Recenzenci Stanisław Dubisz Grażyna Zarzycka. Projekt okładki oraz ilustracje Jan Garncarek. Redaktor prowadzący Maria Szewczyk

Transkrypt

1

2

3

4

5 Recenzenci Stanisław Dubisz Grażyna Zarzycka Projekt okładki oraz ilustracje Jan Garncarek Redaktor prowadzący Maria Szewczyk Redakcja i korekta Danuta Wojcieszak Korekta Ruta Matuszak Redaktor techniczny Zofia Kosińska Skład LogoScript # Copyright by Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2010 Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego Warszawa, ul. Nowy Świat wuw@uw.edu.pl Dział Handlowy: tel. ( ) ; dz.handlowy@uw.edu.pl

6 SPIS TREŚCI Wstęp... 9 Marek Go kowski CICHY WIECZÓR Czas teraźniejszy: koniugacja -am, -asz; biernik liczby pojedynczej MARIA I ADAM SŁUCHAJĄ RADIA Czas teraźniejszy: koniugacja -em, -esz MARIA DZWONI DO ADAMA Czas teraźniejszy: koniugacja -ę, -isz/-ysz PASJA KAROLA Czas teraźniejszy: koniugacja -ę, -esz DZIEŃ JAK CO DZIEŃ Czas teraźniejszy: powtórzenie koniugacji WYCIECZKA Czas teraźniejszy: powtórzenie koniugacji PÓJDZIEMY NA FILM? Czas przyszły czasowników dokonanych i niedokonanych BEZSENNA NOC Czas przeszły czasowników niedokonanych PECHOWY DZIEŃ Czas przeszły: opozycje aspektowe. Derywacja prefiksalna Anna Kiermut JAK MYŚLICIE, CZY JESTEM ZAZDROSNY? Czas przeszły: opozycje aspektowe GDYBYM ZNAŁ DOBRZE JĘZYK POLSKI Tryb przypuszczający NIE WYGŁUPIAJ SIĘ! DLACZEGO WŁAŚNIE KAKTUSY?! Tryb rozkazujący: 2 osoba liczby pojedynczej i 1 osoba liczby mnogiej

7 6 GDYBYM ZNAŁ DOBRZE JĘZYK POLSKI... NIECH MI PAŃSTWO POMOGĄ, BARDZO PROSZĘ Tryb rozkazujący: 3 osoba liczby pojedynczej i 2, 3 osoba liczby mnogiej JAK PECH, TO PECH! Imiesłowy przymiotnikowe WARSZAWA Strona bierna czasownika W MAŁYM MIASTECZKU Formy nieosobowe czasownika: -no, -to WSTRĘTNY KOCUR! Imiesłowy przysłówkowe. Rzeczowniki odsłowne: -anie, -enie, -cie, -ęcie EWA KUPUJE TOREBKĘ Stopniowanie przymiotników NIENAWIDZĘ WCZESNEGO WSTAWANIA! Stopniowanie przysłówków BASIU, CZY NIE PRZESADZASZ?! Powtórzenie stopniowania. Konstrukcje składniowe z formami stopnia wyższego i najwyższego przymiotników i przysłówków Maria Kuc WIZYTA Zaimki dzierżawcze. Biernik zaimków osobowych LATO Z RADIEM Dopełniacz liczby pojedynczej: funkcja posesywna, atrybutywna oraz po negacji czasownika o rekcji biernikowej PODRÓŻ Dopełniacz liczby pojedynczej: funkcja partytywna oraz po przyimkach przestrzennych MUZEUM NARODOWE W WARSZAWIE Dopełniacz liczby pojedynczej: po przyimkach temporalnych oraz po czasownikach o rekcji dopełniaczowej GIEŁDA PRACOWNIKÓW Dopełniacz liczby pojedynczej i liczby mnogiej WYCIECZKA SZKOLNA Celownik liczby pojedynczej i liczby mnogiej: po przyimkach, po czasownikach o rekcji celownikowej oraz w typowych konstrukcjach ZWIEDZAMY POLSKĘ Mianownik, biernik liczby mnogiej, rodzaj niemęskoosobowy

8 SPIS TREŚCI 7 DLA KOGO BURSZTYNOWY SŁOWIK? Mianownik liczby mnogiej, rodzaj męskoosobowy TURYSTYKA MODA CZY WYPOCZYNEK? Powtórzenie form mianownika i biernika liczby pojedynczej i mnogiej DZIAŁKA Składnia liczebnika NIEZWYKŁY DZIEŃ Typy liczebników. Fleksja liczebnika JAK TAM DOJECHAĆ? Przedrostkowe czasowniki ruchu Ma gorzata Majewska-Meyers DLACZEGO RAZEM? Narzędnik liczby pojedynczej CZY MOŻESZ ODPOWIEDZIEĆ NA MOJE PYTANIE? Narzędnik liczby pojedynczej i liczby mnogiej ZAPROSZENIE Konstrukcje składniowe z biernikiem liczby pojedynczej i mnogiej WSPOMNIENIE Miejscownik liczby pojedynczej ZAWSZE I WSZĘDZIE Miejscownik liczby pojedynczej i mnogiej PRZESZKADZASZ Ml Celownik liczby pojedynczej i mnogiej CIEKAWE ŻYCIE Przypadki zależne liczby mnogiej BEZ POŻEGNANIA Podwójna negacja ROZWIĄZANIE ĆWICZEŃ PRZYKŁADOWY TEST CERTYFIKATOWY DLA POZIOMU B

