Sprawozdanie Polski Bałtycki Okrągły Stół ds. Rybołówstwa 4 kwiecień 2013 roku Morski Instytut Rybacki Państwowy Instytut Badawczy, Gdynia

Transkrypt

1 Sprawozdanie Polski Bałtycki Okrągły Stół ds. Rybołówstwa 4 kwiecień 2013 roku Morski Instytut Rybacki Państwowy Instytut Badawczy, Gdynia Tematyka spotkania: 1. Czy polskie rybołówstwo potrzebuje dotacji, a jeśli tak w jakich obszarach? 2. Przyszłość Okrągłego Stołu w kontekście zreformowanej Wspólnej Polityki Rybołówstwa Unii Europejskiej. Moderator: dr Zbigniew Karnicki Spotkanie w imieniu Tymczasowego Komitetu Sterującego otworzyła Ewa Milewska witając wszystkich na pierwszym w 2013 roku spotkaniu Okrągłego Stołu, poświęconemu dyskusji nad przyszłym Europejskim Funduszem Morskim i Rybackim na lata oraz omówieniu przyszłości Okrągłego Stołu w kontekście decydującej fazy procesu reformy Wspólnej Polityki Rybołówstwa Unii Europejskiej. Czy polskie rybołówstwo potrzebuje dotacji, a jeśli tak w jakich obszarach? Przed przystąpieniem do dyskusji nad potrzebami polskiego sektora rybołówstwa w kontekście powstającego obecnie Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego (EFMiR) przedstawiono dwie prezentacje na temat aktualnego stanu prac nad nowym EFMiR: 1. Treść wystąpienie posła Parlamentu Europejskiego Jarosława Wałęsy opisującego aktualny stan prac nad nowym EFMiR w Parlamencie Europejskim stanowi załącznik nr 1 do sprawozdania. 2. Prezentacja Pani Marty Szulfer z Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi przedstawiająca kierunki wykorzystania w Polsce środków z nowego Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego stanowi załącznik nr 2 do sprawozdania. Podczas dyskusji skupiono się na próbach wskazania obszarów działań sektora rybackiego, które zdaniem uczestników, w okresie wymagać będą wsparcia finansowego z EFMiR. W szczególności zwrócono uwagę na: Konieczność wykorzystania funduszy pomocowych z Unii Europejskiej na działania stymulujące rozwój. Zwrócono uwagę, że środki z PO RYBY w wielu przypadkach nie realizowały tego celu, a jedynie utrzymywały status quo. Konieczność przeprowadzenia analizy wykorzystania środków w ramach obecnego funduszu (PO RYBY) przed rozpoczęciem prac nad określeniem wytycznych w zakresie wydatkowania środków w ramach nowego programu operacyjnego Zwrócono uwagę, że obecnie do każdej złotówki wypracowanej w ramach działalności rybackiej państwo dokłada kolejną złotówkę. Sytuacja taka nie powinna mieć miejsca, a rybołówstwo powinno zostać zrestrukturyzowane w sposób gwarantujący rybakom, którzy w nim pozostaną prowadzenie opłacalnej działalności. Przy działaniach tych szczególną uwagę zwrócić należy na rybaków łodziowych stanowiących ważne źródło miejsc pracy dla społeczności lokalnych. Rozważyć należy także wprowadzenie różnych kryteriów złomowania dla statków powyżej i poniżej 15 metrów.

