Geografia ekonomiczna geografia st. dzienne Program wykładu obejmuje: Program ćwiczeń obejmuje: 1. Zajęcia wprowadzające:

Transkrypt

1 Geografia ekonomiczna geografia st. dzienne Przedmiot składa się z 52 godz. dydaktycznych (w tym: 26 godz. wykładu oraz 26 godz. ćwiczeń) i kończy się egzaminem pisemnym. Egzamin obejmuje problematykę wykładu, ćwiczeń oraz wiedzę z obowiązujące literatury. Ocena końcowa z przedmiotu obejmuje: 70% oceny z egzaminu oraz 30% oceny końcowej z ćwiczeń. Część wykładowa stanowi jedynie zarys problematyki przedmiotu (do każdego wykładu będzie podany spis literatury uzupełniającej). Uczestnictwo w ćwiczeniach jest obligatoryjne a na wykładzie fakultatywne (nieobecności na ćwiczeniach należy usprawiedliwić zwolnieniem lekarskim i odrobić na najbliższych/ustalonych z prowadzącym konsultacjach). Zaliczenie ćwiczeń następuję na podstawie średniej ważonej ocen uzyskanych w trakcie zajęć. Ćwiczenia prowadzone są w systemie konwersatorium i projektowym (do wykonania praca na zadany temat) Do egzaminu dopuszczeni są studenci, którzy posiadają pozytywną ocenę wpisaną do systemu USOS. Program wykładu obejmuje: 1. Wprowadzenie oraz przedmiot i cel geografii ekonomicznej 2. Uwarunkowania rozwoju gospodarki (przyroda, człowiek, kapitał, instytucje, konsumpcja) 3. Eksploatacja zasobów przyrody 4. Geografia rolnictwa 5. Geografia przemysłu 6. Geografia transportu 7. Geografia handlu i usług 8. Poziom rozwoju i jego następstwa. Gospodarka światowa w dobie globalizacji i kryzysów ekonomicznych Program ćwiczeń obejmuje: 1. Zajęcia wprowadzające: Program ćwiczeń Zasady prowadzenia i zaliczenia Literatura

2 Przekazanie zakresu do przygotowania na następne ćwiczenia Określenie zasad oraz terminu zaliczenia rozmieszczenia upraw i surowców (proponuje wyznaczenie odgórnie 2-3 terminów - dopuszczalna jedna poprawka): UPRAWY I HODOWLA: pszenica, ryż, kukurydza, jęczmień, żyto, proso i sorgo, ziemniaki, bataty trzcina cukrowa, buraki cukrowe, soja, rzepak, orzeszki ziemne, plama oleista, bawełna, len, sizal, juta, kawa, herbata, kakao, bydło, trzoda chlewna, owce Dodatkowo: - Wymagania glebowe i klimatyczne roślin uprawnych; Rozmieszczenie i wielkość produkcji roślinnej oraz zwierzęcej na świecie; SUROWCE: węgiel kamienny, węgiel brunatny, ropa naftowa, gaz ziemny, uran, r. żelaza, r. miedzi, r. cynku i ołowiu, r. cyny, boksyty, fosforyty, sole potasowe, złoto, srebro, diamenty. Dodatkowo: - Metody wydobycia i wzbogacania kopalin; Rozmieszczenie, wielkość zasobów, wielkość wydobycia, zastosowanie i zużycie najważniejszych surowców na świecie. 2. Wstęp do geografii ekonomicznej Źródła informacji geograficznej. Gospodarstwo, gospodarka i dział gospodarki narodowej. Podział gospodarki narodowej. Wzrost a rozwój gospodarczy. Mierniki i wskaźniki jakości życia i poziomu gospodarczego. Standaryzacja danych i miernik syntetyczny. Klasyfikacje gospodarki rodzaje, cele, kryteria konstrukcji, zastosowanie, różnice między klasyfikacjami. Ćwiczenie klasyfikacja wybranych podmiotów wg PKD 2007 (odrębny plik) 3. Zasoby - konwersatorium: Zasoby (naturalne, ludzkie, kapitałowe) baza surowcowa, surowce, substytuty, tworzywapodstawowe definicje; Podział zasobów i surowców wg różnych kryteriów; Historyczna ewolucja bazy surowcowej; Funkcjonalna teoria zasobów; Przewidywania dotyczące momentu wyczerpania się zasobów (statyczna i dynamiczna teoria zasobów); Statyczny wskaźnik rezerw; Kryzys energetyczny lat 70; Zasoby przyszłości;

