Bariery rozwoju du ych przedsi biorstw w Polsce.

Transkrypt

1 Bariery rozwoju duych przedsibiorstw w Polsce. Wyniki badania Monitoring kondycji sektora duych przedsibiorstw 2009 PKPP Lewiatan i Deloitte Sp. z o.o. dr Magorzata Starczewska-Krzysztoszek Warszawa, 20 kwietnia 2009 r. mkrzysztoszek@prywatni.pl Przedsibiorstwa postrzegaj ryzyko polityczne jako relatywnie niewielkie. Kryzys nie zwikszy kszy tego ryzyka. 5 najwysze ryzyko 4 wysokie ryzyko 3 - przecitne ryzyko 2 mae ryzyko 1 bardzo mae ryzyko -4,6-0,4 5,1-1,3 3,5 12,4 2,5 16,0 29,7 0 brak ryzyka 33,0 2,2 Ryzyko w normalnych warunkach (% firm) Zmiana ryzyka w warunkach kryzysu (pp) 1,5 Ryzyko polityczne wyceniane jest przez przedsibiorstwa jako bardzo mae (na 1,39 punktu w normalnych warunkach oraz na 1,43 w warunkach kryzysu w skali 0-brak ryzyka; 5-najwysze ryzyko) Ponad 60% duych firm uwaa, e w ich dziaalnoci ryzyko polityczne nie ma znaczenia. Kryzys tej sytuacji nie zmieni. Za bardzo wysokie i najbardziej istotne uwaa ryzyko polityczne 8,6% firm. W warunkach kryzysu za wysokie uwaa ryzyko polityczne 10,7% firm. Polityka nie destabilizuje ycia gospodarczego. 1

2 Ryzyko polityczne jest jednak silniej postrzegane przez firmy pastwowe ni prywatne. Przedsibiorstwa pastwowe (PP) Przedsibiorstwa prywatne (PPr) PPr - 100% udzia kapitau polskiego (kpl) PPr wikszociowy udzia kpl PPr wikszociowy udzia kapitau zagranicznego 0,85 0,97 1,57 0,01 1,35 1,54 0,03 0,05 0,36 0,03 Ryzyko w normalnych warunkach (rednia ocen w skali 0-5 pkt) Ryzyko polityczne ma wikszy wpyw na przedsibiorstwa pastwowe. Czy ma to znaczenie dla efektywnoci i stabilnoci ich dziaania? Firmy z wikszociowym udziaem kapitau zagranicznego oceniaj ryzyko polityczne jako nieistotne. Kryzys nic tu nie zmieni. Efekt dowiadczenia i swobody wyboru? Firmy z wikszociowym udziaem kpl w normalnych warunkach nie postrzegaj ryzyka politycznego za istotne. W okresie kryzysu oceniaj je na nieco wiksze. Czy to efekt braku swobody wyboru? Naley ograniczy ryzyko polityczne poprzez ograniczenie dostpu polityków do przedsibiorstw, czyli poprzez prywatyzacj. Ryzyko polityczne jest take e silniej postrzegane przez firmy z sektorów w regulowanych. Sekcja K - Usugi dla firm Sekcja I Transport i czno Sekcja G Handel Sekcja F Budownictwo Sekcja E Energia i gaz Sekcja D Produkcja -0,07-0,14 1,46 0,18 1,35 0,11 1,3 0,07 1,12 2,05 1,36 0,01 Firmy dziaajce na rynkach najbardziej regulowanych oraz firmy pastwowe energia i gaz oraz górnictwo uznaj ryzyko polityczne za wiksze. Efekt dowiadczenia? Efekt struktury asnoci? Za najmniejsze uznaj ryzyko polityczne firmy budowlane czy to efekt konkurencyjnej struktury rynku? Firmy budowlane to jednak firmy dziaajce czsto w oparciu o ustaw Prawo zamówie publicznych. Niskie ryzyko polityczne wskazywaoby, e nie dostrzegaj one negatywnego wpywu polityki na t sfer swojej dziaalnoci. Sekcja C - Górnictwo 1,98 0,20 Ryzyko w normalnych warunkach (rednia ocen w skali 0-5 pkt) Wzrost efektywnoci firm sektora energetycznego oraz górnictwa wymaga prywatyzacji przedsibiorstw dziaajcych w tych obszarach. 2

