Rada Unii Europejskiej Bruksela, 11 listopada 2016 r. (OR. en)

Transkrypt

1 Conseil UE Rada Unii Europejskiej Bruksela, 11 listopada 2016 r. (OR. en) Międzyinstytucjonalny numer referencyjny: 2016/0259 (COD) 14385/16 LIMITE PUBLIC CULT 110 EDUC 377 RECH 313 RELEX 946 CODEC 1653 NOTA Od: Komitet Stałych Przedstawicieli (część I) Do: Rada Nr poprz. dok.: 13635/16 CULT 98 EDUC 342 RECH 295 RELEX 882 CODEC 1503 Nr dok. Kom.: 11856/16 CULT 72 EDUC 268 RECH 259 RELEX 707 CODEC 1286 Dotyczy: Wniosek dotyczący decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego (2018 r.) podejście ogólne I. WPROWADZENIE 1. W dniu 31 sierpnia 2016 r. Komisja przedłożyła Radzie swój wniosek dotyczący Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego (2018 r.) 1. Celem tej inicjatywy jest zwiększenie świadomości na temat możliwości, jakie niesie ze sobą dziedzictwo kulturowe, głównie pod względem dialogu międzykulturowego, spójności społecznej i wzrostu gospodarczego. Jednocześnie Europejski Rok ma na celu zwrócenie uwagi na wyzwania, z którymi mierzy się dziedzictwo kulturowe, między innymi na skutki cyfryzacji, środowiskową i fizyczną presję na obiekty dziedzictwa i nielegalny handel dobrami kultury. 1 Dok / /16 nj/hod/dk 1 DG E - 1C LIMITE PL

2 2. Pod względem środków służących osiągnięciu celów Europejskiego Roku Komisja proponuje kampanie informacyjne i promocyjne, wydarzenia i inicjatywy, które mogą być realizowane na szczeblu europejskim, krajowym, regionalnym i lokalnym. Państwa członkowskie zapewniają krajową koordynację działań jest poprzez wyznaczenie krajowych koordynatorów, a Komisja jest odpowiedzialna za koordynację na szczeblu UE. Na szczeblu międzynarodowym współpraca będzie prowadzona w szczególności z Radą Europy i UNESCO. Ponadto wniosek Komisji nie przewiduje odrębnej puli środków na Europejski Rok, ale dąży do realizacji tego zamierzenia za pośrednictwem istniejących programów UE, w szczególności programu Kreatywna Europa, ale również europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych, programów Horyzont 2020, Erasmus+ i Europa dla Obywateli. 3. W odniesieniu do przyjęcia tej decyzji występuje istotny czynnik czasowy: skoro Europejski Rok ma być obchodzony w 2018 r., to przygotowania na szczeblu krajowym i unijnym muszą zacząć się w 2017 r. 4. Komisją odpowiedzialną za to dossier w Parlamencie Europejskim jest Komisja Kultury i Edukacji (CULT). W dniu 8 września 2016 r. komisja ta wyznaczyła na sprawozdawcę Mirceę DIACONU (RO-ALDE). 5. Komitet Regionów przyjął swoją rezolucję na sesji plenarnej w dniach października 2016 r. II. PRACE W RADZIE 6. W ramach prezydencji słowackiej Komitet ds. Kultury przeanalizował wniosek na posiedzeniach we wrześniu i październiku 2016 r 2., a Coreper na posiedzeniu 9 listopada 2016 r. 2 2, 13 i 26 września, 13 i 28 października /16 nj/hod/dk 2 DG E - 1C LIMITE PL

