Przegląd gospodarczy z Kosowa lipiec 2011 r.

Transkrypt

1 Przegląd gospodarczy z Kosowa lipiec 2011 r. 16 lipca 2011 Według danych Centralnego Banku Kosowa (BQK)* transfery pieniężne w trzech pierwszych miesiącach roku 2011 odnotowały lekki wzrost w wys. 4%, w porównaniu z tym samym okresem w roku ubiegłym. Eksperci ekonomiczni uważają, że przekazy pieniężne odgrywają ważną rolę w rozwoju ekonomicznym kraju, ale według nich, instytucje krajowe nie robią wystarczająco dużo, aby stworzyć odpowiednie warunki i zachęcić albańską diasporę do inwestowania w Kosowie. Statystyki Centralnego Banku Kosowa wskazują, że transfery pieniężne emigrantów do Kosowa wciąż stanowią jedną z głównym form wpływu kapitału. Od roku 2006 średnio co roku diaspora wysyła do Kosowa 500 mln euro. Najwyższy poziom transferów miał miejsce w 2008 roku, kiedy osiągnął poziom 535,4 mln euro. W 2009 roku zaobserwowano spadek wpływów w wys. 5,5%, natomiast w 2010 przekazy wzrosły o 1,9% i osiągnęły poziom 511,6 mln euro. 15 lipca 2011 Niezależnie od faktu nieprzestrzegania przez rząd Kosowa zapisów umowy z Międzynarodowym Funduszem Walutowym, Komisja Europejska przekaże Kosowu dofinansowanie w wys. 203 mln euro na lata Przedstawiciele rządu twierdzą, że dotacja ta wskazuje na współpracę rządu z instytucjami zagranicznymi, natomiast znawcy spraw ekonomicznych oceniają to dofinansowanie jako bardzo istotne dla stabilności finansowej Kosowa. Aby uzyskać dofinansowanie rząd Kosowa będzie musiał przygotować projekty zmian w określonych dziedzinach. Pszczelarze z gminy Gjilan wierzą, że w tym sezonie wyprodukują więcej miodu. W tym roku najlepsi pszczelarze z jednego ula uzyskali ponad 50 kg miodu wysokiej jakości. Ten sam ul może wyprodukować jeszcze ok. 20 kg miodu. Dobre warunki pogodowe umożliwiły dobry zbiór i osiągnięcie wysokiej jakości miodu. Pszczelarstwo jest jednym z bardziej dochodowych zajęć w Gjilanie. Ministerstwo Rolnictwa, Leśnictwa i Rozwoju Wiejskiego, według pszczelarzy, powinno bardziej dofinansowywać sektor pszczelarstwa. W gminie Gjilan jest około 200 rodzin, które prowadzą ule; w tym 100 wyspecjalizowanych. 14 lipca 2011 Szefowie Administracji Podatkowej Kosowa (ATK)* w raporcie za półrocze 2011 r. podali do wiadomości, że w tym półroczu zebrano 122,102,701 euro. W tym czasie przeprowadzono także 9829 kontroli, wprowadzono kasy fiskalne do 4721 firm, natomiast od początku procesu fiskalizacji do dziś podległo temu firm. 13 lipca 2011 Po raz drugi z rzędu prestiżowy magazyn rynków finansowych na świecie Euromoney przyznał bankowi ProCredit tytuł Najlepszego banku w Kosowie w Nagrody magazynu Euromoney

