PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA

Transkrypt

1 PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Gimnazjum 1 w Damnie klasa III rok szkolny 2017/2018 przedmiot: biologia nauczyciel: Jarosław Hajka 1. FORMY I ZASADY SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ EDUKACYJNYCH UCZNIÓW: a) Prace pisemne (waga 6, liczona do średniej ocen TAK 1 ) praca klasowa - zapowiedziana tydzień wcześniej, po realizacji działu, czas: 40 minut, test diagnozujący 3 razy w roku, zapowiedziany tydzień wcześniej, obejmuje materiał bieżący oraz z poprzedniej klasy, czas:40 minut, egzamin próbny 2 razy w roku, zapowiedziany tydzień wcześniej, obejmuje materiał z całego etapu edukacyjnego, czas: 60 minut b) Kartkówki (waga 5, liczona do średniej ocen TAK 1 ) opracowanie krótkich odpowiedzi na kilka pytań z 1-3 ostatnich lekcji, niezapowiedziana, czas: do 10 minut c) Wypowiedź ustna (waga 4, liczona do średniej ocen TAK 1 ) odpowiedzi na pytania zilustrowane działaniem praktycznym, polegającym na analizie układu pierwiastków chemicznych, rozwiązywaniu równań reakcji i innych zadań d) Doświadczenia uczniowskie (waga 4, liczona do średniej ocen TAK 1 ) ocenie podlega przygotowania do wykonania eksperymentu (porządek na stole, zestawienie sprzętu), wykonanie doświadczenia zgodnie z instrukcją pisemną lub ustną przy zachowaniu zasad BHP, opis doświadczenia (temat, schematyczny rysunek, obserwacje i wnioski), porządek pozostawiony na stanowisku pracy (umyte szkło, pozostałości po doświadczeniu zagospodarowane zgodnie z instrukcją nauczyciela). e) Praca metodą projektu (waga 4, liczona do średniej ocen TAK 1 ) terminowość przygotowań, sposób zaprezentowania zgromadzonych materiałów, stopień zaawansowania prac wykonywanych przez poszczególnych członków zespołu, zebrane przez uczniów materiały: ich różnorodność, poprawność merytoryczna oraz walory związane z ich atrakcyjnością dla pozostałych uczniów, zaangażowanie całego zespołu oraz poprawność merytoryczna i atrakcyjność prezentacji, karty pracy ucznia do wypełniania w trakcie prezentacji projektu. f) Aktywność ucznia na lekcji (waga 3, liczona do średniej ocen TAK 1 ) przygotowanie teoretyczne, udział w dyskusjach, zgłaszanie własnych pomysłów rozwiązań problemu, przestrzeganie reguł obowiązujących na lekcji g) Zeszyt ćwiczeń (waga 3, liczona do średniej ocen TAK 1 ) ocenie podlega systematyczność i poprawność, estetyka wykonywanych ćwiczeń, podejmowanie zadań dodatkowych, zadania dotyczące realizowanego działu programowego sprawdzane są przed lekcją powtórzeniową. 1 niepotrzebne usunąć

2 h) Aktywność pozalekcyjna (waga 3, liczona do średniej ocen TAK 1 ) dodatkowe prace wykonane w czasie pozaszkolnym, udział w konkursach przedmiotowych i) Nieprzygotowanie do lekcji (waga 2, liczona do średniej ocen TAK 1 ) brak przyborów do zajęć lub brak pracy domowej j) Praca domowa (waga 2, liczona do średniej ocen TAK 1 ) estetyczna i poprawna merytorycznie, wykonana w terminie wyznaczonym przez nauczyciela k) Zeszyt przedmiotowy (waga 1, liczona do średniej ocen TAK 1 ) starannie i systematycznie prowadzone notatki, poprawnie wykonane schematy doświadczeń 2. W odniesieniu do uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi PSO przewiduje następujące dostosowanie form i zasad oceniania: a) Symptomy trudności: z zapamiętywaniem terminologii chemicznej, z organizacją przestrzenną schematów i rysunków, niski poziom graficzny wykresów i rysunków, nieprawidłowe zapisywanie równań reakcji chemicznych, potrzeba większej ilości czasu na zrozumienie i wykonanie zadania, nieprawidłowa organizacja przestrzenna zapisu działań matematycznych, przekształcania wzorów, zapisu wzorów chemicznych; tendencja do pamięciowego uczenia się wszystkiego po kolei, nieumiejętność przekrojowego wiązania faktów i informacji. b) Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych: w czasie odpowiedzi ustnych dyskretnie wspomagać i naprowadzać, dawać więcej czasu na przypomnienie, częściej powtarzać i utrwalać materiał, stosować techniki skojarzeniowe, angażować do stosowania wszystkich zmysłów, zróżnicować formy sprawdzania wiadomości i umiejętności, przeprowadzać sprawdziany ustne z ławki, wypisać kilka podstawowych pytań, na które uczeń powinien znaleźć odpowiedź czytając dany materiał, dzielenie materiału na małe części. 3. WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY: a) Wymagania konieczne (na ocenę dopuszczającą) obejmują wiadomości i umiejętności umożliwiające uczniowi dalszą naukę, bez których uczeń nie jest w stanie zrozumieć kolejnych zagadnień: podaje przykłady pokarmów bogatych w cukry i tłuszcze; wymienia cukry proste, dwucukry i wielocukry; wskazuje, z czego są zbudowane białka;