9

10 WSTĘP Chodzi mi o to, aby język giętki Powiedział wszystko, co pomyśli głowa. (J. Słowacki, Beniowski) Niniejszy podręcznik został pierwotnie pomyślany jako materiały pomocnicze dla lektora języka polskiego, zaznajamiającego cudzoziemców z gramatyką polską. Jest on przeznaczony głównie dla słuchaczy początkujących i średnio zaawansowanych, jak również dla tych osób, które chciałyby odświeżyć bądź usystematyzować swą wiedzę gramatyczną. W roku 2006 podręcznik został zakwalifikowany przez Państwową Komisję Poświadczania Języka Polskiego jako Obcego do grupy podręczników przydatnych w przygotowaniach do egzaminu certyfikatowego na poziomie podstawowym (B1). Stało się to inspiracją do przygotowania obecnego, przystosowanego do nowych potrzeb wydania Wyboru. Zwiększyliśmy liczbę zadań, dokonaliśmy niezbędnej aktualizacji słownictwa, jak też urealnienia określonych kontekstów sytuacyjnych, występujących w tekstach i ćwiczeniach. Ponadto dołączyliśmy przykładowy test z zakresu poprawności gramatycznej wzorowany pod względem technik egzaminowania i punktacji na oryginalnych zadaniach certyfikatowych. Podręcznik zawiera 40 jednostek metodycznych poświęconych podstawowym zagadnieniom gramatyki polskiej, klucz do ćwiczeń umożliwiający studentowi samodzielną pracę z podręcznikiem oraz wspomniany test gramatyczny wraz z kluczem, pozwalający zdiagnozować umiejętności kandydatów do egzaminu i pomóc w podjęciu właściwej decyzji. Staraliśmy się, aby każdy z tekstów stanowił egzemplifikację form i funkcji wybranej wartości danej kategorii morfologicznej, np. trybu rozkazującego, miejscownika. W przypadku różnorodności wykładników lub funkcji przygotowaliśmy kilka tekstów cząstkowych. Uwzględniliśmy również najbardziej typowe dla danej formy imiennej konstrukcje

11 10 GDYBYM ZNAŁ DOBRZE JĘZYK POLSKI... składniowe. Każda jednostka metodyczna składa się z tekstu i zestawu ćwiczeń obejmującego: 1. sprawdzenie zrozumienia tekstu; 2. ćwiczenia wdrażające omawianą formę lub konstrukcję gramatyczną; 3. ćwiczenia kontrastujące ją z innymi jednostkami morfologicznymi, podobnymi pod względem formy lub funkcji; 4. ćwiczenia sprawdzające; 5. ćwiczenia leksykalne i konwersacyjne związane z tekstem. Z powodu różnorodności stylistycznej tekstów zrezygnowaliśmy zporządku tematycznego na rzecz porządku autorskiego. Dokładną informację o problematyce gramatycznej każdej jednostki podajemy w spisie treści. Zamieszczone w niniejszym Wyborze materiały mogą być wykorzystane zależnie od potrzeb na wszystkich etapach procesu dydaktycznego: prezentacji, wdrożenia oraz utrwalenia i kontroli przyswojenia struktur. Niektóre teksty (np. Dzień jak co dzień, Zawsze i wszędzie ) doskonale nadają się do ćwiczeń transformacyjnych. Książka może również służyć cudzoziemcom pragnącym samodzielnie doskonalić swoją znajomość polszczyzny. Wszystkim, którzy będą korzystać z nowej wersji podręcznika, życzymy sukcesów w zdobywaniu biegłości w posługiwaniu się językiem polskim. Będziemy również wdzięczni za wszelkie uwagi krytyczne i propozycje dalszych zmian. autorzy

12 CICHY WIECZÓR Jest wieczór. Adam niecierpliwie czeka na Annę. Ona wraca autobusem i jak zwykle się spóźnia. Wreszcie ktoś puka, on szybko otwiera drzwi. Dobry wieczór! Co słychać? pyta zmęczona Anna i uważnie ogląda mieszkanie. Witam! Czekam na ciebie i czytam tę nudną książkę naćwiczenia z magistrem Tomaszewskim... To Logika matematyczna? Rzeczywiście, nie bardzo ciekawa, ale znam ją dobrze... Pamiętasz, że dziś ty sprzątasz mieszkanie? Zaskoczony Adam otwiera szeroko oczy... Eee, czy na pewno masz dobry humor? ostrożnie pyta Annę. Niestety nie, mam dość odpowiada zrezygnowana i ogłasza: Dziś nie sprzątamy! Otwiera okno, włącza telewizor i sama ogląda program psychologiczny: Czy dobrze znasz swojego partnera?. Adam o nic nie pyta, czyta książkę. Nie rozmawiają, siedzą osobno. Mają kolejny cichy wieczór.

