TECHNOLOGIA I EKONOMIKA PRODUKCJI TRAW NA NASIONA. mgr inż. Mieczysław Sowul

Transkrypt

1 TECHNOLOGIA I EKONOMIKA PRODUKCJI TRAW NA NASIONA mgr inż. Mieczysław Sowul

2 Kategorie i stopnie kwalifikacji materiału siewnego w reprodukcji nasiennej traw. Kategoria Nazwa Stopień kwalifikacji Symbol Etykieta Odpowiednik starej nazwy Elitarny Przedbazowy PB/II biała z fioletowym paskiem Elita hodowlana Bazowy B biała Oryginał Kwalifikowany Pierwszego rozmnożenia C/1 niebieska I odsiew

3 Etapy kwalifikacji materiału siewnego - od siewu do skupu nasion 1. Producent mat. siewnego (plantator) jest zobowiązany do zachowania etykiety z opakowań nasion, z których założona została plantacja, przynajmniej do czasu kwalifikacji polowej. 3. Plantacja powinna być oznakowana tabliczką informacyjną (gatunek, odmiana, st. kwalifikacji wysianych nasion, powierzchnia plantacji, nazwa firmy kontraktującej). 7. Na kwalifikację polową plantacji nasiennej składają się dwie lustracje plantacji (I przed kwitnieniem, II w okresie między pełnym wykłoszeniem a dojrzewaniem nasion), która kończy się wydaniem dokumentu świadectwa kwalifikacji polowej. 9. Kwalifikacja wartości siewnej ocena przez firmę skupującą materiał siewny.

4 PODSTAWY TECHNOLOGII UPRAWY TRAW NA NASIONA na przykładzie życicy trwałej (rajgras angielski) Uprawa traw na nasiona pierwsze kroki w działaniu 1. Wybór gatunku i odmiany (udział w płodozmianie). 2. Izolacja przestrzenna-dla PB i B do 2 ha-200m, powyżej 2 ha-100m, dla C/1 do 2 ha-100m, pow.2 ha-50m. 3. Stanowisko i areał (ph 5,8-6,5 powyżej 5 ha). 4. Park maszynowy (siewnik zbożowy, opryskiwacz, siewnik do nawozów, kombajn, prasa, suszarnia podłogowa, maszyny czyszczące, opakowania). 5. Wydajność kombajnu (kosa bagnety). 6. Zagospodarowanie słomy po zbiorach. 7. Zagospodarowanie II i III pokosu przy siewie w roślinę ochronną. 8. Wydajność maszyn czyszczących lub sprzedaż surowca nasion traw po zbiorze kombajnem.

5 Gatunki i odmiany traw oraz motylkowatych drobnonasiennych Lp. Gatunek Sposób użytkowania Odmiana Termin zbioru (w HR Bartążek k/olsztyna) 1. Życica trwała D Bajka - średniowczesna II dekada VII 2. Życica trwała D Rela - późna III dekada VII 3. Życica trwała D odm. trawnikowa Bokser - wczesna I dekada VII 4. Życica trwała D odm. trawnikowa Aut - średniopóźna II dekada VII 5. Życica trwała D odm. trawnikowa Stadion - późna III dekada VII 6. Życica trwała D odm. trawnikowa Stoper - późna III dekada VII 7. Życica mieszańcowa T Gala - wczesna I dekada VII 8. Życica mieszańcowa T Mega - późna II dekada VII 9. Życica westerwoldzka T Koga - późna II dekada VII 10. Życica westerwoldzka T Telga - późna II dekada VII D odmiana diploidalna T- odmiana tetraploidalna

6 Gatunki i odmiany traw oraz motylkowatych drobnonasiennych Lp. Gatunek Sposób użytkowania Odmiana Termin zbioru (w HR Bartążek k/olsztyna) 11. Tymotka łąkowa Karta - średniowczesna III dekada VII I dekada VIII 12. Tymotka łąkowa Kaba - średniowczesna III dekada VII 13. Kostrzewa łąkowa Pasja - średniowczesna III dekada VI I dekada VII 14. Kostrzewa łąkowa Justa - średniopóźna I dekada VII 15. Kostrzewa trzcinowa Rahela - średniowczesna I dekada VII 16. Kostrzewa owcza odm. trawnikowa Espro - wczesna II/III dekada VI 17. Kostrzewa czerwona odm. trawnikowa Rapsodia średniowczesna III dekada VI kępowa I dekada VII 18. Kostrzewa czerwona odm. trawnikowa Dark - średniowczesna III dekada VI rozłogowa I dekada VII 19. Wiechlina łąkowa odm. trawnikowa Bila - średniowczesna III dekada VI 20. Kupkówka pospolita Bepro - wczesna I dekada VII

