Sorgo: czy jest szansa na wprowadzenie uprawy w Polsce?

Transkrypt

1 .pl Sorgo: czy jest szansa na wprowadzenie uprawy w Polsce? Autor: prof. dr hab. inż. Józef Sowiński Data: 17 lutego 2016 W okresie ostatnich kilku tygodni podzieliliśmy się z Wami wiedzą na temat tego bardzo ciekawego gatunku. Teraz spróbujmy wyciągnąć wnioski i zastanowić się, czy jest szansa na wprowadzenie sorga w szereg polskich upraw. Sorgo, jak każdy nowy produkt wprowadzany na rynek, wymaga promocji, dokładnego przebadania i oceny konkurencyjności w stosunku do już uprawianych gatunków roślin uprawnych. Sorgo pod względem wartości użytkowej zawsze będzie ustępowało kukurydzy i w stosunku do niej może być jedynie gatunkiem alternatywnym. 1 / 5

2 .pl Dojrzewające pole sorgo odmiany GK Emese w gospodarstwie Janusza Sus okolicach Ożarowa. (Foto: J. Sus) Próby wprowadzenia sorga do polskich upraw w połowie ubiegłej dekady tego wieku spełzły na niczym z powodu zbyt dużych oczekiwań w nim pokładanych. Rolnicy zajmujący się produkcją mleka zaczęli uprawiać sorgo, ale po skarmianiu kiszonki uzyskiwali gorsze efekty produkcyjne. Już w pierwszych doniesieniach (prof. Brzóska) podawano, że wartość pokarmowa takiej paszy jest niższa o ok % od kiszonki z kukurydzy. Dodatkowo nieudany start uprawy sorga był związany z brakiem wystarczającej wiedzy rolników, dużym popytem na materiał siewny i łatwością wprowadzenie na rynek materiału siewnego, który nie spełniał oczekiwań producentów. Oferowanie przypadkowego materiału siewnego sorga cukrowego, trawy sudańskiej czy mieszańców sorga z trawą sudańską pod jedną nazwą sorgo zaszkodziło jego popularyzacji i zniechęciło rolników do dalszej uprawy. Wszystkie wymienione formy i gatunki mają bowiem odmienną wartość użytkową i decydując się na uprawę na konkretny cel, ważne jest poznanie charakterystyki konkretnej odmiany. Od 2 lat uprawiam sorgo w Polsce z przeznaczeniem na ziarno i uzyskuję plony ziarna sorgo sięgające 6 8 t z ha. Adam Augustowski z Kolonia Stodoły Wprowadzenie przepisów ograniczających wykorzystanie surowców roślinnych wykorzystywanych do celów żywieniowych (tzw. I generacji) do wytwarzania energii odnawialnej stwarza jednak nowe perspektywy dla sorga. Biomasa sorga zamiast wykorzystania jako pasza zadawana do żłobu może 2 / 5