13 12 GDYBYM ZNAŁ DOBRZE JĘZYK POLSKI... ĆWICZENIE I n Na podstawie tekstu proszę wybrać odpowiedź: a) Ewa 1. Kto wieczorem wraca autobusem? b) Adam c) Anna a) gazetę 2. Co czyta Adam? b) książkę c) czasopismo a) z Adamem 3. Z kim rozmawia Anna? b) z Ewą c) z Janem a) dobry 4. Jaki humor ma Anna? b) zły c) taki sobie a) oczy 5. Co Anna otwiera? b) okno c) książkę a) telewizor 6. Co Anna włącza? b) światło c) radio a) program telewizyjny 7. Co Anna ogląda? b) nowy film c) kolorowy album ĆWICZENIE II n Proszę wybrać odpowiednią formę czasownika (verbum): czytam 1. 5ja4 Codziennie czytasz gazetę. czyta oglądam 2. Anna często oglądasz telewizję. ogląda

14 włączam 3. 5ty4 Czy często włączasz telewizor? włącza Wracam 4. 5ja4 Jest już popołudnie. Wracasz do domu autobusem. Wraca spóźniam się 5. Autobus jak zwykle spóźniasz się. spóźnia się czekam czekam 6. Anna czekasz ija czekasz na autobus. czeka czeka Czekamy 7. 5my4 Czekacie razem. Czekają sprzątamy 8. Anna i Adam sprzątacie razem pokój. sprzątają rozmawiamy 9. Oni nie rozmawiacie. rozmawiają znamy 10.5wy4 Czy znacie znają CICHY WIECZÓR 13 Adama i Annę? ĆWICZENIE III n Proszę wybrać odpowiednią formę rzeczownika (substantivum): autobus 1. Anna wraca do domu autobusem. autobusu Anna 2. Pytam Anną, czy ma dobry humor? Annę

15 14 GDYBYM ZNAŁ DOBRZE JĘZYK POLSKI... Anna autobus 3. Razem z Anną czekam na autobusem. Annę autobusu telewizja 4. Adam! Czy oglądasz telewizję? telewizją książką program Nie! Czytam ciekawą książkę, bo programem telewizyjny jest. książka programu nieciekawy. okno 5. Anna szeroko otwiera oknie. oknem humor 6. Anna! Czy na pewno masz dobry humoru? humorem Nie, dzisiaj mam dosyć wszystkiego! ĆWICZENIE IV n Proszę budować zdania według wzoru: Anna pyta Adam.? Anna pyta Adama. Ewa 1. Czy Adam rozmawia z Anna? Karol Jan ciekawy film 2. Adam ogląda nowy program. zdjęcie telewizja gazeta 3. Anna codziennie czyta czasopismo. powieść horoskop

16 Adam 4. Dobrze znam Ewa. Anna Jan ciekawa książka 5. Adam i Anna mają nowa gazeta. nieciekawy komiks cichy wieczór autobus 6. Wracam do domu tramwaj. auto taksówka CICHY WIECZÓR 15 ĆWICZENIE V n Wyrazy w nawiasach proszę podać w odpowiedniej formie: 1. Zwykle wracam (autobus). 2. Czasami wracam (taksówka). 3. Adam rozmawia często z (Anna). 4. Anna czasem rozmawia z (Adam). 5. Jan czyta (interesująca książka). 6. Ewa ogląda (nowa gazeta). 7. Czy Anna teraz ogląda (nowy program)? 8. Czy Adam teraz czyta (ciekawa książka)? Adam dziś (wracać) autem. 2. 5ty4 Czy (rozmawiać) z Ewą? 5ja4 Nie! (Rozmawiać) z Janem. 3. Adam i Anna (oglądać) interesujący film. 4. 5wy4 Czy często (oglądać) telewizję? 5my4 Nie, rzadko (oglądać) telewizję Adam (sprzątać) (pokój). 2. Anna nie rozmawia z (Adam), siada i (włączać) telewizor. 3. Karol i Ewa (wracać) do domu (taksówka).