2 Konieczność opracowania wizji i celów strategicznych dla polskiego rybołówstwa, które realizowane będą w ramach nowego funduszu. Część uczestników zwróciło uwagę, że w poprzednim programie operacyjnym brakowało tych elementów co przesądziło o słabym wykorzystaniu środków pomocowych. W tym zakresie zwrócono także uwagę na konieczność dokładnego zbadania wpływu statków prowadzących połowy paszowe na zasoby ryb w Bałtyku. Zdaniem części uczestników obecny stan zasobów spowodowany jest negatywnym oddziaływaniem połowów paszowych, eksploatujących większość dostępnych w Bałtyku ryb. Konieczność opracowania szczegółowego planu dostosowania wielkości floty do zasobów. Zdaniem części uczestników kasacja przeprowadzona w ramach PO RYBY nie dała oczekiwanych rezultatów. W jej efekcie pozostaliśmy z flotą o małej dzielności niezdolną do wyłowienia przysługujących Polsce kwot połowowych. Przyszłe działania związane z trwałym wyłączeniem jednostek z połowów powinny być oparte na rzetelnej ocenie mocy łowczej poszczególnych segmentów wielkości statków w odniesieniu do dostępnych dla danego segmentu kwot. Konieczność uregulowania kwestii dostępności dotacji dla rybołówstwa. Zdaniem części uczestników dopłaty przyznawane rybakom za przymusowe postoje w portach nie przyczyniają się do poprawy sytuacji rybołówstwa i powinny zostać zlikwidowane na rzecz działań pozwalających na restrukturyzację floty w sposób zwiększający opłacalność ekonomiczną rybołówstwa. Konieczność szczegółowego zdefiniowania Zintegrowanej Polityki Morskiej, której finansowanie ma zostać włączone do nowego EFMiR. Zdaniem części uczestników ten nowy element funduszu rybackiego jest niezwykle ważny, gdyż pozwoli na zagwarantowanie równowagi pomiędzy różnymi formami użytkowania przestrzeni morskiej. Konieczność wypracowania nowego systemu finansowania działań związanych z dywersyfikacją zatrudnienia wśród rybackich społeczności lokalnych, gdyż obecnie większość środków wykorzystywane jest na inwestycje odbiegające swoim zakresem od realizacji tego celu jak np. budowa lokalnych dróg. Konieczność szczegółowego zdefiniowania pojęcia modernizacja statków rybackich gdyż obecnie działania związane z poprawą jakości surowca oraz higieny i bezpieczeństwa pracy, są zaliczane do działań zwiększających zdolność połowową jednostek i tym samym są nie kwalifikowlne. W kontekście modernizacji zwrócono także uwagę na problemy związane z zapewnieniem przez armatorów wymaganego prawem wkładu własnego co zdaniem części uczestników przy obecnych kwotach połowowych nie jest możliwe. Ze stwierdzeniem tym nie zgodziła się cześć uczestników, dla których zagwarantowanie wkładu własnego zarówno związanego z modernizacją jak i innymi inwestycjami (np. w portach) jest realne i istnieje wiele przykładów, które to potwierdzają. Wkład trzeba traktować jako inwestycję, która w przyszłości doprowadzi do zwiększenia rentowności prowadzonej działalności. Rolę wiodącą powinny odgrywać tutaj organizacje producenckie. Konieczność uwzględnienia w nowym EFMiR środków na rozwój przetwórstwa, które stanowi niezbędny element w łańcuchu dostaw produktów rybnych na rynek. Część uczestników zastrzegła jednak, że nowy fundusz nie powinien finansować budowy nowych zakładów przetwórczych, gdyż obecnie nie jest wykorzystywany potencjał już istniejących zakładów. Konieczność uwzględnienia środków na inwestycje w portach w celu wprowadzenia nowoczesnych systemów rozładunku (pompy wodne) i przechowywania ryb (łańcuch chłodniczy). Konieczność eliminacji dotacji powodujących zwiększenie zdolności połowowej floty na rzecz zwiększenia środków przeznaczonych na badania naukowe i kontrole rybołówstwa

3 w obszarach, które wymagają usprawnienia. Na poparcie tej tezy jeden z uczestników przedstawił badania opinii publicznej z których wynika, że 76% respondentów warunkuje przyznanie dotacji od przeprowadzenia oceny zdolności połowowej floty w odniesieniu do wielkości zasobów, 68% respondentów chce przeznaczenia funduszy z EFMiR jedynie na działania prowadzące do odbudowy przełowionych stad ryb, a 80% wyklucza dotację dla podmiotów łamiących przepisy WPRyb. Konieczność uwzględnienia w decyzjach dotyczących finansowania możliwości danego podmiotu do długotrwałego utrzymania powstałych ze środków unijnych inwestycji. Zdaniem części uczestników inwestycje powstające obecnie dzięki wsparciu finansowemu UE często się dublują i w przyszłości prawdopodobnie nie będą rentowne (np. fabryki lodu). Konieczność finansowania działań w zakresie ochrony ekosystemu Bałtyku, w tym w zakresie ograniczania ilości śmieci morskich. Zwrócono uwagę na prowadzony wspólnie przez WWF i rybaków projekt sieci widma, który w przyszłości mógłby być finansowany z EFMiR. Podsumowując dyskusję dotyczącą potrzeb finansowych polskiego sektora rybołówstwa w kontekście powstającego obecnie nowego Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego moderator stwierdził, że była to pierwsza tego typu dyskusja pomiędzy wszystkimi zainteresowanymi rybołówstwem stronami. Zwrócił także uwagę, że powstający fundusz wydaje się być bardziej skomplikowany i zawierać będzie więcej elementów w tym przede wszystkim działania związane ze Zintegrowaną Polityką Morską. Poinformował jednocześnie wszystkich uczestników, że prace nad nowym funduszem ciągle trwają, a jego ostateczną wersję poznamy najwcześniej w połowie roku. Pani Szulfer pokreśliła, że Ministerstwo Rolnictwo i Rozwoju Wsi zabiega o jak najwyższe wsparcie finansowe dla polskiego sektora, w tym przetwórstwa. Poinformowała także, że szczegółowy zakres pomocy i jej warunki określone zostaną w krajowym programie operacyjnym, w którego tworzenie zaangażowane zostaną, w ramach pracy Grupy roboczej, wszystkie zainteresowane strony. Zwrócono także uwagę na kwestię złomowania jednostek moderator podkreślił, że należy mieć na uwadze, że złomowanie jednostek przeprowadzone z udziałem środków publicznych oznacza trwałą utratę potencjału połowowego floty należy więc zastanowić się, czy działania takie powinniśmy kontynuować przy wsparciu czy bez wsparcia finansowego z Unii Europejskiej. Prezentacja Bałtyckiej Regionalnej Rady Doradczej Sally Clink, Sekretarz Wykonawczy Na wstępie Sally Clink wyraziła uznanie dla inicjatywy jaką jest Okrągły Stół. Jej zdaniem pozwolił on na swobodną wymianę doświadczeń i wiedzy. Dzięki temu wszyscy mają dostęp do najnowszych informacji dotyczących rybołówstwa. Zdaniem S. Clink Okrągły Stół pozwolił także na zniwelowanie barier pomiędzy różnymi stronami zaangażowanymi w proces podejmowania decyzji oraz wyjaśnił szereg kwestii, które dotychczas strony te dzieliły. Sally Clink wyraziła także nadzieję, że w przyszłości Okrągły Stół i BS RAC będą współpracować bliżej. Przechodząc do prezentacji Bałtyckiej Regionalnej Rady Doradczej (BS RAC) Sally Clink poinformowała, że BS RAC został założony w 2006 roku. Stworzenie regionalnych rad doradczych było efektem wyrażonej podczas ostatniej reformy WPRyb konieczności zwiększenia zaangażowania interesariuszy w proces decyzyjny. W rezultacie w zreformowanej w 2002 roku WPRyb znalazły się zapisy obligujące do stworzenia regionalnych rad doradczych. Na tej podstawie przyjęto szereg aktów wykonawczych ustanawiających regionalne rady doradcze. Struktura regionalnych rad doradczych w tym BS RAC - określona została w przyjętej przez Komisję Europejską decyzji: liczba członków Zgromadzenia Ogólnego (General Assembly) nie jest ograniczona,