3 7. Tekst, zawierający zarówno motywy, jak i artykuły, w wersji po przeanalizowaniu przez organy przygotowawcze Rady, jest załączony do niniejszej noty. Zmieniono przede wszystkim następujące przepisy: Artykuł 2 ust. -1: dodano nowy cel ogólny, by podkreślić rolę dziedzictwa kulturowego w szerszym kontekście politycznym i społecznym. Artykuł 2 ust. 2: dodano kilka szczegółowych celów, by podkreślić dostępność (lit. ca)), kwestie środowiskowe (lit. da)) i rocznice historyczne, które przypadają na 2018 r. (lit. ka), również motyw 14 a). W celu dotyczącym edukacji skupiono się na dzieciach i grupach szczególnie wrażliwych (lit. h)). Artykuł 3 (środki): w lit. c) podkreślono rolę Europeany, unijnej platformy cyfrowej udostępniającej dziedzictwo kulturowe; dodano nowe działanie, w którym zwraca się uwagę na wykorzystanie mediów i sieci społecznościowych w promowaniu Europejskiego Roku (lit. da)), a w ust. 2 i 3 doprecyzowano kompetencje państwa członkowskich. Artykuł 4: doprecyzowano, że za organizację Europejskiego Roku na szczeblu krajowym odpowiedzialność ponoszą państwa członkowskie i że państwa członkowskie w razie konieczności mogą wyznaczyć więcej niż jednego koordynatora krajowego. Artykuł 5: Komisja otrzymała nowe zadanie skonsultowania się ze społeczeństwem obywatelskim i stronami aktywnymi w dziedzinie dziedzictwa kulturowego. Artykuł 6 i motyw 11: uwypuklono rolę Rady Europy. Artykuł 7: zmniejszono nacisk na finansowanie roku z programu Kreatywna Europa /16 nj/hod/dk 3 DG E - 1C LIMITE PL

4 8. Zmiany wprowadzono także w następujących częściach tekstu: w całym tekście ujednolicono termin dziedzictwo kulturowe Europy ; motyw 7: do zakresu dziedzictwa kulturowego dodano dziedzictwo filmowe; motyw 22: na szczeblu krajowym można wnosić wkład do działań prowadzonych w ramach Europejskiego Roku ; dodano artykuł 6a dotyczący ochrony interesów finansowych Unii; Artykuł 8 (monitorowanie i ocena): sprawozdanie z oceny zapewni utrwalenie spuścizny Europejskiego Roku. III. ZADANIA RADY Tekst w załączniku jest popierany przez wszystkie delegacje, przy czym delegacja UK zgłosiła zastrzeżenie parlamentarne.. Zachęca się Radę do wypracowania podejścia ogólnego w sprawie tego tekstu /16 nj/hod/dk 4 DG E - 1C LIMITE PL

5 ZAŁĄCZNIK Wniosek dotyczący DECYZJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego (2018 r.) PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ, uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), w szczególności jego artykuł 167, uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej, po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym, uwzględniając opinię Komitetu Regionów 3, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą, mając na uwadze, co następuje: (1) Ideały, zasady i wartości zakorzenione w dziedzictwie kulturowym Europy są dla niej wspólnym źródłem pamięci, zrozumienia, tożsamości, dialogu, spójności i kreatywności. Rolę dziedzictwa kulturowego w Unii Europejskiej określono w preambule Traktatu o Unii Europejskiej (TUE), która stanowi, że sygnatariusze są inspirowani kulturowym, religijnym i humanistycznym dziedzictwem Europy. (2) Artykuł 3.3 TUE stanowi, że Unia Europejska szanuje swoją bogatą różnorodność kulturową i językową oraz czuwa nad ochroną i rozwojem dziedzictwa kulturowego Europy. 3 Dz.U. C z, s /16 nj/hod/dk 5

6 (3) Artykuł 167 TFUE powierza Unii zadanie polegające na przyczynieniu się do rozkwitu kultur państw członkowskich, w poszanowaniu ich różnorodności narodowej i regionalnej, równocześnie podkreślając znaczenie wspólnego dziedzictwa kulturowego. Celem działania Unii jest zachęcanie państw członkowskich do współpracy oraz, w razie konieczności, wspieranie i uzupełnianie ich działań między innymi w obszarze upowszechniania kultury i historii europejskich narodów oraz pogłębianie wiedzy na ten temat, a także zachowania i ochrony dziedzictwa kulturowego o znaczeniu europejskim. (4) Jak podkreśliła Komisja Europejska w swoim komunikacie Ku zintegrowanemu podejściu do dziedzictwa kulturowego w Europie 4, dziedzictwo kulturowe należy traktować jako wspólny zasób i wspólne dobro, które zostało nam powierzone dla przyszłych pokoleń i którego ochrona jest wspólnym obowiązkiem wszystkich zainteresowanych. (5) Dziedzictwo kulturowe ma dla europejskiego społeczeństwa ogromną wartość z kulturowego, środowiskowego, społecznego i gospodarczego punktu widzenia. Dlatego, jak podkreślono w konkluzjach Rady z dnia 21 maja 2014 r. w sprawie dziedzictwa kulturowego jako strategicznego zasobu zrównoważonej Europy, zarządzanie dziedzictwem w sposób zrównoważony jest strategicznym wyborem na XXI wiek. 5 Jego znaczenie dla budowania wartości, umiejętności i zatrudnienia, a także jakości życia jest niedoceniane. 4 5 Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów z dnia 22 lipca 2014 r. Ku zintegrowanemu podejściu do dziedzictwa kulturowego w Europie COM(2014) 477 final. Konkluzje Rady z dnia 21 maja 2014 r. w sprawie dziedzictwa kulturowego jako strategicznego zasobu zrównoważonej Europy (2014/C 183/08) Dz.U. C 183 z , s /16 nj/hod/dk 6