3 wskazuje, z czego są zbudowane białka; wskazuje na schemacie komórki błony biologiczne; omawia podstawową budowę błony biologicznej; omawia budowę komórki zwierzęcej i rolę poszczególnych struktur; wyjaśnia znaczenie jądra komórkowego; omawia budowę komórki roślinnej; wyjaśnia znaczenie ściany komórkowej, chloroplastów i wakuol; wskazuje DNA jako źródło informacji genetycznej; wskazuje rolę mitotycznego podziału komórki w rozwoju organizmu; wskazuje różnice między mejozą a mitozą; wskazuje przykłady, z najbliższego otoczenia, dziedziczenia cech; wskazuje, jak dziedziczą się grupy krwi układu AB0 u człowieka; określa kariotyp człowieka; wyjaśnia, co to jest genom człowieka; podaje różnice między chorobami dziedzicznymi a wadami wrodzonymi; wyjaśnia, czym zajmuje się ekologia i co oznacza termin ekologiczny; wskazuje na zależność organizmów od środowiska; wskazuje przystosowania organizmów do życia w środowisku lądowym wskazuje przykłady konkurencji o zasoby środowiska; wyjaśnia, czym jest drapieżnictwo; nazywa poszczególne ogniwa łańcucha pokarmowego; podaje przykłady łańcuchów pokarmowych w różnych układach przyrodniczych; objaśnia istotę krążenia materii; wyjaśnia, dlaczego mięsożercy są najczęściej więksi od swych ofiar; uzasadnia konieczność segregowania odpadów w gospodarstwie domowym; proponuje działania ograniczające zużycie wody i energii elektrycznej; wskazuje bezpośrednie dowody ewolucji; wyjaśnia, co to są skamieniałości; wymienia nazwisko twórcy teorii ewolucji; wskazuje cechy łączące człowieka ze światem zwierząt; wyróżnia swoiste cechy ludzkie b) Wymagania podstawowe (na ocenę dostateczną) obejmują wiadomości stosunkowo łatwe do opanowania, przydatne w życiu codziennym, bez których nie jest możliwe kontynuowanie dalszej nauki. Oprócz wymagań koniecznych: określa rolę cukrów i tłuszczów w organizmie człowieka; wykazuje różnorodność białek; omawia enzymatyczną rolę białek; wymienia funkcje błony komórkowej (plazmalemmy); określa znaczenie błon biologicznych; wskazuje, że chromosomy znajdują się w jądrze komórkowym; rozpoznaje elementy budowy komórki zwierzęcej na rysunku; porównuje budowę komórki roślinnej i zwierzęcej; rozpoznaje elementy budowy komórki roślinnej na rysunku;