4 natomiast Komitet Wykonawczy (Executive Committee) może liczyć maksymalnie 24 członków, przy czym każdy z krajów nadbałtyckich (z pominięciem Rosji) ma prawdo do minimum jednego miejsca dla przedstawiciela sektora rybołówstwa. Dodatkowo, w toku nieformalnych uzgodnień przyjęto, że Dania, Finlandia, Niemcy, i Szwecja maja prawo do dwóch przedstawicieli sektora rybołówstwa w Komitecie Wykonawczym. Dodatkowo w ramach Komitetu Wykonawczego obowiązuje podział miejsc pomiędzy sektor rybołówstwa 2/3 miejsc oraz inne zainteresowane strony 1/3 miejsc. Członkowie Komitetu Wykonawczego wybierani są przez Zgromadzenie Ogólne. Dodatkowo w ramach BS RAC działają trzy grupy robocze: ds. gatunków pelagicznych, dennych oraz łososia. Początkowe prace w ramach BS RAC Sally Clink porównała do tych prowadzonych w ramach Okrągłego Stołu konieczne było wypracowanie metodologii umożliwiającej wspólną pracę różnym grupom interesów. Sekretariat BS RAC od początku zdawał sobie sprawę, że niemożliwe będzie osiągnięcie konsensusu we wszystkich kwestiach. Przyjęto jednak za zasadę, że za każdym razem podejmowane będą starania na rzecz wypracowania porozumienia, a w przypadku fiaska w oficjalnych dokumentach prezentowane będą stanowiska poszczególnych stron. Finansowanie BS RAC realizowane jest głównie ze środków Komisji Europejskiej. Otrzymanie wsparcia Komisji możliwe jest tylko w przypadku zagwarantowania przez BS RAC 10% wkładu własnego, który pochodzi od państw członkowskich oraz składek członków BS RAC, które wynoszą 250 EUR rocznie. Całkowity budżet BS RAC wynosi około EUR rocznie. Polskie organizacje zasiadające w Zgromadzeniu Ogólnym to: Zrzeszenie Rybaków Morskich OP, reprezentowane przez Piotra Nowakowskiego; Krajowa Izba Producentów Ryb, reprezentowana przez Krzysztofa Stanucha; Kołobrzeska Grupa Producentów Ryb, reprezentowana przez Marcina Radkowskiego; Polskie Stowarzyszenie Przetwórców Ryb, reprezentowane przez Ryszarda Groenwalda; Polski Klub Ekologiczny, reprezentowany przez Piotra Gruszkę; WWF, reprezentowany przez Ewę Milewską. W Komitecie Wykonawczym zasiadają: Zrzeszenie Rybaków Morskich OP, reprezentowane przez Piotra Nowakowskiego; Krajowa Izba Producentów Ryb, reprezentowana przez Krzysztofa Stanucha; WWF, reprezentowany przez Ewę Milewską (pełniącą także funkcję Zastępcy Przewodniczącego). Sally Clink podkreśliła, że zgodnie z zapisami omawianymi powyżej nie wszystkie organizacje zasiadające w Zgromadzeniu Ogólnym mogą posiadać swojego przedstawiciela w Komitecie Wykonawczym. W związku z tym niezwykle ważne jest wypracowanie rozwiązań pozwalających na reprezentowanie wszystkich polskich rybaków w BS RAC. Jednym z takim rozwiązań zdaniem S. Clink mogą być spotkania Okrągłego Stołu. Głównym zadaniem regionalnych ciał doradczych w tym BS RAC jest doradzanie Komisji Europejskiej. Od 2006 roku BS RAC przygotowuje rekomendacje w zakresie: wysokości kwot połowowych, wieloletnich planów zarządzania, selektywności, odrzutów, środków technicznych, kontroli i egzekwowania przepisów, roli organizacji doradczych w przyszłości, reformy WPRyb oraz innych kwestii związanych z zarządzaniem rybołówstwem. Doradztwo BS RAC trafia do Komisji Europejskiej, państw członkowskich, Parlamentu Europejskiego, HELCOMu, ICESu, Rosji oraz innych