3 Ryzyko walutowe jest obecne zawsze w dziaalno alnoci duych przedsibiorstw (2. miejsce na licie ryzyk) wikszo kszo z nich to eksporterzy i importerzy. W okresie kryzysu ryzyko walutowe istotnie wzroso. o. 5 najwysze ryzyko 4 wysokie ryzyko 3 - przecitne ryzyko -5,4 2 mae ryzyko -6,4 1 bardzo mae ryzyko -3,0 9,4 15,9 23,2 2,6 14,5 8,2 5,8 Ryzyko walutowe (zmiany kursu otego do euro) wyceniane jest przez przedsibiorstwa jako ponadprzecitne (na 2,48 punktu w normalnych warunkach oraz na 2,85 w warunkach kryzysu w skali 0-brak ryzyka; 5-najwysze ryzyko). Ryzyko walutowe to w normalnych warunkach dziaania bardzo wany i najwaniejszy problem dla ponad ¼ firm. Jego znaczenie wzroso w ostatnim okresie jest jednym z najistotniejszych ryzyk dla prawie 40% duych przedsibiorstw. 0 brak ryzyka -1,0 10,6 Ryzyko w normalnych warunkach (% firm) Zmiana ryzyka w warunkach kryzysu (pp) Nie ma innego rozwizania problemu ryzyka walutowego jak wprowadzenie euro. Ryzyka walutowego mniej boj si firmy pastwowe ni prywatne. Przedsibiorstwa pastwowe (PP) Przedsibiorstwa prywatne (PPr) PPr - 100% udzia kapitau polskiego (kpl) PPr wikszociowy udzia kpl PPr wikszociowy udzia kapitau zagranicznego 2,27 0,27 2,52 0,40 2,54 0,34 2,95 0,30 2,35 0,58 Ryzyko walutowe dla wszystkich firm jest relatywnie wysokie. Jednak dla przedsibiorstw pastwowych ryzyko walutowe jest mniejszym problemem ni dla firm prywatnych. W czci zapewne to efekt niszego udziau tych firm w eksporcie. Czy jest to take efekt mikkiego finansowania? Najwyej oceniaj ryzyko walutowe firmy z wikszociowym udziaem kpl. Jakie znaczenie w tej ocenie maj problemy z opcjami walutowymi? Na najwikszy wzrost ryzyka walutowego wskazuj firmy z wikszociowym udziaem kapitau zagranicznego. To gównie eksporterzy. Ryzyko w normalnych warunkach (rednia ocen w skali 0-5) Tylko jeden i cigle ten sam niezbdne jak najszybsze wprowadzenie euro. 3

4 Ryzyko walutowe najbardziej odczuwaj firmy produkcyjne, a w zwizku zku z kryzysem take e firmy handlowe. Sekcja K - Usugi dla firm Sekcja I Transport i czno Sekcja G Handel Sekcja F Budownictwo Sekcja E Energia i gaz Sekcja D Produkcja Sekcja C - Górnictwo 1,54 0,10 1,91 0,16 2,15 0,70 2,56 0,11 1,72 0,61 2,94 0,42 2,32 0,49 Najwiksze znaczenie ma ryzyko walutowe dla firm produkcyjnych. Tu najwicej jest przedsibiorstw dziaajcych w obrocie midzynarodowym. Firmy produkcyjne s zatem najbardziej zainteresowane wprowadzeniem w Polsce euro. Due znaczenie ma ryzyko walutowe take w dziaalnoci firm handlowych. Istotny wzrost ryzyka walutowego w wyniku kryzysu to zapewne efekt sabego zotego i spadku efektywnoci firm handlowych, które importuj. Wysokie ryzyko walutowe w budownictwie to zapewne efekt eksportu usug budowlanych. Natomiast budownictwo w relatywnie niewielkim stopniu boi si wzrostu ryzyka walutowego. Ryzyko w normalnych warunkach (rednia ocen w skali 0-5) Euro, euro, i jeszcze raz euro. Zawsze wysokie ryzyko zatoru patniczego p (4. miejsce) wzroso o w okresie kryzysu w najwikszym stopniu o prawie 1/3. 