17 16 GDYBYM ZNAŁ DOBRZE JĘZYK POLSKI... ĆWICZENIE VI n Wyrazy w nawiasach proszę podać w odpowiedniej formie: 1. Anna wraca (tramwaj) i spóźnia się. 2. Adam rozmawia z (Ewa). 3. Adam (wieczór) długo czeka na (Anna). 4. Anna ogląda (ciekawy) (album). 5. Adam czyta (interesująca) (powieść) ja4Codziennie (czytać) gazetę. 2. 5ty4Czy często (oglądać) telewizję? 3. 5ja4Co dzień dokładnie (sprzątać) pokój. 4. 5ty4Czy często (sprzątać) mieszkanie? 5. Anna i Adam razem (przeglądać) album. 6. 5wy4 Czy często (oglądać) wieczorem telewizję? 5my4 Nie, wieczorem rzadko (oglądać) telewizję. ĆWICZENIE VII n Na podstawie tekstu proszę odpowiedzieć na pytania: 1. Czym Anna wraca do domu? 2. Kiedy Anna wraca do domu? 3. Co czyta Adam? 4. Czy Anna rozmawia z Adamem? 5. Czy Adam pamięta, że on dziś sprząta mieszkanie? 6. Jaki humor ma Anna? 7. Co Anna ogląda? 8. Co to znaczy, że Adam i Anna mają cichy wieczór? ĆWICZENIE VIII n Z podanych wyrazów proszę ułożyć zdania według wzoru: 0. wracać, Jan, tramwaj.? Jan wraca tramwajem. 1. wracać, Anna, autobus. 2. na, czekać, Adam, Anna. 3. bardzo, Jan, książka, czytać, ciekawa. 4. mieć, jak zwykle, wieczór, Anna, humor, zły. 5. siadać, Anna, włączać, i, telewizor. 6. nieciekawy, Anna, program, oglądać, Adam, i.

18 CICHY WIECZÓR program, otwierać, okno, oglądać, telewizor, i, włączać, nieciekawy, sama, Anna 8. rozmawiać, Adam, z, nie, Anna, często. 9. znać, Adam, dobrze, bardzo, Anna. ĆWICZENIE IX n Proszę uzupełnić tekst wyrazami w odpowiedniej formie: Jest wieczór. Adam niecierpliwie czeka na (Anna). Ona (wracać) autobusem i jak zwykle (spóźniać się). Wreszcie ktoś (pukać), on szybko (otwierać) drzwi. Dobry wieczór! Co (słychać)? (pytać) zmęczona Anna i uważnie (oglądać) mieszkanie. (Witać)! Czekam na ciebie i (czytać)tę(nudna) książkę naćwiczenia z magistrem Tomaszewskim... To Logika matematyczna? Rzeczywiście, nie bardzo ciekawa, ale (znać) ją dobrze... (Pamiętać), że dziś ty (sprzątać) mieszkanie? Zaskoczony Adam (otwierać) szeroko oczy... Eee, czy na pewno (mieć) dobry humor? ostrożnie pyta Annę. Niestety nie, (mieć) dość (odpowiadać) zrezygnowana i ogłasza: Dziś nie (my, sprzątać)! Otwiera okno, (włączać) telewizor i sama (oglądać) program psychologiczny: Czy dobrze (ty, znać) swojego (partner)?. Adam o nic nie pyta, (czytać) książkę. Oni nie (rozmawiać), siedzą osobno. (Mieć) kolejny cichy wieczór.

19 MARIA I ADAM SŁUCHAJĄ RADIA To śpiewa Anna Maria Jopek. Czy rozumiesz tekst piosenki? Tak, rozumiem. Anna Maria Jopek i Grzegorz Turnau śpiewają bardzo wyraźnie, mają bardzo dobrą dykcję. Moja koleżanka i ja często ich słuchamy. Czy umiesz śpiewać jakąś polską piosenkę? Niestety, nie umiem. A ty umiesz? Nie. Ale wiem, kto zna niejedną polską piosenkę i umie śpiewać. To mój kolega. Wiesz, który? Tak, oczywiście. Wszyscy wiedzą. To Karol. Mieszkamy obok siebie. Słucham go zawsze, kiedy jem obiad. On ciągle śpiewa. Szkoda, że nie śpiewacie razem.