2 otrzymują banki i instytucje finansowe w ponad 100 krajach świata na podstawie wyróżniających się osiągnięć, jakości oferowanych usług, nowych rozwiązań i praktyk, a także wysokich wyników finansowych. Nagrodę w imieniu banku odebrał szef generalny ProCredit Bank w Kosowie, Philip Sigwart. 12 lipca 2011 Szef rządu Kosowa Hashim Thaçi oraz szej Biura Łącznikowego Komisji Europejskiej, Kjartan Björnsson zaprezentowali w Mitrovicy trzy projekty finansowane przez KE i rząd Kosowa, które mają być zrealizowane w ciągu dwóch kolejnych lat. Remont centrum sportowego, budowa centrum biznesowego oraz budowa wielofunkcyjnego ośrodka zostaną dofinansowane 14,5 mln euro z Komisji Europejskiej oraz 8,5 mln euro pochodzącymi z rządu Kosowa. 11 lipca 2011 George Soros zainteresował się surowcami naturalnymi w Kosowie, pisze The Wall Street Journal. Soros we współpracy z albańskim miliarderem, Shaitem Muja, mieszkającym w Nowym Jorku, zainteresował się węglem w Kosowie, którego wartość ocenia się na 300 mln euro. Soros i Muja kilkakrotnie odwiedzili Kosowo. Muja ma dostęp do kilku typów surowców mineralnych w Kosowie. Kosowska Agencja Prywatyzacji (AKP) została poinformowana, że Trepça Przedsiębiorstwo znajdujące się w adminsitracji AKP w lipcu 2011 r., ogłosiło ponownie Zaproszenie do składania ofert na sprzedaż 2,5 mln ton odpadów mineralnych z Metalurgii Ołowiu w Zveçanie. Po ustaleniu Euro-taryfy przez Komisję Europejską, kosowski operator telefonicznych IPKO znów obniżył ceny roamingu dla 27 krajów UE. Odebranie połączenia w kazdym miejscu w Europie kosztuje obecnie 11 centów za minutę. W oparciu o nowe rozporządzenie KE, które weszło w życie z dniem 1 lipca 2011, wszyscy europejscy operatorzy telefonii komórkowej, włącznie z operatorem IPKO, obniżyli ceny roamingu na połączenia i SMS-y w 27 krajach UE. Klienci kosowskiego IPKO na terenie 27 krajów Unii Europejskiej zapłacą 35 centów za minutę za połączenie wychodzące, 11 centów za minutę za połączenie odebrane oraz 11 centów za wysłanie SMS, natomiast odebranie SMS jest bezpłatne. Jednolite taryfy nie zawierają podatku VAT. Niższe ceny roamingu dotyczą także wszystkich Europejczyków podróżujących po Kosowie. Mimo iż Republika Kosowo nie jest członkiem UE, kosowski operator IPKO od 2009 roku stosuje takie same taryfy roamingu, jak inni operatorzy komórkowi w 27 krajach członkowskich UE. 10 lipca 2011 W Kosowie od kilku lat obserwuje się spadek inwestycji zagranicznych, w okresie, gdy ich wzrost jest kluczową kwestią w postawieniu na nogi gospodarki tego kraju. Podczas gdy urzędnicy Agencji Wzrostu Inwestycji winą obarczają światowy kryzys gospodarczy, eksperci ekonomiczni przyczyn upatrują się w nieodpowiednim dla inwestycji środowisku, nieprzestrzeganiu prawa, wysokim poziomie korupcji oraz szarej strefie. W 2007 r. bezpośrednie inwestycje zagraniczne wyniosły 440 mln euro. W

3 2008 r. spadły do 366 mln euro; w 2009 ponownie obniżyły do 291 mln euro. W 2010 r. wg Banku Światowego bezpośrednie inwestycje wyniosły jedynie 265 mln euro. 9 lipca 2011 Biuro Specjalnego Prokuratora w Kosowie złożyło pozew przeciwko Shyqyrowi Haxha, szefa państwowej firmy PTK (Poczta i Telekomunikacja Kosowa). Oskarżenia dotyczą strat w wysokości 100,000 euro w związku z licencją przekazaną Komórkowemu Wirtualnemu Operatorowi Sieci Dardafon.net w 2008 i 2009 r. Inne oskarżenia dotyczą Dyrektora Generalnego Kosowskiej Izby Celnej, Naima Huruglicy oraz szefa jego biura, Lulzima Rafuna. Obaj są oskarżani o szkody wyrządzone Kosowskiemu Skarbowi Państwa poprzez złe spożytkowanie wiedzy dotyczącej planowanego podniesienia podatku od tytoniu. Przed tą decyzją urzędnicy ci mieli importować do Kosowa duże ilości tytoniu, dostarczone przez cztery kosowskie firmy. na podst. newskosovo.wordpress.com, ekonomia-ks.com, kosova.info, tłum. i red. K.D. Przypiski tłum.: *BQK Banka Qendrore e Kosovës *ATK Administrata Tatimore e Kosovës 8 lipca 2011 Kosowska Agencja Prywatyzacji (AKP) w najbliższych dniach przekaże sumę w wys. 2,576,049 euro dla 1415 pracowników 16 wcześniej sprywatyzowanych spółek. Są to: Vinex Viti, Dubrava Istog, 1 Maj Rahovec, Koritnik Prizren, Kosovashped, NT Deçani Deçan, Lav. Blegtori, Metal Holding, Ndërtimtari Pr, Letnica Gjilan, Sham Drita Gjilan, KB Liria Bardhosh, Klinapremix, NBI Rahoveci, Erozioni Pejë oraz spółka Fabrika e Ushqimit të Kafshëve (Fabryka Karmy dla Zwierząt przyp. tłum.). AKP chce jak najszybciej rozdysponować środki w wysokości 20%. 7 lipca 2011 Bank Światowy będzie kontynuować pomoc finansową i techniczną dla Kosowa, niezależnie od umów między rządem Kosowa a MFW. Przedstawieciele BŚ dodają jednak, że jeśli jakiś kraj wychodzi z porozumienia z MFW utrudnia to w pewnym stopniu kontynuację programów pomocowych tej instytucji międzynarodowej. MFW ponownie zareagował na obietnice rządu Kosowa dotyczące rekompensat dla weteranów wojennych. Zażądał wstrzymania dodatkowych świadczeń dla tej kategorii oraz zmiany ustawy dotyczącej weteranów wojennych. 6 lipca 2011 Komitet Polityki i Finansów gminy Prisztina na spotkaniu omówił projekty planów zagospodarowania Strefy Ekonomicznej oraz dzielnic Medreseja-Çamëria w Prisztinie.

