Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Transkrypt

1 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Powiatowy Urząd Pracy w Iławie, ul. 1 Maja 8b, Iława, tel./fax. (89) URLOPY 1. Urlop wypoczynkowy. 2. Urlop bezpłatny. 3. Urlop okolicznościowy. 4. Urlop macierzyński. 5. Urlop tacierzynski i ojcowski. URLOP WYPOCZYNKOWY Każdy pracownik ma prawo do płatnego urlopu wypoczynkowego. W tym co najmniej dwóch tygodni nieprzerwanego, ciągłego urlopu (podzielenie urlopu może nastąpić tylko na wniosek pracownika). Urlopu udziela się pracownikowi w dni jego pracy, a jeden dzień urlopu odpowiada 8 godzinom czasu pracy. Pracownik nie może zrzec się prawa do urlopu. Urlop przysługuje w wymiarze: - 20 dni - w przypadku stażu pracy mniejszego niż 10 lat, - 26 dni - w przypadku stażu pracy powyżej 10 lat. Do stażu pracy, od którego zależy długość urlopu, liczą się: - okresy pracy, - okresy nauki, - okresy zaliczane. Okresy nauki: - szkoła zasadnicza lub zawodowa (nie więcej niż 3 lata), - średnia szkoła zawodowa (nie więcej niż 5 lat), - średnia szkoła ogólnokształcąca (4 lata), - szkoła policealna (6 lat), - szkołą wyższa (8 lat).!!! Okresów nauki nie można sumować. Pod uwagę bierze się liczbę lat za najwyższy osiągnięty poziom nauki. W przypadku, gdy osoba ukończyła dwa kierunki studiów, do stażu pracy wlicza się nadal 8 lat. Studia które zostały podjęte, lecz nie ukończone, nie wliczają się do stażu pracy. Jeśli osoba w trakcie nauki była jednocześnie zatrudniona, do stażu pracy wlicza się albo okres pracy albo nauki - w zależności co jest bardziej korzystne dla danej osoby.

2 Okresy pracy, które mają wpływ na długość urlopu, są wliczane niezależnie od przerw pomiędzy jednym a drugim zatrudnieniem oraz niezależnie od sposobu ustania pracy (wypowiedzenie, zwolnienie dyscyplinarne). Jeśli osoba pracowała jednocześnie u więcej niż jednego pracodawcy, do stażu pracy wlicza się okres niezakończonego zatrudnienia u pierwszego pracodawcy do momentu podjęcia kolejnej pracy, następnie zaczynając np. od początku zatrudnienia u kolejnego pracodawcy. Pierwszy urlop: Pracownikowi podejmującemu pracę po raz pierwszy, w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę, przysługuje urlop w wymiarze 1/12 po upływie każdego miesiąca (urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku). Prawo do urlopu pracownik nabywa po przepracowaniu miesiąca. Zasada ta obowiązuje tyko w roku kalendarzowym, w którym osoba po raz pierwszy podjęła pracę, z dniem 1 stycznia kolejnego roku nabywa z góry prawo do normalnej długości urlopu przywidzianego dla pracownika, czyli np. 20 dni. Urlop uzupełniający przysługuje pracownikowi, który wykorzystał swój urlop, a następnie nabył prawo do wyższego wymiaru urlopu. Urlop proporcjonalny: Gdy w danym roku kalendarzowym osoba kończy pracę, a nie wykorzystała jeszcze urlopu pracodawca ma obowiązek udzielić pracownikowi urlopu przed zakończeniem pracy, w wymiarze proporcjonalnym do liczby przepracowanych miesięcy. Za miesiąc pracy przysługuje 1/12 wymiaru urlopu, a niepełny miesiąc kalendarzowy zaokrągla się w górę. Urlop proporcjonalny może zostać pomniejszony w przypadku: - urlopu bezpłatnego, - urlopu wychowawczego, - pozbawienia wolności/aresztowania, - nieusprawiedliwionej nieobecności, - odbywania służby wojskowej/ćwiczeń wojskowych ( gdy przerwa w pracy trwa co najmniej jeden miesiąc - okresy te mogą być sumowane). Do wymiaru urlopu NIE wlicza się: - okresów pracy na podstawie umów cywilnoprawnych (umowa zlecenie, umowa o dzieło), - okresu urlopu bezpłatnego, - okresu prowadzenia działalności gospodarczej. Pracownik tymczasowy - nabywa prawo do urlopu w wymiarze proporcjonalnym do urlopu pracownika w pełnym wymiarze czasu. Np. osobie pracującej na ¼ etatu przysługuje 5 dni urlopu, zakładając, że staż pracy jest niższy niż 10 lat. Niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę.