5 najwysze ryzyko 4 wysokie ryzyko 3 - przecitne ryzyko 2 mae ryzyko 1 bardzo mae ryzyko -13,7-4,3 7,5 4,6 11,1 16,1 27,6 24,1 4,6 12,6 Ryzyko zatoru patniczego moe by przyczyn utraty pynnoci przez przedsibiorstwo nawet w sytuacji, gdy jego zdolno do generowania przychodów i zysków jest wysoka. Za nieistotne uwaa ryzyko zatorów atniczych w normalnych warunkach prawie 38% firm. W warunkach kryzysu bezpiecznie czuje si prawie o poow mniej firm. Ryzyko zatorów patniczych to zawsze bardzo duy problem dla 18,6% firm. W warunkach kryzysu ryzyko zatorów atniczych staje si najwikszym problemem dla 2-krotnie wikszej liczby firm. 0 brak ryzyka -3,7 13,6 Ryzyko w normalnych warunkach (% firm) Zmiana ryzyka w warunkach kryzysu (pp) Cigle nie jest w Polsce rozwizany problem tworzenia si zatorów patniczych i ich konsekwencji dla pynnoci firm: 1) Problem sdownictwa gospodarczego; 2) Problem patnoci podatku VAT od wystawionej a nie zapaconej faktury. 4

5 Przedsibiorstwa pastwowe znacznie mniej obawiaj si zatorów patniczych ni firmy prywatne. Przedsibiorstwa pastwowe (PP) Przedsibiorstwa prywatne (PPr) PPr - 100% udzia kapitau polskiego (kpl) PPr wikszociowy udzia kpl PPr wikszociowy udzia kapitau zagranicznego 1,80 0,30 1,60 2,15 1,86 2,32 0,72 0,63 1,33 0,79 Ryzyko w normalnych warunkach (rednia ocen w skali 0-5 pkt) Przedsibiorstwa pastwowe w znacznie mniejszym stopniu obawiaj si zatorów atniczych ni firmy prywatne. Nawet kryzys nie zwikszy w stopniu istotnym tego ryzyka w ich oczach. Czy jest to efekt mikkich ogranicze finansowych? Firmy ze 100% udziaem kapitau polskiego uznaj ryzyko zatorów patniczych za wysokie. Kryzys ich obawy jeszcze zwiksza. Czy to dowiadczenia lat , czy te ju widz nasilenie si tego ryzyka? Na istotny (ponad 50%) wzrost zagroenia zatorami patniczymi wskazuj firmy z wikszociowym udziaem kapitau polskiego. Czy one take widz nasilenie si tego zjawiska? Obawy zwizane ze wzrostem ryzyka zatorów atniczych mog to ryzyko pogbi, firmy oczekujc wzrostu tego ryzyka, same si przed nim broni wydajc terminy atnoci swoich zobowiza. Ryzyka zatorów patniczych p nie uwaaj aj za wysokie take e firmy z sektora energetycznego oraz transportu i czno cznoci. ci. Sekcja K - Usugi dla firm Sekcja I Transport i czno Sekcja G Handel Sekcja F Budownictwo Sekcja E Energia i gaz Sekcja D Produkcja -0,14 1,6 0,66 1,98 1,78 2,25 1,59 0,40 2,34 1,18 0,42 0,67 Firmy sektora energia i gaz oceniaj ryzyko zatorów atniczych jako niskie. Kryzys zwikszy obawy zwizane z tym ryzykiem, ale cigle nie s one tak wysokie jak w innych sektorach. Czy to charakter produktów i usug, które dostarczaj firmy