4 Rosną wpływy z sektora mleczarskiego. Ministerstwo Rolnictwa priorytetowo traktuje sektor przetwórstwa mlecznego. Wspiera go bezpośrednio poprzez dopłaty dla rolników, natomiast przemysł przetwórczy mleka w zeszłym roku wsparto w sumie 2,8 mln euro grantów z Komisji Europejskiej. Roczne spożycie mleka w Kosowie szacuje się na ton, a z tej ogólnej ilości, produkcja wynosi ton rocznie i pokrywa ponad 70% krajowego zapotrzebowania na świeże mleko. Obywatele Kosowa obecnie mogą wjeżdżać bez wiz jedynie do czterech krajów: Turcji, Macedonii, Albanii i Czarnogóry. Rząd Kosowa planuje wprowadzić wizy dla niektórych krajów, m.in. ma to dotyczyć obywateli Rosji i Chin. Taka regulacja nie ma mieć podobno związku z uznaniem niepodległości Kosowa przez dane kraje, ale będzie wprowadzana także względem niektórych krajów Afryki, Azji, Ameryki Łacińskiej i Wschodniej Europy. Nowe wizy obejmą zarówno wizy wjazdowe, jak i tranzytowe. Data wprowadzenia nowej procedury nie jest jeszcze znana. 5 lipca 2011 Islamski Bank przekaże rządowi Kosowa kredyt w wysokości 27 mln euro. Rząd rozpoczął negocjacje z przedstawicielami tego banku w sprawie zaciągnięcia kredytu, który ma być przeznaczony na inwestycje w szkolnictwie i służbie zdrowia. Rozmowy w tej sprawie odbyły się pod koniec czerwca w Arabii Saudyjskiej. Ustawa budżetowa zatwierdzona w marcu tego roku różni się znacznie, jeśli chodzi o wydatki od dokumentu przedstawiającego wydatki publiczne do końca maja. Wartość jest wyższa o 70 mln euro niż zatwierdzony przez Parlament budżet na 2011 r., w którym rząd planował wydać 1 mld 434 mln euro. Ta zmiana podwyższa zaplanowany deficyt finansowy w tym roku. Ostatecznie wartość deficytu w wyniku podniesienia ogólnych wydatków po zerwaniu umowy z MFW* może przekroczyć 296 mln euro. Wartość deficytu może wynieść nawet 450 mln euro, ponieważ rząd Thaçiego stracił prawo do zaciągnięcia 156 mln euro kredytu z międzynarodowych instytucji finansowych. Wg raportu opublikowanego przez Ministerstwo Finansów, rząd w ciągu pięciu miesięcy wydał 400 mln euro. Na pensje wydano 115 mln euro, natomiast na inwestycje kapitałowe 123 mln. W tym okresie zrealizowano 27% wydatków na opłaty, natomiast ogólne wpływy wynoszą 38%. Z opłat celnych w ciągu 5 miesięcy zainkasowano 279 mln euro, natomiast administracja celna zebrała 106 mln euro. W sumie rząd zebrał 479 mln euro. Wg raportu bilans bankowy za ten okres wynosi 79 mln euro. 4 lipca 2011 Papiery wartościowe w tym roku jeszcze nie zostaną wprowadzone. Ministerstwo Finansów obiecuje, że w 2011 opracowane zostaną ramy prawne, natomiast w 2012 r. zatwierdzona zostanie ustawa tak, aby można wprowadzić w obieg papiery wartościowe. Kosowo jest w tej kwestii nieco spóźnione, ponieważ obecnie nie posiada ani papierów wartościowych, ani funduszy inwestycyjnych. W tym momencie Kosowo ma podstawową infrastrukturę finansową dla rozwoju rynku papierów wartościowych, tzn. zasoby, takie jak: zamrożony fundusz prywatyzacyjny, emerytalny fundusz powierniczy, słoweńsko-kosowski fundusz emerytalny, fundusz ubezpieczeniowy. Jest to kilka