20 MARIA I ADAM SŁUCHAJĄ RADIA 19 ĆWICZENIE I n Na podstawie tekstu proszę wybrać odpowiedź: a) Maria i Adam 1. Kto słucha radia? b) Adam i Anna c) Karol a) Anna Maria Jopek 2. Kto śpiewa piosenkę? b) Grzegorz Turnau c) Anna Maria Jopek i Grzegorz Turnau a) Anny Marii Jopek i Grzegorza Turnaua 3. Kogo często słucha Maria? b) Anny Marii Jopek c) Grzegorza Turnaua a) Adama 4. Czy Karol jest kolegą b) Marii? c) Anny a) Karol i Maria 5. Kto mieszka obok siebie? b) Adam i Anna c) Anna i Maria ĆWICZENIE II n Proszę wybrać odpowiednią formę czasownika (verbum): Rozumiem 1. 5ja4 Rozumiesz tekst piosenki. Rozumie rozumiem 2. 5ty4 Czy rozumiesz, cośpiewa Turnau? rozumie rozumiem 3. Maria też rozumiesz piosenkę. rozumie umiem 4. 5ty4 Czy umiesz śpiewać jakąś piosenkę? umie

21 20 GDYBYM ZNAŁ DOBRZE JĘZYK POLSKI... umiem umiem Niestety, nie umiesz, ale znam kogoś, kto umiesz. umie umie jem 5. 5ty4 Kiedy jesz kolację? je Jem Jesz Je późnym wieczorem. Karol też wiem wiem 6. Ja wiesz, kto to jest Karol, Adam też wiesz. wie wie wiem Aty wiesz? wie jem jesz je późno. ĆWICZENIE III n Proszę wybrać odpowiednią formę czasownika (verbum): rozumiemy 1. Adam! Czy ty i Maria rozumiecie tekst piosenki? rozumieją rozumiemy 5my4 Tak, rozumiecie rozumieją rozumiemy Adam i Maria rozumiecie rozumieją tę piosenkę. tekst piosenki. umiemy 2. Adam i Maria nie umiecie śpiewać. umieją

22 umiemy Maria! Czy ty i Adam umiecie śpiewać? umieją Niestety! Nie umiemy umiecie. A szkoda! umieją wiemy 3. 5wy4 Czy wiecie, gdzie mieszka Karol? wiedzą wiemy wiemy Nie, nie wiecie, ale może oni wiecie. wiedzą wiedzą jemy 4. Karol i Maria jecie obiad. jedzą jemy Czy wy, Polacy, zawsze jecie zupę? jedzą jemy Karol: Nie, zupę jecie tylko na obiad. jedzą MARIA I ADAM SŁUCHAJĄ RADIA 21 ĆWICZENIE IV n Proszę wybrać odpowiednią formę rzeczownika (substantivum) lub zaimka (pronomen): Anna piosenka 1. Adam pyta Anny, czy rozumie tekst piosenki. Annę piosenkę dykcja 2. Grzegorz Turnau i Anna Maria Jopek mają dobrą dykcji. dykcję

23 z z z 22 GDYBYM ZNAŁ DOBRZE JĘZYK POLSKI... z piosenka 3. Czy Karol umie śpiewać jakąś polską piosenki? piosenkę 4. Czy znasz Karol? Karola on Tak, znam go dobrze. ĆWICZENIE V n Wyrazy w nawiasach proszę podać w odpowiedniej formie: 1. Adam (piosenka) Karol rozumie (książka) Anna (film) Maria (opera) (śniadanie) 2. Maria i Adam jedzą (kolacja) (obiad) Karol wcześnie je (śniadanie), Anna późno je (kolacja), a ja jem (obiad), kiedy mam czas. 3. Czy wiesz, kto zna niejedną (polska piosenka)? Czy Anna wie, że Adam czyta teraz (ciekawa, polska powieść)? Wiem, kto śpiewa (ta piosenka). 4. Karol śpiewać (piosenka) Anna umie cierpliwie czekać na (Adam) Jan jeść szybko (śniadanie i kolacja) Marcin rozmawiać z (Karol) ĆWICZENIE VI n Proszę użyć odpowiedniej formy podanego czasownika (verbum): 1. wiedzieć Anna! Czy..., kim jest Grzegorz Turnau? Nie! Nie.... Może Adam i Maria...? Adam! Czy ty i Maria..., kim jest Grzegorz Turnau? Oczywiście!.... Jest bardzo dobrym polskim piosenkarzem!

24 MARIA I ADAM SŁUCHAJĄ RADIA umieć Maria! Czy... śpiewać jakąś polską piosenkę? Niestety, jeszcze nie.... Ale Karol.... O tak, on... śpiewać niejedną polską piosenkę. 3. rozumieć 5ty4 Czy... czasownik, jeść? Tak,... 5wy4 Czy... czasownik wiedzieć? Tak,... Czy państwo... czasownik umieć? Tak,... doskonale. ĆWICZENIE VII n Wyrazy w nawiasach proszę podać w odpowiedniej formie: 1. Zwykle jem tylko raz dziennie. Ale czasem jem (śniadanie), (obiad) i (kolacja). 2. Co Adam je na (obiad)? Na pierwsze danie je (zupa), na drugie danie je (mięso) i (sałatka), na deser je (napoleonka) i (sernik). 3. Anna zawsze rozumie każdą (piosenka), (książka), każdy (film). Anna wie wszystko. ĆWICZENIE VIII n Na podstawie tekstu proszę krótko odpowiedzieć na pytania: 1. Kto pyta Marię, czy rozumie tekst piosenki? 2. Jak śpiewają Grzegorz Turnau i Anna Maria Jopek? 3. Kto często ich słucha? 4. Kim jest Karol? 5. Co umie Karol? 6. Kiedy Karol śpiewa? 7. Kiedy Maria słucha Karola? ĆWICZENIE IX n Z podanych wyrazów proszę ułożyć zdania: 1. Maria, piosenka, rozumieć, tekst. 2. śpiewać, Turnau, wyraźnie, dykcja, dobry, mieć, bo. 3. Maria, Adam, umieć, śpiewać, niestety, nie, i.