energetyczne na rynek decyduje o relatywnie niskich obawach utraty pynnoci w wyniku zatorów atniczych? W transporcie i cznoci ryzyko zatorów patniczych w kryzysie oceniane jest jako nisze ni w okresie normalnej dziaalnoci. Czy firmy transportowe znalazy remedium na ten problem? W sposób bardzo wyrany wzroso ryzyko zatorów atniczych w handlu. Nie powinno to dotyczy handlu detalicznego, bowiem tu patno nastpuje w czasie rzeczywistym. Obawy zapewne wzrosy w handlu hurtowym. Zatorów patniczych i ich istotnego wzrostu obawiaj si równie firmy górnicze. Jakie znaczenie dla tych obaw maj atnoci realizowane ze rodków publicznych? Sekcja C - Górnictwo 2,45 0,75 Ryzyko w normalnych warunkach (rednia ocen w skali 0-5 pkt) Niezbdne jest wprowadzenie rozwiza systemowych udraniajcych system regulowania zobowiza midzy podmiotami gospodarczymi, w tym pacenie VATu albo po zapaceniu faktury przez kontrahenta, albo pacenie VATu przez nabywc, a nie sprzedajcego. 5

6 Ryzyko regulacyjne jest na 5. miejscu wród w d ryzyk wskazywanych przez due e przedsibiorstwa. W okresie kryzysu jego warto ronie, aczkolwiek spada ono na 7. miejsce. 5 najwysze ryzyko 4 wysokie ryzyko 3 - przecitne ryzyko -3,4 2 mae ryzyko -2,0 1 bardzo mae ryzyko-1,9 5,9 0,9 7,7 3,7 19,5 27,8 23,6 Ryzyko regulacyjne (regulacje branowe) wyceniane jest przez przedsibiorstwa jako mae (na 1,99 punktu w normalnych warunkach oraz na 2,02 w warunkach kryzysu w skali 0-brak ryzyka; 5-najwysze ryzyko). Ale tylko niespena 40% duych firm uwaa, e w ich dziaalnoci ryzyko wynikajce z regulacji branowych nie ma znaczenia. Kryzys tej sytuacji nie zmieni. Za bardzo wysokie i najbardziej istotne uwaa ryzyko regulacyjne 13,6% firm. Natomiast w warunkach kryzysu za wysokie i bardzo wysokie uwaa ryzyko regulacyjne prawie 1/5 firm duych. 0 brak ryzyka 15,1 2,0 Ryzyko w normalnych warunkach (% firm) Zmiana ryzyka w warunkach kryzysu (pp) Regulacje dotyczce dziaalnoci gospodarczej, szczególnie regulacje branowe, cigle stanowi istotn barier rozwoju przedsibiorstw w Polsce. Ryzyko regulacyjne ma jednak mniejsze znaczenie dla firm z kapitaem zagranicznym. Przedsibiorstwa pastwowe (PP) Przedsibiorstwa prywatne (PPr) PPr - 100% udzia kapitau polskiego (kpl) PPr wikszociowy udzia kpl PPr wikszociowy udzia kapitau zagranicznego -0,15 1,90 0,08 2,01 0,02 2,08 0,08 1,84 0,17 1,86 Przedsibiorstwa prywatne i pastwowe podobnie postrzegaj ryzyko regulacyjne. Aczkolwiek firmy z wikszociowym udziaem kapitau zagranicznego oraz firmy z mniejszociowym udziaem kapitau zagranicznego oceniaj ryzyko regulacyjne jako mniejsze. Czy zagraniczni inwestorzy obecni w tych spókach cechuj si wyszym zaufaniem do regulacji i regulatorów? Czy moe maj wiksz umiejtno i dowiadczenie w poruszaniu si w regulacjach? Firmy z wikszociowym udziaem kapitau zagranicznego jako jedyne oceniaj, e ryzyko regulacyjne spada w okresie kryzysu. Czy to efekt umiejtnego zarzdzania ryzykiem regulacyjnym? Ryzyki w normalnych w arunkach (rednia ocen w skali 0-5 pkt) Ryzyko regulacyjne jest zbyt due dla wszystkich firm. Generuje ono koszty transakcyjne, a tym samym zmniejsza konkurencyjno przedsibiorstw. Ryzyko to musi zosta ograniczone. 6

