Słowniczek pojęć łacińsko-angielsko-polski dla studentów Wydziału Lekarskiego ZAPALENIA

Transkrypt

1 Słowniczek pojęć łacińsko-angielsko-polski dla studentów Wydziału Lekarskiego ZAPALENIA rubor redness zaczerwienienie calor heat podwyższona temperatura dolor pain ból tumor swelling guz (obrzmienie) functio laesa impaired function upośledzenie czynności inflammatio inflammation zapalenie inflammatio focalis focal inflammation zapalenie ogniskowe inflammatio circumscripta circumscribed inflammation zapalenie ograniczone inflammatio diffusa diffuse inflammation zapalenie rozlane, rozległe inflammatio superficialis superficial inflammation zapalenie powierzchowne inflammatio profunda deep inflammation zapalenie głębokie inflammatio interstitialis interstitial inflammation zapalenie śródmiąższowe inflammatio parenchymatosa parenchymal inflammation zapalenie miąższowe i. non specifica/specifica non-specific/specific i. zapalenie nieswoiste/swoiste inflammatio acuta acute inflammation zapalenie ostre inflammatio subacuta subacute inflammation zapalenie podostre inflammatio chronica chronic inflammation zapalenie przewlekłe inflammatio chronica exacerbata chronic exacerbated i. zapalenie przewlekłe zaostrzone resolutio resolution rozejście ulcus, ulceratio ulcer, ulceration wrzód, owrzodzenie fistula fistula przetoka inflammatio exsudativa exudative inflammation zapalenie wysiękowe exsudatio exudation wysiękanie exsudatum exudate wysięk transsudatum transudate przesięk inflammatio serosa serous inflammation zapalenie surowicze inflammatio catarrhalis catarrhal inflammation zapalenie nieżytowe catarrhus catarrh nieżyt inflammatio fibrinosa fibrinous inflammation zapalenie włóknikowe i. fibrinosa superficialis superficial fibrinous i. z. w. powierzchowne i. fibrinosa profunda deep fibrinous i. z. włóknikowe głębokie 1

2 i. pseudomembranosa pseudomembranous i. z. rzekomobłoniaste (i. diphteroides) (diphteroid i.) (zapalenie błonicowate) inflammatio escharotica escharotic inflammation zapalenie zestrupiające inflammatio purulenta purulent inflammation zapalenie ropne (inflammatio suppurativa) (suppurative inflammation) pus pus ropa suppuratio suppuration ropienie inflammatio purulenta superficial fibrinous zapalenie ropne superficialis inflammation powierzchowne empyema empyema ropniak empyema pleurae pleural empyema ropniak opłucnej (pyothorax) (pyothorax) pyoarthrosis pyoarthrosis ropniak stawu pyometra pyometra ropniak jamy macicy pyosalpinx pyosapinx ropniak jajowodu pyonephrosis pyonephrosis roponercze pyocephalus internus internal pyocephalus ropogłowie (cerebral ventricular wewnętrzne (obecność empyema) ropy w układzie komorowym mózgu) pyorrhoea pyorrhea ropotok inflammatio purulenta deep purulent inflammation zapalenie ropne głębokie profunda abscessus abscess ropień abscessus immaturus immature abscess ropień niedojrzały abscessus maturus mature abscess ropień dojrzały a. metastaticus metastatic abscess ropień przerzutowy furunculus furuncle (furunculus) czyrak carbunculus carbuncle czyrak mnogi (karbunkuł) hordeolum hordeolum jęczmień phlegmone phlegmon ropowica panaritium panaris (whitlow) zastrzał paronychia paronychia zanokcica inflammatio gangraenosa gangrenous inflammation zapalenie zgorzelinowe (inflammatio ichorosa) (ichorous inflammation) (zapalenie posokowate) 2