7 (6) Dziedzictwo kulturowe ma kluczowe znaczenie dla Europejskiej agendy kultury 6 i przyczynia się do realizacji jej celów, polegających na promowaniu różnorodności kulturowej i dialogu międzykulturowego, promowaniu kultury jako katalizatora kreatywności, i promowaniu kultury jako istotnego elementu stosunków międzynarodowych Unii. Jest również jednym z czterech priorytetów europejskiej współpracy w dziedzinie kultury w latach , które określono w aktualnym planie prac w dziedzinie kultury, przyjętym przez Radę w dniu 25 listopada 2014 r. 7 (7) Jak stwierdzono w wyżej wymienionych konkluzjach z 21 maja 2014 r., na dziedzictwo kulturowe składają się różnorodne zasoby odziedziczone z przeszłości, we wszelkich swoich formach i aspektach materialnych, niematerialnych i cyfrowych (powstałych w formie cyfrowej lub scyfryzowanych), w tym zabytki, stanowiska, krajobrazy, umiejętności, praktyki, wiedza oraz przejawy ludzkiej kreatywności, a także zbiory chronione i zarządzane przez instytucje publiczne i prywatne, takie jak muzea, biblioteki i archiwa. Dziedzictwo kulturowe obejmuje również dziedzictwo filmowe. (8) Dziedzictwo kulturowe powstało na przestrzeni lat w wyniku syntezy i łączenia się form wyrazu kulturowego różnych cywilizacji zamieszkujących Europę. Europejski rok będzie służył zachęcaniu do i wspieraniu zrozumienia wagi ochrony i promowania różnorodności form wyrazu kulturowego. Jednym ze sposobów urzeczywistnienia tego zamiaru jest realizacja programów edukacyjnych i mających na celu podnoszenie świadomości społecznej, do których realizacji zobowiązuje Konwencja w sprawie ochrony i promowania różnorodności form wyrazu kulturowego 8, przyjęta przez UNESCO w dniu 20 października 2005 r., której stronami są UE i jej państwa członkowskie Rezolucja Rady z dnia 16 listopada 2007 r. dotycząca europejskiego planu działań na rzecz kultury (2007/C 287/01) Dz.U. C 287 z , s. 1. Konkluzje Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie w sprawie planu prac w dziedzinie kultury ( ) (2014/C 463/02) Dz.U. C 463 z , s. 4. Konwencja w sprawie ochrony i promowania różnorodności form wyrazu kulturowego z 2005 r., Paryż, 20 października 2005 r /16 nj/hod/dk 7