4 wymienia rodzaje RNA i podaje ich znaczenie w komórce; omawia zależność między genem a cechą; analizuje krzyżówki jednogenowe z dominowaniem zupełnym; wskazuje, jak dziedziczą się grupy krwi układu Rh u człowieka; podaje zasadę dziedziczenia płci; wskazuje praktyczne wykorzystanie osiągnięć ekologii; wyjaśnia, co to są zasoby i czynniki środowiska; definiuje pojęcie czynnika ograniczającego; wyjaśnia, co to jest współbiesiadnictwo, protokooperacja i symbioza; wyjaśnia, co to jest konkurencja; określa, na czym polega istota drapieżnictwa; wskazuje różnice między łańcuchem pokarmowym a siecią pokarmową, podaje przykłady; zwraca uwagę na straty energii na każdym ogniwie łańcucha pokarmowego; wyjaśnia, co to są odnawialne i nieodnawialne zasoby środowiska; wskazuje możliwości wytwarzania mniejszej ilości odpadów w gospodarstwach domowych; wyjaśnia, co to jest ewolucja; podaje przykłady pośrednich dowodów ewolucji; wymienia czynniki ewolucji i podaje ich charakterystykę; określa stanowisko człowieka w przyrodzie. c) stopniu trudności, które są przydatne na kolejnych poziomach kształcenia. Oprócz wymagań koniecznych i podstawowych: omawia skład chemiczny biosfery, atmosfery, litosfery i hydrosfery; zapisuje sumaryczne wzory chemiczne cukrów prostych, dwucukrów i wielocukrów; wymienia grupy lipidów i określa ich rolę; wymienia inne funkcje spełniane przez białka; wykazuje różnorodność błon biologicznych w komórce; wyjaśnia, co to są chromatyna i chromosomy; omawia znaczenie chromoplastów i leukoplastów; wyjaśnia, co to jest kod genetyczny; wyjaśnia zasadę replikacji DNA; określa znaczenie rekombinacji genetycznej w powstawaniu nowych osobników; omawia pierwsze prawo Mendla; wykazuje znaczenie prac Grzegorza Mendla dla rozwoju genetyki; zapisuje krzyżówki genetyczne dotyczące grup krwi; rozpoznaje na schematach chromosomy płci człowieka; podaje przykłady różnego dziedziczenia cech u człowieka; omawia choroby sprzężone z płcią; wskazuje możliwości diagnostyki chorób dziedzicznych; wyjaśnia pojęcie nisza ekologiczna; charakteryzuje nisze ekologiczne pospolitych gatunków roślin i zwierząt; omawia na wybranym przykładzie zjawisko konkurencji; opisuje przykłady drapieżnictwa; uzasadnia, dlaczego drapieżnictwo ma korzystny wpływ na gatunek ofiary;

5 objaśnia, dlaczego łańcuch pokarmowy składa się z ograniczonej liczby ogniw; podaje definicję ekosystemu, biotopu, biocenozy wraz z przykładami; opisuje i objaśnia schemat krążenia węgla ze wskazaniem na zakłócenia tych procesów wywołane gospodarką człowieka; podaje argumenty za budową i przeciw budowie elektrowni atomowych; wskazuje problemy związane ze składowaniem i utylizacją odpadów komunalnych; wskazuje, na wybranych przykładach, różnice między bezpośrednimi i pośrednimi dowodami ewolucji; wyjaśnia, na czym polega działanie doboru naturalnego; uzasadnia powstanie odmiany białej, żółtej i czarnej w obrębie gatunku Homo sapiens d) Wymagania dopełniające (na ocenę bardzo dobrą) obejmują wiadomości i umiejętności złożone, o wyższym stopniu trudności, wykorzystywane do rozwiązywania zadań problemowych. Oprócz wymagań koniecznych, podstawowych i rozszerzających: uzasadnia jedność chemiczną świata organizmów; porównuje budowę chemiczną i rolę biologiczną cukrów i tłuszczów; wyjaśnia biologiczne podłoże różnorodności białek; omawia rolę chromatyny i chromosomów w komórce oraz w życiu osobnika; wykazuje zróżnicowanie budowy komórek roślinnych, w zależności od położenia w roślinie; wyjaśnia, w jaki sposób geny informują o budowie białek, zwłaszcza enzymatycznych; omawia przebieg syntezy białka w komórce; omawia przebieg mitozy; omawia ogólny przebieg mejozy; wykazuje, na wybranych przez siebie przykładach, różnorodność i jedność ptaków w obrębie gromady; wykazuje, na wybranych przez siebie przykładach, różnorodność i jedność ssaków w obrębie gromady; wskazuje, jakie genotypy rodziców dają możliwość wystąpienia konfliktu Rh; wyjaśnia znaczenie poznania genomu człowieka; wyjaśnia, na czym polega terapia genowa; wyjaśnia związki między ekologią a innymi dziedzinami nauki, zwłaszcza ewolucjonizmem; definiuje pojęcie czynnika ograniczającego i podaje przykłady czynników ograniczających, jakie można zaobserwować w naturze; podaje najważniejsze czynniki, których wartości różnicują życie w wodzie i na lądzie; wskazuje różnice między nieantagonistycznymi formami współżycia organizmów; uzasadnia znaczenie konkurencji w rozwoju osobnika i gatunku; wyjaśnia wzajemny wpływ gatunków drapieżnika i ofiar; wyjaśnia tożsamość związków: zjadane rośliny roślinożerca, zjadane zwierzęta mięsożerca; wymienia różnice w przystosowaniach do obrony przed atakiem i zjedzeniem między ofiarami drapieżników właściwych, żywicielami pasożytów i roślinami; posługując się przykładami, tworzy piramidy pokarmowe i wyjaśnia, co przedstawiają; objaśnia, co oznaczają pojęcia: obieg materii i przepływ energii i ilustruje swoją wypowiedź przykładami;