25 24 GDYBYM ZNAŁ DOBRZE JĘZYK POLSKI Karol, niejedna, znać, piosenka, polski. 5. Maria, wiedzieć, Karol, kto, jest. 6. Maria, jeść, Karol, zawsze, kiedy, obiad, śpiewać. 7. Karol, Adam, śpiewać, nie, szkoda, razem, że, i. ĆWICZENIE X n Wyrazy w nawiasach proszę podać w odpowiedniej formie: To śpiewa Anna Maria Jopek. Czy rozumiesz tekst piosenki? Tak, (rozumieć). Anna Maria Jopek i Grzegorz Turnau (śpiewać) bardzo wyraźnie, (mieć) bardzo dobrą dykcję. Moja koleżanka i ja często ich (słuchać). Czy umiesz śpiewać jakąś polską piosenkę? Niestety, nie (umieć). A ty (umieć)? Nie. Ale (wiedzieć), kto zna niejedną polską piosenkę i (umieć) śpiewać. Tomój kolega. Wiesz, który? Tak, oczywiście. Wszyscy (wiedzieć). To Karol. Mieszkamy obok siebie. Słucham go zawsze, kiedy (jeść) obiad. On ciągle (śpiewać). Szkoda, że 5wy4 nie (śpiewać) razem.

26 MARIA DZWONI DO ADAMA Halo, słucham? Dzień dobry, mówi Maria. Cześć, tu Adam. Co słychać? Nic nowego. Dzwonię, bo mam problem. Tłumaczę tekst z angielskiego na polski i nie wiem, jak przetłumaczyć czasownik must. Must to polskie musieć, koniugacja -ę, -isz. Sz z pierwszej osoby liczby pojedynczej i trzeciej osoby liczby mnogiej zmienia się w si. Musisz na to uważać. Teraz rozumiesz? Myślę, że tak. Lubię, kiedy mi tłumaczysz to, czego nie rozumiem. Robisz to tak jasno. O, dziękuję za komplement. Robię to, jak umiem. Muszę już kończyć... Przepraszam, nie słyszę... Muszę już kończyć, bo codziennie w południe chodzę na lektorat, a już prawie dwunasta. Widzę, że nie lubisz rozmawiać ze mną... O, nie! Naprawdę lubię, ale nie mam czasu... No tak, uczysz się bardzo pilnie. Cześć! Cześć! Do zobaczenia, do jutra.

27 26 GDYBYM ZNAŁ DOBRZE JĘZYK POLSKI... ĆWICZENIE I n Na podstawie tekstu proszę wybrać odpowiedź: a) do profesora 1. Do kogo dzwoni Maria? b) do kolegi c) do brata a) z polskiego 2. Z jakiego języka Maria tłumaczy tekst?: b) z angielskiego c) z francuskiego a) jednego czasownika 3. Czego nie rozumie Maria? b) jakiegoś słowa c) liczby mnogiej a) co tydzień 4. Jak często Maria ma lektorat? b) codziennie c) co miesiąc a) rano 5. Kiedy rozmawiają Maria i Adam? b) w południe c) wieczorem a) bardzo pilnie 6. Jak się uczy Maria? b) intensywnie c) długo i pilnie ĆWICZENIE II n Proszę wybrać odpowiednią formę czasownika (verbum): mówię l. Anna mówisz bardzo wyraźnie. mówi dzwonię 2. 5ty4 Czy dzwonisz teraz do Adama? dzwoni Muszę 3. 5ja4 Musisz codziennie uczyć się polskiego. Musi

28 lubię 4. Czy Adam lubisz rozmawiać przez telefon? lubi Lubię robię 5. 5ja4 Lubisz śpiewać, robisz to, jak umiem. Lubi robi chodzę chodzę 6. Karol codziennie chodzisz na lektorat, a ja co dzień chodzisz na spacer. chodzi chodzi widzę 7. 5ty4 Czy widzisz ten album Warszawy? Jest bardzo piękny. widzi Myślę 8. 5ja4 Myślisz, że lubicie Adama i Annę. Myśli MARIA DZWONI DO ADAMA 27 ĆWICZENIE III n Proszę wybrać odpowiednią formę czasownika (verbum): tłumaczę 1. Maria tłumaczysz tekst z polskiego na angielski. tłumaczy tłumaczę tłumaczę 2. 5ty4 Czy często tłumaczysz? Ja tłumaczysz bardzo rzadko. tłumaczy tłumaczy słyszę 3. Adam! Czy słuchasz radia? Czy słyszysz, kto śpiewa? słyszy słyszę Tak, słyszysz ten głos. To Turnau. słyszy uczę się 4. Maria! Czego uczysz się tak pilnie? uczy się