8 (9) Konwencja ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, której UE i większość państw członkowskich jest stroną, stanowi w art. 30, dotyczącym udziału w życiu kulturalnym, rekreacji, wypoczynku i sporcie, że państwa strony uznają prawo osób niepełnosprawnych do udziału, na zasadzie równości z innymi osobami, w życiu kulturalnym i że podejmą wszelkie odpowiednie środki w celu zapewnienia, by osoby niepełnosprawne między innymi miały dostęp do miejsc działalności kulturalnej lub usług z nią związanych, takich jak teatry, muzea, kina, biblioteki i usługi turystyczne oraz, w miarę możliwości, miały dostęp do zabytków i miejsc ważnych dla kultury narodowej. (10) Europejska nagroda Access City Award dowiodła, że zapewnienie dostępności dziedzictwa kulturowego miast osobom niepełnosprawnym, osobom starszym, a także osobom o ograniczonej mobilności lub cierpiącym na inne upośledzenia o charakterze czasowym, przy jednoczesnym zachowaniu charakteru i wartości tego dziedzictwa, jest wykonalne i stanowi dobrą praktykę. (11) Dziedzictwo kulturowe odgrywa istotną rolę jako spoiwo społeczeństw w czasie, gdy rośnie różnorodność kulturowa europejskich narodów. Nowe partycypacyjne i międzykulturowe podejście do polityki i inicjatyw edukacyjnych w obszarze dziedzictwa, przewidujące godne traktowanie dziedzictwa kulturowego wszystkich kultur, mogą zwiększyć zaufanie, wzajemne poszanowanie i spójność społeczną, na co wskazuje również współpraca międzynarodowa w ramach Rady Europy. (12) Dostrzeżono to między innymi w agendzie na rzecz zrównoważonego rozwoju , potwierdzając znaczenie globalnego obywatelstwa, różnorodności kulturowej i dialogu międzykulturowego jako nadrzędnych zasad zrównoważonego rozwoju. W agendzie wyrażono przekonanie, że wszystkie kultury i cywilizacje mogą przyczynić się do zrównoważonego rozwoju i są jego najważniejszymi czynnikami. Kultura została wspomniana wprost w ramach kilku celów zrównoważonego rozwoju określonych w programie działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030, a w szczególności w kontekście celu nr 11 (miasta dziedzictwo), oraz celu 4 (edukacja) i celów 8 i 12 (zrównoważony wzrost / wzory konsumpcji) w odniesieniu do turystyki. 9 Rezolucja Narodów Zjednoczonych przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne w dniu 25 września 2015 r. Przekształcamy nasz świat: program działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku /16 nj/hod/dk 8

9 (13) Coraz powszechniej uznawana na szczeblu międzynarodowym konieczność umiejscowienia ludzi i ludzkich wartości w centrum kompleksowej i międzydyscyplinarnej koncepcji dziedzictwa kulturowego uwyraźnia potrzebę zapewnienia szerszego dostępu do dziedzictwa kulturowego, również w świetle jego pozytywnego wpływu na jakość życia. Można to zapewnić poprzez docieranie do różnych odbiorców i poprawę dostępności miejsc, budynków, produktów i usług, przy uwzględnieniu szczególnych potrzeb i konsekwencji zmian demograficznych. (14) Działania w dziedzinie zachowania, odnowy, ochrony, ponownego wykorzystywania, dostępności i promowania dziedzictwa kulturowego oraz dotyczących go usług należą zasadniczo do obowiązków władz krajowych i lokalnych. Niemniej jeden z wymiarów dziedzictwa kulturowego jest wyraźnie europejski, skoro dotyczą go działania realizowane za pośrednictwem polityk UE, takich jak polityka w dziedzinie edukacji, rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich, rozwoju regionalnego, spójności społecznej, gospodarki morskiej, środowiska, turystyki, agendy cyfrowej, badań i innowacji oraz komunikacji, obok polityki kulturalnej. (14a) Rok 2018 ma symboliczne i historyczne znaczenie dla Europy i jej dziedzictwa kulturowego, w szczególności z uwagi na fakt, że w roku tym przypada setna rocznica zakończenia pierwszej wojny światowej i setna rocznica niepodległości kilku państw członkowskich. Europejski Rok Dziedzictwa Kulturowego umożliwi lepsze zrozumienie teraźniejszości poprzez pełniejsze oraz wspólne rozumienie przeszłości. (15) Aby w pełni wykorzystać potencjał dziedzictwa kulturowego dla europejskich gospodarek i społeczeństw, ochrona, rozwój i gospodarowanie dziedzictwem kulturowym wymagają skutecznego partycypacyjnego (wielopłaszczyznowego i z udziałem wielu stron) zarządzania i wzmocnionej współpracy międzysektorowej, jak określono w konkluzjach Rady na temat partycypacyjnego zarządzania dziedzictwem kulturowym 10. Oznacza to konieczność zaangażowania wszystkich zainteresowanych stron, w tym organów publicznych, sektora dziedzictwa kulturowego, podmiotów prywatnych oraz organizacji społeczeństwa obywatelskiego, takich jak organizacje pozarządowe i sektor wolontariatu. 10 Dz.U. C 463 z , s /16 nj/hod/dk 9