7 Ryzyko regulacyjne ma take e mniejsze znaczenie dla firm dziaaj ajcych na rynkach regulowanych, o mniej konkurencyjnej strukturze. Sekcja K - Usugi dla firm Sekcja I Transport i czno Sekcja G Handel -0,02 Sekcja F Budownictwo -0,09 Sekcja E Energia i gaz -0,18 Sekcja D Produkcja 2,32 0,00 1,9 2,31 0,17 2,02 1,72 1,84 0,04 Ryzyko regulacyjne jest najmniejszym problemem dla firm energetycznych. Czy wynika to ze staego dziaania w rodowisku o wysokim stopniu regulacji? Problemów zwizanych z regulacjami branowymi obawiaj si najbardziej firmy handlowe oraz usugowe. To rynki o bardzo konkurencyjnej strukturze. Regulacje je niszcz. Z czego wynikaj obawy górnictwa zwizane z regulacjami, szczególnie w okresie kryzysu? Firmy dziaajce na rynkach regulowanych oczekuj zmniejszenia ryzyka regulacyjnego (energia i gaz, czno). Rynek energetyczny i telekomunikacyjny zawsze regulowane w stopniu wikszym ni inne rynki. Na jakiej podstawie firmy uznaj, e kryzys osabi tendencje do dalszego regulowania rynku energetycznego czy telekomunikacyjnego? Spadku ryzyka regulacyjnego oczekuje równie budownictwo. Jakie s szanse ograniczenia barier inwestycyjnych? Sekcja C - Górnictwo 2,27 0,50 Ryzyko w normalnych warunkach (rednia ocen w skali 0-5 pkt) Przeciwdziaanie kryzysowi to nie tylko pakiet antykryzysowy, ale przede wszystkim przyspieszenie zmian w regulacjach dziaalnoci gospodarczej zmniejszenie skali regulacji w gospodarce, zwikszenie efektywnoci regulacji, obnienie ich kosztów (do czego jestemy zobowizani o 25% do 2012 r.) Ustawa o VAT, Kodeks Pracy i ustawa o CIT to trzy najbardziej uci liwe przepisy prawa. Regulacje branowe ograniczaj moliwo liwoci rozwoju ¼ duych firm. Jakie przepisy prawa s dla Pana(i) firmy najbardziej uciliwe? (% firm) Ustawa o zamówieniach publicznych Prawo o ochronie rodowiska Przepisy specyficzne dla brany Ustawa o CIT Kodeks Pracy Ustawa VAT 9,5 8,6 14,5 11,6 16,3 21,6 11,7 14,2 10,8 23,4 (21,2) (22,8) 19,8 (25,3) 24,6 (35,0) (36,1) (46,2) Najbardziej uciliwy przepis - 1 wskazanie Najbardziej uciliwy przepis - wskazanie 2 i 3 cznie Przedsibiorstwa due, ale take firmy mae i rednie (54,1% MSP) wskazuj na regulacje VAT jako najbardziej uciliwe prawo. Zastrzeenia dotycz braku jednoznacznoci tego prawa i ciych jego zmian. Kodeks pracy tu take firmy due oraz MSP (28%, 3 miejsce na licie najbardziej uciliwych przepisów prawa) s zgodne. Wymagania dotyczce czasu pracy i organizacji czasu pracy, godziny nadliczbowe, wynagrodzenia za czas choroby caa lista regulacji, które nie s dostosowane do dzisiejszej formy funkcjonowania przedsibiorstwa. Ustawa o CIT (MSP 23,2%, 4 pozycja na licie) to tak, jak w