3 gangraena gangrene zgorzel ichor ichor posoka inflammatio haemorrhagica hemorrhagic inflammation zapalenie krwotoczne inflammatio alterativa destructive inflammation zapalenie uszkadzające alteratio damage uszkodzenie inflammatio proliferativa proliferative inflammation zapalenie rozplemowe (inflammatio productiva) (productive inflammation) (zapalenie wytwórcze) proliferatio proliferation rozplem granulatio granulation tissue ziarnina, ziarninowanie granulatio non specifica unspecific granulation t. ziarnina nieswoista fibrosis fibrosis włóknienie organisatio organization organizacja cicatrix scar blizna adhaesiones (synechiae) adhesions zrosty adhaesiones funiculares cohesive a. (dense a.) zrosty powrózkowate adhaesiones planiformes filmy adhesions zrosty płaszczyznowe obliteratio obliteration zarośnięcie cirrhosis hepatis liver cirrhosis marskość wątroby inflammatio granulomatosa granulomatous inflammation zapalenie ziarniniakowe granuloma granuloma ziarniniak tuberculosis tuberculosis gruźlica sarcoidosis sarcoidosis sarcoidoza 3

4 Przykłady nazw zapaleń w różnych lokalizacjach Uwaga: studentów obowiązuje znajomość ogólnych zasad nomenklatury łacińskiej zapaleń i umiejętność tworzenia nazw zapaleń od nazw określonych narządów lub struktur. Podano głównie przykłady tych nazw, które nie wywodzą się od łacińskich nazw narządów lub struktur. cholangitis cholangitis zapalenie dróg żółciowych cholecystitis cholecystitis zapalenie pęcherzyka żółciowego cholecystitis calculosa/ acalculosa calculous/acalculous cholecystitis kamicze/bezkamicze zapalenie pęcherzyka żółciowego colitis colitis zapalenie jelita grubego (okrężnicy) cystitis (urocystitis) cystitis zapalenie pęcherza moczowego dermatitis dermatitis zapalenie skóry encephalitis encephalitis zapalenie mózgu encephalomyelitis encephalomyelitis zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego endocarditis endocarditis zapalenie wsierdzia enteritis enteritis zapalenie jelita cienkiego gastritis gastritis zapalenie żołądka leptomeningitis leptomeningitis zapalenie opon miękkich lymphadenitis (lymphonodulitis) lymphadenitis (lymphonodulitis) zapalenie węzłów chłonnych lymphangitis lymphangitis zapalenie naczyń chłonnych myocarditis myocarditis zapalenie mięśnia sercowego nephritis nephritis zapalenie nerek glomerulonephritis glomerulonephritis kłębuszkowe z. nerek pyelonephritis pyelonephritis odmiedniczkowe z. nerek pancarditis pancarditis zapalenie osierdzia, mięśnia sercowego i wsierdzia pericarditis pericarditis zapalenie osierdzia pericarditis constrictiva constrictive pericarditis zaciskające zapelenie osierdzia cor villosum (cor hirsutum),,bread and butter pericarditis serce kosmate (,,hairy heart ) pneumonia pneumonia zapalenie płuc pneumonia lobaris (p. fibrinosa, p. crouposa, pleuropneumonia) lobar pneumonia (pleuropneumonia) zapalenie płuc płatowe (włóknikowe, krupowe, zapalenie płuc i opłucnej) carnificatio pulmonis carnification of the lung zmięsowacenie płuca 4

5 bronchopneumonia (pneumonia bronchopneumonia (lobular zapalenie płuc odoskrzelowe lobularis, p. multifocalis) pneumonia, multifocal p.) (płacikowe, wieloogniskowe) pneumonia interstitialis interstitial pneumonia zapalenie płuc śródmiąższowe proctitis proctitis zapalenie odbytnicy proctocolitis proctocolitis zapalenie jelita grubego rhinitis rhinitis zapalenie błony śluzowej nosa stomatitis stomatitis zapalenie jamy ustnej 5