5 instytucji finansowych, które stanowią potencjał do wprowadzenia rynku papierów wartościowych, twierdzi kosowski ekspert finansowy, Muhamet Sadiku. 3 lipca 2011 Ministerstwo Rolnictwa, Leśnictwa i Rozwoju Wiejskiego (MBPZH*) planuje rozdać ok. 500 tys. euro subwencji na derywaty nafty do użytku w zbiorach oraz młócce zboża. Cena żniw i młócki ma być tańsza i jednakowa w całym kraju, dlatego także w tym roku ministerstwo przekaże subwencje na paliwa do autokombajnów na poziomie 25-30%. Ministerstwo w tym roku otrzymało wsparcie finansowe w wys. 3,2 mln euro na jesienny wysiew pszenicy; do 31.6 % wzrosła powierzchnia, jaka objęta zostanie wsparciem bezpośrednim, wzrosła także kwota dopłat do 100 euro za hektar obsiany pszenicą. W roku 2011 r. obszar zasiany pszenicą wynosi w sumie hektarów. Spożycie mąki osiąga 140 kg na osobę w roku i odpowiada to ok. 205 kg pszenicy na osobę. Roczne zapotrzebowanie w Kosowie na pszenicę wynosi 410 tys. ton na rok, a średnia produkcja w Kosowie wynosi tys. ton pszenicy, podaje ministerstwo, co pokrywa jedynie 57-60% potrzeb krajowych. W zeszłym roku z powodu złych warunków klimatycznych i wysokich temperatur, panujących w fazie wzrostu pszenicy, które przeszkodziły normalnemu wzrostowi, produkcja krajowa pokryła jedynie 53,5% całkowitego zapotrzebowani. Średnia produkcja pszenicy we wszystkich latach po wojnie wynosi ok. 3,5 tony. (Epoka e Re) Międzynarodowy Fundusz Walutowy z dniem 1 czerwca 2011 r. wstrzymał program pomocy finansowej dla Kosowa, w związku ze źle sporządzonym przez rząd kosowski budżetem na rok lipca 2011 Transfery gotówkowe nadal są głównym źródłem finansowania w Kosowie. Wg danych Banku Centralnego Kosowa w I kwartale 2011 r. odnotowano wzrost transferów pieniężnych z diaspory w porównaniu z rokiem ubiegłym, gdy wpłaty spadły. W pierwzym kwartale tego roku suma przelewów emigrantów wyniosła 111 mln 300 tys. euro; w tym samym okresie w 2010 r. było to 101 mln 200 tys. euro, podaje BQK. Pieniądze napływają głównie od emigrantów z Niemiec, Szwajcarii, Włoch, Austrii, USA, Słowenii, Norwegii, Francji, Belgii i Szwecji. 1 lipca 2011 Przewodniczący Parlamentu Kosowa, Jakup Krasniqi spotkał się dziś z gubernatorem Banku Centralnego, Ganim Gërguri, oraz z szefem rady nadzorczej BQK*, Ganim Luboteni. Gërguri przekazał raport roczny BQK za rok 2010, który wskazuje na wzrost produktu krajowego brutto w roku 2010 o 4%. W porównaniu z rokiem 2009, kiedy wzrost był głównie wynikiem podwyższenia wydatków publicznych i spadku cen, w 2010 r. wzrost PKB jest efektem podniesienia konsumpcji i inwestycji w sektorze prywatnym. Krajowy sektor finansowy odnotowuje tendencję wzrostową. Główne wskaźniki dobrej styuacji finansowej mówią o dużej stabilności systemu bankowego w Kosowie. Parlament Kosowa zatwierdził ostatnio nową ustawę dotyczącą Banku Centralnego.

6 Na podst. ekopnomia-ks.com, kosova-sot.info, newskosowo.wordpress.com, kohaditore.com., tłum. i red. Karolina Dargiel