3 Wpływ górnictwa i kopalnictwa na zmiany zagospodarowania przestrzeni. 1. Craig J.R., Vaughan D.J., Skinner B.J., 2003, Zasoby Ziemi, PWN, Warszawa. 2. Dembowski J., Światowa gospodarka surowcami mineralnymi, Warszawa. 3. Skinner B.J., 1987, Zasoby Ziemi, PWN, Warszawa. 4. Zasoby - ćwiczenie: 5. Geografia rolnictwa - konwersatorium: Definicja, funkcje i cele rolnictwa, specyfika działalności rolniczej. Ewolucja działalności rolniczej i jej typy. Systemy uprawy roślin i chowu zwierząt; Gospodarka ekstensywna i intensywna; Typy i regiony rolnicze rodzaje i rozmieszczenie, cechy brane pod uwagę przy prowadzeniu klasyfikacji, typy rolnictwa wg J. Kostrowickiego. Wpływ rolnictwa na środowisko. Zróżnicowanie przestrzenne potrzeb żywieniowych i ich uwarunkowania. Zróżnicowanie przestrzenne zaspokojenia potrzeb żywnościowych na świecie (obszary nadwyżek i niedoborów żywności) i jego uwarunkowania. Polityczne i społeczne konsekwencje występowania obszarów nadwyżek i niedoborów żywności. Teoria Malthusa, neomaltuzjanizm. Metody powiększania zbiorów żywności na świecie. Zielona rewolucja. GMO. Wpływ rolnictwa na zmiany zagospodarowania przestrzeni 1. Falkowski J., Kostrowicki J., 2001, Geografia rolnictwa świata, PWN, Warszawa. 2. Bański J., 2007, Geografia rolnictwa Polski, Warszawa: Polskie Wydawnictwa Ekonomiczne 3. Fierla I., 2005, Geografia gospodarcza świata, Warszawa: PWE. 4. Kuciński K., 2013, Geografia ekonomiczna, Warszawa: Wolters Kulwer. 5. Budner W., 2011, Geografia ekonomiczna. Współczesne zjawiska i procesy, Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu. 6. Geografia rolnictwa - ćwiczenie: 7. Rozmieszczenie upraw, hodowli oraz zasobów surowcowych na świecie 8. Geografia przemysłu - konwersatorium: Mierniki potencjału, wskaźniki i przeliczniki dla przemysłu.

4 Klasyfikacja przemysłu wg różnych kryteriów. Charakterystyka gałęzi przemysłu. Czynniki lokalizacji przemysłu i ich zmiany na skutek rozwoju technologicznego. Industrializacja, dezindustrializacja, reindustrializacja. Fordowski i postfordowski system organizacji produkcji. Zmiany strukturalne przemysłu światowego i zmiany jego potencjału (rewolucje przemysłowe, przemysły wysokiej techniki, zmiękczanie struktury przemysłowej, nowe lokomotywy rozwoju przemysłu, serwicyzacja przemysłu, kierunki zmian w przemysłach tradycyjnych (chemiczny, hutniczy, paliwowo-energetyczny, samochodowy, poligraficzny), Formy koncentracji przestrzennej przemysłu tradycyjne (skupienie przemysłowe, zespół p., kombinat p., ośrodek p., okręg p.) oraz przemysłu high-technology (centra innowacji, parki naukowe, bieguny technologii, parki technologiczne, parki biznesu i handlu, wyższe strefy przemysłowe). Typy genetyczne okręgów przemysłowych (surowcowe, związane z wielkimi aglomeracjami i rynkami zbytu, nowe okręgi przemysłowe - technopole, Krajobrazy krzemowe, okręgi przemysłowe związane z postfordowskim systemem elastycznej organizacji produkcji - okręgi typu Marshallowskiego). Restrukturyzacja starych okręgów przemysłowych. Wpływ przemysłu na środowisko geograficzne. Metody badania koncentracji przemysłu (współczynnik lokalizacji/koncentracji Florence a, krzywa koncentracji Lorenza, iloraz koncentracji, współczynnik redystrybucji, metody kartograficzne). Główne okręgi przemysłowe na świecie (lokalizacja, geneza i uwarunkowania rozwoju, charakterystyka): Yorkshire-Humberside, Zagłębie Północne, Północnej Nadrenii (Reńsko- Westfalski), Doniecki, Uralski, Kuźniecki, Przyjezierny, Okręg Północno-wschodni w USA, Kalifornijski, Tokio-Jokohama, Witwatersrand, Shaba, Minas Gerais, Damodar, Fushum- Anshan, Pekiński, Dolina Krzemowa, Silicon Glen, Droga 128: Boston, Korytarz M4 9. Geografia przemysłu - ćwiczenie: 1. Domański B., 1992, Postfordowski elastyczny model produkcji a jej przestrzenna organizacja, Biul. KPZK PAN, z Kaczorowski W., Wieloński A., 1978, Przewodnik do ćwiczeń z geografii przemysłu, Warszawa. 3. Karpiński A., 1994, Spór o rozwój przemysłu światowego, Elipsa, Warszawa.