6 Choroby zakaźne i pasożytnicze infectio infection zakażenie infectio ascendens ascending infection zakażenie wstępujące infectio descendens descending infection zakażenie zstępujące infectio haematogenes hematogenous infection zakażenie krwiopochodne bacteriaemia bacteraemia obecność bakterii we krwi sepsis, septicaemia sepsis, septicemia posocznica sepsis cryptogenes cryptogenic sepsis posocznica o nieznanym punkcie wyjścia pyaemia pyemia ropnica toxaemia toxemia obecność toksyn (bakteryjnych) we krwi actinomycosis actinomycosis promienica amoebiasis amebiasis czerwonka pełzakowa angina angina ostre paciorkowcowe zapalenie migdałków podniebiennych i gardła anthrax anthrax wąglik brucellosis brucellosis bruceloza cholera cholera cholera condyloma acuminatum condyloma acuminatum kłykcina kończysta cytomegalia cytomegaly cytomegalia (cytomegalic inclusion disease) diphtheria diphtheria błonica myocarditis diphtherica diphtheric myocarditis błonicze zapalenie mięśnia sercowego dysenteria bacterialis bacterial dysentery czerwonka bakteryjna influenza influenza grypa lepra leprosy trąd lepra tuberculoides tuberculoid leprosy postać trądu o charakterze zapalenia ziarniniakowego lepra lepromatosa lepromatous leprosy postać trądu bez tworzenia ziarniniaków lues (syphilis) syphilis kiła endarteriolitis obliterans obliterative endarteriolitis zarostowe zapalenie tętniczek 6

7 lues congenita congenital syphilis kiła wrodzona pneumonia alba (syphilitic) white pneumonia (kiłowe) białe zapalenie płuc pemphigus lueticus syphilitic pemphigus pęcherzyca kiłowa osteochondritis luetica syphilitic osteochondritis kiłowe zapalenie kości i chrząstki nasus sellaris seddle nose nos siodełkowaty lues acquisita acquired syphilis kiła nabyta lues primaria primary syphilis kiła pierwszorzędowa affectio primaria primary lesion objaw pierwotny sclerosis primaria initial sclerosis stwardnienie pierwotne ulcus durum chancre wrzód twardy lues secundaria secondary syphilis kiła drugorzędowa exanthema luetica syphilitic exanthem osutka kiłowa skóry (s. rash, maculopapular syphilides) enanthema luetica syphilitic enanthema osutka kiłowa błon śluzowych condyloma latum condyloma latum kłykcina płaska alopecia luetica syphilitic alopecia łysienie kiłowe lues tertiaria tertriary syphilis kiła trzeciorzędowa gumma gumma kilak mesoaortitis luetica luetic mesoaortitis kiłowe zapalenie błony środkowej aorty tabes dorsalis tabes dorsalis wiąd rdzenia paralysis progressiva general paresis porażenie postępujące morbilli measles odra mycosis mycosis grzybica aspergillosis aspergillosis grzybica kropidlakowa (aspergiloza) a. bronchopulmonalis (allergica) bronchopulmonary (allergic) aspergillosis aspergiloza oskrzelowo- -płucna (alergiczna) aspergillosis invasiva invasive aspergillosis aspergiloza inwazyjna aspergilloma aspergilloma grzybniak kropidlakowy candidiasis (candidosis) candidiasis bielnica 7