5 zainteresowanych stron. Komisja Europejska zobligowana jest do odpowiedzi w zakresie dostarczonego doradztwa. Nie musi jednak opierać swoich decyzji o przedstawione przez BS RAC doradztwo. BS RAC organizuje także konferencje i seminaria w zakresie kluczowych w danym okresie kwestii. Celem tych spotkań jest skupienie wszystkich zainteresowanych stron i swobodna wymiana informacji i doświadczeń oraz próba wspólnego wypracowania rozwiązań. Takie podejście wydaje się być ogromną wartością dodaną BS RAC. W dalszej części prezentacji S. Clink skupiła się na przyszłej roli regionalnych rad doradczych w ramach zreformowanej Wspólnej Polityki Rybołówstwa Unii Europejskiej. Regionalne rady doradcze mają pozostać ciałem doradczym Komisji Europejskiej. Sally Clink wyraziła jednak nadzieję, że ciała doradcze otrzymają możliwość skuteczniejszego wpływania na decyzje Komisji. Zmianie ulegnie nazwa będą to ciała doradcze (bez członu regionalne). Sally Clink wyraziła nadzieję, że zakres doradztwa i obszar działania BS RAC nie ulegnie zmianie. W odniesieniu do reformy WPRyb Sally Clink stwierdziła, że obecnie toczą się negocjacje trójstronne w zakresie Rozporządzenia Podstawowego. Stanowiska Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji Europejskiej różnią się pomiędzy sobą. Pewnym jest, że regionalne rady doradcze, w tym BS RAC, pozostaną być może w zmodyfikowanej formie. Być może powstaną dodatkowe rady doradcze dla akwakultury, Morza Czarnego, obszarów peryferyjnych i działań rynkowych. Nie wiadomo jak rozwiązane zostaną kwestie finansowania nowych ciał doradczych. Sally Clink wyraziła nadzieję, że w ramach zreformowanej WPRyb państwa członkowskie otrzymają możliwość decydowania o środkach technicznych na rzecz realizacji celów WPRyb. W takiej sytuacji rola regionalnych ciał doradczych może ulec modyfikacji. Wśród obecnych kwestii wymagających dyskusji i wypracowania stanowiska w ramach prac BS RAC S. Clink wymieniła kwestię odrzutów. Szczegóły dotyczące sposobów ograniczania odrzutów określone zostaną przez Radę i Parlament Europejski. Rolą BS RAC jest dyskusja oraz wypracowanie rekomendacji w zakresie środków technicznych niezbędnych do wprowadzenia zakazu odrzutów na Bałtyku. Prace te toczą się od miesiąca a ich kolejnym etapem będzie spotkanie grupy roboczej w maju. Podsumowując swoją prezentację Sally Clink wyraziła nadzieję na bliższą współpracę pomiędzy BS RAC i Okrągłym Stołem. Współpraca ta może przyczynić się do lepszej wymiany informacji pomiędzy członkami BS RAC, a polskim sektorem rybołówstwa w przyszłości. S. Clink zachęciła także do regularnego odwiedzania strony internetowej BS RAC ( oraz czytania newslettera przygotowywanego i rozsyłanego regularnie przez Sekretariat. W toku dyskusji poruszono rolę doradztwa BS RAC. W odpowiedzi Sally Clink powtórzyła, że rolą regionalnych rad doradczych jest doradzanie Komisji Europejskiej to jest dostarczanie wkładu merytorycznego oraz opinii. Komisja może, ale nie musi wziąć pod uwagę przekazane przez BS RAC opinie Dodała także, że doradztwo BS RAC znajduje odzwierciedlenie w wielu innych dokumentach - takich jak np. doradztwo ICES. Zbigniew Karnicki dodał natomiast, że obecny kształt regionalnych rad doradczych jest krokiem w kierunku regionalizacji procesu decyzyjnego. Kolejnym krokiem było utworzenie forum BALTFISH w ramach którego obradują przedstawiciele administracji poszczególnych państw bałtyckich, dzięki czemu stanowisko wypracowywane przez BALTFISH ma większe oddziaływanie. Wydaje się jednak, że w obecnej formule BALTFISH pomija udział wszystkich stron. Sytuację tą mogłoby zmienić włączenie do obrad przedstawiciela BS RAC.