3 .pl zostać przetworzona na biopaliwa. Technologia zastosowana w projekcie NCBIR PBS1/A8/11/2013, z wykorzystaniem standardowych metod prehydrolizy i hydrolizy pozwala na uzyskanie (w zależności od roku) od 1500 nawet do 4500 l bezwodnego etanolu. Należy zaznaczyć, że badania te były prowadzone na glebie o niskiej żyzności, lekkiej, piaszczystej należącej do V klasy bonitacyjnej. Zagospodarowanie gleb marginalnych do celów rolniczych jest w Polsce ważnym wyzwaniem. Problem ten narasta, gdyż znaczenie gospodarcze gatunków najlepiej przystosowanych do uprawy na tych glebach zmniejsza się i problem ich zagospodarowania będzie priorytetowy w najbliższych latach. Siew sorga ziarnowego na polach Janusza Sus maj (Foto: J. Sus) Przygotowując tekst, ograniczyłem się do prezentacji zagadnień ogólnych i związanych z wykorzystaniem sorga do celów biotechnologicznych. Informacja przeze mnie przesyłana spotkała się z zainteresowaniem czytelników. Dzięki publikacjom dowiedziałem się, że są w Polsce grupy rolników zainteresowanych uprawą sorga. Wśród nich są również tacy, którzy uprawiają sorgo z przeznaczeniem na ziarno. Uprawę sorgo ziarnowego prowadzę w Polsce od 4 lat mówi Janusz Sus z Ożarowa (woj. świętokrzyskie). Popyt na ziarno sorga na rynku krajowym zwiększa się, a jakość ziarna krajowego jest porównywalna, a nawet lepsza niż importowanego. Odmiany węgierskie, które wysiewam, w warunkach Polski pozwalają na uzyskanie plonów w szerokim zakresie od 5 do 9 t ziarna z ha. W ubiegłym roku zasiane było 70 ha sorgo na ziarno, w tym roku areał zasiewu będzie podobny dodaje. Od 2 lat uprawiam sorgo w Polsce z przeznaczeniem na ziarno mówi Adam Augustowski z Kolonia Stodoły (woj. świętokrzyskie), właściciel 100-hektarowego gospodarstwa rolnego 3 / 5

4 .pl ukierunkowanego na produkcję zbóż, głównie kukurydzy i uzyskuję plony ziarna sorgo sięgające 6 8 t z ha. A co na to badania? Skuteczność zwalczania chwastów na plantacji sorgo ziarnowego w gospodarstwie Adama Augustowskiego. (Foto: J. Sus) W okolicach Wrocławia prowadzone są badania nad sorgiem ziarnowym, odmianami firmy Sorghum PartnersÒ głównie NK251. Poziom plonowania jest podobny do uzyskiwanego w praktyce u rolników w woj. świętokrzyskim. Jednak odmiany amerykańskie są późniejsze i w latach o niekorzystnym przebiegu pogody plon ziarna i jego jakość zależy od temperatury w okresie wegetacji i sumy opadów atmosferycznych. Sorgo jest w niektórych krajach wykorzystywane także jako roślina przemysłowa do wytwarzania wielu użytkowych produktów. Na południu Europy (kraje bałkańskie) z sorga produkuje się miotły i szczotki. Sorgo wykorzystywane jest też do produkcji papieru, płyt drewno-zastępczych i wielu innych produktów. Z wyciągów sorga przygotowuje się preparaty, które mają działanie regulujące wzrost innych organizmów. Wyciąg sporządzony z dojrzałych roślin sorga (o nazwie sorgaab), po poddaniu procesom zagęszczania, jest również wykorzystywany w celu ograniczania zachwaszczenia roślin uprawnych. Popyt na ziarno sorga na rynku krajowym zwiększa się, a jakość ziarna krajowego jest porównywalna, a nawet lepsza niż importowanego. Janusz Sus z Ożarowa 4 / 5

5 Powered by TCPDF ( Dodatkowym uzasadnieniem zainteresowania się tym gatunkiem jest jego duża adaptacja do warunków środowiskowych. Niekorzystne zmiany zachodzące w środowisku będą zmuszały rolników do poszukiwania gatunków odpornych na działanie wysokiej temperatury czy brak opadów. Warto więc zainteresować się sorgiem. Za kilka, kilkadziesiąt lat, w wyniku wytrwałej pracy hodowlanej sorgo będzie mogło zyskiwać na znaczeniu i, podobnie jak na świecie, być jednym z ważniejszych gatunków w naszym kraju, jak obecnie kukurydza. *** Więcej na temat sorga możecie przeczytać tutaj: 1. Sorgo: nowy (czy) perspektywiczny gatunek dla Polski? 2. Sorgo: ochrona roślin jakie są największe problemy? 3. Wykorzystanie sorga w produkcji bioetanolu 4. Sorgo: nawożenie azotem, fosforem i potasem 5. Sorgo: wymagania glebowe i wodne 6. Sorgo: wybór odmiany decyduje o powodzeniu uprawy 5 / 5