przypadku VAT, zastrzeenia do braku jednoznacznoci i zmiennoci prawa. Regulacje branowe (MSP 15,1%, 5 pozycja) wskazywane s przez firmy due jako jedno z najistotniejszych róde ryzyka. Prawo o ochronie rodowiska to regulacje, które coraz bardziej uciliwe dla firm, szczególnie ze wzgldów kosztowych. Dlatego warto tak je tworzy, aby nie obciy firm nadmiernymi kosztami, co niestety stao si ju standardem. Ustawa o zamówieniach publicznych (wana take dla MSP 9,9% firm, 6 pozycja), mimo nowelizacji majcych udroni system przetargowy, jest cigle nieefektywna i kosztowna (dla obu stron procesu przetargowego). 7

8 Przepisy BHP, Sanepidu, ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym to kolejne regulacje prawne, które nie speniaj niaj swojej roli. Jakie przepisy prawa s dla Pana(i) firmy najbardziej uciliwe? (% firm) Kodeks postpowania cywilnego Przepisy postpowania administracyjnego Ustawa o rachunkowoci Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Przepisy Sanepidu Przepisy BHP KSH 0,9 1,4 0,9 1,6 1,8 3,0 3,5 4,2 3,7 5,3 3,0 5,8 6,3 10, Najbardziej uciliw y przepis - 1 w skazanie Najbardziej uciliw y przepis - w skazanie 2 i 3 cznie Przedsibiorstwa due (podobnie jak MSP) uznaj pozapacowe koszty pracy jako najpowaniejsz barier ich rozwoju. Jednak prawie ¼ przedsibiorstw duych uwaa przepisy BHP za bardziej ograniczajce ich dziaalno, ni pozapacowe koszty pracy. Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym jest najpowaniejsz barier inwestycyjn. Trudno oczekiwa, szczególnie w okresie kryzysu, e firmy b inwestoway, gdy brak jest planów zagospodarowania przestrzennego. Ustawa o rachunkowoci, podobnie jak ustawy podatkowe, jest niejasna i czsto ulega zmianom, generujc ryzyko i tym samym koszty. Niezbdny jest przegld wszystkich wskazywanych przez przedsibiorców regulacji i eliminacja zapisów, które tworz ryzyka. Niezbdny jest take przegld prawa pod ktem eliminacji nieuzasadnionych obci administracyjnych. Wybory rozwiza za prawnych (1/6) Stabilne, przejrzyste, jednoznaczne przepisy dot. podatku VAT czy niska stawka VAT 71,0 26,7 Liniowa stawka VAT czy szybka cieka uzyskiwania pozwole na budow 61,8 29,4 Niski CIT czy niski VAT 52,1 48,9 Najwaniejsze s stabilne, jednoznaczne przepisy dotyczce podatku VAT. Przedsibiorstwa optuj za liniow stawk VAT. Jednak obnienie stawki VAT nie naley do bezwzgldnych priorytetów duych firm. Przedsibiorstwa preferowayby rozwizanie obniajce podatek od dochodów (CIT). 8

9 Wybory rozwiza za prawnych (2/6) Obnienie pozapacowych kosztów pracy czy ulgi na inwestycje w podatku CIT 67,9 27,2 To, aby interpretacje urzdu skarbowego byy wice czy ulgi podatkowe na inwestycje w podatku CIT 56,6 37,0 Waniejsze od ulg inwestycyjnych w podatku CIT jest dla duych przedsibiorstw (1) obnienie pozapacowych kosztów pracy i (2) wica interpretacja prawa podatkowego dokonywana przez urzdy skarbowe Wybory rozwiza za prawnych (3/6) Obnienie