6 W toku dyskusji poruszono także kwestie reprezentacji jednostek mniejszych niż 20 metrów w BS RAC. S. Clink stwierdziła, że ten sektor jest reprezentowany. Ryszard Malik pokreślił, że każda organizacja może zostać członkiem Zgromadzenia Ogólnego po wpłaceniu wpisowego wynoszącego 250 EUR. W odniesieniu do sytuacji dorsza zadano pytanie, czy do członków BS RAC docierają informacje o przyczynach niskich mas osobniczych i niskiej liczebności stad dorsza na Bałtyku. Sally Clink odpowiedziała, że problematyka zarządzania stadami dorsza poruszana jest podczas obrad BS RAC od wielu lat i że tematyce ryb dennych poświęcone są obrady jednej z trzech grup roboczych BS RAC. Podkreśliła także, że 2/3 członków BS RAC to przedstawiciele sektora, którzy doskonale zdają sobie sprawę jaka jest sytuacja dorsza w Bałtyku i jakie mogą być tego przyczyny. Podsumowując dyskusję na temat Bałtyckiej Regionalnej Rady Doradczej moderator stwierdził, że jej obrady są całkowicie jawne, a proces wypracowywania rekomendacji otwarty. Każdy może wziąć udział w posiedzeniu Zgromadzenia Ogólnego i Komitetu Wykonawczego w roli obserwatora. Otwarte są również spotkania grup roboczych. Przyszłość Okrągłego Stołu w kontekście zreformowanej Wspólnej Polityki Rybołówstwa Unii Europejskiej Głównym celem dyskusji nad przyszłością Okrągłego Stołu było podsumowanie dotychczasowej pracy forum w odniesieniu do obowiązującego statutu oraz określenie przyszłego modelu funkcjonowania Okrągłego Stołu, szczególnie w zakresie jego decyzyjności. Podczas dyskusji zgodzono się, że obecnie funkcjonowanie Okrągłego Stołu odbiega znacząco od zasad określonych w Statucie. Często zdarza się, że uczestnicy reprezentują organizację w których pracują, zdarzało się także, że dyskusja prowadzona w ramach Okrągłego Stołu była mylnie odbierana przez administrację jako oficjalne stanowisko tego forum. Członkowie Komitetu Sterującego stwierdzili, że Statut Okrągłego Stołu powstał jako pewnego rodzaju ćwiczenie na początku jego funkcjonowania. Jego głównym celem było stworzenie ram umożliwiających swobodną dyskusję pomiędzy wszystkimi zainteresowanymi stronami i w razie potrzeby zastosowania technik mediacyjnych. Okazało się jednak, że swobodna dyskusja i porozumienie jest możliwe bez sztywnych ram statutowych. Trudnością jest natomiast osiągnięcie konsensusu w związku z tym sprawozdania z obrad obrazują stanowiska wszystkich uczestników. Komitet Sterujący zgodził się, że przez niemal cztery lata funkcjonowania Okrągły Stół ewoluował i obecny Statut nie odzwierciedla charakteru jego działalności. Większość uczestników biorących udział w dyskusji stwierdziło, że obecna forma obrad jest właściwa gdyż pozwala na wyrażanie własnych opinii a nie oficjalnych stanowisk organizacji. Właśnie ta zasada jest zdaniem uczestników główną siłą Okrągłego Stołu. Celem spotkań jest wymiana wiedzy i doświadczeń, które następnie są przedstawiane w formie raportu całemu środowiskowi. Jest to właściwy kierunek. Zdaniem uczestników sprawy decyzyjne powinny zostać pozostawione administracji i dyskutowane podczas spotkań z przedstawicielami departamentu. W celu jednoznacznego określenia oczekiwań uczestników poddano pod głosowanie dwa możliwe kierunki rozwoju Okrągłego Stołu: 1. Modyfikacja działania Okrągłego Stołu tak, aby mógł podejmować oficjalne stanowisko 2. Utrzymanie obecnej formuły spotkań i modyfikacja statutu.

7 W wyniku głosowania podjęto rekomendację o utrzymaniu obecnej formuły spotkań oraz modyfikacji statutu w celu odzwierciedlenia obowiązujących obecnie zasad. Członkowie Okrągłego Stołu, którzy podpisali statut zostaną poinformowani o rekomendacji, poproszeni o wyrażenie własnej opinii oraz włączeni w ewentualne prace związane z modyfikacją statutu. Odrębne stanowisko w tej sprawie zgłosił jedynie Krzysztof Stanuch przesłane na piśmie stanowisko K. Stanucha przedstawiamy poniżej: Komentarze do sprawozdania z obrad OS. Nie zgadzam się ze stwierdzeniem, że "statut powstał jako pewnego rodzaju ćwiczenie na początku jego funkcjonowania". Jeżeli już to Okrągły Stół jako pewnego rodzaju próba lepszego "rozwiązywania problemów i budowania porozumienia" a statut określał zasady jego działania. Komitet Sterujący według wspólnie zawartej przez nas (czyt. członków Okrągłego Stołu) umowy jako pierwszy powinien przestrzegać wspólnie przyjętych zasad. Nie zgadzam się również ze stwierdzeniem, że dotychczasowa dyskusja i porozumienie było możliwe bez "sztywnych ram statutowych". Ten sam autor w następnym zdaniu pisze o trudnościach osiągania konsensusu o czy świadczyć mogą dotychczasowe czasami bardzo ożywione i burzliwe dyskusje podczas których różni członkowie OS mieli rozbieżne stanowiska (np. dyskusja w sprawie ITQ). W takich wypadkach kierowanie się wspólnie przyjętą metodą budowania pewnego rodzaju wspólnego stanowiska było jak najbardziej wskazane. Nie zgadzam się również z autorem, który opisał glosowanie nad kierunkami rozwoju OS. Pomijam już fakt ze glosowanie nie było przeprowadzone przez członków założycieli to "Modyfikacja działania Okrągłego Stołu tak aby mógł podejmować oficjalne stanowisko jest swojego rodzaju manipulacją i próbą wprowadzenia w błąd. OS nie potrzebuje w tej kwestii żadnej modyfikacji gdyż sposób osiągania stanowiska jest określony w statucie i wystarczy go tylko przestrzegać i stosować. Odrzucenie wspólnie przyjętych zasad i brak przestrzegania ich już od samego początku działania powoduje to że OS traci swoją unikatową konstrukcję i kieruje się w stronę standardowych spotkań o charakterze informacyjnym bez dążenia do wypracowania wspólnego stanowiska. Pozdrawiam Krzysztof Stanuch. Opracował: Piotr Prędki Zaakceptowane przez Tymczasowy Komitet Sterujący i uczestników spotkania