10 (16) Ponadto w swoich konkluzjach Rada wezwała Komisję do rozważenia przedstawienia wniosku dotyczącego Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego. (17) W swojej rezolucji z dnia 8 września 2015 r. Parlament Europejski zarekomendował ogłoszenie Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego w sugerowanym 2018 r. 11 (18) Europejski Komitet Regionów, w swojej opinii z 16 kwietnia 2014 r. 12, z zadowoleniem przyjął przedstawioną przez Radę propozycję ogłoszenia Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego, podkreślając, że mógłby się on przyczynić do realizacji wspólnych celów w paneuropejskim kontekście. (19) Ogłoszenie Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego jest skutecznym sposobem podnoszenia świadomości publicznej, upowszechniania informacji o dobrych praktykach i promowania badań i innowacji, a także prowadzenia debaty politycznej. Poprzez stworzenie środowiska umożliwiającego jednoczesne wspieranie tych celów na szczeblu Unii, krajowym, regionalnym i lokalnym Europejski Rok może zapewnić większą synergię i lepsze wykorzystanie zasobów. (20) Dziedzictwo kulturowe jest jednym z obszarów interwencji kilku programów realizowanych w obszarze stosunków zewnętrznych, głównie choć nie wyłącznie na Bliskim Wschodzie. Promowanie wartości dziedzictwa kulturowego jest również odpowiedzią na celowe niszczenie skarbów kultury w strefach konfliktu 13. Istotne będzie zapewnienie komplementarności między Europejskim Rokiem Dziedzictwa Kulturowego a wszelkimi istotnymi inicjatywami realizowanymi w ramach stosunków zewnętrznych. Działania służące promowaniu dziedzictwa kulturowego w ramach odpowiednich instrumentów stosunków zewnętrznych powinny między innymi odzwierciedlać wspólne korzyści płynące z wymiany doświadczeń i wartości z państwami trzecimi. Europejski Rok będzie promował wzajemną wiedzę, poszanowanie i zrozumienie poszczególnych kultur Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 8 września 2015 r. Ku zintegrowanemu podejściu do dziedzictwa kulturowego w Europie (2014/2149(INI)) P8_TA(2015)0293. Opinia Europejskiego Komitetu Regionów Ku zintegrowanemu podejściu do dziedzictwa kulturowego w Europie (2015/C 195/04) Dz.U. C 195 z , s. 22. Podkreślono to we wspólnym komunikacie Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa i Komisji zatytułowanym W stronę strategii UE w dziedzinie międzynarodowych stosunków kulturalnych, JOIN(2016) 29 final 14385/16 nj/hod/dk 10

11 (21) Mimo że niniejsza decyzja jest skierowana do państw członkowskich, Europejski Rok Dziedzictwa Kulturowego powinien między innymi obejmować działania realizowane w ścisłej współpracy z krajami objętymi procesem rozszerzenia. W stosownych przypadkach należy również zabiegać o współpracę z krajami objętymi europejską polityką sąsiedztwa i innymi krajami partnerskimi. Współdziałanie w tym zakresie może przebiegać w oparciu o stosowne ramy współpracy i dialogu, zwłaszcza w kontekście dialogu społeczeństwa obywatelskiego między UE a tymi krajami. (22) Zachowanie, ochrona i rozwój dziedzictwa kulturowego Europy mieści się w zakresie celów istniejących unijnych programów. Dlatego Europejski Rok Dziedzictwa Kulturowego może zostać zrealizowany w ramach tych programów na podstawie regulujących je aktów prawnych i poprzez określenie priorytetów finansowania w ujęciu rocznym i wieloletnim. Programy i polityka w takich obszarach jak kultura, edukacja, rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich, rozwój regionalny, spójność społeczna, gospodarka morska, środowisko, turystyka, strategia jednolitego rynku cyfrowego, badania i innowacje oraz komunikacja przyczyniają się pośrednio lub bezpośrednio do ochrony, rozwoju, ponownego wykorzystywania i promowania europejskiego dziedzictwa kulturowego i mogą stanowić podstawę realizacji inicjatywy w ramach uregulowań prawnych, w oparciu o które funkcjonują. Z myślą o realizacji celów Europejskiego Roku do rozważenia są propozycje krajowych wkładów uzupełniających współfinansowanie na szczeblu UE. (23) Celem niniejszej decyzji jest zachęcenie do dzielenia się dziedzictwem kulturowym Europy i jego doceniania, poszerzania wiedzy na temat wspólnej historii i wspólnych wartości oraz wzmacniania poczucia przynależności do wspólnej przestrzeni europejskiej. Z uwagi na konieczność międzynarodowej wymiany informacji i upowszechniania dobrych praktyk w całej UE, ten cel nie może być osiągnięty w sposób wystarczający przez same państwa członkowskie, a możliwe jest jego lepsze osiągnięcie na poziomie unijnym. Unia Europejska może zatem przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsza decyzja nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu /16 nj/hod/dk 11