3 Przesunięcie urlopu: Zarówno pracodawca jak i pracownik może przesunąć urlop. Pracodawca może przesunąć urlop, jeśli z tego powodu wystąpiłyby zakłócenia w przebiegu pracy. Ma również obowiązek przesunąć urlop pracownikowi w przypadku: - choroby, - urlopu macierzyńskiego, - przebywania w odosobnieniu w związku z chorobą zakaźną, - ćwiczeń/szkoleń wojskowych do 3 miesięcy. Pracodawca może również odwołać pracownika z urlopu, ale tylko w uzasadnionych przypadkach. Ma wtedy obowiązek pokryć koszty pracownika np. przyjazd z wakacji. Termin urlopu: Pracodawca ma obowiązek udzielić urlopu pracownikowi w roku kalendarzowym, w którym nabył do niego prawo. Niewykorzystany urlop należy wykorzystać do 30 września kolejnego roku. Urlop na żądanie: Pracownik może skorzystać z 4 dni urlopu na żądanie, w każdym roku kalendarzowym. O chęci wykorzystania takiego urlopu musi poinformować pracodawcę najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu. Może o tym poinformować pracodawcę osobiście, telefonicznie, pisemnie lub przez osoby trzecie. Niewykorzystany urlop na żądanie przechodzi na kolejny rok jako urlop wypoczynkowy. Ekwiwalent za urlop: Ekwiwalent za urlop przysługuje każdemu pracownikowi, który nie mógł wykorzystać urlopu w naturze, w sytuacji rozwiązania lub wygaśnięcia umowy o pracę. Jedynie w sytuacji, gdy pracownikowi kończy się jedna umowa i rozpoczyna on drugą umowę, z tym samym pracodawcą, urlop powinien być wykorzystany w naturze. Natomiast, jeśli pracownik rozpoczyna od razu kolejną umowę z innym pracodawcą, urlop nie przechodzi na kolejnego pracodawcę, lecz leży po stronie wcześniejszego pracodawcy, który zobowiązany jest wypłacić ekwiwalent za niewykorzystane dni. Ekwiwalent za urlop oblicza się dzieląc miesięczne wynagrodzenie przez współczynnik urlopowy ( w 2013 roku wynosi on: dla całego etatu: 20,92, dla ½ etatu: 10,46, ¾ etatu: 15,69, ¼ etatu: 5,23, 1/3 etatu: 6,97). Wynik tego dzielenia oznacza sumę ekwiwalentu za jeden dzień. Następnie sumę tę należy podzielić przez ilość godzin, które wchodzą w dobowy dzień pracy ( np. 8 godz.). Wynikiem jest stawka godzinowa, którą trzeba pomnożyć przez ilość godzin urlopu jakie mamy do wykorzystania.