pozapacowych kosztów pracy czy ulgi na inwestycje w podatku CIT 67,9 27,2 Nisze pozapacowe koszty pracy czy zmniejszenie kosztów rozwizywania umów o prac 71,7 23,8 Nisze pozapacowe koszty pracy czy uproszczenie przepisów BHP 70,3 22,2 Pozapacowe koszty pracy s dla duych firm (a take dla maych i rednich przedsibiorstw) najpowaniejsz barier rozwoju. Wol radzi sobie same z inwestycjami czy z kosztami wynikajcymi ze zwolnie pracowników, a take z nieprzyjaznymi przepisami BHP aby móc uzyska rozwizania pozwalajce na obnienie kosztów pracy. Uwaga: Takie rozwizania zostay wprowadzone w latach , ale zmniejszenie obci nastpio ównie po stronie pracowników. Przedsibiorcy uzyskali jedynie 2 pp (obnienie skadki rentowej). To byo rozwizanie idce w dobrym kierunku, ale nie adekwatne do potrzeb. Jeeli pojawi si potrzeba zwikszenia danin na potrzeby budetu pastwa, nie moe ona by realizowana wzrostem obci pracy!!! 9

10 Wybory rozwiza za prawnych (4/6) Ulgi w podatku CIT zwizane z wdroeniem innowacji do praktyki czy dostp do tanich kredytów na dziaalno innowacyjn 48,9 44,6 Ulgi w podatku CIT na wdraanie nowych technologii czy system dofinansowania kosztów ponoszonych przez firm na szkolenia pracowników 55,3 39,6 Ulgi w podatku CIT na innowacyjne przedsiwzicia czy rodki publiczne koncentrowane na projektach infrastrukturalnych 64,5 25,3 Due przedsibiorstwa oczekuj ulg w podatku CIT zwizanych z wdraaniem innowacji. Jest to dla nich waniejsze od pozyskania dofinansowania na szkolenia pracowników oraz od dostpu do tanich kredytów na dziaalno inwestycyjn. Due firmy niechtnie przekazywayby rodki publiczne na infrastrukturalne projekty. Wolayby je spoytkowa na ulgi w podatku CIT na innowacyjne przedsiwzicia. Wybory rozwiza za prawnych (5/6) Zmniejszenie ogranicze dotyczcych pracy w weekendy, wita i w nocy czy zmniejszenie ogranicze w stosowaniu elastycznych form zatrudnienia 55,0 36,1 Zmiana wymaga dotyczcych czasu pracy i organizacji czasu pracy czy ograniczenie dodatkowych wynagrodze za godziny nadliczbowe 60,2 31,0 Zmiana regulacji dotyczcych wynagrodze za czas choroby czy zniesienie urlopów na danie 61,6 28,3 Ograniczenie wzrostu pacy minimalnej czy ograniczenie koniecznoci przeprowadzania bada lekarskich przed podpisaniem umowy o prac 71,8 19,7 Przedsibiorcy potrzebuj uelastycznienie czasu pracy i organizacji czasu pracy bardziej ni uelastycznienia zatrudnienia oraz zmian w rozliczaniu godzin nadliczbowych. Wynagrodzenia za czas choroby s znacznie wikszym problemem dla duych firm ni urlopy na danie. Jednak znacznie mniejszym ni czas pracy (maksymalna liczba godzin pracy w tygodniu. aca minimalna jest znacznie wikszym problemem ni koszty bada osób przyjmowanych do pracy. Jednak waniejsze od niej zasady pacenia za dni wolne od pracy (dugo atnego urlopu, liczba dni wiatecznych). 10