7 Gatunki i odmiany traw oraz motylkowatych drobnonasiennych Lp. Gatunek Sposób użytkowania Odmiana Termin zbioru (w HR Bartążek k/olsztyna) 21. Kupkówka pospolita Berta - średniowczesna I dekada VII 22. Koniczyna łąkowa D Rozeta II/III dekada IX 23. Koniczyna łąkowa D Raba III dekada VIII nasiona z I pokosu I pokos 75% II pokos 25% I dekada IX masy zielonej 24. Lucerna mieszańcowa Radius II dekada VIII I dekada IX 25. Wiechlina łąkowa odm. trawnikowa Jarotka-średniowczesna III dekada VI 26. Wiechlina łąkowa odm. trawnikowa Sójka-średniowczesna III dekada VI 27. Życica trwała odm. trawnikowa Berkut późna III dekada VII D odmiana diploidalna T- odmiana tetraploidalna

8 II. Siew nasion traw z rośliną ochronną Rok I wysiew ph gleby 5,8-6,5 przygotowanie nasion siew wiosenny z rośliną ochronną (zboża jare) nawożenie i ochrona roślin zbiór rośliny ochronnej i słomy zbiór II i III pokosu traw nawożenie NPK N minimum 30kg/ha, P 2 O kg/ha, K 2 O kg/ha niszczenie miotły zbożowej preparatem Stomp 330 EC w dawce 5l/ha ocena plantacji przed zimą Rok II zbiór nasion ph gleby 5,8-6,5 nawożenie azotowe, wczesną wiosną w jednej dawce kg N/ha bronowanie plantacji ( w miarę potrzeb) ocena zachwaszczenia (rumianowate) skracanie źdźbła np. Moddus 250EC dokarmianie dolistne (3-5 kg N/ha w postaci mocznika ) Zbiór nasion I fazowy chemiczne dosuszanie plantacji (Reglone 200 SL 3-5 l/ha lub Roundup 360 SL 2-2,5 l/ha przy likwidacji plantacji ) zbiór kombajnem-dostosowanie: sita (zamknięte) wiatr-450 obrotów/min, młocarnia-600 obr./min regulacja szczeliny klepiska młocarni ocena sprawności kosy i palców-bagnetów organoleptyczna analiza plew i słomy organoleptyczna analiza omłóconego ziarna wyładunek ziarna z kombajnu

9 III. Siew czysty późnoletni Rok I wysiew ph gleby 5,8-6,5 wybór stanowiska uproszczona uprawa roli odchwaszczanie preparatem Roundup Energy przedsiewne nawożenie NPK N 30kg/ha, P 2 O kg/ha, K 2 O kg/ha siew: termin 25 sierpień 10 wrzesień ilość 8-10kg/ha, nie więcej niż 10kg/ha głębokość siewu 1cm jesienne nawożenie azotowe kg N/ha (saletra amonowa) niszczenie miotły zbożowej preparatem Stomp 330 EC w dawce 5l/ha Rok II zbiór nasion ph gleby 5,8-6,5 nawożenie azotowe, wczesną wiosną w jednej dawce kg N/ha bronowanie plantacji (w miarę potrzeb) ocena zachwaszczenia (rumianowate) skracanie źdźbła np. Moddus 250EC dokarmianie dolistne (3-5kg N/ha w formie mocznika) Zbiór nasion I fazowy chemiczne dosuszanie plantacji (Reglone 200 SL 3-5 l/ha lub Roundup 360 SL 2-2,5 l/ha przy likwidacji plantacji) zbiór kombajnem ocena plantacji przed zimą

10 Ranking gatunków traw wg azotolubności w uprawie na nasiona 3. Festulolium 7. Życica trwała Gatunek 1. Kupkówka pospolita 2. Kostrzewa trzcinowa 4. Życica wielokwiatowa 5. Życica mieszańcowa 6. Życica westerwoldzka 8. Kostrzewa łąkowa 9. Tymotka łąkowa 10. Wiechlina łąkowa 11. Kostrzewa czerwona Dawka N kg/ha (czysty)

11 Skracanie źdźbła MODDUS 250 EC Regulator wzrostu roślin (koncentrat do sporządzania emulsji wodnej). W trawach powoduje: skrócenie i usztywnienie źdźbła zapobiega wyleganiu łanu wzrost systemu korzeniowego wzrost plonu nasion o ok % Termin i warunki zastosowania oprysku: Oprysk wykonuje się w fazie początku strzelania w źdźbło - (pierwsze wyczuwalne kolanko), przy temperaturze C. Bardzo ważne są odpowiednie warunki pogodowe w dniu oprysku, tzn. czyste, bezchmurne niebo i silne naświetlenie. Łan powinien być suchy i aktywnie rosnący.

