis zdjęcia w domu, ew. wspomagamy podczas odczytywania lub prezentowania opisu grupie. Kontynuacja prac nad kolażem 15 min. Uczestnicy pozostają przy wspólnym stole. Osoba prowadząca rozkłada na środku niemal gotowe już kolaże i daje uczestnikom czas na ostatnie poprawki i zatytułowanie swoich prac Wskazówka - Terapeuta / asystent wspiera osobę ze spektrum w komunikowaniu się z drugą osobą w pary, wyjaśnia polecenia oraz instrukcje; pomaga w zorganizowaniu pracy,

4 Portrety uczestników - 10 min. Osoba prowadząca prosi o odejście od stołu. Każda para otrzymuje jeden aparat fotograficzny typu Instax i zadanie, aby sportretować się nawzajem wykonać zdjęcie w taki sposób i w takim miejscu, aby osoba fotografowana czuła się komfortowo. Wskazówka - Wsparcie może dotyczyć instruowania jak używać aparatu i w jaki sposób wykonać zdjęcia. Runda podsumowująca - 10 min. Uczestnicy prezentują reszcie grupy wykonane kolaż Zadanie domowe uczestnicy są proszeni, aby na kolejne spotkanie przynieść wybrane zdjęcia z archiwum rodzinnego, które chcieliby dołączyć do swojego kolaże. Osoba prowadząca zaprasza do posumowania i odpowiedź na pytanie: co zapamiętasz / co było dla ciebie ciekawe/ważne podczas tych warsztatów? Wskazówka - Wskazane byłoby przygotowanie spisanych aktywności wykonywanych podczas warsztatów (napisy lub przygotowane na tej podstawie znaki graficzne). Pomocne będzie zadawanie osobie z autyzmem pytań dotyczących konkretnych aktywności, np., Czy podobało ci się wycinanie i naklejanie?, itp. Zakończenie i pożegnanie z grupą oraz przekazanie informacji dotyczących wystawy - 5 min. Wariant alternatywny - koncepcja warsztatu piątego: Fotografia i działanie wspólne przygotowanie wystawy Przed spotkaniem przygotowane zostają kopie wykonanych przez uczestników kolaży. Kopie wykonane są na xero, czarno-białe, wydrukowane w dużych formatach. W przestrzeni galerii wyeksponowane zostają oryginalne kolaże podwieszone na żyłkach/sznurkach pod sufitem tak, aby możliwe było ich oglądanie z obu stron. Jedna ze ścian pozostaje zupełnie pusta. Kopie kolaży przygotowane są na podłodze wraz z nożyczkami i taśmą malarską. Powitanie i przedstawienie planu - 15 min. Uczestnicy spotykają się w przestrzeni galerii, zostają powitanie przez osobę prowadzącą i zaproszeni do tego, aby obejrzeć wyeksponowane kolaże. Osoba prowadząca tłumaczy kolejny etap działania tworzenie wspólnego, dużego kolażu z przygotowanych kopii. Tytułem kolażu może być słowo Rodzina, a jego podłożem jest ściana. Wskazówka - Przedstawienie planu spotkania, wyjaśnienie instrukcji i ustalenie zakresu pracy. Praca nad wspólnym kolażem - 60 min. Uczestnicy otrzymują nożyczki, taśmy oraz dostęp do xero i przystępują do wspólnej pracy. Wskazówka - Wsparcie będzie dotyczyć wyjaśniania pojęć i instrukcji i dostosowywanie ich do poziomu rozumienia osoby z autyzmem. Runda podsumowująca - 10 min. Uczestnicy dzielą się wrażeniami na temat wspólnej pracy nad kolażem. Wskazówka - Wskazane byłoby przygotowanie spisanych aktywności wykonywanych podczas spotkania (napisy i/lub przygotowane na tej podstawie znaki graficzne). Pomocne będzie zadawanie osobie z autyzmem pytań dotyczących konkretnych aktywności.

5 Podziękowanie i pożegnanie grupy 5 min. Opracowanie: Agnieszka Pajączkowska Olga Świeża