29 28 GDYBYM ZNAŁ DOBRZE JĘZYK POLSKI... Uczę się Uczysz się polskiego. Jutro mam egzamin. Uczy się uczę się Uczę się 5. Czego uczysz się Adam? 5on4 Uczysz się angielskiego. uczy się Uczy się ĆWICZENIE IV n Proszę wybrać odpowiednią formę czasownika (verbum): dzwonimy 1. Anna! Czy ty i Maria dzwonicie czasem do Adama? dzwonią dzwonimy Tak, dzwonicie często, ale nigdy nie ma go w domu. dzwonią lubimy 2. Czy Adam i Karol lubicie śpiewać? lubią lubimy lubimy Tak, oni bardzo lubicie śpiewać. My też bardzo lubicie. lubią lubią chodzimy 3.5my4 Codziennie chodzicie na lektorat. A oni? chodzą chodzimy uczymy się Oni chodzicie rzadko. Nie uczycie się pilnie. chodzą uczą się tłumaczymy 4. 5wy4 Widzę, że coś tłumaczycie... tłumaczą tłumaczymy 5my4 Tak, tłumaczycie tłumaczą tekst z angielskiego na polski. To nie jest łatwe.

30 z z z z MARIA DZWONI DO ADAMA 29 ĆWICZENIE V n Proszę wybrać odpowiednią formę rzeczownika (substantivum): tekst A. 1. Maria tłumaczy tekstu z angielskiego na polski. tekstem książka Adam tłumaczy książką z polskiego na angielski. książkę kot Adam 2. Anna lubi kota, Mruczka, lubi też Adama. kotem Adamem lektorat 3. Karol codziennie chodzi na lektoratu. lektoratem spacer Adam co dzień chodzi na spaceru. spacerem Anna 4. Często widzę Anny, kiedy wraca autobusem. Annę język polski B. 1. Maria już rok uczy się języka polskiego. językiem polskim 2. Karol uczy się nowej piosenka piosenki. piosenkę piosenką Adam 3. Maria dzwoni do Adama. Adamem Maria 4. Często dzwonię do Marii. Marię Marią

31 z z 30 GDYBYM ZNAŁ DOBRZE JĘZYK POLSKI... Anna 5. Czy zawsze dzwonisz do Anny wieczorem? Annę Anną ĆWICZENIE VI n Wyrazy w nawiasach proszę podać w odpowiedniej formie: 1. 5ty4 Czy (słyszeć), co ja (mówić)? 2. 5ty4 Czy (musieć) ciągle śpiewać? 5ja4 Tak, (musieć). Bardzo (lubić) śpiewać. 3. Karol rzadko (dzwonić) do Anny. 4. 5ja4 Kiedy coś (robić), (musieć) słuchać radia. 5. Maria (lubić) rozmawiać z Adamem. 6. 5ja4 (Widzieć), że 5ty4 coś (robić)... 5ja4 Tak, (tłumaczyć) artykuł na angielski. ĆWICZENIE VII n Wyrazy w nawiasach proszę podać w odpowiedniej formie: 1. Anna i ja codziennie (chodzić) na spacer. Adam i Karol też (chodzić), ale na lektorat. 2. 5wy4 Czy (uczyć się) polskiego? 5my4 Tak, dzisiaj (uczyć się) cały dzień. 3. Karol i Anna (tłumaczyć) ciekawy artykuł. My (tłumaczyć) poezję. 4. Bardzo lubię Karola. Czy wy też go (lubić)? 5my4 Tak, bardzo go (lubić). 5. Do kogo (dzwonić) Anna i Maria? Oczywiście (dzwonić) do Adama. ĆWICZENIE VIII n Na podstawie tekstu proszę odpowiedzieć na pytania: 1. Do kogo dzwoni Maria? 2. Dlaczego Maria dzwoni do Adama? 3. Jaki problem ma Maria? 4. Na jaki język Maria tłumaczy tekst? 5. Co lubi Maria? 6. Za co dziękuje Adam? 7. Jak uczy się Maria? 8. Dokąd codziennie chodzi Maria?