4 URLOP BEZPŁATNY Każdy pracownik może złożyć pisemny wniosek o urlop bezpłatny. Może być on przyznany: - na dowolny cel, - w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy. Długość takiego urlopu jest dowolna, należy jednak podać termin urlopu. We wniosku pracownik nie musi pisać, w jakim celu chce wykorzystać taki urlop. Długość urlopu nie jest zależna od stażu pracy. Pracodawca może odmówić zgody, nie podając przyczyny lub zgodzić się na urlop w innym terminie. Przyznanie urlopu bezpłatnego zależy tylko od zgodnego porozumienia pomiędzy pracownikiem a pracodawcą. Jeśli pracownik posiada niewykorzystany urlop wypoczynkowy, pracodawca może zaproponować wykorzystanie najpierw tego urlopu. W trakcie trwania tego urlopu pracodawca nie może zwolnić pracownika. Jeśli urlop trwa krócej niż 3 miesiące, nie może również go zwolnić w ramach zwolnień grupowych. Gdy jest dłuższy niż 3 miesiące pracownikowi przysługuje odprawa. Można natomiast rozwiązać umowę za porozumieniem, czy też zwolnić pracownika dyscyplinarnie (mając odpowiednie powody). Pracodawca może odwołać pracownika z urlopu gdy: - urlop jest dłuższy niż 3 miesiące, a odwołanie następuje przed ukończeniem 3 miesiąca urlopu, - wystąpią ważne przyczyny np. odejście z pracy innego pracownika, - w decyzji o udzieleniu urlopu jest zapis o możliwości odwołania. Urlop bezpłatny NIE liczy się do stażu pracy. URLOP OKOLICZNOŚCIOWY Przysługuje każdemu pracownikowi pracującemu na umowę o pracę. Pracodawca ma obowiązek udzielić takiego urlopu w ważnych sytuacjach rodzinnych pracownika. 2 dni w przypadku: - ślubu pracownika, - urodzenia dziecka pracownika (tylko ojciec), - śmierci małżonka, dziecka, matki, ojca, macochy, ojczyma. 1 dnia w przypadku: - ślubu dziecka pracownika, - śmierci: siostry, brata, babci, dziadka, teściowej, teścia, innej osoby na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką. Za urlop okolicznościowy przysługuje wynagrodzenie. Warunkiem otrzymania urlopu okolicznościowego jest bezzwłoczne poinformowanie pracodawcy o okoliczności uprawniającej do otrzymania tego urlopu (najpóźniej w drugim dniu nieobecności). Jeśli daną okoliczność można przewidzieć, należy poinformować pracodawcę wcześniej. Nie trzeba informować pracodawcy osobiście. Ponadto konieczne jest przedstawienie dokumentu, który usprawiedliwia nieobecność np. akt zgonu, małżeństwa, urodzenia.

5 Inne przyczyny, dla których pracodawca musi udzielić pracownikowi dnia wolnego (z zachowaniem wynagrodzenia): - występowanie w roli świadka w sądzie, - wykonanie obowiązkowych badań, szczepień ochronnych (zgodnie z przepisami o zwalczaniu chorób zakaźnych, wenerycznych i gruźlicy), - uczestnictwo w akcji ratowniczej członka GOPR (Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe), SAR (Serach and Rescue), - oddawanie krwi przez krwiodawcę, - poszukiwanie zatrudnienia (3 mies. wypowiedzenie- przysługują 3 dni, krótsze niż 3 miesięczne - 2 ni robocze), - opieka nad dzieckiem do 14 r. ż - 2 dni w roku. URLOP MACIERZYŃSKI Od 1 stycznia 2013r. zostały wprowadzone korzystne dla rodziców zmiany w urlopach macierzyńskich. Składają się na niego: - podstawowy urlop macierzyński (20 tygodni). - dodatkowy urlop macierzyński 6 tygodni) - urlop rodzicielski (26 tygodni) Razem: 52 tygodnie Urlop macierzyński: Urlop macierzyński przysługuje ustawowo. Do jego wykorzystania wystarczy przedstawić metrykę dziecka. 14 tygodni musi wykorzystać matka dziecka, po czym może się zrzec reszty urlopu, o ile dalszą cześć, czyli 6 tygodni wykorzysta ojciec dziecka. Urlop macierzyński można rozpocząć na 6 tygodni przed planowanym terminem porodu (trzeba przedstawić zaświadczenie o przewidywanej dacie porodu). Wymiar urlopu wynosi, w przypadku urodzenia przy jednym porodzie: -1 dziecka: 20 tygodni, - 2 dzieci: 31 tygodnie, - 3 dzieci: 33 tygodnie, - 4 dzieci: 35 tygodni, - 5 i więcej dzieci: 37 tygodni. Urlop dodatkowy: Z dodatkowego urlopu macierzyńskiego matka dziecka może zrezygnować, wtedy może się o niego ubiegać ojciec dziecka. 6 tygodni urlopu można podzielić maksymalnie na 2 części, trwające minimalnie tydzień. Urlop rodzicielski: Jego wymiar nie zależy od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie, zawsze wynosi 26 tygodni. Z tego urlopu może skorzystać zarówno matka jak i ojciec lub oboje rodziców może z niego korzystać w jednym czasie (26 tygodni łącznie dla obojga rodziców). Urlop można podzielić maksymalnie na 3 części, trwające co najmniej 8 tygodni.