6 wyjaśnia, na czym polega ocieplanie się klimatu i jakie mogą być tego konsekwencje; wskazuje możliwości odzyskania odpadów i oczyszczania ścieków; podaje możliwości pozyskiwania nowych źródeł energii; uzasadnia, dlaczego wszystkie organizmy żyjące na Ziemi są ze sobą w pewnym stopniu spokrewnione; charakteryzuje, na wybranych przykładach, formy przejściowe i relikty; charakteryzuje sposób powstawania nowych gatunków; podaje krótką charakterystykę przodków człowieka rozumnego; wskazuje główne kierunki rozprzestrzeniania się rodzaju Homo z Afryki. e) Wymagania wykraczające (na ocenę celującą) stosowanie znanych wiadomości i umiejętności w sytuacjach trudnych, nietypowych, złożonych. uzasadnia, na przykładzie wybranej biocenozy, istnienie organizmów zajmujących różne poziomy pokarmowe; przewiduje następstwa ubytku określonego gatunku w ekosystemie bogatym i ubogim w gatunki; wykazuje, że materia krąży a energia przepływa w ekosystemie; dowodzi, że im organizm jest na wyższym poziomie pokarmowym, tym dysponuje mniejszą ilością energii; wykazuje, w jaki sposób cechy dziedziczne są przekazywane z pokolenie na pokolenie; syntetyzuje wiedzę na temat DNA jako substancji dziedzicznej; wykazuje, że podczas wytwarzania gamet musi zajść podział mejotyczny komórki wyjściowej; wykazuje znaczenie replikacji w podziałach komórkowych; analizuje przykłady rozwiązań krzyżówek genetycznych; uzasadnia uniwersalność reguł dziedziczenia; określa prawdopodobieństwo wystąpienia danej cechy na podstawie analizy krzyżówek genetycznych; bada rozkład cech jednogenowych w kolejnych pokoleniach; przewiduje występowanie cech dominujących i recesywnych na podstawie analizy genotypów osobników rodzicielskich; analizuje schematy dziedziczenia pod kątem określania fenotypu i genotypu potomstwa; przedstawia dziedziczenie płci człowieka i cech z nią sprzężonych; uzasadnia występowania mniej więcej równej liczby kobiet i mężczyzn na świecie w wyniku dziedziczenia płci; rozwiązuje proste krzyżówki obrazujące dziedziczenie cech sprzężonych z płcią (hemofilia i daltonizm); analizuje inne niż mutacje przyczyny zmienności; ogólnie charakteryzuje przyczyny, skutki i objawy wybranych chorób genetycznych (np. zespołu Downa, mukowiscydozy); syntetyzuje wiedzę na temat zmienności i mutacji; analizuje przyczyny i skutki globalnego ocieplenia; przewiduje konsekwencje dalszego wzrostu CO 2 w atmosferze; syntetyzuje wiedzę na temat globalnego ocieplenia klimatu; uzasadnia stwierdzenie, że występowanie; określonego typu ekosystemu jest związane z warunkami środowiska (np. temperaturą, ilością wody);