12 PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DECYZJĘ: Artykuł 1 Przedmiot Rok 2018 ogłasza się Europejskim Rokiem Dziedzictwa Kulturowego (zwanym dalej Europejskim Rokiem ). Artykuł 2 Cele -1. Ogólnym celem niniejszej decyzji jest zachęcenie do dzielenia się dziedzictwem kulturowym Europy i jego doceniania, poszerzania wiedzy na temat wspólnej historii i wspólnych wartości oraz wzmacniania poczucia przynależności do wspólnej przestrzeni europejskiej. 1. Główne cele Europejskiego Roku to: stymulowanie i wspieranie działań Unii, państw członkowskich, władz regionalnych i lokalnych, we współpracy z sektorem dziedzictwa kulturowego i szerzej pojętym społeczeństwem obywatelskim, na rzecz ochrony, zachowania, ponownego wykorzystywania, rozwoju, podkreślania wartości i promowania europejskiego dziedzictwa kulturowego. W szczególności: a) Europejski Rok przyczynia się do propagowania roli dziedzictwa kulturowego Europy jako kluczowego elementu różnorodności kulturowej i dialogu międzykulturowego. Powinien unaocznić najlepsze sposoby ochrony i zachowania dziedzictwa oraz sprawić, że będzie z niego korzystało szersze i bardziej zróżnicowane grono odbiorców. Cel ten będzie realizowany między innymi poprzez działania nakierowane na rozwój i edukację odbiorców w zakresie dziedzictwa kulturowego, a tym samym propagowanie włączenia i integracji społecznej, przy pełnym poszanowaniu kompetencji państw członkowskich; 14385/16 nj/hod/dk 12

13 b) zwiększa wkład europejskiego dziedzictwa kulturowego w rozwój gospodarki i społeczeństwa za sprawą wykorzystania bezpośredniego i pośredniego potencjału gospodarczego tego dziedzictwa. Obejmuje to m.in. zdolność do wzmocnienia sektora kultury i kreatywnego oraz stymulowania kreatywności i innowacyjności, promowania zrównoważonego rozwoju i turystyki, zwiększenia włączenia społecznego oraz tworzenia trwałego zatrudnienia; c) przyczynia się do promowania dziedzictwa kulturowego jako ważnego elementu stosunków pomiędzy Unią a państwami trzecimi, między innymi poprzez wykorzystanie zainteresowania i potrzeb krajów partnerskich oraz wiedzy fachowej w Europie na temat dziedzictwa kulturowego. 2. Cele szczegółowe Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego są następujące: a) wspieranie takich podejść do polityk dotyczących dziedzictwa kulturowego, które są skupione na człowieku, sprzyjające włączeniu społecznemu, perspektywiczne, bardziej zintegrowane, zrównoważone i przekrojowe; b) promowanie innowacyjnych modeli partycypacyjnego zarządzania dziedzictwem kulturowym, obejmujących wszystkie zainteresowane strony, m.in. organy publiczne, sektor dziedzictwa kulturowego, podmioty prywatne i organizacje społeczeństwa obywatelskiego; c) promowanie debaty, badań i wymiany dobrych praktyk w zakresie jakości ochrony, zachowania, innowacyjnego ponownego wykorzystania i wzmocnienia dziedzictwa kulturowego oraz współczesnej ingerencji w środowisko historyczne; ca) promowanie rozwiązań, które sprawiają, że dziedzictwo kulturowe jest dostępne dla wszystkich, również poprzez środki cyfrowe, dzięki usuwaniu przeszkód społecznych, kulturowych i fizycznych, przy uwzględnieniu szczególnych potrzeb; d) podkreślanie i wzmacnianie pozytywnego wpływu dziedzictwa kulturowego na społeczeństwo i gospodarkę poprzez badania i innowacje, w tym poprzez rozwijanie bazy wiedzy na szczeblu Unii; 14385/16 nj/hod/dk 13