11 Wybory rozwiza za prawnych (6/6) Przy zatrudnianiu nowego pracownika ulgi na okres przejciowy czy system dofinansowania kosztów na szkolenia pracowników 52,3 42,8 Racjonalizacja przepisów zwizanych z teleprac i innymi elastycznymi formami zatrudnienia czy ograniczenie prawa do urlopu wychowawczego 53,6 33,8 Ograniczenie ochrony zatrudnienia osób w wieku przedemerytalnym czy ograniczenie ochrony zatrudnienia kobiet w ciy i w czasie urlopu wychowawczego 54,5 39,6 Przedsibiorstwa due wolayby rozwizania pozwalajce im zatrudnia i utrzymywa pracowników w zatrudnieniu ni rozwizania ograniczajce prawa pracowników (np. do urlopu wychowawczego) czy pozwalajce im uzyska dofinansowanie do szkole. Przedsibiorstwa wolayby ograniczenie ochrony zatrudnienia osób w wieku przedemerytalnym. Za znacznie mniej uciliwe uznaj ograniczenia ochrony zatrudnienia kobiet w ciy i w czasie urlopu wychowawczego, a take wydenie urlopu macierzyskiego. (1/3) Polityka nie destabilizuje ycia gospodarczego, jednak tworzy ryzyka (polityczne) przekadajce si na obnienie efektywnoci dziaania przedsibiorstw pastwowych, a przez to na caa gospodark. Dlatego naley jak najszybciej zakoczy proces prywatyzacji. Wysokie ryzyko walutowe powinno skoni rzd do konsekwentnej realizacji przyjtego ju planu wejcia do strefy euro. Due i rosnce ryzyko zatorów patniczych powinno skoni rzd do usprawnienia sdownictwa gospodarczego oraz do zmian w systemie rozliczania podatku VAT. Due znaczenie ryzyka regulacyjnego (branowe) w dziaalnoci przedsibiorstw powinno skoni rzd do jego ograniczenia przez przegld regulacji pod ktem ich ograniczenia i zmniejszenia kosztów administracyjnych. 11

12 (2/3) Najwiksze ryzyka tworz ustawa VAT, Kodeks Pracy oraz Ustawa CIT. Ustawy podatkowe tworz ryzyka przez swoj niejednoznaczno, brak przejrzystoci i zmienno. Kodeks Pracy tworzy ryzyka standaryzujc rozwizania dotyczce zatrudniania podczas, gdy dzisiaj potrzebne s rozwizania szyte na miar potrzeb kadego przedsibiorstwa. Lepszym rozwizaniem byyby zatem negocjacyjny tryb regulowania zasad zatrudniania i pracy podejmowany w kadym przedsibiorstwie oddzielnie. Powane ryzyka wynikaj równie z regulacji dotyczcych ochrony rodowiska. Tradycj stao si implementowanie rozwiza unijnych do prawa polskiego z wprowadzaniem zapisów bardziej restrykcyjnych i bardziej kosztownych ni wymaga tego cel regulacji. To naley zmieni. Przedsibiorstwa: (3/3) Oczekuj zmian w ustawie o VAT wprowadzajcych zapisy jednoznaczne i przejrzyste. Optuj za obnieniem podatku CIT. Najwaniejsze jest jednak dla nich obnienie pozapacowych kosztów pracy. Wyranie oczkuj ulg w podatku CIT na inwestycje w innowacje. Potrzebuj uelastycznienia czasu pracy i organizacji czasu pracy. Preferuj rozwizania pozwalajce im zatrudnia i utrzymywa zatrudnienie. Postuluj ograniczenie ochrony zatrudnienia osób w wieku przedemerytalnym przy utrzymaniu ogranicze ochrony kobiet w ciy, na urlopie macierzyskim i wychowawczym. 12

13 DZIKUJ ZA UWAG. Magorzata Starczewska-Krzysztoszek 13