8 Załącznik nr 1 Wystąpienie: Stan prac nad nowym Europejskim Funduszem Morskim i Rybackim w Parlamencie Europejskim Jarosław Wałęsa, poseł Parlamentu Europejskiego Tytułem wstępu kilka słów na temat przegłosowanego w lutym w Strasburgu rozporządzenia podstawowego w sprawie Reformy Wspólnej Polityki Rybołówstwa. Reforma WPRyb Krótko mówiąc nie jestem zadowolony z wyników prac w Parlamencie Europejskim; Co prawda głosowałem za tym sprawozdaniem, czyli za reformą, ale uważam, że rozporządzenie w takim kształcie nie jest optymalne, nie jest zrównoważone, nie jest zbalansowane, tworzy hierarchię pomiędzy polityką środowiskową i rybacką; Główna kontrowersja dotyczyła odrzutów, czyli wyrzucania niepożądanych połowów ryb do morza. Szacuje się, że praktyka ta sięga 23 % całkowitego wolumenu połowów w całej Unii Europejskiej; Walka z odrzutami jest sprawą priorytetową; Rybacy będą musieli wyładowywać na brzeg wszystkie połowy. Zaowocuje to bardziej wiarygodnymi danymi o stadach ryb, lepszym zarządzaniem i bardziej efektywną gospodarką zasobami, a przede wszystkim skończy z niepotrzebnym marnotrawstwem; Na szczęście ten problem dotyczy Bałtyku w znacznie mniejszym stopniu niż innych unijnych mórz; Kolejne problematyczne zagadnienie dotyczyło braku równowagi między legislacją środowiskową a rybołówstwem; Zbudowana została hierarchia między polityką rybacką a ochroną środowiska, choć powinny one być równorzędne. Nie można, na przykład, uzależniać pieniędzy z Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego od sprawności administracyjnej Ministerstwa Środowiska. Jest to bardzo niebezpieczne rozwiązanie; Inną bardzo ważną kwestią jest regionalizacja, czyli zarządzanie rybołówstwem z poziomu regionalnego, z uwzględnieniem specyfiki poszczególnych akwenów, a przede wszystkim z zaangażowaniem głównych zainteresowanych - rybaków;

9 Reforma powinna przyczynić się do rozdziału ról w tej dziedzinie. Prawodawcy unijni określać będą główne ramy i podstawowe zasady prawne, natomiast faktyczne decyzje wykonawcze powinny być podejmowane na niższym szczeblu, bliżej rybackiej rzeczywistości; Regionalizacja powinna być filarem reformy Wspólnej Polityki Rybołówstwa. Niestety kształt, jaki obrała po głosowaniu jest niezadowalający. Przepisy są zbyt skomplikowane i nie oddają najważniejszego w mojej ocenie założenia regionalizacji, zarówno z punktu widzenia rybaków i innych zainteresowanych oraz administracji krajowych jej oddolnego charakteru; Niestety, pomimo długiej pracy raport cały czas nie jest zrównoważony. Mimo, że nie jest on optymalny, to jest stanowiskiem Parlamentu Europejskiego w sprawie reformy WPRyb i stanowi punkt wyjścia dla dalszych negocjacji; Na szczęście przed nami kolejny etap prac nad Reformą, czyli rozmowy trójstronne Parlamentu Europejskiego z Radą i Komisją Europejską. Mam nadzieję, że te kwestie zostaną ulepszone i usystematyzowane z korzyścią dla rybaków;. Reforma powinna wejść w życie 1 stycznia Główny temat naszego spotkania, czyli Europejski Fundusz Morski i Rybacki: Negocjacje dotyczące Funduszu są w toku; Cała procedura uchwalania Funduszu znajduje się cały czas na etapie prac w Parlamencie Europejskim; Komisja Rybołówstwa pracuje właśnie nad sprawozdaniem w tej sprawie. Sprawozdawcą jest poseł Alain Cadec z mojej grupy politycznej EPL z Francji; Podczas ostatniego spotkania komisji PECH doszło do pierwszego rozpatrzenia złożonych poprawek, których jest prawie 3 tysiące; Poseł Cadec przygotował sprawozdanie, które uważam za dobre/pomimo tych 3 tysięcy poprawek; Z wewnętrznych informacji wiemy, że nad tym rozporządzeniem pracuje się o wiele łatwiej niż nad rozporządzeniem podstawowym; Raport w sprawie EFMR negocjuje się sprawniej, bo podstawowe kwestie takie jak np poziom MSY zostały już uzgodnione w rozporządzeniu podstawowym i teraz nie można juz ich zmieniać, także wiele spornych kwestii zostało juz przegłosowanych w lutym;