14 da) wzmacnianie synergii pomiędzy dziedzictwem kulturowym i polityką ochrony środowiska poprzez włączanie dziedzictwa kulturowego do polityk dotyczących środowiska, architektury i planowania, oraz poprzez promowanie sprawności energetycznej; e) zachęcanie do realizowania regionalnych i lokalnych strategii rozwoju służących wykorzystaniu potencjału dziedzictwa kulturowego między innymi poprzez promocję zrównoważonej turystyki; f) wspieranie doskonalenia specjalistycznych umiejętności oraz poprawa zarządzania wiedzą i wymiany wiedzy w sektorze dziedzictwa kulturowego, z uwzględnieniem cyfryzacji; g) promowanie dziedzictwa kulturowego jako źródła inspiracji dla współczesnej kreatywności i innowacyjności oraz podkreślanie potencjału wzajemnego stymulowania i większej interakcji między sektorem dziedzictwa kulturowego a innymi sektorami kultury i sektorem kreatywnym; h) podnoszenie świadomości znaczenia europejskiego dziedzictwa kulturowego poprzez edukację i promowanie uczenia się przez całe życie, w szczególności poprzez ukierunkowanie na dzieci, młodzież i ludzi starszych, społeczności lokalne i grupy, do których trudno dotrzeć; i) unaocznienie potencjału współpracy w obszarze dziedzictwa kulturowego dla zacieśniania związków pomiędzy państwami członkowskimi i z krajami spoza UE oraz dla wspierania dialogu międzykulturowego, pojednania po zakończeniu konfliktu i zapobiegania konfliktom; j) promowanie badań naukowych i innowacji w obszarze dziedzictwa kulturowego; ułatwienie absorpcji i wykorzystywania rezultatów badań przez wszystkie zainteresowane strony, w szczególności przez organy publiczne i sektor prywatny, a także ułatwienie upowszechniania rezultatów badań wśród szerszego grona odbiorców; 14385/16 nj/hod/dk 14

15 k) budowanie synergii między Unią a jej państwami członkowskimi, między innymi poprzez wzmocnienie inicjatyw w zakresie zapobiegania nielegalnemu handlowi dobrami kultury; oraz ka) podkreślanie przypadających na 2018 rok rocznic historycznych, które mają symboliczne znaczenie dla Europy i jej dziedzictwa kulturowego. Artykuł 3 Środki 1. Środki, jakie należy podjąć dla realizacji celów wymienionych w art. 2, obejmują następujące działania na poziomie europejskim, krajowym, regionalnym lub lokalnym, powiązane z celami Europejskiego Roku: (a) (b) (c) (d) da) inicjatywy i wydarzenia służące promowaniu debaty i podnoszeniu świadomości na temat znaczenia i wartości dziedzictwa kulturowego oraz ułatwianiu uczestnictwa obywateli i zainteresowanych stron; kampanie informacyjne, edukacyjne i uświadamiające oraz wystawy mające na celu upowszechnianie takich wartości jak różnorodność i dialog międzykulturowy, z wykorzystaniem dowodów świadczących o bogactwie dziedzictwa kulturowego Europy, oraz stymulowanie wkładu ogółu społeczeństwa w ochronę tego dziedzictwa i jego zarządzanie a także, bardziej ogólnie, w realizację celów Europejskiego Roku; wymiana doświadczeń i dobrych praktyk między władzami krajowymi, regionalnymi i lokalnymi, a także innymi organizacjami, oraz upowszechnianie informacji o dziedzictwie kulturowym, m.in. za pośrednictwem Europeany; przeprowadzanie analiz i badań oraz innowacyjnych działań i upowszechnianie ich rezultatów w skali europejskiej lub krajowej; oraz promowanie projektów i sieci związanych z Europejskim Rokiem, w tym za pośrednictwem mediów i sieci społecznościowych /16 nj/hod/dk 15

16 2. Komisja i państwa członkowskie, odpowiednio na szczeblu unijnym i krajowym, mogą wskazywać inne działania niż te, o których mowa w ust. 1, pod warunkiem, że przyczyniają się one do osiągania celów Europejskiego Roku wymienionych w art Komisja i państwa członkowskie, odpowiednio na szczeblu unijnym i krajowym, mogą odwoływać się do Europejskiego Roku i jego logo w działaniach promocyjnych, o których mowa w ust. 1 i 2. Artykuł 4 Koordynacja na poziomie krajowym Za organizację i uczestnictwo w Europejskim Roku na szczeblu krajowym odpowiadają państwa członkowskie. W tym celu państwa członkowskie wyznaczają koordynatorów krajowych. Koordynatorzy zapewniają koordynację odpowiednich działań na szczeblu krajowym. Artykuł 5 Koordynacja na poziomie Unii 1. Komisja regularnie zwołuje posiedzenia koordynatorów krajowych w celu koordynowania realizacji Europejskiego Roku na poziomie europejskim oraz w celu wymiany informacji na temat jego realizacji na poziomie krajowym i europejskim. 2. Komisja zwołuje spotkania zainteresowanych stron i przedstawicieli organizacji lub podmiotów działających w dziedzinie dziedzictwa kulturowego w celu uzyskania pomocy w realizacji Europejskiego Roku na szczeblu Unii /16 nj/hod/dk 16