12 MODDUS 250 EC Zakres stosowania i dawki MODDUS 250 EC można stosować tylko na plantacje w dobrej kondycji, na zwarty łan. Nie należy go stosować na plantacje będące pod wpływem stresu, np. suszy lub uszkodzeń po herbicydach. Lp Gatunek Wiechlina łąkowa Kostrzewa czerwona Życica trwała (Rajgras angielski) Dawka l/ha 0,3 0,5 0,75 0,8 0,75 0,8

13 IV. Zbiór nasion II fazowy 1. Najtańsza metoda zbioru nasion. 2. Ograniczenie kosztów wynika z: lepszej wydajności kombajnu, braku potrzeby stosowania chemicznych środków przyśpieszających dojrzewanie nasion, mniejszego ryzyka osypania nasion (mniejsze straty), większej dokładności wymłacania ziarniaków spowodowanej lepszym dosuszeniem roślin ułożonych na pokosie. 3. Do koszenia należy stosować wyłącznie kosiarki pokosowe listwowe. Koszenie nie może być wykonywane tradycyjnymi kosiarkami. 4. Pokosy powinny być ułożone w skomasowanych rzędach, zapewniających swobodne przewietrzanie. - należy unikać przewracania pokosów z powodu ryzyka osypania nasion (do 30%), - nie powinno się zbierać II fazowo plantacji przygniecionych i wyłożonych.

14 V. Technologia czyszczenia i suszenia: 2. Wialnia wstępnego czyszczenia: - sito górne otwory okrągłe o średnicy od 3,5 do 4,5 mm, - sito dolne piaskowe otwory podłużne od 0,5 do 0,6 mm. 2. Suszarnia podłogowa lub silos z nadmuchem przy ciągłej pracy podajnika. 3. Dokładne czyszczenie nasion: - sito górne otwory okrągłe o średnicy od 3,0 do 3,8 mm, - sito środkowe otwory podłużne od 1,2 do 1,3 mm, - sito piaskowe od 0,5 do 0,6 mm. Plon nasion z 1 ha życicy trwałej odm. BAJKA i BOKSER przy zbiorze kombajnem od 800 do 1500 kg.

15

16

17

18

19 VI. Wymogi jakościowe polskiej normy: Stopień kwalifikacji C1 minimalna zdolność kiełkowania 80% minimalna czystość 96% maksymalna obecność gatunków obcych 1,5 %, w tym: - jednego gatunku 1 % - perzu właściwego 0,5 % - wyczyńca polnego 0,3 % chwasty niedopuszczalne owies głuchy (możliwy do odczyszczenia)

20 VII. Korzyści wynikające z uprawy traw na nasiona: dopłaty bezpośrednie jak przy zbożach rozłożenie prac w gospodarstwie przyśpieszenie żniw lepsze wykorzystanie sprzętu dodatkowy dochód w postaci pasz dobre stanowisko dla roślin następczych możliwość wapnowania po zbiorze nasion brak opłat licencyjnych gwarantowany zbyt nasion - umowy kontraktacyjne wykorzystanie odpadów po czyszczeniu nasion niższe koszty nawożenia mineralnego redukcja kosztów uprawy

21 Ekonomika w uprawie traw na nasiona Porównanie opłacalności uprawy życicy trwałej BOKSER w dwóch gospodarstwach, w zależności od warunków glebowych i nawożenia (koszty zł/ha) I GOSPODARSTWO ph 6-7 NASIONA 150 POLIFOSKA 200 kg 200 SALETRA AMONOWA 300 kg 210 OPRYSK CHWASTOBÓJCZY 100 DESYKACJA 50 CZYSZCZENIE NASION 140 ZBIÓR (praca 2 h) 400 PALIWO (50 l) zł II GOSPODARSTWO ph <5,5 NASIONA 150 LUBOFOSKA 400 kg 320 SALETRA 250 kg, MOCZNIK 100 kg 250 OPRYSK CHWASTOBÓJCZY 120 DESYKACJA 50 CZYSZCZENIE NASION 120 ZBIÓR (praca 2 h) 400 PALIWO (50 l) zł PLON 1400 kg x 3,50 zł = 4900 zł ZYSK z 1 ha = 3450 zł PLON 1000 kg x 3,50 zł = 3500 zł ZYSK z 1 ha = 1890 zł