10 Wiemy, że poseł Cadec przygotował pierwszy pakiet poprawek kompromisowych; Najważniejsza z punktu widzenia Polski kwestia to kryteria podziału środków z Funduszu; Znaczenie powinno mieć kryterium historycznej alokacji oraz konsumpcji środków. Taki podział środków pozwoli na zachowanie ciągłości realizacji Wspólnej Polityki Rybołówstwa w poszczególnych Państwach Członkowskich na przestrzeni kilku okresów programowania oraz pozwoli docenić sprawność wydatkowania środków. Dla Polski te kryteria podziału środków oznaczają zwyczajnie mówiąc więcej pieniędzy. Moje priorytety: - akwakultura - przetwórstwo - jestem za wsparciem finansowym dla przetwórstwa. Co prawda Komisja Europejska twierdzi, że pieniądze na przetwórstwo są, a to, czego nie ma jest w funduszach rozwoju regionalnego. Nie mniej jednak uważam, że pieniądze dla tego segmentu powinny się znaleźć i w tym kierunku będzie szła moja praca; - modernizacja - zdecydowanie warte poparcia jest szersze finansowanie modernizacji statków w sposób niepowodujący zwiększania presji na żywe zasoby morza to jest bez zwiększania zdolności połowowej jednostek rybackich; - zarządzanie dzielone dla Zintegrowanej Polityki Morskiej - to zagwarantuje określone minimum środków, które na pewno przypadną poszczególnym państwom i służyć będą wdrażaniu zintegrowanej polityki morskiej na gruncie krajowym; Budżet dla rybołówstwa w ramach nowej pozycji EFMR jest jeszcze w bardzo wczesnej fazie zatwierdzania, zatem trudno jest dokładnie określić, jaka część funduszy trafi bezpośrednio do konkretnych kategorii podmiotów. Wiemy, że od 2014 do 2020 roku całkowite wydatki na rybołówstwo, jako całość będą w przybliżeniu stanowiły 6,5 miliarda euro. Pamiętać jednak należy, że zwiększenie puli środków w porównaniu do poprzedniej perspektywy finansowej wiąże się także z włączeniem do Funduszu dodatkowych komponentów, niewspieranych do tej pory z Funduszu rybackiego takich jak: zintegrowana polityka morska, zbieranie danych i kontrola, działania z zakresu rynku rybnego. Generalnie, jest to utrzymanie ogólnego budżetu rybackiego na tym samym poziomie, co w bieżącej perspektywie finansowej. W czasach kryzysu i cięć budżetu UE, należy to uznać za dobrą wiadomość.

11 Załącznik nr 2 Prezentacja: Kierunki wykorzystania w Polsce środków z nowego Europejskiego Fundusz Morskiego i Rybackiego Marta Szulfer, Departament Rybołówstwa, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Kierunki wykorzystania w Polsce środków z nowego Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego Gdynia, 4 kwietnia 2013 r. EFMR Budżet EFRM na lata , wg cen bieżących, może wynosić 6, 567 mld euro. Dla porównania, budżet Europejskiego Funduszu Rybackiego (EFR) na lata , wynosi ok. 3,8 mld euro.

12 EFMR Porównanie budżetów Funduszy (w mld euro) EFR EFMR Stan prac nad EFMR Październik 2012 przyjęcie przez Radę UE partial general approach do projektu rozporządzenia o EFMR; Przygotowywanie poprawek w Parlamencie Europejskim do projektu rozporządzenia na kwiecień 2013 r. planowane jest głosowanie na Komisji PECH, a w czerwcu 2013 r. głosowanie na posiedzeniu plenarnym; II półrocze 2013 r. (prezydencja litewska) negocjacje trójstronne nad ostatecznym kształtem projektu rozporządzenia; Na poziomie krajowym grupa robocza ds. opracowania programu operacyjnego.

13 EFMR Wsparcie w zakresie m. in. rybołówstwa morskiego będzie możliwe w ramach 4 z 5 priorytetów EFMR: Priorytet I: Promowanie zrównoważonego rybołówstwa oraz akwakultury, Priorytet II: Innowacyjne i konkurencyjne rybołówstwo i akwakultura, Priorytet III: Wdrażanie Wspólnej Polityki Rybołówstwa, Priorytet IV: Zatrudnienie i spójność terytorialna na obszarach rybackich, [Priorytet V: Zintegrowana Polityka Morska] Promowanie zrównoważonego rybołówstwa morskiego Obejmuje następujące działania 1. Zmniejszenie oddziaływania rybołówstwa na środowisko morskie (art. 37 EFMR), przez: Inwestycje w sprzęt: poprawiający selektywność narzędzi połowowych pod względem wielkości lub pod względem gatunków, ograniczający fizyczne i biologiczne oddziaływanie połowów na ekosystem lub dno morskie, ograniczający niechciane połowy stad handlowych i inne przyłowy, inwestycje zabezpieczające narzędzia i połowy przed ssakami i ptakami chronionymi (m. in. tzw. pingery);