17 Artykuł 6 Współpraca międzynarodowa W celu realizacji Europejskiego Roku Komisja nawiąże współpracę z odpowiednimi organizacjami międzynarodowymi, zwłaszcza z Radą Europy i UNESCO, zapewniając przy tym widoczność udziału UE. Artykuł 6a Ochrona interesów finansowych Unii 1. Komisja podejmuje odpowiednie działania zapewniające ochronę interesów finansowych Unii w trakcie realizacji działań finansowanych na podstawie niniejszej decyzji poprzez stosowanie środków zapobiegania nadużyciom finansowym, korupcji i innym nielegalnym działaniom, poprzez skuteczne kontrole oraz, w razie wykrycia nieprawidłowości, poprzez odzyskiwanie kwot nienależnie wypłaconych, a także, w stosownych przypadkach, poprzez skuteczne, proporcjonalne i odstraszające sankcje administracyjne i finansowe. 2. Komisja lub jej przedstawiciele oraz Trybunał Obrachunkowy mają uprawnienia do audytu, na podstawie dokumentacji oraz kontroli na miejscu i inspekcji, wobec wszystkich beneficjentów dotacji, wykonawców i podwykonawców, którzy otrzymują od Unii środki finansowe na podstawie niniejszej decyzji /16 nj/hod/dk 17

18 3. Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) może przeprowadzać dochodzenia, w tym kontrole i inspekcje na miejscu, zgodnie z przepisami i procedurami określonymi w rozporządzeniu Rady (Euratom, WE) nr 2185/96 14 i rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/ , w celu ustalenia, czy miały miejsce nadużycie finansowe, korupcja lub jakiekolwiek inne nielegalne działania, które wywierają wpływ na interesy finansowe Unii, w związku z umową o dotację, decyzją o udzieleniu dotacji lub zamówieniem finansowanym na podstawie niniejszej decyzji. Artykuł 7 Finansowanie Współfinansowanie działań umożliwiających realizację Europejskiego Roku na szczeblu unijnym jest zgodne z obowiązującymi przepisami i odbywa się poprzez wykorzystanie dotychczasowych możliwości określenia priorytetów finansowania w ujęciu rocznym i wieloletnim w ramach istniejących programów, takich jak program Kreatywna Europa. W stosownych przypadkach realizacja Europejskiego Roku może być wspierana za pomocą innych programów i polityk, z zastrzeżeniem przestrzegania stosownych wymogów prawnych i finansowych Rozporządzenie Rady (Euratom, WE) nr 2185/96 z dnia 11 listopada 1996 r. w sprawie kontroli na miejscu oraz inspekcji przeprowadzanych przez Komisję w celu ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich przed nadużyciami finansowymi i innymi nieprawidłowościami (Dz.U. L 292 z , s. 2). Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/2013 z dnia 11 września 2013 r. dotyczące dochodzeń prowadzonych przez Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 1073/1999 Parlamentu Europejskiego i Rady i rozporządzenie Rady (Euratom) nr 1074/1999 (Dz.U. L 248 z , s. 1) /16 nj/hod/dk 18

19 Artykuł 8 Monitorowanie i ocena Do dnia 31 grudnia 2019 r. Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu i Komitetowi Regionów sprawozdanie na temat wykonania, wyników i ogólnej oceny inicjatyw przewidzianych w niniejszej decyzji. Sprawozdanie będzie uwzględniało pomysły na dalsze wspólne przedsięwzięcia w obszarze dziedzictwa kulturowego. Artykuł 9 Niniejsza decyzja wchodzi w życie dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Artykuł 10 Niniejsza decyzja skierowana jest do państw członkowskich. Sporządzono w Brukseli dnia r. W imieniu Parlamentu Europejskiego Przewodniczący W imieniu Rady Przewodniczący 14385/16 nj/hod/dk 19