22 Koszty uprawy kostrzewy łąkowej ( zł/ha), ph gleby<6,0 NASIONA 150 AGROFOSKA 200 kg 160 SALETRA AMONOWA 350 kg 250 OPRYSK CHWASTOBÓJCZY 120 DESYKACJA 50 CZYSZCZENIE NASION 100 ZBIÓR (praca 2 h) 450 PALIWO (50 l) zł/ha I ROK: PLON: 800 kg x 4,50 zł = 3600 zł ZYSK: = 2120 zł II ROK: PLON: 1000 kg x 4,50 zł = 4500 zł ZYSK: = 3170 zł

23 Koszty uprawy kupkówki pospolitej ( zł/ha), ph gleby<6,0 NASIONA 160 SALETRA AMONOWA I MOCZNIK 350 kg 250 OPRYSK CHWASTOBÓJCZY 140 DESYKACJA 50 CZYSZCZENIE NASION 100 ZBIÓR (praca 1,5 h) 350 PALIWO (50 l) zł/ha I ROK: PLON: 600 kg x 6,00 zł = 3600 zł ZYSK: 3600, ,00 = 2350 zł II ROK: PLON: 600 kg x 6,00 zł = 3600 zł ZYSK: 3600, ,00 = 2510 zł

24 Porównanie opłacalności uprawy pszenicy w dwóch gospodarstwach, w zależności od warunków glebowych i nawożenia (koszty zł/ha) I GOSPODARSTWO NASIONA 250 POLIFOSKA 350 kg 350 SALETRA AMONOWA 500 kg 400 OPRYSK CHWASTOBÓJCZY 100 OPRYSK GRZYBOBÓJCZY 3x 250 SKRACANIE PĘDÓW 120 DOKARMIANIE DOLISTNE 150 ZBIÓR (praca 1,15 h) 250 PALIWO zł PLON 7,0 t x 800 zł = 5600 zł ZYSK z 1 ha = 3330 zł II GOSPODARSTWO NASIONA 250 LUBOFOSKA 500 kg 350 SALETRA 300 kg, MOCZNIK 200 kg 400 OPRYSK CHWASTOBÓJCZY 120 OPRYSK GRZYBOBÓJCZY 3x 250 SKRACANIE PĘDÓW 120 DOKARMIANIE DOLISTNE 100 OPRYSK NA MIOTŁĘ 80 ZBIÓR 300 PALIWO zł PLON 8,0 t x 800 zł = 6400 zł ZYSK z 1 ha = 4030 zł

25 Wartość dodana przy produkcji traw nasiennych ZIELONKA / SIANO WARTOŚĆ PRZEDPLONOWA POD RZEPAK WSKAŹNIK PRACOCHŁONNOŚCI POLOWEJ 1000 zł/ha 700 zł/ha 200 zł/ha 1900 zł/ha ZYSK Z ŻYCICY TRWAŁEJ ODM. BOKSER 3450 zł/ha RZECZYWISTY CAŁOŚCIOWY ZYSK Z UPRAWY ŻYCICY TRWAŁEJ ODM. BOKSER 5350 zł/ha

26 PODSUMOWANIE Opłacalność uprawy traw nasiennych jest duża i konkurencyjna dla innych roślin towarowych pod warunkiem uzyskania wysokich plonów nasion. Plony nasion i koszty produkcji zależą od elementów stosowanej technologii, m.in. sposobu zakładania plantacji, poziomu nawożenia, stosowania środków ochrony roślin, sposobu zbioru, a także skali produkcji. Elementem bezpośrednio determinującym ekonomikę uprawy traw nasiennych jest sytuacja popytu i podaży na rynku i w efekcie cena skupu nasion. Analizy kosztów i opłacalności produkcji traw nasiennych należy prowadzić z uwzględnieniem rzeczywistych wyników i uwarunkowań produkcyjnych.

27 WAŻNE ADRESY MASZYNY CZYSZCZĄCE : FORTPOL (Petkus) ul. Sportowa 31 tel. 058/ Pszczółki tel./fax 058/ SITA: Wytwórnia Sit SITONO Krzysztof Nowakowski Zawadzie 1 tel. 061/ Nekla fax 061/ SUSZARNIE: Zakład Remontowo-Ślusarski Czesław Gramza ul. Fabryczna 7 tel. 067/ Rogóżno fax 067/ kom

28 WAŻNE ADRESY WILGOTNOŚCIOMIERZE (zboża, trawy, inne): DRAMIŃSKI ul. Owocowa 17 tel. 089/ Olsztyn fax 089/ WAGI ELEKTRONICZNE: Zakład Mechaniki Precyzyjnej RADWAG ul. Pieniężnego 23/1 tel. 089/ Olsztyn fax 089/