5 4. Kortus B., 1986, Wstęp do geografii przemysłu, PWN, Warszawa. 5. Troc M., 1991, Ćwiczenia z geografii przemysłu, WSP, Kraków. 6. Wieloński A., 2005, Geografia przemysłu, PWN, Warszawa. 7. Benko G., 1993, Geografia technopolii, PWN, Warszawa. 8. Domański B., 1992, Postfordowski elastyczny model produkcji a jej przestrzenna organizacja, Biul. KPZK PAN, z Górecka K., 1974, Wielkie okręgi przemysłowe świata, WSiP, Warszawa. 10. Kortus B., 1987, Krajobrazy krzemowe czyli okręgi przemysłowe najmłodszej generacji, Czasopismo Geograficzne, t. LVIII, z Kolokwium z upraw, hodowli oraz surowców oraz geografia transportu metodologia: Podstawowe pojęcia geografii transportu i przykłady zastosowania (droga, linia, szlak komplementarny/substytucyjny; strefa drożna, punkt komunikacyjny, węzeł, sieć komunikacji, tkanka komunikacyjna, zaplecze, przedpole, rynek przewozów, odległości transportowe przestrzenna, czasowa, ekonomiczna; przewóz, przebieg, przepływ, potok). Metody badań geografii transportu (mapy transportowe; metody kartograficzne diagramy, metoda zasięgów, metoda chorochromatyczna, metoda izolinii: ekwidystanty, izochrony, izofody, izotachy, izotimy, izochromalie, izodapany, izosynecheny,...) 11. Geografia usług - konwersatorium: Definicje, cechy charakterystyczne, funkcje, klasyfikacje usług. Ekonomiczne znaczenie usług. Usługi dla biznesu i outsourcing. Czynniki lokalizacyjne usług i ich zmiany wywołane rozwojem technologicznym. Mierniki i wskaźniki poziomu rozwoju usług. 1. Jakubowicz E., 1993, Podstawy metodologiczne geografii usług, Wyd. UW, Wrocław. 2. Teoria ośrodków centralnych [w:] Przegląd Zagranicznej Literatury Geograficznej, 1963, z Werwicki A., 1998, Zmiana paradygmatu geografii usług, Przegląd Geograficzny, t. LXX, z Zróżnicowanie gospodarcze na świecie - konwersatorium Zróżnicowanie gospodarki światowej - kraje wysokorozwinięte, NICs (nowouprzemysłowione) i tygrysy azjatyckie, kraje słaborozwinięte - kraje III go i IV-go świata. Obszary perspektywiczne wzrostu gospodarczego. Przyczyny dysproporcji w rozwoju gospodarczym państw i regionów. Metody wyrównywania dysproporcji rozwojowych na świecie. 13. Podsumowanie ćwiczeń i wystawienie ocen