14 Promowanie zrównoważonego rybołówstwa morskiego 2. Ochrona i odbudowa morskiej różnorodności biologicznej i ekosystemów morskich w ramach zrównoważonej działalności połowowej (art. 38 EFMR), m. in.: zbieranie przez rybaków odpadów z morza, np. usuwanie porzuconych narzędzi połowowych, budowa, instalacja lub modernizacja stałych lub ruchomych urządzeń służących ochronie i rozwojowi fauny i flory morskiej, Przyczynianie się do lepszego zarządzania żywymi zasobami morza lub do ich lepszej ochrony, zarządzanie chronionymi obszarami morskimi, zgodnie z odpowiednimi Dyrektywami Rady i Parlamentu Europejskiego; Promowanie zrównoważonego rybołówstwa morskiego 3. Łagodzenie zmiany klimatu (art. 39 EFMR), w tym: inwestycje w sprzęt lub inwestycje na statkach rybackich mające na celu zmniejszanie emisji substancji zanieczyszczających lub gazów cieplarnianych oraz zwiększanie efektywności energetycznej statków rybackich, Audyty i programy efektywności energetycznej, Modernizacja i wymiana silników;

15 Promowanie zrównoważonego rybołówstwa morskiego 4. Inwestycje w portach rybackich, miejscach wyładunku i przystaniach służące zmniejszeniu negatywnego oddziaływania na środowisko (art. 41 EFMR), obejmuje: inwestycje mające na celu poprawę infrastruktury portów rybackich lub miejsc wyładunku, w tym inwestycje w obiekty do zbiórki odpadów, w szczególności odpadów znajdujących się w wodzie morskiej. Innowacyjne i konkurencyjne rybołówstwo morskie Obejmuje następujące działania 1. Projekty innowacyjne w zakresie rybołówstwa morskiego (art. 28 EFMR), obejmują: projekty mające na celu rozwijanie lub wprowadzanie nowych lub ulepszonych produktów rybołówstwa, procesów i technik, systemów zarządzania i organizacji, w tym na poziomie przetwarzania i wprowadzania do obrotu; 2. Zdrowie i bezpieczeństwo na statkach rybackich (art. 33 EFMR), w tym: inwestycje na statkach rybackich lub inwestycje w indywidualne wyposażenie ochronne, pod warunkiem że takie inwestycje wykraczają poza wymogi ustanowione w prawie unijnym;

16 Innowacyjne i konkurencyjne rybołówstwo morskie 3. Rozpoczęcie działalności przez młodych rybaków (art. 32b EFMR) wsparcie może być przyznane w odniesieniu do pierwszego zakupu statku rybackiego; 4. Projekty innowacyjne służące ochronie morskich zasobów biologicznych (art. 36 EFMR), zmniejszające oddziaływanie na środowisko lub prowadzące do bardziej zrównoważonego wykorzystania morskich zasobów biologicznych, obejmujące: projekty rozwijające lub wprowadzające nową wiedzę techniczną lub organizacyjną, w tym ulepszone techniki połowowe i selektywność narządzi połowowych; Innowacyjne i konkurencyjne rybołówstwo morskie 5. Inwestycje w portach rybackich, miejscach wyładunku i przystaniach mające na celu rozwój technologiczny i poprawę warunków bezpieczeństwa i higieny pracy (art. 41 EFMR) (patrz: slajd 9); 6. Jakość produktów i wartość dodana złowionych ryb (art. 40 EFMR), obejmuje: inwestycje podnoszące wartość dodaną produktów rybołówstwa, w szczególności przez umożliwienie rybakom przetwarzania, wprowadzania do obrotu oraz bezpośredniej sprzedaży własnych połowów, innowacyjne inwestycje na statkach poprawiające jakość produktów rybołówstwa

17 Wdrażanie Wspólnej Polityki Rybołówstwa Obejmuje następujące działania 1. Zrównoważony rozwój rybołówstwa, w tym: wsparcie dla systemów przekazywalnych koncesji połowowych w ramach WPRyb (art. 34 EFMR) oraz wsparcie dla wdrażania środków ochrony w ramach WPRyb (art. 35 EFMR), 2. Kontrola i egzekwowanie oraz gromadzenie danych (art. 78 i 79 EFMR) ( np. operacje opracowania, zakupu i instalacji podzespołów, w tym sprzętu i oprogramowania, niezbędnych do zapewnienia identyfikowalności produktów rybołówstwa i akwakultury) Zatrudnienie i spójność terytorialna na obszarach rybackich Obejmuje następujące działania 1. Zrównoważony rozwój obszarów nadmorskich, w tym: usługi doradcze (art. 29 EFMR), partnerstwo między naukowcami a rybakami (art. 30), Promowanie kapitału ludzkiego i dialogu społecznego (art. 31) Ułatwianie różnicowania działalności i tworzenia miejsc pracy (art. 32), Nowe formy dochodów (art. 32a); 2. Zrównoważony rozwój obszarów rybackich (obecna oś 4)

18 Dziękuję za uwagę