6 Wysokość wynagrodzenia w trakcie urlopu macierzyńskiego: - pół roczny urlop macierzyński - 100% wynagrodzenia, - rodzic który od razu zdecyduje się wykorzystać roczny urlop (52 tygodnie) otrzyma przez cały ten okres 80 % wynagrodzenia, - rodzic który, po wykorzystaniu pierwszej części urlopu macierzyńskiego zdecyduje się pozostać na urlopie rodzicielskim, przez kolejne pół roku otrzyma 60 % wynagrodzenia. Jeśli zgłosimy pracodawcy do 14 dnia po porodzie chęć wykorzystania również urlopu rodzicielskiego, otrzymamy przez cały ten czas 80 % wynagrodzenia, natomiast jeśli nie zostanie to zgłoszone, otrzymamy przez pierwsze pół roku 100 % i ewentualnie 60% w następnym półroczu, o ile oczywiście będziemy chcieli wykorzystać urlop rodzicielski. Jeśli w trakcie trwania podstawowego urlopu macierzyńskiego matka zdecyduje się skorzystać z dodatkowego urlopu, musi złożyć wniosek do pracodawcy, nie później niż 14 dni przed jego rozpoczęciem (w trakcie trwania urlopu macierzyńskiego). Taki sam termin obowiązuje, jeśli chodzi o wniosek na skorzystanie z urlopu rodzicielskiego. Wysokość zasiłku wynosi średnią wynagrodzenia za ostatnie 12 miesięcy. Urlop ojcowski: Wymiar urlopu ojcowskiego wynosi 2 tygodnie. Wykorzystanie tego urlopu przez ojca nie ma wpływu na długość urlopu macierzyńskiego (nie skraca go). Urlop ojcowski może być zatem wykorzystany w trakcie trwania urlopu matki. Ważne jest, aby wykorzystać go do ukończenia przez dziecko 1 roku życia. Nie przysługuje ojcom zatrudnionym na umowę zlecenie/o dzieło. Potrzebne dokumenty: - skrócony akt urodzenia, - oświadczenie, że urlop nie był wcześniej wykorzystany. Pracodawca nie może odmówić tego urlopu. Urlop tacierzyński : może być wykorzystany jeśli: - matka rezygnuje z pozostałej części podstawowego urlopu macierzyńskiego (wniosek matki z rezygnacją na 7 dni przed rozpoczęciem pracy + wniosek ojca o urlop), - gdy matka dziecka jest hospitalizowana, - gdy matka dziecka zmarła w trakcie trwania urlopu macierzyńskiego. Urlop przepada po skończeniu przez dziecko 1 roku życia. Urlop a praca: Dodatkowy urlop macierzyński oraz urlop rodzicielski można łączyć z pracą, maksymalnie na pół etatu. Pracodawca może się jednak na to nie zgodzić, jeśli wykonywanie pracy w niepełnym wymiarze czasu nie jest możliwe ze względu np. na rodzaj pracy. W wypadku podjęcia pracy na pół etatu, zmniejsza się zasiłek macierzyński o połowę. Prawo do zasiłku macierzyńskiego, mają nie tylko kobiety pracujące na czas nieokreślony ale także: - na czas określony (jeśli po upływie 3 miesiąca ciąży kończy się umowa, jest ona przedłużana do dnia porodu. Wtedy kobieta w dniu porodu jest objęta ubezpieczeniem co oznacza, że przysługuje jej zasiłek przez 52 tygodnie), - na umowę zlecenie, - na umowę na okres próbny powyżej 1 miesiąca.