8 aphta aptha, thrush, soor afta, pleśniawka cryptococcosis (torulosis) cryptococcosis kryptokokoza (toruloza) pneumocystosis pneumocystosis pneumocystoza (zakażenie Pneumocystis jiroveci) pneumonia pneumocystica (pneumonia plasmacellularis) pneumocystis pneumonia (plasma cell pneumonia, interstitial plasma cell p.) pneumocystozowe (plazmatycznokomórkowe) zapalenie płuc pertussis pertussis (whooping cough) krztusiec poliomyelitis anterior acuta (acute anterior) poliomyelitis ostre zapalenie rogów przednich rdzenia kręgowego (choroba Heinego-Medina) rhinoscleroma rhinoscleroma (scleroma) twardziel toxoplasmosis toxoplasmosis toksoplazmoza tuberculosis tuberculosis gruźlica tuberculum tubercle gruzełek focus tuberculosus primarius initial focus of primary gruźlicze ognisko pierwotne tuberculosis (Ghon focus) complexus tuberculosus primary complex gruźliczy zespół pierwotny primarius (Ghon complex) tuberculosis miliaris miliary tuberculosis gruźlica prosowata tuberculosis cavernosa cavitary tuberculosis gruźlica jamista caverna tuberculosa tuberculous cavity jama gruźlicza tuberculosis fibrosa fibrous tuberculosis gruźlica włóknista tuberculosis acinosa acinary tuberculosis gruźlica groniasta tuberculosis nodosa nodular tuberculosis gruźlica guzkowa tuberculosis caseosa caseous tuberculosis gruźlica serowata pneumonia gelatinosa tuberculous (gelatinous) bronchopneumonia gruźlicze galaretowate zapalenie płuc pneumonia caseosa caseous pneumonia gruźlicze serowate z. płuc abscessus frigidus (abscessus hypostaticus) cold abscess (hypostatic abscess) ropień zimny (ropień opadowy) tularaemia tularemia tularemia typhus abdominalis typhoid fever dur brzuszny typhus exanthematicus epidemic typhus dur plamisty variola vera smallpox ospa prawdziwa oxyuriasis (enterobiosis) enterobiasis (oxyuriasis) owsica 8

9 schistosomiasis schistosomiasis schistosomatoza taeniasis teniasis tasiemczyca cysticercosis cysticercosis wągrzyca trichinosis (trichinellosis) trichinosis (trichinellosis) włośnica 9

10 Choroby związane z zaburzeniami immunologicznymi amyloidosis amyloidosis skrobiawica amyloidosis circumscripta lienis circumscribed amyloidosis of the s. ograniczona śledziony ( śledziona sagowata ) spleen ( sago spleen ) amyloidosis diffusa lienis diffuse amyloidosis of the spleen ( lardaceous spleen ) s. rozlana śledziony ( śledziona sadłowata ) anaemia perniciosa pernicious anemia niedokrwistość złośliwa arthritis rheumatoidea (morbus rheumatoideus) rheumatoid arthritis reumatoidalne zapalenie stawów (choroba reumatoidalna) nodulus rheumatoideus rheumatoid nodule guzek reumatoidalny dermatomyositis dermatomyositis zapalenie skórno-mięśniowe lupus erythematosus disseminatus systemic lupus erythematosus toczeń (liszaj) rumieniowaty układowy (trzewny) glomerulonephritis luposa lupus nephritis (lupus glomerulonephritis) toczniowe kłębuszkowe zapalenie nerek melasma suprarenale primary chronic adrenal insufficiency (Addison disease) pierwotna przewlekła niewydolność kory nadnerczy (choroba Addisona) morbus rheumaticus rheumatic fever choroba reumatyczna endocarditis rheumatica rheumatic endocarditis reumatyczne zapalenie wsierdzia myocarditis rheumatica rheumatic myocarditis reumatyczne zapalenie mięśnia sercowego pericarditis rheumatica rheumatic pericarditis reumatyczne zapalenie osierdzia pancarditis rheumatica rheumatic pancarditis reumatyczne zapalenie całego serca chorea minor Sydenham chorea (chorea pląsawica mała (Sydenhama) minor) myasthenia gravis myasthenia gravis miastenia, męczliwość (nużliwość) mięśni pemphigus vulgaris pemphigus vulgaris pęcherzyca zwykła periarteritis (polyarteritis, polyarteritis nodosa guzkowe zapalenie tętnic panarteritis) nodosa polymyositis polymyositis zapalenie wielomięśniowe scleroderma (slerodermia) scleroderma twardzina 10

11 sclerosis multiplex multiple sclerosis stwardnienie rozsiane struma parenchymatosa (diffusa) toxica diffuse toxic goiter (Graves disease) wole miąższowe (rozlane) nadczynne (choroba Gravesa- Basedowa) thyreoiditis lymphocytica (thyreoiditis Hashimoto) chronic lymphocytic thyroiditis (Hashimoto thyroiditis) zapalenie limfocytowe tarczycy (choroba Hashimoto) Opracowanie: wersja łacińsko-polska J. Swatek wersja angielska A. Fronczek, J. Swatek 11