7 syntetyzuje wiedzę na temat ekosystemów świata. f) Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą; uczeń nawet z pomocą nauczyciela nie potrafi rozwiązać typowego zadania teoretycznego i praktycznego o niewielkim stopniu trudności; 4. ZASADY WYSTAWIENIA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I ROCZNEJ: Przy ustaleniu oceny śródrocznej i rocznej obowiązują następujące progi średniej ważonej: Ocena: niedostateczny 1,00 1,85 dopuszczający 1,86 2,74 dostateczny 2,75 3,74 dobry 3,75 4,74 bardzo dobry 4,75 5,49 celujący 5,50 6,00 Progi średniej ważonej 5. ZASADY POPRAWIANIA OCEN: Uczeń ma prawo poprawić ocenę niekorzystną (niedostateczną lub dopuszczającą) uzyskaną z pracy klasowej/sprawdzianu umiejętności w terminie jednego tygodnia od rozdania prac, a ocena z poprawy jest oceną ostateczną, wpisaną obok oceny pierwotnej. Jeżeli uczeń podczas poprawy uzyskał ocenę wyższą, poprzednia nie jest brana pod uwagę podczas wystawiania oceny semestralnej. Oceny uzyskane z odpowiedzi ustnych i testu diagnozującego nie podlegają poprawie. Oceny uzyskane z kartkówek podlegają poprawie w terminie ustalonym z nauczycielem. Ocenę niekorzystną z pracy klasowej, sprawdzianu umiejętności lub kartkówki można poprawić tylko raz. Uczeń nieobecny na sprawdzianie ma obowiązek napisania sprawdzianu w ciągu jednego tygodnia od daty powrotu do szkoły. Jeżeli uczeń po powrocie do szkoły nie napisze sprawdzianu w ustalonym terminie, otrzymuje ocenę niedostateczną bez możliwości poprawy. Jeżeli uczeń z przyczyn losowych nie może napisać pracy klasowej/sprawdzianu w określonym terminie, wówczas ma obowiązek uczynić to w terminie ustalonym z nauczycielem. Uczeń, który otrzymał ocenę niedostateczną na pierwszy semestr ma obowiązek poprawić ocenę w terminie uzgodnionym z nauczycielem. Uczeń, który otrzymał roczną ocenę niedostateczną z biologii może poprawić ocenę na drodze egzaminu poprawkowego wg zasad ustalonych w SRO. Pozostałe formy oceniania bieżącego nie podlegają poprawie. 6. WARUNKI UBIEGANIA SIĘ O OCENĘ WYŻSZĄ NIŻ PRZEWIDYWANA: Uczeń składa wniosek do wychowawcy klasy o podwyższenie oceny w ciągu 7 dni od terminu poinformowania uczniów o przewidywanych ocenach rocznych. Uczeń może ubiegać się o podwyższenie o jeden stopień przewidywanej oceny rocznej jeśli spełnia następujące warunki: przystąpił do napisania wszystkich obowiązkowych sprawdzianów klasowych, prac klasowych i kartkówek,

8 wszelkie nieobecności ucznia na lekcji biologii są usprawiedliwione a frekwencja na lekcjach biologii jest nie niższa niż 80%, uzyskał z wszystkich sprawdzianów i prac pisemnych oceny pozytywne, również w trybie poprawy ocen niedostatecznych, co najmniej połowa uzyskanych ocen cząstkowych jest równa ocenie, o którą się ubiega lub jest od niej wyższa, uczeń skorzystał z formy pomocy nauczyciela konsultacji indywidualnej. Uczeń, który będzie się starał o podwyższenie przewidywanej oceny rocznej winien napisać sprawdzian pisemny z tych partii materiału, które zaliczył na ocenę niższą niż ocena podwyższona. Sprawdzian pisemny na ocenę wyższą niż przewidywana zawiera umiejętności i wiadomości na wskazaną przez ucznia ocenę. Umiejętności praktyczne nie będą objęte sprawdzianem. Sprawdzian jest oceniany zgodnie z przedmiotowym systemem oceniania. 7. SPOSÓB DOKUMENTOWANIA I INFORMOWANIA RODZICÓW/PRAWNYCH OPIEKUNÓW O: a) sposobach dokumentowania i informowania o osiągnięciach i postępach: oceny cząstkowe wpisane do dziennika elektronicznego, rodzice są informowani o osiągnięciach i postępach uczniów podczas zebrań z rodzicami lub w trakcie konsultacji dla rodziców, nauczyciel informuje rodziców również za pomocą poczty elektronicznej w dzienniku elektronicznym, wpis ocen do zeszytu przedmiotowego ucznia, wszystkie prace pisemne są przechowywane w szkole do końca danego roku szkolnego i udostępniane rodzicom do wglądu na życzenie. b) wymaganiach edukacyjnych: rodzice informowani są o wymaganiach edukacyjnych z biologii na pierwszym zebraniu rodziców, zapoznanie rodziców podczas spotkań indywidualnych (konsultacje dla rodziców), wymagania na poszczególne oceny udostępniane są na stronie internetowej szkoły r. Jarosław Hajka Data i podpis nauczyciela