32 MARIA DZWONI DO ADAMA 31 ĆWICZENIE IX n Z podanych wyrazów proszę ułożyć zdania: 1. 5ja4 tłumaczyć, z, na, tekst, język polski, angielski. 2. codziennie, wieczór, dzwonić, Adam, Anna, do. 3. 5ty4 musieć, po polsku, wyraźnie, mówić, bardzo. 4. 5ja4 wieczór, lubić, czytać, książka. 5. południe, Anna, robić, obiad, w. 6. 5ja4 słyszeć, nie, Adam, co, mówić. 7. 5wy4 co dzień, spacer, chodzić, daleko, bardzo, na. 8. 5ja4 widzieć, Adam, że, lubić, nie, Mruczek, kot. 9. 5my4 pilnie, uczyć się, język polski, trudny. ĆWICZENIE X n Wyrazy w nawiasach proszę podać w odpowiedniej formie: Halo, (słuchać)? Dzień dobry, (mówić) Maria. Cześć, tu Adam. Co słychać? Nic nowego. (Dzwonić), bo mam problem. (Tłumaczyć) tekst z angielskiego na polski i nie wiem, jak przetłumaczyć czasownik must. Must to polskie musieć, koniugacja -ę, -isz. Sz z pierwszej osoby liczby pojedynczej i trzeciej osoby liczby mnogiej zmienia się w si. (Musieć) uważać na to. Teraz rozumiesz? Myślę, że tak. (Lubić), kiedy mi (tłumaczyć) to, czego nie rozumiem. (Robić) to tak jasno. O, dziękuję za komplement. (Robić) to, jak umiem. Muszę już kończyć... Przepraszam, nie (słyszeć)... Muszę już kończyć, bo codziennie w południe (chodzić) na lektorat, a już prawie dwunasta. Widzę, że nie (lubić) rozmawiać ze mną... O, nie! Naprawdę lubię, ale nie mam czasu... No tak, (uczyć) się bardzo pilnie. Cześć! Cześć! Do zobaczenia, do jutra.

33 PASJA KAROLA Karol: Karol: Karol: Karol: Karol: Dzień dobry. Co robisz? Rysuję ołówkiem szkic na zajęcia. Studiujesz grafikę? Tak, ale czasami maluję. Malują też Marcin i Magda. Adam sprzedaje gotowe szkice i obrazy na Starym Mieście. Dużo sprzedajecie? Nie, ale za zarobione pieniądze kupujemy wszystko, co jest nam potrzebne. A co zwykle malujesz? Stare Miasto i Wilanów. Ale lubię też rysować architekturę współczesną. Długo już pracujesz. Kiedy kończysz? Zaraz kończę, chcesz popatrzeć? Tak, bardzo chętnie.

34 PASJA KAROLA 33 ĆWICZENIE I n Na podstawie tekstu proszę wybrać odpowiedź: a) szkic na zajęcia 1. Co rysuje Karol? b) rysunek c) portret Marii a) węglem 2. Czym rysuje Karol? b) ołówkiem c) kredą a) rzeźbę 3. Co studiuje Karol? b) malarstwo c) grafikę a) Adam 4. Kto maluje obrazy? b) Karol c) Magda, Marcin, Karol a) na Starym Mieście 5. Gdzie Adam sprzedaje to, co zrobią? b) w Warszawie c) na uniwersytecie a) Stare Miasto i Wilanów 6. Co zwykle maluje Karol? b) architekturę współczesną c) martwą naturę ĆWICZENIE II n Proszę wybrać odpowiednią formę czasownika (verbum): rysują 1. Karol rysujesz Stare Miasto. rysuje rysuję rysują 2. Ja często rysujesz ołówkiem, a ty, Marcin, czym rysujesz? rysuje rysuje studiuję 3.5ty4 Czy studiujesz studiuje studiuję 5ja4 Nie, studiujesz studiuje grafikę na ASP? malarstwo.

35 34 GDYBYM ZNAŁ DOBRZE JĘZYK POLSKI... maluję 4. Adam! Czy Marcin czasem malujesz architekturę współczesną? maluje maluję Tak, ale malujesz też Stare Miasto. maluje sprzedaję maluję 5. Marcin sprzedajesz na Starym Mieście to, co Karol malujesz. sprzedaje maluje kupuję 6. Magda kupujesz wszystko, co jest potrzebne. kupuje ĆWICZENIE III n Proszę wybrać odpowiednią formę czasownika (verbum): rysujemy 1. Karol rysuje szkic, Adam grafikę. Oni rysujecie bardzo dobrze. rysują studiujemy 2. Marcin i ja studiujecie malarstwo. studiują sprzedajemy zrobimy 3. Gdzie ty i Adam sprzedajecie to, co zrobicie? sprzedają zrobią Sprzedajemy 5my4 Sprzedajecie na Rynku Starego Miasta. Sprzedają kupujemy 5wy4 A gdzie kupujecie wszystko, co jest potrzebne? kupują kupujemy 4. Magda i Anna rano kupujecie mleko i chleb na śniadanie. kupują